ภาควชาพชสวน คณะเกษตร ก าแพงแสน

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน พ.ศ. 2554

ปญหาพเศษ ปรญญาตร

การส ารวจไมคลมดนส าหรบทรมเพอการจดสวน ในมหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน จงหวดนครปฐม

Survey of Ground Covers as Underplant for Landscaping in Kasetsart University, Kamphaeng Saen Campus, Nakhon Pathom

นางสาวสรพร ชดชอย

การส ารวจไมคลมดนส าหรบทรมเพอการจดสวน ในมหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน จงหวดนครปฐม

นางสาวสรพร ชดชอย

บทคดยอ

การจดสวนในประเทศไทยมกพบปญหาหญาตายในพนทรมจด ซงอาจปลกไมคลมดนทนรม

เพอทดแทนการปลกหญา จงส ารวจไมคลมดนในวทยาเขตก าแพงแสน ทมศกยภาพสามารถทนอยในสภาพรมจดใตตนไมใหญ และไมใชไมคลมดนทใชในการจดสวนในปจจบน ตงแตเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2553 ถง มกราคม พ.ศ. 2554 จากการศกษาพบไมคลมดนทอาจน าไปใชในงานภมทศน เรยงตามล าดบการทนรม 11 ชนด ไดแก Hemigraphis sp., Murdannia nudiflora (L.) Brenan, Hemigraphis reptans (G.Forst.) T. Anderson, Asystasia gangetica (L.) T. Anderson, Tradescantia sp., Christia obcordata (Poir.) Bakh.f., Desmodium triflorum DC., Ruellia repens L., Oxalis corniculata L., Justicia procumbens L. และ Ruellia tuberosa L.

ค าส าคญ : ไมพนลาง, ไมทนรม สาขาวชา : พชสวนเพอสภาพแวดลอม ปญหาพเศษ : ปรญญาตร ภาควชาพชสวน คณะเกษตร ก าแพงแสน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร อาจารยทปรกษา : รศ. ศศยา ศรพานช ปทพมพ : 2554 จ านวนหนา : 40

Survey of Ground Covers as Underplant for Landscaping in Kasetsart University, Kamphaeng Saen campus, Nakhon Pathom

Miss Siriporn Chodchoy

Abstract

One of the problems in Thailand’s landscaping is grass death from heavy shade. Other ground covers can be used in substitution to grass. Therefore, the surveying of potential new ground cover under heavy shade in Kamphaeng Saen campus was conducted from May 2010 to January 2011. Possible ground covers to be used in landscaping comprised of 11 species in the shade tolerance order as followed : Hemigraphis sp., Murdannia nudiflora (L.) Brenan, Hemigraphis reptans (G.Forst.) T. Anderson, Asystasia gangetica (L.) T. Anderson, Tradescantia sp., Christia obcordata (Poir.) Bakh.f., Desmodium triflorum DC., Ruellia repens L., Oxalis corniculata L., Justicia procumbens L. and Ruellia tuberosa L.

Key words : underplant, shade tolerant plant Field : Environmental Horticulture Degree : B.S. (Agric.), Department of Horticulture, Faculty of Agriculture at

Kamphaeng Saen, Kasetsart University Advisor : Assoc.Prof. Sasiya Siriphanich Year : 2011 Page : 40

1

ค ำน ำ

ไมพนลาง (underplant) เปนพรรณไมทขนอยบนพนปา หมายรวม ทงพชททอดนอนไปกบดน

ไมเลอยเนอออน พชลมลก ไมพม และไมยนตน เมอโตเตมทมความสงไมเกน 2 เมตร โดยไมรวมลกไม

หรอกลาไมของตนไมใหญ (อทยานธรรมชาตอนเนองมาจากพระราชด าร, 2549)

ไมคลมดน (ground cover) คอพนธไมทมพมเตย สงประมาณ 0.3 เมตร ลกษณะการเจรญ

ของพมคอนขางไปทางเลอย สามารถปกคลมพนดนไดดและเรว มอายไดนานตองการการดแลรกษาไม

มากนก (เออมพร และคณะ, 2551)

ไมคลมดนสามารถจ าแนกตามชพจกรไดเปน 2 ประเภท ดงน

พชลมลก (annual plant) พชทมชพจกร หรอวงจรชวต (life cycle) ตงแตงอกจนกระทงตายใช

เวลาเพยง 1 ฤดกาล หรอ 1 ป ตนใหมทก าเนดขนเกดจากการงอกของเมลด ซงตอจากนนจะมการ

เจรญเตบโตทางล าตนและใบ เมอเขาสระยะการขยายพนธจะออกดอก และผสมพนธ ตดเมลด แลวตาย

ลง ดงนนใน 1 วงจรชวตจะมการเจรญเตบโตครงเดยว ผลตเมลดครงเดยวในตนเดม ชวงเวลาการงอก

จนกระทงตายบางชนดใชเวลา 1 ฤด หรอ 1 ป ซงแลวแตวาเปนพชชนดใด และสภาพแวดลอมอยางไร

พชหลายป หรอขามป (perennial plant) พชทมการเจรญเตบโตใน 1 ชพจกรยาวนานกวาพช

ลมลก อาจใชเวลาหลายฤด หรอหลายป โดยการทตนเดมสามารถเจรญเตบโตตอไปเรอยๆ อยางตอเนอง

มสวนขยายพนธอนนอกจากเมลด เชน หว ไหล เหงา ราก และล าตน (ใตดน) สวนขยายพนธ นท าใหเกด

ตนใหมขนมาตลอดในขณะทตนเกายงคงมชวตอย นอกจากนอาจแยกไมคลมดนออกตามลกษณะใบ

ไดแก พชใบแคบ และพชใบกวางดวย (พรชย, 2540)

จากแนวคด anti-bare earth ของ Clouston (1977) และ ทตยา (2549) กลาววา ใตตนไมใหญ

ทมรมเงามากมกเกดปญหาหญาตาย ท าใหตองน าไมคลมดนมาปลกทดแทน เชน กามปหลด พลดาง

และเงนไหลมา เปนตน การใชไมคลมดนทสามารถทนรมไดเพอทดแทนการปลกหญาจะเปนประโยชน

ตอวงการการจดสวนไดอยางมาก นอกจากนยงชวยลดปญหาดานสภาพแวดลอม เชน การกระแทกของ

น าฝนลงสหนาดน การกดเซาะหนาดนท าใหดนเปนรอง การเสยความชนของหนาดน และการเกดฝ นได

อกดวย

2

ไมคลมดนทใชในการจดสวนในรม (ไดรบแสง 30%) ไดแก เขยวหมนป คลา เงนไหลมา

ซมกระตายเขยว เดหล ไผฟลปปนสดาง พลบพลง เฟน โมนาลาเวนเดอร วานรางเงน กามปหลด

ดาดตะกว ดาดทบทม ปกแมลงสาบ พรมก ามะหย พลดาง เศรษฐเรอนนอก เศรษฐเรอนใน เปนตน แต

ถารมจด ต ากวา 30% ไมคลมดนขางตนนจะไมสามารถอยได (เออมพร และคณะ, 2551)

คณสมบตของไมคลมดนทนาใชในการจดสวนในรม จะพบวา พชทมสสนหรอมดอกสะพรงมกไมคอยปรากฏในพนทรม ดวยเหตผลเหลานการเลอกใชพชใตรมเงาจงมกพจารณาจาก ผวสมผส รปทรง และสออน (ชวยใหพนทแสงนอยดสวางขน)

1. ผวสมผส: การสรางจดเดนโดยใชผวสมผสทแตกตางกนมาก เชน ใชผวสมผสทหยาบเพยง ตนเดยวอยในททมผวสมผสละเอยดเปนสวนใหญ หรอการใชผวสมผสละเอยดเพยงตนเดยวอยในททมผวสมผสหยาบเปนสวนใหญ จะท าใหเกดจดเดนขนได

2. รปทรง: รปทรงปรามด ตนตงตรง และล าตนเรยวสง รปทรงเหลานจะสงเสรมใหเกดจดเดน ของสวนในรม แตจะบงสายตาได พชทรงกลม หอยยอย และแผกวาง ลกษณะเหลานเตยกวากลมแรกจะท าใหเกดทโลงขน ดงนนลกษณะรปทรงแบบหลงจงสามารถน าไปใชไดอยางกวางขวาง

3. สออนๆ: พชใบมนไดรบความนยมมากกวาใบดาน และใบก ามะหย พชใบสสวาง เชน ใบ ดาง ใบสเหลอง-เขยว สขาว สครม สเหลอง และสชมพออน จะสะดดตาเมออยในทรมมากกวาใบสเขยว

เขม สฟา-เขยว สแดงเขม สน าเงนและสมวง ยกเวนมฉากหลงเปนสออน ดงนนควรใชพชทมดอกหรอใบส

ออนหรอสสวางในสวนในรม (Schrock, 2001)

การศกษาครงน จงมวตถประสงคเพอแสวงหาไมคลมดนชนดใหม (ไมใชไมทใชในการจดสวน

อยแลวในปจจบน) ทมศกยภาพเจรญเตบโตปกคลมดนใตรมเงาตนไมใหญบรเวณโคนตนถงกลางพมซง

รมมากทสด ภายในมหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน โดยเลอกเฉพาะไมระดบต าซงแบง

ออกเปน 2 กลม ดงน

1. ไมระดบต า-ใหญ หมายถง ไมพมขนาดเลก ความสงประมาณ 0.3 – 0.5 เมตร มคณสมบต

ในการใชเปนตนเดยวหรอใชเปนกลมใหญเพอแสดงขอบเขตในระดบพน ไมบดบงสายตา เปนแปลงไมใน

สวนหยอมรมอาคาร หรอใกลตวบาน เพราะมความสงไมมากนก

2. ไมระดบต า-เลก หมายถง ไมคลมดนความสงต ากวา 0.3 เมตร มคณสมบตแผปกคลมพนท

ในแนวราบไดด มพมใบแนนไมเหนโคนตน ใชเปนไมขอบแปลง เปนแปลงไมประดบลางสดในสวนหยอม

ใชเลนลวดลาย สสนในสวนประดษฐ ฯลฯ (เออมพร และคณะ, 2551)

3

อปกรณและวธการ

1. การก าหนดคณลกษณะไมคลมดนในการศกษา เลอกไมคลมดนทเจรญเตบโตอยใตตนไมใหญซงมรมเงา มความสงประมาณ 10 – 50 เซนตเมตร

เพอใชรองรบการมองไมใชส าหรบการเหยยบย า ศกษาทงพชลมลกและขามป ทมศกยภาพเปนพนธไมคลมดนเพอการปกคลมดนและเพมความสวยงาม และมคณสมบตทนาใชในการจดสวน คอมผวสมผสนาสนใจ หรอมรปรางรปทรงสะดดตา เชน ทรงกลม หอยยอย และแผกวาง หรอมสสวางสะดดตาเมออยในทรม

2. การส ารวจหาไมคลมดน เดนส ารวจไมคลมดนภายในมหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน ในเขตหมบานเกษตร

1 ถนนสาย 2 ศนยผกเขตรอน หอสมด และถนนแปรงลางขวด ทมคณสมบตตามคณลกษณะในขอ 1 เมอพบไมคลมดนบนทกภาพ และจดบนทกต าแหนงทพบใตพมของตนไมใหญ โดยแบงเปน 3 จดคอ โคนตน กลางพม และชายพม บนทกทศทพบไมคลมดนแตละต าแหนง ศกษาไมคลมดนชนดเดยวกนทพบในต าแหนงอน ๆ ทกต าแหนงดวย บนทกความสง สดอก สใบ ความหนาแนนของทรงพม และบนทกสภาพแวดลอม แบงไมคลมดนเปน 2 กลมคอ

2.1 กลมททราบชอวทยาศาสตร และชอสามญ สามารถสบคนขอมลลกษณะนสยจากต ารา หนงสอ และสอทางอนเตอรเนตตาง ๆ ไดเลย

2.2 กลมทไมทราบชอวทยาศาสตร และชอสามญ น าไประบชอชนดทกองคมครองพนธพช พพธภณฑพชสรนธร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตบางเขน โดยน าภาพถาย (ดอก ผล และใบ) ตวอยางสด และตวอยางแหง (herbarium) ทสมบรณมครบทกสวน เพอเปรยบเทยบกบค าบรรยายลกษณะ รปวธานในคมอจ าแนกตามวงศ และตวอยางแหงของพพธภณฑฯ

3. การจดเกบตวอยางแหงกลมไมทราบชอ ตวอยางแหงตองมพรอมทงใบ ดอก ผล และราก ไมมแมลง หนอน หรอเชอโรคเขาท าลาย โดยลาง

ท าความสะอาดชนตวอยางใหสะอาด วางตวอยางในกระดาษหนงสอพมพสลบกบกระดาษลกฟกเปนชน ๆ จากนนใชแผงไมระแนงอดหวทายมดเชอกใหแนน น าแผงอดไปอบในต hot air oven ยหอ Contherm thermotec 2000 ทอณหภม 65 – 70 องศาเซลเซยส เปนเวลาประมาณ 3 วน น าตวอยางออกจากต hot air oven ไปอาบน ายาเคมเมอรควรคคลอไรดและฟนอลละลายในแอลกอฮอล ส าหรบปองกนการเขาท าลายของเชอโรคและแมลง โดยเทน ายาเคมลงถาดแบนขนาด 30 x 50 เซนตเมตร ขอบสง 10 เซนตเมตร ปรมาณ 1/3 ของความสงของถาด น าตวอยางแชน ายาเคมประมาณ 1 นาท เพอใหน ายาเคมซมเขาไปในตวอยาง ยกตวอยางผงบนกระดาษหนงสอพมพพอใหหมาด และน าตวอยางไปอบในต hot

4

air oven ทอณหภม 65 – 70 องศาเซลเซยส เปนเวลาประมาณ 1 วน น าตวอยางแยกใสถงพลาสตกใสรดซปปดสนทพรอมน าไปตรวจสอบ (กองคมครองพนธพช กรมวชาการเกษตร, no date)

4. การระบชนด เมอเตรยมภาพถายประกอบ ตวอยางสด และตวอยางแหงเรยบรอยแลว น าไปทกองคมครองพนธ

พช พพธภณฑพช สรนธร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตบางเขน ใหเจาหนาทของพพธภณฑชวยเทยบชนดกบค าบรรยายลกษณะและรปวธานในคมอจ าแนกตามวงศ เพอระบชอสกลและชอชนดของตวอยาง

น าตวอยางเขาตแชแขงทอณหภมลบ 40 องศาเซลเซยส เปนเวลา 7 วน กอนขนเทยบกบตวอยางแหงทพพธภณฑฯ เนองจากหากมแมลงและไขแมลงทตดมากบตวอยางอาจเขาท าลายตวอยางแหงทเกบไวในพพธภณฑฯ ได เมอทราบชอวทยาศาสตรของไมคลมดนแลว จงสบคนขอมลจากต ารา หนงสอ และสอทางอนเตอรเนตตาง ๆ ไดตอไป

5. การเกบขอมลจ านวนชวโมงทไมคลมดนไดรบแสงแดดใน 1 วน โดยการสงเกตแสงทสองลงมาถงไมคลมดน ในชวงเวลา 06.00 – 17.00 น. เปนเวลา 12 ชวโมง เมอ

ไมคลมดนทศกษาไดรบแสงแดดเกน 50% ของพนททไมคลมดนขนอยทงหมด จดใหเปนชวโมงทไมคลมดนไดรบแสงแดด แตถาพนททไมคลมดนไดรบแสงนอยกวา 50% จดใหเปนชวโมงทไมคลมดนไดรบรม

6. การเกบขอมลความเขมแสง เนองจากไมคลมดนทส ารวจพบม 2 กลม คอ กลมทอยใตตนไมใหญทไมมอาคารหรอตนไมชนดอน

ใหรมเงาเพมเขามา มจ านวน 4 ชนด และกลมทไดรบอทธพลรมเงาจากสงกอสราง หรอเงาจากตนไมอนมจ านวน 7 ชนด จงวดแสงเฉพาะกลมแรกเทานน

6.1 วธการวดแสงใชเครอง Light meter ยหอ LI-COR รน LI-250 บรษท LI-COR, Inc. Environmental Division ประเทศสหรฐอเมรกา หนวย µmol s-1 m-2 (เปนmol ของ Quantum)

วดแสงทระดบชดยอดทรงพมของไมคลมดน 4 ชนด บรเวณทไมคลมดนขนหนาแนนภายใตทรงพม เฉพาะกลมทอยใตตนไมใหญทไมมอาคารหรอตนไมชนดอนใหรมเงาเพมเขามา (ภาพท 1) และวดความเขมแสงภายนอกทรงพมจะวดเพยงจดเดยวทไดรบแสงเตมท วดแสงสปดาหละ 2 ครง ระหวางเวลา 12:00 – 15:00 น. โดยหมนเวยนต าแหนงทเรมวดไปทกครง นอกจากนบนทกขอบเขตและต าแหนงทพบไมคลมดนมากทสดบรเวณใตทรงพมตนไมใหญ และบนทกชนดตนไมใหญทกตน วดแสงชวงเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2553 ถงมกราคม พ.ศ. 2554

5

ต าแหนงท 1 ต าแหนงท 2

สญลกษณ

คอ ภายใตทรงพมตนไมใหญ

คอ ล าตนตนไมใหญ

คอ บรเวณทไมคลมดนขนหนาแนน

กากบาท (X) คอ จดทวดความเขมแสงภายใตทรงพมดวยเครอง Light meter (หนวย µmol s-1 m-2)

ต าแหนงท 3 ต าแหนงท 4

ภาพท 1 ตวอยางการวดแสง (X) พนทใตทรงพม ทพบไมคลมดนทศกษาขนเจรญเตบโต

6.2 การค านวณความเขมแสง เมอวดความเขมแสงแตละต าแหนงแลว น ามาค านวณคารอยละของความเขมแสงภายใตพม

ตนไมใหญเทยบกบความเขมแสงภายนอกตนไมใหญ

C % = B x 100 A

A คอ คาความเขมแสงทวดภายนอกทรงพมตนไมใหญ (µmol s-1 m-2) B คอ คาเฉลยความเขมแสงทวดภายใตทรงพมตนไมใหญในตนเดยวกน บรเวณทไมคลมดนนน

ขนหนาแนน (µmol s-1 m-2) C % คอ คารอยละของความเขมแสงภายในเทยบกบภายนอกตนไมใหญ

ส าหรบไมคลมดนชนดเดยวกนเมอไดคารอยละของความเขมแสงภายในเทยบกบภายนอกตนไมใหญ ในทก ๆ ตนแลว จงน ามาคดเปนคารอยละเฉลยของไมคลมดนแตละชนด

7. สรปลกษณะการเจรญเตบโตของพช ศกษาขอมลของไมคลมดนแตละชนดอยางละเอยดจากการตรวจเอกสาร และจากการสงเกตใน

พนทจรง

N

W E

S

(

R

u

e

l

l

i

a

t

u

b

e

r

o

s

a

L

i

n

n

.

)

6

สถานทและระยะเวลาท าการศกษา

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน อ าเภอก าแพงแสน จงหวดนครปฐม

ระยะเวลาในการศกษา เดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2553 ถง มกราคม พ.ศ. 2554

7

ผล

จากการส ารวจไมคลมดนทมลกษณะตามทก าหนด ในมหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขต

ก าแพงแสน ทงหมด 5 สถานท ไดแก ในเขตหมบานเกษตร 1 ถนนสาย 2 ศนยผกเขตรอน หอสมด และ

ถนนแปรงลางขวด พบวาม 11 ชนด ประกอบดวย

1. กลมททราบชอวทยาศาสตร และชอสามญ ม 3 ชนด ดงน

- วงศ Acanthaceae ไดแก Asystasia gangetica (L.) T. Anderson (บษบารมทาง)และ

Ruellia tuberosa L. (ตอยตง)

- วงศ Oxalidaceae ไดแก Oxalis corniculata L. (สมกบ) 2. กลมทไมทราบชอวทยาศาสตร และชอสามญ ซงหลงจากน าไปเทยบชนดสามารถระบได 8 ชนด

ดงน

- วงศ Acanthaceae ไดแก Hemigraphis reptans (G.Forst.) T. Anderson, Hemigraphis sp., Justicia procumbens L. และ Ruellia repens L. (ตอยตงเลอย)

- วงศ Commelinaceae ไดแก Murdannia nudiflora (L.) Brenan (กนก งนอย) และ Tradescantia sp. (ประกายเงน)

- วงศ Leguminosae วงศยอย Papilionoideae ไดแก Christia obcordata (Poir.) Bakh.f. (ผเสอ) และ Desmodium triflorum DC. (หญาเกลดหอย)

รายละเอยดของไมคลมดน คาเฉลยรอยละของความเขมแสงภายในเทยบกบภายนอกตนไม

ใหญ และคาเฉลยจ านวนชวโมงทไดรบรม ไดแสดงไวในตารางท 1 แบงเปนไมคลมดนททนรมมากกวา 8

ชวโมง 3 ชนด คอ Hemigraphis sp., Murdannia nudiflora (L.) Brenan (กนก งนอย) และ

Hemigraphis reptans (G.Forst.) T. Anderson ไมคลมดนททนรม 6 – 8 ชวโมง 6 ชนด คอ Asystasia

gangetica (L.) T. Anderson (บษบารมทาง) Tradescantia sp. (ประกายเงน) Christia obcordata

(Poir.) Bakh.f. (ผเสอ) Desmodium triflorum DC. (หญาเกลดหอย) Ruellia repens L. (ตอยตงเลอย)

และ Oxalis corniculata L. (สมกบ) สวนไมคลมดนททนรมนอยกวา 6 ชวโมง 2 ชนด คอ Justicia

procumbens L. และ Ruellia tuberosa L. (ตอยตง)

8

ตารางท 1 คาเฉลยจ านวนชวโมงทไดรบรม และคาเฉลยรอยละของความเขมแสงภายในเทยบกบ

ภายนอกตนไมใหญของไมคลมดนแตละชนด

1 คอ ไมไดบนทกขอมลเนองจากไดรบเงาจากสงกอสราง หรอเงาจากตนไมอน

ชนดพช เฉลยรม (ชม./วน)

± SD

คาเฉลยความเขมแสง (%) ± SD

Hemigraphis sp. 9.6 ± 1.5 14.7 ± 6.6 Murdannia nudiflora (L.) Brenan (กนกงนอย) 9.5 ± 0.7 -1 Hemigraphis reptans (G.Forst.) T. Anderson 8.5 ± 4.9 -1 Asystasia gangetica (L.) T. Anderson (บษบารมทาง)

7.5 ± 2.1 -1

Tradescantia sp. (ประกายเงน) 7 ± 2.8 -1 Christia obcordata (Poir.) Bakh.f. (ผเสอ) 7 -1 Desmodium triflorum DC. (หญาเกลดหอย) 7 ± 1.4 -1 Ruellia repens L. (ตอยตงเลอย) 6.3 ± 1.5 38.9 ± 4.7 Oxalis corniculata L. (สมกบ) 6 ± 1.4 -1 Justicia procumbens L. 5.7 ± 2.1 34.8 ± 23 Ruellia tuberosa L. (ตอยตง) 5.3 ± 2 40.6 ± 15.1

9

รายละเอยดของไมคลมดนทพบแตละชนด มดงน

1. Hemigraphis sp.

พบ 5 สถานท ทงหมดพบในหมบานเกษตร 1 ไดแก สนามเดกเลนบานเลขท 1/1179

ซอย 5 – 6 และหลงบานเลขท 1/1141 ซอย 4 – 2 ใตตนมะขาม 3 แหง และบานเลขท 1/1025

ซอย 1 – 1 ใตมะมวงตนเลกและใตมะมวงตนใหญ 2 แหง ไดรบรม 10, 9, 12, 8 และ 9 ชวโมง

ใน 1 วน ตามล าดบ คารอยละของความเขมแสงภายในเทยบกบภายนอกตนไมใหญ 11.7,

12.1, 6.7, 19.9 และ 23% ตามล าดบ ทศทพบ คอ ทกทศทาง 2 แหง ทศตะวนออก ทศ

ตะวนตก และทศใต 1 แหง ทศเหนอ 1 แหง และทศเหนอ ทศตะวนตก และทศใต 1 แหง (ภาพ

ผนวกท 1)

2. Murdannia nudiflora (L.) Brenan (กนกงนอย)

พบ 2 สถานท ทงหมดพบในศนยผกเขตรอนใตตนกมบก 1 แหง และใตตนขเหลก 1

แหง ไดรบรม 9 และ 10 ชวโมงใน 1 วน ตามล าดบ ทศทพบ คอ ทกทศทาง 1 แหง และทศเหนอ

และทศตะวนออก 1 แหง และพบวา ศนยผกเขตรอนต าแหนงท 1 กนกงนอยไดรบรม 9 ชวโมง

เนองจากทศเหนอของกนกงนอยตดตนขเหลก ทศใตตดตนแค ทศตะวนออกตดตนแคปา หลง

ตนแคปาเปนจามจรตนใหญ ตะวนออกเฉยงเหนอตดตนช ามะเลยง และทศตะวนตกมแนว

ตนไมและอาคาร 1 ชน หางกนกงนอยออกไปประมาณ 3 เมตร แสงทสองลงมาถงกนกงนอย

เตมทจงอยในชวงเวลา 10.00 – 12.00 น.

สวนศนยผกเขตรอนต าแหนงท 2 กนกงนอยไดรบรม 10 ชวโมง เนองจากทศเหนอของ

กนกงนอยตดตนมะยมและตนไมใหญอนๆ ทศใตตดตนกมบก ทศตะวนออกตดแนวตนไมใหญ

หลายตนบงเปนฉาก และทศตะวนตกมอาคาร 1 ชน หางกนก งนอยออกไปประมาณ 10 เมตร

แสงทสองลงมาถงกนก งนอยเตมทจงอยในชวงเวลา 15.00 – 16.00 น. จากทางทศตะวนตก

(ภาพผนวกท 9)

3. Hemigraphis reptans (G.Forst.) T. Anderson

พบ 2 สถานท ทงหมดพบในหมบานเกษตร 1 ไดแก บานเลขท 1/1052 ซอย 2 – 4 ใต

ตนหมากเหลอง 1 แหง และบานเลขท 1/1106 ซอย 3 – 6 ใตตนปาลมหางหมาจงจอก 1 แหง

ไดรบรม 12 และ 5 ชวโมงใน 1 วน ตามล าดบ ทศทพบ คอ ทศตะวนออก 1 แหง และทศ

ตะวนตก 1 แหง (ภาพผนวกท 7 – 8) และพบวา บานพกอาจารย ซอย 2 – 4 บานเลขท 1/1052

10

Hemigraphis reptans ไดรบรม 12 ชวโมง เนองจากทศเหนอของ Hemigraphis reptans ตด

บลอคอฐวางกระถางตนไมและตนไมใหญ ทศใตตดตนมะมวง 2 ตน ซงแผกงกานออกดาน

กวางจงสามารถบงแสงไดมาก ทศตะวนออกมตวบานซงเปนบาน 2 ชน หางจาก

Hemigraphis reptans ออกไปประมาณ 2 เมตร และทศตะวนตกตดตนหมากเหลอง และม

แนวตนไมหลงตนหมากเหลอง จงเปนไปไดยากทแสงจะสองลงมาถง Hemigraphis reptans

แตไมถงกบไมไดรบแสง เพยงแคไดรบแสงนอยกวา 50% ของแสงทสองถง Hemigraphis

reptans ทงหมด จงบนทกวาไดรบรม 12 ชวโมง (ภาพผนวกท 7)

4. Asystasia gangetica (L.) T. Anderson (บษบารมทาง)

พบ 2 สถานท ทงหมดพบในหมบานเกษตร 1 ไดแก บานเลขท 1/1119 ซอย 3 – 5 ใต

ตนซองออฟจาไมกา 1 แหง และบานเลขท 1/1108 ซอย 3 – 6 ใตตนมะขาม 1 แหง ไดรบรม 6

และ 9 ชวโมงใน 1 วน ตามล าดบ ทศทพบ คอ ทศตะวนตก 1 แหง และทศตะวนออก 1 แหง

(ภาพผนวกท 5 – 6) และพบวา บานพกอาจารย ซอย 3 – 6 บานเลขท 1/1108 บษบารมทาง

ไดรบรม 9 ชวโมง เนองจากทศเหนอและทศใตของบษบารมทาง ขนาบดวยตนไมใหญและ

บานพกอาจารย อกทงตนมะขามทางทศตะวนตกของบษบารมทางมชนของกงกานจ านวนมาก

และสงประมาณ 10 เมตร แสงทสองลงมาถงบษบารมทางจงแคบลง ท าใหไดรบแสงเตมทแค 3

ชวโมง ในชวงเวลา 7.00 – 9.00 น. จากทางทศตะวนออก (ภาพผนวกท 6)

5. Tradescantia sp. (ประกายเงน)

พบ 2 สถานท คอ หมบานเกษตร 1 พบบานเลขท 1/1142 ซอย 4 – 2 พบ 1 แหง และ

ทางแยกถนนแปรงลางขวดพบ 1 แหง ซงอาศยใตตนหางนกยงไทยทง 2 ไดรบรม 9 และ 5

ชวโมงใน 1 วน ตามล าดบ ทศทพบ คอ ทศเหนอ และทศตะวนออก 1 แหง และทกทศทาง 1

แหง (ภาพผนวกท 10 – 11) และพบวา บานพกอาจารย ซอย 4 – 2 บานเลขท 1/1142 ประกาย

เงนไดรบรม 9 ชวโมง เนองจากทศเหนอของประกายเงนตดตวบานซงเปนบาน 2 ชน ทศใตหาง

จากบาน 2 ชน ไปประมาณ 8 เมตร และทศตะวนตกตดตนโมก หลงตนโมกเปนแนวตนไมใหญ

แสงสามารถสองลงมาถงประกายเงนเตมททางทศตะวนออกในชวงเชาเวลา 8.00 – 10.00 น.

(ภาพผนวกท 10)

6. Christia obcordata (Poir.) Bakh.f. (ผเสอ)

พบ 1 สถานท คอ ถนนสาย 2 ฝงทางออกของมหาวทยาลยใตตนนนทร ไดรบรม 7

ชวโมงใน 1 วน ทศทพบ คอ ทศเหนอ และทศตะวนออก และพบวา รมถนนฝงขาออกประต

11

มาลยแมน ผเสอไดรบรม 7 ชวโมง เนองจากทศเหนอของผเสอตดตนสก ทศใตตดตนนนทรเปน

แนวตามถนน และทศตะวนออกมตนไมใหญหลายตนเปนก าแพงพรางแสง แสงทสองลงมาถง

ผเสอเตมทจงอยในชวงเวลา 13.00 – 17.00 น. (ภาพผนวกท 12)

7. Desmodium triflorum DC. (หญาเกลดหอย)

พบ 2 สถานท คอ ถนนสาย 2ฝงทางออกของมหาวทยาลยใตตนสกพบ 1 แหง และ

หมบานเกษตร 1 บานเลขท 1/1141 ซอย 4 – 2 ใตตนมะขาม พบ 1 แหง ไดรบรม 6 และ 8

ชวโมงใน 1 วน ตามล าดบ ทศทพบ คอ ทศเหนอ ทศตะวนออก และทศใต 1 แหง และทศ

ตะวนออก 1 แหง (ภาพผนวกท 13 – 14) และพบวา ขางบานพกรบรอง ซอย 4 – 2 บานเลขท

1/1141 หญาเกลดหอยไดรบรม 8 ชวโมง เนองจากทศเหนอของหญาเกลดหอยมตนมะขาม

เรยงเปนแถวซอนกนหลายชน ทศใตมบานพกอาจารยซงเปนบาน 2 ชน หางจากหญาเกลดหอย

ออกไปประมาณ 8 เมตร และทศตะวนออกมบานพกรบรองซงเปนบาน 2 ชน หางหญา

เกลดหอยออกไปประมาณ 3 เมตร แสงทสองลงมาถงหญาเกลดหอยเตมทจงอยในชวงเวลา

8.00 – 11.00 น. (ภาพผนวกท 14)

8. Ruellia repens L. (ตอยตงเลอย)

พบ 3 สถานท ไดแก ถนนสาย 2 ฝงทางเขา และฝงทางออกของมหาวทยาลยใตตน

นนทร 2 แหง และหมบานเกษตร 1 ในสนามเดกเลนใตตนมะขาม 1 แหง ไดรบรม 6, 5 และ 8

ชวโมงใน 1 วน ตามล าดบ คารอยละของความเขมแสงภายในเทยบกบภายนอกตนไมใหญ

40.2, 42.9 และ 33.7% ตามล าดบ ทศทพบ คอ ทศเหนอ ทศตะวนออก และทศตะวนตก 2 แหง

และทกทศทาง 1 แหง (ภาพผนวกท 3)

9. Oxalis corniculata L. (สมกบ)

พบ 2 สถานท คอ ศนยผกเขตรอนพบ 1 แหง และหมบานเกษตร 1 บานเลขท 1/1055 ซอย

2 – 4 พบ 1 แหง ซงอาศยใตตนมะขามทง 2 แหง ไดรบรม 5 และ 7 ชวโมงใน 1 วน ตามล าดบ

ทศทพบ คอ ทศตะวนตก และทศใต 1 แหง และทศตะวนตกเฉยงใต 1 แหง (ภาพผนวกท 15 –

16) และพบวา บานพกอาจารย ซอย 2 – 4 บานเลขท 1/1055 สมกบไดรบรม 7 ชวโมง

เนองจากทศเหนอของสมกบตดไมพมขนาดกลาง ทศใตมตวบานซงเปนบาน 2 ชน หางสมกบ

ออกไปประมาณ 2 เมตร และทศตะวนออกตดตนมะขาม แสงทสองลงมาถงสมกบเตมทจะอย

ในชวงเวลา 8.00 – 9.00 น. และ 13.00 – 15.00 น. รวมเวลาทงหมด 5 ชวโมง (ภาพผนวกท

16)

12

10. Justicia procumbens L.

พบ 3 สถานท ไดแก ถนนสาย 2 ฝงทางเขา และฝงทางออกของมหาวทยาลยใตตน

นนทร 2 แหง และหอสมดใตตนประด 1 แหง ไดรบรม 5, 4 และ 8 ชวโมงใน 1 วน ตามล าดบ คา

รอยละของความเขมแสงภายในเทยบกบภายนอกตนไมใหญ 29.3, 60.1 และ 15% ตามล าดบ

ทศทพบ คอ ทศเหนอ และทศตะวนตก 1 แหง ทศเหนอ 1 แหง และทศเหนอ ทศตะวนออก และ

ทศใต 1 แหง (ภาพผนวกท 2)

11. Ruellia tuberosa L. (ตอยตง)

พบ 4 สถานท ทงหมดพบทถนนสาย 2 ไดแก ปายสวนพรรณไมในสถาบนอดมศกษา

ตรงขามทางกรวดขางโรงยม 2 และมมทางเลยวไปโรงยม 1 ใตตนนนทร 3 แหง และใตตนยคาล

ปตสบรเวณทางกรวดขางโรงยม 2 พบ 1 แหง ไดรบรม 7, 7, 3.5 และ 3.5 ชวโมงใน 1 วน

ตามล าดบ คารอยละของความเขมแสงภายในเทยบกบภายนอกตนไมใหญ 29.9, 44.4, 27.8

และ 60.3% ตามล าดบ ทศทพบ คอ ทศเหนอ 3 แหง และทกทศทาง 1 แหง (ภาพผนวกท 4)

13

ส าหรบรายละเอยดลกษณะการเจรญเตบโต (Growth habit) เพอการใชงานดานภมทศน ของไมคลมดนทพบทงหมด 11 ชนด มดงน

Hemigraphis sp. ชอวงศ: Acanthaceae

ชอสามญ: ไมม

ประเภท: ล าตนทอดนอนไปกบดน

ความสง: 7.5 - 10 เซนตเมตร

ผวสมผส: หยาบ

สใบ: เขยวเขม เหลองลาย และเขยวเหลอบเหลองลาย

สดอก: ชมพอมมวง

ฤดทดอกบาน: ออกดอกฤดหนาว

อตราการเจรญเตบโต: เรว

ความหนาแนนในการปกคลมพนท: มาก

ลกษณะนสย: ขนไดในดนทวไป ทนตอการตดและการทบถมของใบไม หนาแนนตลอดทงฤดฝน และฤดหนาว (ภาพผนวกท 17)

Murdannia nudiflora (L.) Brenan

ชอวงศ: Commelinaceae

ชอสามญ: กนกงนอย

ประเภท: ไมลมลก ล าตนตง หรอทอดนอนเลอยไปบนพนดน

ความสง: 15 – 30 เซนตเมตร

ผวสมผส: ละเอยด

สใบ: เขยวสด

สดอก: มวงน าเงน

ฤดทดอกบาน: ปลายฤดฝน

อตราการเจรญเตบโต: เรว

ความหนาแนนในการปกคลมพนท: มาก

14

ลกษณะนสย: ชอบดนชมชน ขนตามรมคคลองทชนแฉะและรมถนน เปนพชททนสภาพน าทวมขงไดด

ทนตอการตดและการทบถมของใบไม สวยในฤดฝนฟบในฤดหนาว

ประโยชน: ใชกนเปนผก อาหารสตว และสมนไพร (ยงยง, 2547) (ภาคผนวกท 18)

Hemigraphis reptans (G.Forst.) T. Anderson

ชอวงศ: Acanthaceae

ชอสามญ: ไมม

ประเภท: ไมลมลก ล าตนทอดนอนไปกบดน

ความสง: 0.2 – 0.5 เซนตเมตร

ผวสมผส: หยาบ

สใบ: ใบดานบนสเขยวเขม ใบดานลางสแดงอมมวง

สดอก: ชมพออนถงขาว

ฤดทดอกบาน: ออกดอกตลอดป

อตราการเจรญเตบโต: เรว

ความหนาแนนในการปกคลมพนท: มาก

ลกษณะนสย: เปนพชตางประเทศ ขนไดในดนทวไป ในรมจะหนาแนนกวากลางแจง มกพบขน

(ตามธรรมชาต) ในกระถางตนไม (ภาพผนวกท 19)

Asystasia gangetica (L.) T. Anderson

ชอวงศ: Acanthaceae

ชอสามญ: บษบารมทาง หรอยาหยา

ประเภท: ไมลมลก ล าตนชขนเหนอดน

ความสง: 30 – 50 เซนตเมตร

ผวสมผส: หยาบ

สใบ: เขยวสด

สดอก: ขาว ครม และมวงออน

ฤดทดอกบาน: ออกดอกตลอดป

อตราการเจรญเตบโต: เรว

ความหนาแนนในการปกคลมพนท: มาก

15

ลกษณะนสย: ขนไดในดนทวไป หนาแนนตลอดทงฤดฝน และฤดหนาว ดอกสวยปลกคลมดนตดแตงให

เปนพมเตยได สามารถเจรญเตบโตไดด รมน าตกหรอล าธาร การดแลรกษาต า เหมาะส าหรบคลมดน

เปนพนทกวาง (เออมพร, 2547) (ภาพผนวกท 20)

Tradescantia sp.

ชอวงศ: Commelinaceae

ชอสามญ: ประกายเงน

ประเภท: พชขามป ล าตนไหลไปตามพนดน ชใบขน

ความสง: 15 - 40 เซนตเมตร

ผวสมผส: หยาบ

สใบ: เขยวสด

สดอก: ขาว

ฤดทดอกบาน: ออกดอกฤดหนาว

อตราการเจรญเตบโต: เรว

ความหนาแนนในการปกคลมพนท: มาก

ลกษณะนสย: เปนไมประดบตางประเทศ ขนไดในดนทวไป ชอบน านอย สามารถเจรญในสภาพรมมาก

และสภาพแดดคอนขางเตมวนได (ภาคผนวกท 21)

Christia obcordata (Poir.) Bakh.f.

ชอวงศ: Leguminosae วงศยอย Papilionoideae

ชอสามญ: ผเสอ

ประเภท: ไมลมลก ล าตนทอดนอนเลอยไปบนพนดน

ความสง: 5 - 15 เซนตเมตร

ผวสมผส: หยาบ

สใบ: เขยวเขม

สดอก: มวงอมชมพ

ฤดทดอกบาน: ออกดอกฤดฝน

อตราการเจรญเตบโต: -

ความหนาแนนในการปกคลมพนท: นอย

16

ลกษณะนสย: ขนไดในดนทวไป ดนปนกรวด หรอตามโขดหน ชอบชน ฟบในฤดหนาว และทนตอการ

ทบถมของใบไม

ประโยชน: อาหารสตว และสมนไพร (วงศสถตย และพรอมจต, 2543) (ภาพผนวกท 22)

Desmodium triflorum DC.

ชอวงศ: Leguminosae วงศยอย Papilionoideae

ชอสามญ: หญาเกลดหอย

ประเภท: ไมลมลก ล าตนทอดขนานกบพนดน

ความสง: 10 – 15 เซนตเมตร

ผวสมผส: ละเอยด

สใบ: เขยวออน

สดอก: มวง

ฤดทดอกบาน: ออกดอกตลอดป

อตราการเจรญเตบโต: เรว

ความหนาแนนในการปกคลมพนท: มาก

ลกษณะนสย: ขนไดในดนทวไป ทนตอการทบถมของใบไม พบวาในฤดฝนจะหนาแนน และงามกวา

ในฤดหนาว

ประโยชน: พชสมนไพร (ชวลต, 2547) (ภาพผนวกท 23)

Ruellia repens L.

ชอวงศ: Acanthaceae

ชอสามญ: ตอยตงเลอย

ประเภท: ไมลมลก ล าตนทอดนอนไปกบดน

ความสง: 6 – 10 เซนตเมตร

ผวสมผส: หยาบ

สใบ: เขยวเขม

สดอก: มวง

ฤดทดอกบาน: ออกดอกมากฤดฝน

อตราการเจรญเตบโต: เรว

17

ความหนาแนนในการปกคลมพนท: มาก

ลกษณะนสย: ขนไดในดนทวไป ทนตอการตดและการทบถมของใบไม ฤดฝนจะขนหนาแนน

และสวยกวาฤดหนาว (ภาพผนวกท 24)

Oxalis corniculata L.

ชอวงศ: Oxalidaceae

ชอสามญ: สมกบ

ประเภท: ไมลมลก ล าตนตงตรงหรอทอดเลอยไปตามพนดน

ความสง: 10 - 15 เซนตเมตร

ผวสมผส: ละเอยด

สใบ: เขยวออน

สดอก: เหลอง

ฤดทดอกบาน: ออกดอกฤดฝน

อตราการเจรญเตบโต: เรว

ความหนาแนนในการปกคลมพนท: มาก

ลกษณะนสย: ขนไดในดนทวไป ชอบดนชนแฉะ สวยในฤดฝนฟบฤดหนาว

ประโยชน: ใชเปนอาหาร และสมนไพร (สรชย, 2538) (ภาพผนวกท 25)

Justicia procumbens L.

ชอวงศ: Acanthaceae

ชอสามญ: ไมม

ประเภท: ไมลมลก ล าตนชขนเหนอดน

ความสง: 6 – 25 เซนตเมตร

ผวสมผส: ละเอยด

สใบ: เขยว

สดอก: มวงขาว

ฤดทดอกบาน: ออกมากฤดฝน และบรเวณใกลน าในฤดหนาว

อตราการเจรญเตบโต: เรว

ความหนาแนนในการปกคลมพนท: มาก – ปานกลาง

18

ลกษณะนสย: ชอบดนชมชน ขนหนาแนนในฤดฝน ในหนาหนาวสวนใหญมกฟบ นอกจากบรเวณใกล

แหลงน า ยงสามารถด ารงชวตอยไดแตตนคอนขางแหง (ภาพผนวกท 26)

Ruellia tuberosa L.

ชอวงศ: Acanthaceae

ชอสามญ: ตอยตง

ประเภท: ไมลมลก ล าตนตงตรงชขนเหนอดน

ความสง: 20 - 30 เซนตเมตร

ผวสมผส: หยาบ

สใบ: เขยว

สดอก: มวง

ฤดทดอกบาน: ออกดอกมากฤดฝน

อตราการเจรญเตบโต: เรว

ความหนาแนนในการปกคลมพนท: มาก

ลกษณะนสย: ชอบดนชนแฉะ ทนตอการตดและการทบถมของใบไม สวยในฤดฝนฟบในฤดหนาว ตนใน

สภาพกลางแจงออกดอกมากกวาตนในสภาพรม และมกขนตามทรกรางวางเปลา (ภาพผนวกท 27)

ไมคลมดนทง 11 ชนด มคณสมบตโดยสรปดงแสดงในตารางท 2 แบงเปน ไมระดบต าใหญ 2 ชนด คอ Asystasia gangetica (L.) T. Anderson (บษบารมทาง) และ Tradescantia sp. (ประกายเงน) และไมระดบต าเลก 9 ชนด คอ Hemigraphis sp., Murdannia nudiflora (L.) Brenan (กนกงนอย) Hemigraphis reptans (G.Forst.) T. Anderson, Christia obcordata (Poir.) Bakh.f. (ผเสอ) Desmodium triflorum DC. (หญาเกลดหอย) Ruellia repens L. (ตอยตงเลอย) Oxalis corniculata L. (สมกบ) Justicia procumbens L. และ Ruellia tuberosa L. (ตอยตง)

19

ตารางท 2 สรปคณสมบตของไมคลมดนเพอการใชงานทางภมทศน 11 ชนด

ชนดพช ความสง(ซม.)

ผวสมผส สใบ สดอก อตราการเจรญเตบโต

Hemigraphis sp. 7.5 - 10 หยาบ

- เขยวเขม

-เหลองลาย

-เขยวเหลอบ

เหลองลาย

ชมพอมมวง เรว

Murdannia nudiflora (L.) Brenan (กนกงนอย)

15 – 30 ละเอยด เขยวสด มวงน าเงน เรว

Hemigraphis reptans (G.Forst.) T. Anderson

0.2 – 0.5 หยาบ

-ใบดานบนส

เขยวเขม

-ใบดานลางส

แดงอมมวง

ชมพออน ถงขาว

เรว

Asystasia gangetica (L.) T. Anderson (บษบารมทาง)

30 – 50 หยาบ เขยวสด

-ขาว

-ครม

-มวงออน

เรว

Tradescantia sp. (ประกายเงน)

15 - 40 หยาบ เขยวสด ขาว เรว

Christia obcordata (Poir.) Bakh.f. (ผเสอ)

5 - 15 หยาบ เขยวเขม มวงอมชมพ -

Desmodium triflorum DC. (หญาเกลดหอย)

10 – 15 ละเอยด เขยวออน มวง เรว

Ruellia repens L. (ตอยตงเลอย)

6 – 10 หยาบ เขยวเขม มวง เรว

Oxalis corniculata L. (สมกบ) 10 - 15 ละเอยด เขยวออน เหลอง เรว

Justicia procumbens L. 6 – 25 ละเอยด เขยว มวงขาว เรว

Ruellia tuberosa L. (ตอยตง) 20 - 30 หยาบ เขยว มวง เรว

20

วจารณ

การน าไมคลมดนไปใชในงานทางภมทศน พจารณาตามวตถประสงคตางๆ ไดดงน

1. การน าไมคลมดนไปใชในสถานท และสภาพแสงตางๆ

1.1. เหมาะทจะอยใตตนไมใหญ เนองจากพบเจรญเตบโตใตพมตนไมใหญ แบงเปน 3 กลม

- ไมคลมดนททนรมมากกวา 8 ชวโมง ไดแก Hemigraphis sp.

- ไมคลมดนททนรม 6 – 8 ชวโมง ไดแก Ruellia repens L. (ตอยตงเลอย)

- ไมคลมดนททนรมนอยกวา 6 ชวโมง ไดแก Justicia procumbens L. และ Ruellia

tuberosa L. (ตอยตง)

1.2. เหมาะทจะใชใตชายคาอาคาร และชายพมตนไมใหญ เนองจากพบเจรญเตบโตชายพม

ตนไมใหญ และไดรบอทธพลรมเงาจากสงกอสราง หรอเงาจากตนไมอน แบงเปน 2 กลม

- ไมคลมดนททนรมมากกวา 8 ชวโมง ไดแก Murdannia nudiflora (L.) Brenan (กนก ง

นอย) และ Hemigraphis reptans (G.Forst.) T. Anderson

- ไมคลมดนททนรม 6 – 8 ชวโมง ไดแก Asystasia gangetica (L.) T. Anderson

(บษบารมทาง) Tradescantia sp. (ประกายเงน) Christia obcordata (Poir.)

Bakh.f. (ผเสอ) Desmodium triflorum DC. (หญาเกลดหอย) และ Oxalis

corniculata L. (สมกบ)

นอกจากนยงพบวา Hemigraphis reptans (G.Forst.) T. Anderson, Tradescantia sp.

(ประกายเงน) และ Ruellia tuberosa L. (ตอยตง) มความสามารถในการเจรญเตบโตในสภาพรมมาก

และสภาพแดดคอนขางเตมวนได

2. การน าไมคลมดนไปใชในสภาพน าทวม และสภาพแลง

2.1. ทนสภาพน าทวม ไดแก Murdannia nudiflora (L.) Brenan (กนก งนอย) Oxalis

corniculata L. (สมกบ) และ Ruellia tuberosa L. (ตอยตง) เนองจากสามารถเจรญเตบโต

ไดตามปกตในบรเวณทน าทวมขง อกทงใบและดอกยงมขนาดใหญดวย

2.2. ทนสภาพแลง ไดแก Hemigraphis sp. และ Tradescantia sp. (ประกายเงน) เนองจาก

สามารถเจรญเตบโตไดตามปกตในหนาแลง และมความหนาแนนในการปกคลมพนทมาก

ไมแตกตางกนในทกฤด

21

3. การน าความสงของไมคลมดนไปใชในการจดสวน

3.1. ไมระดบต าใหญ ใชเพอแสดงขอบเขตในระดบพน ไมบดบงสายตา เปนแปลงไมใน

สวนหยอมรมอาคาร หรอใกลตวบาน เพราะมความสงไมมากนก ไดแก Asystasia

gangetica (L.) T. Anderson (บษบารมทาง) และTradescantia sp. (ประกายเงน)

3.2. ไมระดบต าเลก ใชแผปกคลมพนทในแนวราบมพมใบแนนไมเหนโคนตน ใชเปนไมขอบ

แปลง เปนแปลงไมประดบลางสดในสวนหยอม และใชเลนลวดลาย สสนในสวนประดษฐ

(เออมพร และคณะ, 2551) ไดแก Hemigraphis sp., Murdannia nudiflora (L.) Brenan

(กนก งนอย) Hemigraphis reptans (G.Forst.) T. Anderson, Christia obcordata

(Poir.) Bakh.f. (ผเสอ) Desmodium triflorum DC. (หญาเกลดหอย) Ruellia repens L.

(ตอยตงเลอย) Oxalis corniculata L. (สมกบ) Justicia procumbens L. และ Ruellia

tuberosa L. (ตอยตง)

4. การน าสดอก และผวสมผสของไมคลมดนไปใชในการจดสวน

4.1. สดอก แบงเปนสสวาง ไดแก สขาว สชมพ และสเหลอง เปนกลมสทใหความรสกสวาง

สดใส และความรสกอยใกล มกใชในบรเวณทผนงอาคารมสเขม หรอบรเวณทรมมาก

เพอใหเกดจดเดน สวนสเขม ไดแก สมวง เปนกลมสทใหความรสกรมรน เยอกเยนมองด

ไกลและลก มกใชในบรเวณทผนงอาคารมสออน หรอสสวาง อาจใชสทง 2 กลม เขา

ดวยกน แตคอยๆ ไลสไป เชน มวง ขาว ชมพ แดง กจะมความกลมกลนของส ท าใหเกด

ความสวยงาม

- สขาว ไดแก Asystasia gangetica (L.) T. Anderson (บษบารมทาง) และ

Tradescantia sp. (ประกายเงน)

- สชมพ ไดแก Hemigraphis sp. และ Hemigraphis reptans (G.Forst.) T.

Anderson

- สเหลอง ไดแกOxalis corniculata L. (สมกบ)

- สมวง ไดแก Murdannia nudiflora (L.) Brenan (กนก งนอย) Asystasia gangetica

(L.) T. Anderson (บษบารมทาง) Christia obcordata (Poir.) Bakh.f. (ผเสอ)

Desmodium triflorum DC. (หญาเกลดหอย) Ruellia repens L. (ตอยตงเลอย)

Justicia procumbens L. และ Ruellia tuberosa L. (ตอยตง)

22

4.2. ผวสมผส ไดแก ผวสมผสหยาบ ในการจดสวนมกจดไวขางหลง และใชในพนทขนาดใหญ เพอใหความรสกวาพนทมขนาดเลกลง สวนผวสมผสละเอยดมกจดไวขางหนา และใชในพนทขนาดเลก เพอใหความรสกวาพนทมขนาดใหญขน (อดมลกษณ, 2537) อกทงยงสามารถน าผวสมผสทแตกตางกนมากมาใชในการสรางจดเดนไดอกดวย โดยใชผวสมผสทหยาบเพยงตนเดยวอยในททมผวสมผสละเอยดเปนสวนใหญ หรอการใชผวสมผสละเอยดเพยงตนเดยวอยในททมผวสมผสหยาบเปนสวนใหญ (Schrock, 2001)

- ผวสมผสหยาบ ไดแก Hemigraphis sp., Hemigraphis reptans (G.Forst.) T.

Anderson, Asystasia gangetica (L.) T. Anderson (บษบารมทาง) Tradescantia

sp. (ประกายเงน) Christia obcordata (Poir.) Bakh.f. (ผเสอ) Ruellia repens L.

(ตอยตงเลอย) และ Ruellia tuberosa L. (ตอยตง)

- ผวสมผสละเอยด ไดแก Murdannia nudiflora (L.) Brenan (กนก งนอย)

Desmodium triflorum DC. (หญาเกลดหอย) Oxalis corniculata L. (สมกบ) และ

Justicia procumbens L.

นอกจากนเมอพจารณาใบสะดดตา ไดแก Hemigraphis sp. ใบมสเขยวเขม เหลองลาย และ

เขยวเหลอบเหลองลาย Hemigraphis reptans (G.Forst.) T. Anderson ใบดานบนสเขยวเขม ใบ

ดานลางสแดงอมมวง และ Tradescantia sp. (ประกายเงน) ใบมขนาดใหญมผวสมผสหยาบใชเปน

จดเดนได

5. การน าลกษณะล าตนของไมคลมดนไปใชในการจดสวน

5.1. ใชมองเพอความสวยงาม ไดแก Murdannia nudiflora (L.) Brenan (กนก งนอย)

Asystasia gangetica (L.) T. Anderson (บษบารมทาง) Tradescantia sp. (ประกาย

เงน) Justicia procumbens L. และ Ruellia tuberosa L. (ตอยตง) เนองจากล าตนชขน

จงเปนทสงเกตมากกวาพวกทแผเตย

5.2. มศกยภาพในการรองรบการเหยยบย าไดบาง ไดแก Hemigraphis sp., Hemigraphis

reptans (G.Forst.) T. Anderson, Christia obcordata (Poir.) Bakh.f. (ผเสอ)

Desmodium triflorum DC. (หญาเกลดหอย) Oxalis corniculata L. (สมกบ) และ

Ruellia repens L. (ตอยตงเลอย) เนองจากล าตนทอดนอนไปกบดน

23

การศกษาครงนเปนการศกษาไมคลมดน 11 ชนด ซงขอมลยงไมสมบรณ ควรศกษาแยกเปนราย

ชนดตอไป โดยมหวขอทตองการการพสจนคอ ชวงแสงทเหมาะแกการเจรญเตบโต การใชงานเพอรองรบ

การเหยยบย า การตดในลกษณะเดยวกบหญา และวธการดแลรกษา

24

สรป

พบไมคลมดนทอาจน าไปใชในงานภมทศน เรยงตามล าดบการทนรม 11 ชนด ไดแก

Hemigraphis sp., Murdannia nudiflora (L.) Brenan, Hemigraphis reptans (G.Forst.) T.

Anderson, Asystasia gangetica (L.) T. Anderson, Tradescantia sp., Christia obcordata (Poir.)

Bakh.f., Desmodium triflorum DC., Ruellia repens L., Oxalis corniculata L., Justicia

procumbens L. และ Ruellia tuberosa L.

25

เอกสารอางอง

กองคมครองพนธพช กรมวชาการเกษตร. ไมปรากฏปทพมพ. คมอการเกบตวอยางพรรณไมเพอการศกษาวจย

ในพพธภณฑพช. พพธภณฑพชกรงเทพ กลมวจยเพอการคมครองพช, กรงเทพฯ. 8 น.

ชวลต นยมธรรม. 2538. เกลดหอย-หญา ๑ Desmodium triflorum (L.) DC., น. 377. อางโดย ราชบณฑตยสถาน. หนงสออนกรมวธานพช อกษร ก. หางหนสวนจ ากด อรณการพมพ, กรงเทพฯ ทตยา ประเสรฐกล. 2549. ผลของความเขมแสงระดบตางๆ ทมตอการเจรญเตบโตและคณภาพของหญามาเลเซยและหญานวลนอย. ปญหาพเศษปรญญาตร. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, นครปฐม. พรชย เหลองอาภาพงศ. 2540. วชพชศาสตร. ส านกพมพรวเขยว, กรงเทพฯ. 585 น. ยงยง ไพสขศานตวฒนา. 2538. กนก งนอย Murdannia nudiflora (L.) Brenan, น. 310. อางโดย ราชบณฑตยสถาน. หนงสออนกรมวธานพช อกษร ก. หางหนสวนจ ากด อรณการพมพ, กรงเทพฯ วงศสถต ฉวกล และ พรอมจต ศรลมพ. 2543. ผเสอ. [Online]. Available: http://www.rspg.or.th/ plants_data/use/animals2_24.htm [2011, January 5]. สรชย มจฉาชพ. 2538. วชพชในประเทศไทย. ส านกพมพแพรพทยา, กรงเทพฯ. 200 น.

อดมลกษณ มจฉาชพ. 2537. การจดสวน. ส านกพมพแพรพทยา, กรงเทพฯ. 227 น.

อทยานธรรมชาตอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ. 2549. ความหลากหลายของ พรรณไมพนลาง. [Online]. Available: http://kanchanapisek.or.th/kp14/project_dev/project_area/ Ratburi/plant.php?page=2 [2010, May 5].

เออมพร วสมหมาย. 2547. ฐานขอมลพรรณไมทใชในงานสถาปตยกรรม. [Online]. Available: http://agkc.lib.ku.ac.th/plantwebsite/Home/SelectTypeSearch.html. [2011, January 8]. เออมพร วสมหมาย, ศศยา ศรพานช, อลศรา มนะกนษฐ และ ณฏฐ พชกรรม . 2551. พรรณไมในงานภมสถาปตยกรรม เลม 1. เอน เอช กรป จ ากด, กรงเทพฯ. 405 น.

26

Clouston , B. 1979. Landscape Design With Plants. William Heinemann Ltd., London. 456 p. Schrock, D.S. 2001. Design considerations in the shade. Department of Horticulture, University of Missouri Columbia.

27

ภาคผนวก

28

ต าแหนงท 1 ตนมะขาม ต าแหนงท 2 ตนมะขาม

(11.7%)2 (12.1%)2

สญลกษณ

คอ ภายใตทรงพมตนไมใหญ

คอ ล าตนตนไมใหญ

คอ บรเวณท Hemigraphis sp. ขนหนาแนน

กากบาท (X) คอ จดทวดความเขมแสงภายใตทรงพมดวย

เครอง Light meter ( หนวย µmol s-1 m-2 )

ต าแหนงท 3 ตนมะขาม ต าแหนงท 4 ตนมะมวง

(6.7%)2 (19.9%)2

ต าแหนงท 5 ตนมะมวง

(23%)2

ภาพผนวกท 1 แสดงพนทใตทรงพมทพบ Hemigraphis sp. ขนเจรญเตบโต

2 คอ คารอยละของความเขมแสงภายในเทยบกบภายนอกตนไมใหญ

N

W

S

(

R

u

e

l

l

i

a

t

u

b

e

r

o

s

a

L

i

n

n

.

)

E

29

ต าแหนงท 1 ตนนนทร ต าแหนงท 2 ตนนนทร

(29.3%)2 (60.1%)2

สญลกษณ

คอ ภายใตทรงพมตนไมใหญ

คอ ล าตนตนไมใหญ

คอ บรเวณท Justicia procumbens L. ขน

หนาแนน

กากบาท (X) คอ จดทวดความเขมแสงภายใตทรงพมดวย เครองLight meter ( หนวย µmol s-1 m-2 )

ต าแหนงท 3 ตนประด

(15%)2

ภาพผนวกท 2 แสดงพนทใตทรงพมทพบ Justicia procumbens L. ขนเจรญเตบโต

ต าแหนงท 1 ตนนนทร ต าแหนงท 2 ตนนนทร

(40.2%)2 (42.9%)2

สญลกษณ

คอ ภายใตทรงพมตนไมใหญ

คอ ล าตนตนไมใหญ

คอ บรเวณทตอยตงเลอยขนหนาแนน

กากบาท (X) คอ จดทวดความเขมแสงภายใตทรงพมดวย เครอง Light meter ( หนวย µmol s-1 m-2 )

ต าแหนงท 3 ตนมะขาม

(33.7%)2

ภาพผนวกท 3 แสดงพนทใตทรงพมทพบตอยตงเลอย (Ruellia repens L.) ขนเจรญเตบโต

2 คอ คารอยละของความเขมแสงภายในเทยบกบภายนอกตนไมใหญ

W E

S

(

R

u

e

l

l

i

a

t

u

b

e

r

o

s

a

L

i

n

n

.

)

N

N

W E

S

(

R

u

e

l

l

i

a

t

u

b

e

30

ต าแหนงท 1 ตนนนทร ต าแหนงท 2 ตนยคา

ลปตส (29.9%)2 (60.3%)2

สญลกษณ

คอ ภายใตทรงพมตนไมใหญ

คอ ล าตนตนไมใหญ

คอ บรเวณทตอยตงขนหนาแนน กากบาท (X) คอ จดทวดความเขมแสงภายใตทรงพมดวย

เครอง Light meter ( หนวย µmol s-1 m-2 )

ต าแหนงท 3 ตนนนทร ต าแหนงท 4 ตนนนทร

(44.4%)2 (27.8%)2

ภาพผนวกท 4 แสดงพนทใตทรงพมทพบตอยตง (Ruellia tuberosa L.) ขนเจรญเตบโต

2 คอ คารอยละของความเขมแสงภายในเทยบกบภายนอกตนไมใหญ

N

W E

S

(

R

u

e

l

l

i

a

t

u

b

e

r

o

s

a

L

i

n

n

.

)

31

ภาพผนวกท 5 แสดงพนททพบบษบารมทาง (Asystasia gangetica (L.) T. Anderson)

ในต าแหนงท 1 (รม 6 ชม.) ขนเจรญเตบโต

ภาพผนวกท 6 แสดงพนททพบบษบารมทาง (Asystasia gangetica (L.) T. Anderson)

ในต าแหนงท 2 (รม 9 ชม.) ขนเจรญเตบโต

W E

S

(

R

u

e

l

l

i

a

t

u

b

e

r

o

s

a

L

i

n

n

.

)

N

W E

S

(

R

u

e

l

l

i

a

t

u

b

e

r

o

s

N

32

ภาพผนวกท 7 แสดงพนททพบ Hemigraphis reptans (G.Forst.) T. Anderson ในต าแหนง

ท 1 (รม 12 ชม.) ขนเจรญเตบโต

ภาพผนวกท 8 แสดงพนททพบ Hemigraphis reptans (G.Forst.) T. Anderson ในต าแหนง

ท 2 (รม 5 ชม.) ขนเจรญเตบโต

W E

S

(

R

u

e

l

l

i

a

t

u

b

e

r

o

s

a

L

i

n

n

.

)

N

W E

S

(

R

u

e

l

l

i

a

t

u

b

e

r

N

33

ภาพผนวกท 9 แสดงพนททพบกนกงนอย (Murdannia nudiflora (L.) Brenan)

ในต าแหนงท 1 (รม 9 ชม.) และต าแหนงท 2 (รม 10 ชม.) ขนเจรญเตบโต

ภาพผนวกท 10 แสดงพนททพบประกายเงน (Tradescantia sp.) ในต าแหนง

ท 1 (รม 9 ชม.) ขนเจรญเตบโต

W E

S

(

R

u

e

l

l

i

a

t

u

b

e

r

o

s

a

L

i

n

n

.

)

N

W E

S

(

R

u

e

l

l

i

a

t

u

b

e

N

34

ภาพผนวกท 11 แสดงพนททพบประกายเงน (Tradescantia sp.) ในต าแหนงท 2 (รม 5 ชม.)

ขนเจรญเตบโต

ภาพผนวกท 12 แสดงพนททพบผเสอ (Christia obcordata (Poir.) Bakh.f.) (รม 7 ชม.)

ขนเจรญเตบโต

W E

S

(

R

u

e

l

l

i

a

t

u

b

e

r

o

s

a

L

i

n

n

.

)

N

W E

S

(

R

u

e

l

l

i

a

t

u

b

N

35

ภาพผนวกท 13 แสดงพนททพบหญาเกลดหอย (Desmodium triflorum DC.) ในต าแหนงท 1

(รม 6 ชม.) ขนเจรญเตบโต

ภาพผนวกท 14 แสดงพนททพบหญาเกลดหอย (Desmodium triflorum DC.) ในต าแหนงท 2

(รม 8 ชม.) ขนเจรญเตบโต

W E

S

(

R

u

e

l

l

i

a

t

u

b

e

r

o

s

a

L

i

n

n

.

)

N

W E

S

(

R

u

e

l

l

i

a

t

u

b

e

r

o

s

a

N

36

ภาพผนวกท 15 แสดงพนททพบสมกบ (Oxalis corniculata L.) ในต าแหนงท 1 (รม 5 ชม.) ขนเจรญเตบโต

ภาพผนวกท 16 แสดงพนททพบสมกบ (Oxalis corniculata L.) ในต าแหนงท 2 (รม 7 ชม.) ขนเจรญเตบโต

W E

S

(

R

u

e

l

l

i

a

t

u

b

e

r

o

s

a

L

i

n

n

.

)

N

W E

S

(

R

u

e

l

l

i

a

t

u

b

e

N

37

ภาพผนวกท 17 Hemigraphis sp.

ภาพผนวกท 18 Murdannia nudiflora (L.) Brenan (กนกงนอย)

ภาพผนวกท 19 Hemigraphis reptans (G.Forst.) T. Anderson

38

ภาพผนวกท 20 Asystasia gangetica (L.) T. Anderson (บษบารมทาง)

ภาพผนวกท 21 Tradescantia sp. (ประกายเงน)

ภาพผนวกท 22 Christia obcordata (Poir.) Bakh.f. (ผเสอ)

39

ภาพผนวกท 23 Desmodium triflorum DC. (หญาเกลดหอย)

ภาพผนวกท 24 Ruellia repens L. (ตอยตงเลอย)

ภาพผนวกท 25 Oxalis corniculata L. (สมกบ)

40

ภาพผนวกท 26 Justicia procumbens L.

ภาพผนวกท 27 Ruellia tuberosa L. (ตอยตง)