ระเบยบกรมทดน

วาดวยการจดทะเบยนสทธเกยวกบอสงหารมทรพยซงไดมาโดยทางมรดก พ.ศ. ๒๕๔๘

โดยทเหนเปนการสมควรปรบปรงหลกเกณฑและวธการในการจดทะเบยนสทธเกยวกบอสงหารมทรพยซงไดมาโดยทางมรดก ใหสอดคลองกบหลกการมาตรา ๘๑ แหงประมวลกฎหมายทดน ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายทดน (ฉบบท ๙) พ.ศ. ๒๕๔๓ และปรบปรงหลกเกณฑและวธการขอจดทะเบยนลงชอผจดการมรดกในหนงสอแสดงสทธในทดนและขอจดทะเบยนสทธในทดนใหแกทายาทตามมาตรา ๘๒ แหงประมวลกฎหมายทดน ไปในคราวเดยวกน ทงน เพอใหการปฏบตงานของพนกงานเจาหนาทดาเนนไปตามทกฎหมายกาหนดและเปนมาตรฐานเดยวกน กรมทดนจงวางระเบยบไวดงตอไปน ขอ ๑ ระเบยบนเรยกวา “ระเบยบกรมทดน วาดวยการจดทะเบยนสทธเกยวกบอสงหารมทรพยซงไดมาโดยทางมรดก พ.ศ.๒๕๔๘” ขอ ๒ ระเบยบนใหใชบงคบตงแตบดนเปนตนไป ขอ ๓ ใหยกเลก (๑) คาสงท ๑๕/๒๔๖๓ ลงวนท ๑ ตลาคม พระพทธศกราช ๒๔๖๓ (๒) คาสงท ๑๖/๒๔๖๓ ลงวนท ๘ ตลาคม พระพทธศกราช ๒๔๖๓ (๓) คาสงท ๒/๒๔๗๕ ลงวนท ๙ สงหาคม พทธศกราช ๒๔๗๕ (๔) คาสงท ๑๐/๒๔๗๙ ลงวนท ๒๙ กนยายน พทธศกราช ๒๔๗๙ (๕) คาสงท ๔/๒๔๘๘ ลงวนท ๑๕ มถนายน ๒๔๘๘ (๖) หนงสอกรมทดน ท ๔๖๓๘/๒๔๙๐ ลงวนท ๒๒ ธนวาคม ๒๔๙๐ (๗) คาสงท ๑/๒๔๙๘ ลงวนท ๔ มกราคม ๒๔๙๘ (๘) หนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๐๘/ว ๗๖๗๗ ลงวนท ๑ เมษายน ๒๕๑๓ (๙) หนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๐๘/ว ๒๒๒๗๕ ลงวนท ๒๗ กรกฎาคม ๒๕๑๓ (๑๐) หนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๐๘/ว ๓๒๕๗๐ ลงวนท ๖ ตลาคม ๒๕๑๓ (๑๑) หนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๐๘/ว ๓๒๕๘๑ ลงวนท ๘ ตลาคม ๒๕๑๔ (๑๒) หนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๐๘/ว ๙๒๔๑๘ ลงวนท ๑๓ ตลาคม ๒๕๑๕

๒ (๑๓) หนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๐๘/ว ๙๓๑๗๙ ลงวนท ๑๙ ตลาคม ๒๕๑๕ (๑๔) ระเบยบกรมทดน วาดวยการจดทะเบยนสทธเกยวกบอสงหารมทรพยซงไดมาโดยทางมรดก พ.ศ. ๒๕๑๖ ลงวนท ๒๙ มนาคม ๒๕๑๖ (๑๕) หนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๐๘/ว ๙๓๔๙ ลงวนท ๙ เมษายน ๒๕๑๖ (๑๖) หนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๐๘/ว ๑๘๕๕๖ ลงวนท ๑๕ สงหาคม ๒๕๑๖ (๑๗) หนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๐๘/ว ๓๑๔๑๑ ลงวนท ๒๗ กนยายน ๒๕๑๖ (๑๘) หนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๐๘/ว ๓๑๕๙๗ ลงวนท ๑ ตลาคม ๒๕๑๖ (๑๙) หนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๐๘/ว ๔๙๘๖ ลงวนท ๑๘ มนาคม ๒๕๑๗ (๒๐) หนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๐๘/ว ๗๐๔๗ ลงวนท ๒๔ เมษายน ๒๕๑๗ (๒๑) หนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๑๒/๑/ว ๐๒๑๖๖๕ ลงวนท ๒๐ สงหาคม ๒๕๑๘ (๒๒) หนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๐๖/ว ๒๒๖๖ ลงวนท ๒ กมภาพนธ ๒๕๒๐ (๒๓) หนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๑๒/๑/ว ๑๐๕๗๕ ลงวนท ๒๓ พฤษภาคม ๒๕๒๐ (๒๔) หนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๑๒/๑/ว ๑๖๓๑๕ ลงวนท ๑๘ สงหาคม ๒๕๒๑ (๒๕) หนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๑๒/๑/ว ๑๐๕๑๖ ลงวนท ๓๑ พฤษภาคม ๒๕๒๒ (๒๖) หนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๑๒/๑/ว ๑๖๐๖๕ ลงวนท ๒ สงหาคม ๒๕๒๒ (๒๗) หนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๑๒/๑/ว ๔๒๑๐ ลงวนท ๑๖ กมภาพนธ ๒๕๒๖ (๒๘) หนงสอกรมทดน ท มท ๐๗๐๘/ว ๕๐๘๕ ลงวนท ๘ มนาคม ๒๕๒๗ (๒๙) หนงสอกรมทดน ท มท ๐๗๐๘/ว ๖๕๗๘ ลงวนท ๒๓ มนาคม ๒๕๒๗ (๓๐) หนงสอกรมทดน ท มท ๐๗๐๘/ว ๑๐๗๕๗ ลงวนท ๑๘ พฤษภาคม ๒๕๒๗ (๓๑) หนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๑๐/ว ๓๐๐๓๘ ลงวนท ๒๘ พฤศจกายน ๒๕๓๘ (๓๒) หนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๑๐/ว ๒๘๐๐๒ ลงวนท ๒๒ ตลาคม ๒๕๓๙ (๓๓) ระเบยบกรมทดน วาดวยการจดทะเบยนสทธเกยวกบอสงหารมทรพยซงไดมาโดยทางมรดก (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๙ ลงวนท ๒๕ พฤศจกายน ๒๕๓๙ (๓๔) หนงสอกรมทดน ท มท ๐๗๑๐/ว ๒๔๕๕๔ ลงวนท ๑๔ สงหาคม ๒๕๔๐ (๓๕) หนงสอกรมทดน ท มท ๐๗๑๐/ว ๐๙๗๘๔ ลงวนท ๒๓ มนาคม ๒๕๔๓ (๓๖) หนงสอกรมทดน ดวนมาก ท มท ๐๗๑๐/ว ๑๒๘๑๗ ลงวนท ๒๗ เมษายน ๒๕๔๓ (๓๗) หนงสอกรมทดน ท มท ๐๗๒๘/ว ๐๖๕๑๒ ลงวนท ๑๒ มนาคม ๒๕๔๔ (๓๘) หนงสอกรมทดน ท มท ๐๗๒๘/ว ๑๖๑๓๓ ลงวนท ๓๐ พฤษภาคม ๒๕๔๕

๓ บรรดาระเบยบ ขอกาหนด หรอคาสงอนใดทกาหนดไวแลวในระเบยบน หรอซงขดหรอแยงกบระเบยบนใหใชระเบยบนแทน  ขอ ๔ ใหผอานวยการสานกมาตรฐานการทะเบยนทดนเปนผรกษาการตามระเบยบน

หมวด ๑ การจดทะเบยนสทธเกยวกบอสงหารมทรพยซงไดมาโดยทางมรดก

ตามมาตรา ๘๑ แหงประมวลกฎหมายทดน

สวนท ๑ การยนคาขอและการสอบสวน

ขอ ๕ เมอมผแสดงความประสงคขอใหพนกงานเจาหนาทจดทะเบยนสทธเกยวกบอสงหารมทรพยซงไดมาโดยทางมรดก ใหผนนยนคาขอตามแบบ ท.ด. ๑ สาหรบทดนทมโฉนดทดนหรอมใบไตสวน หรอแบบ ท.ด.๑ ก สาหรบทดนทไมมโฉนดทดนและอสงหารมทรพยอยางอนพรอมหลกฐานสาหรบทดนหรอหนงสอแสดงสทธในทดนและหลกฐานในการไดรบมรดกตอพนกงานเจาหนาท ขอ ๖ ใหพนกงานเจาหนาทตรวจชอเจามรดกในหลกฐานสาหรบทดนหรอหนงสอแสดงสทธในทดนและหลกฐานในการไดรบมรดก เมอเหนวาถกตองแลวใหสอบสวนพยานหลกฐานโดยบนทกลงในคาขอจดทะเบยนสทธและนตกรรมและการสอบสวนสทธในทดน (ท.ด.๑ หรอ ท.ด.๑ ก ) และแบบบนทกการสอบสวนขอจดทะเบยนโอนมรดก (ท.ด.๘) ดงน (๑) ทดนแปลงใดมชอเจามรดกคนเดยวและมทายาทซงมสทธรบมรดกคนเดยว เชน ทดน มชอ ก. เปนเจาของ ก. ตาย มบตรคนเดยว คอ จ. (๒) ทดนแปลงใดมช อเจามรดกคนเดยวและมทายาทซงมสทธรบมรดกหลายคน เชน ทดนมชอ ก. เปนเจาของ ก. ตาย มบตรหลายคน คอ จ. ฉ. ช. กบ ญ. ภรรยา (๓) ทดนแปลงใดมชอเจามรดกหลายคนแตมทายาทซงมสทธรบมรดกคนเดยว เชน ทดนมชอ ก. สาม ข. ภรรยาเปนเจาของ ก. ข. ตาย มบตรคนเดยว คอ จ. (๔) ทดนแปลงใดมช อเจามรดกหลายคนและมทายาทซงมสทธรบมรดกหลายคน ซงทายาทหลายคนนนตางกเปนผมสทธรบมรดกของเจามรดกรวมกน เชน ทดนมชอ ก. สาม ข. ภรรยา ก. ข. ตาย มบตรหลายคน คอ จ. ฉ. ช.

๔ (๕) ทดนแปลงใดมชอเจามรดกหลายคน ทายาทของเจามรดกแตละคนประสงคจะขอจดทะเบยนมรดกเฉพาะสวนของเจามรดกแตละคน ไมวาจะขอจดทะเบยนมรดกเฉพาะสวนทงหมดหรอเฉพาะสวนเพยงบางสวนกตาม เชน ทดนมชอ ก. และ ต. เปนเจาของ ก. และ ต. ตาย จ. ขอรบมรดกของ ก. สวน ฉ. ขอรบมรดกของ ต. หรอ ก. เปนเจาของทดนรวมกบ ต. และ ฉ. ขอรบมรดกเฉพาะสวนของ ต. เพยงบางสวน โดยทายาทอนทมสทธไดรบมรดกยงมไดขอจดทะเบยนรบมรดก ในกรณตาม (๑) (๒) (๓) (๔) ใหใชคาขอจดทะเบยนสทธและนตกรรมฯ (ท.ด.๑ หรอ ท.ด.๑ ก ) และบนทกการสอบสวนฯ (ท.ด.๘) อยางละ ๑ ฉบบ สวนในกรณตาม (๕) ใหใชรายละอยางละ ๑ ฉบบ ขอ ๗ การเขยนชอประเภทการจดทะเบยน ใหเขยนดงน (๑) ในกรณทมผมาขอจดทะเบยนมรดกทงแปลง เชน ทดนแปลงหนงมชอ ก. เปนเจาของ ก. ตาย จ. ฉ. บตร ญ. ภรรยา ขอจดทะเบยนมรดกทดนแปลงนนทงแปลง ใหเขยนชอประเภทวา “โอนมรดก” (๒) ในกรณทมผมาขอจดทะเบยนมรดกเพยงบางสวนตามสทธของตน เชน ก. เปนเจาของ ก. ตาย จ. หรอ ฉ. หรอ ญ. มาขอจดทะเบยนมรดกเพยงบางสวนตามสทธของตน โดยคงสวนของทายาทอนไวในนามของเจามรดกตอไปทานองเดยวกบเรองจดทะเบยนกรรมสทธรวม ใหเขยนชอประเภทวา “โอนมรดกบางสวน” (๓) ในกรณทมผมาขอจดทะเบยนมรดกเฉพาะสวนของเจามรดกคนใดคนหนงทงหมด เชน ทดนมชอ ก. ข. ค. เปนเจาของ ก. ตาย จ. ฉ. เปนทายาทมาขอจดทะเบยนมรดกเฉพาะสวนของ ก. ทงหมด ใหเขยนชอประเภทวา “โอนมรดกเฉพาะสวน” (๔) ในกรณทมผมาขอจดทะเบยนมรดกเฉพาะสวนของเจามรดกคนใดคนหนงเพยงบางสวนตามสทธของตน เชน ทดนมชอ ก. ข. ค. เปนเจาของ ก. ตาย จ. หรอ ฉ. คนใดคนหนงมาขอจดทะเบยนมรดกเฉพาะสวนของ ก. เพยงบางสวนตามสทธของตน โดยทายาทอนยงมไดมาขอจดทะเบยนมรดกดวย ใหเขยนชอประเภทวา “โอนมรดกเฉพาะสวนเพยงบางสวน” ทานองเดยวกบเรองจดทะเบยนกรรมสทธรวมเฉพาะสวน

(๕) การขอจดทะเบยนมรดกในกรณอนนอกจากทกลาวขางตน ใหเขยนชอประเภทการจดทะเบยนใหตรงตามรปเรอง เชน “โอนมรดกสทธการไถ” “โอนมรดกผรบจานอง” “โอนมรดกสทธเหนอพนดน” เปนตน ในกรณทขอจดทะเบยนเฉพาะสวนหรอบางสวน กใหนาวธเขยนชอประเภทตาม (๒) (๓) หรอ (๔) แลวแตกรณมาใชโดยอนโลม ขอ ๘ การเขยนคาขอจดทะเบยนสทธและนตกรรมฯ (ท.ด.๑ หรอ ท.ด.๑ ก) นน ใหปฏบตดงน ในชองประเภท ใหเขยนชอประเภททขอจดทะเบยนตามขอ ๗ แลวแตกรณ การเขยนชอ

๕ เจาของทดนในขอ ๒ ของคาขอจดทะเบยนสทธและนตกรรมฯ (ท.ด.๑ หรอ ท.ด.๑ ก) ถาทดนทขอจดทะเบยนมชอเจาของทดนหลายคน ใหเขยนเฉพาะชอและหมายเลขลาดบเจาของทดนทเปนเจามรดกพรอมทงใหเขยนวา “ผตาย” ไวทายชอเจามรดกดวย (ตามตวอยางหมายเลข ๑) การเขยนชอผขอในขอ ๓ ของคาขอจดทะเบยนสทธและนตกรรมฯ (ท.ด.๑ หรอ ท.ด.๑ ก) ใหปฏบตดงน (๑) ในกรณทมผมาขอจดทะเบยนมรดกทงแปลง หรอมรดกเฉพาะสวน โดยมชอผขอรบมรดกหลายคนใหเขยนหมายเลขลาดบกากบไวหนาชอทกชอดวย สวนชอเจามรดกไมตองยกมาอก (๒) ในกรณทมผมาขอจดทะเบยนมรดกเพยงบางสวน หรอมรดกเฉพาะสวนเพยงบางสวนการเขยนชอผขอใหยกชอเจามรดกลงมาไวตอไปอก เนองจากมสวนของเจามรดกยงคงเหลออยโดยใหดาเนนการทานองเดยวกบเรองขอจดทะเบยนกรรมสทธรวมหรอกรรมสทธรวมเฉพาะสวนจนกวาจะมทายาทมาขอจดทะเบยนมรดกสวนทเหลอไปจนหมด จงไมตองยกชอเจามรดกลงมาไว ขอ ๙ กรณทการจดทะเบยนโอนมรดกนน เปนการขอจดทะเบยนมรดกในประเภทโอนมรดกเฉพาะสวน ใหหมายเหตไว ณ รมดานซายของคาขอจดทะเบยนสทธและนตกรรมฯ (ท.ด.๑ หรอ ท.ด.๑ ก) และในสารบญจดทะเบยนของหนงสอแสดงสทธในทดนทงฉบบสานกงานทดน และฉบบเจาของทดนใหตรงกนวา ผขอขอจดทะเบยนมรดกเฉพาะสวนของเจาของทดนคนใด และสวนของเจาของทดนคนใดทยงคงเดมอยอก เชน ทดนมชอ ก. ข. ค. เปนเจาของ ก. ตาย มบตร ๓ คน คอ จ. ฉ. ช. ถา จ. ฉ. ช. ขอจดทะเบยนมรดกเฉพาะสวนของ ก. ไปทงหมด ใหหมายเหตวา “ จ. ฉ. ช. รบมรดกเฉพาะสวนของ ก. เทานน สวนของ ข. และ ค. คงอยตามเดม” ในกรณททายาทคนใดคนหนงขอจดทะเบยนมรดกเฉพาะสวนของ ก.ไปทงหมด โดยแสดงหลกฐานการยนยอมเปนหนงสอของทายาทอนซงไดระบไวในบญชเครอญาต ใหหมายเหตวา “จ. หรอ ฉ. หรอ ช. (แลวแตกรณ) รบมรดกเฉพาะสวนของ ก. เทานน สวนของ ข. และ ค. คงอยตามเดม” (ตามตวอยางหมายเลข ๒) กรณทการจดทะเบยนมรดกนน เปนการจดทะเบยนมรดกในประเภทโอนมรดกบางสวน หรอโอนมรดกเฉพาะสวนเพยงบางสวน ใหหมายเหตการจดทะเบยนมรดกดงกลาววา เปนการจดทะเบยนมรดกบางสวน หรอมรดกเฉพาะสวนเพยงบางสวน ตามทผขอแสดงหลกฐานการมสทธไดรบตามกฎหมาย เชน ทดนทงแปลงมชอ ก. เปนเจาของ ก. ตาย มบตร ๓ คน คอ จ. ฉ. ช. ถา จ. หรอ ฉ. หรอ ช. คนใดคนหนงขอรบมรดกบางสวนตามทตนมสทธไดรบตามกฎหมาย ใหหมายเหตวา “ จ. หรอ ฉ. หรอ ช. (แลวแตกรณ) รบมรดกบางสวนของ ก.” (ตามตวอยางหมายเลข ๓)

๖ กรณท เจามรดกเปนเจาของท ด นรวมกบบคคลอ น ใหระบใหชดแจงวา ผ ขอ ขอจดทะเบยนมรดกบางสวนของเจาของทดนคนใด และสวนของเจาของทดนรวมคนอนยงคงเดมอย เชน ตามตวอยางหมายเลข ๓ ถา ก. เปนเจาของทดนรวมกบ ข. ค. ดงน ใหหมายเหตวา “ จ. หรอ ฉ. หรอ ช. (แลวแตกรณ) รบมรดกเฉพาะสวนของ ก. เพยงบางสวนเทานน สวนของ ข. และ ค. คงอยตามเดม” (ตามตวอยางหมายเลข ๔) เมอหมายเหตดงกลาวขางตนแลวใหพนกงานเจาหนาทลงลายมอชอกากบไว ขอ ๑๐ การสอบสวนผขอและจดบนทกลงในแบบบนทกการสอบสวนฯ (ท.ด.๘) ใหสอบสวนและจดบนทกใหไดความครบถวนตามแบบพมพ โดยในขอ ๒ ของบนทกการสอบสวนฯ (ท.ด.๘) ถาหนงสอแสดงสทธในทดนตกอยกบบคคลอนและผขอไมสามารถนามายนได ใหสอบสวนและบนทกโดยละเอยดวา หนงสอแสดงสทธในทดนตกอยกบบคคลใด มภมลาเนาอย ณ ทใด ผขอจะนามาเองหรอจะใหพนกงานเจาหนาทเรยกหนงสอแสดงสทธในทดนนน สวนขอ ๓ ของบนทกการสอบสวนฯ (ท.ด.๘) ใหสอบสวนและบนทกเกยวกบสทธและเหตผลในการขอจดทะเบยนมรดก เชน ผขอเปนบตรเจามรดก และเมอเจามรดกยงมชวตอยมไดทาพนยกรรมยกใหผใด หรอผขอเปนผรบพนยกรรมของเจามรดกตามพนยกรรมฉบบลงวนท.....………………เปนตน นอกจากนน ถามเหตผลอนใดเกยวกบเรองขอจดทะเบยนมรดกอกกใหจดบนทกไว การสอบสวนสทธในการขอจดทะเบยนมรดกนน ตองสอบสวนใหปรากฏวา ผขอจะขอรบมรดกในฐานะทเปนทายาทโดยธรรม หรอในฐานะเปนผรบพนยกรรม ถาเปนการขอรบมรดกในฐานะเปนผรบพนยกรรมใหเรยกตนฉบบพนยกรรมมาตรวจด แลวใหผขอสงสาเนาหรอภาพถายพนยกรรมซงผขอรบรอง และใหพนกงานเจาหนาท ตรวจสอบกบตนฉบบพนยกรรม แลวลงชอรบรองการตรวจกบตนฉบบเปนหลกฐานในสาเนาหรอภาพถายพนยกรรมนนเกบรวมเรองไว สวนตนฉบบคนใหผขอโดยใหลงนามรบไปเปนหลกฐาน การตรวจแบบพนยกรรมใหพนกงานเจาหนาทพจารณาเฉพาะรปแบบของพนยกรรมวาถกตองตามแบบทประมวลกฎหมายแพงและพาณชยกาหนดไวแลวหรอไม และหากการสอบสวนเชอไดวาพนยกรรมดงกลาวเปนพนยกรรมของเจามรดก ใหดาเนนการตอไปได ในกรณทผขอไมสามารถนาตนฉบบพนยกรรมมาประกอบการยนคาขอไดเนองจากสญหายหรอถกทาลาย ผขอสามารถนาสาเนาพนยกรรมทเคยนาไปแสดงตอหนวยงานราชการ เชน ศาล หรอสานกงานทดนอน และพนกงานเจาหนาทของหนวยงานนนไดรบรองสาเนาถกตองมาใชเปนหลกฐานแทนตนฉบบพนยกรรมกได

๗ เมอจดบนทกการสอบสวนเสรจแลว และผขอรบรองวาถกตองจงใหผขอลงชอไวในชองผใหถอยคาทายแบบบนทกการสอบสวน แบบบนทกการสอบสวนฯ (ท.ด.๘) ใหใชตามตวอยางทายระเบยบน (ตามตวอยางหมายเลข ๕) ขอ ๑๑ การสอบสวนและจดบญชเครอญาตของเจามรดกไวดานหลงบนทกการสอบสวนฯ (ท.ด.๘) นน ใหผขอแสดงชอทายาททมสทธรบมรดกตามลาดบและชนของทายาทตามกฎหมาย เชน ชอบดามารดา ชอผสบสนดาน หรอผรบมรดกแทนท และชอคสมรส เมอไดเขยนชอทายาทของเจามรดกดงกลาวแลว ใตชอเจามรดกใหเขยนวา “เจามรดกตายเมอ…..…..” ใหเขยนคาวา “ผขอ” ไวใตชอผขอ ในกรณผขอขอใหลงชอทายาทอนทมสทธไดรบมรดกเปนผรบมรดกรวมกบผขอดวยใหเขยนคาวา “ผขอขอใหลงชอ” ไวใตชอทายาทนน ๆ และถาทายาทคนใดเปนผเยาว หรอเปนคนไรความสามารถ หรอตาย ใหเขยนอาย ผเยาวหรอการเปนคนไรความสามารถหรอตาย และวน เดอน ป ทตายไวใตชอทายาทนน ๆ ดวย ในกรณทผขอไมทราบเครอญาตของเจามรดกโดยครบถวน กใหแสดงบญชเครอญาตเทาททราบ และใหบนทกเหตผลทไมทราบไวโดยชดแจง เชน มบดาอยตางประเทศ อาจมภรรยาและบตรทตางประเทศอกหรอไม ผขอไมทราบ เมอไดทาบญชเครอญาตเสรจแลว ใหผขอลงลายมอชอหรอพมพลายนวมอรบรองบญชเครอญาตทใหไว แลวใหพนกงานเจาหนาทลงลายมอชอกากบไว (ตามตวอยางหมายเลข ๖) และในกรณพนกงานเจาหนาทตองสงประกาศใหแกทายาท ใหจดทาบญชรายชอและทอยของทายาทซงผขอแสดงประกอบการขอรบมรดกไวดวย (ตามตวอยางหมายเลข ๗) ในกรณผขอเปนผ รบพนยกรรม ผขอไมจาเปนตองแจงบญชเครอญาต และพนกงานเจาหนาทไมตองสงประกาศมรดกแจงใหทายาทอนทราบ ขอ ๑๒ กรณผขอนาทายาททแสดงไวในบญชเครอญาตทกคนมาใหถอยคายนยอมหรอนาหลกฐานการไมรบมรดกของทายาทดงกลาวมาแสดงตอพนกงานเจาหนาทภายหลงทครบกาหนดเวลาทประกาศแลว เชนน พนกงานเจาหนาทไมสามารถดาเนนการตอไปได เนองจากคาขอถกยกไปโดยอานาจของกฎหมายนบแตครบกาหนดเวลาทประกาศแลว ทงนตามทกฎกระทรวงวาดวยการโอนมรดกตามมาตรา ๘๑ แหงประมวลกฎหมายทดนกาหนดไว แตหากผขอยงประสงคจะยนขอรบมรดกตอไปอกใหพนกงานเจาหนาทแนะนาใหผขอยนคาขอใหม โดยพนกงานเจาหนาทไมตองสงยกเลกคาขอเดม แตใหหมายเหตถงการทคาขอถกยกเลกไวในคาขอวา “คาขอนถกยกเลกเนองจากผขอไมสามารถนาทายาททแสดงไวในบญชเครอญาตทกคนมาใหถอยคายนยอมหรอไมสามารถนาหลกฐานการไมรบมรดก

๘ ของทายาทดงกลาวนนมาแสดงภายในกาหนดเวลาทประกาศ” แลวใหพนกงานเจาหนาทลงนามพรอมวน เดอน ป กากบไว ใหพนกงานเจาหนาทชแจงใหผขอทราบถงเหตทคาขออาจจะถกยกเลกในกรณตามวรรคหนงไวเปนลายลกษณอกษรในเวลาทผขอยนคาขอดวยทกราย ขอ ๑๓ ในกรณทเจามรดกถงแกกรรมเมออายมากแลว และผขอรบมรดกแจงวาไมอาจนาหลกฐานการตายของบดามารดาเจามรดก ซงมอายมาก เชน อายรวมรอยปและถงแกกรรมไปแลวมาแสดงได กใหพนกงานเจาหนาทบนทกถอยคาผขอไวเปนหลกฐานวา หากปรากฏในภายหลงวาถอยคาทใหไวเปนเทจเพราะปดบงทายาท การจดทะเบยนโอนมรดกดงกลาวอาจถกเพกถอนหรอแกไขไดตามมาตรา ๖๑ แหงประมวลกฎหมายท ดน และผ ขอจะตองมความผดอาญาฐานแจงความเทจตอพนกงานเจาหนาทตามประมวลกฎหมายอาญา ตลอดจนตองรบผดชอบตอความเสยหายใด ๆ ทเกดจากการปดบงทายาทนนดวย แลวจงดาเนนการใหผขอตอไปโดยไมตองใหผขอไปขอหนงสอรบรองการตายของบคคลดงกลาวมาแสดงอก ขอ ๑๔ กรณคสมรสของเจามรดกมาขอรบโอนมรดกโดยไมมทะเบยนสมรสมาแสดงใหพนกงานเจาหนาทสอบสวน หากปรากฏวาเปนการสมรสกอนประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บรรพ ๕ ใชบงคบ คอกอนวนท ๑ ตลาคม ๒๔๗๘ โดยมไดมการจดทะเบยนสมรสกนไว ถอวาเปนคสมรสโดยชอบดวยกฎหมาย ขอ ๑๕ ถาผขอไมสามารถนาหนงสอแสดงสทธในทดนมายนพรอมกบคาขอได ทงไมทราบเครองหมายทดนแปลงทจะขอจดทะเบยนมรดก กใหผขอยนคาขอขอตรวจหลกฐานทดนนนเสยกอน ในกรณททราบเครองหมายทดนทจะขอรบมรดก เมอไดตรวจสอบกบหลกฐานทดนแปลงนนไดกใหดาเนนการไปได ในกรณทนาหนงสอแสดงสทธในทดนมายนไมไดเพราะเปนอนตรายหรอสญหาย ใหผขอขอออกใบแทนดวย แลวจงดาเนนเรองประกาศขอจดทะเบยนมรดกและประกาศขอออกใบแทนไปพรอมกน แตใหแยกเรองประกาศแตละเรองตางหากจากกน  

สวนท ๒ การเรยกหนงสอแสดงสทธในทดนจากผยดถอและการเกบรกษาไวระหวางรอการจดทะเบยน

ขอ ๑๖ เมอผขอจดทะเบยนมรดกแจงตอพนกงานเจาหนาทวา หนงสอแสดงสทธในทดนตกอยกบผ อ น ไมสามารถนามาขอจดทะเบยนได ใหพนกงานเจาหนาทรบคาขอไวและตรวจสอบ

๙ หลกฐานหนงสอแสดงสทธในทดนฉบบสานกงานทดน เมอเหนวาถกตองแลวกใหดาเนนการประกาศมรดกไปกอน โดยบนทกถอยคาผขอใหจดการนาหนงสอแสดงสทธในทดนนนมายนในวนจดทะเบยน แตถาในวนนดจดทะเบยนยงไมสามารถนามาไดอก จงใหพนกงานเจาหนาทเรยกหนงสอแสดงสทธในทดนจากผยดถอมาดาเนนการตอไป ขอ ๑๗ การเรยกหนงสอแสดงสทธในทดน ใหพนกงานเจาหนาทเรยกตอเมอเรองทขอจดทะเบยนนนพรอมทจะทาการจดทะเบยนได โดยใหพนกงานเจาหนาทมหนงสอสงทางไปรษณยตอบรบถงผ ย ดถอหนงสอแสดงสทธในท ดน ใหนาหนงสอแสดงสทธในท ดนมามอบตอพนกงานเจาหนาท ณ ททาการของพนกงานเจาหนาทในวนทกาหนด แตอยางชาไมเกนสบหาวน นบแตวนทไดรบหนงสอเรยก เมอครบกาหนดตามทเรยกใหสงหนงสอแสดงสทธในทดน และมหลกฐานการไดรบหนงสอของผยดถอแลว แตผยดถอไมสงหนงสอแสดงสทธในทดนใหแกพนกงานเจาหนาทและไมแจงเหตขดของใหทราบภายในกาหนด กใหพนกงานเจาหนาท แจงความตอพนกงานสอบสวนเพอดาเนนคดฐานขดคาสงเจาพนกงานตอไป ขอ ๑๘ ในกรณทผขอจดทะเบยนมรดกและผยดถอนาหนงสอแสดงสทธในทดนมาพรอมกนในวนจดทะเบยน เมอพนกงานเจาหนาทจดทะเบยนเสรจแลว ใหคนหนงสอแสดงสทธในทดนแกผทนามามอบรบไปในวนจดทะเบยนนน ในกรณทมเหตขดของไมอาจจดทะเบยนไดในวนทผยดถอนาหนงสอแสดงสทธในทดนมามอบตอพนกงานเจาหนาท ใหพนกงานเจาหนาทกาหนดวนจดทะเบยนใหใหมอกครงหนงไมเกนสบหาวน และแจงเหตขดของในการทจดทะเบยนไมได และสงใหผทยดถอหนงสอแสดงสทธในทดนนาหนงสอแสดงสทธในทดนมามอบใหพนกงานเจาหนาทในวนนดจดทะเบยนใหมนนดวย โดยบนทกใหผยดถอหนงสอแสดงสทธในทดนรบทราบไวเปนหลกฐาน เมอถงวนกาหนดนดใหม หากผยดถอหนงสอแสดงสทธในทดนไมนาหนงสอแสดงสทธในทดนมามอบและไมแจงเหตขดของใหพนกงานเจาหนาททราบ ใหพนกงานเจาหนาทดาเนนการตามขอ ๑๗ ในกรณทผยดถอหนงสอแสดงสทธในทดนนาหนงสอแสดงสทธในทดนมายนตอพนกงานเจาหนาทตามความในวรรคสอง แตมเหตขดของยงไมอาจจดทะเบยนได เมอผยดถอหนงสอแสดงสทธในทดนประสงคจะมอบหนงสอแสดงสทธในทดนไวกบพนกงานเจาหนาท กใหพนกงานเจาหนาทบนทกถอยคาผยดถอรวมเรองไว แลวเกบรกษาหนงสอแสดงสทธในทดนไวในทปลอดภย โดยออกใบรบ (ท.ด.๕๓) ใหผทนาหนงสอแสดงสทธในทดนมามอบยดถอไวเปนหลกฐาน เมอไดจดทะเบยนมรดกเสรจแลว ใหแจงผยดถอนาใบรบ (ท.ด.๕๓) มารบหนงสอแสดงสทธในทดนคนไปโดยเรว ในระหวางทหนงสอ

๑๐ แสดงสทธในทดนอยในความครอบครองของพนกงานเจาหนาท หามมใหจดทะเบยนสทธและนตกรรมประเภทอนอก เวนแตจะไดรบความยนยอมจากผยดถอหนงสอแสดงสทธในทดนนน การออกใบรบหนงสอแสดงสทธในทดน (ท.ด.๕๓) ใหทา ๒ ฉบบ มอบใหผนาหนงสอแสดงสทธในทดนมาแสดง ๑ ฉบบ และเกบไวเปนหลกฐานของสานกงานทดน ๑ ฉบบ ถาใบรบทมอบใหผนาหนงสอแสดงสทธในทดนมาแสดงสญหาย ใหพนกงานเจาหนาทสอบสวนบนทกถอยคาผมาขอรบหนงสอแสดงสทธในทดนคน รวมเรองไว ขอ ๑๙ เมอพนกงานเจาหนาทไดทาการสอบสวนรบคาขอการขอจดทะเบยนมรดกรายใดแลว ใหผขอถอใบเสรจรบเงนไวเปนหลกฐานเพอนามาตดตอกบพนกงานเจาหนาท และในกรณทผขอเปนผนาหนงสอแสดงสทธในทดนมายนดวยตนเอง เมอทาคาขอและสอบสวนเสรจแลวใหบนทกผขอวาไดรบหนงสอแสดงสทธในทดนคนจากพนกงานเจาหนาทแลว และจะนาหนงสอแสดงสทธในทดนมาในวนจดทะเบยนอกครงหนง  

สวนท ๓ การลงบญชรบทาการและบญชแยกประเภทคมเรองมรดก

ขอ ๒๐ ใหนาเรองราวขอจดทะเบยนมรดก ลงบญชรบทาการประจาวน (บ.ท.ด.๒) บญชสถตงานและเงนคาธรรมเนยม (บ.ท.ด.๒๑) และบญชแยกประเภทคมเรอง (บ.ท.ด.๒๗) การลงบญชฯ (บ.ท.ด.๒๗) ใหใชสมดบญชเปนอาเภอ ๆ ละหนงเลม การลงบญชใหลงเรยงตามลาดบเรองทมา ขอใหจดทะเบยนมรดกเปนป ๆ (ปงบประมาณ) เมอสนปแลวจงใหตงตนเลขทใหม บญชหนาหนง ๆ ใหเวนชองบรรทดไวโดยกาหนดใหลงหนาละ ๕ รายการ สานกงานท ดนท มระบบคอมพวเตอรเพอการจดทะเบยนสทธและนตกรรมแลวและสามารถพมพรายงานตามแบบบญชดงกลาวตามวรรคหน งได ใหใชรายงานท พมพจากระบบคอมพวเตอรแทนสมดบญชตามวรรคหนงได

สวนท ๔ การประกาศ

ขอ ๒๑ การเขยนหรอพมพประกาศ ใหปฏบตดงน (๑) ชอประกาศ................ใหกรอกชอสานกงานทดนจงหวด หรอสานกงานทดนสาขาอยางใดอยางหนงแลวแตกรณ

๑๑ (๒) เรองมผขอ..................ใหกรอกชอประเภททขอใหจดทะเบยนและชอเจามรดก เชน “...…...........จดทะเบยนมรดกทดนของนาย ก. ผตาย” หรอ “…............... จดทะเบยนมรดกทดนเฉพาะสวนเพยงบางสวนของนาย ก. ผตาย” เปนตน (๓) ขอความทจะกรอกตอไป ในแบบพมพประกาศใหกรอก ดงน - ดวย...........ใหกรอกชอผขอ ถาผขอมหลายคนใหกรอกเฉพาะชอผขอคนแรก นอกนนไมตองระบชอ ใหใชคาวา “กบพวก” แทน - ไดยนเรองราวขอ...........ใหกรอกตาม (๒) - หนงสอสาคญ........เลขท…....หนาสารวจ.......หมท......ตาบล…...อาเภอ......จงหวด.....……ใหกรอกรายละเอยดตามเครองหมายทดนทปรากฏในหนงสอแสดงสทธในทดนนน - โดยอางวา........….ใหกรอกเหตทผขอยกขนอางขอจดทะเบยน เชน ผขอเปนบตรเจามรดก หรอมรดกรายน เจามรดกไดทาพนยกรรมยกใหแกผขอ เปนตน ถาผขอขอใหลงชอทายาทอนรบมรดกรวมดวย กใหระบชอทายาทอนนนพรอมทงเหตผลทขอใหลงชอไวดวย (ตามตวอยางหมายเลข ๘ ) - ภายใน……วน ใหกรอกจานวนวนทกฎหมายกาหนดในเรองมรดกมกาหนดสามสบวนกเขยน “สามสบ” - ประกาศ ณ วนท.............ใหกรอกวนเดอนปททาการประกาศนน - ตาแหนง ใหขดฆาคาวา “ตาแหนง” ออก แลวเขยนคาวา “พนกงานเจาหนาท” แทน  ขอ ๒๒ ประกาศใหปดไวทสานกงานท ดน เขตหรอทวาการอาเภอหรอกงอาเภอ สานกงานเทศบาล ททาการองคการบรหารสวนตาบล ททาการแขวงหรอททาการกานนทองทซงทดนตงอย และบรเวณทดนนนแหงละ ๑ ฉบบ เกบรวมเรองไว ๑ ฉบบ ขอ ๒๓ การปดประกาศนน ใหปดไวในทเปดเผยมกาหนดสามสบวน ดงน (๑) การปดประกาศทสานกงานทดน ใหพนกงานเจาหนาทมอบหมายใหเจาหนาทของสานกงานคนใดคนหนงเปนผปด โดยตองปดไวในทสาหรบปดประกาศ เมอผปดไดจดการปดและรายงานการปดประกาศแลว ใหพนกงานเจาหนาทเกบหลกฐานหรอรายงานการปดประกาศรวมเรองไว (๒) การปดประกาศ ณ เขตหรอทวาการอาเภอหรอกงอาเภอ สานกงานเทศบาล ททาการองคการบรหารสวนตาบล ททาการแขวงหรอททาการกานน ใหพนกงานเจาหนาททาหนงสอนาสงประกาศโดยใชแบบพมพ (ท.ด.๔) เมอผปดประกาศไดรายงานการปดประกาศมาแลว ใหพนกงานเจาหนาทเกบรายงานการปดประกาศรวมเรองไว

๑๒ (๓) การปดประกาศในบรเวณทดน ใหพนกงานเจาหนาทสงประกาศใหกานนทองทซงทดนตงอยเปนผปดในทเหนไดงาย เมอผปดไดรายงานการปดประกาศมาแลว ใหพนกงานเจาหนาทเกบรายงานการปดประกาศรวมเรองไว ขอ ๒๔ การนบวนปดประกาศวาจะครบกาหนดตามมาตรา ๘๑ แหงประมวลกฎหมายทดนเมอใด ใหเรมนบ ๑ ตงแตวนรงขนของวนปดประกาศฉบบหลงสดเปนตนไป ขอ ๒๕ การทาหนงสอสงประกาศใหกบบคคลทผขอแจงวาเปนทายาททกคนทราบเทาทสามารถจะทาไดนน ใหพนกงานเจาหนาททาหนงสอสงประกาศใหกบทายาทผมสทธควรไดรบมรดกตามทปรากฏในบญชเครอญาตเทานน ในการนใหพนกงานเจาหนาทสอบถามผขอพรอมทงบนทกไวเปนหลกฐานวา ผขอจะเปนผนาหนงสอและประกาศไปสงเองหรอจะขอใหพนกงานเจาหนาทเปนผสงให ถาผขอจะเปนผนาสงเองกใหผขอลงนามรบหนงสอและประกาศไป และเมอผขอไดนาสงใหทายาทอนแลวใหนาใบรบของทายาทนน ๆ มามอบตอพนกงานเจาหนาทกอนการจดทะเบยน ถาพนกงานเจาหนาทเปนผสง ใหจดการสงทางไปรษณยตอบรบ

สวนท ๕ การรบคาขอโตแยงและการเปรยบเทยบมรดก

ขอ ๒๖ ผมสทธโตแยงการขอรบมรดกจะตองเปนทายาทซงมสทธไดรบมรดก คอ ทายาทโดยธรรมหรอผรบพนยกรรม ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยเทานน ขอ ๒๗ ในระหวางประกาศถามผโตแยงใหดาเนนการดงน (๑) ใหพนกงานเจาหนาทสอบสวนถงสทธการรบมรดกของผโตแยง โดยตองสอบสวนทานองเดยวกบการสอบสวนผขอจดทะเบยนรบโอนมรดก กลาวคอ ตองสอบสวนให ปรากฏวา ผโตแยงเปนทายาทโดยธรรมหรอเปนผรบพนยกรรม และใหผโตแยงตรวจดบญชเครอญาตของเจามรดกทผขอแสดงไว ถาบญชเครอญาตนนไมถกตองครบถวน กใหผโตแยงแสดงบญชเครอญาตของเจามรดกประกอบคาขอโตแยงดวย หากผโตแยงรบวาบญชเครอญาตทผ ขอแสดงไวนนถกตอง กใหผโตแยงรบรองความถกตองของบญชเครอญาตนนไวในคาขอโตแยงเปนหลกฐานดวย คาขอโตแยงใหใชแบบพมพคาขอ (ท.ด.๙) (๒) เมอรบคาขอโตแยงแลวใหลงบญชรบทาการ (บ.ท.ด.๒) บญชสถตงานและเงนคาธรรมเนยม (บ.ท.ด.๒๑) และใหหมายเหตการโตแยงในบญชแยกประเภทคมเรอง (บ.ท.ด.๒๗) ในรายทขอจดทะเบยนมรดกในชองหมายเหตวา ผใดเปนผโตแยง สวนคาขอจดทะเบยนสทธและนตกรรมฯ

๑๓ (ท.ด.๑ หรอ ท.ด.๑ ก) ใหบนทกไวตอนบนดานขวาวา “มการโตแยง” และในบนทกการสอบสวนฯ (ท.ด.๘) กใหเขยนขอความอยางเดยวกน ณ ทเดยวกนดวย สาหรบดานหลงบนทกการสอบสวนฯ (ท.ด.๘ ) ใหหมายเหตใหเหนไดชดเจนตอทายบญชเครอญาตทผขอแสดงไวนนวา ผใดโตแยงการจดทะเบยนมรดกของผใด เมอวนเดอนปใด แลวใหพนกงานเจาหนาทลงนามกากบไว (๓) เมอครบกาหนดประกาศแลว ใหพนกงานเจาหนาทแจงกาหนดวน เวลา และสถานททจะสอบสวนเปรยบเทยบเปนหนงสอใหผขอและผโตแยงทราบลวงหนาไมนอยกวาเจดวน และใหพนกงานเจาหนาทจดสงหนงสอโดยทางไปรษณยตอบรบ หรอมอบหมายใหผทควรเชอถอไดเปนผนาสง โดยใหมหลกฐานการรบหนงสอของผขอและผโตแยงรวมเรองไว ขอ ๒๘ การเปรยบเทยบใหดาเนนการดงน (๑) กรณทผขอและผโตแยงไดมาพรอมกนตามกาหนดนดของพนกงานเจาหนาทตามความในขอ ๒๗ แลว ใหพนกงานเจาหนาทแจงคาขอและคาโตแยงใหทงสองฝายทราบ แลวชแจงถงสทธของผขอและผโตแยงอนจะพงมตามกฎหมาย โดยพจารณาจากหลกฐานทปรากฏแกพนกงานเจาหนาท ถาตกลงกนได ใหบนทกขอตกลงนนไวในแบบบนทกถอยคา (ท.ด.๑๖) โดยใหทงสองฝายลงลายมอชอไวเปนหลกฐาน ถาขอตกลงนนชอบดวยกฎหมายกใหดาเนนการไปตามขอตกลงนน ถาคกรณไมอาจตกลงกนไดกใหพนกงานเจาหนาทสอบสวนคกรณ พยานบคคลหรอเอกสารทเกยวของไดตามทเหนสมควรเพอประกอบการพจารณา แลวใหพนกงานเจาหนาทพจารณาสงการไปตามพยานหลกฐาน ขอเทจจรงและหลกกฎหมาย โดยใหสงไวดวยวา ถาฝายใดไมพอใจคาสงฝายนนตองไปฟองรองตอศาลภายในกาหนดหกสบวน นบแตวนทไดรบแจง และตองนาหลกฐานการยนฟองพรอมสาเนาคาฟองเกยวกบสทธในการไดรบมรดกมาแสดงตอพนกงานเจาหนาทภายในเวลาดงกลาวดวย หากไมดาเนนการตามทกฎหมายกาหนด พนกงานเจาหนาทจะไดดาเนนการไปตามทสงการไว แลวใหคกรณลงลายมอชอและวน เดอน ป ทรบทราบคาสงของพนกงานเจาหนาทไวเปนหลกฐาน (๒) กรณทผขอหรอผโตแยงมาพบพนกงานเจาหนาทตามกาหนดนดแตเพยงฝายเดยว ยอมถอไดวาคกรณไมอาจตกลงกนได พนกงานเจาหนาทจงชอบทจะดาเนนการเปรยบเทยบสงการโดยถอเอาหลกฐานทมอยเปนหลกในการพจารณาไดตามทเหนสมควร เสรจแลวแจงใหผขอหรอผโตแยงทมาพบพนกงานเจาหนาทตามกาหนดนดทราบเชนเดยวกบ (๑) สวนผขอหรอผโตแยงทไมมาพบพนกงานเจาหนาทใหสงหนงสอแจงไปใหทราบในทานองเดยวกน (๓) เมอฝายทไปฟองไดนาหลกฐานการยนฟองพรอมสาเนาคาฟองเกยวกบสทธในการไดรบมรดกตอศาลมาแสดงตอพนกงานเจาหนาท ภายในกาหนดหกสบวนนบแตวนทไดรบแจง กให

๑๔ ระงบการจดทะเบยนไว ถาไมนาหลกฐานทฟองรองภายในกาหนดดงกลาวมาแสดง กใหดาเนนเรองตามทได สงการไวตอไปได (๔) ในกรณทคกรณไดทราบคาสงของพนกงานเจาหนาทแลวแตไมยอมลงลายมอชอรบทราบ กใหพนกงานเจาหนาทบนทกการทผขอหรอผโตแยงไมยอมลงลายมอชอไวเปนหลกฐานพรอมดวยพยานรเหน (๕) สาหรบกรณททงผขอและผโตแยงไมมาพบพนกงานเจาหนาทตามกาหนดนด ใหทาหนงสอนดคกรณมาทาการสอบสวนเปรยบเทยบอกครงหนง โดยใหแจงกาหนดวน เวลา และสถานท ทจะสอบสวนเปรยบเทยบใหผขอและผโตแยงทราบลวงหนาไมนอยกวาเจดวน และใหระบไปดวยวา ถาผขอและผโตแยงไมมาพบพนกงานเจาหนาทเพอสอบสวนเปรยบเทยบตามกาหนดและมไดแจงขอขดของใหทราบ พนกงานเจาหนาทจะไดสงยกเลกเรองขอจดทะเบยนมรดกนนเสย เมอถงกาหนดนดแลว คกรณไมมาตามกาหนดและมไดแจงขอขดของใหทราบ ใหพนกงานเจาหนาทสงยกเลกเรองขอจดทะเบยนมรดก โดยหมายเหตในคาขอจดทะเบยนสทธและนตกรรมฯ (ท.ด.๑ หรอ ท.ด.๑ ก) ในบญชแยกประเภทคมเรอง (บ.ท.ด.๒๗) วา “ยกเลกเรองเพราะผขอและผโตแยงไมมาตดตอ” แลวใหพนกงานเจาหนาทลงนามพรอมวน เดอน ป กากบไว เสรจแลวเกบเรองเขาสารบบทดนแปลงนน พรอมทงแจงสทธตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองใหผขอทราบ (๖) การสงหนงสอแจงผทไมมาพบพนกงานเจาหนาทตาม (๒) และนดคกรณตาม (๕) ใหสงทางไปรษณยตอบรบ กรณผขอหรอผโตแยงหลายคนใหสงหนงสอแจงและนดไปถงทกคน ขอ ๒๙ ในการสอบสวนหรอบนทกถอยคาเกยวกบเรองมรดก ใหพนกงานเจาหนาทลงลายมอชอและวน เดอน ป ไวในบนทกนนดวย ขอ ๓๐ ในกรณททายาทไดยนฟองตอศาลตามขอ ๒๘ หรอทายาทอนซงมสทธไดรบมรดกไดฟองคดเกยวกบสทธในการรบมรดกตอศาลกอนทพนกงานเจาหนาทไดจดทะเบยนสทธและนตกรรมการไดมาโดยทางมรดก เมอผนนนาหลกฐานการยนฟอง พรอมสาเนาคาฟองมาแสดงตอพนกงานเจาหนาทใหพนกงานเจาหนาทลงบญชอายด และหมายเหตกลดตดไวในหนงสอแสดงสทธในทดนฉบบสานกงานทดนและสารบบทดนเปนการชวคราววา “ทดนแปลงนไดมการฟองคดเกยวกบสทธในการไดรบมรดกตอศาลตามคาฟองศาล…....……………….คดหมายเลขดาท.……...….......ลงวนท……….................ใหระงบการจดทะเบยนไว จนกวาศาลจะมคาพพากษาหรอคาสงถงทสด” และเมอศาลไดมคาพพากษาหรอคาสงถงทสดประการใด กใหดาเนนการไปตามคาพพากษาหรอคาสงนน ขอ ๓๑ หากมผขอโตแยงภายหลงวนครบกาหนดประกาศ ใหพนกงานเจาหนาทชแจงใหผโตแยงทราบวา ไมอาจรบคาโตแยงไวดาเนนการใหไดเนองจากประกาศครบกาหนดตามกฎหมายแลว

๑๕

สวนท ๖ การจดทะเบยนมรดก

ขอ ๓๒ กอนจดทะเบยนมรดกใหพนกงานเจาหนาทตรวจเรองโดยละเอยด เมอเหนวาไมมขอขดของประการใด ใหบนทกเสนอเจาพนกงานทดนจงหวด หรอเจาพนกงานทดนจงหวดสาขา หรอนายอาเภอหรอปลดอาเภอผเปนหวหนาประจากงอาเภอ หรอผรกษาราชการแทน หรอผรกษาการในตาแหนง หรอผปฏบตราชการแทนแลวแตกรณ เปนผพจารณาสงใหจดทะเบยน เมอไดมการสงการแลวจงใหดาเนนการตอไป เมอไดจดทะเบยนแลวใหบนทกไวดานหลงบนทกการสอบสวนฯ (ท.ด.๘) วา “ไดจดทะเบยนมรดกลงชอ (ชอผขอ, ชอทผขอใหลงชอ หรอผโตแยงแลวแตกรณ) ไปแลวแตวนท..….เดอน..…………. พ.ศ. ....” และใหพนกงานเจาหนาทลงชอไวเปนหลกฐานพรอมทงใหผขอรบมรดกลงชอรบทราบการจดทะเบยนดวย กรณโอนมรดกใหแกทายาทตามคาพพากษาหรอคาสงศาล ใหพนกงานเจาหนาทจดทะเบยนไดโดยไมตองบนทกเสนอใหสงโอนมรดกแตอยางใด ขอ ๓๓ กรณผเยาวขอรบมรดกโดยททรพยมรดกมการจดทะเบยนจานองไวและในสญญาจานองมขอความวา “ถาในการบงคบจานองตามสญญานเงนยงขาดจานวนทคางชาระอยอกเทาใด ผจานองยอมรบใชจานวนเงนทขาดนนจนครบ” กรณดงกลาวไมเปนการรบมรดกโดยมเงอนไขหรอคาภาระตดพนตามมาตรา ๑๕๗๔ (๙) หรอตามมาตรา ๑๖๑๑ (๒) แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พนกงานเจาหนาทสามารถรบจดทะเบยนได ขอ ๓๔ กรณบตรนอกกฎหมายทบดารบรองแลวมาขอรบมรดก ใหพนกงานเจาหนาทตรวจสอบและสอบสวนใหไดขอเทจจรงวา เปนผสบสนดานของเจามรดกจรง โดยใหพจารณาจากหลกฐาน เชน การยอมใหใชชอสกล การแจงเปนบดาตามสตบตร การใหการอปการะเลยงด เปนตน เมอสามารถรบฟงไดวาเปนบตรนอกกฎหมายทบดาไดรบรองแลว พนกงานเจาหนาทสามารถรบจดทะเบยนได ขอ ๓๕ กรณพระภกษมาขอรบมรดกหรอคดคานเพอขอรบมรดกในฐานะทายาทโดยธรรมกรณดงกลาวไมเปนการตองหามตามมาตรา ๑๖๒๒ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พนกงานเจาหนาทสามารถรบคาขอไวดาเนนการตามกฎหมายได ขอ ๓๖ การจดทะเบยนโอนมรดกเกยวกบอสงหารมทรพยอยางอน ใหพนกงานเจาหนาทเรยกเอกสารหลกฐาน เชน ใบขออนญาตปลกสราง หรอหลกฐานอนทแสดงวาอสงหารมทรพยนน

๑๖ เปนของเจามรดกจรง เพอประกอบการพจารณาในการจดทะเบยนมรดกดวย เมอสอบสวนพยานหลกฐานเปนทเชอไดวาอสงหารมทรพยอยางอนดงกลาวเปนของเจามรดกจรง ใหพนกงานเจาหนาทดาเนนการใหตามทผขอแสดงหลกฐานการมสทธตามกฎหมายตอไป การจดทะเบยนโอนมรดกอสงหารมทรพยอยางอนเพยงอยางเดยว ซงไมมหลกฐานการจดทะเบยนใหผขอยดถอไวเปนหลกฐาน ถาผขอตองการหลกฐานกใหผขอยนคาขอคดสาเนารายการจดทะเบยนมรดกในทะเบยนสทธและนตกรรมเกยวกบอสงหารมทรพย (ท.อ.๑๓) แลวใหพนกงานเจาหนาทคดหรอถายสาเนาเอกสารและรบรองสาเนาใหโดยเรยกเกบคาธรรมเนยมตามกฎหมาย

สวนท ๗ การแจงเตอนผขอมาจดทะเบยนและการยกเลกคาขอ

ขอ ๓๗ เรองมรดกทพนกงานเจาหนาทไดดาเนนเรองเสรจแลว แตยงรอผขอมาจดทะเบยนนน ใหพนกงานเจาหนาททาหนงสอเตอนไปโดยกาหนดเวลาใหมาจดทะเบยนภายในเวลาสามสบวนนบแตวนทไดรบหนงสอเตอน และใหระบไปดวยวาถาผขอมสทธรบมรดกไมมาจดทะเบยนตามกาหนด และมไดแจงขอขดของใหทราบ พนกงานเจาหนาทจะไดสงยกเลกเรองขอจดทะเบยนมรดกนนเสย การสงหนงสอแจงใหสงทางไปรษณยตอบรบ เมอผขอไมมาจดการตามกาหนดและมไดแจงขอขดของใหทราบ ใหพนกงานเจาหนาทสงยกเลกเรองและใหหมายเหตในคาขอจดทะเบยนสทธและนตกรรมฯ (ท.ด.๑ หรอ ท.ด.๑ ก) และในบญชแยกประเภทคมเรอง (บ.ท.ด.๒๗) วา “ยกเลกเรองเพราะผขอไมมาตดตอ” แลวใหพนกงานเจาหนาทลงนามพรอมดวยวน เดอน ป กากบไว และเกบเรองเขาสารบบทดนแปลงนน การสงยกเลกเรองขอจดทะเบยนมรดก การทาคาสงและการแจงคาสงใหถอปฏบตตามกฎหมายวาดวยวธปฏบตราชการทางปกครอง

หมวด ๒ การขอจดทะเบยนลงชอผจดการมรดกในหนงสอแสดงสทธและจดทะเบยนสทธในทดน

ใหแกทายาทตามมาตรา ๘๒ แหงประมวลกฎหมายทดน

สวนท ๑ การยนคาขอ การสอบสวนและการจดทะเบยน

๑๗

ขอ ๓๘ เมอมผแสดงความประสงคขอจดทะเบยนลงชอผจดการมรดกในหนงสอแสดงสทธในทดน ใหยนคาขอพรอมดวยหนงสอแสดงสทธในทดนและหลกฐานการเปนผจดการมรดกตอพนกงานเจาหนาท โดยการยนคาขอและสอบสวนทเกยวของกบผจดการมรดกใหใชแบบคาขอและบนทกการสอบสวน ดงน (๑) กรณขอลงชอผจดการมรดกในหนงสอแสดงสทธในทดนตามมาตรา ๘๒ วรรคหนง แหงประมวลกฎหมายทดน ใหผขอยนคาขอตามแบบ ท.ด.๑ หรอ ท.ด.๑ ก แลวแตกรณ และใหพนกงานเจาหนาทสอบสวนพยานหลกฐานโดยบนทกลงในแบบบนทกการสอบสวนขอจดทะเบยนโอนมรดก (ท.ด.๘) โดยอนโลม (๒) กรณผจดการมรดกซงไดมชอในหนงสอแสดงสทธในทดนแลว ขอโอนมรดกใหแกทายาทตามมาตรา ๘๒ วรรคสอง แหงประมวลกฎหมายทดน ใหผขอยนคาขอตามแบบ ท.ด.๙ และใหจดทาคาขอจดทะเบยนสทธและนตกรรมฯ (ท.ด.๑ หรอ ท.ด.๑ ก) เปนรายงานการเปลยนแปลงทางทะเบยน สาหรบกรณตองแสดงบญชเครอญาตกใหจดทาบญชเครอญาตไวหลงคาขอ ท.ด.๙ ดวย (๓) กรณทไดจดทะเบยนลงชอผจดการมรดกในหนงสอแสดงสทธในทดนแลวแตผขอประสงคจะจดทะเบยนประเภทเปลยนผจดการมรดก หรอโอนเปลยนนามผจดการมรดก หรอเลกผจดการมรดก ใหผขอยนคาขอตามแบบ ท.ด.๙ และใหจดทาคาขอจดทะเบยนสทธและนตกรรมฯ (ท.ด.๑ หรอ ท.ด.๑ ก) เปนรายงานการเปลยนแปลงทางทะเบยน ขอ ๓๙ การจดทะเบยนลงชอผจดการมรดกในหนงสอแสดงสทธในทดนตามมาตรา ๘๒ แหงประมวลกฎหมายทดน ไมวาจะเปนผจดการมรดกตามพนยกรรมหรอโดยคาสงศาลใชประเภทการจดทะเบยนเชนเดยวกน ดงน (๑) ในกรณทมผมาขอจดทะเบยนลงชอเปนผจดการมรดกทงแปลง เชน โฉนดทดนทมชอ ก. เปนผถอกรรมสทธ ก. ถงแกกรรม ม ข. เปนผจดการมรดกของ ก. เมอ ข. ขอจดทะเบยนลงชอเปนผจดการมรดกของนาย ก. ใหเขยนชอประเภทวา “ผจดการมรดก” (๒) ในกรณทมผมาขอจดทะเบยนลงชอผจดการมรดกเฉพาะสวนของบางคน เชน โฉนดทดนทมชอ ก. และ ข. เปนผถอกรรมสทธ ก. ถงแกกรรม ม ค. เปนผจดการมรดกของ ก. โดย ค. ขอจดทะเบยนลงชอเปนผจดการมรดกเฉพาะสวนของ ก. ไมเกยวกบสวนของ ข. ใหเขยนชอประเภทวา “ผจดการมรดกเฉพาะสวน”

๑๘ (๓) ในกรณทหนงสอแสดงสทธในทดน มการจดทะเบยนลงชอผจดการมรดกอยกอนแลว ตอมาศาลสงถอนการเปนผจดการมรดกแลวตงผอนเปนผจดการมรดกแทน ผไดรบแตงตงเปนผจดการมรดกคนใหมมาขอจดทะเบยนลงชอเปนผจดการมรดก ใหเขยนชอประเภทวา “เปลยนผจดการมรดก” (๔) ในกรณทหนงสอแสดงสทธในทดนมการจดทะเบยนลงชอผจดการมรดกอยกอนแลว ตอมาผจดการมรดกถงแกกรรม ศาลไดตงผจดการมรดกขนใหม ผไดรบตงเปนผจดการมรดกคนใหมมาขอจดทะเบยนลงชอเปนผจดการมรดก ใหเขยนชอประเภทวา “โอนเปลยนนามผจดการมรดก”

(๕) ในกรณทหนงสอแสดงสทธในทดนมการจดทะเบยนลงชอผจดการมรดกไว ตอมาผจดการมรดกถงแกกรรมหมดทกคน ทายาทไมประสงคใหตงผจดการมรดกขนใหมอก แตตองการจะขอจดทะเบยนโอนมรดกไปตามมาตรา ๘๑ แหงประมวลกฎหมายทดน ทายาททมาขอรบมรดกจะขอจดทะเบยนเลกผจดการมรดก ใหใชชอประเภทวา “เลกผจดการมรดก” การเขยนคาขอ ท.ด.๑ หรอ ท.ด.๑ ก แบบบนทกการสอบสวนฯ (ท.ด.๘) คาขอ ท.ด. ๙ และสารบญจดทะเบยนใหปฏบต ตามตวอยางทายระเบยบน (ตามตวอยางหมายเลข ๙) กรณทไดมการจดทะเบยนลงชอผจดการมรดก เปลยนผจดการมรดก โอนเปลยนนามผจดการมรดก เลกผจดการมรดกแลว ใหบนทกไวดานหลงบนทกการสอบสวนฯ (ท.ด.๘) หรอคาขอ ท.ด.๙ แลวแตกรณวา “ไดจดทะเบยน (ลงชอผจดการมรดก เปลยนผจดการมรดก โอนเปลยนนามผจดการมรดก เลกผจดการมรดก แลวแตกรณ ) ไปแลวแตวนท………เดอน………………พ.ศ. ….” และใหพนกงานเจาหนาทลงชอไวเปนหลกฐาน พรอมทงใหผขอลงชอรบทราบการจดทะเบยนดวย ขอ ๔๐ กรณหนงสอแสดงสทธในทดนไดมการจดทะเบยนลงชอผจดการมรดกไวแลว ตอมาผจดการมรดกประสงคจะจดทะเบยนโอนมรดกใหแกทายาท ใหใชชอประเภทเชนเดยวกบขอ ๗ การเขยน ท.ด.๑ หรอ ท.ด.๑ ก , ท.ด. ๙ และสารบญจดทะเบยนใหปฏบต ตามตวอยางทายระเบยบน (ตามตวอยางหมายเลข ๑๐) กรณทไดจดทะเบยนโอนมรดกแลว ใหบนทกไวดานหลงคาขอ (ท.ด.๙) วา “ ไดจดทะเบยนมรดกลงชอ (ชอผขอ) ไปแลวแตวนท……..เดอน…………….พ.ศ. ….” และใหพนกงานเจาหนาทลงชอไวเปนหลกฐาน พรอมทงใหผขอลงชอรบทราบการจดทะเบยนดวย ขอ ๔๑ กรณทศาลมคาสงหรอคาพพากษาแตงตงใหเปนผจดการมรดก แมคาสงของศาลนนยงไมถงทสด ผจดการมรดกกมอานาจเขาไปจดการมรดกไดตามอานาจหนาท พนกงานเจาหนาทสามารถรบจดทะเบยนลงชอผจดการมรดกในหนงสอแสดงสทธในทดนได โดยไมตองใหผขอนาหลกฐานทรบรองวาคดถงทสดมาแสดงตอพนกงานเจาหนาทแตอยางใด

๑๙ ขอ ๔๒ กรณทผขอจดทะเบยนสทธซงไดมาโดยทางมรดกโดยไมมการแตงตงผจดการมรดก และพนกงานเจาหนาทพจารณาเหนวาการดาเนนการอาจมปญหายงยาก พนกงานเจาหนาทควรชแจงหลกเกณฑ วธการ และความแตกตางของการขอโอนมรดกตามนยมาตรา ๘๑ แหงประมวลกฎหมายทดน และกรณทผจดการมรดกขอจดทะเบยนโอนมรดกใหแกทายาท โดยมชอผจดการมรดกในหนงสอแสดงสทธในทดนแลวตามนยมาตรา ๘๒ แหงประมวลกฎหมายทดน หากผขอไมประสงคจะแตงตงผจดการมรดก ใหพนกงานเจาหนาทรบดาเนนการโอนมรดกใหตามนยมาตรา ๘๑ แหงประมวลกฎหมายทดน โดยไมตองใหผขอไปตงผจดการมรดก

สวนท ๒ การลงบญชรบทาการและการจดทะเบยนลงชอผจดการมรดกในหนงสอแสดงสทธในทดน

ขอ ๔๓ กรณขอจดทะเบยนลงชอผจดการมรดกตามคาสงศาล เปลยนผจดการมรดก โอนเปลยนนามผจดการมรดก เลกผจดการมรดก เมอพนกงานเจาหนาทสอบสวนและตรวจสอบหลกฐานแลวใหพนกงานเจาหนาทลงบญชรบทาการ (บ.ท.ด.๒) และดาเนนการจดทะเบยนใหตามคาขอ ขอ ๔๔ ถาเปนผจดการมรดกในกรณอนซงมใชกรณผจดการมรดกตามคาสงศาล ใหพนกงานเจาหนาทสอบสวนและตรวจสอบหลกฐาน โดยใหทาการสอบสวน การลงบญชรบทาการและบญชแยกประเภทคมเรอง การประกาศ การทาหนงสอสงประกาศในหมวด ๑ มาใชบงคบโดยอนโลม ในกรณทไมมผโตแยง ใหพนกงานเจาหนาทจดทะเบยนลงชอผจดการมรดกในหนงสอแสดงสทธในทดนนนได แตถามผโตแยงกใหรอเรองไวและใหคกรณไปฟองรองตอศาล เมอศาลมคาพพากษาหรอคาสงถงทสดประการใดแลว ใหดาเนนการไปตามคาพพากษาหรอคาสงศาลนน

สวนท ๓ การจดการทรพยมรดกของผจดการมรดก

ขอ ๔๕ ในกรณททายาทไดยนคาขอโอนมรดกตามมาตรา ๘๑ แหงประมวลกฎหมายทดนไวแลว และเรองอยระหวางดาเนนการตามขนตอน เชน การประกาศ การคดคาน การสอบสวนเปรยบเทยบและสงการไปแลว กอนจดทะเบยนโอนมรดกหากปรากฏแกพนกงานเจาหนาทวา มรดกดงกลาว ศาลไดมคาสงตงผจดการมรดกไวแลว การจดการมรดกตอไปยอมเปนอานาจหนาทของ

๒๐ ผจดการมรดกตามมาตรา ๑๗๑๙ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ทายาททงหลายยอมหมดสทธทจะเขาจดการมรดก ใหพนกงานเจาหนาทยกเลกคาขอ โดยใหหมายเหตในบนทกการสอบสวน ฯ (ท.ด.๘) วา “คาขอโอนมรดกรายนไดถกยกเลกเนองจากศาลไดมคาสงตงผจดการมรดกแลว” และแจงสทธตามกฎหมายวาดวยวธปฏบตราชการทางปกครองใหผขอทราบ ขอ ๔๖ ผจดการมรดกทไดรบแตงตงจากศาล ยอมมอานาจจดการทรพยสนอนเปนมรดกของเจามรดกทงหมด ไมวาจะเปนทรพยสนตามบญชทระบไวตอศาลหรอทรพยสนอน เวนแตทรพยมรดกนนเจามรดกจะไดตงผจดการมรดกไวเปนการเฉพาะ ใหพนกงานเจาหนาทสอบสวนใหไดขอยตเกยวกบทรพยมรดก ทขอจดทะเบยนนนกอนแลวจงดาเนนการตอไปตามกฎหมาย ขอ ๔๗ กรณตามพนยกรรมของเจามรดกตงบคคลหลายคนเปนผจดการมรดกโดยมขอกาหนดพนยกรรมวา ในการจดการมรดกนนใหผจดการมรดกจดการรวมกน แมตอมาจะไดมคาสงศาลตงบคคลดงกลาวเปนผจดการมรดกตามพนยกรรมหรอไมกตาม อานาจในการจดการมรดกของผจดการมรดกตองเปนไปตามพนยกรรม คอตองจดการรวมกน ถาผจดการมรดกคนหนงคนใดถงแกกรรมไปกอนทการจดการมรดกจะแลวเสรจ ผจดการมรดกทเหลออยยอมไมมอานาจจดการมรดกตอไป หามมใหพนกงานเจาหนาทดาเนนการตามคาขอของผจดการมรดกทเหลออยจนกวาจะมการแกไขเรองอานาจใหเปนไปตามกฎหมายกอน ขอ ๔๘ ในการดาเนนการจดทะเบยนใด ๆ เกยวกบทดนทมผ จดการมรดกหลายคน ผจดการมรดกทกคนตองมารวมดาเนนการดวยกน เวนแตจะมขอกาหนดพนยกรรมเปนอยางอน กรณทผจดการมรดกบางคนไมเหนดวย แตผจดการมรดกทมาขอดาเนนการเปนผจดการมรดกสวนขางมากกดาเนนการในนามของผจดการมรดกทงคณะได การทาหนาทของผจดการมรดกนนตองถอเอาเสยงขางมาก หากมรายงานการประชมผจดการมรดก หรอปรากฏหลกฐานวาไดมการแจงไปยงผจดการมรดกทกคนไดทราบแลว มผเหนดวยเปนสวนมาก ความเหนสวนขางมากถอเปนเสยงขางมากแลว แตถาไมปรากฏหลกฐานวามการแจงใหผจดการมรดกทกคนไดทราบถงการจดการมรดกกยงถอไมไดวาเปนการจดการมรดกตามเสยงขางมาก กอนดาเนนการตามคาขอใหพนกงานเจาหนาทสอบสวนใหไดความชดเจนกอนดาเนนการตอไปตามกฎหมาย ขอ ๔๙ การจดแบงมรดกโดยพนยกรรมลกษณะทวไป ผจดการมรดกยอมมสทธทจะใชดลยพนจวาจะจดแบงทรพยมรดกใหทายาทไดรบสวนแบงเทา ๆ กน อยางไร เชน กรณพนยกรรมมไดกาหนดเจาะจงใหบคคลใดไดรบทรพยสนเฉพาะอยางหรอใหไดรบทรพยสนทงหมดรวมกนอยางเชนเปนเจาของรวม แตกาหนดไวเพยงลอย ๆ วาใหทรพยสนทงหมดตกเปนของใครบางเทานน เปนพนยกรรม

๒๑ ลกษณะทวไปตามมาตรา ๑๖๕๑ (๑) แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ไมจาเปนวาจะตองโอนทรพยสนหรอทดนแตละแปลงใหแกทายาทตามพนยกรรมทกคนรบรวมกน กรณเชนนพนกงานเจาหนาทสามารถดาเนนการใหผขอได เนองจากพนกงานเจาหนาทไมมหนาทเขาไปตรวจสอบการจดการมรดกของผจดการมรดกวาจดแบงอยางไร ขอ ๕๐ กรณทไดจดทะเบยนลงชอผจดการมรดกในหนงสอแสดงสทธในทดนแลว ตอมาผจดการมรดกคนเดยวหรอหลายคนแลวแตกรณตายหมดทกคนและทายาทโดยธรรมหรอทายาทตามพนยกรรมไมประสงคจะตงผจดการมรดกขนใหมอก แตประสงคจะขอจดทะเบยนโอนมรดกโดยไมมผจดการมรดกตามมาตรา ๘๑ แหงประมวลกฎหมายทดน ใหพนกงานเจาหนาทดาเนนการรบจดทะเบยนในประเภท “เลกผจดการมรดก” ไปพรอมกบการจดทะเบยนโอนมรดก โดยการจดทะเบยนประเภท “เลกผจดการมรดก” ใหพนกงานเจาหนาทจดทะเบยนไดโดยไมตองรอผลการประกาศโอนมรดกกอนแตอยางใด ขอ ๕๑ พนกงานเจาหนาทไมอาจดาเนนการรบจดทะเบยนตามคาขอของผจดการมรดกไดในกรณดงตอไปน (๑) ผจดการมรดกจะทานตกรรมใด ๆ ซงตนมสวนไดเสยเปนปฏปกษตอกองมรดก เวนแตพนยกรรมจะไดอนญาตไวหรอไดรบอนญาตจากศาล หรอเปนการโอนมรดกใหแกตนเองในฐานะทายาทโดยธรรมหรอทายาทตามพนยกรรม (๒) ผจดการมรดกขายทดนกองมรดกใหแกผจดการมรดกรวมโดยพนยกรรมมไดอนญาต และมไดรบอนญาตจากศาล ซงเปนปฏปกษตอกองมรดก (๓) ผจดการมรดกดาเนนการไมเปนไปตามเจตนาของเจามรดกผทาพนยกรรม เชน กรณทเจามรดกระบในพนยกรรมวาใหนาทรพยมรดกไปจดตงมลนธ แตผจดการมรดกประสงคจะขายทรพยมรดกเพอนาเงนไปจดตงมลนธแทน เชนนพนกงานเจาหนาทไมอาจรบจดทะเบยนสทธและนตกรรมซงไมตรงตามเจตนาของเจามรดก (๔) กรณทศาลตงบคคลหลายคนเปนผจดการมรดกรวมกน แสดงวาศาลไมมความประสงคจะใหมผจดการมรดกแตลาพงผเดยว ดงนน หากผจดการมรดกรวมคนใดคนหนงไมเตมใจจะจดการมรดกหรอตาย ผจดการมรดกทเหลอไมมอานาจจะจดการมรดกตามลาพงได หากผจดการมรดกทเหลอจะจดการมรดกตอไป จะตองยนคารองขอตอศาลใหศาลมคาสงอนญาตจงจะจดการมรดกตอไปได (๕) กรณทผจดการมรดกขายทดนกองมรดกซงมทายาทผมสทธรบมรดกตามพนยกรรมมเพยงคนเดยว ผจดการมรดกจะอางความจาเปนเพอแบงปนใหแกทายาทโดยไมโอนมรดกใหแกทายาทกอนไมได ทงนไมวาทายาทผนนจะยนยอมใหขายไดหรอไมกตาม

๒๒ ขอ ๕๒ พนกงานเจาหนาทสามารถรบดาเนนการจดทะเบยนตามคาขอของผจดการมรดกได ในกรณดงตอไปน (๑) ผจดการมรดกทไมมพนยกรรม จะจดแบงทรพยมรดกใหแกทายาทโดยผจดการมรดกนนจะมสวนไดรบมรดกในฐานะเปนทายาทโดยธรรมดวยหรอไมกตาม ไมเปนปฏปกษตอกองมรดกและไมถอวาเปนการประนประนอมยอมความกบทายาท ดงนน แมจะมผเยาวเปนทายาทอยดวยผจดการมรดกจะขอโอนมรดกลงชอทายาทผมสทธเพยงคนใดคนหนงนน ยอมรบดาเนนการได

(๒) ผจดการมรดกขอจดทะเบยนขายทรพยมรดกตามพนยกรรมเพอนาเงนไปแบงปนใหแกทายาทนน จะตองเปนกรณททายาทผมสทธรบมรดกตามพนยกรรมมหลายคน โดยไมจาเปนตองใหทายาทผมสทธรบมรดกมาใหถอยคายนยอมตอพนกงานเจาหนาท ทงน ไมวาทายาทผมสทธรบมรดกตามพนยกรรมนนจะเปนผเยาวหรอไมกตาม (๓) ผจดการมรดกขอจดทะเบยนขายทรพยมรดกเพอนาเงนไปชาระหนกองมรดก ไมวาผมสทธรบมรดกตามพนยกรรมจะมเพยงคนเดยวหรอหลายคนกตาม ผจดการมรดกยอมมอานาจทจะขายเพอนาเงนไปชาระหนกองมรดกได

หมวด ๓ การเรยกเกบคาธรรมเนยม

ขอ ๕๓ การจดทะเบยนโอนมรดกเปนการจดทะเบยนประเภทมทนทรพยใหเรยกเกบคาธรรมเนยมตามจานวนราคาประเมนทนทรพย สวนการจดทะเบยนลงชอผจดการมรดก เปลยนผจดการมรดก โอนเปลยนนามผจดการมรดก เลกผจดการมรดก เปนการจดทะเบยนประเภทไมมทนทรพยใหเรยกเกบคาธรรมเนยมประเภทไมมทนทรพย ทงน ตามกฎกระทรวง ซงออกตามความในพระราชบญญตใหใชประมวลกฎหมายทดน พ.ศ. ๒๔๙๗ ขอ ๕๔ การจดทะเบยนโอนมรดกบางสวน ใหเรยกเกบคาธรรมเนยมตามทผขอไดแสดงการมสทธในบนทกการสอบสวนฯ (ท.ด.๘) โดยคดเฉลยตามสวนทขอรบมรดก

ประกาศ ณ วนท ๙ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๘ (ลงชอ) บญญต จนทนเสนะ

(นายบญญต จนทนเสนะ) อธบดกรมทดน