20
ตัวอย่าง

คู่มือเรียน การวิเคราะห์และออกแบบระบบ System Analysis and D · อรยา ปรีชาพานิช

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

ตวอยาง

ตวอยาง

อรยา ปรชาพานช

คมอเรยน การวเคราะหและออกแบบระบบ (System Analysis and Design) ฉบบสมบรณ

นนทบร : ไอดซฯ, 2558

328 หนา

1. การวเคราะหระบบ

I ชอเรอง

004.21

978-616-200-591-6

กรกฎาคม 2558

บรษท ไอดซ พรเมยร จ�ากด

200 หม 4 ชน 19 หอง 1901 อาคารจสมนอนเตอรเนชนแนลทาวเวอร

ถ.แจงวฒนะ อ.ปากเกรด จ.นนทบร 11120

โทรศพท 0-2962-1081 (อตโนมต 10 คสาย) โทรสาร 0-2962-1084

ราคา E-Book 225 บาท

เครองหมายการคาอนๆ ทอางถงเปนของบรษทนนๆ

สงวนลขสทธตามพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537 โดยบรษท ไอดซ พรเมยร จ�ากด หามลอกเลยน

ไมวาสวนใดสวนหนงของหนงสอเลมน ไมวาในรปแบบใดๆ นอกจากจะไดรบอนญาตเปนลายลกษณ

อกษรจากผจดพมพเทานน

บรษท ไอดซ พรเมยร จ�ากด จดตงขนเพอเผยแพรความรทมคณภาพสผอานชาวไทย เรายนดรบ

งานเขยนของนกวชาการและนกเขยนทกทาน ทานผสนใจกรณาตดตอผานทางอเมลท infopress@

idcpremier.com หรอทางโทรศพทหมายเลข 0-2962-1081 (อตโนมต 10 คสาย) โทรสาร 0-2962-1084

คมอเรยน การวเคราะหและออกแบบระบบ (System Analysis and Design) ฉบบสมบรณ

ส�ำหรบรำนคำและตวแทนจ�ำหนำย

โทรศพท 0-2962-1081-3 ตอ 112-114

โทรสาร 0-2962-1084

สมำชกสมพนธ

โทรศพท 0-2962-1081-3 ตอ 121

โทรสาร 0-2962-1084พมพครงท 1

จดพมพและจดจ�ำหนำยโดย

ผแตง อรยา ปรชาพานช [email protected]

บรรณำธกำร กตนนท พลสวสด [email protected]

ออกแบบปก วสนต พงพลผล

ออกแบบและจดรปเลม วฒพนธ สมพระเมฆ

พสจนอกษร สนทร บรรลอศกด, มนฤด ศรอทโยภาส

E-Book Production สรยรตน จอ, จราภรณ โสภา

ขอมลทำงบรรณำนกรม

ISBN E-Bookตวอยาง

ค�าน�า

การวเคราะหและออกแบบระบบเปนพนฐานส�าคญทจะน�าไปสการพฒนาระบบสารสนเทศ ทสามารถ

ตอบสนองความตองการใชงานทางธรกจของแตละองคกรไดอยางเหมาะสม หนงสอ “คมอเรยน การวเคราะห

และออกแบบระบบ (System Analysis and Design) ฉบบสมบรณ” เลมน จงไดมงเนนทจะน�าเสนอเนอหา

เพอใหผอานสามารถเรยนรทงภาคทฤษฎ ซงประกอบดวยเนอหาในสวนพนฐานของระบบสารสนเทศและองคกร

บทบาทและความส�าคญของนกวเคราะหระบบ กระบวนการพฒนาระบบสารสนเทศ รายละเอยดของกจกรรม

ตางๆ ในวงจรการพฒนาระบบสารสนเทศ รวมไปถงการวเคราะหและออกแบบระบบเชงวตถ และเนอหาใน

สวนของแนวคดทจะน�าไปสการลงมอปฏบตอยางเปนล�าดบขนตอน โดยเฉพาะในสวนของการสรางแบบจ�าลอง

ตางๆ ซงเปนพนฐานส�าคญทจะน�าไปสในการพฒนาระบบทมประสทธภาพ ไดแก แบบจ�าลองกระบวนการ

แบบจ�าลองขอมล และแผนภาพ UML ซงทผานมาพบวาผเรยนในระดบปรญญาตรสวนใหญ และผทเพงเรมตน

ปฏบตงานในต�าแหนงวเคราะหระบบ มกจะประสบปญหาดานการคดวเคราะหถงองคประกอบตางๆ ทจะน�า

มาสรางเปนแบบจ�าลองเหลานน

ดงนน ในหนงสอเลมนจงไดใชกรณศกษาของการจดการรานสะดวกซอ ทไดรบความนยมจากผบรโภค

แทบทกสาขาอาชพในการเลอกซอสนคาประจ�าวน โดยยกตวอยางระบบดงกลาวตอเนองกนไปในแตละบท

เพอใหผอานสามารถท�าความเขาใจรายละเอยดทเกดขนในแตละขนตอน รวมทงการสรางความเขาใจในความ

สมพนธระหวางขนตอนตางๆ ของการวเคราะหและออกแบบระบบอกดวย

นอกจากนนแลวในตอนทายของหนงสอเลมน ยงไดยกตวอยางการวเคราะหและออกแบบระบบเพม

เตมอก 1 ระบบคอ ระบบลงทะเบยนเรยนของนกศกษา ซงคาดวาผอานนาจะคนเคยและสามารถท�าความเขาใจ

ถงรายละเอยดทเกยวของไดโดยงาย โดยมงหวงใหผอานไดศกษาแนวคดในการวเคราะหและออกแบบระบบ

เพมเตม จากทไดยกตวอยางเรองระบบจดการรานสะดวกซอไวแลวกอนหนาน โดยเรมตงแตการวเคราะหความ

ตองการของระบบ การสรางแบบจ�าลองกระบวนการพรอมทงค�าอธบายกระบวนการ การสรางแผนภาพ E-R

และแบบจ�าลองฐานขอมลเชงสมพนธ รวมไปถงการก�าหนดโครงสรางฐานขอมลทจ�าเปนตองใชในระบบดงกลาว

ผเขยนหวงเปนอยางยงวาหนงสอเลมนจะชวยใหผอาน ทงทเปนนกศกษา ผทปฏบตงานในสาขา

อาชพทเกยวของกบการพฒนาระบบสารสนเทศ และผทสนใจทวไป สามารถน�าความรเหลานไปประยกตใช

ในการศกษาและการปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ ทายทสดนผเขยนขอขอบคณส�านกพมพทใหโอกาส

ในการจดท�าหนงสอเลมน และขอบคณบรรณาธการรวมไปถงทมงาน Infopress ทใหการสนบสนนจนกระทง

หนงสอเลมนส�าเรจลลวงไปไดดวยด

ดวยความเคารพ

อรยา ปรชาพานช

[email protected]

ตวอยาง

ค�านยมในยคของเศรษฐกจดจตอลนน ทกองคกรทงภาครฐและเอกชนจ�าเปนจะตองใชขอมลจ�านวนมาก ไมวาจะเปนขอมลของ

ประชาชนทมาขอใหบรการตามหนวยงานตางๆ ของภาครฐ หรอขอมลลกคา คคาทางธรกจ และผลตภณฑตางๆ ของภาคเอกชน ปรมาณขอมลเหลานมจ�านวนมหาศาล หากเราไมจดระบบการจดการใหด อาจจะพบเจอกบปญหามากมาย ทงการบนทกขอมล ไมครบถวน การประมวลผลขอมลผดพลาด และปญหาในการสบคนขอมลจากระบบ ซงปญหาตางๆ สามารถจดการไดโดยการวเคราะหและออกแบบระบบสารสนเทศทมประสทธภาพ

หนงสอคมอเรยน การวเคราะหและออกแบบระบบ (System Analysis and Design) ฉบบสมบรณ เลมน จงมงเนนให ผอานอานเขาใจไดงายและสามารถน�าไปประยกตใชในการปฏบตงานไดจรง โดยรวบรวมเนอหาทจ�าเปนในการวเคราะหและออกแบบระบบไวอยางครบถวน ทงพนฐานการพฒนาระบบสารสนเทศ การส�ารวจเบองตน การวเคราะหระบบ แบบจ�าลองกระบวนการ พจนานกรมขอมลและค�าอธบายกระบวนการ แบบจ�าลองขอมล การออกแบบระบบ การออกแบบฐานขอมล การพฒนาและบ�ารงรกษาระบบ การจดการโครงการ รวมถงการวเคราะหและออกแบบระบบเชงวตถ ซงเปนเนอหาทนกวเคราะหและออกแบบระบบทกคนตองร

อกทงหนงสอเลมนยงมงเนนใหผอานสามารถน�าความรทไดไปใชงานไดจรง โดยมกรณศกษาของการจดการรานสะดวกซอ และระบบลงทะเบยนเรยนของนกศกษา เปนตวอยางใหผอานไดศกษา พรอมค�าอธบายอยางละเอยดและเปนขนตอน ท�าใหงาย ตอการท�าความเขาใจ และสามารถน�าความรเหลานนไปประยกตใชในการปฏบตงานจรง

สดทายนดฉนหวงเปนอยางยงวาหนงสอเลมนจะชวยใหผอานไดความร ความเขาใจเกยวกบการวเคราะหและออกแบบระบบ และสามารถน�าไปใชในการปฏบตงานในสาขาอาชพทเกยวของไดเปนอยางด

หมอมราชวงศนงคราญ ชมพนททปรกษาดาน ICT

อดตผบรหารเทคโนโลยสารสนเทศระดบสง ส�านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.)

ในปจจบน เทคโนโลยคอมพวเตอรไดเขามามบทบาทส�าคญในองคกร โดยเฉพาะอยางยงการพฒนาระบบสารสนเทศทชวยใหองคกรสามารถตดสนใจในดานตางๆ ได ดงนน ระบบสารสนเทศทดทตรงกบความตองการขององคกรจงตองมขนตอน รปแบบในการพฒนาระบบสารสนเทศ เพอรวบรวมความตองการ ออกแบบระบบและอกหลากหลายประเดน ใหไดมาซงระบบสารสนเทศทตรงกบความตองการขององคกรมากทสด

ในหนงสอ “คมอเรยน การวเคราะหและออกแบบระบบ (System Analysis and Design) ฉบบสมบรณ” เลมน ผแตง อาจารยอรยา ปรชาพานช ไดถายทอดเนอหาจากประสบการณในการสอนและการท�างานจรง ในการอธบายเนอหาของการวเคราะหและออกแบบระบบสารสนเทศ โดยใชส�านวนทเขาใจงาย ปฏบตตามไดอยางเขาใจ เมอผอานอานเนอหาจนจบเลมกสามารถออกแบบระบบสารสนเทศใหมไดอยางเขาใจ ถกตองตามหลกการ

นอกจากนนผเขยนไดเพมเตมเนอหาเกยวกบการวเคราะหและออกแบบระบบเชงวตถทก�าลงเปนทนยมในปจจบนใหศกษาคนควาเพมเตมอกดวย รวมทงมการยกตวอยางประกอบดวย “ระบบจดการรานสะดวกซอ” และมกรณศกษาทายบท “ระบบการ ลงทะเบยนของนกศกษา” ใหนกศกษาและผสนใจไดเขาใจสามารถมองเหนภาพจรงในการพฒนาระบบสารสนเทศได

สดทายนดฉนหวงวาหนงสอเลมนจะชวยใหผอานไดความร ความเขาใจ และความสนกในการศกษากระบวนการพนฐานของการวเคราะหและออกแบบระบบสารสนเทศ ทจะท�าใหผอานเปลยนมมมองใหมในการพฒนาระบบสารสนเทศได และดฉนขอขอบคณทางส�านกพมพทใหเกยรตดฉนในการเขยนค�านยมของหนงสอเลมน

ศรพร แสนศรอาจารยประจ�าภาควชาวทยาการคอมพวเตอรและสารสนเทศ คณะวทยาศาสตรและวศวกรรมศาสตร

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตเฉลมพระเกยรต จงหวดสกลนครผปฏบตหนาทผอ�านวยการกองบรหารวชาการและนสต

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตเฉลมพระเกยรต จงหวดสกลนคร

ตวอยาง

สารบญ I

บทท 1 ระบบสารสนเทศและองคกร (Information System and Organization) ........1

ความหมายของระบบสารสนเทศ .................................................................................................................................2

ขอบเขตของระบบสารสนเทศและสงแวดลอม .......................................................................................................3

ลกษณะของสารสนเทศทด .............................................................................................................................................5

องคประกอบของระบบสารสนเทศทใชคอมพวเตอรเปนพนฐานการท�างาน ...........................................5

ประเภทของระบบสารสนเทศ ........................................................................................................................................6

ระบบประมวลสารสนเทศเชงรายการ (Transaction Processing System : TPS)...................6

ระบบสารสนเทศเพอการจดการ (Management Information System : MIS) ..........................8

ระบบสารสนเทศเพอสนบสนนการตดสนใจ (Decision Support System : DSS) ...................9

ระบบสารสนเทศส�าหรบผบรหาร (Executive Information System : EIS) ...............................10

ระบบส�านกงานอตโนมต (Office Automation System : OAS) ....................................................11

ระบบจดการความร (Knowledge Management System : KMS) .............................................12

ความหมายขององคกร .................................................................................................................................................. 13

องคประกอบขององคกร ............................................................................................................................................... 13

โครงสรางองคกรในมมมองของการจดการ .......................................................................................................... 18

รปแบบการตดสนใจของผบรหาร ............................................................................................................................. 19

ความตองการใชงานขอมลและสารสนเทศของผบรหารแตละระดบ ........................................................ 19

การจดการทรพยากรสารสนเทศในองคกร ........................................................................................................... 21

วธการไดมาซงระบบสารสนเทศ ............................................................................................................................... 22

การจดซอซอฟตแวรส�าเรจรป ...........................................................................................................................22

การวาจางองคกรภายนอกใหด�าเนนการ .......................................................................................................23

การพฒนาระบบโดยบคลากรในองคกร .........................................................................................................24

ประโยชนของระบบสารสนเทศในองคกร ............................................................................................................. 25

สรป ........................................................................................................................................................................................ 26

แบบฝกหด .......................................................................................................................................................................... 28

บทท 2 นกวเคราะหระบบ (System Analyst) ....................................................29

ความหมายของการวเคราะหระบบ ......................................................................................................................... 29

หนาทและความรบผดชอบของนกวเคราะหระบบ ........................................................................................... 31

ลกษณะงานของนกวเคราะหระบบ ......................................................................................................................... 32

คณสมบตของนกวเคราะหระบบ .............................................................................................................................. 34

ทกษะทจ�าเปนของนกวเคราะหระบบ .................................................................................................................... 35

สารบญ

ตวอยาง

II คมอเรยน การวเคราะหและออกแบบระบบ (System Analysis and Design) ฉบบสมบรณ

ทกษะดานเทคนค ....................................................................................................................................................35

ทกษะดานการคด ....................................................................................................................................................36

ทกษะดานการจดการ ...........................................................................................................................................36

ทกษะดานมนษยสมพนธ .....................................................................................................................................37

ความสมพนธระหวางนกวเคราะหระบบและผใชระบบ ................................................................................. 38

สรป ........................................................................................................................................................................................ 39

แบบฝกหด .......................................................................................................................................................................... 40

บทท 3 การพฒนาระบบสารสนเทศ (Information System Development) ............41

วงจรการพฒนาระบบ (System Development Life Cycle : SDLC) ................................................. 41

ขนตอนการส�ารวจเบองตน (Preliminary Investigation Phase) .....................................................42

ขนตอนการวเคราะหระบบ (System Analysis Phase) .......................................................................43

ขนตอนการออกแบบเชงตรรกะ (Logical Design Phase) .................................................................43

ขนตอนการออกแบบเชงกายภาพ (Physical Design Phase)...........................................................44

ขนตอนการพฒนาระบบ (System Implementation Phase) ...........................................................44

ขนตอนการบ�ารงรกษาระบบ (System Maintenance Phase) ........................................................45

แบบจ�าลองของวงจรการพฒนาระบบ (System Development Life Cycle Model :

SDLC Model) .................................................................................................................................................................. 47

แบบจ�าลองน�าตก (Waterfall Model) ...........................................................................................................47

แบบจ�าลองแบบเพมผลลพธ (Incremental Model) ..............................................................................48

แบบจ�าลองแบบเกลยว (Spiral Model) .......................................................................................................49

แบบจ�าลองทมการสรางโปรแกรมตนแบบในระยะเรมตน (Rapid-Prototyping Model) ......50

ระเบยบวธการพฒนาระบบ (System Development Methodology) ................................................ 50

องคประกอบของระเบยบวธการพฒนาระบบ .............................................................................................51

ระเบยบวธ Structured Analysis and Design (SAD) ........................................................................52

ระเบยบวธ Rapid Application Development (RAD) .......................................................................52

ระเบยบวธ Agile .....................................................................................................................................................54

ระเบยบวธ Rational Unified Process (RUP) ........................................................................................56

ระเบยบวธ Object-Oriented Analysis and Design (OOAD) .......................................................57

เครองมอสนบสนนกระบวนการพฒนาระบบ ..................................................................................................... 58

ระดบการท�างานของ CASE Tools ................................................................................................................59

ความสามารถของ CASE Tools ......................................................................................................................60

มมมองของการใช CASE Tools ......................................................................................................................61

สรป ........................................................................................................................................................................................ 62

แบบฝกหด .......................................................................................................................................................................... 63

ตวอยาง

สารบญ III

บทท 4 การสำารวจเบองตน (Preliminary Investigation) ..................................65

การก�าหนดประเดนปญหา .......................................................................................................................................... 65

การศกษาสถานภาพของระบบปจจบน ................................................................................................................. 67

การศกษาความเปนไปได ............................................................................................................................................. 70

ความเปนไปไดดานการด�าเนนงาน ..................................................................................................................71

ความเปนไปไดดานเทคนค ..................................................................................................................................71

ความเปนไปไดดานเศรษฐศาสตร ...................................................................................................................72

ความเปนไปไดดานระยะเวลาการด�าเนนงาน .............................................................................................73

การจดท�าแผนการด�าเนนงานโครงการ .................................................................................................................. 73

สรป ........................................................................................................................................................................................ 76

แบบฝกหด .......................................................................................................................................................................... 77

บทท 5 การวเคราะหระบบ (System Analysis) ..................................................79

การรวบรวมความตองการใชงานของผใช ............................................................................................................. 79

แหลงขอมลของความตองการใชงานระบบ ..................................................................................................80

วธการรวบรวมความตองการของผใช ..................................................................................................................... 82

การศกษาจากเอกสาร ............................................................................................................................................83

การคนควาขอมล .....................................................................................................................................................83

การสมภาษณ .............................................................................................................................................................84

การใชแบบสอบถาม ................................................................................................................................................89

การสงเกตการณ .......................................................................................................................................................91

การออกแบบแอพพลเคชนรวมกน ...................................................................................................................92

การสรางโปรแกรมตนแบบแบบวนซ�า .............................................................................................................92

การวเคราะหความตองการของระบบ..................................................................................................................... 93

ประเภทของความตองการใชงานระบบ .........................................................................................................93

ขอก�าหนดเกยวกบความตองการของระบบ .................................................................................................94

สรป ........................................................................................................................................................................................ 97

แบบฝกหด .......................................................................................................................................................................... 98

บทท 6 แบบจำาลองกระบวนการ (Process Modeling) ........................................99

แผนภาพกระแสขอมล (Data Flow Diagram : DFD) .............................................................................. 100

องคประกอบและสญลกษณทใชในแผนภาพกระแสขอมล ................................................................100

กระบวนการท�างาน (Process) ....................................................................................................................101

เอนทตภายนอก (External Entity) ..............................................................................................................105

กระแสขอมล (Data Flow) ..............................................................................................................................105

ตวอยาง

IV คมอเรยน การวเคราะหและออกแบบระบบ (System Analysis and Design) ฉบบสมบรณ

แหลงจดเกบขอมล (Data Store) ................................................................................................................106

กฎในการสรางแผนภาพกระแสขอมล ................................................................................................................ 106

วธการสรางแผนภาพกระแสขอมล ....................................................................................................................... 112

แผนภาพบรบท (Context Diagram) .........................................................................................................113

แผนภาพระดบท 0 ..............................................................................................................................................113

แผนภาพระดบลาง ..............................................................................................................................................114

ความสมพนธของแผนภาพกระแสขอมลแตละระดบ .................................................................................. 115

ความสมพนธของแผนภาพบรบทและแผนภาพระดบท 0 ................................................................115

ความสมพนธของแผนภาพระดบท 0 และแผนภาพระดบท 1 .......................................................116

การสรางความสมพนธระหวางกระบวนการท�างาน ..................................................................................... 118

ตวอยางของการสรางแผนภาพกระแสขอมล ................................................................................................... 118

การรวบรวมความตองการใชงานของผใช .................................................................................................119

การวเคราะหความตองการของระบบ .........................................................................................................119

การวเคราะหองคประกอบของแผนภาพกระแสขอมล ........................................................................120

การสรางแผนภาพบรบท ..................................................................................................................................124

การสรางแผนภาพระดบท 0 ...........................................................................................................................124

การสรางแผนภาพระดบท 1 ...........................................................................................................................126

การตรวจสอบความสมดลของแผนภาพกระแสขอมล ................................................................................. 128

สรป ..................................................................................................................................................................................... 129

แบบฝกหด ....................................................................................................................................................................... 130

บทท 7 พจนานกรมขอมลและคำาอธบายกระบวนการ

(Data Dictionary and Process Description) ..................................131

พจนานกรมขอมล (Data Dictionary) ............................................................................................................... 131

พจนานกรมขอมลของกระแสขอมล ............................................................................................................132

พจนานกรมขอมลของแหลงจดเกบขอมล .................................................................................................137

ค�าอธบายกระบวนการ (Process Description) .......................................................................................... 139

การเขยนเชงบรรยายดวยภาษาธรรมชาต (Natural Language Description) .......................139

การใชภาษาองกฤษเชงโครงสราง (Structured English) .................................................................142

การใชตารางการตดสนใจ (Decision Table) .........................................................................................145

การใชตนไมการตดสนใจ (Decision Tree)............................................................................................. 149

สรป ..................................................................................................................................................................................... 150

แบบฝกหด ....................................................................................................................................................................... 152

ตวอยาง

สารบญ V

บทท 8 แบบจำาลองขอมล (Data Modeling) .................................................153

แผนภาพ E-R (Entity Relationship Diagram : E-R Diagram) ....................................................... 154

เอนทต (Entity) ....................................................................................................................................................154

แอตทรบวต (Attribute) ....................................................................................................................................155

ความสมพนธระหวางเอนทต .........................................................................................................................158

ตวอยางของการสรางแผนภาพ E-R .................................................................................................................... 164

การวเคราะหขอมลเพอก�าหนดเอนทตของระบบ ..................................................................................164

การก�าหนดแอตทรบวตและคยหลกของแตละเอนทต .........................................................................165

การวเคราะหความสมพนธระหวางเอนทต ..............................................................................................166

การสรางแผนภาพ E-R .....................................................................................................................................168

ความสมพนธระหวางแบบจ�าลองกระบวนการและแบบจ�าลองขอมล ................................................. 168

สรป ..................................................................................................................................................................................... 169

แบบฝกหด ....................................................................................................................................................................... 170

บทท 9 การออกแบบระบบ (System Design) .................................................171

การออกแบบผลลพธของระบบ ............................................................................................................................. 172

ปจจยหลกทเกยวของกบการออกแบบผลลพธของระบบ ..................................................................172

การแบงพนทในการแสดงผลลพธ ................................................................................................................174

หลกการออกแบบผลลพธของระบบ ...........................................................................................................175

ประเภทของผลลพธ ............................................................................................................................................177

ตวอยางของสอและเทคโนโลยส�าหรบการแสดงผลลพธ ....................................................................179

การออกแบบสวนน�าเขาขอมล................................................................................................................................ 180

ปจจยหลกทเกยวของกบการออกแบบสวนน�าเขาขอมล ....................................................................180

หลกการออกแบบฟอรม ...................................................................................................................................182

หลกการออกแบบหนาจอน�าเขาขอมล .......................................................................................................184

การออกแบบสวนควบคมขอมลทน�าเขา ....................................................................................................186

ตวอยางอปกรณน�าเขาขอมล ..........................................................................................................................186

การออกแบบสวนตอประสานกบผใช ................................................................................................................ 189

รปแบบของสวนตอประสานกบผใช .............................................................................................................189

การสอสารระหวางระบบกบผใช ...................................................................................................................192

การก�าหนดคณลกษณะเฉพาะของฮารดแวรและซอฟตแวรทใชในระบบ .......................................... 195

การออกแบบดานความปลอดภย .......................................................................................................................... 195

ความปลอดภยทางดานกายภาพ ..................................................................................................................195

ความปลอดภยของขอมล .................................................................................................................................196

การปองกนมลแวร ...............................................................................................................................................197

ความปลอดภยของระบบเครอขาย ...............................................................................................................197

ตวอยาง

VI คมอเรยน การวเคราะหและออกแบบระบบ (System Analysis and Design) ฉบบสมบรณ

สรป ................................................................................................................................................................................... 198

แบบฝกหด ....................................................................................................................................................................... 199

บทท 10 การออกแบบฐานขอมล (Database Design) .....................................201

แบบจ�าลองฐานขอมลเชงสมพนธ (Relational Database Model) .................................................... 202

ค�าศพทพนฐานของแบบจ�าลองฐานขอมลเชงสมพนธ ........................................................................202

คยนอก (Foreign Key : FK)......................................................................................................................... 205

กฎความคงสภาพของขอมล (Data Integrity Rule) ................................................................................... 206

กฎความคงสภาพของเอนทต (Entity Integrity Rule) .......................................................................206

กฎความคงสภาพของการอางอง (Referential Integrity Rule) ....................................................207

การแปลงแผนภาพ E-R เปนรเลชน ..................................................................................................................... 208

การแปลงเอนทตปกตเปนรเลชน .................................................................................................................208

การแปลงเอนทตแบบออนเปนรเลชน .........................................................................................................209

การแปลงความสมพนธระหวางเอนทตเปนรเลชน .............................................................................. 210

ความสมพนธระหวางแอตทรบวตทขนตอกนแบบฟงกชน ...................................................................... 216

ความสมพนธทขนตอกนแบบฟงกชนอยางสมบรณ (Fully Functional Dependency) .....217

ความสมพนธทขนตอกนเพยงบางสวน (Partial Dependency) ...................................................217

ความสมพนธทขนตอกนแบบทรานซทฟ (Transitive Dependency) ........................................218

การปรบบรรทดฐานของรเลชน (Normalization) .......................................................................................... 218

รปแบบบรรทดฐานระดบท 1 (First Normal Form : 1NF) ...........................................................219

รปแบบบรรทดฐานระดบท 2 (Second Normal Form : 2NF) ..................................................220

รปแบบบรรทดฐานระดบท 3 (Third Normal Form : 3NF) .........................................................221

รปแบบบรรทดฐานบอยสคอดด (BoyceCodd Normal Form : BCNF) ................................222

หลกการออกแบบฐานขอมลเชงกายภาพ .......................................................................................................... 222

การออกแบบโครงสรางของฐานขอมล ........................................................................................................223

สรป ..................................................................................................................................................................................... 226

แบบฝกหด ....................................................................................................................................................................... 227

บทท 11 การพฒนาและบำารงรกษาระบบ (Implementing and maintaining

the system) ............................................................................. 229

การเขยนโปรแกรม ....................................................................................................................................................... 229

การทดสอบระบบ ......................................................................................................................................................... 230

บทบาทหนาทของผทดสอบระบบ ................................................................................................................231

การจดท�าแผนการทดสอบระบบ .................................................................................................................232

เทคนคการทดสอบระบบ ..................................................................................................................................233

ขนตอนการทดสอบระบบ ................................................................................................................................234

ตวอยาง

สารบญ VII

การตดตงระบบ .............................................................................................................................................................. 236

การปรบเปลยนแบบทนททนใด .....................................................................................................................236

การปรบเปลยนแบบคขนาน ............................................................................................................................237

การปรบเปลยนแบบเปนระยะ ........................................................................................................................238

การปรบเปลยนแบบน�ารอง .............................................................................................................................238

การถายโอนขอมล ........................................................................................................................................................ 239

การจดท�าเอกสาร .......................................................................................................................................................... 240

การฝกอบรม ................................................................................................................................................................... 240

การประเมนผลระบบ .................................................................................................................................................. 241

การบ�ารงรกษาระบบ ................................................................................................................................................... 242

การบ�ารงรกษาแบบแกไขใหถกตอง .............................................................................................................243

การบ�ารงรกษาแบบปรบเปลยนใหเหมาะสม ...........................................................................................243

การบ�ารงรกษาแบบสรางความสมบรณ .....................................................................................................243

การบ�ารงรกษาแบบปองกน .............................................................................................................................244

สรป ..................................................................................................................................................................................... 244

แบบฝกหด ....................................................................................................................................................................... 246

บทท 12 การจดการโครงการ (Project Management) ...................................247

โครงการ ............................................................................................................................................................................ 247

การจดการโครงการ ...................................................................................................................................................... 248

ขนตอนการเรมตนโครงการ .............................................................................................................................248

ขนตอนของการวางแผนโครงการ .................................................................................................................249

ขนตอนของการด�าเนนงานโครงการ ............................................................................................................250

ขนตอนของการปดโครงการ ............................................................................................................................252

เทคนคการจดการโครงการ....................................................................................................................................... 253

โครงสรางของการแบงงาน (Work Breakdown Structure : WBS) .........................................253

แผนภมแกนต (Gantt Chart) ........................................................................................................................254

เทคนคเพรต (Program Evaluation and Review Techniques : PERT) .............................254

ขอเสนอแนะในการจดการโครงการ ..................................................................................................................... 262

สรป ..................................................................................................................................................................................... 263

แบบฝกหด ....................................................................................................................................................................... 265

ตวอยาง

VIII คมอเรยน การวเคราะหและออกแบบระบบ (System Analysis and Design) ฉบบสมบรณ

บทท 13 การวเคราะหและออกแบบระบบเชงวตถ (Object- Oriented Analysis and

Design : OOAD) ......................................................................267

ความรเบองตนเกยวกบการวเคราะหและออกแบบระบบเชงวตถ.......................................................... 268

วตถ (Object) .......................................................................................................................................................268

คลาส (Class) .......................................................................................................................................................269

ความสมพนธระหวางคลาส ............................................................................................................................270

การวเคราะหและออกแบบระบบเชงวตถดวย UML ..................................................................................... 273

Use Case Diagram .........................................................................................................................................274

Activity Diagram ................................................................................................................................................278

Class Diagram ...................................................................................................................................................279

Sequence Diagram .........................................................................................................................................284

ขอดและขอดอยของการวเคราะหและออกแบบระบบเชงวตถ ................................................................ 286

สรป ..................................................................................................................................................................................... 286

แบบฝกหด ....................................................................................................................................................................... 288

ภาคผนวก ก ระบบลงทะเบยนเรยนของนกศกษา ...............................................289

การรวบรวมความตองการใชงานของผใช .......................................................................................................... 290

การวเคราะหความตองการของระบบ.................................................................................................................. 291

การสรางแผนภาพกระแสขอมล ............................................................................................................................. 292

การวเคราะหองคประกอบของแผนภาพกระแสขอมล ........................................................................292

การสรางแผนภาพบรบท ..................................................................................................................................297

การสรางแผนภาพระดบท 0 ...........................................................................................................................298

การสรางแผนภาพระดบท 1 ...........................................................................................................................298

ค�าอธบายกระบวนการ ............................................................................................................................................... 299

การสรางแผนภาพ E-R ............................................................................................................................................ 304

การวเคราะหขอมลเพอก�าหนดเอนทตของระบบ ..................................................................................304

การวเคราะหความสมพนธระหวางเอนทต ..............................................................................................305

ตวแบบฐานขอมลเชงสมพนธ ................................................................................................................................. 308

ตวอยางของขอมลทจดเกบในฐานขอมล ........................................................................................................... 309

โครงสรางฐานขอมล .................................................................................................................................................... 311

บรรณานกรม ........................................................................................ 313

ดชน .................................................................................................... 314

ตวอยาง

บทท 1 ระบบสารสนเทศและองคกร (Information System and Organization) 1

ปจจบนระบบสารสนเทศไดเขามามบทบาทตอมนษยเปนอยางมาก ทงในการด�าเนนชวตประจ�าวนหรอ

การประกอบอาชพ ดงนน การพฒนาและการใชงานระบบสารสนเทศใหเหมาะสมกบตนเองและองคกรจงเปนสง

จ�าเปน เพอเพมศกยภาพในการแขงขนส�าหรบโลกในยคโลกาภวฒน

เนองจากปจจบนธรกจไมไดจ�ากดเปาหมายอยทการตอบสนองความตองการของกลมเปาหมายในภมภาค

หรอกลมเปาหมายเดมเทานน แตไดขยายครอบคลมไปทวโลก ผบรหารของแตละองคกรจงจ�าเปนตองใหความส�าคญ

แกระบบสารสนเทศทมคณภาพ เพอใหการด�าเนนงานขององคกรเปนไปอยางราบรน รวมไปถงการตดสนใจของผ

บรหารหรอการก�าหนดกลยทธตางๆ ขององคกรใหอยบนพนฐานของขอมลและสารสนเทศใหครบถวนสมบรณทสด

จากทไดกลาวมาแลวขางตน เนอหาในบทนจงไดแบงออกเปน 3 สวนหลกคอ เนอหาในสวนของระบบ

สารสนเทศ เนอหาในสวนขององคกร และเนอหาในสวนของความสมพนธระหวางระบบสารสนเทศและองคกร ซง

จะเปนพนฐานส�าคญส�าหรบการพฒนาระบบสารสนเทศใหสามารถตอบสนองตอความตองการใชงานของแตละ

องคกรไดอยางมประสทธภาพ

01Chapter

ระบบสารสนเทศและองคกร (Information

System and Organization)

ตวอยาง

คมอเรยน การวเคราะหและออกแบบระบบ (System Analysis and Design) ฉบบสมบรณ2

ความหมายของระบบสารสนเทศระบบสารสนเทศ (Information System) ประกอบดวยค�า 2 ค�าคอ

1. ระบบ (System) หมายถง กลมขององคประกอบหลายๆ องคประกอบทท�างานรวมกนเพอตอบสนอง

วตถประสงคอยางเดยวกน

2. สารสนเทศ (Information) หมายถง ขอมลทผานการประมวลผลเพอน�าไปใชประโยชนในดานการ

จดการอยางใดอยางหนง โดยกระบวนการสรางสารสนเทศสามารถแสดงไดดงรปท 1.1

จากรปจะเหนไดวาม 4 สวนทสมพนธกนคอ

1. ขอมล (Data) เปนขอเทจจรงเกยวกบเหตการณทเกดขน ซงเปนขอมลดบ (Raw Data) ทยงไมผาน

การประมวลผล จงยงไมมความหมายในการน�าไปใชงาน เชน สนคาทลกคาสงซอ คะแนนสอบแตละ

รายวชา และเงนเดอนของพนกงานในองคกร เปนตน

2. การประมวลผล (Processing) เปนวธการเปลยนแปลงขอมลทมอยแลวใหเปนสารสนเทศตาม

ทผใชตองการ เชน วธการค�านวณรายไดจากการขายสนคา วธการประมวลผลการเรยนของนกศกษา

ในแตละรายวชา และวธการค�านวณเงนไดสทธของพนกงานในแตละเดอน เปนตน

3. สารสนเทศ (Information) เปนผลลพธจากการประมวลผลขอมลตามวตถประสงคของการใชงาน

เชน รายไดจากการขายสนคา ผลการเรยนของนกศกษาในแตละรายวชา และเงนไดสทธของพนกงาน

ในแตละเดอน เปนตน

4. ผลยอนกลบ (Feedback) เปนผลทเกดจากการใชงานสารสนเทศนนๆ เชน รปแบบการน�าเสนอ

รายงานทไมครอบคลมกบสถานการณปจจบน ขอมลทไมทนสมย หรอความผดพลาดในการ

ประมวลผลขอมล เปนตน ซงจะเปนประโยชนในการน�ามาปรบปรงขอมล สารสนเทศ หรอการ

ประมวลผลใหมประสทธภาพมากยงขน

จากทไดกลาวไวแลวขางตน ระบบสารสนเทศ จงหมายถงกลมขององคประกอบทางดานสารสนเทศท

มความสมพนธกนและสามารถท�างานรวมกนเพอตอบสนองความตองการใชงานในแตละองคกร

รปท 1.1

กระบวนการสราง

สารสนเทศ

ขอมล ประมวลผล สารสนเทศ

ผลยอนกลบ

ตวอยาง

บทท 1 ระบบสารสนเทศและองคกร (Information System and Organization) 3

ภายในระบบสารสนเทศหนงๆ ยงสามารถแบงไดเปนระบบยอย (Subsystem) อกหลายระบบทม

ความสมพนธกน โดยแตละระบบยอยจะมวตถประสงคในการใชงานทแตกตางกนและสามารถท�างานไดสมบรณ

ในตวเอง ยกตวอยางเชน

ระบบบรหารทรพยากรมนษย ประกอบดวยระบบยอยดงตอไปนคอ ระบบสรรหาบคลากร ระบบบรรจ/

แตงตง/โยกยาย ระบบการลงเวลาปฏบตงาน ระบบเงนเดอน และระบบสวสดการ เปนตน ซงแตละระบบยอยจะ

มหนาทเฉพาะอยางภายใตขอบเขตงานนนๆ นนคอ สามารถน�าเขาขอมลและประมวลผลเพอสรางสารสนเทศใน

สวนงานทเกยวของได และยงสามารถเชอมโยงไปยงระบบยอยอนๆ เพอประมวลผลในภาพรวมของระบบบรหาร

ทรพยากรมนษยไดอกดวย

ขอบเขตของระบบสารสนเทศและสงแวดลอมระบบสารสนเทศของแตละองคกรแมจะมชอเรยกทเหมอนกน แตอาจจะมฟงกชนการท�างานทแตกตาง

กนได ทงนขนอยกบขอบเขตของระบบ (System Boundary) ซงเปนสงส�าคญในการระบถงความสามารถในภาพ

รวมของทงระบบ

ในกรณทเปนระยะเรมตนของการพฒนาระบบ กจกรรมส�าคญส�าหรบนกวเคราะหระบบคอ การก�าหนด

ถงขอบเขตของระบบใหครบถวนและชดเจนทสด เพอใหเกดความเขาใจรวมกนระหวางทมนกพฒนาระบบและผท

เกยวของกบระบบ นนหมายความวา ความสามารถใดทไมไดระบไวในขอบเขตของระบบกยงไมจ�าเปนตองพฒนา

ในสวนนน

อกประเดนเนองจากทกสรรพสงในโลกจะมปฏสมพนธกบสงแวดลอมเสมอไมวาจะเปนสงแวดลอม

ภายในและสงแวดลอมภายนอกกตาม ส�าหรบระบบสารสนเทศกเชนเดยวกน การจ�าแนกวาสงแวดลอมใดเปน

สงแวดลอมภายในหรอสงแวดลอมภายนอกจะอาศยขอบเขตของระบบเปนตวก�าหนด ดงรปท 1.2

รปท 1.2

ความสมพนธระหวาง

ขอบเขตของระบบ

สารสนเทศและ

สงแวดลอม

ขอบเขตของระบบ

ระบบสารสนเทศ

สงแวดลอมภายในระบบ

สงแวดลอมภายนอกระบบ

ตวอยาง

คมอเรยน การวเคราะหและออกแบบระบบ (System Analysis and Design) ฉบบสมบรณ4

สงแวดลอมในทนหมายถงปจจยทมผลตอการท�างานและการคงอยของระบบสารสนเทศ โดยแบงออก

เปน 2 กลมหลก ดงรปท 1.3

1. สงแวดลอมภายในระบบ (Internal Environment) หมายถง ปจจยใดๆ ทอยภายในระบบทสงผล

ตอการท�างานและการคงอยของระบบ เชน โครงสรางองคกร บคลากรในองคกร อปกรณ/เครองมอ

วฒนธรรมขององคกร ขนตอนการท�างาน และความขดแยงระหวางหนวยงานยอยในองคกร เปนตน

2. สงแวดลอมภายนอกระบบ (External Environment) หมายถง ปจจยใดๆ ทอยภายนอกระบบ

ซงสงผลตอการท�างานและการคงอยของระบบ เชน ลกคา คแขง ผผลตวตถดบ องคกรทมความรวมมอกน

สภาพเศรษฐกจ กฎหมายและระเบยบขอบงคบตางๆ และเทคโนโลยสารสนเทศทเปลยนแปลงไป

เปนตน

ระบบสารสนเทศกเหมอนกบระบบอนๆ ทเราไดพบเหนอยทวไป ยกตวอยางเชน ระบบในรางกายของ

มนษย หนวยทเลกทสดคอ เซลล ดงนน ถามองวาเซลลหนงเซลลเปนหนงระบบกได เพราะเซลลมองคประกอบ

และหนาททชดเจน หรอมองวากลมของเซลลทมารวมกนเปนอวยวะใดอวยวะหนงเปนหนงระบบกได และในท�านอง

เดยวกนมองวารางกายของมนษยทประกอบดวยอวยวะทงหมดทท�างานสมพนธกนเปนหนงระบบกได

ดงนน สงส�าคญเปนอนดบแรกของการพฒนาระบบสารสนเทศคอ การนยามขอบเขตและสงแวดลอมท

เกยวของกบระบบสารสนเทศใหชดเจนและครบถวนสมบรณทสด

รปท 1.3

ตวอยางสงแวดลอม

ของระบบ

ความขดแยงระหวาง

หนวยงานยอยในองคกร

ขนตอนการทำางาน

สงแวดลอม

วฒนธรรมขององคกร

อปกรณ/เครองมอ

บคลากรในองคกร

โครงสรางองคกร

สงแวดลอมภายในระบบสงแวดลอมภายนอกระบบ

ลกคา

คแขง

กฎหมาย

และระเบยบขอบงคบตางๆ

สภาพเศรษฐกจ

เทคโนโลยสารสนเทศ

ผผลตวตถดบ

องคกรทมความรวมมอกน

ตวอยาง

บทท 1 ระบบสารสนเทศและองคกร (Information System and Organization) 5

ลกษณะของสารสนเทศทดผใชงานแตละคนอาจตองการรายละเอยดของสารสนเทศทแตกตางกน แตสงหนงททกคนตองการ

เหมอนกนคอ ความมคณภาพของสารสนเทศนนๆ ซงโดยทวไปประกอบดวยคณลกษณะดงตอไปน

1. ความถกตองและเทยงตรง (Accuracy) สารสนเทศทดจะตองมความเทยงตรงและมความ คลาดเคลอนนอยทสด เพอใหการตดสนใจในองคกรถกตอง และสามารถวางแผนการปฏบตงาน ไดอยางมประสทธภาพ

2. ความสมบรณ (Completeness) สารสนเทศทดไมไดหมายความวาเปนสารสนเทศทมปรมาณมากเทานน เพราะถามมากเกนไป แตรายละเอยดไมครบถวนและไมครอบคลมทกดานกไมสามารถใชประกอบการตดสนใจได

3. ความทนเวลาในการใชงาน (Timelines) สารสนเทศทดจะตองสามารถเรยกใชงานไดทนททตองการ นนกหมายความวาสารสนเทศจะตองถกเตรยมพรอมส�าหรบการใชงานในองคกรตลอดเวลา

4. ตรงกบความตองการใชงานของผใช (Relevance) สารสนเทศทดจะตองตอบสนองตอความตองการใชงานของทกแผนกในองคกร ดงนน การวเคราะหและออกแบบระบบสารสนเทศใดๆ ในองคกรจะตองมการรวบรวมความตองการใชงานจากผทเกยวของทกระดบ

5. ความทนสมย (Up-to-date) สารสนเทศทดจะตองถกปรบปรง/เปลยนแปลงใหทนสมยอยตลอดเวลา เพอใหทนตอสภาวการณของทงภายในและภายนอกองคกร

6. ตรวจสอบได (Verifiability) สารสนเทศทดจะตองตรวจสอบแหลงทมาของขอมล/สารสนเทศได ทงนเพอใหเกดความมนใจวาสามารถน�ามาประกอบการท�างานและการตดสนใจได หรอวาควรจะหาขอมล/สารสนเทศจากแหลงทมาอนทนาเชอถอมากกวาน

องคประกอบของระบบสารสนเทศทใชคอมพวเตอร

เปนพนฐานการท�างานการพฒนาระบบสารสนเทศทใชคอมพวเตอรเปนพนฐานการท�างาน จ�าเปนตองตระหนกถงองคประกอบ

หลกทอยภายใตขอบเขตความตองการใชงาน และสอดคลองกบสงแวดลอมของระบบสารสนเทศนนๆ ดงรปท 1.4

เอกสาร/คมอ

ระบบสารสนเทศ

ฮารดแวร

ซอฟตแวร

เครอขาย/การสอสารผใชงาน

ขอมล

กฎระเบยบ

รปท 1.4

องคประกอบของ

ระบบสารสนเทศทใช

คอมพวเตอรเปน

พนฐานการท�างาน

ตวอยาง

คมอเรยน การวเคราะหและออกแบบระบบ (System Analysis and Design) ฉบบสมบรณ6

1. ฮารดแวร (Hardware) เชน เครองคอมพวเตอรแมขาย เครองคอมพวเตอรลกขาย เครองพมพ

เครองอานบารโคด และอปกรณตอพวงอนๆ เปนตน

2. ซอฟตแวร (Software) เชน โปรแกรมทใชพฒนาระบบสารสนเทศ โปรแกรมในการจดการฐานขอมล

โปรแกรมส�าหรบอปกรณตอพวง และโปรแกรมพนฐานทจ�าเปนตองใชประกอบการท�างาน เปนตน

3. เครอขาย/การสอสาร (Network/Communication) เชน การเชอมโยงอปกรณตางๆ เพอประหยด

ทรพยากรและการจดการแลกเปลยนขอมลรวมกน ระหวางระบบสารสนเทศทงภายในและภายนอก

องคกร เปนตน

4. ผใชงาน (User) เชน ผใชงานทกระดบภายในองคกรและภายนอกองคกรทมหนาทความรบผดชอบ/

เกยวของกบการใชงานระบบสารสนเทศนนๆ

5. ขอมล (Data) เชน ขอมลตางๆ ทจ�าเปนตองใชเพอประมวลผลใหไดสารสนเทศตามทผใชงานตองการ

6. กฎระเบยบ (Regulation) เชน กฎ ระเบยบ ขอบงคบตางๆ ทงจากภายในองคกรและภายนอก

องคกรทเกยวของกบการพฒนาระบบสารสนเทศนนๆ ซงจะเปนหลกเกณฑทใชในการพฒนาระบบ

สารสนเทศ และท�าใหนกพฒนาระบบรวาจ�าเปนตองตรวจสอบความถกตองของขอมลทจะน�าเขาส

ระบบสารสนเทศอยางไรบางเพอลดความผดพลาดของขอมล และควรมเงอนไขในการประมวลผล

ขอมลเปนอยางไร

7. เอกสาร/คมอ (Document/Manual) เชน เอกสารทเกยวของกบการพฒนาระบบสารสนเทศ โดย

อาจเปนเอกสารขนตอนการท�างานแบบเดม เอกสารเชงเทคนคทเกดขนในระหวางการพฒนาระบบ

สารสนเทศ รวมไปถงคมอการใชงาน/การตดตงระบบสารสนเทศและอปกรณตอพวงตางๆ เปนตน

ประเภทของระบบสารสนเทศระบบสารสนเทศสามารถแบงไดเปน 6 ประเภทหลก ตามวตถประสงคและคณลกษณะของระบบ

ประกอบดวย

ระบบประมวลสารสนเทศเชงรายการ (Transaction Processing System : TPS)

ระบบประมวลสารสนเทศเชงรายการ เปนระบบสารสนเทศขนพนฐานของทกองคกรทใชในการจดเกบ

ขอมลทเกดขนจากการด�าเนนงานประจ�าวนขององคกรเขาสระบบสารสนเทศ เพอน�าไปใชในการประมวลผลเปน

สารสนเทศตอไป ดงรปท 1.5

ตวอยาง

บทท 1 ระบบสารสนเทศและองคกร (Information System and Organization) 7

ยกตวอยางเชน

� การขายสนคาทรานสะดวกซอโดยใชเครองอานบารโคดในการบนทกรายการคา

� การยม-คนหนงสอของหองสมด

� การบนทกประวตผปวยและผลการรกษาโรคในโรงพยาบาล

� การลงทะเบยนเรยนของนสตผานเครอขายอนเทอรเนต

คณลกษณะส�าคญของ TPS ประกอบดวย

1. การจดเกบ (Storage) เปนการจดเกบขอมลและสารสนเทศจากการด�าเนนงานประจ�าวนขององคกร

เพอน�าไปใชงานตอไป โดยผใชสามารถเพม/แกไข/ลบขอมลใหถกตองและทนสมยตลอดเวลา

2. การจดหมวดหม (Classification) เปนการจดกลมขอมลตามประเภททตองการใชงาน เชน การจด

หมวดหมสนคาตามประเภทสนคา การจดหมวดหมขอมลนกศกษาแยกตามคณะและสาขาวชา และ

การจดรายวชาแยกตามภาคการศกษา เปนตน

3. การค�านวณ (Calculation) เปนการค�านวณผลจากขอมลทน�าเขาสระบบ เชน การค�านวณรายได

สทธในแตละวน การค�านวณเกรดเฉลยของนกศกษาแตละคน การค�านวณคาลงทะเบยนเรยนของ

นกศกษาในแตละภาคการศกษา เปนตน

4. การเรยงล�าดบ (Sorting) เปนการจดเรยงล�าดบขอมลและสารสนเทศเพอใหเกดความสะดวกใน

การใชงาน เชน การแสดงขอมลใบสงซอสนคาตามล�าดบวนทสงสนคา การเรยงล�าดบชอนกศกษา

ตามรหสนกศกษา เปนตน

5. การสรปผล (Summarization) เปนการสรปผลขอมลในระบบ เชน การจดพมพใบสงของเรยงตาม

ล�าดบวนทสงของ และการแสดงผลการเรยนของนกศกษาแตละคนเรยงตามล�าดบภาคการศกษา

เปนตน

รปท 1.5

ระบบประมวลสารสนเทศ

เชงรายการรานสะดวกซอ

ธนาคาร

โรงพยาบาล

ระบบประมวลสารสนเทศ

เชงรายการ (TPS)

สารสนเทศเอกสาร/รายงาน

ตวอยาง