บทความวิจัย 2027.pdf · 2012-12-19 · 14 ว.พยาบาลสงขลานครินทร์ ปีที่ 32 ฉบับที่ 3 กันยายน

13ว.พยาบาลสงขลานครนทร

ปท 32 ฉบบท 3 กนยายน - ธนวาคม 2555ลดาวลย ประทปชยกร และคณะ

บทความวจย

การถอดบทเรยนศนยเดกเลกในสถาบนการศกษาพยาบาล: ฝายพฒนาเดกปฐมวย สถาบนการศกษาพยาบาลศาสตรแหงหนง ในมหาวทยาลย*

ลดาวลย ประทปชยกร** อทยวรรณ พทธรตน*** เกยรตกำาจร กศล**** นชสรา ทรพยอนทร*****

บทคดยอ

การถอดบทเรยนการดำาเนนงานฝายพฒนาเดกปฐมวย คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร เปนสวนหนงของการศกษาการถอดบทเรยนศนยเดกเลกตนแบบในสถาบนการศกษาพยาบาลในประเทศไทย โดยการทบทวนและสงเคราะหประสบการณการดำาเนนงานทผานมา เพอสะทอนใหเหนภาพ ปจจยนำาเขา กระบวนการ และผลลพธ ทงในแงทประสบความสำาเรจและสงทตองพฒนาตอ กลมผใหขอมล ประกอบดวย ผบรหาร 1 คน พเลยงเดก 18 คน อาจารยพยาบาล 5 คน และผปกครอง 20 คน เกบรวบรวมขอมลทงเชงปรมาณและเชงคณภาพ ดวยการใชแบบสอบถาม แบบสมภาษณ การทำาสนทนากลมยอย วเคราะหขอมลเชงปรมาณโดยใช ความถ รอยละ สวนเบยงเบนมาตรฐาน และขอมลเชงคณภาพโดยการวเคราะหเนอหา ผลการวจย พบวา ปจจยทนำาไปสความสำาเรจ ดานปจจยนำาเขา ไดแก การมหวหนาฝายพฒนาเดกปฐมวย เปนอาจารยพยาบาลทางดานการพยาบาลกมารเวชศาสตร การมพเลยงเดกทมความรและประสบการณการเลยงดเดกมากกวา 20 ป การไดรบงบประมาณสนบสนนทเพยงพอ ดานกระบวนการ มแนวปฏบตการสรางเสรมสขภาพเดก มเครองมอประเมนภาวะสขภาพเดก มการพฒนาบคลากรเปนระบบอยางตอเนอง มการบรณาการงานวจย การเรยน การสอนกบการบรการวชาการ และดานผลลพธ ไดแก เดกมการเจรญเตบโตและพฒนาการสมวย มงานวจย เปนแหลงเรยนรดานการสรางเสรมสขภาพเดกปฐมวย มกจกรรมการสรางเสรมสขภาพเดกทหลากหลาย ผปกครองมความพงพอใจในบรการทไดรบ การถอดบทเรยนน สะทอนใหเหนปจจยนำาไปสความสำาเรจในการสรางเสรมสขภาพเดกในฝายพฒนาเดกปฐมวย องคความรทไดสามารถนำาไปเปนแบบอยางของการพฒนาศนยเดกเลกสการ

* ไดรบทนสนบสนน แผนงานพฒนาเครอขายพยาบาลศาสตรเพอการสรางเสรมสขภาพ(พย.สสส.) และสำานกงานกองทน สนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)** รองศาสตราจารย คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร จงหวดสงขลา*** ผชวยศาสตราจารย คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร จงหวดสงขลา**** ผชวยศาสตราจารย สำานกวชาพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยวลยลกษณ จงหวดนครศรธรรมราช***** อาจารย คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร จงหวดนราธวาส

14ว.พยาบาลสงขลานครนทรปท 32 ฉบบท 3 กนยายน - ธนวาคม 2555

การถอดบทเรยนศนยเดกเลกในสถาบนการศกษาพยาบาลฯ

สรางเสรมสขภาพเดกปฐมวย และการกำาหนดขอเสนอเชงนโยบาย ผบรหารควรนำาขอเสนอแนะจากงานวจยนไปสการพจารณาปรบปรง โดยเฉพาะ เรอง การเตรยมพเลยงรนใหม การสรางเครอขายกบชมชน และการจดตงหนวยวจยเดกปฐมวย

คำาสำาคญ: การถอดบทเรยน; ฝายพฒนาเดกปฐมวย; สถาบนการศกษา

ความเปนมาของปญหา ปจจบนเปนทยอมรบวาการอบรมเลยงดเดกในชวงปฐมวยระยะแรกเกดถงปแรก เปนระยะสำาคญของชวต เนองจากเปนวยรากฐานของการพฒนาการเจรญเตบโตทงรางกาย จตใจ อารมณและสตปญญา โดยเฉพาะดานสมอง ซงเตบโตถงรอยละ 80 ของผใหญ เปนวยทมความสำาคญเหมาะสมทสดในการปพนฐาน เพอยกระดบพฒนาคณภาพชวต และเปนวยทรางกายมอตราการเจรญเตบโตอยางรวดเรว มอตราเสยงตอการเกดโรคตดเชอและการตายสงกวาประชากรในกลมอน การเลยงดในเรองของอาหาร โภชนาการ ประสบการณ และถายทอดพฤตกรรมดานตางๆ ใหเดกระยะตน ของชวตนจะมอทธพลตอการวางรากฐานของการพฒนารางกาย สตปญญา สงคมและบคลกภาพ การเลยงดในชวงปฐมวยจงมความสำาคญอยางยง การชดเชยเมอเดกเตบโตเปนผใหญ ไดผลดไมเทากบการเลยงดโดยคำานงถงพฒนาการทกดานในชวงปฐมวย ลดดา และคณะ (2547) ไดศ กษาพฒนาการแบบองครวมของเดกไทย พบวา ภาวะโภชนาการของเดกปฐมวยเมอเปรยบเทยบกบเกณฑอางอง พบวา เดกมนำาหนกมากกวาเกณฑรอยละ 7.1 นำาหนกนอยกวาเกณฑ รอยละ 6.9 ถาประเมนภาวะโภชนาการนำาหนกตามสวนสง พบวา มภาวะอวน รอยละ 6.8 ผอม รอยละ 5.1 แสดงใหเหนวา เดกปฐมวยมแนวโนมเปนโรคอวนเพมขน และจากการสำารวจภาวะสขภาพ พฒนาการ และการเจรญเตบโตของเดกปฐมวยประเทศไทย พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2546 และ พ.ศ. 2550 โดยสำานกสงเสรมสขภาพ ดวยแบบทดสอบเดนเวอร 2

(Denver II) พบวา เดกปฐมวยมพฒนาการรวมปกตทกดาน รอยละ 71.7, 72.0 และลดลงเหลอ รอยละ 67.7 ตามลำาดบ สงสยลาชา รอยละ 28.3, 28.0 และ 32.3 ตามลำาดบ โดยพฒนาการทสงสยลาชาพบมากไดแก ดานภาษา รองลงมา คอ การใชกลามเนอมดเลกและการปรบตว พฒนาการทางสงคมและการชวยเหลอตนเอง การใชกลามเนอมดใหญ พฒนาการดงกลาวเปนพนฐานของสตปญญา และสำาคญตอกระบวนการเรยนรของเดก จงเปนการสญเสยโอกาสพฒนาสมองในชวงระยะทสมองเจรญเตบโต จากผลการศกษาทผานมาจะเหนวา เดกไทยยงมพฒนาการทลาชา ในหลายๆ ดาน เนองจาก ขาดการสงเสรมใหมพฒนาการทเหมาะสมตามวย รวมทงปจจยการเลยงดและสงแวดลอมยงไมเหมาะสมจงทำาใหเปนปญหาทสำาคญระดบประเทศทตองไดรบการดแล เพราะถาเดกมการเจรญเตบโตและพฒนาการทไมสมวย จะทำาใหเดกเตบโตเปนเดกทไมมคณภาพ เกดปญหาตอการพฒนาประเทศตอไปได ภาวะการอบรมเลยงดเดกปฐมวยของครอบครวไทยเกดการเปลยนแปลงจากครอบครวขยายทเดกจะไดรบการดแลจากญาตผใหญจนถงวยเขาโรงเรยนไปสครอบครวเดยวทตองสงลกเขาสถานรบเลยงเดกหรอศนยดแลเดกเลก (บงอร และปยะฉตร, 2550) ปจจบน พบวา มสถานรบเลยงเดกทวประเทศ จำานวน 46,129 แหง สงกดสำานกงานคณะกรรมการประถมศกษาแหงชาต มากทสด จำานวน 29,760 แหง (รอยละ 65) รองลงมา คอ กรมการพฒนาชมชน กรมศาสนา สำาน กงานคณะกรรมการศกษาเอกชน กรมประชาสงเคราะห และสำานกบรหารการศกษา



สวนทองถน-เทศบาล มจำานวน 7,527 (รอยละ 16), 4,220 (รอยละ 9), 2,658 (รอยละ 6), 1,482 (รอยละ 3) และ 482 (รอยละ 1) แหง ตามลำาดบ โดยมเดกอยในสถานรบเลยงเดกรวมทงหมด 2,602,622 คน ซงเปนจำานวนทมาก ศนยเดกเลกจงมบทบาทมากขน แตศนยเดกเลกยงคงประสบปญหาดานคณภาพของบคลากรทมประสบการณในดานการเตรยมความพรอมแกเดกกอนวยเรยน และการมสวนรวมของผปกครองและชมชน ทำาใหการเตรยมความพรอมดานสตปญญา จตใจ อารมณ และสงคมของเดกยงมขอบกพรองอย (กศล, อไร-วรรณ, กาญจนา และ สรยพร, 2541) กระทรวงสาธารณสขไดนำาเสนอนโยบายและยทธศาสตรสำาหรบพฒนาเดกปฐมวยในชวง พ.ศ 2549-2551 ประกอบดวย 5 ยทธศาสตร ไดแก 1) ยทธศาสตรการสงเสรมบรการทางการแพทยในการพฒนาเดกปฐมวย 2) ยทธศาสตรพฒนาสถานรบเลยงเดกใหมศกยภาพ 3) ยทธศาสตรพฒนาเดกปฐมวยใหไดรบการพฒนาศกยภาพสงสด 4) ยทธศาสตรประชาสมพนธและพฒนาสอ เพอสงเสรมการพฒนาเดกปฐมวย 5) ยทธศาสตรการจดการปรบปรงกฎหมายใหเออตอการพฒนาเดกปฐมวยและตงเกณฑศนยเดกเลกไดมาตรฐานคอ ศนยเดกเลกทมการระดมการมสวนรวมของหนวยงานทกภาคสวนในการสงเสรมสนบสนนปจจยเออและขจดหรอลดปจจยทเปนอปสรรคตอความนาอยของศนยเดกเลก เพอใหเดกไดรบการพฒนาใหมความสมบรณทางกาย จต สงคม และสตปญญา โดยไดรบการเลยงดในสภาพแวดลอมทสะอาด ปลอดภย ไดรบการสงเสรมสขภาพ และพฒนาการอยางเหมาะสม ขณะเดยวกนผดแลเดกกไดรบการพฒนาศกยภาพสมำาเสมอ โดยประเมนผานเกณฑมาตรฐานศนยเดกเลกนาอย กรมอนามย ตงแตระดบพนฐาน หรอ ด หรอ ดมาก โดยในปงบประมาณ ป พ.ศ. 2550 กระทรวงสาธารณสขไดตงเปาหมายใหศนยเดกเลกในแตละตำาบลตองผานเกณฑมาตรฐานอยางนอย 1 แหงตอตำาบล

ซงพบวา ภาคกลางเปนภาคทมสดสวนของตำาบลทมศนยเดกเลกผานเกณฑอยางนอย 1 แหงครบทกตำาบล สวนภาคใตพบวา มสดสวนดงกลาวนอยทสด แตอยางไรกตามในภาพรวมทงประเทศถอวายงไมเปนไปตามเปาหมายทกระทรวงสาธารณสขไดวางไว การประเมนการจดระบบบรการในศนยพฒนาเดกเลกขององคกรปกครองสวนทองถน ในป พ.ศ. 2550 ชวา แมอตราสวนผดแลตอเดกเฉลยเทากบ 1 : 20 คน นนเปนไปตามเกณฑ (เดก 3 ป ขนไป จำานวนผดแลเดก 1 คน ตอเดก 20-25 คน) แตผดแลเดกกตองทำาหนาทหลายอยาง เชน แมครว พนกงานทำาความสะอาด ดแลสถานท และทำาหนาทธรการ ซงเปนภาระงานทเพมเตมจากการดแลเดก การศกษานยงพบวา ในศนยพฒนาเดกเลก 30 แหงทศกษา อปกรณเครองเลนคอนขางมเพยงพอ แตมถงรอยละ 40 ทเครองเลนอยในสภาพทไมปลอดภย ศนยเดกเลกยงคงตองไดรบการเพมคณภาพ แมจำานวนผดแลเดกเพยงพอตอจำานวนเดกทดแล แตอปกรณเครองเลนสวนใหญยงไมปลอดภย และอาหารทนำามาขายหนาศนยเดกเลกยงไมมการควบคมเรองโภชนาการเพยงพอ (ชนฤทย และคณะ, 2551) ฝายพฒนาเดกปฐมวย คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร เปนสถาบนการศกษาในโซนภาคใตทไดใหบรการเลยงดเดก ตงแตอาย 2 เดอน ถงวยกอนเขาอนบาล เพอเปนสถานบรการการดแลเดกปฐมวยทไดมาตรฐานสากล และเปนสถานทฝกปฏบตงานนกศกษาทกระดบทกหลกสตร ตลอดจนพฒนางานวจยดานการสงเสรมสขภาพเดกปฐมวย ดงนนเพอเปนการพฒนางานดานการสรางเสรมสขภาพเดกปฐมวยในศนยเดกเลกตอไป คณะผวจยจงไดจดทำาโครงสงเคราะหและถอดบทเรยนของฝายพฒนาเดกปฐมวย คณะพยาบาลศาสตร ซงเปนศนยเดกเลกในสถาบนการศกษาพยาบาล เพอนำาไปสการพฒนาองคความรดานการสรางเสรมสขภาพเดกปฐมวยในระดบลกและใหแนวทางหรอขอเสนอแนะเชงนโยบาย การปฏบต การศกษา วจย



ดานการสรางเสรมสขภาพใหชดเจนขน

วตถประสงคการวจย 1. เพอศกษาสถานการณการดำาเนนงานของฝายพฒนาเดกปฐมวย คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร 2. เพอสงเคราะหบทเรยนการดำาเนนงานของฝายพฒนาเดกปฐมวย คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร 2.1 รปแบบการบรหารจดการ เชน ความเปนมา นโยบาย เปาหมาย วตถประสงค ภารกจ กลยทธ ตวบงช แผนการดำาเนนงาน 2.2 คณสมบตของผบรหารและผดแลเดก ทงจำานวนบคลากร และสดสวนตอเดก 2.3 แนวปฏบตการสรางเสรมสขภาพ ชดกจกรรมการเรยนร และชดกจกรรมการสรางเสรมสขภาพเดก 2.4 การมสวนรวมของบดามารดา ครอบครว ชมชนและบคลากรในวชาชพ 2.5 การพฒนาศกยภาพและสมรรถนะผดแลเดก 2.6 เครองมอและวธการในการประเมนภาวะสขภาพเดก และการประเมนฝายพฒนาเดกปฐมวย 2.7 ภาวะสขภาพของเดกปฐมวย 2.8 บทบาทของศนยทมตอการจดการศกษา การวจย และการบรการวชาการของสถาบนการศกษาพยาบาล 3. เพ อเปนขอเสนอแนะแนวทางเชงนโยบาย และขอเสนอแนะเกยวกบการสรางเสรมสขภาพเดกปฐมวยในฝายพฒนาเดกปฐมวย คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

ขอบเขตการศกษาวจย การศกษานเปนการถอดบทเรยนฝายพฒนาเดกปฐมวย ของคณะพยาบาลศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร รวบรวมขอมลระหวางเดอน พฤษภาคม 2553-พฤษภาคม 2554

กรอบแนวคดการวจย การวจยครงนไดออกแบบใหมการถอดบทเรยน การจดการความร โดยถอดบทเรยนเกยวกบกระบวนการดำาเนนงานโครงการทงระบบ ประกอบดวย ปจจยนำาเขา กระบวนการ และผลลพธ แนวคดการถอดบทเรยนและสงเคราะหองคความรเปนกระบวนการเรยนร การสะทอนกลบของสงทเกดขน นำามาสการไดบทเรยน (lesson learned) บทเรยนท ไดจะถกนำามากล นกรอง ตรวจสอบ แลกเปลยนเรยนรเพอใหไดองคความรทเปนตนทนทางปญญา และนำาไปปรบใช เผยแพรใหบคคลอนเรยนรและสามารถนำาไปประยกตใชในการดำาเนนกจกรรมตอไปอยางเปนวงจร การเรยนรประโยชนจากบทเรยนนสามารถชวยในการดำาเนนโครงการตอไปใหบรรลเปาหมายเดมและพฒนาเปาหมายใหมทสงกวา เปนการยกระดบการเรยนร (second-order learned)

วธการดำาเนนการวจย การศกษานเปนการวจยเชงพรรณนา (descriptive research) เพอใชการจดการความรในการถอดบทเรยน การดำาเนนงานศนยเดกเลกตนแบบในสถาบนการศกษาพยาบาล ประชากร บคลากรทเกยวของกบการดำาเนนงานของฝายพฒนาเดกปฐมวย คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร ซงไดแก ผบรหาร พเลยง ผปกครอง นกศกษาทฝกปฏบตการพยาบาล ทฝายพฒนาเดกปฐมวย และอาจารยพยาบาล กลมตวอยาง บคลากรของฝายพฒนาเดกปฐมวย ประกอบดวย หวหนาฝายพฒนาเดกปฐมวย 1 คน พเลยงเดก 18 คน และผปกครองทมารบบรการ 20 คน ทยนดเขารวมวจย



เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ประกอบดวย 1) แนวคำาถามในการสมภาษณผบรหาร/หวหนาฝายพฒนาเดกปฐมวย เปนขอคำาถามเกยวกบขอมลสวนบคคล รปแบบการบรหารจดการเชงโครงสรางของโครงการฝายพฒนาเดกปฐมวย การพฒนาศกยภาพและสมรรถนะผดแลเดก แนวปฏบตในการสรางเสรมสขภาพเดกของโครงการถอดบทเรยนฝายพฒนาเดกปฐมวย การมสวนรวมของบดามารดา ครอบครว ชมชนและบคลากรในวชาชพ บทบาทของศนยฯตอการจดการศกษา วจย และบรการวชาการ และ เครองมอและวธการประเมนฝายพฒนาเดกปฐมวย 2) แนวคำาถามในการสมภาษณและสนทนากลมพเลยงและบคลากรพยาบาลของฝายพฒนาเดกปฐมวย เปนขอคำาถามเกยวกบแนว ปฏบตในการสรางเสรมสขภาพเดกในฝายพฒนาเดกปฐมวย ในเรอง การประเมนการเจรญเตบโต การสงเสรมโภชนาการตามวย การสงเสรมพฒนาการตามวย ชดกจกรรมการเรยนร และชดกจกรรมการสรางเสรมสขภาพเดก การนอนหลบพกผอน สขอนามยชองปาก การขบถาย การปองกนและควบคมโรคตดตอทพบบอยในเดก ความปลอดภยและการปองกนอบตเหต การจดการเมอพบเดกเจบปวย และการจดการสขาภบาลและสงแวดลอม 3) แนวคำาถามในการสมภาษณและสนทนากลมผปกครองเดกในฝายพฒนาเดกปฐมวย เปนแนวคำาถามนำาและเจาะลกในประเดนยอยทไดแตละประเดน ดงน 1. ทานคดวา ปจจบนฝายพฒนาเดกปฐมวย มบรการอะไรบาง 2. ทานคดวา ฝายพฒนาเดกปฐมวย ควรมบรการอะไรอกบาง 3. ทานคดวา บรการทไดรบมจดทควรพฒนาอะไร 4. ท านค ดว า ผ ด แลเด กควรม

คณลกษณะอยางไร 5. ปจจบนผดแลเดกทฝายพฒนาเดกปฐมวยเปนอยางไร ควรพฒนาดานใดบาง 6. ทานคดวา ผปกครองควรมสวนรวมกบฝายพฒนาเดกปฐมวยในดานใดบาง และดำาเนนการอยางไร 4) แบบสอบถามเกยวกบการพฒนาศกยภาพและสมรรถนะของผดแลเดกประกอบดวย 2 สวน สวนท 1 ขอมลสวนบคคล ไดแก อาย เพศ สถานภาพสมรส การศกษา ประสบการณในฝายพฒนาเดกปฐมวย สวนท 2 การพฒนาศกยภาพและสมรรถนะของผดแลเดกสำาหรบผ ดแลเดก ซงประกอบดวย การพฒนาศกยภาพและสมรรถนะดาน คอ ดานคณธรรม จรยธรรม ดานการสงเสรมการเจรญเตบโตและพฒนาการ ดานการดแลสขภาพ ดานบคลกภาพ ตดตอสอสารและประสานงาน โดยมลกษณะขอคำาถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 4 ระดบ ดงน ปฏบตเปนประจำา หมายถง ผตอบพฤตกรรมหรอปฏบตกจกรรมเรองนนๆ เปนประจำาทกวนหรอปฏบตทกครง ปฏบตบอยครง หมายถง ผตอบมพฤตกรรมหรอปฏบตกจกรรมเรองนนๆ เปนสวนใหญหรอปฏบต 3-4 วนตอสปดาห ปฏบตเปนบางครง หมายถง ผตอบมพฤตกรรมหรอปฏบตกจกรรมเรองนนๆ เปนสวนนอยหรอปฏบต 1-2 วนตอสปดาห ไมเคยปฏบต หมายถง ผตอบไมม

พฤตกรรมหรอไมมการปฏบตกจกรรมเรองนนๆ เลย

การควบคมคณภาพเครองมอ 1) การตรวจสอบคณภาพของเครองมอ โดยนำาแนวคำาถามในการสมภาษณผบรหารตามโครงสราง/ผอำานวยการ/หวหนาฝายพฒนาเดกปฐมวย แนวคำาถามในการสมภาษณและสนทนากลมพเลยงและบคลากรของฝายพฒนาเดกปฐมวย



แนวคำาถามในการสมภาษณและสนทนากลมผปกครองเดก และแบบสอบถามเกยวกบการพฒนาศกยภาพ และสมรรถนะของผดแลเดกสำาหรบผดแลเดก หาความเทยงตรงตามเนอหา (content validity) โดยผทรงคณวฒ 5 ทาน ทมความเชยวชาญดานการพยาบาลกมารเวชศาสตร และการสรางเสรมสขภาพเดก เปนผพจารณาตรวจสอบความตรงตามเนอหา และความเหมาะสมของภาษา แลวนำาขอเสนอแนะของผทรงคณวฒมาปรบปรงแกไข 2) การตรวจสอบความเชอมนของแบบสอบถามเกยวกบการพฒนาศกยภาพและสมรรถนะของผดแลเดกสำาหรบผดแลเดกนำาแบบสอบถามทผานการตรวจสอบเนอหาแลว ไปทดลองใชกบพเลยงเดกทมลกษณะคลายคลงกบกลมตวอยาง จำานวน 20 ราย และนำามาคำานวณหาคาความเชอมน โดยใชสตรสมประสทธแอลฟาของ ครอนบาค (Cronbach’ alpha coefficient) ไดคาความเทยงเทากบ 0.83

วธการเกบรวบรวมขอมล 1. เกบขอมลโดยใชระเบยบวธวจยเชงคณภาพ ดงน 1.1 ผบรหาร คอ หวหนาฝายพฒนาเดกปฐมวย ทำาการเกบรวบรวมขอมลโดยการสมภาษณเชงลก 1.2 ผปกครองเดกทรบบรการ ทำาการเกบรวบรวมขอมลโดยวธการสนทนากลมๆ ละ 10 คน จำานวน 2 กลม รวมกบการสมภาษณเชงลก 5 คน ในครงตอไป 1.3 พเลยงเดก ทำาการเกบรวบรวมขอมลโดยวธการใหตอบแบบสอบถามทมทงคำาถามปลายปดและเปด 2. เกบขอมลโดยใชระเบยบวธวจยเชงปรมาณ โดยใชแบบสอบถามการพฒนาศกยภาพและสมรรถนะของผดแลเดก ในพเลยงเดกทกราย โดยใหพเลยงเดกตอบแบบสอบถามดวยตนเอง

วธการวเคราะหขอมล 1. วเคราะหขอมลทไดจากการสมภาษณและการสนทนากลมโดยใชวธการวเคราะหเนอหา (content analysis) 2. วเคราะหขอมล ดานการพฒนาศกยภาพและสมรรถนะของผดแลเดกสำาหรบผดแลเดก โดยใชสถตเชงพรรณนา ความถ รอยละ และคาเฉลย

ผลการวจย จากผลการถอดบทเรยนฝายพฒนาเดกปฐมวย คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร สรปผล ไดเปน 2 สวน คอ สวนท 1 ลกษณะทวไปของกลมตวอยาง 1. บคลากรของฝายพฒนาเดกปฐมวย ประกอบดวย 1.1 หวหนาฝายพฒนาเดกปฐมวย เปนเพศหญง จบการศกษาระดบปรญญาโททางการพยาบาล สงกดภาควชาการพยาบาลกมารเวชศาสตร 1.2 ผเลยงเดก จำานวน 18 คน เปนเพศหญงทกคน อายเฉลย 41.9 ป อายอยระหวาง 46-50 ป (รอยละ 50) สถานภาพสมรสค (รอยละ72.2) จบการศกษาระดบปรญญาตร (รอยละ 55.6) มประสบการณทำางานอยในฝายพฒนาเดกปฐมวยเฉลย 13.4 ป มากทสดอยระหวาง 21-25 ป (รอยละ 38.9) ตำาสดนอยกวา 5 ป (รอยละ 27.8) 2. ผปกครองเดกทมารบบรการทฝายพฒนาเดกปฐมวย จำานวน 20 คน สวนใหญเปน เพศหญง (รอยละ 55) มสถานภาพสมรสค (รอยละ 100) การศกษาอยระดบปรญญาตร รอยละ 60 ปรญญาโท รอยละ 25 และปรญญาเอก รอยละ 15 สวนท 2 ระบบการจดบรการของฝายพฒนาเดกปฐมวย ปจจยทนำาไปสความสำาเรจ 1. ปจจยนำาเขา 1.1 รปแบบการบรหารจดการดำาเนน



ในลกษณะของคณะกรรมการฝายพฒนาเดกปฐมวย ประกอบดวย หวหนาฝายพฒนาเดกปฐมวยเปนประธานกรรมการ หวหนาภาควชาการพยาบาลกมารเวชศาสตร ตวแทนผปกครอง จำานวน 1 คน ตวแทนจากองคกรปกครองสวนทองถน จำานวน1 คน ผทรงคณวฒ 1 คน เปนกรรมการ และเจาหนาทฝายพฒนาเดกปฐมวย เปนเลขานการ มวาระการทำางาน 2 ป โดยหวหนาฝายพฒนาเดกปฐมวย ขนตรงกบคณบด กำากบดแลดวย รองคณบดฝายบรหารวชาการ การบรหารงาน มการกำาหนด ปรชญา วสยทศน พนธกจ วตถประสงค ตวบงช และแผนกลยทธทชดเจน ดำาเนนงานตามแผนปฏบตการประจำาป มการควบคมคณภาพการบรการโดยคณะกรรมการฝายพฒนาเดกปฐมวย อยางเปนระบบ ภายใตการกำากบของคณะกรรมการประกนคณภาพของคณะพยาบาลศาสตร 1.2 คณสมบตของผบรหารและบคลากร จำานวนบคลากรและสดสวนของเดก เพอใหการดำาเนนงานของฝายพฒนาเดกปฐมวยมคณภาพตามมาตรฐานใหเปนทยอมรบ คณะพยาบาลศาสตร ไดกำาหนดคณสมบตผบรหาร ไดแก หวหนาฝายพฒนาเดกปฐมวย รองหวหนาฝายพฒนาเดกปฐมวย นกวชาการศกษา พเล ยง คนครว เจาหนาทบรหารงานทวไป และคนงาน บคลากรทงหมดมจำานวน 25 คน นอกจากนยงกำาหนดสดสวนของพเลยงตอเดกเปนไปตามมาตรฐานศนยเดกเลกนาอย ป 2547 ของกรมอนามย (กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข, 2547) 1.3 งบประมาณสนบสนนฝายพฒนาเดกปฐมวย มแหลงงบประมาณสนบสนน อย 3 แหลง คอ งบประมาณแผนดน งบเงนรายได (คาบรหารเล ยงดเดก และคาจดโครงการปดภาคเรยน) และเงนบรจาค โดยคณะพยาบาลศาสตร เปนผจดสรรตามความเหนชอบจากคณะกรรมการประจำาคณะพยาบาลศาสตร ซ งพจารณาจากงบประมาณรายจายทฝายพฒนาเดกปฐมวยนำาเสนอซงแบงเปนรายจายประจำา และรายจายลงทน

1.4 ผรบบรการ เปนเดกอายระหวาง 2 เดอน จนถง 3 ป แบงเดกออกเปน 4 กลม คอ กลม 1 อาย 2 เดอน-1 ป กลม 2 อาย 1-1.8 ป กลม 3 อาย 2-2.8 ป และกลม 4 อาย 2.8 ปขนไป 2. ดานกระบวนการ กระบวนการสงเสรมการเจรญเตบโตและพฒนาการของเดก ประกอบดวย แนวทางตางๆ ตอไปน 2.1 แนวปฏบตการสรางเสรมสขภาพฝายพฒนาเดกปฐมวย ไดกำาหนดแนวปฏบตการสรางเสรมสขภาพในแตละดานไวในคมอการควบคมคณภาพการบรการ (คณะกรรมการควบคมคณภาพการบรการ, 2540) และคมอการดแลเดกปฐมวย (คณะกรรมการฝายพฒนาเดกปฐมวย, 2542) เพอใหบคลากรของฝายพฒนาเดกปฐมวย ไดถอเปนแนวปฏบตในเรอง การสรางเสรมสขภาพเดก ซงประกอบดวย ดานการประเมนการเจรญเตบโต การสรางเสรมโภชนาการตามวย การสรางเสรมพฒนาการตามวย การนอนหลบพกผอน สขภาพอนามยชองปาก การขบถาย การปองกนและควบคมโรคตดตอทพบบอยในเดก ความปลอดภยและการปองกนการเกดอบตเหต การจดการเมอพบเดกปวยเลกนอย และการจดการสขาภบาล และสงแวดลอม นอกจากนยงมการกำาหนดตวชวด เครองมอ และวธการประเมนการสรางเสรมสขภาพในแตละดาน รวมถงชดกจกรรมการสงเสรมพฒนาการเดก แบบองครวม 2.2 การมสวนรวมของผปกครองกบฝายพฒนาเดกปฐมวย เพอการพฒนาอยางตอเนอง การมสวนรวมของผปกครองกบฝายพฒนาเดกปฐมวย ยงมไมมาก สวนมากจะเปนการแลกเปลยนขอมลในการดแล เพอสงเสรมสขภาพเดกในชวงทเดกอยบาน การใหขอคดเหนเพอการพฒนาฝายพฒนาเดกปฐมวย การเขารวมกจกรรม การบรจาคสงของในการทำากจกรรมของฝายพฒนาเดกปฐมวย และการเขารวมเปนคณะกรรมการของ



ฝายพฒนาเดกปฐมวย อยางไรกตามผปกครองสวนใหญตองการมสวนรวมกบฝายพฒนาเดกปฐมวยมากขน 2.3 เครองมอและวธการประเมนภาวะสขภาพเดก ฝายพฒนาเดกปฐมวย มการประเมนภาวะสขภาพทครอบคลมการเจรญเตบโตและพฒนาการของเดก ภาวะโภชนาการ การนอนหลบพกผอน การปองกนโรคตดตอทพบบอย การจดการเมอเดกปวย และการจดการสขาภบาลสงแวดลอม โดยมเครองมอการประเมนภาวะสขภาพเดกทฝายพฒนาเดกปฐมวยพฒนาขนเอง และแบบประเมนความพงพอใจของผปกครอง 2.4 การพฒนาศกยภาพพเลยง คณะพยาบาลศาสตร มการจดสรรงบประมาณใหบคลากรของฝายพฒนาเดกปฐมวย ไปเพมพนความรและประสบการณการเลยงดเดก โดยการอบรมทางวชาการ ศกษาดงาน 2.5 บทบาทของฝายพฒนาเดกปฐมวยตอการบรการวชาการ การจดการศกษา และการวจย ฝายพฒนาเดกปฐมวย เปนแหลงบรการดานการเลยงดเดกปฐมวย เปนบรการทใหตอบคลากรทงภายในและภายนอกมหาวทยาลย ในสวนของการจดการศกษา เปนแหลงเรยนร ดานการเจรญเตบโต และพฒนาการเดก และในดานการสรางเสรมสขภาพเดกปฐมวย กำาหนดใหนกศกษาจดทำาโครงการสรางเสรมสขภาพเดกปฐมวย หรอกจกรรมสงเสรมการเรยนร เชน การเลานทานโดยใชหนมอ หนกระบอก เปนการบรณาการการจดการเรยนการสอนกบการบรการวชาการ จงเปนสถานทฝกปฏบตของนกศกษาในรายวชาทเกยวของกบการเจรญเตบโต และพฒนาการเดก การสรางเสรมภาวะสขภาพเดก นอกจากนยงเปนแหลงขอมลสำาหรบการทำาวจยทเกยวของกบสขภาพของเดกปฐมวย ตลอดจนการพฒนาศกยภาพของพเลยง/ผดแล 2.6 การทำาวจย เพอพฒนา ไดมการกำาหนดใหมการทำาวจย เพอพฒนางานฝายพฒนา

เดกปฐมวยไวในแผนกลยทธ 3. ดานผลลพธ 3.1 ภาวะสขภาพเดกปฐมวย จากรายงานภาวะสขภาพและอบตเหตประจำาป พ.ศ. 2551-2552 ของฝายพฒนาเดกปฐมวย และงานวจยทศกษาภาวะสขภาพของเดกทฝายพฒนาเดกปฐมวย คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร (รชตะวรรณ, จรสศร, เสาวลกษณ,และมยร, 2551; เกศรา, แจมจนทร และลกขณา, 2555) สรปภาวะสขภาพของเดกไดวา เดกสวนใหญมภาวะสขภาพอยระดบดมาก (รอยละ 63.8) และระดบด (รอยละ 36.2) เมอจำาแนกภาวะสขภาพเดกตามดานตางๆ ไดแก ดานการเจรญเตบโต ดานความสะอาดของรางกาย ดานการตรวจรางกาย ดานการตรวจสขภาพฟน พบวา สวนใหญมภาวะสขภาพอยระดบดมาก (รอยละ 88.66, 88.7, 76.2 และ 62.9 ตามลำาดบ) สวนดานความเจบปวย พบวา เดกสวนใหญจะมภาวะสขภาพระดบดและพอใชตามลำาดบ (รอยละ 51.4 และ 37.1 ตามลำาดบ) ภาวะเจบปวยของเดกทมารบบรการทฝายพฒนาเดกปฐมวย สวนใหญเจบปวยดวยโรคหวดมากทสด (รอยละ 97.1) โดยเปน 4-6 ครงตอป แตละครงมอาการ 3-5 วน รองลงมาคอ ไข (รอยละ 90.5) โดยเปน 2-3 ครงตอป แตละครงมอาการ 1-2 วน ความเจบปวยอนทพบ คอ ทองรวง (รอยละ 67.7) ทพบประปราย คอ ผนดอกกหลาบ ตาแดง สกใส หด และคางทม (รอยละ 21.0, 12.4, 8.6, 3.8 และ 1.0 ตามลำาดบ) (รชตะวรรณ และคณะ, 2551) การบาดเจบ จากรายงานภาวะสขภาพและอบตเหตประจำาป พ.ศ. 2551-2552 ของฝายพฒนาเดกปฐมวย พบวา การเกดบาดเจบสวนมากเกดจากอบตเหตและการเลนดวยกนของเดก เชน หกลม ชนกบเพอน เพอนลมทบ ถกเพอนกด ทเกดมากทสด คอ หกลม รองลงมา คอ ถกเพอนกด 3.2 ผลงานวจย งานวจยทดำาเนนการ



เกบขอมลทฝายพฒนาเดกปฐมวย ทผานมาตงแตป พ.ศ. 2533-2552 มทงหมด 7 เรอง เปนของนกศกษาปรญญาโท 1 เรอง ทเหลอ 6 เรอง เปนงานวจยของอาจารยรวมกบบคลากรทฝายพฒนาเดกปฐมวย หวของานวจยททำาจะเนนทตวเดกเปนหลก เกยวกบภาวะสขภาพ พฒนาการและการเตรยมเดกตอพฤตกรรมการถกแยกจากมารดา (5 เรอง) ทเหลอเปนเรองเกยวกบความคดเหน/ทศนคตของผปกครองตอบรการของศนยพฒนาเดกปฐมวย (2 เรอง) 3.3 งานบรการวชาการ ฝายพฒนาเดกปฐมวย นอกจากมการใหบรการการเลยงดเดกเปนหลก ยงเปดใหบรการการดแลเดกในชวงปดภาคการศกษา โดยจดปละ 2 ครงสำาหรบเดกวยอนบาลและกอนอนบาล นอกจากนยงเปนวทยากรและแหลงการศกษาดงานแกหนวยงานภายในและภายนอกมหาวทยาลย 3.4 ประสบการณการเรยนร ของนกศกษา นกศกษาไดเรยนรเทคนคการดแลเดก เชน การเขาหาเดก การสรางสมพนธภาพกบเดก การใหอาหารเสรม การเตรยมนมผสม เปนตน สามารถเชอมโยงความรจากทฤษฎสการปฏบต เขาใจ และจดจำาพฒนาการของเดกในวยตางๆ ทเรยนในภาคทฤษฎมากขน เรยนรการประเมนพฒนาการเดกดวยเดนเวอร 2 (Denver II) ทำาใหเหนความแตกตางของเดกแตละคนในวยเดยวกน เรยนรการวางแผนเพอสรางเสรมสขภาพของเดก ในสวนของอาจารยทสอนนกศกษาทฝายพฒนาเดกปฐมวย กไดประโยชน คอ ไดฟนฟความรเดมเกยวกบการเจรญเตบโต และพฒนาการของเดก มการศกษาหาความรเพมเตมเพอวเคราะหปญหาพฤตกรรมเดกไดถกตอง นอกจากนยงไดเรยนรเทคนคการดแลเดกพรอมกนหลายๆ คนจากพเลยง 3.5 องคความรทเกยวของ จากการเปนแหลงฝกของนกศกษา ฝายพฒนาเดกปฐมวย สามารถนำาโครงการ การสรางเสรมสขภาพเดกของ

นกศกษาทจดทำามาประยกตใชหรอนำามาตอยอด เพอใหเหมาะสมกบบรบทของเดกแตละวย นอกจากนยงไดนำาสอการสอน บอรดความรทนาสนใจ และแผนพบเกยวกบโรคทพบบอย มาเผยแพรกบผปกครอง ทสำาคญ พเลยง และบคลากร มความตนตวในการแสวงหาความรเพมเตม เพอตอบคำาถามนกศกษา ขณะเดยวกนกไดความรเพมเตมจากอาจารย เชนเดยวกบผปกครองทไดรบความรเพมเตมจากคำาแนะนำาของอาจารย 3.6 ความพงพอใจของผปกครองตอฝายพฒนาเดกปฐมวย ความพงพอใจของผปกครอง ตอการใหบรการของฝายพฒนาเดกปฐมวย ประจำาปงบประมาณ 2552 รวบรวมขอมลโดยใหผปกครองตอบแบบสอบถาม จำานวน 128 ชด ไดรบแบบสอบถามกลบคน 87 ชด (รอยละ 67.97) ผลการวเคราะหขอมลสรปไดวา ความพงพอใจโดยรวมของผปกครองตอการใหบรการของฝายพฒนาเดกปฐมวย อยในระดบมาก-มากทสด รอยละ 96.27

ปจจยทเปนอปสรรค 1. การควบคมการตดเชอโรคหวด ยงเปนประเดนปญหาทพบบอยในเดก เนองจากผปกครองบางทาน มความจำาเปนตองนำาเดกมาทฝายพฒนาเดกปฐมวย ในกรณทเดกมการเจบปวยเลกนอย เชน มนำามก ไขตำาๆ มผน ทำาใหการปองกนการตดเชอหวด ทำาไดอยางไมเตมศกยภาพ เพราะไมสามารถแยกเดกออกจากกนได 2. การพฒนาบคลากร การสนบสนนใหพเลยงไปประชมวชาการ/ฝกอบรม บางครงไมสามารถดำาเนนการไดตามแผนทกำาหนด แมจะมงบประมาณจดสรรใหกตาม ทงนเนองจากไมมพเลยงสำารองทจะเขาทดแทนพเลยงทเขารบการอบรม นอกจากน รอยละ 50 ของพเลยง มอายอยระหวาง 46-50 ป จงควรมการเตรยมพเลยงรนใหม มาเรยนรเทคนคการเลยงดเดก จากพเลยงทมประสบการณสะสมมายาวนาน 3. การทำาวจยยงไมตอเนอง การวจยเพอ



พฒนางานของฝายพฒนาเดกปฐมวย ยงมนอยการศกษาแตละเรองมระยะหางกนมาก และหวขอวจยขาดความหลากหลาย จะเหนไดวา ในชวง 20 ปทผานมามงานวจย เพยง 7 เรอง เฉลย 3 ปตอ 1 เรอง หวขอยงคงเปนเรองภาวะสขภาพเดกปฐมวย และภาวะการเจบปวย

4. การมสวนรวมของผปกครอง และชมชนยงมนอย สรปผลการวจย จากการถอดบทเรยนจากฝายพฒนาเดกปฐมวย สถาบนการศกษาพยาบาลแหงหนงในโซนภาคใต สรปองคความร ไดดงน

กระบวนการ- แนวปฏบตการสรางเสรมสขภาพเดก- การมสวนรวมของผปกครอง ชมชน - เครองมอและวธการในการประเมนภาวะสขภาพเดก- การพฒนาศกยภาพผดแล- การบรการวชาการ - การจดการศกษา/กจกรรมการเรยนร- การวจยเพอพฒนา

ผลลพธ- ภาวะสขภาพเดก- งานวจยฝายพฒนาเดกปฐมวย- งานบรการวชาการของบคลากร- ประสบการณการเรยนรของนกศกษาทฝกปฏบตการพยาบาล ทฝายพฒนาเดกปฐมวย- องคความรทเกยวของ- ความพงพอใจของผปกครอง

ปจจยนำาเขา- การบรหารจดการ- คณสมบตผบรหารและบคลากร- การสนบสนนจากคณะพยาบาลศาสตร (นโยบาย งบประมาณ)- ผรบบรการ

ปจจยภายนอก การสนบสนนจากองคกร หนวยงานภายนอก สภาพปญหาในชมชน คณะพยาบาลศาสตร นโยบายสวนกลาง

ภาพ 1 องคความรจากการถอดบทเรยนตามกรอบแนวคดเชงระบบ

อภปรายผล การมหวหนาฝายพฒนาเดกปฐมวย เปนอาจารยพยาบาล สาขาการพยาบาลกมารเวชศาสตร ถอวาเปนจดเดนของฝายพฒนาเดกปฐมวย เพราะไดผบรหารเปนผมความร ความเชยญชาญในการดแลเดก สามารถบรหารจดการทเนนการสรางเสรมสขภาพเดกและใหคำาปรกษาแกผปกครองทมปญหาการเลยงดเดกได ประกอบกบรอยละ 55.6 ของพเลยงจบการศกษาระดบปรญญาตร และมประสบการณการเลยงดเฉลยคนละ 13.4 ป ทำาใหฝายพฒนาเดกปฐมวยของคณะพยาบาลศาสตร ไดรบความไววางใจจากผปกครองทมารบบรการ จะเหนไดวาผปกครองมความพงพอใจตอการให

บรการอยในระดบมาก-มากทสด รอยละ 96.27 และ ผปกครองทมารบบรการสวนมากเปนผมการศกษาสง โดยรอยละ 60 จบการศกษาระดบปรญญาตร รอยละ25 จบระดบปรญญาโท และรอยละ 15 จบระดบปรญญาเอก อยางไรกตามรอยละ 50 ของพเลยงเดก มอายอยระหวาง 46-50 ป ซงอยในวยทขาดความคลองตวในการวงจบเดก จงนาจะมการเตรยมพเลยงรนใหมมาเรยนรงานพรอมทงขยายการรบเดกในสดสวนทเพยงพอและเหมาะสมททำาใหพเลยงมโอกาสไปรบการอบรมและพฒนาศกยภาพตนเองได แมวาเดกสวนใหญมภาวะสขภาพอยระดบดมาก แตกพบวามการเจบปวยดวยโรดหวด



ถงรอยละ 97 เปนไข รอยละ 90.5 และโรคทองรวงรอยละ 67.7 ซงการจบปวยทงหมดมสาเหตจากการตดเชอ ทงนอาจเนองจากการทเดกมาอยรวมกนในสถานทเดยวกนจำานวนมาก ทำากจกรรมรวมกน และอยกนอยางใกลชด เมอเดกเปนโรคทตดตอกนได เชน โรคหวด โรคทองรวง กสามารถแพรกระจายเชอโรคถงกนไดงาย ประกอบกบเดกอยในวยทมระบบภมคมกนทยงไมพฒนาเตมท ทำาใหมภมตานทานโรคตำาและไมสามารถปฏบตสขอนามยดวยตนเอง ตองอาศยพเลยงคอยดแล ซงบางครงพเลยงอาจดแลไดไมทวถง จงทำาใหเดกเจบปวยดวยโรคตดเชอบอยโดยเฉพาะโรคหวด ฝายพฒนาเดกปฐมวยควรดำาเนนการตามแนวปฏบตการปองกนและควบคมโรคตดตอทกำาหนดไวอยางเครงครด การสนบสนนใหผปกครองเขามามสวนรวมในการดแลเดก อาจชวยใหอบตการณการเกดโรคหวดลดลง บทบาทของฝายพฒนาเดกปฐมวยในดานการทำาวจยหรอสนบสนนการเปนแหลงขอมลการทำาวจยมนอยมาก ในชวง 20 ปทผานมา มการทำาวจยเพยง 7 เรอง โดยเฉลย 3 ปตอเรอง แมวาการทำาวจยเพอพฒนางานฝายพฒนาเดกปฐมวยจะถกกำาหนดไวในแผนกลยทธของคณะพยาบาลศาสตรทกปกตาม ทงนอาจเนองจากโครงสรางการบรหารไมเออตอการทำาวจย เพราะไมมหนวยสนบสนนการทำาวจย โครงสรางการบรหารเนนงานดานการบรการวชาการ เพราะถอเปนภาระกจหลก จงอาจทำาใหหวหนาฝายพฒนาเดกปฐมวยขาดความคลองตวในการทำาวจย นอกจากนยงตองทำาหนาทในการสอนนกศกษาทมาฝกปฏบตพยาบาลทฝายพฒนาเดกปฐมวยอกดวย

ขอเสนอแนะ ดานการบรหาร ผบรหารควรนำาขอมลท

ไดจากการถอดบทเรยน มาพฒนาปรบปรง เพอใหการดำาเนนของฝายพฒนาเดกปฐมวย มประสทธภาพดยงขนในประเดนการจดสรรพเลยงสำารอง การเตรยมพเลยงรนใหม การสรางเครอขายกบชมชน เพอใหชมชนเขามามสวนรวมมากขน ดานการบรการ ศนยเดกเลก หรอในสถาบนการศกษาในภาคใต สามารถนำาเปนแบบอยางการดำาเนนงานในการสรางเสรมสขภาพเดก หรอเปนแนวทางในการสรางศนยเดกเลก ดานการวจย ควรหาหนวยงานหรอผรบผดชอบในการพฒนางานวจย เพอสรางเสรมสขภาพเดกปฐมวย เชน จดตงหนวยวจยเดกปฐมวย และควรมการทำาวจยเชอมโยงกบบณฑตศกษา ดานการศกษา ควรนำาประสบการณทนกศกษาไดรบมาวางแผนการจดการศกษา เพอการสรางเสรมสขภาพเดกปฐมวย และเสรมสรางประสบการณเพมเตมใหกบนกศกษา

กตตกรรมประกาศ ขอขอบคณคณะพยาบาลศ าสต ร มหาวทยาลยสงขลานครนทร ทอนญาตใหเกบรวบรวมขอมลของฝายพฒนาเดกปฐมวย ขอขอบคณ สำานกวชาพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยวลยลกษณ และคณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร ทอนญาตใหบคลากรเดนทางมารวมเกบขอมลและทำางานวจย ทสำาคญทสดขอขอบคณ กองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) เครอขายพยาบาลศาสตรเพอการสรางเสรมสขภาพ (พย.สสส.) ทไดใหทนวจย ตลอดจนอำานวยความสะดวกตางๆ ทำาใหงานวจยสำาเรจลงไดดวยด



บรรณานกรม

กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. (2547). คมอ การดำาเนนงานโครงการศนยเดกเลกนาอย. กรงเทพมหานคร: องคการรบสงสนคา และพสดภณฑ.กศล สนทรธาดา, อไรวรรณ คนงสขเกษม, กาญจนา ตงชลทพย, และสรยพร พนพง. (2541). สถานการณและองคความร เกยวกบ การอบมรมเลยงดเดกในประเทศไทย. นครปฐม: สถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล.เกศรา เสนงาม, แจมจนทร กลวจตร, และลกขณา คงแสง. (2555). ภาวะสขภาพและปจจย ทมความสมพนธกบภาวะสขภาพของเดก ทรบบรการทฝายพฒนาเดกปฐมวย. วารสารพยาบาลสงขลานครนทร, 32(1), 11-26.คณะกรรมการควบคมคณภาพการบรการ. (2540). คมอการควบคมคณภาพการบรการ ฝาย พฒนาเดกปฐมวย. คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร.คณะกรรมการฝายพฒนาเดกปฐมวย. (2542). คมอ การดแลเดกปฐมวย. คณะพยาบาลศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร.ชนฤทย กาญจนะจตรา และคณะ. (2551). สขภาพ คนไทย 2551. กรงเทพมหานคร: อมรนทร พรนตงแอนดพบลซซง จำากด (มหาชน). บงอร เทพเทยน และปยะฉตร ตระกลวงษ. (2550). การดแลเดกปฐมวยของประเทศ. วารสาร สาธารณส ขและการพ ฒนา, 5(3), 117-128. ร ชตะวรรณ โอฬาพร ยกล, จร สศร บวบาน, เสาวล กษณ วงค นาถ , และมย ร นภาพรรณสกล. (2551). ความสมพนธ ระหวางการเลยงดเดกกบภาวะสขภาพ ของเดกปฐมวย: กรณศกษาฝายพฒนา เด กปฐมว ย คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร. วารสาร พยาบาลสงขลาศาสตร, 28(3), 57-80.ลดดา เหมาะสวรรณ และคณะ. (2547). พฒนา การดานกายของเดกไทย: การเจรญเตบโต ภาวะโภชนาการ และสมรรถนะทางกาย. หาดใหญ: สำานกงานกองทนสนบสนน การวจย.



Lessons Learned from Early Childhood Develop-ment Center: A Nursing Education Institution in a University*

Ladawan Prateepchaikul** Utaiwan Buddharat*** Kiatkamjorn Kusol**** Nootsara Supein*****

Abstract

The lessons learned from the Early Childhood Development Center, a nursing education institution in a university, was a part of the lessons learned from child care centers under the nursing education institutions in Thailand. The purpose of this descriptive research was to overview the practice of the Early Childhood Developmental Center of Faculty of Nursing, Prince of Songkla University in order to reflect the input, process and outcomes. Sample were 1 administrator, 18 caregivers, 5 faculties and 20 parents whose children attended this center. Data were collected by both quantitative and qualitative methods using self-administrative questionnaires, group interview and group discussion. Descriptive statistic was used to analyze quantitative data and content analysis was used for qualitative data. The results indicated keys successful factors which can divide into 3 aspects as input, process and outcomes. The input factors included having a pediatric nurse as the administrator, well educated and experienced caregivers, adequate budget support from faculty. The process factors were having a guideline for child health promoting practice, child health assessment tool, the system and continuing development of personnel and the integration of research, teaching and academic service. The outputs were optimal growth and development of children, many researches were developed, using as a learning

* This research was supported by Health Promotion Nursing Network (HPNN) and Thai Health Promotion Foundation.** Associate Professor Faculty of Nursing, Prince of Songkla University, Songkhla Province.*** Assistant Professor Faculty of Nursing, Prince of Songkla University, Songkhla Province.**** Assistant Professor School of Nursing, Walailak University, Nakhonsithammarat Province. ***** Lecturer Faculty of Nursing, Prince of Naradhiwas University, Narathiwat Province.



resource center for promoting early childhood health, various of health promotion activities and parents satisfaction in the provided service. This lessons learned reflect the successful factors of early child health promotion in child care centers. This derived knowledge can be used a model for other institutes or child care centers to develop child health promoting practices in the centers and to develop political recommendations. The suggestions from the study should be taken into the consideration of the administrator, especially, the preparation of young caregivers, establishment of network with communities and development of a early childhood research unit. Keywords: early childhood; early childhood development center; education institution

Documents

บทความวิจัย 2027.pdf · 2012-12-19 · 14 ว.พยาบาลสงขลานครินทร์ ปีที่ 32 ฉบับที่ 3 กันยายน