แนวทางการด าเนนงานเพอปองกนแกไข ปญหาเอดส

ส านกโรคเอดส วณโรค และโรคตดตอทางเพศสมพนธ

กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข

ไมมผตดเชอรายใหม ไมมการเสยชวตจากเอดส ไมมการตตราและเลอกปฏบต

แผนยทธศาสตรการปองกนและแกไขปญหาเอดสแหงชาต 2557 - 59

นวตกรรมและการเปลยนแปลง ยทธศาสตรท 1 เรงรดขยายการปองกนใหครอบคลมพนท และประชากรทมพฤตกรรมเสยงและคาดวาจะมจ านวนการตดเชอฯใหมมากทสด ยทธศาสตรท 2 ขยายการปกปองทางสงคมและปรบเปลยนสภาวะแวดลอมทางกฎหมายทมความส าคญตอการปองกนและการรกษา ยทธศาสตรท 3 เพมความรวมรบผดชอบและเปนเจาของรวมในระดบประเทศ จงหวด และทองถน ยทธศาสตรท 4 พฒนาระบบขอมลเชงยทธศาสตรเพอเพมประสทธภาพการปองกนและแกไขปญหาเอดสในทกระดบ

การผสมผสานและบรณาการใหมาตรการและแผนงานปจจบนมคณภาพ เขมขน และมความยงยน

ยทธศาสตรท 5 ยกระดบคณภาพมาตรการและแผนงานทมอยเดมใหเขมขนขนและบรณาการ 1. ปองกนการตดเชอฯ เมอแรกเกด 2. ปองกนการตดเชอฯ ในกลมเดกและเยาวชน 3. สงเสรมการใชถงยางอนามยแบบบรณาการ 4. บรการโลหตปลอดภย 5. ดแลรกษาและการใหความชวยเหลอแกผตดเชอฯ 6. ดแลเดกและครอบครวทไดรบผลกระทบจากเอดส 7. การลดการตตราและการเลอกปฏบต 8. การสอสารสาธารณะ

เคารพสทธและละเอยดออนเรองเพศ

เอดสไมใชเพยงโรคและความเจบปวย

เสรมพลงอ านาจ

ภาวะผน าและเปนเจาของ

ภาคเครอขายการท างาน

มงเนนเปาหมาย

ลดจ านวนผตดเชอเอชไอว ลดจ านวนคนตายจากเอดส ลดการเลอกปฎบตในสถานบรการ รายใหมลง 2 ใน 3 ลงรอยละ 50 รอยละ 50

ทศทางยทธศาสตร

เปาหมายทเปนศนย

แนวปฏบตแหงชาตวาดวยการปองกนและบรหารจดการดานเอดสในสถานทท างาน

ยทธศาสตรถงยางอนามยแหงชาต (NATIONAL CONDOM STRATEGY) พ.ศ. 2558 – 2562

แนวทางการตรวจรกษาและปองกนการตดเชอเอชไอว ประเทศไทย ป 2557

ม application สามารถดาวโหลดผาน smartphone ทงระบบ ios และ android

มาตรการ และการพฒนาบรการ HIV COUNSELING AND TESTING (HCT)

1) การจดระบบใหสามารถตรวจและรผลในวนเดยว (Same Day Result: SDR) และ รผลการตรวจทกราย

2) ใหบรการตามสทธประโยชน และระเบยบทเปลยนไป เชน การตรวจในผมอายต ากวา 18 ป การตรวจฟร ไดในทกสทธประโยชน โดยใชเลข 13 หลก

3) การเพมการปรกษาเพอคดกรองผรบการตรวจรกษา STIs ใหรบการตรวจ Anti HIV และ คดกรอง สงตรวจ STIs ในผรบบรการ ตรวจ Anti HIV

4) พฒนาระบบการตรวจวนจฉย และการบรหารจดการ ใหมความถกตองตามมาตรฐาน ลด HIV misdiagnosis

5) การจดระบบบรการใหสามารถเรมการรกษาดวยยาตานไวรสไดเรวทกระดบ CD4 และการปรกษาเพอเพมความเขาใจและรวมใจในการรกษา

การลดชองวางเรองกฎระเบยบ เพอสงเสรมการ

เขาถงบรการปรกษาและตรวจหาการตดเชอเอช

ไอว สาหรบผมอายตากวา 18 ป

แพทยสภาจดท า และแจงเวยน แนวปฏบตส าหรบแพทยเกยวกบ เอชไอว พ.ศ. 2557 เมอเดอน ธนวาคม 2557

เนอหา – สนบสนนการจดบรการปรกษาและตรวจหาการตดเชอ เอชไอวส าหรบทกคนใหไดเขาถงบรการตรวจและรกษาการตดเชอเอชไอว ในทกกลมวย

ก าหนดไมใหใชผลการตดเชอเอชไอวเปนเกณฑการคดเขาท างาน ออกจากการท างาน หรอเปนเกณฑคดเขาศกษาหรอออกจากการศกษา

Primary Secondary Tertiary

prevention prevention prevention

ปองกนไมใหตดเชอ วนจฉยเรว รกษาทนท ดแลอยางรอบดาน ตอเนอง

จะท าอยางไร

รและเขาถงวธปองกน

ตระหนกถงความเสยงและเขาถงการตรวจ

และรผลตรวจ

เขาถงระบบการดแลรกษาและคงอยในระบบตลอดไป

ระบบสงตอ/เชอมตอ

วธปองกนการตดเชอเอชไอว

คดกรองและรกษาโรคตดตอทางเพศสมพนธ

PrEP และ PEP

ถงยางอนามย/ถงอนามยสตร

การขรบหนงหมปลายอวยวะเพศชาย

การปองกนเอดสจาก แมสลก (PMTCT)

เขมและอปกรณฉดยาทสะอาด

ยาตานไวรสเอดส (HAART)

วคซนเอชไอว

ไมโครบไซด การปองกนการตดเชอเอชไอว

การลดพฤตกรรมเสยงจากเพศสมพนธ (abstinence, faithful)

ร

ชดบรการการลดอนตรายจากการใชยาเสพตด (Harm reduction program)

1. การใหความรเพอสรางความเขาใจ ความตระหนก และการประเมนความเสยงของตนเอง รวมถงการฝกทกษะการปองกนการตดเชอเอชไอว และยาเสพตด (IEC)

2. การบ าบดรกษายาเสพตดโดยใชสารทดแทนระยะยาว (MMT) ไดแก เมทาโดน 3. การสนบสนนใหใชเขมและอปกรณฉดทสะอาด/ Needle and Syringe Program (NSP) 4. การแจกถงยางอนามยและสารหลอลน 5. การใหค าปรกษา และตรวจการตดเชอเอชไอวโดยสมครใจ และสงตอรบบรการดแลรกษา 6. การตรวจและรกษาโรคตดตอทางเพศสมพนธ 7. การปองกน วนจฉยและรกษาวณโรค 8. การปองกน วนจฉย และรกษาไวรสตบอกเสบ บ และซ 9. กจกรรมกลมเพอนชวยเพอน 10. การใหบรการรกษาดานจตเวชและการใหค าปรกษาแนะน าเกยวกบยาเสพตด 11. การบ าบดรกษาและฟนฟสมรรถภาพรวมถงกจกรรมกลบสสงคม และการปองกนการเสพซ า

วธการปองกนและการตรวจเลอดหาการตดเชอ

• โดย ดวยตนเอง, Peer, NGO, เจาหนาท • วธ - เชงรบ เชน Drop-in center, รพ./รพสต., รานขายยา - เชงรก เชน outreach, mobile clinic, จดกจกรรมรณรงค/ให ความรในชมชน, สอสารผาน social media

การเขาถง

มาตรการ/กลยทธการสรางความร ความตระหนก การสงเสรมการเขาถง และการคงอยในระบบบรการ มเทคนคหลายรปแบบ

จะท าอยางไร

RRTTR Reach-Recruit-Test-Treat-Retain

RRTTR

Reach (การเขาถง) – การจดท าแผนทชมชน – ในกลมยอย มแรงจงใจ จะท าใหสนใจบรการ/ กลว /กงวลอะไรในการมารบ

บรการ – วางแผนกลยทธการสอสารใหเหมาะสมกบกลมยอย – ด าเนนงานงานผานเครอขายชมชน (เชงรกโดยแกนน าเพอน) – เพมเตมการใชสงจงใจ – ฟนฟศนยบรการชมชน เพอใหความร

รปแบบการใหขอมลและสงตอบรการ

• การใชสอสาธารณะและสอสงคมอเลกทรอนกส เจาะกลมเปาหมาย • การสรางเครอขายรานขายยาทขยายการเขาถงขอมลความรเรองเอชไอว

สถานทบรการตรวจ • การท างานกบเจาของ หรอผจดการสถานบนเทง ใหเปนผกระจายขอมล • พฒนา รพ.สต. ใหด าเนนการสงเสรมการตรวจเอชไอว ควบคกบการตรวจวณ

โรค • ใชกระบวนการตลาดเชงสงคม ก าหนดเนอหาและชองทางการสอสารท

เหมาะสม

เปาหมายของ Reach

• ตระหนกถงระดบความเสยงตอการตดเชอ • ตองการตรวจเอชไอวเปนประจ า • รวาจะรบบรการไดทไหน (เอชไอว สารทดแทน แลกเปลยนเขม) • เขาใจประโยชนของการคดกรองและรกษาโรคตดตอทางเพศสมพนธ

และการรกษาดวยยาตานไวรส

Recruit (การเขาสบรการ)

• การสราง Brand ของบรการ • การบรหารจดการบรการโรคตดตอทางเพศสมพนธ • พฒนาการสงตอบรการ • การขยายบรการรกษาดวยสารทดแทน (เมทาโดน)

Test (การตรวจเอชไอว)

• สรางสมรรถนะในการใหค าปรกษากอนตรวจเอชไอวทางโทรศพท • การจดหนวยบรการตรวจเอชไอว เคลอนท • สรางทศนะของชมชนวาการตรวจเอชไอว เปนเรองปกตวสย • ขยายผลการจดบรการใหค าปรกษาและตรวจเอชไอวโดยชมชน • การตรวจทสามารถแจงผลไดในวนเดยว • ทบทวนการจดบรการใหค าปรกษาและตรวจเอชไอว (PICT)โดยผใหบรการ ทจด STIs clinic,

TB, Methadone, ANC

Treatment (การรกษา)

• การบรณาการการดแลรกษาเอชไอว กบวณโรค • การบรณาการการดแลรกษาเอชไอว กบตบอกเสบซ

• สรางสมรรถนะของ รพช. รพ.สต. และองคกรชมชน ในการดแลรกษา

• สรางความร ความเขาใจกบผใหบรการ เรองแนวทางใหมในการรกษาของประเทศ

• พฒนาและประกนคณภาพการตรวจทางหองปฏบตการ

Retain (การคงอยในระบบ)

• ใชเทคโนโลยและวการกระตนใหมๆ เพอใหผอยรวมกบเชอ กนยาสม าเสมอ เชน ขอความสนๆ

• เชอมโยงการตดตามการรกษาในระดบชมชน • กลมทมผลเลอดเปนลบ ยงคงมพฤตกรรมปองกน ( ใชถงยาง)

• คนทยงไมไดเรมยาตานไวรส ตองเรมใหเรวทสด • นวตกรรมโดยภาคเอกชนและภาคธรกจ เชน ระบบบตรสมาชก และ สรางแรงจงใจทจะสงเสรมการตรวจเอชไอวโดยสม าเสมอ

มาตรการหลกเพอใหบรรลเปาหมายยตปญหาเอดส Reach-Recruit • วเคราะหชมชน และท าแผนท • การท างานเชงรก การออกหนวย

เคลอนท • เครอขายรานยา รพสต. เปนดานแรก

บรการ • สนบสนนอปกรณปองกนโรค • สอสารสาธารณะ ผานสอทางสงคม

Test • บรการทเปนมตร • บรการผานคลนกเคลอนท รพสต. • การตรวจททราบผลในวนเดยว • การตรวจ VCT เหมอนตรวจสขภาพ

ประจ าป • ระบบสงตอส รพ.

Treat • บรการทเปนมตร • เรมรกษาดวยยาตานไวรสในทกระดบ

ซด4 และตรวจตดตาม CD4, VL, การดอยา ตามแนวทางรกษาของประเทศ

• ระบบสงตอระหวางคลนกใน รพ. • การรกษา TB/HIV, hep B/C/HIV

Retain • สงเสรมการกนยาอยางตอเนอง • ใชสอทางสงคม แกนน าท าใหทงกลมผตด

เชอและไมตดเชอคงอยกบระบบบรการ • ขยายการดแลรกษาสผใหบรการทผานการ

อบรมภายใน รพสต. หรอชมชน • ใหการดแลอยางรอบดานรวมถงเรอง

อนามยเจรญพนธและอนๆ

หลกการท างานเชงรก

• ก าหนดกลมเปาหมายและพนทชมชน

• จดหาทมงาน

• เตรยมความพรอมดานวชาการกบทมงาน

• เตรยมความพรอมดานจรยธรรมกบทมงาน

• เตรยมสอ เครองมอ

• ก าหนดขนตอนและแผนงานการท ากจกรรม

• ประสานงานและตดตาม

หลกการท างานเชงรก

• พฒนาเสรมทกษะใหทมงาน

• ท ากจกรรมซ าในพนทเดม

• เปดชองทางการสอสาร เพอเชอมโยงเขากบบรการในหนวยบรการ

หลกการท างานกบกลมวยรนและเยาวชน

• การคนหาและเขาถงกลมวยรนและเยาวชนในชมชน

• การสรางสมพนธภาพ

• การใหความชวยเหลอ

การคดกรองและจ าแนกกลมเปาหมาย

1. ก าหนดดชน/เกณฑจ าแนก

2. เลอกวธการคดกรอง

3. การรวบรวมและจดท าระบบขอมล

กลมปวย กลมเสยง กลมด

)

ใคร คอผจะไดรบผลด จากโครงการน?

ผทไดรบผลดจากโครงการน มจ านวนเทาใด?

เพราะเหตใด จงเลอกคนกลมนเปนเปาหมาย?

จะน าคนกลมนเขามารวมกจกรรมโครงการไดอยางไร?

การเลอกกลมเปาหมายและพนทด าเนนการ

•กจกรรมสอดรบกบวตถประสงค

•กจกรรมมความตอเนอง สงผลตอการปรบพฤตกรรมสขภาพ

•คนในชมชนมสวนรวมคดรวมท า

กจกรรมควรมความเชอมโยงระหวางกจกรรม

การเลอกกลยทธและออกแบบกจกรรม

• การสรปผลงาน จะวดไดจากอะไรบาง (ตวชวด)

• ความส าเรจของโครงการดไดจากสงใดบาง?

• ดวยวธการอยางไร?

• จะก าหนดใหใครเปนผประเมน เพราะเหตใด?

• จะประเมนผลเมอใดบาง? เพออะไร?

การเลอกวธประเมนผล และตวชวด

)

การด าเนนงานในกลมวยรน/เยาวชน

โดย ส านกโรคเอดส วณโรคและโรคตดตอทางเพศสมพนธ

ตวอยางการด าเนนงานในจงหวดนครสวรรค

• คยกบผบรหารพาไปศกษาดงาน

• เรามทมงานตอนเสาะหาผน าทม (หลานเพราะมภาวะผน า)

• ใหชวนเพอนแตละหมมาท าเราจดประกวดใหแตงตวเลนละคร (จดระดบต าบลใหทกวนเสารจะมการจดทตลาด)

• เรามการประชาสมพนธจดกระจายถงยาง (แตมการตอตานจากผปกครองในชมชน)

• เอาผใหญมาอบรมดวยท ามาหลายป

• มเดกมารวมกจกรรมเยอะเดกตงเครอขายตวเอง

ปจจยทท าใหมความตอเนอง

• ผน าส าคญ (อสม. รพ.สต. ผใหญบาน) ถามผใหญตอตานเดกจะเลกเลย

• ท าอยางไรใหทกฝายมารวมเราท าจรงท าใหมนดท าแลวมชอเสยง

• เดกเอาไปบอกตอพอแม

• กจกรรมทคดวาเปนจดเดน คอ การปองกนตวเองใหรจกการปองกนโดยอบรม เรามสอนภาษา สอนการท าขนม สอนสงทเคาอยากท าเคาจะอยากมารวมกจกรรมเราใหความรกจกรรมหลากหลายทงกฬา สอนภาษา (เรมมาจากป2549 )

จงหวดเพชรบรณ

• ทกแกนน าตองมานงคยกนในต าบล • คนรปญหามานงวเคราะหสงทจดประเดน (เดกทองไมพรอมในโรงเรยนเดกตองยาย

โรงเรยนเพราะผอ านวยการโรงเรยนไมรบ ) • มการอบรมพอแมสอสารลกสงทเกดจากการอบรม คอ ครอบครวนงคยกน • วางจดกระจายถงยางทกหมบาน • มสายตรงสงตอท าท าเนยบคนทรบแกปญหาใหแจกในหมบาน • เมอใชใจในการท างานจะท างานอยางมความสข • อยาไดใชเงนเปนตวตงในการท างาน • แกนน าในชมชนสามารถจดท าแผนในชมชนเองไดจงแนใจวาเกดความยงยนถงคน

หลกไมอยในพนท • การท างานใชระยะเวลา สนๆ ไมไดใจคนท างานตองใชเวลา จะไดใจตองชดเจน

จงหวดชยภม

• โครงการปองกนการตงครรภและปองกนโรคตดตอทางเพศสมพนธในวยรน

• จดท าประชาคมสขภาพต าบลโนนส าราญ ในป ๒๕๕๕ พบปญหาของกลมวยรนต าบลโนนส าราญ คอ ปญหาการรวมกลมมวสม ขบรถเรว อบตเหต ทะเลาะววาท สบบหร ดมแอลกอฮอล มเพศสมพนธกอนวยอนควร และปญหาการตงครรภในวยรน

วธการด าเนนงาน

• อบต. รพ.สต. อาสาสมครสาธารณสขและกลมเยาวชน จงไดรวมกนจดท าแผนพฒนาเยาวชนต าบลโนนส าราญ

• จดตงคณะท างานพฒนาเยาวชน

• มโครงการทเกยวของกบการพฒนาเยาวชนหลายโครงการและบรณาการกนหลายภาคสวน ซง โครงการพฒนาทกษะในการปองกนและแกไขปญหาการตงครรภและปองกนโรคตดตอทางเพศสมพนธในวยรน

นบเปนเปนยทธศาสตรการพฒนาเยาวชนของต าบลโนนส าราญ และมการด าเนนงานอยางตอเนองตงแตปงบประมาณ ๒๕๕๖ จนถงปจจบน

แนวทางในการแกไขปญหาเยาวชนในต าบลโนนส าราญ

• ๑) การมนโยบายการพฒนาเยาวชนของต าบลทชดเจนและมการขบเคลอนอยางเปนรปธรรม

• ๒)การสรางความเขมแขงใหกบเยาวชน

• ๓) การมสวนรวมของผปกครอง ครอบครวและชมชน

• ๔) การจดสงแวดลอมทเออตอการมพฤตกรรมสขภาพทด

• ๕) การมระบบบรการสขภาพทเปนมตรกบวยรน

ภาพการด าเนนงานในพนทอดรธาน 2559

ภาพการด าเนนงานในพนทฉะเชงเทรา 2559

การด าเนนงานการจดบรการทเปนมตรกบเยาวชน

เครอขายทรวมด าเนนงาน

ขนตอนการพฒนางานบรการทเปนมตร

1.การประเมนความพรอมของผใหบรการและหนวยบรการในการจดตงศนยบรการทเปนมตร

2.การจดท าแผนยทธศาสตรการจดตงศนยบรการทเปนมตรของจงหวดเพอใหการด าเนนงานสอดคลองกบบรบทของเยาวชน (ลกคา) และผใหบรการ

3.การจดท าชดรปแบบการใหบรการ ประกอบดวยการใหความร การใหบรการปรกษา การตรวจหาการตดเชอเอชไอวโดยสมครใจและเปนความลบ การตรวจรกษาโรคตดตอทางเพศสมพนธ การบรการฝากครรภ การใหการปรกษากรณตงครรภไมพรอม การปรบทศนคตของผใหบรการ การอบรมทกษะการใหการปรกษาแกแกนน าเยาวชน

จดเดนของผลงาน

1. โครงการน เปนรปแบบของบรการทมความผสมผสานระหวางการจดบรการในสถานพยาบาลควบคกบการท างานเชงรก เชน การรณรงค ประชาสมพนธ การจดนทรรศการในพนท การจดบรการโดยมแกนน าเยาวชนมสวนรวมท าใหเขาถงกลมเปาหมายไดงายขน

2. เนนการด าเนนงานรวมกนเปนเครอขายรวมกนระหวางหนวยงานภาครฐ เอกชน ชมชน และแกนน ากลมเยาวชน ท าใหเกดเปนเครอขายทเขมแขง และสามารถด าเนนงานไดอยางมประสทธภาพ

3. มส านกงานสาธารณสขจงหวดเปนแกนกลางในการบรณาการงานรวมกนและจดใหเกดการแลกเปลยนเรยนรวธการด าเนนงาน เปนรปแบบการจดการความรใหหนวยงานตางๆ สามารถน าความรทไดมาประยกตใชใหเกดประโยชนแกกลมเปาหมายเพมมากขน

ผลแหงความพยายามสความส าเรจ

โครงการ การจดบรการทเปนมตรส าหรบเยาวชน

กรมควบคมโรค

รางวลบรการภาครฐแหงชาต (Thailand

Public Service Awards) ประจ าป

พ.ศ. 2557

ประเภท รางวลบรณาการการบรการทเปนเลศ

ภาพการประกาศรางวล

Thank you for kind attention