การส ารวจความร ความสนใจ และพฤตกรรม การจดการขยะในครวเรอน บานหวยยาง หม 8 อ าเภออบลรตน

กลมอบลรตน2 บานหวยยาง หม 8

ภาควชาเวชศาสตรชมชน คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด

วตถประสงค เพอศกษา

1. สดสวนของประชากรในบานหวยยางหม 8 ทมความรทวไปเกยวกบขยะและการคดแยกขยะทถกตอง

2. ความสนใจของประชากรในบานหวยยางหม 8 ในการแกปญหาการคดแยกและท าลายขยะ

3. สดสวนของประชากรในบานหวยยางหม 8 ทมการคดแยกและท าลายขยะทถกตอง

4. ปรมาณเฉลยของขยะทเกดขนตอครวเรอนในบานหวยยางหม 8 ในระยะเวลา 1 วน

ทมาและความส าคญ จากการลงภาคสนามในครงนพบวาบานหวยยาง หม 8 ยงมปญหาในเรองของรปแบบการจดการขยะทยงไมถกวธ การทงขยะโดยไมแยกประเภทขยะท าใหปรมาณขยะทตองน าไปท าลายมมากขน ซงชาวบานสวนใหญ ยงมการท าลายขยะโดยการเผาในบรเวณชมชน และยงมการทงขยะในบรเวณสาธารณะอกดวย ซงสงผลกระทบตอสภาพแวดลอมในบานหวยยางเปนอยางมาก และยงเปนบอเกดของพาหะน าโรคตางๆซงเปนสาเหตใหคนในชมชนเกดความเจบปวย โดยเฉพาะโรคในระบบทางเดนหายใจ และจากการสอบถามผน าชมชนกมองเหนถงความส าคญของปญหาน และพรอมทจะใหความรวมมอในการแกไขปญหา

ดงนนจงเปนทมาของการส ารวจความร ความสนใจ และพฤตกรรม การจดการขยะในครวเรอน บานหวยยาง หม 8 อ าเภออบลรตนโดยมวตถประสงคเพอศกษาความสนใจ ความร และพฤตกรรมในการจดการขยะมลฝอยของประชากรในบานหวยยางหม 8 เพอหาแนวทางการแกปญหาอยางเหมาะสมทสดใหกบชมชนแหงน และในขณะเดยวกนกเปนโอกาสใหนกศกษาไดจดกจกรรมสรางเสรมสขภาพเพอปลกจตส านก และชใหเหนปญหา ใหความร ความเขาใจในการจดการขยะทถกตองใหแกชาวบานโดยเฉพาะเยาวชนทจะเปนก าลงส าคญตอไปในการพฒนาชมชนอยางยงยน

วธการศกษา รปแบบการศกษา : Descriptive cross-sectional study ประชากรศกษา : ประชากรในบานหวยยางหม 8 จ านวน 852 คน กลมตวอยาง : เนองจากประชากรศกษามจ านวนมาก เพราะฉะนนในการศกษาครงนจงสมตวอยางมาจ านวน 83 คน ซงไดมาจากการ

ค านวณ sample size ดงน 𝑛 = 𝑧𝛼

2(𝑃)(1;𝑃)

𝑑2 ซงไดผลการค านวณเทากบ 90.98 และคดคา Corrected Sample Size = 𝑁∗𝑛

𝑁∗𝑛;1 =

852∗91

852:91;1 = 82.31

ในขณะเดยวกนกไดมการสมภาษณ ผใหญบาน อบต. อสม. และคนรบซอขยะ เพอใหไดขอมลอยางรอบดานในการหาแนวทางการแกไขปญหา

วธการสมกลมตวอยาง ใชการสมแบบ Cluster sampling โดยหนวยของการสมคอครวเรอน สมเลอกทงหมด 83 ครวเรอน จาก 167 ครวเรอน แลวท าการสมภาษณสมาชกในครวเรอนทมหนาทดแลเรองการจดการขยะ 1 คน ตอครวเรอน

เครองมอและการเกบขอมล ใชแบบสอบถาม แบบสงเกต และแบบสมภาษณ

เกบขอมลโดยนกศกษาแพทยเปนผสอบถาม สงเกต และสมภาษณ ดวยตนเอง

ขอมลทไดจากแบบสอบถาม น ามาวเคราะหแบบเชงพรรณนาและแผนภม

ขอมลทไดจากการสงเกต น ามาวเคราะหแบบ Spot mapping ขอมลทไดจากการสมภาษณ น ามาวเคราะหแบบเชงพรรณนา เพอเปนขอมลในการแกปญหาอยางเหมาะสม

ผลการศกษา ขอมลทวไปของกลมประชากรตวอยางในบานหวยยาง หม8 ทท าการศกษา

ซงผลการศกษาทไดเปนไปตามวตถประสงคทกลาวไวขางตนดงน

ขอท1 ความรทวไปเกยวกบขยะและการคดแยกขยะ ขอท2 ความสนใจในการแกปญหาและท าลายขยะ

ขอท3 พฤตกรรมการคดแยกและท าลายขยะ

จากการสงเกต พบวามการทงขยะในทสาธารณะ โดยเฉพาะบรเวณขางทางและขยะสวนใหญเปนพลาสตก นอกจากน ยงมการเผาขยะในบรเวณทพกอาศยและไมพบจดทตงถงขยะ บรเวณทสาธารณะเลย ขอท 4 ปรมาณขยะตอครวเรอน ในระยะเวลา 1 วน หมายเหต ประชากรตวอยางจ านวน 1 คนปฏเสธการตอบแบบสอบถาม

คณลกษณะ จ านวน(คน) คดเปนรอยละ

เพศ ชาย 21 25.6 หญง 61 74.4

อาย(ป) 0-20 3 3.7 21-40 16 19.5 41-60 46 56.1 61-80 16 19.5 81 ปขนไป 1 1.2

ระดบการศกษา ไมไดเรยนหนงสอ 2 2.4 ประถมศกษา 52 63.4 มธยมศกษา/ปวช. 24 29.3 อนปรญญา 1 1.2 ปรญญาตร 3 3.7

อาชพ เกษตรกร 55 67.1 รบจาง 11 13.4 พอบาน/แมบาน 11 13.4 คาขาย 5 6.1

0%

100%

ขอ1 ขอ2 ขอ3 ขอ4 ขอ5

51.28 96.25 98.78 98.78 93.90

48.78 3.75 1.22 1.22 6.10

แผนภมแทงแสดงการตอบค าถาม ความรทวไปเรองขยะ(n=82)

%ตอบถก %ตอบผด

0%

100%

95.06 93.83 77.78 97.53 98.77

30.86 27.16 75.31 50.62

81.25 91.36

4.94 6.17 22.22 2.47 1.23

69.14 72.84 24.69 49.38

18.75 8.64

ความรในการคดแยกประเภทขยะของคนในชมชน(n=82)

ถกถง

ผดถง

0

50

100

ขอท1 ขอท2 ขอท3

85.37 60.98

73.17

13.41 32.93

19.51 1.22 6.10 7.32

แผนภมแทงแสดงความสนใจในการแกปญหาขยะในชมชน(n=82)

มาก ปานกลาง นอย

53% 40%

7%

การแยกขยะในครวเรอน(n=82)

แยกขยะถกวธ แยกขยะผดวธ ไมแยกขยะ

การคดแยกขยะทถกวธ ควรแยกเปน 4 ประเภท คอ ประเภทท1 ขยะยอยสลายได เชน เศษอาหาร ใบไมแหง ประเภทท2 ขยะรไซเคล เชน ถงพลาสตก ขวดแกว ประเภทท3 ขยะอนตราย เชน ถานไฟฉาย หลอดไฟ ประเภทท4 ขยะทวไป หมายถง ขยะอนๆทไมสามารถจดเขากลมขางตนได

38%

62%

การท าลายขยะ(n=82) ถกวธ ผดวธ

การท าลายขยะทถกตอง คอการท าลายขยะอยางเหมาะสมตามประเภทของขยะ 4 ประเภท ประเภทท1 ใหน าไปท าป ย ประเภทท2 ใหน ากลบมาใชใหมหรอขายตอ ประเภทท3 ใหน าไปฝงดนไกลจากแหลงชมชน โดยฝงลก 0.5 เมตร และหางจากแหลงน าอยางนอย 3 เมตร ประเภทท4 ใหน าไปฝงหรอเผาโดยหากน าไปเผา ใหเผาไกลจากแหลงชมชน เชน น าไปเผาทไรนาของตนเอง

สรปผลการศกษา จากการศกษากลมประชากรตวอยาง พบวากลมประชากรมความรทวไปเกยวกบขยะเปนอยางด มกระบวนการคดแยกขยะกอนน าไปท าลายทง แตยงขาดความรความเขาใจในการคดแยกขยะบางประเภทอย ท าใหมการคดแยกขยะผดประเภทอยพอสมควร อาจสงผลใหประโยชนทจะเกดขนจากขยะ เชน การน ากลบมาใชใหม การน าขยะไปสรางรายได หรอน าขยะไปสรางประโยชนอนๆ นนลดลง นอกจากนยงสงผลใหมปญหาเกดขนตามมาจากการท าลายขยะทเกดจากการคดแยกขยะผดประเภท เชน ปญหาจากการเผาถงพลาสตก เกดกลนเหมนสงผลกระทบตอสขภาพของคนในหมบาน โดยเฉพาะปญหาทางระบบทางเดนหายใจ นอกจากนยงพบวา กลมประชากรตวอยางบางสวนขาดความรบผดชอบตอสวนรวม มการน าขยะมาเผาในบรเวณทพกอาศยของตนเอง มการทงขยะไมถกท ขยะสวนใหญเปนพลาสตก ซงอาจสรางความเดอดรอนใหกบชมชนได ขอเสนอแนะ เพอแกไขปญหาทเกดจากการจดการขยะทผดวธในบานหวยยาง หม 8 กลมนกศกษาแพทยทไดลงไปส ารวจจงมขอเสนอแนะดงน 1. ควรใหความร ความเขาใจ และสรางความตระหนกในการจดการขยะแกชาวบานในชมชน 2. ควรมการรณรงคปลกจตส านกใหมการลดการใชถงพลาสตกในชมชน 3. ควรจดตงกองทนขยะภายในหมบานเพอสงเสรมและสนบสนนใหชาวบานคดแยกขยะภายในครวเรอน และน าขยะทสามารถขายไดไปจ าหนายใหกองทนขยะ โดยผลก าไรทเกดขนน ามาพฒนาหมบานไดตอไป จากผลการศกษาในครงน คณะนกศกษาแพทยทไดไปลงพนทบานหวยยางหม 8 จงไดจดท า Health promotion ขน

ซงการท า Health promotion ในครงนประสบผลส าเรจดวยด โดยผน าชมชนและอาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบานมความมงมนทจะผลกดนใหเกดกองทนขยะเพอการแกไขปญหาขยะอยางยงยน

ประเภทของขยะ ปรมาณขยะตอครวเรอน ปรมาณขยะของทงหมบาน ปรมาณขยะของทงหมบาน

ใน 1 วน (กโลกรม) ใน 1 วน (กโลกรม) ใน 1 ป (กโลกรม)

ขยะยอยสลายได 0.59 (34%) 111.51 40,701.15

ขยะรไซเคล 0.62 (35%) 117.18 42,770.70

ขยะอนตราย 0.23 (13%) 43.47 15,866.55

ขยะทวไป 0.31 (18%) 58.59 21,385.35

รวม 1.75 330.75 120,723.75