Embed Size (px)
Citation preview
1
දත්ත සන්නිවේදනය හා ජාලකරණය
හැඳින්නීම
දත්ත සන්නිවේදන පද්ධතියක සංරචක
2
ජාල උපක්‍රම
ජාල උපක්‍රමය - Network device වමවහයවනු ලබන OSI ස්ථරය
මංහසුරු - Router ජාල ස්ථරය (Network Layer)
යතුර - Switch වස්තුව - Bridge
දත්ත සන්නධාන ස්ථරය (Data link layer)
නාභිය - Hub, ප්‍රතිජනකය - Repeater ව ෞතික ස්ථරය (Physical Layer) වදාරටු මං -Gateway වමය OSI වමාඩලවේ ඕනෑම ස්ථරයක
ක්‍රියාත්මක වේ
3
ජාල උපක්‍රම වල මූලික කාර්යයන්න
අනුග්‍රාහක වර්ග ර
fjí wkq.%dyl - Web server
;eme,a wkq.%dyl - Mail server
ksfhdack wkq.%dyl - Proxy server
fhÿï wkq.%dyl - Application server
úIh kdu fiajd wkq.%dyl - DNS server
.;sl ix.%dyl úkHdi kshudj,s wkq.%dyl - DHCP server
4
fjí wkq.%dyl - Web server wka;¾cd,h yryd m%fõY fjñka fjí
wka;¾.;h m%jdykh lsÍug iyh jk oDvdx.hla fyda uDÿldx.hla fõ
oDvdx.hla f,i o fjí wvúhla f,dj mqrd isák ´kEu
mqoa.,fhl=g ´kEu fj,djl ,nd .ekSug kï th ieuúgu wka;¾cd,hg iïnkaO mß.Klhl ;ekam;a lr (host) ;sìh hq;=h' tu mß.Klh fjí wkq.%dyl f,i yÿkajhs
o fuu fjí wkq.%dyl b;d fõ.j;a" Odß;dj jeä" RAM jeä yd iaÒr IP ,smskhla iys; mß.Klhla úh hq;=h
uDÿldx.hla f,i o fjí wvúh fydiaÜ lrk ,o mß.Klfha ls%hd;aulj we;s i¾j¾ uDÿldx.h fõ
Eg:- Apache web server, IIS server
;eme,a wkq.%dyl - Mail server
විදුත් තැපෑල සඳහා
ඉවලක්ට්වරාික තැපැ්
මධයස්ථානයක්ට් වලස ක්‍රියා
කරන්නන කි.
විවේෂවයන්න ිර්මාණය
කරන ලද මෘදුකාංගයක්ට් මත
ධාවනය වන වමම තැපැ්
අනුග්‍රාහක මගින්න ජාල අතර
ඉවලක්ට්වරාික තැපැ්
හුවමාරුව සිදු කරයි.
විදුත් තැපෑල, ඒවාවේ අන්නතර්ගත වන චිත්‍රක, සහ ඇමුණුම් සඳහා වූ සම්මත ියමාවලින්න මත
පදනම්ව වමම විවේෂ මෘදුකාංගය ිර්මාණය ී ඇත.
අන්නතර්ජාල වස්වා සපයන්නනන්න (ISP) සිය්ලන්නටම එහි වස්වාව ලබා ගන්නනන්නවේ විදුත් තැපෑල
වමවහයීම සඳහා වවන්න වූ තැපැ් අනුග්‍රාහක ඇත. වම්වා පුද්ගලික තැපැ් අනුග්‍රාහක වලසද ඇතැම්
විට හැඳින්නවේ.
ඇතැම් වවබ් අඩවි ඔවුන්නවේ තැපැ් අනුග්‍රාහකය වයාදා ගිමින්න වපාදු විදුත් තැපැ් වස්වාවන්න ලබා
වදයි.
ksfhdack wkq.%dyl - Proxy server
l=vd ia:dkSh m%foaY cd, yd wka;¾cd,h jeks úYd, m%udKfha mß.Kl cd, w;r gateway tlla f,i ls%hdlrk mß.Klhක් හ ෝ මෘදුක ාංග පද්ධතියක් හේ.
5
wdrCIdj yd ld¾hidOkh jeä lrhs
we;eï úg cd,hg msg; iïm;a Ndú;dlr we;s wdldrh mÍCId lsÍug fuh Ndú;d lrhs
fiajdodhl mß.Klj,ska tk b,a,Sï i|yd w;rueÈfhl= f,i ls%hd lr fjk;a i¾j¾j,ska iïm;a fidhd fokq ,efí
fiajdodhl mß.Klhla ksfhdack wkq.%dylg iïnkaO ù iïnkaO;djla fyda f.dkqjla fyda fjk;a iïm;la" fjkia i¾jrhlska b,a¨jfyd;a ksfhdack wkq.%dylhd tu i¾jrh iu. iïnkaO ù fyda fjk;a i¾jrhla yd iïnkaO ù fyda fiajdodhl mß.Klfha b,a,Su bgq lrhs
mß.Kl cd, 2la w;r iDcq m%fõYh wjysr lsÍfuka yel¾iajre cd,fha f;dr;=re fidrd .ekSu j<lSug o fuh Ndú;d l< yel
fhÿï uDÿldx. fuka ls%hd lr fmdÿ wka;¾cd, m%fõY wjysr lsÍugo yel' we;eï fjí wvú j,g m%fjY ùu kj;d ±ñh yel
tfiau අන්තර්ජ ල ප සුකමක් හප දුහේ භ විත කිරීමට fjí wvú lEIa lsÍug o ksfhdack wkq.%dyl j,g yel
úIh kdu fiajd wkq.%dyl - DNS server
fuh fjí wvú kdu l<ukdlrKh lrhs
fuu fiajdj u.ska jiï kdu(domain
name), IP ,smsk njg mßj¾:kh lrhs'
jiï kdu Ndú;d lrkqfha ñksidg myiqfjka fjí wvú u;l ;nd .ekSug jqj o fjí n%jqirh th IP ,smskhla njg mßj¾:kh lr.; hq;=h
.;sl ix.%dyl úkHdi kshudj,s wkq.%dyl - DHCP server mß.Kl cd,j, we;s mß.Kl yÿkd
.ekSu i|yd IP ,smsk Ndú;d lrhs
fuu ,smskhka ,nd §u yia;Shj o isÿ lrhs
kuq;a TCP/IP cd,j, fj.j;a j¾Okh;a iu. IP ,smsk yia;Shj ,nd §u wmyiq fõ
6
.;sl ix.%dyl úkHdi kshudj,s wkq.%dyl j,g iajhxlS%hj IP ,smsk ,nd §fï yelshdj we;
fhÿï wkq.%dyl - Application server
ඇතැම් විට appserver යන නමින්නද හඳුන්නවන වමය දත්ත
සමුදායක්ට් සමග වහෝ එවැි
දත්ත සහිත වයදුමක්ට් සහ
පරිශීලකයා අතර වූ සියලුම
වයදුම් ක්‍රියාකාරකම් හසුරවනු
ලබන වැඩසටහනකි.
වමය වබාවහෝ අවස්ථා වලදී
වයාදා ගැවනනුවේ සංකීර්ණ
ක්‍රියාකාරකම් පදනම් වූ වයදුම්
සඳහාය.
fjkal, o;a; /yeka (Leased Lines)
විදුලි සංවද්ශන වපාදු වාහක වයාදා ගිමින්න සදා වදනු ලබන ස්ථාවර දුරකථන
සම්බන්නධතාවකි.
සාමානයවයන්න වමම සම්බන්නධතාවන්න ාවිතා කරනුවේ වයාපාරයක හූ ආයතනයක
ව ෞමිකව දුරස්ථ බවින්න යුතු කාර්යාල
සම්බන්නධ කිරීමටය.
සාමානය Dial-up සබඳතාවකට වමන්න වනාව වවන්නකළ දත්ත රැහැන්න ිරන්නතරවයන්න සක්‍රීය
අවස්ථාවේ පවතී.
වම් සඳහා වන පිරිවැය මසකට ිේචිත වූ කුලියකි.
වමම පිරිවැය තීරණය කිරීවම්දී සම්බන්නධතා අන්නත වදක අතර දුර සහ අවශය සන්නිවේදන වේගය යන සාධක සලකා බැව්.
වමම සන්නිවේදන මාර්ගය වවනත් සබඳතා වල දත්ත රැවගන වනායන බැවින්න සන්නිවේදනවේ තත්වය ඉ්ලුම් කර ඇති මට්ටමින්න ලබා දිය හැක.
වර්තමානය වන විට වමම සබඳතා වයාදාගිමින්න අන්නතර්ජාලය වස්වාව ලබා ගැනීමට ඇති ඉ්ලුම, වයාපාර හා ආයතන තුල වමන්නම ති පුද්ගල වලස ද වැඩි වවමින්න පවතී.
7
wka;¾cd, fiajd imhkakka (Internet Service Provider-ISP)
අන්නතර්ජාල වස්වා සපයන ආයතනය වම් නමින්න හැඳින්නවේ (ඇතැම් විට Internet Access Providers- IAPs
වලසද හඳුන්නවයි).
මාසික ගාස්තුවක්ට් අය කරමින්න වමම වස්වාව සපයනු ලබන අතර,අන්නතර්ජාලයට පිවිසීම සඳහා වූ පරිශීලක නාමයක්ට්, මුරපදයක්ට් සහ
අවශය මෘදුකාංග ISP මගින්න සපයන අතර වමාඩමයක්ට් ාවිතවයන්න වස්වාව ලබා ගන්නනාට
අන්නතර්ජාලය හා සම්බන්නද ීම හා විදුත් තැපැ් වස්වාව ආදී වස්වාවන්න ලබා ගත හැක.
broadband සම්බන්නධතා සඳහා ඊට අදාල උපාංග සපයා වදනු ලබන අතර ඇතැම් අවස්ථා වලදී ඒ සඳහා ය කිරීමක්ට් සිදු කරයි.
ති පුද්ගල ාවිතය සඳහා වස්වා සැපයීමට අමතරව ආයතන සඳහා එහි පරිගණක ජාලයන්න සමග සෘජුව අන්නතර්ජාලය හා සම්බන්නද කිරීමද ISP විසින්න සිදු කරයි.
අන්නතර්ජාල වස්වා සපයනන්න එකිවනකා හා සම්බන්නධ ීම Network Access Points (NAPs) හරහා
සිදු කරයි.
IP Addressing
1st octet 2nd octet 3rd octet 4th octet
8 bit 8 bit 8 bit 8 bit
32 bit
IP Address
IPV 4 IPV 6
8
Classes of IP Address and range
Private Address Space Class A 10.0.0.0 to 10.255.255.255 Class B 172.16.0.0 to 172.31.255.255 Class C 192.168.0.0 to 192.168.255.255
Class 1st octet 2nd octet 3rd octet 4th octet
Class A N N N N N N N N H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H
Leading bit
pattern 0
1st IP 0 0 0 0 0 0 0 0
Last IP 0 1 1 1 1 1 1 1
Class B N N N N N N N N N N N N N N N N H H H H H H H H H H H H H H H H
Leading bit
pattern 1 0
1st IP 1 0 0 0 0 0 0 0
Last IP 1 0 1 1 1 1 1 1
Class C N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N H H H H H H H H
Leading bit
pattern 1 1 0
1st IP 1 1 0 0 0 0 0 0
Last IP 1 1 0 1 1 1 1 1
D RECERVED FOR MULTICASTING
E RESERVED FOR EXPERIMENTAL, USED FOR RESEARCH
9
Q1: Address Class Identification
Address Class Address Class
10.250.1.1 _____ 150.10.15.0 _____
192.14.2.0 _____ 148.17.9.1 _____
193.42.1.1 _____ 126.8.156.0 _____
220.200.23.1 _____ 230.230.45.58 _____
177.100.18.4 _____ 119.18.45.0 _____
249.240.80.78 _____ 199.155.77.56 _____
117.89.56.45 _____ 215.45.45.0 _____
199.200.15.0 _____ 95.0.21.90 _____
33.0.0.0 _____ 158.98.80.0 _____
Net ID & Host ID
Q2: Network & Host Identification
IP Address
Net ID Host ID
No of bits
in net id
Possible number of networks
= 2 no of bits without leading bit/bits in NET ID
No of bits
in host id
Possible numbers of hosts
= 2 no of bits in HOST ID - 2
Class A
Class B
Class C
Circle the network portion of these addresses:
177.100.18.4
119.18.45.0
209.240.80.78
199.155.77.56
Circle the host portion of these addresses:
10.15.123.50
171.2.199.31
198.125.87.177
223.250.200.222
10
Network Address
Net id stays as it is and host id bits gets all zero.
Eg:- consider 198.168.12.55 IP address and find the network address it belongs to
Host Address
Host id stays as it is and net id bits gets all zero.
Eg:- consider 198.168.12.55 IP address and find the host address of it
Circle the network portion of these addresses:
117.89.56.45
215.45.45.0
192.200.15.0
95.0.21.90
33.0.0.0
158.98.80.0
217.21.56.0
10.250.1.1
150.10.15.0
192.14.2.0
Circle the host portion of these addresses:
17.45.222.45
126.201.54.231
191.41.35.112
155.25.169.227
192.15.155.2
123.102.45.254
148.17.9.155
100.25.1.1
195.0.21.98
25.250.135.46
IP Address
1st octet 2nd octet 3rd octet 4th octet
198 168 12 55
Host Address
IP Address
1st octet 2nd octet 3rd octet 4th octet
198 168 12 55
Network Address
11
Default subnet mask / Subnet Mask
Net id gets all ones and host id gets all zero
Eg:- consider 198.168.12.55 IP address and find it’s default subnet mask
Q3: Using the IP address and subnet mask shown write out the network address:
188.10.18.2 _____________________________
255.255.0.0
10.10.48.80 _____________________________
255.255.255.0
192.149.24.191 _____________________________
255.255.255.0
150.203.23.19 _____________________________
255.255.0.0
10.10.10.10 _____________________________
255.0.0.0
186.13.23.110 _____________________________
255.255.255.0
200.120.135.15 _____________________________
255.255.255.0
27.125.200.151 _____________________________
255.0.0.0
199.20.150.35 _____________________________
255.255.255.0
28.212.250.254 _____________________________
255.255.0.0
IP Address
1st octet 2nd octet 3rd octet 4th octet
198 168 12 55
Default Subnet Mask
12
Q4: Using the IP address and subnet mask shown write out the host address:
188.10.18.2 _____________________________
255.255.0.0
10.10.48.80 _____________________________
255.255.255.0
222.49.49.11 _____________________________
255.255.255.0
128.23.230.19 _____________________________
255.255.0.0
10.10.10.10 _____________________________
255.0.0.0
200.113.123.11 _____________________________
255.255.255.0
223.169.23.20 _____________________________
255.255.0.0
203.20.35.215 _____________________________
255.255.255.0
117.15.2.51 _____________________________
255.0.0.0
199.120.15.135 _____________________________
255.255.255.0
191.55.165.135 _____________________________
255.255.255.0
48.21.25.54 _____________________________
255.255.0.0
Q5: Write the correct default subnet mask for each of the following addresses:
177.100.18.4 _____________________________
119.18.45.0 _____________________________
191.249.234.191 _____________________________
223.23.223.109 _____________________________
13
10.10.250.1 _____________________________
126.123.23.1 _____________________________
223.69.230.250 _____________________________
192.12.35.105 _____________________________
77.251.200.51 _____________________________
189.210.50.1 _____________________________
88.45.65.35 _____________________________
128.212.250.254 _____________________________
193.100.77.83 _____________________________
125.125.250.1 _____________________________
1.1.10.50 _____________________________
Subnetting
Determining number of subnets and hosts
Number of subnets = 2 number of subnet bits
Number of hosts per subnet = 2 new host id bits
IP Address before subnetting
Old Net ID bits Old Host ID bits
IP Address after subnetting
Old Net ID bits Subnet ID bits borrowed
from old host ID
Old Host id bits after
borrowed
New net ID New host ID
14
For each subnet
Network ID
1st usable IP
Last usable IP
Broadcast ID can be identified
E.g. 01 :-
E.g. 02 :-
15
E.g. 03 :-
Workings
16
Q6: Find the followings
A.
B.
