Upload
others
View
8
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
ทรปลกปญญา
หนวยงานเพอการศกษา ภายใตกล มบรษท ทร
คอรปอเรชน จ�ากด (มหาชน)ทบรณาการเทคโนโลยและความ
เชยวชาญดานคอนเทนต พฒนาเปนสอไลฟสไตลเพอสงเสรม
การศกษาและคณธรรม สามารถเชอมโยงทกมตการเรยนรได
อยางครบวงจร
www.trueplookpanya.com
ทรปลกปญญาดอทคอม คลงความรคคณธรรมทใหญ
ทสดในประเทศไทย อดแนนดวยสาระความร ในรปแบบ
มลตมเดยสนกกบการเรยนรดวยตวเองทงยงเปดโอกาสใหทก
คนสรางเนอหาแบงปนความรรวมกนโดยไมมคาใชจาย
พบกบความเปนทสดทง4ดานแหงการเรยนร
• คลงความรรวบรวมเนอหาการเรยนทกระดบชนครบ8
กลมสาระการเรยน
•คลงขอสอบขอสอบออนไลนพรอมเฉลยทใหญทสดใน
ประเทศไทยพรอมการประเมนผลสอบทางสถต
•แนะแนวขอมลการศกษาตอพรอมเจาะลกประสบการณ
การเรยนและการท�างาน
•ศนยขาวสอบตรง/Admissionsขาวการสอบทกสนาม
ทกสถาบนพรอมระบบแจงเตอนเรยลไทม
ชองทรปลกปญญา
โทรทศนความรดสนกทางทรวชนส6ทกรายการสาระความร
สาระบนเทงและการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมตลอด24ชวโมง
พบกบเรองราวสรางแรงบนดาลใจ
•รายการสอนศาสตรรายการสอนเสรมแนวใหมครบ8วชา
ม.3ม.6ตวสดทกวนโดยตวเตอรชอดง
•รายการIAMแนะน�าอาชพนาสนใจโดยรนพในวงการ
• รายการสารสงเคราะห น�าขาวสารมาสงเคราะหอพเดทกน
แบบไมตกเทรนด
นตยสารปลกplook
นตยสารสงเสรมความรคคณธรรมส�าหรบเยาวชนฉบบแรก
ในประเทศไทย วางแผงทกสปดาหแรกของเดอน หยบฟรไดท
TrueCoffeeTrueMoveShopสถานศกษาแหลงการเรยนรหอง
สมดและโรงพยาบาลทวประเทศหรออานออนไลนใน
www.trueplookpanya.com
แอพพลเคชน Trueplookpanya.com
ตอบโจทยไลฟสไตลการเรยนร ของคนร นใหม ดวยฟร
แอพพลเคชน “Trueplookpanya.com” ใหคณพรอมส�าหรบ
การเรยนรในทกททกเวลา รองรบการใชงานบน iOS (iPhone,
iPod,iPad)และAndroid
:www.trueplookpanya.com
:TruePlookpanya
คำนำ
หนงสอชด“ตวเขมO-NETGet100”
สรางสรรคโดย
ทรปลกปญญามเดย
โครงการเพอสงคมของบรษททรคอรปอเรชนจ�ากด(มหาชน)
เลขท46/8อาคารรงโรจนธนกลตกBชน9ถนนรชดาภเษก
แขวงหวยขวางเขตหวยขวางกรงเทพฯ10310
โทร :02-647-4511,02-647-4555
โทรสาร:02-647-4501
อเมล :[email protected]
:www.trueplookpanya.com
:TruePlookpanya
หนงสอชด“ตวเขมO-NETGet100”ใชสญลกษณอนญาตของครเอทฟคอมมอนส
แบบแสดงทมา-ไมใชเพอการคา-อนญาตแบบเดยวกน3.0ประเทศไทย
คำนำ
การสอบ O-NET หรอชออยางเปนทางการวา การจดการทดสอบทางการศกษาระดบชาตขนพนฐาน
(OrdinaryNationalEducationalTest)โดยสทศ.ถอเปนอกสนามสอบทส�าคญส�าหรบนองๆในระดบป.6,ม.3,
ม.6 เพอเปนการประเมนผลการเรยนรของนองๆ ในระดบชาตเลยทเดยว และยงเปนตวชวดคณภาพการเรยน
การสอนของแตละโรงเรยนอกดวย คะแนน O-NET กยงเปนสวนส�าคญในการคดคะแนนในระบบ Admissions
เพอสมครเขาคณะทใจปรารถนาไดคะแนนดกมชยไปกวาครง
และเพอเปนอกตวชวยหนงในการเตรยมความพรอมใหนองๆ กอนการลงสนามสอบ O-NET ทางทร
ปลกปญญาจงไดจดท�าหนงสอชด “ตวเขมO-NETGet 100” สดยอดคมอเตรยมตวสอบO-NETส�าหรบนองๆ
ในระดบม.3และม.6ทเจาะลกเนอหาทมกออกสอบบอยๆ โดยเหลารนพเซยนสนามในวงการตว รวบรวมแนว
ขอสอบตงแตอดตจนถงปจจบนพรอมเฉลยอยางละเอยดและค�าอธบายทเขาใจงายจ�าไดแมนย�าน�านองๆGet
100ท�าคะแนนสเปาหมายในอนาคต
หนงสอชด“ตวเขมO-NETGet100”โดยทรปลกปญญาประกอบดวยวชาคณตศาสตรภาษาไทย
สงคมศกษาภาษาองกฤษทรวบรวมเนอหาระดบมธยมศกษาตอนตนและมธยมศกษาตอนปลายและวชาฟสกส
เคม ชววทยา ของระดบมธยมศกษาตอนปลาย รวมทงหมด11 เลม โดยสามารถศกษาเนอหาหรอท�าขอสอบ
ออนไลนเพมเตมไดจากwww.trueplookpanya.comทมlinkใหในทายบท
สามารถดาวนโหลดหนงสอไดฟร ผานเวบไซตทรปลกปญญา ท www.trueplookpanya.com/onet
ทมงานทรปลกปญญา
สารบญ คยกอนอาน
เรอง หนา
บทท 1:ชววทยาคออะไร? 9
บทท 2:กลองจลทรรศน 12
บทท 3:สารชวโมเลกล 16
บทท 4:องคประกอบของสงมชวต 24
บทท 5:พนธศาสตร 29
บทท 6:ระบบรางกายมนษย 48
บทท 7:อนกรมวธาน 60
บทท 8:พช(Plant) 63
บทท 9:ววฒนาการ 76
สารบญ คยกอนอาน
กอนทเราจะเขาถงบทเรยนชววทยากน พอยากจะใหแนวคดอะไรบางอยางกบนองๆ ทก�าลงจะเตรยมสอบกนวา เรา
ควรจะเตรยมตวยงไง ในวชาวทยาศาสตรทสอบทงสายศลปและสายวทย ส�าหรบสายวทย พไมคอยเปนหวงสกเทาไร
เพราะพเองกเรยนสายวทยมา ยงไง O-NET ถอวาจบๆ มากส�าหรบเดกสายวทย แตส�าหรบเดกสายศลป อาจจะเปน
ปญหาซะหนอย แตไมตองกลวนะ เพราะเราใชขอสอบฉบบเดยวกนทงประเทศ ถาท�าไมไดกยงมคนท�าไมไดอกเยอะเชน
กนแนๆ เอาเปนวาอบอนแนนอนเพราะมเพอนเยอะทไมไดแตมนอาจจะเปนเพยงค�าปลอบใจทบอกตวเองวา“ไมเปนไร
หรอกคนอนเขากท�ากนไมได”แตพอยากจะบอกวาถานองอยากจะเขาเรยนในมหาวทยาลยชอดงทนองอยากเรยนสาขา
วชาทอยากเรยนยกตวอยางเชนมหาวทยาลยชอดงแถวสามยานทเวลาเลกเรยนแลวกไปshoppingได ดหนงไดขน
รถไฟฟาสะดวกสบายทงบนดนและใตดนพขอแนะน�าวา“นองตองFightเพอความฝน”เพราะสมยนคนสอบมนเยอะใคร
ใครกอยากทจะเขามหาวทยาลยชอดงกนทงนนเพราะหมายถงนองจะมเพอนทดสงคมทดการชวยเหลอเกอหนนกนจาก
รนสรน คาเทอมทถกกวาเมอเทยบกบเอกชน รวมทงความสะดวกสบายในการเดนทาง และความภาคภมใจทเกดขนในใจ
ของเราเองจากสถาบน
เทคนคเรยนชววทยาใหมความสข
แนวขอสอบชววทยาในO-NETมกจะออกตามแบบเรยนแนนอนถาโรงเรยนนองเรยนตามแบบเรยนของกระทรวงฯ
กคงไมมปญหาอะไรทจะตองไปกงวล เพราะนาจะผานหผานตามาแนๆแตจะจ�าไดหรอเปลากตองขนอยกบทกษะสวนตว
ของแตละคนแลวแหละวาจ�าเกงแคไหน
ส�าหรบเทคนคการจ�าพขอบอกวางายมากคอ“ใสหวใจเขาไป เตมความรกใหมน แลวอานมนซ�าๆ”เหมอนดงเชน
นองบางคนสามารถรองเพลงภาษาเกาหล หรอ ญปน ไดโดยทไมรดวยซ�าวามนหมายความวาอะไรแตเพราะวาเราฟงจน
ชนเปดมนบนรถทกเชาไดยนเพอนรองตอนเขาหองน�าหรอเอามาเตนCoverdanceซงมนกแคนเองการทนองๆใสใจก
เทากบวาใหความสนใจเคยไหมเวลาสนใจใครเรามกจะมองหาคนคนนนบอยๆวาเขาท�าอะไรอยแลวเรากเดนตามหาหรอ
ถามเพอนไปแอบมองดเขาเลนกฬาดเขาซอมหลดเชนเดยวกบบทเรยนเวลาเราใหความสนใจเรากจะถามตวเองวาเฮย!
ท�าไมถงเปนแบบน ท�าไมอนนนรวมกนแลวไดอนน แลวถานองเปนคนทเกลยดชววทยา เกลยดการท�าอะไรซ�าซาก ทอง
ทองทอง!พกขอแนะน�าใหเตมความรกเขาไปอกสกหนอยแลวบวกกบเทคนคการจ�าสกนดเคยไหมเอยเวลาทมผชายมา
ชอบเรา แรกแรกกไมไดชอบหรอกนะ เพราะหนาตาไมหลอแตนานๆ เขา เขาซอน�ามาใหทกวน เอาขนมมาฝากจากท
ไมชอบกเรมสนใจ วนไหนเขาไมมาหา กเรมมองหา บางคนกแอบงอนนดๆ นนแสดงวาเรมชอบแลวแหละ คนทเกลยด
ชววทยาหลายคนเกดจากการทรสกเบออาจจะเปนเพราะคณครทสอนไมใชครแนวทเราชอบกลบเปนปาแกๆ พดชาๆ นา
เบอ...
แตนองเชอเถอะนะถาไดเจอครดๆสกคนทสอนชววทยาเกงๆนองจะตองตกหลมรกชววทยาอยางแนนอนแลวเมอ
คยกอนอานคยกอนอาน
หลงรกชววทยาแลวคะแนนการสอบออกมาในเกณฑทดนองกจะเรมมก�าลงใจวาจรงๆแลวไมไดยากอยางทกลวนนากท�าไดนะ
อะไรแบบนและแลวการอานชววทยาจากทแรกๆเปนยาขมกเรมชมชอบจนในทสดกเคยชนวนไหนไมไดอานเหมอนจะขาดใจ
และสดทายตองอานบอยๆ (เพราะถงแมพจะบอกวามเทคนคการจ�ามากมาย แตเทคนคเหลาน ถานองๆ จ�าไมได กเทากบ
เทคนคทไรคา) จะเรมจ�าไดเองอตโนมต (ค�าศพทภาษาองกฤษ ถาอานไมออกกใหไปถามครวาอานยงไง แลวเวลาอานรอบ
ทสอง ทสามกพยายามอานออกเสยงดงๆ เผอวาเวลาทเราเจอในขอสอบจะไดคนตาบาง) มนเหมอนไมตองทองเลยจรงๆ
ขอแคใหเวลากพอมนจะซมเขาไปเองในสมองอนยงใหญของเรา
อกประเดนหนงทพเจอคอ เนอหาเยอะมาก ทองยงไงกจ�าไมได ถาเจอแบบนแลวเปนคนทขยนเพยรพยายามมาแลวขน
หนง ใหนองลองเอาขอสอบเกามาท�าดแลวเชควาไดคะแนนเทาไหร เพราะพเชอวาถาหนเปนคนขยนอยแลว การท�าขอสอบ
จรงไมนาจะเปนปญหาอะไร สงทพบเจอคอเมอนบคะแนนเสรจจะพบวาคะแนนเยอะแตหนเองยงจ�าไมไดอย นนกเพราะวา
ตรงสวนทหนยงจ�าไมไดนนมนไมออกมนไมส�าคญไงจะเดกๆดงนนเพอใหเกดประสทธภาพมากทสดพแนะน�าใหอานทวนบทเรยน
สกสามรอบแลวกเรมท�าแบบฝกหดหรอขอสอบ (ถาบางคนทมสมาธด กอาจจะอานรอบแรกแลวเอาขอสอบมาท�าเลย แตถา
ใครยงไมเทพจรงพแนะน�าใหอานบทเรยนหลายรอบกอนเพราะอะไรหรอกเพราะวาถาไมเทพจรงแลวอานแครอบเดยวแลว
ไปท�าขอสอบหนจะตกตะลงกบขอสอบแลวกตาคางสดทายกกลวทอใจแลวกฝงใจวาขอสอบท�าไมยากจงท�าไมไดกลวไปหมด
จนกลายเปนเกลยดแลวไมแตะชววทยาอกเลย)เพอหนงกนลมบททอานมากอนหนานและสองจะไดรวาตอนอานครงตอไป
ควรเนนจดไหนเปนพเศษ แบบทตองทองใหไดมตรงจดไหนบาง สสนะครบ พหวงวานองๆ จะเขามามหาวทยาลยดงทนองๆ
ตองการไดถาเมอไหรททอพกอยากใหไปเปดyoutubeดMVเพลงประจ�ามหาวทยาลยนนๆทนองอยากจะเขาฟงมนทกวน
นองกจะสเองครบ
แลวถาเปนคนทสนใจชววทยาไมไดเกลยดหรอกแตท�าไมคะแนนไมสงสกทแนะน�าใหเอาโจทยหลายๆแบบมาท�ากอนโดยท
เลอกโจทยงายๆ เชนทายบทมาท�ากอนแลวคอยเอาขอสอบเกาๆมาท�าแลวคอยเอาPAT,GATและ เจดวชาสามญมาท�า
ถายงเหลอเวลาเยอะอยกวาจะสอบเพราะเตรยมตวมาเตมจดเตมโดยการลองออกขอสอบชววทยามาใหเพอนท�าดแลวเชค
ค�าตอบอธบายใหเพอนเขาใจไดถาถงขนทออกขอสอบแลวหลอกเพอนไดนองกเทพมากแลวละอยาไดไปกลวขอสอบเลย
ชววทยาเปนวชาทตองจ�าเยอะดงนนอยากใหมสมดจดเลกๆจดเฉพาะสวนทยงจ�าไมไดแยกออกมาแลวเวลาพกเทยงหรอ
ไมมอะไรท�าบนรถเมลกเอามนออกมาเปดดเลนทองไปพลางๆระหวางทางกลบบานหรออาจจะท�าเปนvoicerecordแลว
เปดฟงเสยงทตวเองบนทกไว
ถาเปรยบเทยบO-NETกบPATแลวบอกตรงๆเลยวางายกวาเยอะภาษาเดกแนวสายวทยอาจจะบอกวา“แตะแคผวๆ”
แตระวงนะเพอนพทวาเซยนเทพตวจรงกเคยพลาดเพราะประมาทไปรแตเรองยากๆเรองงายๆลมเกบรายละเอยดกเลย
เหนไดจากคะแนนทออกมาแลวO-NETดนสอบครงเดยวในชวตดวยยงไงกรกษาสขภาพใหดๆอยาไดปวยในวนสอบเพราะ
คยกอนอานคยกอนอาน
ถาพลาดอาจจะพลาดเลย
ขอดของขอสอบชววทยาทตางจากวชาอนนนกคอ เปนตวเลอกทงหมด ซงถาคนๆ กพอจะตอบเดาไดแตขอเสยคอเยอะ
และโจทยยาวอาจจะท�าไมทนส�าหรบคนทอานชาและลงเลใจไมยอมตอบสกท
สงทตองท�ากอนทจะเรยนทกครงส�าหรบนองม.4ทก�าลงขนมาเรยนม.ปลายหลายคนปรบตวไมทนพกอยากจะแนะน�า
วาควรอานหนงสอแบบเรยนของกระทรวงฯกอน เพราะเราจะไดรเนอหา โครงสรางกอนวา เราก�าลงจะเรยนอะไรพอเมอ
เราเขาหองเรยนวชาชววทยาเปนวชาทตองจดตองวาดตองลงสเยอะมากพมปากกาสเยอะมากตอนนนและพอกลบบาน
จะลงสใหมใหสวยสวยนาอาน แตมอยวนหนง ฝนตก สงทไมคาดฝนนนกคอ สมดจดชววทยาพทแสนสดใสงดงามกลายเปน
กระดาษสไปซะแลวพแทบรองไหดงนนถาเปนไปไดใชสไมไมละลายน�าหรอปากกาสลกลนเนนจะดกวาตอดวยพกขอแนะน�า
ใหตงใจฟงในหองไปกอนแลวจดวาตรงทเราไมเขาใจคอตรงไหนคอยไปถามคร เพราะบางทการท�าคดลอกเลคเชอรทกวน
ทเรยนมนเหนอย แรกๆ จะยงขยนอย แตตอนชวงทใกลสอบ มนจะเยอะมากพไมอยากใหเสยเวลาไปกบการวาดรป เพราะ
เรองรปนนหนงสอกระทรวงฯเลมใหมๆกมรปเยอะอยพอสมควรและเปนสสนดวยพเลยคดวารปหลกๆมแนนอนใหวาด
รปแบบไดอะแกรมและเขยนลกศรชใหถกตองแลวไปหารปทนองเองอยากจะรเพมไดในเวบหรอถามอากgoogleชวยคณ
ไดเทคโนโลยมอถอมสามจแลวตองใชใหคมคา
ชววทยาเปนวชาททองเยอะมากๆกจรง ถามวาจ�าเปนไหมทจะตองไปเรยนพเศษพคดวาถามเงนพอกไปเรยนเถอะแต
ถาคดวาอานเองไดพกขอแนะน�าใหอานเยอะๆทสดเทาทจะหาอานไดอาจจะอานเกนเนอหาม.ปลายไปเลยกด เพราะจรงๆ
แลวเนอหาชววทยามหาวทยาลยกไมไดตางจากม.ปลายมากสกเทาไหรหรอกเพยงแตลงลกมากขนซงถาสอบแคO-NET
เฉยๆ พวาจ�าไดกตอบได ผวผวจรงๆนะ อยาไดแครวาไมไดไปซอหนงสอชววทยามาเพม เพราะการซอหนงสอชววทยามา
เยอะๆ ไมไดแปลวาจะเกงขน เพราะทกเลมกเนอหาเหมอนกนหมด แตถาอยากซอจรงๆ กขอแนะน�าใหซอเลมทเราอานแลว
ชอบ พกพางาย หยบมาเปดไดบอยๆ และทส�าคญ เนอหาตองครบ และถกตองแมนย�า มฉะนนถาเราเลอกเลมทเขยนผดๆ
ถกๆมาอานเราจ�าผดไปคะแนนกเนาเลย(เลมทดๆเขยนเลศมกจะขายดพมพซ�าหลายรอบ)
ดงนนหนงสอทเปนเฉพาะเนอหาของชววทยามแคเลมเดยวกถอวาพอแลวสวนแบบฝกหดขอสอบใหหามาฝกท�าเยอะๆ
ลองเรมจากงายๆกอนเพราะเมอเราท�างายๆไดกเกดก�าลงใจนไมใชหลอกตวเองนะแตเปนการเดนขนไปทละขนแลวเวลา
เตรยมสอบกควรอานหลายๆวชาไปพรอมกนเพราะพเคยอานชววทยาจบแลวคอยไปดวชาอนปรากฏวาอานสงคมจบปบกลบ
มาท�าโจทยชววทยา กลมไปบาง ดงนนตองเอาเวลาไปอานอยางอนดวยกด แลวตอนอานวชาอนดวยกอยาลมทจะเอาโจทย
ชววทยามาท�าบางสกวนละ 10 -20 ขอ กนลมยอนกลบมาทถามวาท�าไมพจงแนะน�าใหไปเรยนพเศษถามเงนเพยงพอและม
เวลาพอ เพราะวาชววทยาเปนวชาทตองอาศยการเชอมโยงของเนอหาทจะใชเรยนในบทเรยน และการมรปภาพประกอบจะ
ชวยท�าใหจ�าไดแมนมากขนแลวถาไดเจอของจรงยงตดตาตรงใจเขาไปใหญดงเชนตอนผากบตอนเรยนแลวถาถามวาแคไหน
คยกอนอานคยกอนอาน
หรอจงจะเพยงพอกจงตงเปาหมายไวสงๆนนกคอเมอท�าขอสอบสวนของชววทยาไดทกขอแลวเมอถงตอนนนนองกพรอม
แลวแหละนะ
พดกนตรงๆ แลว ชววทยามนเปนวชาทองจ�า เดนไปโรงเรยนกทอง เดนเขาหองหลงเคารพธงชาตกทอง เขาหองน�าก
ทองเอาเปนวาหยบขนมาดบอยๆจะชวยเยอะมากเลยถาหนงสอทมอยมนเลมใหญกกรดมนเปนชทแลวมวนในกระเปาเถอะ
พรบประกนอยางตวพเองตอนสอบอานไปเรอยเรอยเกอบ10รอบถามวาอานรอบแรกกเหมอนนองแหละจ�าอะไรไมคอยได
เพราะเปนเรองปกตเราไมใชหนยนตฝงชปไงพออานไปรอบทสามเรากจะเขาใจมากขนตอนนจะเรมเกทไอเดยแลวจบเชอม
โยงในสมองเราเองได ใหลองไปท�าแบบทดสอบหรอขอสอบด สวนรอบหลงหลงกคอรอบทองเพอใหแมนย�าแลวละ เพราะ
ตอนสอบเนยเราสอบแบบมเวลาจ�ากดดงนนเราตองแมนจะคดชาไมไดโดยเฉพาะชววทยาโจทยจะยาวมากแลวสงทยาว
กวาคอตวเลอก แถมบางทอานไปอานมารสกวา เอะ อนนกถกอนนนกถก ตกลงตอบอนไหนดหละเนย พเลยอยากใหนองๆ
แมนอานไปเยอะๆการท�าอะไรอะไรซ�าๆไปเรอยๆสงทตามมาคอชนพอชนตาปบขอสอบมาเรากกาไดปบพไมไดโมนะแต
จรงๆมนกมเนอหาอยแคนนแหละ
ทมงานทรปลกปญญา
9ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
บทท 1
ชววทยา คออะไร
ชววทยา คออะไร
ชววทยา(Biology)มทมาจากรากศพทภาษากรก2ค�าคอbiosซงแปลวาชวตและlogosทแปลวาความรดงนนชววทยา
จงเปนวชาทศกษาเกยวกบเรองของสงมชวต มหลายสาขา โดยทวไปแบงออกเปน 3 กลมใหญๆ คอ พฤกษศาสตร (botany) ซง
ศกษาเกยวกบเรองพชสตววทยา(zoology)ศกษาเกยวกบเรองสตวและการศกษาเกยวกบสงมชวตขนาดเลกๆทมองไมเหนดวยตา
เปลาคอจลนทรยซงเรยกวาจลชววทยา (microbiology) ในแตละกลมยงแยกออกเปนวชายอยๆอกเชนอนกรมวธาน (taxonomy)
สรรวทยา(physiology)นเวศวทยา(ecology)กฏวทยา(entomology)พนธศาสตร(genetics)เปนตน
ค�าถามคอแลวเราจะรไดยงไงวาสงทเราสงสยนนใชสงมชวตหรอไม?
การจะแยกสงมชวตออกจากสงไมมชวตนนนองๆจะตองรจกคณสมบตทส�าคญของสงมชวตดงตอไปน
1. การสบพนธ (Reproduction) คอการเพมจ�านวนประชากรของสงมชวตชนดเดยวกน เพอไมใหสญพนธไปแบงออก
เปน2แบบคอ
-การสบพนธแบบไมอาศยเพศ
-การสบพนธแบบอาศยเพศ
2. ตองการสารอาหารและพลงงาน (Energy)เพอใชในกจกรรมตางๆของเซลลปฏกรยาเคมทเกดภายในเซลล
ของสงมชวตเรยกวากระบวนการเมทาบอลซม(metabolism)ซงแบงเปน2กระบวนการยอยคอ
2.1 กระบวนการแคทาบอลซม (catabolism)คอการสลายสารโมเลกลใหญใหมขนาดเลกลงเชนการหายใจระดบเซลล
(cellularrespiration)
2.2 กระบวนการแอนาบอลซม (anabolism)คอการสงเคราะหสารโมเลกลเลกใหมขนาดใหญขนเชนการสงเคราะหแสง
(photosynthesis)และการสรางโปรตนเปนตน
ประเภท ขอด ขอเสย ตวอยาง
การสบพนธ
แบบไมอาศยเพศ
(asexual
reproduction)
การสบพนธ
แบบอาศยเพศ
(sexual
reproduction)
- เพมประชากรไดเปน
จ�านวนมากและรวดเรว
- มลกษณะเหมอนพอแม
- เกดความแปรผนทาง
พนธกรรม
- เกดลกษณะทเหมาะสม
กบสงแวดลอมมากขน
- ไมเกดการแปรผน
ทางพนธกรรม
- ไมกอใหเกดความ
หลากหลายของ
สงมชวต
- อาจเกดลกษณะ
ทไมเหมาะสม
ผดปกตหรอเปน
โรคได
- การแตกหนอ(budding)
- การสรางสปอร(sporulation)
- การงอกใหม(regeneration)
- การปฏสนธ(fertilization)
10 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
3. มการเจรญเตบโตและเปลยนแปลงรปราง (Growth and Development)มอายขยจ�ากด(lifespan)และมขนาดจ�ากด
4. สามารถตอบสนองตอสงเราทงสงเราภายในและสงเราภายนอกรางกายเพอใหสามารถปรบตวเขากบสภาพแวดลอม
ทเปลยนแปลงไปไดอยางเหมาะสม
5. การรกษาดลยภาพของรางกาย (Homeostasis) ใหอยในสภาพทสมดลตอการด�ารงชวตไมวาจะเปนระดบน�าตาลในเลอด
อณหภมภายในรางกาย ความเปนกรด-เบส สมดลน�าและเกลอแร ซงจะถกควบคมโดยระบบตางๆ ของรางกาย เชน
ระบบหายใจระบบขบถายระบบหมนเวยนเลอดเปนตน
6. มลกษณะเฉพาะตวทแตกตางจากสงมชวตอนท�าใหเราสามารถจดจ�าแนกสงมชวตนนได
7. มการจดระบบ (Organization)โดยเรมตงแตหนวยพนฐานทเลกทสดของสงมชวตคอเซลล(cell)และเซลลหลายๆเซลล
รวมกนกลายเปนเนอเยอ (tissue) เนอเยอตางๆทท�างานรวมกนจะเรยกวาอวยวะ (organ)ซงจะท�างานรวมกบอวยวะ
อนๆประกอบกนเปนรางกายของสงมชวต(organism)
การศกษาชววทยา
•เนองจากความรทางชววทยานนมมากมายเราจงตองมการศกษาอยางเปนระบบเพอใหไดขอมลทถกตอง
ความรทางชววทยา(Knowledge)แบงออกเปน
- ขอเทจจรง(fact)หรอขอมล(data)ทไมใสขอคดเหนใดๆอาจไดมาจากการทดลองหรอการสงเกต
- ทฤษฎ (theory)คอความรทไดจากการตรวจสอบสมมตฐานหลายๆครงและถกน�าไปประยกตใชอางองหรออธบาย
เรองตางๆไดเชนทฤษฎการคดเลอกตามธรรมชาตทฤษฎยน
- กฎ(law)คอความรทเปนความจรงแนนอนสามารถพสจนไดไมมขอโตแยงเชนกฎของเมนเดลกฎ10เปอรเซนต
•แลวนองสงสยไหมวาความรทางชววทยาทเราร�าเรยนกนอยทกวนนมาจากไหน?
ความรทางชววทยา(Knowledge)ไดมาจากกระบวนการทางวทยาศาสตร(scientificprocess)ซงแบงเปน5ขนตอนดงน
1. ก�าหนดปญหา (problem)
การก�าหนดปญหาทดจะตองชดเจน มความเปนไปได และมแนวทางในการหาค�าตอบ การสงเกต (Observation)
เปนทกษะทส�าคญทจะน�าไปสการตงปญหาตวอยางเชนปญหา:“อณหภมมผลตอการงอกของเมลดหรอไม”
2. การตงสมมตฐาน (Hypothesis)
กอนอนนองๆตองเขาใจวาสมมตฐานไมใชค�าตอบของปญหาและในปญหาเดยวกนอาจมสมมตฐานไดหลายขอการตง
สมมตฐานมกใชค�าวาถา...........ดงนน..........สมมตฐานทดจะตองสมพนธกบปญหาและชวยแนะแนวทางในการตรวจสอบดวย!!
ตวอยางเชน“ถาอณหภมมผลตอการงอกของเมลดดงนนเมลดทเพาะทอณหภมตางกนจะมอตราการงอกทตางกนดวย”
3. การตรวจสอบสมมตฐาน
เราสามารถท�าไดหลายวธ เชน ส�ารวจ (survey) คนควาขอมลเพมเตมจากความรเดม เปนตน แตสวนใหญมกใช
วธการทดลอง(experiment)การทดลองทท�าใหไดขอสรปทนาเชอถอจะตองเปนการทดลองทมการควบคม(controlled
experiment)เพราะสามารถควบคมตวแปร(variable)ตางๆทมผลตอการทดลองไดตวแปรม3ชนดคอ
- ตวแปรตนหรอตวแปรอสระ(independentvariable)คอตวแปรทเราตองการจะศกษา
ตวอยางเชนถาปญหาคอ“อณหภมมผลตอการงอกของเมลดหรอไม”ในทนตวแปรตนคออณหภม
- ตวแปรตาม(dependentvariable)คอผลทเปลยนแปลงไปตามตวแปรตน
ตวอยางเชนถาปญหาคอ“อณหภมมผลตอการงอกของเมลดหรอไม”ในทนตวแปรตามคออตราการงอก
ของเมลด(เพราะเมออณหภมเปลยนแปลงไปอตราการงอกของเมลดถวเขยวกจะเปลยนแปลงไปดวย)
11ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
- ตวแปรควบคม(controlledvariable)คอสงทตองจดใหเหมอนกนในทกๆการทดลองเพอไมใหมผลกระทบตอ
การทดลองเชนปรมาณแสงสวางความชนชนดของเมลดพชเปนตน(เพอใหแตกตางกนเรองเดยวคอเรองอณหภม)
ในการทดลองจะแบงออกเปน2ชดคอ
1)ชดทดลองซงมการเพมหรลดตวแปรตนเพอดผลการเปลยนแปลงเชนเพาะเมลดทอณหภม15๐C20
๐C
25๐C30
๐C35
๐Cและ40
๐C
2)ชดควบคมเอาไวเปรยบเทยบผลกบชดทดลองเชนเพาะเมลดทอณหภมหองปกต
4. การเกบรวบรวมขอมลและวเคราะหขอมล
ผลการทดลองทไดคอขอเทจจรงซงตองน�ามาแปรผลและวเคราะหตอไปวาเปนไปตามสมมตฐานทตงไวหรอไม
5. การสรปผลการทดลอง
จากผลการทดลองเราสามารถสรปผลใหสอดคลองกบปญหาเพอเปนค�าตอบของปญหาทเราตงไว
• สงส�าคญทพอยากบอกคอขอสอบมกถามหาตวแปรตนหรอตวแปรตามของการทดลองซงนองตองระวงจดนดวย
หรอขอสอบสวนใหญในหวขอนมกใหการทดลองมาแลวถามหาสรปซงตองอานตวเลอกใหดๆนะขอสรปจะตอง
สามารถตอบปญหาของการทดลองนนๆได
12 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
กลองจลทรรศน (microscope)
สงมชวตนนมขนาดแตกตางกนไปสงมชวตขนาดเลกมากๆเชนแบคทเรยนองๆจะไมสามารถมองเหนไดดวยตาเปลาดงนน
นองๆจงตองมตวชวยในการขยายภาพใหมขนาดใหญขนเพอจะไดท�าการศกษาไดอยางชดเจนซงในปจจบนมเครองมอหลาย
อยางใหเลอกใชตามความเหมาะสมดงน
1. กลองจลทรรศนแบบใชแสง (light microscope)แบงเปน3ชนดคอ
1.1แวนขยาย(magnifyingglass)มเลนสนนอนเดยวใชขยายภาพทสองดใหมขนาดใหญขนเหนรายละเอยดชดเจนขนภาพทเหน
เปนภาพเสมอน
1.2กลองจลทรรศนเชงซอน (compound lightmicroscope)ประกอบดวยเลนสนน2ชด คอเลนสใกลตา (eyepiece) ซงถอด
เปลยนไดและเลนสใกลวตถ(objectivelens)ซงจะตดกบจานหมนมก�าลงขยาย4เทา10เทา40เทาและ100เทาโดยเรม
ใชจากก�าลงขยายต�าสดกอนภาพทเหนเปนภาพเสมอนหวกลบ
ทมา:http://infohost.nmt.edu/~klathrop/Microscopes.htm
บทท 2
กลองจลทรรศน
OcularLens
(Eyepiece)
Arm
Stage
CoarseAdjustmentKnob
FineAdjustmentKnob
Base
BodyTube
RevolvingNosepiece
Objectives
StageClips
Diaphragm
LightSource
13ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
üเมอเลอนสไลดเปนทศทางใดภาพทเหนจะเลอนไปฝงตรงขาม üภาพทไดจะกลบจากหวเปนทาย และกลบจากซายเปนขวา (อนนส�าคญนะ ขอสอบมกใหรปมาแลวถามวาเมอสองดวยกลอง จะเหนภาพเปนแบบใด)
ตวอยางแนวขอสอบ
ภาพของจลนทรยทศกษาดวยกลองจลทรรศนมลกษณะดงขอใด
ก. ภาพจรงหวกลบปรากฏทเรตนาของตา
ข. ภาพเสมอนหวกลบปรากฏทเรตนาของตา
ค. ภาพจรงขนาดใหญปรากฏทจอรบภาพของตา
ง. ภาพเสมอนขนาดใหญปรากฏทจอรบภาพของตา
เฉลย
ข.เพราะเปนกลองประกอบดวยเลนสนนสองอนขอก.และค.ผดเพราะเปนภาพจรงสวนของ.ผดเพราะภาพปรากฏทเรตนา
ไมใชจอรบภาพของตา
ตวอยางแนวขอสอบ
เหตใดจงตองใชน�ามนเปนตวกลางระหวางสไลดทวางวตถกบเลนสใกลวตถในการใชกลองจลทรรศนแบบใชแสงส�าหรบเลนส100X
ก. เพอชวยเพมก�าลงขยายของกลองใหมากกวา100X
ข. เพอเพมการหกเหแสงจากตวอยางเขาสเลนส
ค. เพอเพมชวงความยาวคลนแสงทเขาสเลนส
ง. เพอลดการสะทอนแสงจากหนาเลนส
เฉลย
ข.ใหน�ามนชวยหกเหแสงจากตวอยางเขาสเลนสมากขนเนองจากน�ามนมดชนหกเหมากกวาอากาศขอก.ผดเพราะกลองกม
ก�าลงขยายของเลนสเทาเดมขอค.ผดเพราะแสงมความยาวคลนทคงทอยแลวของ.ผดเพราะน�ามนชวยเพมการสะทอน
วตถทวางบนจาน ภาพทเหนจากเลนส
เปนภาพเสมอนหวกลบ
14 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
1.3กลองจลทรรศนใชแสงแบบสเตอรโอ (stereoscopic microscope) เปนกลองจลทรรศนชนดเลนสประกอบ ใชศกษาวตถท
มขนาดใหญเชนเกสรดอกไมแมลงขนาดเลกกลองชนดนแตกตางจากกลองจลทรรศนใชแสงทวไปคอ
ทมา:http://www.optimaxonline.com/newsdetails.php?newsId=1
• ภาพทเหนเปนภาพเสมอน3มต
• เลนสใกลวตถมก�าลงขยายต�านอยกวา10เทา
• ใชศกษาไดทงวตถโปรงแสงและวตถทบแสง
• ระยะหางจากเลนสใกลวตถกบวตถทศกษาจะอยในชวง63-225mm.
ตวอยางแนวขอสอบ
สงทกลองจลทรรศนใชแสงแบบสเตอรโอแตกตางจากกลองจลทรรศนใชแสงแบบธรรมดาคอขอใด
A. ภาพทเหนเปนภาพจรงและเปนภาพ3มต
B. ใชศกษาไดทงวตถโปรงแสงและทบแสง
C. เลนสใกลวตถมก�าลงขยายนอยกวา4X
ก.A. ข.A.และB.
ค.B.และC. ง.ถกทกขอ
เฉลย
ขอค.เนองจากA.ผดเพราะตองเปนภาพเสมอน3มต
STAGECLIPS
LIGHTINGCONTROLS
FOCUSKNOB
EYEPIECE
DIOPTER
STEREOHEAD
ROTATINGOBJECTIVES
TOP/BOTTONLIGHTING
STAGEPLATE
15ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
2. กลองจลทรรศนอเลกตรอน (electron microscope)ใชสองดไดเฉพาะสงไมมชวตเทานนเชนอะตอมของฮเลยมความหนาของ
เยอหมเซลลเปนตนแสงทใชเปนล�าแสงอเลกตรอนซงมขนาดเลกมากและก�าลงขยายสงถง500,000เทาหรอมากกวาระบบเลนสเปน
เลนสแมเหลกไฟฟาแทนเลนสแกว ภาพทไดจะปรากฏบนจอภาพทฉาบดวยสารเรองแสง และภาพทเกดขนเปนภาพเสมอน แบงเปน 2
ชนดดงน
2.1กลองจลทรรศนอเลกตรอนชนดสองผาน (transmissionelectronmicroscope)หรอเรยกยอๆ วาTEMใชศกษาโครงสราง
และสวนประกอบภายในของวตถทมขนาดเลกมากๆ วตถทตองการศกษาตองตดใหบางเปนพเศษและยอมดวยสารประกอบ
โลหะภาพทเหนเปนภาพ2มต
2.2กลองจลทรรศนอเลกตรอนชนดสองกราด (scanning electron microscope) หรอเรยกยอๆ วา SEM ใชศกษาโครงสราง
ภายนอกของวตถเราตองเคลอบผววตถทตองการศกษาดวยโลหะกอนเชนทองค�าล�าแสงอเลกตรอนจะสองกราดไปบนผว
ของวตถท�าใหไดภาพทเปน3มต
ทมา:http://cellandtransportation5525740602.blogspot.com/
16 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
สารชวโมเลกล
นองๆรไหมสารชวโมเลกลคออะไร??
สารชวโมเลกลคอกลมของสารอาหาร(Nutrient)ทเปนสารอนทรยพนฐานทจ�าเปนตอรางกายเปนแหลงเกบพลงงานเคมใน
สงมชวต(สงไมมชวตไมมนะ!!)ซงภายในโมเลกลจะประกอบดวยธาตพนฐานดงน
แลวส�าคญตอสงมชวตอยางไร??
สารชวโมเลกลเปนสารทมความส�าคญตอสงมชวตทกชนดอยางยง เนองจากสารชวโมเลกลจะสามารถถกยอยใหเปนโมเลกล
ทเลกลงและน�าเขาสเซลลเพอน�าไปเผาผลาญเปนพลงงานในการท�ากจกรรมตางๆของชวตและสรางความอบอนใหแกรางกาย
มารจกกบพวกเขาทงสกนเลยดกวา
ONE : คารโบไฮเดรต (Carbohydrate)
- ความส�าคญคอเปนแหลงพลงงานและเปนสวนประกอบของเยอหมเซลลดวย
- แบงเปน3ชนดใหญๆไดแก
1. มอนอแซกคาไรด(monosaccharide)น�าตาลโมเลกลเดยว
ประกอบดวยC3-8อะตอมสตรโมเลกลทวไปคอCnH2nOnตวอยางทเดนๆไดแก
น�าตาลC5 = ไรโบสเปนองคประกอบของสารพนธกรรมRNA
= ดออกซไรโบสเปนองคประกอบของสารพนธกรรมDNA
น�าตาลC6ม3ตวทนองๆตองรจกคอ
-กลโคส(glucose):พบในผกผลไมใชเลยงทารกหรอใหคนปวยรบประทานไดเพราะเปนน�าตาลทมโมเลกลเลก
ทไมตองผานการยอยเมอรบประทานเขาไปสามารถดดซมเขาเสนเลอดและน�าไปใชเปนพลงงานไดทนท
- ฟรกโทส(fructose):เปนน�าตาลทหวานทสดพบในผกผลไมและน�าผง
-กาแลกโทส(galactose):ไมพบในธรรมชาต
2. ไดแซกคาไรด(disaccharide)น�าตาลโมเลกลค
เกดจากการรวมตวของมอนอแซกคาไรด2โมเลกลดวยพนธะไกลโคซดกตวเดนทนองๆตองรจกคอ
มอลโทส(ขาวมอลท,ขาวโพด) =กลโคส+กลโคส
ซโครส(น�าตาลทราย) =กลโคส+ฟรกโทส
บทท 3
สารชวโมเลกล
สารชวโมเลกล
คารโบไฮเดรต
ไขมน
โปรตน
กรดนวคลอก
องคประกอบ
C H O
C H O
C H O N
C H O N P
17ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
แลกโทส(น�านม) =กลโคส+กาแลกโทส
*จ�าใหไดนะวาน�าตาลโมกลคตวไหนเกดจากน�าตาลโมเลกลเดยว
3. พอลแซกคาไรด(polysaccharide)
น�าตาลโมเลกลใหญเกดจากมอนอแซกคาไรดหลายๆโมเลกลเชอมตอกนเปนสายยาวตวเดนๆกคอ
แปงประกอบดวยพอลแซกคาไรด2ชนดดงน
1. อะไมโลส(amylose)เปนพอลแซกคาไรดแบบโซตรง
2. อะไมโลเพกตน(amylopectin)เปนพอลแซกคาไรดแบบโซกง
เซลลโลส (cellulose)เปนโครงสรางของพชหนวยยอยของเซลลโลสคอกลโคสละลายน�าไมไดรางกายของคนยอยไมไดแตวว
ควายมายอยได(ดวยการท�างานของจลนทรยทอาศยอยในกระเพาะอาหาร)
ไกลโคเจน (glycogen)เปนคารโบไฮเดรตทสะสมอยในเซลลของสตวประกอบดวยกลโคสทตอกนคลายอะไมโลเพกตนของแปง
แตมมวลโมเลกลและมโซกงมากกวาพบมากในตบและกลามเนอ
สรป Concept กนดกวา
- แถมๆมาดการยอยแปงหลงทานขาว
แปง เดกซตรน (หวานเลกนอย เหนยวแบบกาว)
ความรอน
ไดแซกคาไรด + กรด
(น�าตาลทราย, มอลโตส, แลกโทส)
มอนอแซกคาไรด
ความรอน
พอลแซกคาไรด + กรด
(แปง, เซลลโลส, ไกลโคเจน)
มอนอแซกคาไรด
ความรอน
แปงอะไมเลส
มอลโทสมอลเทส
กลโคส
18 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
TWO : ไขมน (Lipid)
- เปนสารประกอบประเภทเอสเทอรทเกดจากปฏกรยาเอสเทอรฟเคชนระหวางกลเซอรอล
1. โมเลกลจะรวมตวกบกรดคารบอกซลกสายยาวหรอกรดไขมน3โมเลกลเรยกวา
ไตรกลเซอไรด
- ม2สถานะ=ของแขงเชนไขมน
=ของเหลวเชนน�ามน
สตรโมเลกลคอ
- ประโยชนคอปองกนการสญเสยความรอนของรางกายใหความอบอนแกรางกายปองกนการกระแทกปองกน
การสญเสยน�า ท�าใหผวหนงชมชน ไมหยาบกราน ท�าใหผมและเลบมสขภาพทด ชวยละลายวตามนหลายชนดท
มประโยชนเชนADEK,สลายใหพลงงานแกรางกาย
ม2ประเภทไดแก
1. กรดไขมนอมตว(Saturatedfattyacids)เปนกรดไขมนทมจดหลอมเหลวสงโดยปกตจะมสถานะเปนของแขง
กรดไขมนทในโมเลกลมจ�านวนไฮโดรเจนอะตอมอยเตมทหรอพนธะระหวางคารบอนอะตอมเปนพนธะเดยว
ทงหมดกรดไขมนชนดนมสตรทวไปเปนCnH
2n+1COOH(เมอn=เลขจ�านวนเตมบวกและโดยทวไปมกจะ
มคาตงแต11ขนไป)ตวอยางกรดไขมนอมตวเชนกรดลอรกกรดปาลมตกกรดสเตยรก
2. กรดไขมนไมอมตว(Unsaturatedfattyacids)เปนกรดไขมนทมจดหลอมเหลวต�าโดยอณหภมปกตจะมสถานะ
เปนของเหลวคอกรดไขมนทโมเลกลมจ�านวนไฮโดรเจนนอยกวาปกตหรอกรดไขมนทโมเลกลสวนทเปนไฮโดรคารบอน
พนธะระหวางอะตอมของคารบอนกบคารบอนจบกนดวยพนธะคอยางนอย1พนธะนอกนนเปนพนธะเดยว
หมด กรดไขมนประเภทนมจ�านวนไฮโดรเจนไมเปนไปตามสตร CnH2n+1COOH ตวเดนๆ เชน กรดโอเลอก
(C17H33COOH) ม ไฮโดรเจนนอยกวาปกต 2 อะตอม กรดไลโนเลอก (C
17H31COOH) มไฮโดรเจนนอยกวา
ปกต4อะตอมกรดปาลมโตเลอก(C16H25COOH)มไฮโดรเจนนอยกวาปกต8อะตอม
O
CH2-O-C-R
O
CH-O- C-R'
O
CH2-O- C-R''
==
=
R, R', R'' หมายถง หมแอลคลอาจเหมอนกนหรอ
แตกตางกนไดหมแอลคลนมาจากกรดไขมน
บนทกชวยจ�า
19ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
มาดความแตกตางระหวางกรดไขมนอมตวและกรดไขมนไมอมตวทพวกนองๆควรรกน
THREE : โปรตน (Protien)
- ลกษณะทวไป:โมเลกลขนาดใหญ(polypeptide),โครงสรางซบซอน
- หนวยยอยคอกรดอะมโนมากกวา50หนวยเชอมกนดวยพนธะเพปไทด
- ความส�าคญ:ชวยเสรมสรางและซอมแซมเนอเยอ ชวยในการเจรญเตบโตรกษาสมดลของน�าและกรด-เบสเปนสวนประกอบ
ของเอนไซมฮอรโมนเลอดภมคมกน
- การแปลงสภาพโปรตน(denaturationofprotein):กระบวนการท�าใหโปรตนเปลยนโครงสรางทางกายภาพไมสามารถท�างาน
ไดเหมอนเดมโดยการใชความรอนสมผสกบสารละลายกรดเบสหรอไอออนของโลหะหนก(แตโปรตนไมไดถกยอยนะ!!)
สตรโครงสราง
ชนดของกรดอะมโนขนอยกบหมRเชน
R=Hคอไกลซน
R=CH2CH(CH
3)3คอลวซน
R=CH3คออะลานน
R=CH2OHคอเซอรน
R=CH(CH3)2คอวาลน
ความแตกตาง
จดหลอมเหลว
จ�านวนอะตอมของ
ไฮโดรเจนทจ�านวน
คารบอนอะตอมเทากน
การเหมนหน
การแขงตว
การยอย
กรดไขมนอมตว
สงกวา
มากกวา
ไมเกด
งาย
ยาก
กรดไขมนไมอมตวสง
ต�ากวา
นอยกวา
เกดไดเนองจากมต�าแหนง
พนธะคทสามารถทปฏกรยา
กบออกซเจนในอากาศได
ยาก
งาย
H2N-CH-C-OH
RO
=-
หมอะมโน หมคารบอกซลก
20 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
กรดอะมโนจ�าเปน (essential amino acid)คอกรดอะมโนทรางกายของสงมชวตชนดนนๆไมสามารถสงเคราะหขนมาเองได
จงจ�าเปนตองไดรบมาจากอาหาร
กรดอะมโนทจ�าเปนส�าหรบมนษยมดวยกน8ชนดคอไอโซลวซนลวซนไลซนวาลนเมไทโอนนฟนลอะลานนทรโอนน
ทรปโตเฟนแตเดกตองการกรดอะมโนอกสองชนดคออารจนนและฮสทดน
พนธะเพปไทด (peptide bond)เปนพนธะโควาเลนตชนดหนงทเกดจากกรดอะมโน2ตวมาเชอมกนโดยการดงน�า(H2O)ออก
**สงเกตงายๆเลยนะเจอหมเอไมด(-CONH-)นนแหละคอพนธะเพปไทด
ถาเขาใจแลวมาเลนเกมสกนดกวา>>>จากรปทใหมกรดอะมโนทงหมดกชนดและมกพนธะเพปไทด??
(ขอสอบโอเนตป2550)
เฉลย มกรดอะมโน4ชนดและม3พนธะเพปไทด
มาดภาพเฉลยประกอบความเขาใจขางลางกนแลวจะรอง...ออไมเหนยากเลย!!
H3N-C-C
RO=-
HO
-+-
+
H3N-C-C-N-C-C
RO
=-
H
+
HO
RO=-
--
H3N-C-C
RO=
HO
-+-
-
aminoacid aminoacid
dipeptide
H2O
H2N-CH-C-NH-CH-C-NH-CH
2-C-NH-CH-CO
2H
CH3OOCH
3
O(CH2)2
CO2H
- -= =
= --
H2N-CH-C-NH-CH-C-NH-CH
2-C-NH-CH-CO
2H
CH3OOCH
3
O(CH2)2
CO2H
- -= =
= --
21ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
โปรตนทเดนๆไดแก
•เอนไซม (enzyme)เปนตวเรงปฏกรยาทางชวภาพท�าใหปฏกรยาตางๆในสงมชวตเกดไดเรวขน
•ฮโมโกลบน (hemoglobin)เปนสวนประกอบส�าคญในเมดเลอดแดงท�าหนาทน�าออกซเจนทเราหายใจเขาไปทางปอด
ไปสสวนตางๆของรางกาย
•อมมโนโกลบลน (immunoglobulin)เปนไกลโคโปรตนทอยในเลอดและสารคดหลงตางๆในรางกายท�าหนาทตอส
หรอปองกนการตดเชอโรคจากแบคทเรยไวรสหรอสงแปลกปลอมอนๆทเขามาในรางกาย
FOUR : กรดนวคลอก (Nucleic acid)
- ความส�าคญ : เปนสารพนธกรรมของเซลล ควบคมลกษณะการถายทอดลกษณะพนธกรรม การสงเคราะหโปรตน และ
กระบวนการตางๆ ของสงมชวต จงถอวาเปนสารประกอบทมความส�าคญตอสงมชวต
- หนวยโมเลกลยอยในกรดนวคลอก : นวคลโอไทด (nucleotide) ซงมองคประกอบดงน
1. น�าตาลเพนโทส (pentose) คอน�าตาลทมคารบอน 5 อะตอม ไดแก น�าตาลไรโบส (Ribose) และน�าตาลดออกซไรโบส
(Deoxyribose)
2. ไนโตรจนสเบส (nitrogenous base) ม 2 ชนดคอ
ไพรมดน (pyrimidine) (1วง) = ไซโตซน (Cytosine; C) ไทมน(Thymine; T) ยราซล (Uracil; U)
พวรน (purine) (2วง)= อะดนน(Adenine; A) กวานน(Guanine; G)
**Nucleoside= โมเลกลของเบสยดเกาะกบน�าตาล
HOCH2
HH
OH
5
4
HH
OH
1
OHO
23
Ribose
HOCH2
HH
OH
5
4
HH
H
1
OHO
23
Decxyribose
NH2
H
ON
H
C
N
=
O
H
ON
H
C
N
=
H
O
CH3
ON
H
C
N
=
H
cytosine uracil thymine
N
CH
N
NH2
N
H
C
C
C
N
HCN
CH
N
O
N
H
C
C
C
HN
C
H2N
ADENINE
"A"
GUANINE
"G"
22 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
3. หมฟอสเฟต
(พวกโครงสรางทางเคมพอยากใหเหนคราวๆเฉยๆไมออกขอสอบหรอกนะไมตองจ�า)
2ชนด:กรดไรโบนวคลอก(Ribonucleicacid,RNA)และกรดดออกซไรโบนวคลอก(Deoxyribonucleicacid,DNA)
**กรดนวคลอกเปนสารประกอบโพลนวคลโอไทด(Polynucleotide)
โครงสรางยอย คอ นวคลโอไทด (Nucleotide) ทเชอมตอกนดวยพนธะฟอสโฟไดเอสเธอร (phosphodiester)
- โครงสรางของ DNA :เกดจากสายโพลนวคลโอไทด สองสายทบด หรอขดคลายบนไดเวยนสองสายมาพนกนเปนเกลยวค
(Double helix) เวยนขวามระยะหนงรอบเกลยว เทากบ 3.4 nm. และมเบสคสมประมาณ 10 คตอรอบ สวนทเปนน�าตาลและ
ฟอสเฟตจะท�าหนาทเปนแกนอยขางนอก และเบสตางๆ จะยนเขาไป ในเกลยวแลวจบคกนระหวางเบสคสมทงสองสายดวย
พนธะไฮโดรเจน
ทมา : http://www.il.mahidol.ac.th/e-media/nano/Picture/DNA_detail.jpg
- โครงสรางของ RNA : มโครงสรางเปนสายเดยว (single strand) เปนสารพนธกรรมในสงมชวตบางชนด เชน ไวรสบาง
ชนด เปนหนวยปฏบตการในการสงเคราะหโปรตน พบไดในนวเคลยส ไซโตพลาสซม (cytoplasm) นวคลโอลส (nucleolus)
คลอโรพลาสต (chloroplast) ไรโบโซม (ribosome) และ ไมโทคอนเดรย (mitochondria)
**จะไมพบไทมน (Thymine; T) ใน RNA จะพบ ยราซล(Uracil; U) เทานน
- เบสคสม (หวขอนออกขอสอบบอยนะ!) :
A จะคกบ T (ใน DNA) หรอ U (ใน RNA) จบกนดวยพนธะค
C จะคกบ G (ทงใน DNA และ RNA) จบกนดวยพนธะสาม
หลกการมเทาน ถาเขาใจแลว มาเลนเกมสกนเลย!!
ถาพใหโจทยวาจงหาเบสคสมของ - A T T C G T A C A T C C -
เฉลย - T A A G C A T G T A G G -
วางใหถกต�าแหนงนะ ไมยากใชไหม เกบคะแนนขอนมาใหไดนะ
23ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
มาถงหวขอสดทาย เปนหวขอทฮอตฮตมากในการออกขอสอบเรองน นนกคอ การทดสอบสารชวโมเลกล ( จ�า!!! เปนตาราง
กนเลยนะ ขอสอบจะประยกตนดหนอย แต Concept มแคน )
นองๆศกษาเพมเตมไดท
Tag : สอนศาสตร, ชววทยา, ชวเคม, สารชวโมเลกล, ชวเคมเบองตน
• 03:ชวเคม
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch1-1
• สอนศาสตรชววทยาม.6:ชวเคมเบองตน
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch1-2
• สารชวโมเลกลตอนท23
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch1-3
• สารชวโมเลกลตอนท24
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch1-4
ชวะโมเลกล รเอเจนต การเปลยนแปลง
แปง
น�าตาลโมเลกลเดยว
โปรตนหรอเพปไตด
I2/Kl
สารละลายเบเนดกต (สฟา)
CuSO4 ใน NaOH (สฟา)
สารละลายสน�าเงน
ตะกอนสแดงอฐ
สารละลายสมวง
24 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
องคประกอบของสงมชวต
การสรางพลงงานในสงมชวต
1. ATP(Adenosinetriphosphate)
เปนสารทมพลงงานสงท�าหนาทเกบพลงงานทไดจากกระบวนการสลายสารอาหารของเซลลเมอสลายแลวจะใหพลงงาน
7.3กโลแคลอร/โมล
การสรางATPจากADPและหมฟอสเฟตนเรยกวากระบวนการฟอสโฟรเลชน(oxidativephosphorylation)
2. การสลายโมเลกลของสารอาหารระดบเซลล
คอกระบวนการสลายโมเลกลของสารอาหารในเซลลเพอใหไดพลงงานแบงออกเปน2แบบใหญๆคอ
-แบบใชออกซเจน(aerobicrespiration)
-แบบไมใชออกซเจน(anaerobicrespiration)
การสลายกลโคสแบบใชออกซเจน
ประกอบดวย3ขนตอนใหญๆคอ
1) ไกลโคลซส(glycolysis):เกดขนบรเวณไซโทซอล(cytosol)เปนกระบวนการสลายกลโคสซงมคารบอน6อะตอม
=(C6)ผลตภณฑทไดคอกรดไพรวกซงมคารบอน3อะตอมจ�านวน2โมเลกล=2(C3)
2) วฏจกรเครบส(Krebscycle):เกดขนบรเวณเมทรกซ(Matrix:ของเหลวในไมโทคอนเดรย)การสลายสารแอซทลโค
เอนไซมเอจะไดแกสคารบอนไดออกไซดและเกบพลงงานทไดไวในรปของNADH6โมเลกล,FADH22โมเลกล
และATP2โมเลกลตอการสลายกลโคส1โมเลกลใน1รอบของวฏจกรเครบส
3) กระบวนการถายทอดอเลกตรอน(electrontransportchain):เกดบรเวณเยอหมชนในของไมโทคอนเดรยเปน
กระบวนการทมการสงอเลกตรอนระหวางตวใหอเลกตรอนกบตวรบอเลกตรอนตวอนๆและมการปลดปลอยพลงงาน
ออกมา(NADHให3ATPFADH2ให2ATP)โดยมออกซเจนเปนตวรบอเลกตรอนตวสดทายและไดน�าเปนผลตภณฑ
** ภาพรวมของกระบวนการสลายกลโคสโดยใชออกซเจน**
บทท 4
องคประกอบของสงมชวต
Glucose
AcetylCoA
Coa
TCAcycle
CO2
e+
Oxidative
Phosporylation
O2
H2O
ATP ADP
25ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
Anaerobic Anaerobic
In mitochondria
Glucose
PyruvateAcid
Alcohol+CO2
LacticAcid
2ATP
4ADP
4ATP
2ATP
6CarbonCompound
Lossofhydrogen-oxidation
3CarbonCompound
3CarbonCompound
CO2 + H
2O
+ O2
34 ADP 34 ATP
Cytosol Mitochondrion
การสลายโมเลกลของสารอาหารแบบไมใชออกซเจน
จะเกดกตอเมอรางกายอยในภาวะทไมมแกสออกซเจนหรอมแกสออกซเจนไมเพยงพอเพอใหกระบวนการไกลโคลซส
ไมหยดชะงกและสามารถสรางATPตอไดกระบวนการนเรยกวากระบวนการหมก(fermentation)
-ในยสต:ไดผลตภณฑเปนแอลกอฮอลและแกสคารบอนไดออกไซด
-ในเซลลกลามเนอ:ไดผลตภณฑเปนกรดแลกตกทท�าใหเกดการเมอยลา
ขณะออกก�าลงกาย ATP ลดลงอยางรวดเรว และเลอดล�าเลยงแกสออกซเจนใหเซลลไมทน เซลลกลามเนอจงเกด
การสลายอาหารโดยไมใชออกซเจน
ภาวะไมมออกซเจน ภาวะมออกซเจน
ภาพรวมของการสลายโมเลกลของสารอาหารระดบเซลล
พฤตกรรม(Behavior)
• นองๆ เคยสงสยไหมวาท�าไมแมวจงตองเลยขน หรอท�าไมลกเจยบตองเดนตามแมของมน อะไรเปนปจจยกระตนใหเกด
พฤตกรรมแบบนนขนมา?
พฤตกรรมเปนปฏกรยาตอบสนองตอการเปลยนแปลงทเกดขนทงภายในและภายนอกรางกายของสงมชวตนนๆเกดจากการ
ท�างานรวมกนระหวางพนธกรรมและสงแวดลอมสรปเปนแผนภาพกลไกการเกดพฤตกรรมของสตวไดดงน
26 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
ประเภทของพฤตกรรมสตว
• พฤตกรรมทเปนมาแตก�าเนด (Inherited behavior) เปนพฤตกรรมทแสดงออกมาอยางงายๆมแบบแผนแนนอนไม
จ�าเปนตองเรยนรมากอนเพราะถายทอดทางพนธกรรมไดแก
1. โอเรยนเทชน(Orientation)คอพฤตกรรมทสตวตอบสนองตอปจจยทางกายภาพเพอใหเหมาะสมตอการด�ารงชวต
แบงเปน2ชนดคอ
• ไคนซส (kinesis) เปนพฤตกรรมทสตวตอบสนองตอสงเราดวยการเคลอนทซงมทศทางไมสมพนธกบสงเรา
พบในสตวทระบบประสาทยงไมเจรญดพอตวอยางเชน
-พารามเซยมเคลอนทแบบเดาสมไปมาในบรเวณทเปนกรดออนเพอหนจากสภาพนนซงเปนอนตรายตอการ
ด�ารงชวต
-แมลงสาบจะหยดนงเมอวงชนของแขง
• แทกซส (taxis)เปนพฤตกรรมทสตวตอบสนองตอสงเราแบบมทศทางสมพนธกบสงเรามกเปนพฤตกรรมทท�าให
เกดการรวมกลมตวอยางเชน
-ผเสอกลางคนบนเขาหาแสงไฟ
-ยกลนาเคลอนทเขาหาแสงสวาง
-แมไกวงหาลกเมอลกสงเสยงรอง
2. รเฟลกซ(Reflex)คอพฤตกรรมทสตวตอบสนองตอสงเราทมากระตนอยางรวดเรวเพอหลกเลยงอนตรายทเกดขน
โดยทไมตองรอใหสมองสงการเชน
-การกระตกของขาเมอเคาะทหวเขาเบาๆ
-การหลบตาอยางรวดเรวเมอมวตถเขามาใกลมากๆ
3. รเฟลกซตอเนอง (ChainofReflexes)หรออาจเรยกวาสญชาตญาณ เปนพฤตกรรมทมมาแตก�าเนด ไมตองผาน
การเรยนร สวนใหญมกเปนพฤตกรรมทเกยวของกบการด�ารงชวต ซงมลกษณะเฉพาะแตกตางกนในสงมชวตแตละชนด
ประกอบดวยพฤตกรรมรเฟลกซยอยหลายพฤตกรรมเชน
-การชกใยของแมงมม(ไมมการสอนแตใยแมงมมจะมลกษณะคลายๆกน)
-การดดนมของทารก(เมอสงเราคอความหว)
-การกอหวอดของปลากดหรอการสรางรงของนก
สงเราภายนอก
เชนอาหารแสงสวาง
สงเราภายใน
เชนฮอรโมนความหว
หนวยรบความรสก
(Receptor)
ใยประสาทรบความรสก
(Sensoryneuron)
ใยประสาทสงสวนกลาง
(CNS)
หนวยปฏบตงาน
(Motorneuron)
ระบบประสาท
(Effector)พฤตกรรม
27ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
แตกยงมพฤตกรรมอกหลายอยางทมกลไกซบซอนกวาดงน
•พฤตกรรมการเรยนร (Learned behavior)มกพบในสตวทมระบบประสาทเจรญดสามารถเรยนรจากประสบการณ
ท�าใหมการตอบสนองไดซบซอนมากขนมหลายแบบดงน
1. แฮบบชทเอชน(habituation)เปนพฤตกรรมทสตวลดการตอบสนองตอสงเราแมจะยงถกกระตนอยเมอเหนวา
สงเรานนไมเปนอนตรายเชน
- ลกนกหมอบหลบทกสงทอยเหนอหวตอมาเมอเกดการเรยนรจงหลบเฉพาะศตรเทานน
- สนขเหาเมอรถไฟวงผานแตเมอเคยชนแลวจะเลกเหาไปเอง
2. การเรยนรแบบฝงใจ(imprinting)เปนพฤตกรรมทเกดขนในชวงเวลาสนๆหรอตอนแรกเกดเชน
- ลกไกเดนตามสงทมนเหนเปนครงแรกแตเมอเวลาผานไปซกพกมนจะเลกเดนตามเอง
- ปลาทะเลกลบมาวางไขทเดมทมนเกด
3. การเรยนรแบบมเงอนไข (conditioning) เปนการเรยนรทฝกใหสตวตอบสนองตอสงเราทงสงเราทมเงอนไข
(conditioned stimulus) โดยใชสงเราทไมมเงอนไข (unconditioned stimulus) เปนตวลอ ตอมาเมอสตวเกดการเรยนร
แลวแมมสงเราทมเงอนไขอยางเดยวกจะตอบสนองดวยเชนใหอาหารสนขพรอมสนกระดงตอมาสนกระดงเพยงอยางเดยว
สนขกจะน�าลายไหล
สงเราทไมมเงอนไข อาหาร
สงเราทมเงอนไข เสยงกระดง
พฤตกรรมตอบสนอง การหลงน�าลาย
4. การลองผดลองถก (trial and error) ตองอาศยการเรยนรหลายครง จนสามารถจดจ�าวาพฤตกรรมไหนเปนผลด
หรอผลเสย แลวเลอกแตการตอบสนองแตผลด หลกเลยงพฤตกรรมทท�าใหเกดผลเสย เชน การเคลอนทของไสเดอนดน
ในกลองรปตวTหลงจากทดลองซ�าๆมนจะไมไปดานทมกระแสไฟฟาอกคนกเลอกกนรานอาหารทอรอยคางคกไมกนสตว
ทมลกษณะคลายผงเพราะกลวโดนตอย
5. การใชเหตผล(reasoning)มกพบในสตวทมสมองสวนหนาเจรญดจงเกดการเรยนรทดกวาสตวอนเปนพฤตกรรม
การเรยนรขนสงสด เกดจากการประยกตใชประสบการณหลายๆ แบบเพอแกปญหา เชน ลงชมแพนซเอากลองมาซอนกน
เพอปนขนไปหยบกลวยทแขวนไว
ตวอยางแนวขอสอบ
พฤตกรรมในขอใดทสงแวดลอมมอทธพลนอยทสด
ก. ปลาวายน�าแบบตงฉากกบแสงอาทตย
ข. รเฟลกซแอกชนทขากระตกเมอถกเคาะเบาๆทหวเขา
ค. การเรยนรแบบฝงใจระหวางลกไกกบสงทมนเหนเมอแรกเกด
ง. คางคกไมกนผงหรอแมลงทมลกษณะคลายผง
เฉลย
ข.เปนพฤตกรรมทตอบสนองโดยทนทไมรอใหสมองสงการเพอหลกหนอนตราย
28 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
• พฤตกรรมทางสงคม (Social behavior)สตวทกชนดตองมการสอสารซงกนและกนเมอมาอยรวมกนเปนกลมมหลายวธ
ดงน
1) เสยง เชน จงหรดเพศผสงเสยงเรยกจงหรดเพศเมย ลกไกสงเสยงเรยกหาแมไก การใชคลนเสยงความถสงของ
โลมาและคางคาว
2) ทาทาง เชน แมวพองขนเพอขศตร การกระดกหางของสนขเมอดใจ นกยงเพศผร�าแพนหางเพอเกยวพาราส
เพศเมยผงเตนร�าแบบวงกลมเพอบอกวาอาหารอยใกลและเตนแบบเลข8เพอบอกต�าแหนงและระยะทางของอาหาร
3) สารเคม เชน การใชฟโรโมนเพอเตอนภยของผง ฟโรโมนของนางพญาผงกระตนใหผงตวผผสมพนธดวย สนขฉ
บอกอาณาเขตสกงคปลอยกลนเหมนมาเพอปองกนตว
4) สมผสเชนลกออนชอบกอดแมแมลงสาบใชหนวดสมผสสงของสนขเลยปากใหตวทเหนอกวา
นองๆศกษาเพมเตมไดท
Tag : สอนศาสตร, ชววทยา, เซลล, การแบงเซลล, พฤตกรรม
• 09:พฤตกรรมสตว
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch2-1
• ชววทยาม.ปลาย-พฤตกรรมของสงมชวตตอนท1
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch2-2
• ชววทยาม.ปลาย-พฤตกรรมของสงมชวตตอนท2
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch2-3
บนทกชวยจ�า
29ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
บทท 5
พนธศาสตร
พนธศาสตร (genetic)
ส�าหรบเนอหาสวนของพนธศาสตรนมคอนขางเยอะ (ออกขอสอบทกป เปนเรองทออกเยอะทสดในสวนชววทยาดวย) พจะยก
ประเดนสวนทนาสนกขอสอบออกและนองๆควรรนะ
1. ความหมาย
-พนธศาสตรคอวชาทศกษาเกยวกบการท�างานของยน(Gene)ซงเปนหนวยควบคมการถายทอดลกษณะตางๆจากรนพอ
แมไปยงรนลกรนหลานและความแปรผนของลกษณะตางๆของสงมชวต
-พนธกรรมคอลกษณะตางๆของสงมชวตทสามารถถายทอดจากรนหนงไปยงรนตอๆไปไดโดยมกระบวนการสบพนธเปน
สอกลาง
- ลกษณะทางพนธกรรม คอ ลกษณะของสงมชวตทถกควบคมโดยกรดนวคลอกชนดDNAหรอRNAทสามารถถายทอด
จากรนหนงไปยงรนตอๆไปโดยอาศยเซลลสบพนธ
ลกษณะทางพนธกรรมของสงมชวตอาจเกดขนและเปลยนแปลงไปไดโดยปจจย2ประการคอ
1)พนธกรรม 2)สงแวดลอม
และแบงออกเปน2ประเภทคอ
1. ลกษณะทางพนธกรรมทมความแปรผนตอเนอง
เปนลกษณะทางพนธกรรมทมความลดหลนกนทละนอยสามารถน�ามาเรยงล�าดบกนไดสงแวดลอมมผลเชน
ความสงน�าหนกสผวเปนตน
2. ลกษณะทางพนธกรรมทมความแปรผนไมตอเนอง
เปนลกษณะทแบงเปนกลมไดอยางชดเจนสงแวดลอมไมมผลเชนหมเลอดลกษณะผวเผอกลกยมตงหการ
หอลนเปนตน
(ใหความหมายและความแตกตางชดขนาดนอยาใหขอสอบหลอกไดนะ)
2. บดาแหงพนธศาสตร
เกรเกอรเมนเดล(GREGORMENDEL)บาทหลวงชาวออสเตรยไดท�าการทดลองผสมถวลนเตาทมลกษณะตางๆกน7ลกษณะ
ซงกระจายอยบนโครโมโซมตางทอนกนนานถง7ปจงคนพบกฎเกณฑการถายทอดลกษณะตางๆ
นองๆรไหมท�าไมเมนเดลถงเลอกศกษาถวลนเตา??
เนองจากลกษณะของสงมชวตทควรเลอกใชมาศกษาในทางพนธศาสตรคอ
1. ปลกงายอายสนผลดก
2. มการแปรผนมากมความแตกตางของลกษณะทตองศกษาชดเจนและสามารถหาพนธแทไดงาย
3. เมอมการผสมพนธมการรวมตวกนของลกษณะพอและแม(recombination)
4. ควบคมการผสมพนธไดสามารถก�าหนดลกษณะตางๆเขาผสมกนไดตามตองการ
30 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
กฎเกณฑการถายทอดลกษณะตางๆ
กฎขอท1กฎแหงการแยกตว(LAWOFSEGREGATION)
กฎขอท2กฎแหงการรวมกลมอยางอสระ(LAWOFINDEPENDENTASSORTMENT)
3. ยน และ โครโมโซม
ยน (gene) คอ หนวยควบคมลกษณะทางพนธกรรมของสงมชวต บรรจอยในโครโมโซม (chromosome) ต�าแหนงของยน
ในโครโมโซมเรยกวาโลกส(logus)
ในสงมชวตทวไปจะมโครโมโซมเหมอนกนเปนคๆ(homologuschromosome)ดงนนโลกสจงหมายถง2ยนทอยตรงกนบน
โฮโมโลกสโครโมโซมซงยนตางชนดกนอยบนโลกสเดยวกนเรยกวาเปนแอลลล(allele)กน
4. การถายทอดลกษณะทางพนธกรรมทถกควบคมโดยยนดอยบนออโตโซม (Autosome) และโครโมโซมเพศ (Sex
Chromosome)
- โครโมโซมรางกาย(somaticchromosome)หรอออโตโซม(autosome)เปนโครโมโซมทควบคมลกษณะตางๆของรางกาย
จะมเหมอนกนทงเพศชายและเพศหญง
- โครโมโซมเพศ (sex chromosome) หรออลโลโซม (allosome) เปนโครโมโซมทมรปรางแตกตางกนไปในทงเพศชายและ
เพศหญงโดยทวไปมกเกยวของกบการก�าหนดเพศคอ
ในเพศหญงจะมอลโลโซมเปนXX
ในเพศชายจะมอลโลโซมเปนXY
ลกษณะทางพนธกรรมทถกควบคมโดยยนดอยบนโครโมโซมX
1.โรคฮโมฟเลย(Hemophilia)
2.โรคตาบอดส(ColorBlindness)
3.โรคกลามเนอแขนขาลบ
4.โรคG-6-PD
**โรคทเหลอมกเกดจากAutosomeฉะนนพขอใหนองๆจ�า4โรคนจากAllosomeใหไดนะ!!
สตรจ�ากคอบอด-ลาน-ฮ-six=ผด(ปกตทโครโมโซม)เพศ**
ลกษณะทางพนธกรรมทถกควบคมโดยยนดอยบนออโตโซม
เชน 1.อาการผวเผอก(Albino)
2.โรคทาลสซเมย(Thalassemia)
3.โรคโลหตจางชนดซกเคลเซลล(SickleCellAnemia)
5. พงศาวล หรอพนธประวต (Pedigree)
เรองนกฮอตฮตมากเลยนะในขอสอบO-NETอาศยความเขาใจเปนหลกนองๆทกคนตองคดใหเปนนะ
พงศาวลคอแผนภาพแสดงความสมพนธในการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมทตองการศกษาของครอบครวหรอตระกลหนงๆ
31ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
กอนอนเรามารจกลกษณะจโนไทปและฟโนไทปกน
จโนไทป(Genotype)หมายถงรปแบบของยนทควบคมฟโนไทปตางๆเชนจโนไทปทควบคมความยาวของล�าตนถวมได3แบบ
ไดแกTT,Ttและtt
ฟโนไทป (Phenotype)หมายถง ลกษณะของสงมชวตทปรากฏออกมาใหเหนไดดวยตาเชนสของดอกถว สผวของคนลกษณะ
ของเสนผมหมเลอดเปนตน
เขาใจนยามกนไหมเอยงนมาดของจรงกนเลย
ยนในโครโมโซมรางกาย
1. ยนทควบคมหมเลอดABO
แผนภาพการใหเลอด
2. ยนทควบคมหมเลอดRh
3. ยนทท�าใหเกดโรคทาลสซเมยเกดจากยนผดปกตคอยนดอยบนโครโมโซมคท16และ11บนสายพอลเปปไทดแบบ
อลฟาและเบตาตามล�าดบซงเกดในฮโมโกลบนของเมดเลอดแดง
จโนไทป ฟโนไทป(หมเลอด)
IAIA , IAiIBIB , IBiIAIB
ii
ABABO
O
BA
AB
จโนไทป ฟโนไทป(หมเลอด)
DD,Dd
dd
หมเลอดRh+
หมเลอดRH-
จโนไทป ฟโนไทป(หมเลอด)
TT
Tt(พาหะ)
tt
ปกต
เปนโรคทาลสซเมย
32 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
ยนในโครโมโซมเพศ
•ยนทอยในโครโมโซมx
1. โรคตาบอดส
2. โรคฮโมฟเลย
3. โรคภาวะพรองเอนไซมG-6-PD
•ยนทอยในโครโมโซมY
จะถายทอดจากพอไปสลกชายและจากลกชายไปสหลานเทานนยนทปรากฏในโครโมโซมYมอยนอย เนองจากเปน
โครโมโซมขนาดเลกทสด เชน ยนทควบคมการมขนยาวทห (hairy ear) พบบอยในคนอนเดย และพบเฉพาะในเพศชายและ
ลกชายทกคนหากเกดการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมน
ใหนยามอยางเดยวคงไมเหนภาพฉะนนมาเลนเกมสกนดกวา
จโนไทป ฟโนไทป
XCY
XCY
XCX
C
XCX
C(พาหะ)
ชาย หญง
คาปกต
ตาบอดส
จโนไทป ฟโนไทป
XHY
XhY
XHXH
XHXh(พาหะ)
XhXh
ชาย หญง
ปกต
โรคโลหตไหลไมหยด
จโนไทป ฟโนไทป
XGY
XgY
XGXG
XGXg(พาหะ)
XgXg
ชาย หญง
ปกต
ภาวะพรองเอนไซตG-6-PD
33ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
ขอท1 ถาพอมหมเลอดAแมมหมเลอดBและมลกชายทมหมเลอดOโอกาสทจะไดลกสาวทมหมเลอดOเปนเทาใด
เฉลย พอมหมเลอดA=IAiแมมหมเลอดB=IBiCrossกนไดดงน
โอกาสทลกจะมหมเลอด A =¼ โอกาสทลกจะมหมเลอดB=¼ โอกาสทลกจะมหมเลอดAB =¼ โอกาสทลกจะมหมเลอดO=¼ โอกาสทจะไดลกสาว =½ โอกาสทจะไดลกชาย =½
ฉะนนโอกาสทจะไดลกสาวทมหมเลอดO =¼x½ =1/8
ขอท2 หญงคนหนงมลกษณะผวเผอกแตงงานกบชายทมผวปกตมบตรสาว1คนทมผวปกตและบตรชาย1คนทมผวเผอกบตรชาย
แตงงานกบหญงทมผวปกตและมบตรสาว2คนทมผวปกตเพดดกรของครอบครวนเปนอยางไร
กอนอนมาดสญลกษณและหลกการในการเขยนเพดดกรกนกอน
รปจากhttp://www.maceducation.com/e-knowledge/2432209100/01.htm
(ii)Parents AO X BO
Gametes (A) (O) X (B) (O)
F1generation AB BO AO OO
แผนผงแสดงสญลกษณของเพดดกร
34 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
เฉลย ขอนจบหลกงายๆเลยคอสเหลยมแทนเพศชายวงกลมแทนเพศหญงผวปกตสขาวผวเผอกทบด�าดงนนเราจะเขยนเพด
ดกรไดเปน
การเขยนเพดดกรงายนดเดยวจรงไหม
ขอท3
หากเพดดกรนแทนโรคตาบอดสจงเขยนจโนไทปของ
ลมยงนะวาโรคตาบอดสเกดจากโครโมโซมเพศ
ตามสตรบอด-ลาน-ฮ-six=ผด(ปกตทโครโมโซม)เพศ**
เฉลย
*หมายเหต:=XCXcเนองจากลกสาวจะไดรบยนดอย(X
c)จากพอแตยงไดรบยนเดน(X
C)จากแมอยท�าใหยงไมเปนโรคแตเปนพาหะ
=XCX
C
=XCY
=XCY
=XCXc
35ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
ขอท4สามภรรยาคหนงเปนพาหะทาลสซเมยทเหมอนกนโอกาสทลกคนแรกจะไมเปนโรคนคดเปนรอยละเทาไหร
เฉลย
สงแรกทดกคอ...โรคทาลสซเมยเกดจากโครโมโซมรางกายนะ
ไมใชโครโมโซมเพศฉะนนเวลาคดกไมตองก�าหนดเพศ
จะเหนวามยนเดน(T)ขมยนดอย(t)หรอโอกาสทลกคนแรกจะไมเปนโรคทาลสซเมยคดเปน¾=75%
ขอท5โรคฮโมฟเลยเกดในเพศชายมากกวาเพศหญงเพราะอะไร??
ถงขอนโจทยจะสนแตตองใชความรเรองยนตอบนะอธบายใหไดอยามวกนละ
เฉลย เนองจากโรคฮโมฟเลยเกดจากยนดอยบนโครโมโซมX_จโนไทดของเพศหญงคอXXหมายความวาเพศหญงมโครโมโซมXถง
2โครโมโซมในขณะทจโนไทดของเพศชายคอXYฉะนนเพศชายจะมโครโมโซมXเพยง1โครโมโซมซงถาแมเปนโรคฮโมฟเลย(XhXh)
และลกชายทตองไดรบโครโมโซมYจากพอและโครโมโซมXhจากแมจงมโอกาสเปนโรค100%ในขณะทลกสาวหากไดรบยนดอย (X
h)
จากแมแตยงไดรบยนเดน(XH)จากพอกจะยงไมเปนโรคฮโมฟเลยแตเปนพาหะ
6. ความผดปกตของโครโมโซมมนษย
แบงออกเปน2แบบคอ
1) ความผดปกตของออโทโซม(โครโมโซมรางกาย)เกดจากการเปลยนแปลงของเซลลรางกายมความผดปกต2ชนดคอ
-ความผดปกตทจ�านวนออโทโซม เปนความผดปกตทจ�านวนออโทโซมในบางคทเกนมา1 โครโมโซมจงท�าใหโครโมโซมใน
เซลลรางกายทงหมดเปน47โครโมโซมเชนออโทโซม45แทงและโครโมโซมเพศ2แทง
เพศหญงจงมโครโมโซม45+XXและเพศชายจงมโครโมโซม45+XY
เชน Down'ssyndrome = 21เกน
Edward'ssyndrome = 18เกน
Patausyndrome = 13เกน
- ความผดปกตของรปรางออโตโซม เปนความผดปกตทออโทโซมบางโครโมโซมขาดหายไปบางสวน แตมจ�านวนโครโมโซม
46แทงเทากบคนปกต
เชน Cri-du-chatsyndromeorcatsyndrome=5ขาด
Prader-Willisyndrome=15ขาด
2) ความผดปกตของโครโมโซมเพศเปนความผดปกตทโครโมโซมเพศแทงXหรอแทงY
เชน •Klinefelter’ssyndrome=XเกนในชายเปนความผดปกตทเพศชายมโครโมโซมXเกนมา1-2โครโมโซมท�าให
มโครโมโซมรางกายเปน44+XXYYหรอ44+XXXY
TtxTt
TT,Tt,Tt,tt
36 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
•Turner’ssyndrome=XขาดในหญงเปนความผดปกตทเพศหญงมโครโมโซมXเพยง1โครโมโซมท�าใหมโครโมโซม
รางกายเปน44+X
7. สารพนธกรรม
สารพนธกรรมคอสารชวโมเลกลประเภทกรดนวคลอกท�าหนาทเกบขอมลรหสส�าหรบการท�างานของสงมชวตตางๆเอาไวและ
เมอสงมชวตมการสบพนธ เชน เซลลมการแบงเซลล กจะมการแบงสารพนธกรรมนไปยงเซลลทแบงไปแลวดวย โดยยงคงมขอมลครบ
ถวน
กรดนวคลอกม2ชนดคอDNAและRNA
ส�าหรบรายละเอยดเรองกรดนวคลอกเขยนไวแลวในบทสารชวโมเลกลนะ
ถานกไมออกสงสยตองเปดกลบไปทวนกนแลวแหละ
**นองๆรไหมออแกเนลลใดมDNAเปนของตวเองบาง???
เฉลยไมโตคอนเดรยกบคลอโรพลาสตนนเอง
**เอะ!แลวอยางแมลงชางลงเนยมปรมาณDNAเทากนไหมนะ???
เฉลย ไมเทากนจา สงมชวตคนละสปชส ยอมมปรมาณโครโมโซมทไมเทากนแลวอกอยางปรมาณDNAไมไดขนอยกบขนาดตวหรอ
ความซบซอนของสงมชวตนนๆนะ
สงเปรยบเทยบ
1.ชนดน�าตาล
2.หมฟอสเฟต
3.ชนดเบส
4.โครงสรางโมเลกล
5.ขนาดโมเลกล
6.ปรมาณในเซลล
7.หนาท
DNA
ดออกซไรโบส(C2H10O4)
ม
A,G,C,T
สวนใหญเปนเกลยวค(A+G/T+C=I)
ใหญกวา
นอยกวา
-เปนสารพนธกรรมของสงมชวตสวนใหญ
-เปนตนแบบในการสงเคราะหโปรตน
RNA
ไรโบส(C2H10O5)
ม
A,G,C,U
สวนใหญเปนสายเดยว(A+G/T+C=I)
เลกกวา
มากกวาDNA5-10เทา
- เปนสายพนธกรรมในสงมชวตบางชนด
เชน ไวรอยด และไวรสทท�าใหเกดไขหวดใหญ
(influenza), เอดส (AIDS), ใบดางของยาสบ
(Tobaccomosaicvirus)เปนตน
-เปนหนวยปฏบตงานในการสงเคราะหโปรตน
37ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
8. กระบวนการสงเคราะหโปรตน
ประกอบดวยขนตอนดงน
กระบวนการ บรเวณทเกด สารตงตน สารทได
ทรานสครปชน(transcription) นวเคลยส DNA mRNA
ทรานสเลชน(translation) ไซโทพลาซม mRNAกรดอะมโน
•ล�าดบกรดอะมโนทไดตอเปนสายพอลเปปไทดถอดรหสออกมาเปนโปรตน
9. โรคทางพนธกรรม
หวขอน ขอสอบอาจจะหยบยกมาถามได แตไมถงขนลกมาก เนองจากโรคทางพนธกรรมมมากมาย ฉะนน พขอยกตวอยางโรค
เดนๆใหเปนconceptทนองๆตองจ�ากนเลยนะ
- โรคซสตกไฟโบรซส (Cystic fibrosis)
เยอเมอกหนามากในปอดและล�าไสท�าใหหายใจล�าบากหรอปอดอาจตดเชอไดและยอยอาหารไดยากสาเหตเกดจาก
การผาเหลาในอลลลลกษณะดอย
- โรคซกเกลเซลล (Sickle-cell)
เกดจากการผาเหลา เซลลเมดเลอดแดงมรปรางแบบรปเคยวท�าใหล�าเลยงออกซเจนไดนอยและสรางฮโมโกลบนใหม
รปรางผดปกต
- โรคฮโมฟเลย (Hemophilia)
เกดความผดปกตของยนทควบคมการสรางฮโมโกลบนเลอดแขงตวชาหรอไมแขงตวเลยคนทเปนโรคนถามบาดแผล
เลอดจะไหลไมหยดอาจเสยชวตฟกช�างายชายเปนมากกวาหญง
***แตนองๆอยาลมนะวาโรคทเกดจากออโตโซมนนตองไดรบแอลลลทผดปกตจากพอและแมเทานนจงจะเกดโรคไดฉะนนหาก
ไดรบแอลลลจากพอหรอแมผดปกต1แอลลลแตอก1แอลลลยงปกตอยกจะเปนพาหะแตยงไมถงกบเปนโรคนะ
ล�าดบเบส
ในDNA
ล�าดบเบส
ในmRNA
ล�าดบกรดอะมโนใน
พอลเพปไทดโปรตน
ทรานสเลชนทรานสครปชน1 2
38 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
10. การผาเหลา (Mutation)
การเปลยนแปลงของสงมชวตอยางรวดเรวโดยมกจะเปลยนแปลงในระดบยนท�าใหสงมชวตมลกษณะตางจากปกตหรอทเรยก
วาเกดการกลายพนธ สามารถเกดขนเองตามธรรมชาตได ท�าใหเกดการเปลยนแปลงซงอาจไดลกษณะตามทพงประสงค หรอไมพง
ประสงคกได
ฉะนนมวเทชนจดเปนกลไกการเกดววฒนาการท
- ท�าใหดขนคอท�าใหสงมชวตทเกดมวเทชนนนสามารถอยรอดในธรรมชาตไดดกวาเดม
- ท�าใหแยลงคอท�าใหสงมชวตทเกดมวเทชนนนเกดโรคหรอเกดภาวะตางๆทไมเอออ�านวยตอการมชวตอยได
**ปจจยทท�าใหเกดมวเทชนทเรยกวามวทาเจน(mutagen)เปนตวกระตนหรอตวชกน�าท�าใหเกดมวเทชนไดแกรงสสารเคม
จลนทรย
แตถาเกดความผดปกตทางพนธกรรมอยาโทษแตเพราะมวเทชนนะเพราะอาจเกดจากปจจยทนอกเหนอจากมวเทชนไดเชน
geneticdriftสารมวทาเจนเปนตน
•ระดบการเกดมวเทชน
-มวเทชนของยน(genemutationorpointmutation)
เกดจากการเปลยนแปลงของ”เบส” (A,T,C,G ) โดยอาจเปลยนทชนด โครงสรางหรอล�าดบของเบสกได สงผลไปยง
กรดอะมโน ในสายพอลเปปไทดทเปลยนไป ท�าใหโปรตนทสรางขนมามคณสมบตทางเคมตางไปจากเดม หรอหมดสภาพไป
เชนโรคsicklecellanemia
-มวเทชนของโครโมโซม(chromosomalmutation)
เปนความผดปกตทเกดไดทงในโครโมโซมรางกายและโครโมโซมเพศแบงเปน2ประเภทคอ
1. การเปลยนแปลงรปรางโครงสรางภายในของโครโมโซมเกดจากโครโมโซมขาดหายไป(deletion)หรอเพมขนมา
(duplication)หรอ สลบท(translocation)
2. การเปลยนแปลงจ�านวนโครโมโซม
โดยการเพมขนหรอลดลงของจ�านวนโครโมโซมแบงเปน2ลกษณะ
-แอนพลอยด(aneuploidy)เพม/ลดเปนทอนเชนโรคดาวนซนโดรม
- ยพลอยด (euploidy) เพม/ลด เปนชด หรอเปนความผดปกตทมกพบในพช แตหากเกดในสตว
จะท�าใหเปนหมน
•เอ..แลวนองๆรไหมนะวาวธการขยายพนธในพชวธใดท�าใหมโอกาสเกดการกลายพนธสงทสด??
ตอบ การเพาะเมลด เพราะการเพาะเมลดเปนการสบพนธแบบอาศยเพศมการแบงเซลลแบบไมโอซส มโอกาสเกดการแลกเปลยนชน
สวนของยน(Crossingover)
ลมเรองการแบงเซลลกนไปหรอยงถาลมแลวกลบไปทวนเรว!!!
11. พนธวศวกรรม (genetic engineering)
คอกระบวนการตดตอยนจากการสงเคราะหขนหรอจากสงมชวตตางๆทมยนทตองการเขาดวยกนแลวน�าไปใสในสงมชวตชนด
หนง(host)เพอผลตสารโปรตนตามทตองการ
จดเดน คอ เปนกระบวนการทท�าใหเกดการแปรผนของยนอยางรวดเรว ตรงตามจดประสงค และสามารถผสมขามสายพนธได
เชนในเซลลแบคทเรยมยนอนซลนของคนเปนตน
39ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
นองๆรไหมเทคโนโลยชวภาพใดเกาแกทสด>>>>>>>>>
เทคโนโลยการหมกเชนการท�าปลาราปลาจอมการหมกเตาเจยวเปนตน
•หลกการตดตอDNAในกระบวนการพนธวศวกรรมมดงน
1.การสรางDNAสายผสม(recombinantDNA)
- การเตรยม DNA ทตองการจากการสงเคราะห หรอจากแหลงทตองการโดยใชเอนไซมตดจ�าเพาะ (restriction
enzyme)
- การเตรยมพาหะDNA(DNAvector)เชนพลาสมดคอสมดเฟจ
- น�าDNAทตองการเชอมตอกบDNAvectorดวยเอนไซมDNAligase
2.การน�าDNAสายผสมเขาสเซลลเจาบาน(host)
ตวอยางของหวขอนทเหนไดชดและออกขอสอบบอยคอ
GMOs
GMOs ยอมาจากGeneticallyModified Organisms คอ สงมชวตทไดจากการดดแปลงหรอตดแตงพนธกรรมใหได
ลกษณะตามทตองการดวยวธการทางพนธวศวกรรมเทานน ใชในอตสาหกรรมอาหารและยา และยงมจลนทรย GMO ทม
คณสมบตพเศษในการก�าจดคราบน�ามนไดด
แตเรามกไดยนค�าวาพชGMOsบอยนองๆรไหมวาเพราะอะไร??
เรานยมท�า GMOs ในพช เชน ฝาย ขาวโพด มนฝรง มะละกอ เพราะวาท�าไดงายกวาสตว และสามารถศกษาพช
GMOsไดหลายๆชวอายของพช(Generation)เพราะวาพชมอายสนกวาสตวอาจเรยกพชGMOsไดอกชอหนงวาTransgenic
Plant
•ขอดของพช GMOs
เนองจากเราสามารถตดแตงพนธกรรมพชไดตามตองการเมอปรบปรงพนธแลวจะท�าใหพช....
1.สามารถตานทานโรคพชชนดรนแรงได
2.สามารถตานทานตอยาปราบวชพช
3.สามารถตานทานอณหภมต�าๆได
4.สามารถขยายอายการเกบได
5.ทนตอสภาพการขนสงไดดขน
6.มผลตอการแปรรป
7.มคณคาทางโภชนาการสงขน
•ขอเสยของพชGMOs
1.สารอาหารจากGMOsอาจมสงปนเปอนทเปนอนตราย
2. ความกงวลในเรองของการเปนพาหะของสารพษ เชน ความกงวลทวา DNA จากไวรสทใชในการท�า
GMOsอาจเปนอนตราย
3.สารอาหารจากGMOsอาจมคณคาทางโภชนาการไมเทาอาหารปกตในธรรมชาต
4.ความกงวลตอการเกดสารภมแพ(allergen)หรอการดอยา
5.การตบแตงพนธกรรมในสตวปลอดภยตอผบรโภคหรอไม
หวขอสดทายทคอนขางเดนในเรองนและขอสอบชอบออกกคอ..
40 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
•ฝายBT
เกดจากการถายยนทสรางสารพษจากแบคทเรย Bacillus thuringiensis หรอเรยกยอวา BT สารพษนสามารถ
ท�าลายตวออนของแมลงบางประเภทแบบเฉพาะ“เจาะจง”โดยไมเปนอนตรายตอสงมชวตอน
เซลลและการแบงเซลล
• หากพดถงเรองนกมกจะเปนบททเราเรยนกนแรกๆเลยเพราะฉะนนหลายคนพอก�าลงจะเตรยมตวสอบกมกจะลมบทนไปเลย
เพราะวาอานมานานมากแลวและเปนบททอาศยความจ�าคอนขางเยอะซะดวยสนะแลวจะท�ายงไงดหละกไมใชเรองยากอะไร
หรอกนะกแคจบประเดนใหตรงจดแลวเนนใหแมนๆไปเลย
• ส�าหรบตรงจดนพขอบอกเลยวาเนอหาทควรจ�าไดนองกตองทองแลวฝกหดเขยนแลวแหละอยางเชนพวกorganelleอะไร
ท�าหนาทอะไรและแตละอนตางกนยงไงอาจจะท�าเปนตารางเปรยบเทยบกไดorganelleชนดไหนทมเฉพาะในพชorganelle
ชนดไหนทมเฉพาะในสตวหรอมเฉพาะในแบคทเรยพวกนนองคงตองทองแลวฝกหดเขยนเปรยบเทยบเปนตารางแลวหละ
นะอยางทเคยบอกหยบมนขนมาดบอยๆแคนนเองเดยวมนจะซมซบเขาไปในสมองเองเชอพสพลองแลว
• หรอจะใชวธเปรยบเทยบกบสงแวดลอมรอบๆตววาพชสวนใหญมสเขยว(chlorophyll)ซงจะอยในคลอโรพลาสต(chloroplast)
แตในสตวไมมสวนเซลลของพชแขงกวาเซลลสตวเพราะมผนงเซลล(cellwall)เปนตน
เพอย�าอกครงนองๆเอาไปทองดนะ
ทมา:http://www.animalcells.net/
✓ Chloroplast---cellwall---centralvacuole---tonoplastไอพวกนไมมในสตวนะจะ
✓ Centriole–lysosomeไอพวกนไมมในพชนะจะ
✓ ไอ organelle ทมเยอหมสองชนมแค mitochondria กบ chloroplast เทานน เพราะเชอวา สองอนนววฒนาการมาจาก
สงมชวตเซลลเดยว
เรองตอมาของเซลลทนองควรจะจ�าไดแลวนนกคอเรองของcellwallในสงมชวตแตละอาณาจกรทโดดเดนเปนพเศษเลยก
คงเปน
✓ Monera(เปนพวกแบคทเรยไงจ�าไดไหมเอย)พวกนจะมผนงเซลลเปนpeptidoglycanยกเวนmycoplasmaทเปนแบคทเรย
ทมขนาดเลกทสดและแถมแปลกกวาชาวบานคอมนเปนmoneraทไมมผนงเซลลแตกไมเคยออกถามตรงๆแบบนนะวาหม
ดวยอะไร เวลาโจทยถามมกจะออกแนวแบบใหตวอยางสงมชวตมาหลายๆชนดประมาน5 ตวเลอกแลวถามวาอะไรตาง
จากพวกหรออาจจะถามวาพวกไหนอยพวกเดยวกนซงนนหมายถงนองกตองรวาสงมชวตชอไหนมcellwallแบบไดอนน
กตองจ�าหละนะจดใสกระดาษทองตอนกนขาวกไดออ
41ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
✓ Fungi(พวกนคอพวกเหดราทเราคนเคยไงจะ)พวกนจะมcellwallเปนchitin
✓ Plantae(จรงๆมนมาจากค�าวาplantทแปลวาพชไง)พวกนcellwallเปนcellulose
1.สงมชวตชนดใดทมผนงเซลลแตกตางจากสงมชวตชนดอน
ก. สาหรายหางกระรอก
ข. เหดเขมทอง
ค. สนฉตร
ง. ชบา
จ. วานหางจระเข
ค�าตอบ อยางทเราไดอานมาแลวขางหนาวา พวกพชนนเปนสงมชวตทมผนงเซลลเปนพวก cellulose ดงนนเรากเรมมาเชคกนเลยวา
อนไหนตางจากพวก ปกตเวลาเราไดยนค�าวาสาหรายแนนอนวามนตองมผนงเซลลแบบพชแนนอนแตสงทบางคนอาจจะสบสนนนกคอ
เรองของสาหรายสเขยวแกมน�าเงน ซงแมจะมชอขนตนวา สาหรายแตมนเปนพวก แบคทเรยนะ ดงนนขอน สาหรายหางกระรอกเปน
พชจา สวนอนตอมาคอเหด ซงเปนพวก fungi ซงผานมาสองตวเลอกแลวอนหนงเปนพชอนหนงเปนฟงไจ แสดงวาถาอนตอไปเปนพช
แสดงวาตอบขอนอนทแตกตางจากพวกกคงจะเปนเหดเขมทองแนนอนแลวปรากฏวาสนฉตรนนเปนพวกพช
ดงนนขอนเลยมค�าตอบคอเหดเขมทองเพราะวามนมผนงเซลลตางจากพวกอนคอเปนchitinสวนตวเลอกสองอนหลงกเปน
พชชบาเปนพชดอกและวานหางจระเขกเปนพชดอกถงแมวาเราจะไมเคยเหนดอกของวานหางจระเขเลยกตาม
• สตวAnimalia(นองลองดดดนะถาหากวาตด–iaออกมนจะเปนAnimalไงนแหละวธการจ�า)ไมมcellwallนะ
จะนองจา
• Ribosome เปน organelle ทไมมเยอหมและมสองสวน เพราะวา มนตองไปใชประกบกบ mRNA ในขนการ
translation ดงนนนเลยเปนเหตทท�าไมมนตองมสองสวนและไมมเยอหมแถมยงเปนพวกอนดไมมกรอบ ชอบไป
ไหนมาไหนหลายทไมวาจะเปนnuclearmembraneบนRERหรอแมแตลอยบนcytosolกยงม
• ส�าหรบเรอง intermediate filament พมวธจ�าชนดทประกอบดวย keratin คอ เจดอยางพอด และตรงกบการนบ
พยางคของค�าวาin-ter-me-diate–fi-la-ment
• อกจดหนงทเรามกจะงงกนนนกคอตบ(liver)กบตบออน(pancreas)...ตบเปนอวยวะ(organ)ทส�าคญมากเลย
ทเดยวแตท�าหนาทคนละอยางกบตบออน(pancreas)นะจะอยาเขาใจผดหละดงนนเมอมนท�าหนาทตางกนมน
ยอมมorganelleทอยขางในมนตางกนดวยนนกคอ
ตบออน (pancreas)จะสรางน�ายอยและhormone insulin ดงนนตบออนจงมRERมากเปนพเศษ(ถามวาเพราะอะไรกตอง
ตอบวา เนองจาก น�ายอยหรอ enzyme นนเปนสารจ�าพวกโปรตน และ hormone insulin กเปนสารจ�าพวกโปรตนเชนกน RER สราง
โปรตนดงนนมนเลยตองมมากมากในตบออน
สวนตบ (liver) เนองจากมนคอแหลงทอาหารยาทกอยางจะผานตบเสมอ ดงนนมนคอโรงงานก�าจดสารพษขนาดใหญของ
รางกายและแถมยงสามารถสรางsteroidไดดวยมนเลยจ�าเปนตองมSERมากเปนพเศษ(เชอมโยงงายงายอกนดหนงกคอคนทชอบ
ดมสรากมกจะมปญหาเรองตบเพราะสรามalcoholซงถอเปนสารพษตอรางกายตบเลยอยนงดดายไมไดตองออกโรงไปก�าจดแตถา
ดมมากไปตบกไมไหวมนกเรมมปญหาบาดเจบขนมาเรากปวยเลย)
ดงนนสองตวนอยใกลกนแตอยาจ�าผดนะครบพเลยมวธทองจ�านนกคอ
✓ “หนมหลอหนาเซอร(SER)ชอบกนเหลาจนตบพง”
• อกเรองทนองหลายคนมกจะสบสนสบสนกคอmicrotubuleซงmicrotubuleมนเหมอนเปนทอทอทเรยงกนถา
เรยงกนแตกตางกนกเรยกแตกตางกนดงน
42 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
ถาเรยงแบบ9+2จะเรยก วาciliaหรอ flagellum (ถาถามวาสองอนนตางกนยงไงกคงจะตอบวาmicrotubuleภายในจดเรยง
เหมอนกนคอ9+2และท�าหนาทในการเคลอนทเชนเดยวกนแตสงทตางกนคอขนาดและจ�านวนมนตางกนกคอในหนงcellอาจจะม
ciliaหลายเสนมากมากแตหนงcellจะมflagellumไมคอยเกนสองสามเสนและความยาวของflagellumกยาวกวามาก
ดงนนอยาไปดวาใครยาวกวากนใหดวาโครงสรางการจดเรยงภายในเปนอยางไร work สด พดงายๆ คอจ�าไปเถอะ ไปท�าความ
เขาใจในหองสอบเดยวจะท�าขอสอบไมทนจะหาวาพไมเตอน
ถาเรยงแบบ9+0จะเรยกวาBasalbodyหรอcentrioleสองอนนมการจดเรยงmicrotubuleภายในเหมอนกนแตต�าแหนงและ
หนาททท�าตางกนกลาวคอวาbasalมาจากค�าวาbaseซงแปลวาฐานดงนนbasalbodyมนคอฐานของciliaกบflagellumเอาไวยด
สวนcentrioleมบทบาทในตอนแบงเซลลไงจะ
• อกค�าถามแนวหนงทเจอบอยมกเกยวกบการทดลองทเอาเซลลของพช (ซงม cell wall ) และ สตว (ซงไมม cell wall)
(แตอยาเขาใจผดนะวาพชมcellwallแลวไมมcellmembraneเพราะทจรงพชมทงสองอยางเลยนะแตสตวมแคcell
membrane)การทดลองอาจจะใหมาเปนรปภาพแลวถามเราหรออาจจะบอกมาเลยวาเอาcellใสเขาไปในสารละลายทม
ความเขมขนแบบใดถาใหเปนรปมากใหสงเกตวาcellมนเหยวหรอมนจะระเบดแลวเอาเปนวาพมวธจ�ามาฝากอกแลว
• isoแปลวาsameดงนนisotonicsolutionจงหมายถงเอาเซลลใสในสารละลายทมความเขมขนsameกบเซลล(เซลลไม
เปลยนแปลงใดๆ)
ถาเอาสารละลายของเราเรมแรกเปนตวตง แลวเปรยบเทยบกบสารละลายอนใหมทเราโยนเซลลลงไป เราจะเปรยบเทยบกน
ดงนนนกคอถาโยนในลงในสารทเขมขนกวาจะเรยกHypertonicsolution (เพราะHyperแปลวามากกวา) ซงถาสารละลายภายนอก
เขมขนกวาแสดงวาสารละลายนนมน�าทนอยกวาจรงไหมเอยเมอน�าระหวางนอกเซลลกบในเซลลไมสมดลน�าเลยพากนออกไปจากเซลล
เราเรยกวาplasmolysisหรออาจจะจ�าวาพา(น�า)โหมดเลยสน�าโดนพาออกไปหมดเลยกเลยเหยวเหมอนลกโปงแฟบลมแตถาเทยบกบ
สารละลายกอนจะโยนลงไปแลวมนเขมขนนอยกวา(เขมขนนอยกวากคอสารละลายนนมน�าละลายอยเยอะมากดงนนเมอเราเทยบสารละลาย
ทเซลลเคยอยกอนหนากบสารละลายทเซลลก�าลงจะถกโยนลงไปแลวพบวาเจอจางกวา(เขมนอยกวา)เราจะเรยกวาHypotonicsolution
ซงค�าวาHypoมนแปลวานอยกวา)คราวนแหละเซลลจะมน�าเยอะขนบวมขนจนบวมน�าเขาแบบนเรยกendosmosisหรอ เกดแรงดน
แฟลเจลลา ภาพถายจากกลอง
จลทรรศนอเลกตรอน
ไมโครทบลทอคท
อยรอบนอก
เยอหมเซลล
แฟลเจลลา
เบซลบอด
เบซลบอด(basalbody)
มโครงคลายเซนทรโอล
ไมโครทบลทอค
ทอยตรงกลาง
ไมโครทบลทอค
เยอหมเซลล
43ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
เตง (turgor pressure) ถาเปนเซลลสตวมสทธทจะแตกระเบดเลยแตถาเปนเซลลพชมนจะถก cellwall ดนไวไมใหใหญไปกวาน ดงนน
มนเลยรอดจากการไมระเบดตวเองตายโชคดไปเพราะมcellwallดงนนเวลาจะจ�ากจ�าเฉพาะปรากฏการณใดปรากฏการณหนงกพอแลว
อกอนมนจะเปนตรงขามหมดเลย
ทมา:https://home.comcast.net/~pegglestoncbsd/cell_b11.jpg
• ส�าหรบตรงนสงทโจทยมกจะถามกมกจะเปนการยกตวอยางทเกยวกบการด�าเนนชวตของเราเชนขณะทเราปลกตนไม
แลวเราใสปยทมความเขมขนสงมากเกนกวาเซลลพชสงทตามมาคอพชกเลยเหยวแลวโจทยใหเราอธบายวาอนไหน
คอตวเลอกทเปนเหตผลของเหตการณน
1.ถาหากน�าเซลลเมดเลอดแดงไปแชในสารละลายทมความเขมขนสงถามวาเมดเลอดจะเกดอะไรขนและเรยกสารละลายนนวาอะไร
ก. เมดเลอดแดงเหยวเรยกสารละลายนวาhypertonicsolution
ข. เมดเลอดแดงแตกเรยกสารละลายนวาhypertonicsolution
ค. เมดเลอดแดงแตกเรยกสารละลายนวาisotonicsolution
ง. เมดเลอดแดงเหยวเรยกสารละลายนวาhypotonicsolution
ค�าตอบ เมอเราน�าเมดเลอดแดงไปแชไวในสารละลายทมความเขมขนสงกวาสารละลายภายในเซลลเราเรยกสารละลายนนวาhypertonic
solutionและสงทจะเกดขนคอน�าภายในเซลลจะออสโมสสออกท�าใหเซลลเหยวลงไปเรอยๆจงตอบก.
• เซลลสตวทมกจะเอามาทดลองกมกจะเปนเซลลเมดเลอดแดงซะสวนใหญ สวนพชกมกจะเปนพวกเซลลกาบใบเพราะ
เราเคยเจอในการทดลองทโรงเรยนแตถานองไมรจรงๆกไมเปนประเดนหรอกขอแคนองๆแยกออกวาใครเปนเซลลพช
ใครเปนเซลลสตวกจบแบบสวยสวยไดเลย
✓เชน“ไฮเปอ---พาน�าออกเลย---เหยว”
• เรองเซลลอกเรองทมกจะงงกนคอ***cytosis
exocytosisเปนcytosisแบบเดยวทสงสารออกจากเซลลเพราะค�าวาexoมาจากexitทแปลวาออกจะตรงขามกบendoซง
แปลวาเขามาแลวendocytosisกแบงออกมาสามแบบคอแบบทตองยนยนออกไปโอบมนเขามาเหมอนกบยนแขนยนขาออกไปเรยก
วาPhagoเราเลยเรยกการเอาสารเขาสเซลลโดยยนแขนยนขาออกไปวาPhagocytosis
44 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
สวนpinocyctosisกบreceptor-mediatedendocytosisมนคอendocytosisทงคเพยงแตแบบหนงมreceptorอกแบบไมม
1.ขอใดแตกตางจากขออน
ก. การกนอาหารของslimemold
ข. การกนเชอโรคของเซลลเมดเลอดขาว
ค. การกนอาหารของอะมบา
ง. การเอาคอเรสเตอรอนไปเกบเอาไวในเซลลไข
ค�าตอบของขอนคอการเอาคอเรสเตอรอนไปเกบเอาไวในเซลลไขเนองจากการเลอกเฉพาะคอเรสเตอรอนแสดงวาตองมreceptorเพอ
เลอกเอาเฉพาะคอเรสเตอรอนเกบเขาไป สวนขออนนนใชวธของการ phagocytosis ซงยนขาเทยมหรอสวนของเซลลออกไปโอบลอม
แลวเอามายอยในเซลล
• ส�าหรบเรองเซลลกคงมเรองทตองเนนประมาณนนะจะโจทยสวนใหญมกจะตองการใหเราประยกตใชใหไดกบชวต
ประจ�าวนดงนนโจทยจะพยายามหาตวอยางทนองๆจะตองไดพบเจอในชวตมาถามสงทนองๆตองท�ากคอหาตวอยาง
ใหไดเยอะๆหรอถามคณครกไดและทองจ�าไปเลยจะดทสดเพราะเวลาสอบจะไดกาเลยไมตองมานกวาเอะแบบนเรยก
วาอะไรแบบนนเปนไงตอเอย นองจะท�าขอสอบไมทน ขอสอบมหลายขอบางทมนกมงายยากปนกนไปใครจะไปรวาขอ
งายๆรอนองๆอยขางหลงเตมเลยแตสวนใหญขอยากถาท�าไดกคอไดเลยแตถาขอยากนองท�าไมไดขอบอกเลยวาให
ขามไปกอนเหลอเวลาคอยท�าสวนของายนนกไมใชวาจะงายจรงเพราะสวนใหญมกจะเขยนโจทยใหยาวอานแลวงงหรอ
อานแลวตองเสยเวลาเยอะ ดงนนอะไรททองไดเลยใหทองไปกอน เขาหองสอบจะไดมเวลาเหลอไปคดขอยากเยอะขน
สรปเอาเปนวาของายหามพลาดขอยากเกบไดกเกบรบรองวาคะแนนไมเนาแนออกมาแบบสวยๆ
ตวอยางเบาๆนองๆท�าไดอยแลวตวอยางพวกนพจะเขยนเฉลยใหเลยจะบอกแนวใหวาคดยงไงมลกเลนยงไง
ตวอยางเชนเคยมขอสอบออกมาวาก�าลงตรวจเซลลสงมชวตทงหมดสแบบแลวมตารางใหมาตกวาเจออะไรจากการทดลองบาง
กเจอพวกผนงเซลลนวเคลยสคลอโรพลาสต(โจทยแบบตารางนไมยากแตยาวตองดดดแลวรบตอบไมใหเสยเวลา)แลวถามวาเซลล
แบบABCหรอDอนไหนเปนเซลลพช
1.จงพจารณาตารางตอไปน
Cellwall centriole mitochondria chloroplasts lysosome Cellmembrane
สงมชวตA ✓ ✓ ✓ ✓
สงมชวตB ✓ ✓ ✓ ✓
ก. สงมชวตAคอหมสงมชวตBคอชบา
ข. สงมชวตAคอดอกรกสงมชวตBคอโลมา
ค. สงมชวตAคอปลาหางนกยงสงมชวตBคอมด
ง. สงมชวตAคอกลวยไมสงมชวตBคอสาหราย
45ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
ค�าตอบของขอนกคอสงมชวตAคอพชหรอพวกทคลายๆพชสวนสงมชวตBคอสตวโดยเราสงเกตไดจากองคประกอบภายใน
เซลลนนเองดงนนเรากมาเชคทตวเลอกกนวาใครเปนพชใครเปนสตวแลวจะไดค�าตอบคอข.
• ตวอยางตอมาแนวโอเนตมกถามอะไรตอบแบบตรงๆเอาเปนวาถามมาตอบไดเชนการเอาเซลลพชแชในสารละลายไฮ
โพโทนคจะท�าใหเซลลเปนอยางไรนองกตองมานกเองวา(เอะเราเรยนมาวาถาเราใสเซลลในไฮเปอมนจะเหยวใสใน
ไฮโพมนจะแตกแสดงวาเซลลพชมนกนาจะแตกแตเอะเราลมอะไรไปหรอเปลานะเซลลพชมนมcellwallดงนนมน
จะเตงสดสดแตไมแตกนะจะ)
• Contractilevacuoleท�าหนาทอะไรในสงมชวตเซลลเดยวบางคนเจอโจทยขอนแลวถงกบบอกวาโจทยผดแนนอนเลยคะ
เพราะหนเรยนมาวา vacuoleมนมเฉพาะในพช ไมมในสงมชวตเซลลเดยวน แตพอไปดเฉลยถงกบเงบไปเลย เมอพบ
วาvacuoleทนองทองมามนกไมผดหรอกแตลมดไปวาค�าขางหนามนคอcontractileซงแปลวาการบบรดบบออกเมอ
รวมกบค�าวาvacuoleทแปลวาถงมนเลยแปลวาถงทบบรดบบสารออกไดซงเจอในเซลลสงมชวตเซลลเดยวน�าจดท�า
หนาทบบเอาน�าสวนเกนและสารทไมตองการออกไปใหพนพนประเดนคอมสตดดวาvacuoleอะไร
• สารชนดใดทหอหมสารพนธกรรมของไวรส?โจทยแบบนใครตอบไดกไดคะแนนเลยแตถาใครจ�าผดมาหรอลมกตายกน
เหนๆเลยค�าตอบคอโปรตน
เรองการแบงเซลล
ส�าหรบเรองนกคงไมจ�าเปนตองเลาถงทมาทไปวายงไงเซลลลกเยอะขนาดไหนเพราะขอมลเหลานหาอานจากหนงสออนๆทวไป
ไดไมยากเลยแตสงทอยากเนนกคอเรองของตวอยางมากกวาเพราะวาเรองนนองหลายคนคดวาท�าไดแตพอเจอโจทยจรงๆแลวเงบหงาย
หลงกนเปนแถวเลยกเพราะวานองๆยงไมเขาใจจรงๆพจะลองเปรยบเทยบใหดประมาณวาสมมตปกตนองเดนทางไปโรงเรยนโดยรถไฟฟา
จากสถานหมอชตมาลงสยาม ซงมนเปนทางทแสนสบาย เดนดตกไปเรอยๆ ไมมอะไรตองคดมากแตถาวนไหนอยดๆพจบนองปลอยท
สะพานควายแลวบอกใหนองมาเจอพทพญาไทสงทนองตองท�ากคอคดวาแลวเราจะเดนทางยงไงใหไปถงเปาหมายตรงนนบางททเรา
อานๆกนอยทกวนมนกคอทางเดนทเราเดนๆกนทกวนแตถาวนไหนเราตองพลกแพลงบางเราตองท�าไดถามวาเราจะท�าไดยงไงกเพราะ
วาเราท�าแบบฝกหดเยอะๆแลวไงเมอเราท�าแบบฝกหดเยอะแลวสงทตามมากคอเราจะมองเหนภาพรวมและสงทคนออกขอสอบมกเอา
มาเปนลกเลนทเอาไวหลอกพวกนองใหหลงทาง พเองเพยงแตแนะน�าไดแตตอนสอบนตวใครตวมน นองตองคดเองเปน วเคราะหเปน
ประยกตเองเปน
• พมเทคนคอยอยางหนงเวลาอานคอ“ตวเลขn=ตวเลข“
โดยทตวเลขทตดอยกบฝง n จะบงบอกวาม homologous chromosome ทเหมอนกนกตวเนนวาเหมอนกนนะ
(homologous)สมมตเราเหนวามนเหมอนกนสองชดกจะเขยนวา2nถาเหนวามสามชดhomologousเรากจะเขยนเปน
3n สวนตวเลขทอยโดดเดยวฝงขวา เอาไวบอกวามcentromereกตว ถาถามวาท�าไมนบcentromereกเพราะวาเรา
อยากทจะรวามโครโมโซมกตวแตดวยความทโครโมโซมบางทมแขนเปนคทเราเรยกวาsisterchromatidบางคนงงคด
วานบเปนสองดงนนพเลยคดวางายทสดคอนบcentromereไปเลยเพราะยงไงcentromereกมแคอนเดยวแนแน
46 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
ทมา:http://www.grossmont.edu/mikefurlan/1CommonGeneralBioOutlines/Meiosis/mitosisVSmeiosis.htm
• ดรปใหเปนนะจะนองๆแบบวาดใหออกวาอนไหนตอนไหนเกดอะไรขนมการสรางแขนเพมหรอยงมเสนใยหรอยงหรอ
วานวเคลยสแมมเบรนมนฉกหรอยงหรอวามcleavagefurrow
• เราสามารถพบเจอ 4n ทเราเรยกวา tetraploid number ซงม homologous ทละ 4 ชด พบในระยะ anaphase ของ
mitosisทงในพชและสตว
• Crossingoverเกดขนเฉพาะprophase1ของmeiosisเทานน
• AnaphaseของmitosisและAnaphase2ของmeiosisจะเปนการดงแยกsisterchromatidออกจากกนแตanaphase
1ของmeiosisเปนการแยกhomologousechromosome
• ส�าหรบเรองการแบงเซลล แนวโจทยอาจจะถามวาสวนใดของพช หรอสวนใดของรางกายเราทมการแบงเซลลแบบ
meiosis ซงอาจจะใหมาเปนรปของรากไม หรออาจจะถามแบบยกตวอยางกเปนไปไดหมด ดงนนนองตองหารปมาดให
เปนวาสวนไหนของรากเปนหมวกราก สวนไหนเปนปลายราก สวนไหนเปนรากสวนทยดตวแตไมการเพมจ�านวนเซลล
ขอสอบจะถามแนวนเพราะวามนเปนตวอยางในแบบเรยน
2.ขอใดถกตอง
ก. ปลายรากหอมเปนการแบงแบบไมโอซส
ข. ทปลายรากหอมเมอสนสดการแบงเซลลจะไดเซลลใหม4เซลล
ค. เซลลใหมทเกดขนของปลายรากหอมนนเกดจากการคอดของเยอหมเซลล
ง. เซลลใหมทเกดขนของรากหอมจะมโครโมโซมเทาเดม
ค�าตอบ ของขอนคอ ทปลายรากหอมนนเปรยบเสมอนเซลลรางกายดงนนมนจะแบงเซลลโดยการไมโทซส ไมใช ไมโอซส นเลยท�าให
เซลลลกทเกดขนมาจากการแบงเซลลนนไมใชส แตเปนแคสองเซลลเทานน และ เนองจากมนเปนพช พชมผนงเซลล ท�าใหมนไมมการ
คอดของเยอหมเซลลสรปเลยเหลอเพยงตวเลอกเดยวทจะตอบไดนนกคอง.เซลลรากหอมจงมโครโมโซมเทาเดมเปนสงทถกตองเพยง
ขอเดยวเทานน
47ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
อยางทเคยบอกO-NETถามอะไรตรงๆไมวกวนไมตองคดมากเทาขอสอบแบบอนขอแคจ�ามาเปะกพอแตเทาทดขอสอบเกาๆ
เรองนออกนอยแตกอยาทงนะเพราะถาออกมาจรงกไมนาจะยากเกนแตคนทท�าคะแนนขอนไมไดกคงเปนเพราะวา“ลม”
อกอยางทพอยากเตอนนองๆกคอขอสอบทชอบถามวาขอใดถกตอง ขอใดไมถกตอง ขอใดเปนจรง ขอใดเปนเทจ ขอใดไมไดเกด
จาก......มกเปนทนยมของผออกขอสอบวชาชววทยาดงนนนองๆตองอานโจทยใหดวาเขาถามวาอยางไรกอนตอบค�าถาม
นองๆศกษาเพมเตมไดท
Tag : สอนศาสตร, ชววทยา, เซลล, การท�างานของเซลล, การแบงเซลล, พนธศาสตร, โรคทางพนธกรรม, ลกษณะ
ทางพนธกรรม
• 02:โครงสรางของเซลล
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch3-1
• 04:การหายใจระดบเซลล
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch3-2
• สอนศาสตรชววทยาม.6:
ชววทยาของเซลล
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch3-3
• ชววทยาม.ปลาย–การแบงเซลล
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch3-4
• สอนศาสตร:ม.ปลาย:ชววทยา:
พนธศาสตร(อ.วเวยน)
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch3-5
• สอนศาสตรชววทยาม.6:
พนธศาสตร(อ.ตอง)
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch3-6
• 17:การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch3-7
• 18:โรคทางพนธกรรม
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch3-8
• อนเมชนการแบงเซลล
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch3-9
• กลไกการท�างานของเยอหมตอนท1
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch3-10
48 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
ระบบหายใจ
เราหายใจเขาและออกตลอดเวลาแมกระทงตอนหลบถาเกดวาเราไมสามารถหายใจไดจะเกดอะไรขน!!
สงมชวตตองการ O2 เขาสเซลลเพอใชในกระบวนการแมทาบอลซมและปลดปลอย CO
2 จากกระบวนการสลายสารอาหาร
ระดบเซลล ดงนนรางกายจงตองมระบบแลกเปลยน gas เพอใหสามารถด�ารงชวตไดอยางเปนปกต ถาเราขาด O2 เปนเวลานานอาจ
ท�าใหเสยชวตได
การแลกเปลยน gas ของคน ทางเดนหายใจของคนจะเรมจาก
ชองจมก โพรงจมก คอหอย กลองเสยง หลอดลม หลอดลมฝอย ถงลม หลอดเลอดฝอย
1)หลอดลม (trachea) ประกอบดวยกระดกออนเรยงตอกนเพอปองกนการกดทบจากเนอเยอรอบๆ ปลายสดของหลอดลมจะ
แยกไปสปอดแบงออกเปน2ขางซาย-ขวาและจะแตกแขนงเลกลงเรอยๆจนถงทปลายสดของหลอดลมฝอย
2)ปอด (lung) ตงอยภายในทรวงอก ปอดซายจะเลกกวาปอดขวา แตปอดขวาจะสนกวาปอดซาย และมโครงสรางทเรยกวา
กระบงลม ทปองกนการกดทบจากอวยวะอน ท�าใหปอดสามารถเปลยนแปลงปรมาตรตามการหายใจเขา-ออกไดอยางเปน
ปกต
✓ คนหายใจเขาปกตจะไดปรมาตรอากาศประมาณ500cm3และเมอบงคบหายใจเขาเตมทอาจไดปรมาตรอากาศได
มากถง6,000cm3แตถาบงคบใหหายใจออกเตมทกจะยงมปรมาตรอากาศตกคางในปอดประมาณ1,100cm
3
เสมอ
✓ การศกษาปรมาตรของปอดจะใชเครองสไปโรมเตอร(Spirometer)
3) ถงลม (alveolus) มผนงบางมาก เปนเซลลชนเดยว เปนสวนทมการแลกเปลยน gas แบบการแพรกบหลอดเลอดฝอยท
มาหมอยรอบๆ
•กลไกการหายใจ
ตองเพมปรมาตรของชองอกและลดความดนอากาศในปอดลงอากาศจงจะไหลเขาสปอดดงน
- กลามเนอกระบงลมหดตวท�าใหกระบงลมเคลอนต�าลง
- กลามเนอยดซโครงดานนอกหดตวและกลามเนอยดซโครงดานในคลายตวท�าใหกระดกซโครงยกตวสงขน
บทท 6
ระบบรางกายมนษยและสตว
การหายใจเขา
49ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
ตองลดปรมาตรในชองอกและเพมความดนอากาศในปอดอากาศจงจะไหลออกดงน
- กลามเนอกระบงลมคลายตวท�าใหกระบงลมยกตวสงขน
- กลามเนอยดซโครงดานนอกคลายตวและกลามเนอยดซโครงดานในหดตวท�าใหกระดกซโครงลดต�าลง
•กลไกการแลกเปลยนแกส
การแลกเปลยนแกสO2 การแลกเปลยนแกสCO
2
ระบบยอยอาหาร (digestive system)
การทนองๆสามารถกนอาหารไดวนละหลายมอเนองจากในรางกายเรามระบบการยอยอาหาร ถาอาหารทกนไมเกดการยอย
กจะท�าใหรางกายไมสามารถดงเอาพลงงานจากอาหารมาใชในการท�ากจกรรมตางๆของรางกายได
•อาหารและการยอยอาหาร
อาหารทนองๆ กนเขาไปนนจะถกยอยใหกลายเปนโมเลกลเลกๆ สวนอาหารทเหลอทยอยไมไดจะถกขบออกนอกรางกายเปน
การหายใจออก
- ฮโมโกลบน (Hb) ในเลอดจบกบ O2
กลายเปนออกซฮโมโกลบน (HbO2)
ไหลเขาหวใจและถกสบฉดไปเลยง
รางกาย
Hb+O2HbO
2
- ออกซฮโมโกลบน (HbO2) ในเลอด
เปลยนกลบไปเปนฮโมโกลบน (Hb)
และO2แพรเขาสเซลลของเนอเยอ
HbO2Hb+O
2
-ไฮโดรเจนไอออน(H+)และไฮโดรเจน
คารบอเนต (HCO3
- )รวมตวกนใหม
กลายเปนกรดคารบอนก (H2CO
3) ท
จะสลายตวเปน CO2 และแพร
จากหลอดเลอดฝอยเขาสถงลม
H++HCO
3
-H
2CO
3
H2CO
3 CO
2+H
2O
- CO2 แพรเขามาท�าปฏกรยากบน�าใน
เซลลเมดเลอดแดงเกดกรด
คารบอนก (H2CO
3) ซงแตกตวได
ไฮโดรเจนไอออน (H+)และไฮโดรเจน
คารบอเนต ( HCO3
- ) ซงจะแพรส
พลาสมาในเลอด
CO2+H
2OH
2CO
3
H2CO
3H
++HCO
3
-
บรเวณถงลม
บรเวณเนอเยอ
50 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
กากอาหาร เพอใหสามารถผานเขาสเซลลและผานกระบวนการสลายอาหารระดบเซลล จงจะไดพลงงานออกมาใชในกระบวนการตางๆ
ของรางกายการยอยอาหารแบงออกเปน
1) การยอยเชงกลท�าใหอาหารมขนาดเลกลง
เปนการเปลยนแปลงทางกายภาพเพอใหเกดการยอยเชงเคมไดดขนเชนการเคยวอาหาร
2) การยอยเชงเคม
เปนการยอยใหไดสารหนวยเลกสดทจะสามารถผานเขาสเซลลไดโดยใชน�ายอยในระบบทางเดนอาหาร
•การยอยอาหารของคน
คนมทางเดนอาหารแบงออกเปนสวนๆประกอบดวย
•อวยวะทเปนทางเดนอาหารคอปากคอหอยหลอดอาหารกระเพาะอาหารล�าไสเลกล�าไสใหญไสตรงและทวารหนก
•อวยวะชวยยอยอาหาร(ไมใชทางเดนอาหาร)คอตบตอมน�าลายตบออนและถงน�าด
1 ปาก (mouth)ประกอบดวยฟนซงท�าหนาทบดเคยวอาหารใหละเอยดฟนคนม2ชดคอฟนน�านม(20ซ)และ
ฟนแท (32 ซ) นอกจากนยงมเพดานออน เพดานแขงและลนท�าหนาทรบรสและคลกเคลาอาหารกบน�าลายซง
ผลตจากตอมน�าลาย3 คทอยขางกกห ใตลนและขากรรไกร ในน�าลายมเอนไซมอะไมเลส (amylase)ท�าหนาท
ยอยแปงและไกลโคเจนใหมโมเลกลเลกลง ซงท�างานไดดทชวง pH 6.2-7.4 เนองจากอาหารอยในปากชวงเวลา
สนๆ จงท�าใหยอยไดไมสมบรณ อาหารทถกเคยวและคลกเคลากบน�าลายแลว เรยกวา bolus จะถกกลนผาน
คอหอยลงสหลอดอาหารซงมกลไกการกลนดงน
✓ เพดานออนและลนไกจะปดชองจมกเพอไมใหเกดการส�าลก (ดงนนถานองๆ คยหรอหวเราะระหวางกลนอาหารก
จะส�าลกอาหารไหลออกมาจากจมกได)
2 หลอดอาหาร (esophagus) เปนทางเดนอาหารจากปากไปสกระเพาะอาหาร จะมการหดและคลายตวของผนง
กลามเนอหลอดอาหารตอเนองเปนคลนเรยกวาเพอรสตลซส(peristalsis)เพอดนอาหารเขาสกระเพาะอาหาร
3 กระเพาะอาหาร (stomach) มกลามเนอหรดปดกนไมใหอาหารยอนกลบไปสหลอดอาหารไดอก เรยกวา คารด
แอคสฟงคเตอร(cardiacsphincter)ผนงดานในของกระเพาะมลกษณะเปนรวยนๆเรยกรก(rugae)สามารถ
ขยายความจไดถง500-2000ลกบาศกเซนตเมตรภายในกระเพาะมความเปนกรดสงจงตองมกลไกในการปองกน
ไมใหเซลลในกระเพาะถกน�ายอยท�าลาย คอการสรางเมอกมาเคลอบผวผนงกระเพาะและผลตน�ายอยออกมาใน
รป proenzyme ซงยงไมสามารถท�างานไดจนกวากรดไฮโดรคลอรกจะชวยเปลยนใหเปนเอนไซมกอน นอกจากน
กระเพาะยงสามารถสรางเยอบมาทดแทนอยเสมอสรปเขยนเปนแผนภาพไดดงน
เพดานออนและลนไก
ยกตวปดชองจมก
กลองเสยงยกตวชน
ฝาปดกลองเสยง
กลามเนอทผนง
คอหอยบบตว
อาหารเคลอนท
ลงสหลอดอาหาร
กระเพาะอาหารหลง
ฮอรโมนแกสตรน
(gastrin)เมอก
สรางHCI
เพปซโนเจน โพรเรนนน
เพปซน เรนนน
51ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
✓ เรนนนพบมากในเดกทารกท�าหนาทยอยน�านมแตในผใหญพบนอยและไมคอยมความส�าคญ (เนองจากพอเราโต
ขนมากกนอาหารประเภทอนไดมากมายและกนนมนอยลง)
✓ ปจจยทท�าใหเกดการหลงกรดHClมากผดปกตคอการดมแอลกอฮอลคาเฟอนอาหารรสจด(รวมทงความเครยด
ดวยและถามกรดมากเกนไปในกระเพาะของเรากจะเกดผลเสยตอรางกายท�าใหเปนโรคกระเพาะไดนะ!!)
(แนวขอสอบ)
การหลงเพปซโนเจนออกจากเซลลผนงกระเพาะอาหารอาศยกระบวนการใด
1. การล�าเลยงแบบฟาซลเทต
2. กระบวนการเอกโซไซโทซส
3. กระบวนการแพร
4. กระบวนการแอคทฟทรานสปอรต
เฉลย 2.หลงน�ายอยโดยกระบวนการเอกโซไซโทซส(exocytosis)เปนการล�าเลยงสารโมเลกลใหญออกนอกเซลลโดยใชการสรางถง
เวสเคลภายในเซลลซงบรรจน�ายอยอยจากนนถงเวสเคลจะเคลอนทไปรวมกบเยอหมเซลลและปลอยน�ายอยออกไปนอกเซลลขอ1.ผด
เพราะเปนการล�าเลยงแบบใชโปรตนเขาสเซลลขอ3.และ4.ผดเพราะสารโมเลกลใหญไมสามารถแพรเขาออกเซลลเองได
(แนวขอสอบ)
สารในขอใดไมมสวนเกยวของกบการยอยโปรตนภายในกระเพาะอาหารของคน
1.ทรปซน 2.เพปซน
3.กรดไฮโดรคลอรก 4.โซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต
1. 1และ2
2. 2และ3
3. 3และ4
4. 4และ1
เฉลย4.เพราะโซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนตไมอยในกระเพาะอาหารแตอยในล�าไสเลกขออนๆผดเนองจากเปนสารทมอยในกระเพาะ
อาหารของคนและเกยวของกบการยอยโปรตน
4ล�าไสเลก (small intestine) มความยาวมากทสด ตอกบหรดสวนทายของกระเพาะอาหารเพอกนไมใหอาหารไหลยอนกลบ ท
เรยกวาไพลอรคสฟงคเตอร(pyloricsphincter)แบงเปน3สวนคอ
4.1ล�าไสเลกสวนตน (duodenum)มทอจากตบทอน�าดและทอตบออนตออยเพอหลงน�ายอยตางๆเนองจากอาหารทมา
จากกระเพาะอาหารมความเปนกรดสงจงตองใชสารโซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต (NaHCO3) จากตบออน ซงมฤทธ
เปนเบสมาลดความเปนกรดของอาหารล�าไสสวนดโอดนมนจะมการยอยอาหารมากทสดดงน
52 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
•การยอยโปรตน
ทรปซนและไคโมทรปซน+โปรตน เพปไทด
คารบอกซเพปทเดส+โปรตนหรอเพปไทด กรดอะมโน
อะมโนเพปทเดส,ไดเพปทเดส,ไตรเพปทเดส+เพปไทด กรดอะมโน
•การยอยคารโบไฮเดรต
1)ตบออนสรางเอนไซมอะไมเลสมายอยแปงไกลโคเจนและเดกซทรนในล�าไสเลกใหเปนมอลโทส
2)ผนงล�าไสเลกสรางเอนไซม
•การยอยลพด
ตบสรางน�าด (bile)แตถกสงมาเกบไวทถงน�าด (gall bladder) ซงมทอมาเปดทล�าไสเลกน�าดมฤทธเปนเบสน�าด
ไมใชน�ายอยแตจะมเกลอน�าด(bilesalt)ซงจะชวยใหไขมนแตกตวเปนกอนเลกๆเปนemulsifierใหเอนไซมยอยไขมน
ไดดขนจากนนตบออนและล�าไสเลกจะสรางเอนไซมลเพส(lipase)มายอยไขมนและกรดไขมนใหกลายเปนกลเซอรอล
4.2ล�าไสเลกสวนกลาง (jejunum) เปนสวนทมการดดซมสารอาหารมากทสดมผนงดานในบดวยเซลลทยนออกมา เรยกวา
วลลส(villus)ชวยเพมพนทในการดดซมและดานนอกของวลลสยงมไมโครวลลส(microvillus)ชวยเพมพนทผวในการ
ดดซมมากขน
4.3ล�าไสเลกสวนปลาย(ileum)มความยาวมากทสดในระบบทางเดนอาหารชวยดดซมวตามนบ12และเกลอน�าด
-อะมโนเพปทเดส
-ไดเพปทเดส
-ไตรเพปทเดส
-ไคโมเทปซน(chymotrpsin)
-คารบอกซเพปทเดส
(carboxypeptidase)
-ไคโมทรปซโนเจน
(chymotrpsinogen)
-โพรคารบอกซเพปทเดส
(procarboxypeptidase)
ทรปซโนเจน
(trypsinogen)
ทรปซน
(trypsin)
เอนไซมเอนเทอโรไคเนส
(enterokinase)
ล�าไสเลก ตบออน
มอลเทส+มอลโทส กลโคส+กลโคส
ซเครส+ซโครส กลโคส+ฟรกโทส
แลกเทส+แลกโทส กลโคส+กาแลกโทส
53ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
5ล�าไสใหญ (large intestine)แบงเปน3สวนคอ
•ซคม(caecum)ท�าหนาทรบอาหารจากล�าไสเลกมสวนของไสตง(appendix)ยนออกมา
•โคลอน(colon)มความยาวมากสดของล�าไสใหญท�าหนาทดดซมน�าวตามนบ12วตามนเค(ทแบคทเรยสงเคราะหขนจาก
กากอาหาร)และกรดโฟลก(folate)biotinกากอาหารจะอยในนนานสดประมาณ12ชวโมง
•เรกตม(rectum)หรอไสตรงเปนทางเปดออกสทวารหนก
สรปการดดซมสารอาหาร
กระเพาะอาหาร - แอลกอฮอล
- ยาบางชนด
- สารทละลายไดดในลพด
ล�าไสเลก - โปรตนและคารโบไฮเดรต(เขาสหลอดเลอดผานตบและเขาสหวใจ)
- ไขมน(เขาสหลอดน�าเหลองและผานเขาหวใจเลย)
ล�าไสใหญ - น�าและแรธาต
- วตามนตางๆ
- กรดโฟลก
✓ เลอดทออกจากหวใจจงมสารอาหารมากเพอไปเลยงสวนตางๆของรางกาย
ระบบประสาท (nervous system)
เรองนเปนเรองทขอสอบO-NETไมคอยออกเทาไหรแตยงมในหลกสตรอยนะ!พจะสรปใหนองๆดงน..
1. ระบบประสาท
ระบบประสาทเปนระบบศนยกลางทควบคมการท�างานของรางกายท�าหนาทรบความรสกควบคมความคด
2. หนาทของระบบประสาท :แบงออกเปน2สวนคอ
•สวนรบความรสก(sensorydivision):รบความรสกจากภายนอกรางกายและตอบสนองความรสกนน
•สวนสงการ(motordivision):การสงการกบหนวยปฏบตงานทบงคบได
3. โครงสรางของระบบประสาท
ระบบประสาทแบงออกเปน๓สวนคอ
-ระบบประสาทสวนกลาง (central nervous system; CNS)ไดแก
•สมอง(brain):ควบคมและสงการการเคลอนไหวอารมณความจ�าการเรยนรและรกษาสมดลภายในรางกาย
• ไขสนหลง (spinalcord) : ถายทอดกระแสประสาทระหวางสมองและสวนตางๆของรางกายและควบคมการ
เกดรเฟลกซ(reflex)
•ระบบประสาทสวนปลาย(peripheralnervoussystem;PNS):รบและน�าความรสกเขาสระบบประสาทสวนกลาง
ไดแกเสนประสาทสมอง(cranialnerve;CN)เสนประสาทไขสนหลง(spinalnerve;SN)
-ระบบประสาทอตโนมต:ควบคมการท�างานของประสาททอยนอกเหนอการควบคมของจตใจใหเปนไปตามปกต
54 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
ระบบขบถายกบการรกษาดลยภาพของรางกาย (homeostasis)
• เรองนพอยากจะเนนเรองของปลาน�าจดกบปลาน�าเคมเปนพเศษวามนสามารถอยในสภาพแวดลอมเชนนนไดอยางไรนอง
รไหมวาถาเราจบปลาน�าจดมาไวในน�าเคมมนจะตายหรอท�าในทางกลบกนเอาปลาน�าเคมมาไวในน�าจดมนกจะตายเพราะระบบการปรบ
สมดลของปลาสองแบบนมนตางกนซงเปนเรองทเราควรท�าความเขาใจเรองนเปนพเศษเพราะวาปลาเปนสงทเราพบเจอบอยๆในชวต
ประจ�าวนพจะเลาใหเขาใจกอนวาเปนมายงไง
• ปลาน�าจดดวยความทวามนอาศยอยในน�าจดซง เมอเทยบความเขมขนของสารละลายในรางกายของปลาน�าจดกบ สภาพน�า
ทมนอาศยอยเราจะพบวาน�าจดภายนอกนนมความเจอจางมากกวา ดงนน สงทตามมากจะคลายกบเรองเซลลทเราไดเนนในตอนแรกวา
สารละลายทมความเขมขนมากกวาแสดงวามนมน�าในนนนอย
แลวเมอเอาเซลลมาใสในสภาพแวดลอมทเจอจางกวาจะท�าใหน�าซมผานเขาไปในตวปลามากขนจนตวบวมดงนนท�าไมเราไมเหนปลา
น�าจดมนตวบวมกเพราะวาปลาน�าจดมระบบรกษาสมดลของตวเองนนเองโดยทตวมนเขมขนกวาน�าภายนอกจะทะลกเขามามนกเอา
เกลดปลามาปดผวหนงอนบอบบางของมนแลวสวนเหงอกของมนทตองสมผสน�าตลอดเวลาเพอหายใจมนกมการปรบตวโดยดงเอาเกลอ
กลบไมใหโดนน�าทผานเหงอกชะเอาเกลอแรในรางกายหายไปรวมทงเพอขบน�าสวนเกนทรางกายไมตองการออกไปเลยมการปสสาวะ
มากเปนพเศษ
สวนปลาน�าเคมกจะเปนเรองตรงขามกบปลาน�าจดเพราะน�าทะเลหรอน�าเคมมความเขมขนมากกวาดงนนถาปลาน�าเคมไมมระบบ
รกษาสมดลมนกจะโดนดดน�าออกจากตวไปจนเหยวไปหมดทงตว การขบปสสาวะของปลาน�าเคมจะนอยมากเพราะวาเพอสงวนน�าเอาไว
เนองจากการขบปสสาวะออกไปทกครงจะมน�าขบออกไปดวยพรอมกน
• สวนเรองการรกษาสมดลกรดเบสของรางกายเรานน คงเนนไปทเลอดเปนหลกเพราะวา มนเกดจากการทรางกายเราในขณะ
นนมคารบอนไดออกไซดเยอะ ซงคารบอนไดออกไซดจะละลายกบน�าในเลอดจนท�าใหกลายเปนสารเคมตวใหมทมสภาพความเปนกรด
ดงนนการจะท�าใหเลอดของเรากลบมาสสภาพทปกตกจงหายใจเขาเยอะๆ แลวพกผอนแปบหนงเพอใหรางกายปรบสภาพกลบมาเชนดง
เดม
ปกตรางกายเราจะมสภาพเลอดเปนกลางคอนไปทางเบสดวยซ�ายกเวนวาเราออกก�าลงกายอยางหนกจนรางกายรบออกซเจนมา
ไมพอ ถาถามตอวาแลวคารบอนมาจากไหน กจะตอบวามนมาจากการเผาผลาญพลงงานระดบเซลล ซงเอากลโคสมาสลายเพอเอา
พลงงานแลวผลตภณฑของการหายใจระดบเซลลคอคารบอนไดออกไซดซงเวลาเราออกก�าลงกายหนกๆรางกายตองใชพลงงานเยอะ
นนหมายถงตองเอากลโคสมาเผาผลาญเยอะ ดงนนเราเลยเกดคารบอนไดออกไซดละลายผสมกบน�าในเลอดมากแลวแปลสภาพกลาย
เปนกรดจะท�าใหกรดหายกแคพกกจบ
ปลาน�าเคม ปลาน�าเคม
น�าทะเล
แรธาตถกขบทางเหงอก ไตขบปสสาวะทมความ
เขมขนสง(น�านอย)
น�าและแรธาตเขา
ทางเหงอก
ไตขบปสสาวะทเจอจาง
(น�ามาก)
55ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
• ผวหนงของเราชวยในการรกษาสมดลของอณหภมไดเพราะวากอนอนเลยผวหนงของเราเปนสวนทสมผสกบอากาศ หรอ
สภาพแวดลอมภายนอกกอนเลยดงนนแนนอนวาเมอสภาพแวดลอมมนรอนหรอเยนรางกายเรากตองปรบตวไปดวย
• มนษยเปนสตวเลอดอนดงนนเราเลยตองปรบตวใหอณหภมของรางกายเราไมมากหรอลดเกนจากปกตทเราเปนแลวสงทจะ
มาชวยใหรางกายเราปรบสภาพไดนนกคอเหงอไงเพราะน�าเปนตวพาความรอนทดและในรางกายเราประกอบดวยน�าเยอะมากถาถาม
ตอวาเมอไรทเราจะขบเหงอออกมา กจะตอบวาเมออณหภมภายในรางกายรอนกวาภายนอก เมอนนเหงอจะถกขบออกมาแลวเหงอจะ
น�าพาเอาความรอนออกมาพรอมๆกนดวยท�าใหรางกายเยนลง
✓ แนวขอสอบกจะออกประมาณวา ใหเปรยบเทยบสภาวะปกตกบไมปกตจะมอะไรทแตกตางกน เชน เรองของปสสาวะทปกต
จะไมพบโปรตนเมดเลอดโจทยกอาจจะถามตรงๆแบบนเลยเพราะโปรตนมนมโมเลกลขนาดใหญ
• เรองการขบเกลอสวนเกนหรอสารทมากเกนพอออกมานนมนจะออกมาทางไหนไดบางกจะเปนตวเลอกมาใหแลวเรากแคตด
ตวเลอกทไมถกตองออกไปยกตวอยางตวเลอกเชนก.ไตข.เหงอกค.ทวารหนกง.ผวหนงอะไรประมาณนกเลอกกนไปใหถกนะครบ
• เรองของเมแทบอลซมกอาจจะยกตวอยางเหตการณเชนสมชายไปวงในหองแอรจะเกดอะไรขนแลวกโจทยจะใหตวเลอกมา
ถามวา สมชายจะมสภาวะของรางกายเปนเชนไรบาง ไมวาจะเปนอตราการเมแทบอลซมลดลงหรอไม หลอดเลอดขยายหรอหดตว
ผวหนงมเหงอออกหรอไม
การเคลอนทของสงมชวต (Locomotion)
• ส�าหรบการเคลอนทคงไมนาจะใชเรองทไกลเกนตว นาจะเนนไปทเรองของการเคลอนไหวกลามเนอของรางกายมนษยอยาง
พวกเรานแหละ โดยเฉพาะกลามเนอแขนทเวลาเราถอของไปจายตลาดวาเราใชอะไรในการท�างานของกลามเนอไงจะ เรองนถาใครไม
เขาใจกคงตองจ�าไปเลยจะงายกวาท�าความเขาใจนะ ถาสมมตวาเราก�าลงถอไมโครโฟนอย biceps คออนทเปนกลามเนอทเราสามารถ
มองเหนดวยตวเราเองตอนรองเพลงสวนtricepsเปนกลามเนอทเรามองไมเหนตอนรองเพลงแลวจะจ�าวาอนไหนมนหดตวคลายตว
ตอนไหนพแนะแบบนนะคอจ�าbicepsกบtricepsใหไดกอนวาใครอยต�าแหนงไหนอะไรแลวเมอโจทยถามเรากลองพบแขนกางแขน
ในหองสอบตามทโจทยบอกเลยแตอาจจะดเสยเวลานดหนงแตถาท�าบอยๆเราจะเขาใจแลวชนจนจ�าไดเองเวลาเราจะเชควากลามเนอ
สวนไหนหดตวใหลองกางแขนใหสดหรอพบแขนใหสดแลวเกรงถาหากวาเอามออกขางหนงมาบบจะพบวากลามเนอทหดตวจะแขง
ทมา:musclemwit2241.blogspot.com
✓ สงทตองอานเนนเพมนนกคอการอานในเรองของสตวแตละชนดนนเคลอนทอยางไร อยางเชนสตวบางชนดนนสามารถใช
56 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
หวใจหองบนขวา
เลอดเสยจากทกสวนตางๆของรางกาย
ไตรคสปด
หวใจหองลางขวา
หลอดเลอดพลโมนารเวน
(เปนหลอดเลอดด�าเสนเดยว
ทมเลอดดไหลผาน)
หวใจหองบนซาย
ไบคสปด
หวใจหองลางซาย
เสนเลอดเอออรตาร
สบฉดไปทวรางกาย
หลอดเลอดพลโมนารอาเตอรร
(เปนหลอดเลอดแดงเสนเดยวทมเลอดเสยไหลผาน)
กลามเนอเคลอนทไดพวกกลามเนอตามวงและกลามเนอตามยาวแลวถาถามตอวาสตวทมแตกลามเนอตามยาวเวลามนเคลอนทมนจะ
เคลอนทแบบบดไปบดมาแตจะไมไปขางหนา หรอบางทการเคลอนทของพวกสตวชนต�าอาจจะเคลอนทโดยอาศยการดดน�าเขาและการ
พนน�าออกมานนเชนพวกหอยดาวทะเลเปนตน
ระบบหมนเวยนเลอด และระบบน�าเหลอง
1. หวใจ
แผนผงแสดงการไหลเวยนของเลอด
ฟอกทปอด
57ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
2. เซลลเมดเลอดแบงเปน3สวนคอ
- สวนน�าเลอด(พลาสมา)มมากทสด
-สวนเมดเลอดแบงออกเปน
oเซลลเมดเลอดแดง(erythrocyte,redbloodcell;RBC)(มอาย100–120วน):ล�าเลยงออกซเจนไปเลยง
สวนตางๆของรางกายมฮโมโกลบนเปนองคประกอบ
oเซลลเมดเลอดขาว(leucocyte,whitebloodcell;WBC)(มอาย7-14วน):ปองกนและท�าลายเชอโรค
- เกลดเลอด (platelet) (มอาย 3-4 วน) : เปนชนสวนของเซลลทมขนาดเลก ไมมนวเคลยส มหนาทหลงสารเคม
(ไฟบรน)ชวยใหเลอดแขงตวเมอเกดบาดแผล
3. หมเลอดและการใหเลอด
หมเลอดตามระบบABO จ�าแนกได 4 หม ตามชนดของไกลโคโปรตนหรอแอนตเจนทเยอหมเซลลเมดเลอดแดง คอ
หมABABและOสวนในพลาสมาพบวามแอนตบอดทจ�าเพาะตอหมเลอด2ชนดคอแอนตบอดAและแอนตบอดBใน
คนทมเลอดตางหมกนจะมแอนตเจนและแอนตบอดแตกตางกนเชนคนทมหมเลอดAคอมแอนตเจนAและมแอนตบอดB
เปนตน
การใหเลอด:ยดหลก2ขอคอ
- ผใหและผรบควรจะมเลอดหมเดยวกนจงจะปลอดภยทสด
- เลอดของผใหตองไมมแอนตเจนตรงกบแอนตบอดของผรบ
คนทมหมเลอดO(ไมมแอนตเจนเลย)จงใหเลอดไดกบคนทกหมไง
4. ระบบน�าเหลอง:ชวยในการล�าเลยงสารตางๆใหกลบเขาสเสนเลอดโดยเฉพาะสารอาหารพวกกรดไขมนทดดซมจากล�าไสเลก
ระบบน�าเหลองจะไมมอวยวะส�าหรบสบฉดไปยงสวนตางๆ
5. ระบบภมคมกน:ระบบทคอยปกปองรางกายของเราจากสงแปลกปลอมตางๆทอาจเขามาท�าอนตรายรางกายเราไดเชน
- เชอโรคตางๆ
- เซลลทก�าลงเจรญเตบโตไปเปนมะเรง
- อวยวะของผอนทปลกถายเขามาในรางกาย
- การไดรบเลอดผดหม
- สารกอภมแพ
สงตางๆเหลานมคณสมบตเปนสงแปลกปลอมทรางกายยงไมรจกเรยกวาantigen
oระบบภมคมกนแบงเปน2ระบบคอ
- ภมคมกนแบบกอเอง:เกดจากการกระตนแอนตเจนซงจะเกดไดชาแตอยไดนานไดแกวคซน:เปนเชอโรคทออน
ฤทธหรอตายแลวจนไมสามารถท�าใหเกดโรคได
- ทอกซอยด:เปนสารพษทถกท�าใหหมดฤทธ
- ภมคมกนแบบรบมา: เกดจากรางกายไดรบสารทมคณสมบตปองกนโรคอยแลว เชน แอนตบอด เปนภมคมกนท
เกดไดทนทแตอยไดไมนานไดแกเซรมของมาหรอกระตายและน�านมเหลองเปนตน
ระบบตอมไรทอ (endrocrine gland)
✓ เรองนเปนเรองทตองทองจ�าเยอะเปนพเศษแตสงหนงทเราควรใหความสนใจใหมากกคอการน�าเอาฮอรโมนทเรารจกเนยมาอธบาย
สงตางๆทเกดขนในชวตของเราใหไดหมายถงวาเมอพดถงการเจรญเตบโตของกระดกและกลามเนอเราควรจะนกถงgrowthhormone
หรอวาถาพดถงการเปลยนแปลงสผว ตองนกถง MSH ถามวาท�าไมพถงเนนเรองแบบน นองจะเหนวาเวลาเราเรยนเรามกจะเรยนจาก
58 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
มมAไปหามมBแตเวลาโจทยหรอขอสอบถามเขาจะถามจากมมBมาหามมA ซงหมายถงเราตองมองทงไปขางหนาและเดนทาง
กลบใหเปนส�าหรบการออกขอสอบแนวนนนไมใชแคในวชาชววทยาเทานนแตยงมอกหลายวขาทใชการถามแบบมองยอนกลบได
✓ เทคนคการจ�าเรองฮอรโมนนนไมไดยากมากเพราะศพทสวนใหญทเราเรยนกนมาจากภาษาองกฤษซงเราควรหาเวลาทองเปน
ภาษาองกฤษจะดกวาอานแบบทบศพทเพราะวาการท Hormone จะตงชอวาอะไรยอมตองมทมาทไป ขอเพยงเราใสใจสกนด การท�า
ขอสอบใหไดคะแนนดนนกคงไมไกลเกนเออมมอของเราไปอยางแนนอน ชววทยา เปนวชาทหยบภาษาละตนมาใชดวยแตไมตองกลว
เพราะภาษาละตนเปนภาษาทใชวธผสมค�าเพอสรางค�านนหมายถงถาเราจ�ารากศพทมนไดเรากยอมสามารถทจะเอามาประกอบเปนค�า
แลวสามารถทจะแปลค�าไดอยางงายดาย อกหนงลกษณะการจ�าชอคอบางชอเปนตวยอของฮอรโมนเนองจากฮอรโมนชนดนนๆ มนอาจ
จะมชอเตมทยาวเกนไป การทเราจบมนมายอเปนการเรยกทงายกวาแนนอน เชน FSH มนมาจากค�าวา follicle stimulating hormone
แลวเรากเพยงแคแปลค�ามนไป อกหนงประเดนทนาสนใจคอเรองของชอทฮอรโมนบางตวมชอหลายชอเอาไวเรยกสงทเราตองเขาใจนน
กคอเมอตวเราเองนเหละทมทงชอจรงนามสกลแตเรากยงมชอเลนหรอฉายาไมวาจะเรยกเราวาอะไรสดทายกคอเรยกเรานแหละอก
เทคนคการจ�าคอการจ�าแบบตรงขามกนดงนนใหจ�าเปนคเชนinsulinกบGlucagon
• พเองเคยสบสนเรองค�าศพทคอmelanocytemelaninและmelatonin
• ซงสามค�านมนตางกนนะpinealglandผลตmelatoninซงฮอรโมนตวนท�าหนาทในการควบคมนาฬกาชวตและยบยงไมให
เปนหนมสาวเรวกวาปกตทควร
• สวน MSH หรอ melanocyte stimulating hormone จะท�าหนาทเกยวกบการกระตนการสราง melanin ในเซลลเมดส
melanocyte
✓ เรองของเหตการณทเกดขนในชวตกนาจะออก เชน เขาอาจจะยกตวอยางวาถาหากมอาการคอบวม และการท�างานของ
ระบบประสาทผดปกต สตปญญามปญหา นาจะเกดจากการขาดฮอรโมนใด หรออาจจะถามแนวทวายกตวอยางแลวใหเราอธบาย
เหตการณวาใชฮอรโมนอะไรบาง เชน เมอเกดเหตการณไฟไหม ผหญงคนหนงสามารถทจะขนตเยนออกมาจากทพกไดทนถามวาการท
ผหญงคนนสามารถทจะยกของทหนกกวาตนเองไดโดยทปกตเปนคนทไมคอยยกของหนกเกดขนไดเพราะฮอรโมนอะไรบางประมาณน
✓ หรอถายากหนอยกอาจจะเอาไปปนกบเรองของสมดลรางกาย พวกการรกษาสมดลเกลอแร การรกษาสมดลน�ามากกวา ดง
นนเราตองเชอมโยงใหเปน ถาอานแลวเขาใจเชอมโยงเปนเรากเทากบวาประยกตเปนเนอหากเหมอนจ�าลดลง เพราะเราจ�าสองเรองไป
พรอมกน
นองๆศกษาเพมเตมไดท
Tag : สอนศาสตร, ชววทยา, ระบบในรางกาย, ระบบหายใจ, ระบบยอยอาหาร, ระบบตอมไรทอ, ระบบหมนเวยนเลอด,
ระบบขบถาย, ระบบประสาท, การรกษาดลยภาพในรางกาย
• 06:ระบบประสาท1
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch4-1
• 08:ระบบตอมไรทอ
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch4-2
• 10:ระบบหายใจ
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch4-3
59ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
• 11:ระบบหมนเวยนเลอด1
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch4-4
• 12:ระบบหมนเวยนโลหต2
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch4-5
• 13:ระบบยอยอาหาร
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch4-6
• 14:ระบบขบถาย
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch4-7
• 15:ระบบสบพนธ
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch4-8
• สอนศาสตร:ม.ปลาย:ชววทยา:
ระบบประสาท(อ.วเวยน)
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch4-9
• สอนศาสตร:ม.ปลาย:ชววทยา:
ระบบในรางกาย
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch4-10
• ชววทยาม.4-6เรองการรกษา
ดลยภาพในรางกายตอนท3
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch4-11
บนทกชวยจ�า
60 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
อนกรมวธาน (Taxonomy)
• ในหวขอนสงทตองเนนเปนพเศษคอเรองของการรจกชอของสงมชวตนนๆ แลวสามารถเรยงล�าดบววฒนาการของสงมชวต
จากต�าไปสงไดแลววธดวาใครววฒนาการสงกวาใครกใหดทเรองของเซลลวามกเซลลแลวเซลลมการท�างานเปนเนอเยอหรอไมแลว
มเอมบรโอหรอไมเพราะสงมชวตขนสงอยางPlantaeกบAnimaliaจะตองมเนอเยอกบเอมบรโอแนนอน
• เมอกเราไดลองเลาคราวๆใหฟงแลววาเราควรจะเนนอานในเรองไหนคราวนเรามาดเนอหาของจรงกนเลยดกวาวาทเรารนน
ถกตองรเปลาความจรงแลวเรองการเรยงล�าดบววฒนาการเนย หนงสอของกระทรวงฯ เขาใจดเรยงใหเราแลว โดยถาหนาแรกๆ กจะ
เปนสงมชวตชนต�าพวกนจะมเซลลเดยวหรออาจจะมขนาดเลกมโครงสรางรางกายงายๆ
ยกตวอยางเชนพวกอาณาจกรMoneraซงอาณาจกนกจะเปนพวกArchaeaหรอทเราเรยกวาแบคทเรยโบราณและBacteria
(moneraเปนสงมชวตทเซลลเปนแบบprokaryoticcellคอไมมเยอหมนวเคลยส(nuclearmembrane)
ตอมากจะววฒนาการสงขนเปนพวกทมเซลลแบบeukaryoticcell ซงพวกยคารโอต (eukaryote)นนยงแบงยอยลงมาไดอก ส
กลมคอProtistafungiplantaeและanimaliaแลวจะดยงไงวาใครววฒนาการสงกวากนกมาดทความซบซอนของเซลลเรมทProtista
พวกนจะเปนพวกทเรามกจะพบและเจอเปนประจ�าในชวต คอ โพรโทซว (เราสามารถหาไดตามบอน�าของโรงเรยน หรอเวลาเรยนแลบ
การทดลอง)สาหรายทเราชอบกนกนกเปนProtista
สดทายคอพวกราเมอก(ระวงตรงจดนนะเพราะราเมอกไมใชพวกเดยวกบราเพราะราอยในกลมเหดราFungiซงมมนมความ
ซบซอนมากกวาProtista)ววฒนาการสงขนตอมากคอพวกfungiพวกนจะเปนทนารงเกยจเวลาเจอแตกกนไดนะจะมนกคอพวกเหด
รายสตนนเองถามวาท�าไมพถงพดวานารงเกยจกเพราะวาราทเราเจอบนขนมปงเวลาทมนหมดอายแลวมนกคอราด�ารวมทงพนหอง
น�าด�าๆ เชนกนนะ สวนเหดนนบางชนดเทานนถงจะเอามากนได แตบางชนดกนแลวตายนะ อยาเผลอเลอหยบผดเอาไปท�าอาหารละ
ยสตกเอามาท�าขนมไดเอามาหมกอาหารตางๆไดตอมาคอPlantaeซงสงทนาสนใจกคอตงแตplantaeจนถงanimaliaเปนตนไปมนจะ
มเนอเยอและเอมบรโอซงแสดงวามนววฒนาการสงกวาสงมชวตในกลมplantae
คอจดส�าคญทเราตองรจกชอของพชในบทเรยนใหครบแลวมนจะชวยเราไดมากมายเลยทเดยวถามวาในplantaeเองมการวดวา
ใครววฒนาการสงกวาใครเราสงเกตทโครงสรางทอล�าเลยงลกษณะของใบและการสบพนธวามดอกหรอไมมดอก
• ดงนนเราจะเรยงล�าดบไดดงน“ขาวตอกฤาษ(sphagnummoss)(มอส)สนหางสงหสรอยสกรมสามรอยยอดชองนางคล
(เปนพวกlycopodiumสรางhomosporeมขนาดเทากน)ตนตกแก(selaginella)และกระเทยมน�า(isoetesสองพวกนสรางheterospore
มขนาดไมเทากน) หวายทะนอย (psilotum; พวกนแตกกงทละสอง dichotomous) หญาถอดปลอง (equisetum) เฟนขาหลวงหลงลาย
กระแตไตไมชายผาสดาผกกดยานลเภา(พวกนสรางสปอรขนาดเทากนhomospore)ยกเวนพวกเฟนน�าเชนแหนแดงจอกหหนผก
แวนเปนตน(พวกนจะสรางสปอรขนาดไมเทากนheterospore)
• ทส�าคญนองๆตองจ�าใหแมนนะครบวาแหนแดงกบแหนทมสเขยวลอยอยบนผวน�าเปนคนละชนดกนนะครบแลวจอกหหน
กบจอกกเปนคนละกลมกนกลมของจอกแหนและไขน�า(ผ�า)จดเปนพวกพชดอกนะครบโดยเฉพาะไขน�ายงจดเปนพชดอกทเลกทสด
ในโลกอกดวยครบนอกจากนกยงมพวกทมชอเหมอนสาหรายทเราชอบน�ามาท�าการทดลองในหองแลบกคอสาหรายหางกระรอกและ
สาหรายขาวเหนยวนกจดเปนพชดอกนะครบนองๆ)
• ส�าหรบเรองพชนนเราจะตองเขาใจเองกอนวาพชแตละชนดทเราทองชอมนเนยมนมรปรางยงไง แลวเมอจ�าไดกมาแยกตาม
เกณฑดงน อนไดแก พวกไมมเนอเยอล�าเลยง (non-vascular tissue) จะเปนพวกทต�าสด ตอมาคอพวกทมเนอเยอล�าเลยง (vascular
tissue) แตยงไมมเมลด ตอมากคอพวกทมเนอเยอล�าเลยงและมเมลดแตยงไมมเครองหอหมเมลดหรอทเราเรยกวาพวกเมลดเปลอย
บทท 7
อนกรมวธาน (Taxonomy)
61ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
(gymnosperm) และววฒนาการสงสดของพวกพช กคอ พชดอก (angiosperm) ซงมทงเนอเยอล�าเลยง มเมลด และมเครองหอหม
เมลดแลวกสงสดๆของพชดอกคอพชใบเลยงเดยวในบรรดาสงมชวตanimalเปนสงมชวตทววฒนาการสงทสดเรากทองตามเนอหา
แบบเรยนนนแหละครบอยาไดไปหาหนงสอมาอานเพมเพราะเรองอนกรมวธานนนหลกสตรของพวกเราตดมาจากมหาวทยาลย
เพยงบางสวนเทานน
✓ เคยมค�าถามเกยวกบเรองของสตวเลอดเยนกบสตวเลอดอน ซงนองหลายคนมกจะงงวาเตาเปนสตวเลอดเยนหรอเลอดอน
ซงความจรงคอเตาเปนสตวเลอดเยนเพราะเตาเปนสตวเลอยคลาน วธทพจ�าคอ พวกนก กบพวกเลยงลกดวยน�านมเปนเลอดอนหมด
นอกนนเปนเลอดเยนทงสน ยกตวอยางเชน แมวน�าเปนสตวเลอดอนแมจะอยในน�าทเยนมากๆ กตาม หวขอนจะทองเยอะเปนพเศษ
เพราะมชอของสงมชวตเยอะแยะมากมายทเราควรจะรจกและจ�าไดเทคนคการชวยจ�าคอไปหารปมาด
✓ แนวขอสอบบางครงถามงายๆแควาใครเปนสตวเลอดเยนใครเปนสตวเลอดอนหรออาจจะออกแนวทวาจดเดนของสงมชวต
แตละชนดเปนอยางไรเรากจ�าแคสงมชวตทเดนๆกพอ
ยกตวอยางเชนอาจจะถามวาสงมชวตในตวเลอกขอใดทไมมการสงเคราะหโปรตนดวยตวเอง?ถาหากวาเรา
สามารถจ�าลกษณะพเศษของไวรสไดทวามนตองอาศยhost(เซลลเจาบาน)ในการผลตโปรตนและองคประกอบ
เซลลเรากจะท�าขอนไดแนนอน
หรอบางทขาวกควรอานบาง ยกตวอยางเชน ชวงทมเรองไขหวดสายพนธใหม ไขหวดนก H5N1 หรอ H5 N2
อะไรพวกนกอาจจะออกมาใหเหนไดในขอสอบคนทอานขาวกเทากบไดคะแนนฟรๆ งายๆเลยแตถาคนทไมอานขาว
กจบเหเลย
ตวอยางอกแบบทเปนตารางแลวถามกอาจจะเปนในลกษณะตารางตกถก เชน มอส (อาจจะใชชอภาษาไทย หรอ
ชอinterอยางเชนไบรโอไฟต(bryophyte)…)ขอเพยงเราจ�าไดวามนมลกษณะเดนอะไรกพอเชนมอสมเนอเยอ
หรอเปลาสรางอาหารเองไดไหมมผนงเซลลหรอเปลามทอล�าเลยงหรอเปลามดอกหรอเปลาอะไรประมาณน
(แนวขอสอบ)
1.สงมชวตใดทมการปรบอณหภมไปตามสภาพแวดลอมทมนอย
ก. นกเพนกวนโลมาวาฬ
ข. ฮปโปแมวปลา
ค. จระเขตวเงนตวทองกงกาทะเล
ง. ปลาสนขกบ
ค�าตอบ คอ สงมชวตทสามารถทจะปรบเปลยนอณหภมใหเปนไปตามสภาพแวดลอมไดนนจะถอเปนสตวเลอดเยน ซงสตวเลอดเยนก
เชนพวกสตวเลอยคลานปลาครงบกครงน�าดงนนเรากตองมาเชคตวเลอกกนโลมากบวาฬแมจะอยในน�าแตมนนนเปนสตวเลยงลก
ดวยน�านมดงนนมนตองเปนสตวเลอดอนเทานนดงนนขอนเลยตอบคเปนค�าตอบสดทาย
2.การเรยงล�าดบววฒนาการของสงมชวตในขอใดถกตอง
ก.แบคทเรย>>>ราเมอก>>>ชบา
ข.อะมบา>>>สาหรายสเขยวแกมน�าเงน>>>ยง
ค.ไสเดอนดน>>>แมลง>>>หอย
ง. โพรทสต>>>ยสต>>>สาหรายสเขยวแกมน�าเงน
62 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
ค�าตอบ ทถกตองของการจดเรยงขอนคอก.มวธการจ�าคอตามเรองทเราเรยนในแบบเรยนเลยบทไหนทเราเรยนกอนแสดงวาบทนน
มการววฒนาการต�ากวานนหมายถงวาแบคทเรยเปนพวกมอนเนอรามการววฒนาการต�ากวา ราเมอกซงเปนโปรตสตาและพวกโพรต
สตากววฒนาการต�ากวาพชดอกเชนชบาอก(อยาเขาใจผดเหมา ราเมอกเปนรานะเพราะมนไมใชรานะ แคชอเหมอน สวนขออนทถกตอง
ตองเปน
สาหรายสเขยวแกมน�าเงน>>>อะมบา>>>ยง
หอย>>>ไสเดอนดน>>>แมลง
สาหรายสเขยวแกมน�าเงน>>>โพรทสต>>>ยสต
นองๆสามารถศกษาเพมเตมไดท
Tag : สอนศาสตร, ชววทยา, อนกรมวธาน
• สอนศาสตร:ม.ปลาย:ชววทยา:
อนกรมวธาน
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch5-1
• ชววทยาม.ปลาย–อนกรมวธาน
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch5-2
• อนกรมวธานตอนท1
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch5-3
• อนกรมวธานตอนท2
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch5-4
• อนกรมวธานตอนท3
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch5-5
• อนกรมวธานตอนท4
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch5-6
• อนกรมวธานตอนท5
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch5-7
• อนกรมวธานตอนท6
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch5-8
• อนกรมวธานตอนท7
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch5-9
63ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
บทท 8
พช (Plant)
พช (Plant)
นองๆคงคนเคยกบสงมชวตทเรยกวาพชหรอตนไมกนเปนอยางดเพราะในสงแวดลอมรอบๆตวเรามพชใหเหนทกหนทกแหง
พชกจดเปนสงมชวตชนดหนงซงมคณอนนตแกโลกของเราเรยกไดวาถาไมมพชมนษยกอยไมไดเลยทเดยว
โครงสรางของพชดอก
ราก (Root) คอสวนทงอกออกมาจากเมลดเปนสวนแรกและเจรญลงสใตดนปกตรากมหนาทดดน�าและแรธาตตางๆในดนแต
ในรากพชบางชนดกจะมหนาทพเศษเชน
•ท�าหนาทเกบสะสมอาหาร:กระชายแครอทมนเทศมนแกว
•ท�าหนาทชวยหายใจ:แสมล�าพ
•ท�าหนาทค�าจน:โกงกางขาวโพดเตยขาวฟาง
•ท�าหนาทสงเคราะหแสง:กลวยไม
ระบบรากของพชแบงออกเปน2ชนดคอ
1) ระบบรากแกว(taproot)พบในพชใบเลยงคเจรญมาจากรากแรกเกด(radical)มขนาดใหญและสามารถแตกแขนงรากไดมาก
ชอนไชลงไปในดนไดลก
2) ระบบรากฝอย(fibrousroot)พบในพชใบเลยงเดยวงอกจากโคนตนไมไดเจรญมาจากรากแรกเกดมขนาดเทาๆกน
โครงสรางภายในของรากแบงเปนออกเปน4บรเวณคอ
1) บรเวณหมวกราก(root–cap)ประกอบดวยเซลลพาเรงคมา
(parenchyma) สามารถผลตเมอก เพอใหดนบรเวณหมวก
รากออนตวงายตอการชอนไชของราก
2) บรเวณเซลลก�าลงแบงตว (meristematic region) หรอ
เนอเยอเจรญปลายราก (apicalmeristem) เปนบรเวณทอย
ถดจากบรเวณหมวกรากขนมายาวประมาณ 1-2 มลลเมตร
แบงแบบไมโทซส(mitosis)เพอเพมจ�านวนเซลล
3) บรเวณเซลลขยายตวตามยาว(regionofcellelongation)–
ท�าใหรากยาวขน
4) บรเวณทเซลลเปลยนแปลงไปท�าหนาทเฉพาะและเจรญ
เตบโตเตมท root-hair region (maturation) – จะพบเซลล
ขนราก(roothaircell)อยทผวชวยเพมพนทผวใน
การดดซมน�าและแรธาตและจะมเซลลหลายชนดทเปลยนแปลงรปรางเพอใหเหมาะสมกบหนาทเมอเราตดตามขวางและน�าเนอเยอบรเวณน
มาศกษาจะพบเนอเยอในขนการเจรญเตมโตขนแรก(primarygrowth)แบงเปน3สวนดงน
64 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
1. เอพเดอรมส(epidermis)อยนอกสดเปนเซลลเรยงตวชดกนแถวเดยวมบางเซลลเจรญเปนขนราก
2. คอรเทกซ(cortex)สวนใหญเปนเซลลพาเรงคมา(parenchyma)ท�าหนาทสะสมน�าและอาหารดานในสดเปนเอนโด
เดอรมส(endodermis)ซงมความพเศษคอสะสมสารซเบอรนและลกนนทผนงเซลลท�าใหผนงเซลลหนาเปนแถบ
เรยกวาแคสพาเรยนสตรพ(casparionstrip)ทไมยอมใหน�าผาน
3. สตล(stele)อยถดจากชนเอนโดเดอรมสเขามาประกอบดวย
- เพอรไซเคล(pericycle)ท�าหนาทสรางรากแขนง(พบในรากเทานน)
-กลมทอล�าเลยง (vascular bundle) ประกอบดวย โฟลเอม (phloem) และไซเลม (xylem) ซงประกอบดวย
เซลลหลายชนดดงน
ทมา:http://cnx.org/contents/a4f293cf-f2c6-453e-930a-9668078a8eca@1/2.1.1_-_Anatomy_of_dicotyleden
•โฟลเอม (Phloem)
-ซฟทวบ(sievetube)เปนเซลลผนงบางมรทะลตอกนเปนทอยาวใหอาหารผานไดเมอโตเตมทไมมนวเคลยส
-เซลลคอมพาเนยน(companioncell)อยตดกบซฟทวบเสมอชวยล�าเลยงอาหาร
-พาเรงคมา(parenchyma)สะสมอาหาร
-ไฟเบอร(fiber)เพมความแขงแรง
•ไซเลม (Xylem)
-เทรคด(tracheid)เซลลยาวเรยวมรพรนใหน�าและแรธาตผาน
-เวสเซล(vessel)เซลลเปนทอกลวงเรยงกนตามยาวหวทายมรทะลท�าหนาทล�าเลยงน�าและอาหาร
-พาเรงคมา(parenchyma)
-ไฟเบอร(fiber)
65ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
ทมา:http://cnx.org
✓ Phloem อยระหวางแฉกของ xylem จ�านวนแฉกของไซเลมจะตางกนคอ พชใบเลยงคจ�านวนแฉกนอย สวนใหญม 4 แฉก
สวนพชใบเลยงเดยวมจ�านวนแฉกมากกวา
ล�าตน (stem)คอสวนทเจรญถดขนมาจากรากประกอบดวยขอปลอง(ซงในรากไมม)และตาปกตทท�าหนาทล�าเลยงน�าแรธาต
และอาหารแตอาจมหนาทอนในพชบางชนดเชน
-สงเคราะหแสงเชนกระบองเพชรพญาไรใบ
-สะสมอาหารเชนเผอกแหวขงมนฝรง
-ลดรปเปนหนามเชนมะนาวเฟองฟาโปยเซยน
โครงสรางภายในล�าตน ถาเราตดล�าตนตามขวาง จะพบลกษณะการเรยงตวของเนอเยอขนแรก (primary growth) คลายในราก
แบงเปน3สวนดงน
1.เอพเดอรมส(epidermis)อยชนนอกสดเซลลเรยงตวชนเดยวมควทนเคลอบอยปองกนการระเหยของน�า
2.คอรเทกซ(cortex)ถดจากเอพเดอรมสสวนใหญประกอบดวยพาเรงคมาคอลเลงคมา(collenchyma)และสเกอเรงคมา
(sclerenchyma)ชวยเพมความแขงแรงใหล�าตนนอกจากนยงมเซลลทแบงตวสรางกงของพชอยดวย
3.สตล(stele)แยกจากชนคอรเทกซไมชดเจนประกอบดวย
- มดทอล�าเลยง (vascular bundles) ในพชใบเลยงเดยว มดทอล�าเลยงจะกระจายทวไปในล�าตนและไมมวาสคว
ลารแคมเบยมคนระหวางโฟลเอมกบไซเลมไมมการเจรญขน2 (secondarygrowth)ในพชบางชนดสวนของ
พธ(pith;แกน)จะสลายไปกลายเปนชองกลวงในพชใบเลยงคมดทอล�าเลยงจะเรยงเปนวงในแนวรศมเดยวกน
มวาสควลาแคมเบยมคนกลาง ดานในเปนไซเลม ดานนอกเปนโฟลเอม ซงจะมการเจรญเตบโตขนทสองเพอ
ขยายขนาดดานขาง โดยวาสควลารแคมเบยม จะสรางไซเลมขนทสองเพมทางดานในและสรางโฟลเอมขนท
สองเพมทางดานนอก ซงโฟลเอมขนทสองจะเบยดโฟลเอมขนแรกจนสลายไปแลวแบงเซลลสราง คอรกเพม
ขน และไซเลมขนทสองจะดนเขาไปเบยดพธทอยตรงกลางใหสลายไป ดงนนไซเลมสวนในสดจงมอายมากสด
เพราะถกสรางมากอน
ในรอบ1 ปแตละฤด วาสควลารแคมเบยมของพชจะแบงเซลลสรางโฟลเอมและไซเลมขนท 2 ไดไมเทากน ในฤดฝนไซเลมขน
ทสองจะกวางและมสจาง (spring wood) แตในฤดรอนพชขาดน�า ไซเลมจะเจรญชาและเบยดกนเปนแถบสเขม (summer wood หรอ
autumnwood)ท�าใหเรามองเหนเนอไมเปนสจางและสเขมสลบกนเหนเปนวงเรยกวาวงป(annualring)
66 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
• กระพไม (sap wood) คอไซเลมทยงท�าหนาทล�าเลยงน�า
และแรธาตอยมสจางๆ
•แกนไม(heartwood)คอไซเลมชนในทไมท�าหนาทล�าเลยง
น�าและแรธาตแลว จะมสารอนทรยตางๆ มาสะสม เชน
เทนนนลกนนท�าใหเหนเปนสเขม
• เนอไม(wood)คอสวนของกระพไมและแกนไมรวมกน
• เปลอกไม(bark)ในพชอายมากเอพเดอรมสและคอรเทกซ
จะสลายไปและมคอรกกบคอรกแคมเบยมทสรางจากโฟส
เอมขนมาแทนท�าหนาทล�าเลยง
- วาสควลารเรย (vascular ray) อยระหวางมดทอล�าเลยง
ประกอบดวยพาเรงคมา
-พธ(pith)อยชนในสดของล�าตนประกอบดวยเซลลพาเรงค
มาท�าหนาทสะสมอาหาร
ใบ (Leaf) คอสวนทงอกออกมาจากล�าตนท�าหนาทสงเคราะหแลกเปลยนกาซคายน�ามกมสเขยวเพราะมคลอโรฟลลในพช
บางชนดใบอาจท�าหนาทอนๆไดเชนเกบสะสมอาหารเชนวางหางจระเขหอมใหญล�าตนกระบองเพชรลดรปเปนหนามเพอลดการคาย
น�าท�าหนาทพยงล�าตนเชนถวลนเตาใบพชบางชนดเปลยนเปนถงดกแมลงเชนหมอขาวหมอแกงลงกาบหอยแครงแพรพนธ เชน
เศรษฐพนลานคว�าตายหงายเปน
•ใบของพช
ทมา:http://cnx.org/contents/539bbdf7-42d3-4b33-99e6-33aeb33b0c42@6/Root_and_Leaf_Structur
ทมา:http://www.il.mahidol.ac.th/e-media/ap-biology1/
Chapter5/Picture_Chapter5/5.21.jpg
พชใบเลยงค
เสนใบจะแตกแขนงออกจากเสนกลางใบ
สานกนเปนรางแห(nettedvenation)เชน
ใบฝรงใบขนนเปนตน
พชใบเลยงเดยว
เสนใบจะมขนาดใหญเรยงขนานกนจากโคน
ถงปลายใบและเสนใบยอยจะแตกแขนงขนานกนไป
(parallelvenation)เชนใบขาวโพดใบออยเปนตน
67ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
•โครงสรางภายนอกของใบ
ทมา:http://cnx.org/contents/539bbdf7-42d3-4b33-99e6-33aeb33b0c42@6/Root_and_Leaf_Structure
•โครงสรางภายในของใบประกอบดวย
1.เอพเดอรมส(epidermis)อยชนนอกสดเปนเซลลเรยงตวกนบางๆแถวเดยวทงดานบน(upperepidermis)และดานลาง(lower
epidermis) ของใบ ไมมคลอโรฟลล มควทนเคลอบอยทผนงเซลลดานนอก เพอปองกนการระเหยของน�าออกจากใบ บางเซลลในชนน
เปลยนไปเปนเซลลคม(guardcell)มลกษณะคลายเมลดถวแดง2เมลดมาประกบกนท�าใหเกดรตรงกลางขนเรยกวาปากใบ(stomata)
หใบ(Stipules)
เสนกลางใบ
(Midrib)
เสนใบ
(Vein)
เสนแขนงใบ(Smallnettedveins)
แผนใบ(Blade)
กานใบ(Petiole)
68 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
พบทผวดานลางมากกวาเซลลคมมคลอโรฟลลอยท�าใหสามารถสงเคราะหแสงไดนอกจากนยงควบคมการปดเปดชองปากใบเพอรกษา
สมดลพชในทแหงแลงจะมปากใบอยต�ากวาระดบepidermis(sunkenstomata)เพอลดการสญเสยน�าสวนพชปรมน�าเชนบวปากใบจะ
อยดานบนมากกวา
2.มโซฟลล(mesophyll)อยระหวางชนเอพเดอรมสทง2ดานสวนใหญเปนเซลลchlorenchymaแบงเปน2แบบคอ
- แพลเซดมโซฟลล (palisademesophyll) มลกษณะเรยวยาว เรยงตวอยใตชนเอพเดอรมสดานบนท�าใหเหนใบดานบนมส
เขมกวาดานลางมคลอโรฟลลหนาแนน
-สปองจมโซฟลล(spongymesophyll)ตวเซลลรปรางไมแนนอนเรยงตวกนหลวมๆอยถดจากชนเซลลแพลเซดลงมาจนถง
ชนเอพเดอรมสดานลางมคลอโรพลาสตหนาแนนนอยกวาในเซลลชนแพลเซดมโซฟลล
3.มดทอล�าเลยง(vascularbundle)คอสวนของเสนกลางใบและเสนใบประกอบดวยไซเลม(ดานบน)และโฟลเอม(ดานลาง)ม
บนเดลชท(bundlesheath)มาลอมรอบมดทอล�าเลยงไวพชบางชนด(พชC4plants)ทบนเดลชทจะมคลอโรฟลลดวย
การคายน�า (Transpiration)
นองๆ เคยสงเกตหรอเปลาวา เวลาทหอดอกไมหรอตนไมเลกดวยถงพลาสตกแลวทงไวจะมหยดละอองน�าเลกๆ เกาะอย
ภายในถงแลวหยดละอองน�าเหลานนมาจากไหน?
พชคายน�าผานทางปากใบเปนสวนใหญความเขมขนของสารละลายในเซลลคมจะเปนตวก�าหนดการปดเปดของปากใบโดยแสง
จะกระตนให K+ แพรเขาไปในเซลลคม ซงท�าใหสารละลายภายในเซลลคมมความเขมขนมากขน น�าจงแพรเขาสเซลลท�าใหปากใบเปด
และถาลดปรมาณK+ในเซลลคมท�าใหปากใบปดนอกจากนเมออยในสภาวะทพชขาดน�าพชจะสงเคราะหกรดแอบไซซก(abscisicacid)
มาควบคมท�าใหปากใบปดแมจะยงมแรงกระตนอยกตาม
การล�าเลยงน�าและแรธาต
1. น�าจากดนจะแพรผานเยอหมเซลลบรเวณรากเขาสทอล�าเลยงของพชโดยมรปแบบการเคลอนท2แบบคอ
- อโพพลาส(apoplast)น�าเคลอนทผานผนงเซลลหรอชองวางระหวางเซลล
- ซมพลาส(symplast)น�าเคลอนทผานทางไซโทพลาสซมเยอหมเซลลและชองพลาสโมเดสมาตา
(Casparianstrip)
(Apoplasticroute)
(Symplasticroute)
(Roothair)
(Xylemvessels)
(Endodermis)
(Cortex)
(Endidermis)
69ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
✓ เมอน�าเคลอนทมาถงผนงเอนโดเดอรมส ซงมแถบแคสพาเรยนสตรพ (ทมซเบอรนสะสมอย) กนไมใหน�าไหลผานผนง cell
เขาไปสทอล�าเลยงน�าจงตองเคลอนทแบบซมพลาสเทานนจงจะเขาไปในไซเลมได
การทพชสามารถล�าเลยงน�าจากรากไปสยอดไดตองอาศยแรงชวยตางๆดงน
• แรงดนราก(rootpressure)เกดในขณะทพชไดรบน�าเพยงพอแลวแตรากยงดดน�าเขามาในไซเลมอยางตอเนองถามแรงดน
มากๆจะท�าใหเกดปรากฏการณกตเตชน(guttation)คอพบหยดน�าทใบหรอขอบใบเชนน�าคางบนยอดหญา
• แรงดงจากการคายน�า (transpiration pull) เมอพชคายน�าจะเกดแรงดงใหน�าไหลขนมาตามไซเลมได เนองจากโมเลกลน�าม
แรงยดเหนยวกนเองเรยกวาโคฮชน(cohesion)
• แรงดงในทอไซเลมเกดจากแรงยดเหนยวระหวางโมเลกลของน�ากบผนงทอไซเลมเรยกวาแอดฮชน(adhesion)
(แนวขอสอบ)
ขอใดตอไปนเกยวของนอยทสดในการปรบตวเพอลดการคายน�าของพช
ก. การมปากใบอยดานหลงใบของพช
ข. ผลดใบบางสวน
ค. การมใบเปนหนามของตนกระบองเพชร
ง. การมเปลอกแขงหมล�าตน
เฉลย ก. ปากใบของพชสวนใหญจะอยบรเวณดานหลงใบ เนองจากพชจะมปากใบอยดานหลงใบอยแลวแตแตกตางกนทปรมาณ
เทานนสวนขอข.ค.และง.ผดเนองจากเปนการปรบตวทเหนไดชดเจนวาพชตองการลดการคายน�า
2. การล�าเลยงแรธาตม2วธคอ
1.การล�าเลยงแบบไมใชพลงงาน(passivetransport)
2.การล�าเลยงแบบใชพลงงาน(activetransport)
✓ ธาตอาหารจะเขาไปในไซเลมโดยการเคลอนทแบบอโพพลาสและซมพลาสธาตอาหารแบงเปน2กลม
1.ธาตทพชตองการเปนปรมาณมาก(macronutrients)ม9ธาตไดแกCHONPKCaMgและS
2.ธาตทพชตองการปรมาณเลกนอย(micronutrients)ม9ธาตไดแกBFeCuZnMnMoClและNi
✓ ธาตอาหารทงสองกลมนมความจ�าเปนตอการเจรญเตบโตของพชเทากนแตพชตองการในปรมาณทแตกตางกน
การล�าเลยงอาหารของพช
✓ การล�าเลยงอาหารจงเกดไดโดยมแรงดนจากความตางของความเขมขนกลโคสระหวางโฟลเอม(ตนทาง)กบโฟลเอม(ปลายทาง)
แหลงสรางกลโคส
(ความเขมขนสง)
โฟลเอม
(ตนทาง)
เนอเยอตางๆ
(ความเขมขนต�า)
โฟลเอม
(ปลายทาง)
Active
transport
แรงดนจากน�าท
ออสโมซสเขามา
70 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
(แนวขอสอบ)
ขอใดไมถกตองเกยวกบการล�าเลยงในพช
ก. การล�าเลยงน�าและแรธาตเขาสเอนโดเดอรมสเปนแบบซมพลาสเทานน
ข. การแพรของน�าในไซเลมเขาสโฟลเอมท�าใหเกดแรงดนทใชในการล�าเลยงสารอาหารในซฟทวบ
ค. การล�าเลยงน�าจากรากไปสยอดของตนไมขนาดใหญเกยวของกบแรงดงจากการคายน�าทใบและแรงดนรากมากทสด
ง. การล�าเลยงธาตอาหารแบบใชพลงงานท�าใหพชสะสมธาตอาหารส�าคญบางชนดได
เฉลยค.สวนใหญเปนแรงดงจาการคายน�ามากกวาแรงดนรากมสวนชวยนอยสวนขออนๆถกตองแลว
การสบพนธของพชดอก
ลกษณะของดอกสามารถแบงแยกโดยใชหลกเกณฑหลายหลกดงน
1.พจารณาโครงสรางหลก
โครงสรางหลกของดอกม4สวนคอกลบเลยงกลบดอกเกสรตวผเกสรตวเมย
-ดอกสมบรณ(completeflower)=มโครงสรางหลกขางตนครบ4สวน
-ดอกไมสมบรณ(incompleteflower)=มโครงสรางหลกไมครบ4สวน
-ดอกสมบรณเพศ(perfectflower)=มทงเกสรตวผและเกสรตวเมยในดอกเดยวกน
-ดอกไมสมบรณเพศ(imperfectflower)=ขาดเกสรเพศใดเพศหนงไป(ในหนงดอกมเกสรตวผหรอเกสรตวเมย
เพยงอยางเดยว)
2.พจารณาจากต�าแหนงของรงไข
ดอกทมสรงไขเหนอฐานรองดอก(superiorovary)เชนมะเขอจ�าป
ดอกทมรงไขใตฐานรองดอก(inferiorovary)เชนฟกทองทบทม
3.พจารณาจากจ�านวนดอกบนกานดอก
-ดอกเดยวหมายถงบนกานมแคดอกเดยวเชนดอกบวดอกจ�าป
-ชอดอกหมายถงบนกานมหลายๆดอกเชนดอกเขมดอกมะล
✓ ดอกไมบางชนดมลกษณะคลายดอกเดยว เชน ทานตะวน ดาวเรอง แตแทจรงแลวเปนดอกชอทดอกยอยเกดตรงปลายกาน
ดอกชอดอกเดยวกนดอกยอยเรยงกนอยบนฐานรองดอกไมมกานดอกยอยจงอาจท�าใหเขาใจผดได
(แนวขอสอบ)
วธการขยายพนธพชแบบใดทมโอกาสเกดการกลายพนธสงทสด
ก. ตดตา
ข. ตอนกง
ค. เพาะเลยงเนอเยอ
ง. เพาะเมลด
เฉลย ง. เพราะมการแบงเซลลแบบไมโอซส สวนขออนๆ เปนการขยายพนธจากตนเดมไมมการปฏสนธจงไมเกดการเปลยนแปลง
ของสารพนธกรรม
71ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
การสรางเซลลสบพนธของพชดอก
การปฏสนธซอน (Double Fertilization)
ในพชดอกจะมการผสม2ครงของสเปรมนวเคลยสโดยเมอละอองเรณตกลงบนยอดเกสรตวเมยทวบนวเคลยสของละอองเรณ
จะงอกหลอดไปตามกานเกสรตวเมยผานเขารไมโครไพลของออวลจากนนเจเนอเรทฟนวเคลยสจะแบงนวเคลยสแบบไมโทซสได2สเปรม
นวเคลยส ซงอนหนงจะเขาผสมกบเซลลไขไดไซโกต สวนอกตวจะเขาผสมกบเซลลโพลารนวคลไอได เอนโดสเปรม (Endosperm) หลง
จากปฏสนธแลว
ออวล เมลด
รงไข ผล
ไซโกต เอมบรโอ
การสรางเซลลสบพนธเพศผ
ไมโครสปอรมาเทอรเซลล(2n)
(microsporemothercell)
การสรางเซลลสบพนธเพศเมย
เมกะสปอรมาเทอรเซลล(2n)
(magacrosporemothercell)
ไมโอซส(meiosis)
ไมโครสปอร(n)
จ�านวน4cell1นวเคลยส
เมกะสปอร(n)
จ�านวน4cellแต3cellสลายไป
ไมโอซส(meiosis)(3ครง)
ละอองเรณ(แกมโทไฟตเพศผ)
-2นวเคลยสจ�านวน4cell
-เจเนอรเรทฟนวเคลยส
-ทวบนวเคลยส
•เกดในอบเรณ(anther)
ถงเอมบรโอ(แกมโทไฟตเพศเมย)
ม7cell8นวเคลยส
-แอตโพเดล
-เซลลโพลารนวคลไอ1cell2
นวเคลยส
-เซลลไข
-ซนเนอรจดส
•เกดในรงไข
72 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
การเกดผล (fruit)
แบงผลตามลกษณะของดอกและการเกดผลออกเปน3ชนดดงน
1.ผลเดยว(simplefruit)เกดจากดอกเดยวหรอชอดอกกไดแตดอกนนตองมรงไขเพยงอนเดยวเชนเงาะล�าไยองนทเรยน
2.ผลกลม(aggregatefruit)เกดจากดอกหนงดอกทมหลายรงไขบนฐานดอกเดยวกนเชนสตรอเบอรรนอยหนากระดงงา
3.ผลรวม(multiplefruit)เกดจากรงไขของดอกยอยบนชอดอกหลอมรวมกนเปนผลเชนขนนสปปะรดลกยอ
สวนประกอบของเมลด (seed)
1. เปลอกหมเมลด(seedcoat)อยชนนอกสดท�าหนาทปองกนอนตรายแกเอมบรโอทอยภายในและลดการสญเสยน�าเพราะม
สารพวกไขเคลอบอย
2. เอมบรโอ(embryo)คอสวนทเจรญมาจากzygoteและจะเจรญไปเปนตนออนประกอบดวย
- ใบเลยง(Cotyledon)พชใบเลยงเดยวมใบเลยงเพยงใบเดยวพชใบเลยงคมใบเลยง2ใบท�าหนาทสะสมอาหาร
- เอพคอททล(Epicotyl)เปนสวนทอยเหนอต�าแหนงใบเลยงสวนนจะเจรญไปเปนล�าตนใบและดอกของพช
- ไฮโพคอททล (Hypocotyl) เปนสวนทอยใตต�าแหนงใบเลยง ในพชหลายชนดสวนนจะท�าหนาทดงใบเลยงใหโผล
เหนอดน
- แรดเคล(Radicle)เปนสวนลางสดซงจะเจรญเปนรากตอไป(เจรญไปเปนรากแกวในพชใบเลยงค)
3. เอนโดสเปรม(Endosperm)เกดจากการปฏสนธ(มโครโมโซม=3n)เปนแหลงอาหารในการเจรญเตบโตของเอมบรโอ
การตอบสนองของพช
นองๆรหรอไมวาพชกเคลอนไหวไดนะ!!แตอาจไมชดเจนเหมอนการเคลอนไหวของคนหรอสตว
1) การเคลอนไหวและตอบสนองตอสงแวดลอมชองพชม2แบบคอ
1.1 ทรอปกมฟเมนต (tropic movement) เปนการตอบสนองทมทศทางสมพนธกบสงเรา เชน ตอบสนองตอแรงโนมถวง
(gravitropism)ตอบสนองตอแสง(phototropism)ตอบสนองตอการสมผส(thigmotropism)
1.2แนสตกมฟเมนต(nasticmovement)เปนการตอบสนองไมถกก�าหนดโดยทศทางของสงเราเชนการหบและบานของ
ดอกไมการหบใบของตนไมยราพ
2) การตอบสนองตอฮอรโมนพช
ฮอรโมน
ออกซน
(auxin;IAA)
(สรางจากยอดออน)
หนาทและการตอบสนองของพช
-ยบยงการเจรญเตบโตของตาขาง
-กระตนการงอกของราก
-ควบคมการเคลอนไหวในยอดออนออกซนเคลอนทหนแสงและท�าให
เซลลดานนยดออกยอดพชจงเอนเขาหาแสงสวนในรากมการล�าเลยง
2ทศทางขนและลง
-ควบคมการเจรญเตบโตของผล
-ควบคมการหลดรวงของใบพชแกๆจะมการสรางออกซนนอยท�าให
ใบรวงงาย
-ควบคมการออกดอกของพช
73ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
กระบวนการสงเคราะหดวยแสง (photosynthesis)
นองๆบางคนอาจเคยสงสยวาพชกนอาหารยงไงในเมอมนไมมปากค�าตอบคอพชสามารถสรางอาหารดวยตวเองได!!
เรยกวากระบวนการสงเคราะหดวยแสงนนเอง
โครงสรางทเกยวของกบกระบวนการสงเคราะหดวยแสง
กระบวนการสงเคราะหดวยแสงแบงออกเปน 2 ขนตอนใหญๆ คอ ปฏกรยาแสง (Light Reaction) และปฏกรยาการตรง
คารบอนไดออกไซด(CarbondioxideFixation)
คลอโรพลาสต(chloroplast)ประกอบดวยเยอหมสองชนภายในของเหลวเรยกวาสโตรมา(Stroma)ซงมเอนไซมทเกยวของกบ
การตรงคารบอนไดออกไซดดานในมเยอไทลาคอยด(Thylakoid)ซอนทบไปมาเปนตงๆเรยกวากรานม(Granum)สารสทงหมดจะอยบน
เยอไทลาคอยดซงเปนบรเวณทเกดปฏกรยาแสงในคลอโรพลาสตมDNARNAและไรโบโซมเปนของตวเองท�าใหสามารถสงเคราะหสาร
ขนมาใชเองได
สารสในปฏกรยาแสง
• คลอโรฟลล (Chlorophyll) ม 2 ชนดคอ คลอโรฟลลเอ และคลอโรฟลลบ โดยคลอโรฟลลเอ เปนศนยกลางในการรบสง
พลงงานแสง(ReactionCenter)
ฮอรโมน
จบเบอเรลลน
(gibberellin;GA)
ไซโทไคนน
cytokinin
เอทลน
ethylene
กรดแอบไซซก
(abscisicacid;ABA)
หนาทและการตอบสนองของพช
-กระตนใหตนสงขน
-กระตนการออกดอกของพช
-กระตนการงอกของเมลดและการเจรญของตนออน
-สงผลใหผลมขนาดใหญขนเชนองน
-ชวยใหแบงเซลลมากขน
-กระตนการเจรญของกงแขนงการแตกกง
-ชวยชะลอการแกของใบ
-ชวยในการปดเปดของปากใบชวยใหปากใบเปดในทมด
-กระตนการรวงของใบไม
-กระตนการสกของผลไม
-กระตนใหเกดรากฝอยและรากแขนง
-ยบยงการเคลอนยายออกซเจนจากยอดสดานลาง
-กระตนการหลดของใบและผลทแกจด
-ยบยงการเจรญของตาและยอดพช
-ยบยงการงอกของเมลด
-กระตนการปดของปากใบเมอพชขาดน�า
74 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
• แคโรทนอยด(Carotenoid)เปนสารสทมอยในสงมชวตทกชนดทสงเคราะหดวยแสงไดม2ชนดคอแคโรทน(Carotene)มส
แดงหรอสมและแซนโทฟลล(Xanthophyll)มสเหลองหรอสน�าตาล
• ไฟโคบลน(Phycobilin)มในสาหรายสแดงและไซยาโนแบคทเรย
✓ สารสทรบพลงงานแสงแลวสงตอใหคลอโรฟลลเอทเปนศนยกลางของปฏกรยาเรยกวาแอนเทนนา(Antenna)
✓ ถาพชไมมคลอโรฟลลเอพชจะไมสามารถสงเคราะหแสงได
ปฏกรยาแสง (Light Reaction)
ระบบแสง(Photosystem:PS)ประกอบดวยโปรตนตวรบอเลกตรอนตวถายทอดอเลกตรอนและแอนเทนนา
• ระบบแสงI(PSI)มคลอโรฟลลเอเปนศนยกลางปฏกรยารบพลงงานแสงไดดทสดทความยาวคลน700นาโนเมตร
จงเรยกวาP700
• ระบบแสงII(PSII)รบพลงงานแสงไดดทสดทความยาวคลน680นาโนเมตรเรยกระบบแสงนวาP680
การถายทอดอเลกตรอนแบบไมเปนวฏจกร
พลงงานแสงทถกสารสรบไวจะถกสงตอไปเรอยๆจนถงโมเลกลของคลอโรฟลลเอทPSIและPSIIคลอโรฟลลเอทถกกระตนน
จะถายทอดอเลกตรอนใหกบตวรบตอไปดงน
PSIมNADP+มารบอเลกตรอนกลายเปนNADPH
PSIIจะสงอเลกตรอนผานตวรบหลายชนดรวมทงพลาสโทควโนน(Plastoquinone)และไซโทโครมคอมเพลกซ(Cytochrome
Complex) ไปยงPS I เพอทดแทนอเลกตรอนทถกถายทอดไป PS IIกจะเสยอเลกตรอนจงไปดงอเลกตรอนของน�ามาแทนทท�าให
โมเลกลของน�าแยกสลายกลายเปนออกซเจนและโปรตอนและความแตกตางของระดบโปรตอนระหวางสโตรมากบลเมนนเองทจะท�าให
เกดการสงเคราะหATPขนในสโตรมา
การถายทอดอเลกตรอนแบบเปนวฏจกร
ระบบแสงIไมถายทอดอเลกตรอนใหNADP+แตกลบถายทอดอเลกตรอนกลบไปทระบบไซโทโครมคอมเพลกซแทนท�าใหไมเกด
NADPHและO2แตสามารถสงเคราะหATPไดจากความแตกตางระหวางความเขมขนของโปรตอนระหวางลเมนกบสโตรมา
•ปฏกรยาตรงคารบอนไดออกไซด(CarbondioxideFixation)
เปนปฏกรยาทสรางน�าตาลเพอน�าไปใชในกระบวนการตางๆ ของพชมขนตอนตอเนองเปนวฏจกรเรยกวา วฏจกรคลวน
(Calvincycle)ประกอบดวยขนตอน3ขนใหญๆดงน
ขนท1คารบอกซเลชน(Carboxylation)
RuBPหรอชอเตมคอไรบโลสบสฟอสเฟต(ribulose-1,5-bisphosphate)เปนสารประกอบจ�าพวกน�าตาลทมคารบอน
5อะตอมมาตรงCO2
-เอนไซมรบสโก(rubisco)เปนคะตะลสตของปฏกรยา
-PGAเปนสารประกอบตวแรกทคงตวของวฏจกรประกอบดวยคารบอน3อะตอม
ขนท2รดกชน(Reduction)
6CO2 + 6 RuBP + เอนไซมรบสโก (rubisco) 6 (2 PGA)
6 (2 PGA) + 12 ATP 6 (2 1,3 บสฟอสโฟกลเซอเรต) + 12ADP
6(21,3บสฟอสโฟกลเซอเรต)+12NADPH6(2G3P)+12NADP++12Pi
75ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
-ATPมาเตมหมฟอสเฟตใหกบPGA
-NADPHใหอเลกตรอนกบ1,3บสฟอสโฟกลเซอเรต
-G3P(glyceraldehyde-3-phosphate)หรอPGAL(phosphoglyceraldehyde)เปนน�าตาลทมคารบอน3อะตอมทจะถกน�า
ไปสรางเปนสารอาหารของพชตอไป
ขนท3รเจเนอเรชน(Regeneration)
-เปนขนทสรางRuBPขนมาใหมเพอน�ากลบไปรบCO2ในขนท1ตอไปวนเปนวฏจกร
(แนวขอสอบ)
ขอใดไมถกตองเกยวกบปฏกรยาคารบอกซเลชน
ก. ผลลพธทเสถยรเปนสารทมคารบอน6อะตอม
ข. ถกเรงปฏกรยาโดยเอนไซมรบสโก
ค. ไดผลลพธคอ3-phosphoglycerate(3PGA)
ง. สารตงตนของปฏกรยามคารบอน5อะตอม
เฉลย ก.เพราะไดผลลพธทเสถยรเปนสารทมคารบอน3อะตอมคอPGAสวนขออนๆนนเกยวของกบปฏกรยาคารบอกซเลชนหมด
นองๆศกษาเพมเตมไดท
Tag : สอนศาสตร, ชววทยา, พช, อาณาจกรพช, การสงเคราะหแสง
• 05:การสงเคราะหแสง
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch6-1
• สอนศาสตร:ม.ปลาย:ชววทยา:พช(PAT2)
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch6-2
• อาณาจกรสงมชวตตอนอาณาจกรพช
(KingdomPlantae)
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch6-3
5(2 G3P) + 6ATP 6RuBP
76 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
ววฒนาการ (evolution)
✓ บทนกออกแบบตรงไปตรงมา อานเยอะ จ�าใหไดกตอบไดแตเนอหาเยอะมาก เรองนพเลยแนะน�าใหทองตวอยางของสงม
ชวตไปเลยวามใครอะไรยงไงเพราะมนงายกวา แมหวขอนจะไมไดยากมาก เนอหาเยอะแต มนเยอะเพราะนยามเพอจะอธบายใหเราได
เขาใจแตความจรงแลวการจะตงค�าถามเพอถามนยามนน มนกมกจะตงในลกษณะของการยกตวอยางนนเอง หรอบางครงกถงขนถาม
นยามดอๆเลยวาขอไหนถกหรอผดดงนนถาหากเราสามารถทจะหาตวอยางไดยงเยอะเรากเทากบวาตอนอยในหองสอบกไมตองไปเสย
เวลาเอาตวเลอกตวอยางสงมชวตมาเปรยบเทยบกบนยามความหมายทเราจ�ามากอนหนานเพราะวานนอาจจะท�าใหนองเสยเวลา
✓เรองนอาจจะเอาไปออกปนกบเรองของDNAสารพนธกรรมดวยหรอพวกGMOอะไรพวกนน
• สมยนขอสอบตวเลอกมตวเลอกทมากขนโอกาสเดาผดเลยมากขนเชนกน ดงนนถาจะเดาค�าตอบกคงไมใชเรองทงายดาย
ซะแลว เพราะถาไมแมนจรงเขาใจจรงกคงเดยงแนๆ แตอยาพงเสยใจไปหรอเครยดไปเมอถงเวลาทเราตองลองเดาดนนกใหดดๆ กอน
คอวาถาเปนขอทเราคดวาไมมทางถกแนนอนกตดออกไปแลวมาคดขอตอๆไปวาอนไหนนาจะไมนาจะใชตดไปตดมาอาจจะเหลอประมาณ
สองสามตวเลอกแบบนกเทากบวาความเปนไปไดทจะตอบถกจากสองหรอสามตวเลอกนนาจะถกถาเดาถกกดใจดวยแตถาผดกอยาเสยใจ
ไปเพราะเราเองกจ�าไมไดตงแตแรกอยแลวบางครงชววทยาเปนวชาทท�าไมคอยทนถงกบตองเดาบางกคงเปนเรองทไมผดอะไรหรอกนะ
• สงทขอสอบมกถามเชนกฎแหงการใชและไมใช(lawofuseanddisuse)ของลามารกหรอทฤษฎการคดเลอกโดยธรรมชาต
ของชาลลดารวนทจะชวยตอบขอสงสยวาท�าไมยราฟถงมคอยาว?...
• เรองนมนตองอานและจ�าใหไดสงทตองท�าคออานซ�าเพราะบททเนอหาเยอะมกจะออกแบบตรงไปตรงมาแคจ�าไดกโอเค
✓ ส�าหรบเรองนพวาเขานาจะเนนเรองของการสบพนธเสยมากกวา โดยเฉพาะการสบพนธแบบไมอาศยเพศ โดยเขาจะถาม
วาการสบพนธแบบไหนทไมมผลตอพนธกรรมเรากตอบไปเลยวาการขยายพนธพชทกแบบทไมใชการใชเมลดเพราะการเกดเมลดไดตอง
อาศยเพศไง
✓ ถาเปนไปไดควรอาน เทคโนโลยการสอพนธดวยกด ขอสอบจะออกไมลก และมกจะเอาตวอยางในบทเรยนมาออก คงไมได
ยากถงขนเอางานวจยของมหาวทยาลยมาออกหรอก หรอถาไมไดถามตวอยางกนาจะถามอะไรทเปนนยามเชนถามวานยามไหนใชไมได
กลบสถานการณใดในchoiceหรอวาถามถกผดไปเลยดงนนเราตองเอานยามของค�าศพทมาวเคราะหคดใหเปน
ถาถามวายากไหมในบทนกคงตองตอบวา ยากส�าหรบคนไมอาน แตงายส�าหรบคนอานเพราะวาบทนเนอหาเยอะสวนใหญจ�า
แมแตพวกตวอยางมนกยงดนออกแตตวอยางเดมๆไมเชอลองดขอสอบเกาๆมนจะซ�าๆกน
ระบบนเวศ (Ecosystem)
• ส�าหรบเรองน ตงแตทกคนหนมาสนใจโลกของเรามากขน เรารกโลกมากขน ถงพลาสตกเหนกนนอยลง และเจอในขอสอบ
มากขน เอะ อะไรนะ เจอในขอสอบมากขนเลย สงทนาจะออกคอปรากฏการณทเกดขนกบโลกของเราในปจจบนทมเขยนในหนงสอ
กระทรวงฯเชนเรองของโลกรอนขนอากาศเปลยนแปลงบอยเรองของพายฝนกรดซงสงทเราจะตองพบเจอในชวตประจ�าวนนนเราควร
จะอธบายไดวาเปนมายงไงและเกดขนไดอยางไรยกตวอยางเชนเรากรอยแลววาปจจบนประชาชนใหความส�าคญเรองของภาวะโลกรอน
อยางมาก เรองของแกซเรอนกระจกมอะไรบาง สาเหตคออะไรแลวท�าอยางไร จงจะท�าใหธรรมชาตกลบมาสมดลเชนดงเดม สงทเรา
จะพบในขอสอบคออาจจะพดถงเรองโลกรอน ในขอสอบหลายหลายปแตจะไมถามเรองเดม เชนถาปนถามชอสารเคมแกซเรอนกระจก
ไปแลว ปตอไปกจะถามเรองของผลกระทบจากอณหภม เปนตน แตพเองคดวาเรองนคงจะออกนอยลงแลวเพราะมอยชวงหนงออก
บทท 9
ววฒนาการ (evolution)
77ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
แทบทกปจนค�าถามนาจะไมมอะไรจะถามไดเยอะแลวนอกจากซ�ากบค�าถามเดมทเคยถามไปแลว ดงนนสงทนองๆ ควรท�ากคออานเรอง
ปรากฏการณในปจจบนแลวกลบไปดในแบบเรยนวามปรากฏการณใดทเราเคยอานเจอในขาวหรอดทว
• เรองความสมพนธของสงมชวตนน บทนตองทองตวอยางใหเยอะทสดเทาทนองจะทองได และควรจ�าทงชอภาษาไทยและ
องกฤษไปพรอมๆกนดวยจะดทสด
กรณทนองมกจะสบสนคอ(+,+)อนไดแกภาวะพงพาหรอmutualismกบภาวะไดประโยชนรวมกนหรอprotocooperationซง
สองอนนตางกนทถาเราลองจบแยกกนแบบmutualismจะกลายเปน(-,-)ซงนนอาจหมายถงตายไดแตถาpritocooperationแบบนเมอ
แยกกนมนจะเปน(0,0)ซงไมมอะไรล�าบากมนกแคเฉยๆไมมใครไดใครเสยอะไร
เรองนเนนย�าอกครงคอทองตวอยางไปเลยไมตองท�าความเขาใจอะไรมากเพราะยงท�าความเขาใจมากเดยวนองจะสบสนดง
นนทองตวอยางในแบบเรยนไปเลยงายทสด
• ส�าหรบเรองวฏจกรสารนนในขอสอบO-NETกออกงายๆพวกออกซเจนคารบอนไดออกไซดและน�าเปนสวนมากเพราะเจอ
ในชวตบอยและส�าคญสด แตขอสอบจะออกมาแบบไหนนนหรอ กมกจะเปนในลกษณะทเปนแผนรปภาพวงจรวฏจกรมาใหแลวเวนชอง
วางใหเตมใหเตมหรอไมกอาจจะเอาไปปนเรองอนดวยเชนการหายใจเขาออกเกดแกซอะไรแลวแกซทออกมาหลงจากนนแลวไปไหน
ตอพชเอาไปสงเคราะหแสงตอหรอเปลาประมาณนน
• เรองของสารอาหารพลงงานและสารพษสะสมในสงมชวตอนนกออกบอยโดยเฉพาะเรองสารพษสะสมในสงมชวตมเทคนค
คอวาสารพษนนจะไมออกไปนอกรางกายจะสะสมไปเรอยๆเหมอนเทน�าใสขวดแลวปดฝาไวไมใหน�าระเหยออกมาดงนนถารบเขาไปยง
เยอะ มนกสะสมยงเยอะไมมลดลงเลยและจะเยอะมากขนเมอเปนสงมชวตทอยสงสดของหวงโซอาหาร เชนมนษย สงโต เสอนก
อนทรยเปนตน
(แนวขอสอบ)
1.สมชายเดนปาเขาไปในพนทแหงหนงดวยความสงสยเลยไดเกบเอาสงมชวตทอยบรเวณนนมาทดสอบ สงมชวตนนคอปลาสายรงผลท
ตามมาคอ สมชายพบวา สงมชวตทเขาจบมาทดสอบนนมปรมาณสารก�าจดแมลงปนเปอนอยทกตวและในปรมาณทมากดวย ถามวาขอ
สรปตอไปนขอไดถกเกยวกบปลาสายรง
ก.เปนผบรโภคพชล�าดบแรกของหวงโซอาหาร
ข.เปนผบรโภคทงสตวและพช
ค.เปนผบรโภคสตวล�าดบแรกของหวงโซอาหาร
ง.เปนผบรโภคสตวล�าดบสดทายของหวงโซอาหาร
ค�าตอบ ทถกตองกคอปลาสายรงเปนผบรโภคสตวล�าดบสดทายของหวงโซอาหารในบรเวณทสมชายไปตดตามผลเพราะถาเปนเรองของ
สารพษนนจะไมมการขบออกมาและไมมการสญเสยออกไปดงนนมแตยงกนเขามากๆมนกจะยงมสารพษเยอะเขาไปในรางกายkeyword
ของขอนคอ“พบสารพษในปลาสายรงทกตว”อยาสบสนนะเพราะสารอาหารนนใชกฏ10%lawแตเรองของสารพษมนมแตยงสะสมยง
มากนะ
• เรองการเปลยนแปลงแทนทกออกบางสงทเปนประเดนส�าคญมนคอความแตกตางระหวางการเปลยนแปลงแบบปฐมภม
กบทตยภมคอปฐมภมจะเกดขนบนพนททไมเคยมสงมชวตอยเลยมากอนเชนพวกเกาะทเกดจากภเขาไฟใตทะเลแลวสงมชวตบกเบก
78 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
จะเปนมอสกบไลเคนสสวนทตภมมกจะเกดขนหลงจากเกดภยธรรมชาตหรอภยทมผลท�าใหพนทนนๆเปลยนแปลงไปจากเคยเชน
ไฟปาถกมนษยรกรานสรางเขอนพวกนจะมหญาเปนสงมชวตบกเบก
• อกจดทนองมกจะสบสนคอเรอง ประชากร ค�าวาประชากร หรอ population จะตองเปน species เดยวกน แหลงอาศย
เดยวกนและในเวลาเดยวกนถาอยทเดยวกนแตคนละspeciesแบบนไมนบนะสวนระบบนเวศหรอecosystemจะเกดเรยกไดจะตอง
มประชากรของสงมชวตหลายๆspeciesทมความสมพนธกนกอนมาอยในสภาพแวดลอมเดยวกนจงจะสามารถเรยกecosystemได
ถาโจทยจะถามกมกจะเปนเรองของการcheckchoiceมากกวาเชนถามวาตวเลอกขอไหนคอประชากรแลวแตละขอกจะใหขอความมา
โดยใหเลอกตอบตวเลอกทมนตรงกบนยามของประชากรทเราเรยนไป
✓ในเรองบทบาทของสงมชวตบางทเรามกจะใชภาษาองกฤษเยอะหนอยดงนนพมวธการจ�ามาเสนอ
Herbivoreมนคอผบรโภคพช(พจ�าวาherbคอสมนไพรแลวสมนไพรคอพช)
Carnivoreมนคอพวกบรโภคสตว(พกจ�าวาcarคาเขยวมเขยวไวกนเนอ)
สวนomni(โอมนพกจ�าวาomหรอโอมคอการเอามารวมกน)ดงนนมนจงเปนผบรโภคทงพชและสตว
สวนdetritivore(พกจ�าวาdeคอการลดมนเลยนาจะเปนพวกกนซากอาจจะดแถไปหนอยแตกท�าใหจ�าได)
• หลายคนสบสนอกตรงท decomposerกบdetritivore ตางกนยงไงค�าตอบคอdecomposerหรอ ผยอยสลายอนทรยสาร
เทานนจงจะสามารถทจะยอยอาหารทมนกนเขาไปกลายเปนสารอนนทรยแตdetritivoreท�าไมได
• Autoแปลวาดวยตวเองดงนนautotrophจงหมายถงproducerผผลตทสรางอาหารเองไดจากสารอนนทรยเปนสารอนทรย
โดยวธการสงเคราะหดวยแสงนนเองกเชนพชสาหรายแบคทเรยบางชนด
• เรองพระมดเรองนจงจ�าไวเสมอวาไมยากแตสงทท�าใหพลาดคอลมดใหดๆและชอของสงมชวตในแตละชนของพระมด
เรองนถาหากอยากจะลาคะแนนใหอยหมดกคงไมใชเรองทยากมากแตสงส�าคญคอเพราะมนงายหลายคนเลยสะเพราผดแบบ
นาเสยดายไปดงนนจงตงสตกอนแลวคอยฝนค�าตอบจะดทสด
โจทยอกแนวของบทนทชอบออกคอ ใหหวงโซอาหารมาแลวบางจดเปนชองวางแลวใหเราแทน สงมชวตในตวเลอกเขาไปใน
กลองนนๆแลวตองถกตองทางทดคอลองแทนทกตวเลอกเลยถาไมไดแคตวเดยวกคอใหตดทงตวเลอกนนออกไปเลยไมยากเกนความ
สามารถแนนอนทตองรคอถามแสงเมอไหรตวแรกของสงมชวตมกจะเปนautotrophแนนอน
1.หญาตกแตน______อนทรย
ก.กระตาย
ข.นก
ค.แมว
ง.หม
ค�าตอบ ของขอนกคงจะตองลองใสค�าตอบเขาไปดนะอยางกระตายนนกนพชไมนาจะกนตกแตนถงแมอนทรยจะกนกระตายแตยง
ไงมนกผดแหละ ตอมา แมวไมนาจะกนตกแตนและหมกไมนาจะกนตกแตนสรป นกมนเปนไปไดทจะกนตกแตนและนกกอาจจะถก
อนทรยจบกนไดขอนเลยนาจะตอบข.เปนค�าตอบทถกทสด
ประชากร
• เรองนจะเนนทกราฟรปภาพทางสถตเปนสวนใหญเลย ดงนน ดขอมลทางสถตใหเปนกตอบไดแลวไมยาก ขอเพยงเขาใจ
conceptของมนวาอยยงไงกนอะไรสงมชวตนนๆควรอยทไหนกนใครและถกใครกน
เนนย�าอกทวาไมยากแตตองดกราฟเปนไปหาดจากแบบเรยนเชนกราฟพระมดเอยกราฟเสนโคง(เวลาดกราฟเสนโคงนนด
79ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
ดดวามนมแกนตงเปนอะไรมแกนนอนเปนอะไรหนวยของแกนตงแกนนอนดใหดๆอยาใหพลาด)หวลกศรชไปทางไหนดใหดถาหากวา
วนสอบเปนตอนบายกควรทจะพกนอนหลบใตตนไมซกพกหรอพยายามอยากนจนอมเกนไปเพราะเดยวจะงวงนอนตอนสอบ
กอนจบนพขอแนะน�าอกสงคอเวลาทเราสอบนนพขอใหนองๆอานโจทยใหด ดวามนถามวาแตกตางจากพวกถามถกหรอ
ถามผด เพราะเพอนพเองบางคนประมาทมากและลนลานเวลาเขาหองสอบประมาณวาอานมาเยอะแหละ แตเวลาเจอขอสอบกยงตน
เตนอยแบบนพอเขาไปสอบมกจะกลวท�าขอสอบไมทน เวลาเจอขอทถามเรองของนยามนนมนอานโจทยปบเจออนทเหมอนเคยอานเจอ
มาแลวกกาเลยโดยพลาดไปวาโจทยถามวาขอใดผดแบบนคอประมาทนะมสตดๆละเวลาท�าขอสอบการตโจทยใหถกตองนนกส�าคญ
นะครบเพราะวาตวเลอกเรามนเยอะดงนนเราจงควรทจะดดๆ แตถาไมไดจรงๆ จ�าไมไดเลย กใชวธตดตวเลอกแบบชาญฉลาดนนกคอ
ตดอนทไมมทางใชแนนอนออกกอนแบบทเรามนใจ แลวขอทไมมนใจกจะเหลอตวเลอกจ�านวนนอยลงเรอยๆ กเทากบวาเราอาจจะเดา
ถกกไดตามกฎความนาจะเปนเวลาท�าขอสอบสวนใหญวชานเปนตวเลอกหมดจะฝนฝนฝน...จนมอเปยกเลยละเขามาเรยนมหาลยกยง
ไมพนการฝนในวชาชววทยาเพราะวามนไมคอยมเรองของการค�านวณสกเทาไหร หรอตอใหมบางทกค�านวณไมทนกมกจะขามไปท�าขอ
อนแทน ตองเนนย�าวาอยาลมเผอเวลาไวส�าหรบการฝนเพราะวาหลายคนท�าโจทยแบบขามขอไปขามมาซงกดนะ แตประเดนคอบางท
ตาลายกาผดขอแบบนตอใหรวาตอบอะไรแตฝนผดหรอฝนไมทนกอนหมดเวลากไมมเหตผลนะ ดงนนตองมสตสตส�าคญมากในวนสอบ
ไมวาจะเกงขนาดไหนถาขาดสตวนสอบกอาจจะเปดดคะแนนพรอมน�าตากไดวนสอบชววทยาถาเปนการสอบในเวลาบายพแนะน�าใหกน
ขาวเทยงนอยหนอยแตไมใชไมกนเลยนะเพราะวนสอบนนเครยดไปเดยวเปนโรคกระเพาะ แตถากนมากไปกงวงและตอได ดงนนพวากน
พอควรกพออยาใหมนอมมากเอาเปนวาวนสอบกนหลายๆมอแทนการกนทเดยวเยอะๆแลวถาหากวาสอบตอนเชาวชาแรกๆเลยละท�า
ยงไง พกแนะน�าวากอนสอบหนงอาทตยนองควรจะตองอานหนงสอใหเหมอนเวลาทจะเขาหองสอบจรง กคอตนใหเหมอนเวลาวนสอบ
จะไปสนามสอบและนอนใหครบแปดถงสบชวโมงดงนนถาหากวาจะไปสนามสอบแปดโมงกตองตนประมาณหกโมงนองกควรนอนเวลา
ประมานสามทมหามเกนหาทมนะเพราะเดยวตอนเชาตนมาสมองเบลอกอาจจะคดไมทนกได ขอสอบชววทยาแนวการท�าการทดลอง
โจทยมกจะยาวแตงายดงนนอานไวๆสวนขอสอบแบบค�านวณกมอยไมกบทแหละทม สตรกเดมๆมแคนนโจทยกเดมๆซ�าเพราะออก
เยอะกวานนไมไดดงนนกคดไวๆอยารนขอสอบชววทยาไมใชเลขดงนนไมคอยหลอกเรองของตวเลขสกเทาไรมกจะเปน10152550
75100อะไรพวกนทลงตวคดไดแลวถามการถอดรทกคงเปนตวทเราเจอบอยๆเชนรทเกาอะไรแบบนน
นองๆสามารถศกษาเพมเตมไดท
Tag : สอนศาสตร ชววทยา, ววฒนาการ, ระบบนเวศ, สงมชวตกบสงแวดลอม, ประชากร, ระบบนเวศและประชากร
• 01:ระบบนเวศ
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch7-1
• สอนศาสตร:ม.ปลาย:ชววทยา:ระบบนเวศ
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch7-2
• สอนศาสตรชววทยาม.6:สงมชวตกบ
สภาวะแวดลอม
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch7-3
80 ตวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
• ววฒนาการตอนท1
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch7-4
• ววฒนาการตอนท2
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch7-5
• ววฒนาการตอนท3
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch7-6
• ระบบนเวศและประชากรศาสตร
ตอนท1
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch7-7
• ระบบนเวศและประชากรศาสตร
ตอนท2
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch7-8
• ระบบนเวศและประชากรศาสตร
ตอนท3
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch7-9
• ระบบนเวศและประชากรศาสตร
ตอนท4
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch7-10
• ระบบนเวศและประชากรศาสตร
ตอนท5
http://www.trueplookpanya.com/
book/m6/onet-biology/ch7-11
บนทกชวยจ�า