โรคสกร โรคทเกดกบสกรม 2 พวก 1.โรคทเกดจากการตดเชอ 2.โรคทไมไดเกดจากการตดเชอ

โรคทเกดจากการตดเชอ

โรคทเกดจากเชอไวรส

1.โรคอหวาตสกร (Hog Cholera or Swine fever) 2.โรคปากและเทาเปอย (Foot and Mouth disease:FMD) 3.โรคพษสนขบาเทยม(Aujeszky's

disease:AD) 4.โรคกระเพาะและล าไสอกเสบตดตอ (Tranmissible

gastroenteritis:TGE) 5.โรคพารโวไวรสในสกร (Porcine parvovirus)

โรคทเกดจากเชอแบคทเรย

1.โรคโพรงจมกอกเสบ (Atrophic rhinitis:AR) 2.โรคทองเสย (Colibacillosis) 3.โรคแทงตดตอ (Brucellosis) 4.โรคเตานมอกเสบ มดลกอกเสบ ไมมน านม (Mastitis metritis agalactia:MMA)

โรคทไมไดเกดจากการตดเชอ 1.โรคขาดอาหาร 2.โรคขาดวตามน 3.โรคขาดแรธาต 4.โรคเกดจากสารพษ

โรคอหวาตสกร เปนโรคทระบาดรนแรง เกดจากเชอไวรส พบวาเปนไดกบสกรทกอาย เมอเชอโรคเขาสรางกายโดยการกนอาหาร กนน า หายใจ หรอโดยทางบาดแผลท ผวหนง ใชเวลาฟกตว 3 วน ถง 3 สปดาห แตโดยทวไปประมาณ 7 วน อาการทพบคอ มไขสง 105-108 องศาฟาเรนไฮต สกรจะเบออาหาร ซม เยอตาอกเสบ (มขตา) ทองผก (ขเปนเมด) และทองรวง (ขเปนน า)

อาจพบอาการอาเจยนรวมดวย ผวหนงบรเวณ ห คอ ทอง และดานในของขาหนบ จะพบจดเลอดออกเลก ๆ ท าใหผวหนงมสแดง และตอมาจะเปลยนเปนสมวง ในแมสกรทองอาจจะเกดการแทงลก ตดตอจากสกรตวหนงไปยงตวอน ไดรวดเรวมาก ภายใน 7 วน อาจเกดโรคอหวาตไดทงฟารมเมอสกรเปนโรคอหวาตแลว อตราการตายสงถง 90% และไมมทางรกษา

การปองกน

ท าวคซนเมอลกสกรอายประมาณ 6 สปดาห และส าหรบสกรพอแมพนธ ควรท าวคซนทก 6 เดอน หามท าวคซนกบสกรทออนแอหรอ สตวปวย หรอในสกรตงทองแกใกลคลอด

โรคอหวาตสกร ระบบไหลเวยนโลหต ขาดออกซเจน เกดผนแดงทปลายห ปลายจมก ขา และทอง

โรคอหวาต ระยะแรก สกรนอนสมเซองซม ไขสง ขตา เกรอะกรง หนงตาปด และทองผก

โรคอหวาต เรอรง มแผลเลอดออกตามรางกาย และ อาจตดเชอแบคทเรยแทรก

โรคอหวาต มอาการประสาท เดนโงนเงน หมนเปนวงกลม ชกทองเสย อมพาดขาหลง มจดเลอดออกตามผวหนง และตาย

โรคพษสนขบาเทยม(Pseudorabie Disease)

เชอสาเหต ไวรส Herpes virus

อาการทส าคญ

แทงไดในทกชวงของการตงทอง ไขสง อาเจยน ทองรวง ทรงตวไมได ชกกระตก และตาย ลกดดนมตายได โดยไมแสดงอาการ 80 - 100% ถาอายเกน 6 เดอน อาการไมชดเจน อาจมจาม ไอ หายใจล าบาก คน และตาอาจบอดรวมดวย

การท าวคซนเชอตาย ไมไดผล การท าวคซนเชอเปน ท าใหสกรอมโรคและ เปนพาหะของโรค ควรคดทงสกรทเปนโรค และน าเขาสกรทไมมประวตตดโรคน

การปองกน

การรกษา

การฉดซรมของสตวทมภมตานทานโรค แกสตวปวย ชวยลดการตายได ไมควรรกษา ควรก าจดทง ท าลายซากทนท

โรคพษสนขบาเทยม ลกสกรดดนมทองเสย อาเจยน สเหลองน าด ขนลก น าลายฟมปากชกตะกายเปนวงกลม

โรคพษสนขบาเทยม ลกสกรดดนมทองเสย อาเจยนสเหลองน าด ขนลก น าลายฟมปาก ชกตะกายเปนวงกลม

โรคพษสนขบาเทยม ลกสกรดดนมทองเสย อาเจยนสเหลองน าด ขนลก น าลายฟมปาก ชกตะกายเปนวงกลม

อาการทางประสาทของ โรคพษสนขบาเทยม น าลายมากไหลยด ชกเกรง ยดตวขนหงายหลง

อาการทางประสาทของ โรคพษสนขบาเทยม น าลายมากไหลยด ชกเกรง ยดตวขนหงายหลง

โรคปากและเทาเปอย เปนโรคตดตอทรนแรง ตดตอไดอยางรวดเรวในสตวกบค (โค, กระบอ , แพะ ,แกะ, สกร) โรคนเปนไดกบสกรทกอาย อตราการเกดโรคสง แตอตราการตายต า เกดจากเชอไวรส ซงในเมองไทยขณะนพบอย 3 ชนด คอ โอ เอ และเอเชยวน (ชนดโอรนแรงทสด) เมอเชอ โรคเขาสรางกายสกรแลวจะใชเวลาในการ ฟกโรคประมาณ 3-6 วน สกรจะเรมแสดงอาการปวยออกมาใหเหน อาหารทพบไดคอ มตมน าใสทบรเวณ ปลายจมก ปาก ลน รมฝปาก เหงอก และผวหนงบรเวณไรกบ ตอมาตมน าใสจะแตก นอกจากนยงพบอาการไขสง เบออาหาร น าลายยด ขาเจบ กบลอกหลด และน าหนกลด

เมอเชอ โรคเขาสรางกายสกรแลวจะใชเวลาในการ ฟกโรคประมาณ 3-6 วน สกรจะเรมแสดงอาการปวยออกมาใหเหน อาหารทพบไดคอ มตมน าใสทบรเวณ ปลายจมก ปาก ลน รมฝปาก เหงอก และผวหนงบรเวณไรกบ ตอมาตมน าใสจะแตก นอกจากนยงพบอาการไขสง เบออาหาร น าลายยด ขาเจบ กบลอกหลด และน าหนกลด

การปองกน ท าวคซนเมอลกสกรอายประมาณ 7 สปดาห และท าวคซนอกครง ในอก 2 สปดาหตอมา และส าหรบสกรพอแมพนธ ท าวคซนทก ๆ 4-6 เดอน

โรคปากและเทาเปอย พบเมดตมใสทเนอเยอของปาก สน รมฝปาก เหงอก กบและเตานม

โรคปากและเทาเปอย หลงจากตมใสแตก แผลแหงตกสะเกดแลวลอกหลด

โรคปากและเทาเปอย ตมพองทรอยตอของกบ

โรคปากและเทาเปอย สกรกนไมได ผอม เจบกบ และเดนกระเผลก หรอยาขา

โรคกระเพาะอาหารและล าไสอกเสบตดตอ (Transmissible Gastroenteritis)

เชอสาเหต ไวรส Corona virus

อาการ อาเจยน อจจาระรวง สเหลองถงเขยว ในทกอาย สกรขาดน าอยางรนแรง ลกสกรตายเกอบ 100% สกรพนธตายเพยง 5% แตแทงไดทกชวง การตดตอรนแรงมากโดยเฉพาะฟารมทไมเคยสมผสกบเชอมากอน

การปองกน ใหวคซนทก 4-6 เดอน ไมคอยมประสทธภาพ ระวงการตดตอทางมล ใหล าไสลกสกรปวยสบละเอยดแกแมสกรกอนคลอด 2 สปดาห

การรกษา ควรฉดยาปฏชวนะวงกวาง ปองกนโรคแทรก และยา Amantadine, Isathiazone ใหน า และเกลอแร

โรคพารโวไวรส(Porcine Parvovirus) เกดจากเชอ Parvovirus

อาการ เกดความผดปกตทางระบบสบพนธทไดรบเชอน โดยการแทงลก ลกออนแอ ลกตายในทอง หรอตายขณะคลอด จ านวนของลกกรอกจะเพมขน ระยะการเปนสดชาออกไปกวาปกตในสกรสาวมกพบผสมไมตด และเกดการแทงชวงตนของการตงทอง

ถาแมสกรตงทองนอยกวา 30 วน ตดเชอน ตวออนจะตายและถกดดซมกลบหมด ถาแมสกรตงทอง 30 - 70 วน ตดเชอน ลกจะตายและกลายเปนมมม ถาแมสกรทองเกน 70 วน ตดเชอน สวนมากลกจะมภมคมกนบางและอย ใหครบก าหนดคลอดแตสวนมากลกในครอกเดยวกน จะตายหรอไมกออนแอ

การปองกน เนนการจดการฟารม และการท าวคซน และการท าวคซนในสกรสาว สกรนาง โดยท ากอนผสมพนธ ในพอสกรกควรฉดดวย เพอ

ปองกนการแพรโรคทางน าเชอใหแมสกร

การรกษา ไมมการรกษาทไดผล

โรคไขหวดใหญสกร (Swine Influenza)

เชอสาเหต ไวรส Influenza A Virus,

อาการ ไขสงมาก ไอลกๆ จาม เยอตาขาวอกเสบ มน ามกน าตาไหล ปวยพรอมกนทงฝง แตอตราการตายต ากวา 10 %

ระวงโรค ในชวงอากาศเปลยน พนคอกควรสะอาดและแหงเสมอ

ใหยาปฏชวนะวงกวาง หายแลวจะมภมคมกน 3 เดอน ใหยาAmantadine ลดไข ลดการแพรไวรส

การปองกน

การรกษา

โรคแทงตดตอ(Brucellosis)

เชอแบคทรย Brucella suis

อาการ แทงตงแตตงทอง 16-19 วน ถง 3 เดอน กลบสดไมตรงรอบ หนองไหล ลกกรอกมาก บางตวขาหลงไมมแรง ในตวผ อณฑะบวม ขออกเสบ ตดตอถงคนได

เจาะเลอดตรวจพอแมพนธ โดยวธ Hemaglutination test ปละ 1 ครง

การปองกน

การรกษา

ไมรกษา คดทงเทานน

โรคทองเสยจากอโคไล (Colibacillosis)

เชอสาเหต แบคทเรยEscherichia coli

อาการ เกดบอยมากในลกแรกคลอด และอนบาล ลกสกรอจจาระรวง สขาวเทา ไขสง ขาดน ารนแรง ตาจมลกตาย เปนในสกรอาย 3 วน - 12 สปดาห

คอกควรแหง สะอาด และฆาเชอโรคอยางด ใหวคซนเชอเปนแมสกร หรอใหแมสกรกนมลลกสกรททองรวง 2 สปดาห กอนคลอด

การปองกน

การรกษา

ฉดหรอกรอก ยา Amoxycillin, Neomycin,

Colistin, Furazolidone Dihydrostreptomycin,เสรมน า และเกลอแร

ลกสกรดดนมทองเสยจากเชออ.โคไล ถายมลสเหลองถงน าตาลตามมมหอง

ขาดน ารนแรง และหนาตาบวมน ากอนตาย

โรคบดมกเลอด (Swine Dysentery)

เชอสาเหต แบคทเรย Treponema hyodysenteriac

อาการ อจจาระไหลเปอนกนตลอดเวลา มลเปนมก มสด าคล า สกรขาดน า เสยสมดลของกรด-ดาง ซบผอม ผวหนงแหง หยาบกราน และตาย

รกษาความสะอาด ก าจดหน นก แมลงวน พาหะการแพรกระจายของโรค

ฉดยา Tylosine อตราสง ในตวทมอาการชดเจน และใหยาในรปละลายน าแกสกรในฝง

การปองกน

การรกษา

โรคบดมกเลอดสกรถายเหลว สเขมจด เปนมกเลอด

โรคบด (Coccidisis)

เชอสาเหต โปรโตซว Isospora suis

อาการ ลกสกรอาย 2 สปดาห ตวทสมบรณสดมกแสดงอาการกอน สกรซม เบออาหาร มไข อาเจยน อจจาระเหลวเปนฟอง คาวจด ตอมาคลายแปงเปยก แลวไหลเปนน า สเหลองถงเทา น าตาล

อาบน า ฆาเชอโรคแมพนธกอนคลอด ลดการแพรเชอ โดยให Ampolium หรอ Monensin ผสมอาหาร กอนและหลงคลอด 2 สปดาห

ฉด Diclazuril, Toltrazuril หรอ Halofuginone และLasalosid ทใชในไกและโค กใชไดเชนกน แตหากพบอาการทองรวงแลว การรกษาไมไดผล

การปองกน

การรกษา

โรคขอเสอม (Osteochondrosis) ไมทราบสาเหตแทจรง

เกดการลมเหลวของการสรางกระดกบางจด บรเวณแผนเจรญของหวกระดกออน (Growth Cartilage) ท าใหสกรเดนกระเผลก พบมากในสกรล าตวยาว โตเรว สะสมกลามเนอมาก

โรคขอเสอม

ใหอาหารท มแรธาตตางๆสมดล สกรมพนทในการเลยงอยางเพยงพอ ไดออกก าลงกาย

ไมมวธรกษา คดทงทนททพบอาการ เสรมไวตามนซ ในอาหาร250 มก./ตว ในฝงสกรพนธ

การปองกน

การรกษา

ชนดและชพจกรของพยาธ

พยาธภายนอก

พยาธภายนอกทพบในสกรบอยมอย 3 ชนด คอ - ขเรอนแหง (Sarcoptic mange) - ขเรอนเปยก (Cemodectic mange) - เหา (Lice)

ขเรอนแหง (Sarcoptic mange)

เกดจากเชอ Sarcoptes var. Suis พบไดทวโลก วงจรชวต เปนพยาธภายนอกทมขนาดเลกสเทาปนขาว ในวงจรชวตจะมระยะทเปนไข ตวออนตวกลางวย และตวเตมวย โดยททกชวตจะอยในชนผวหนงดานบน ของสกร ตวเรอนจะไชไปบนผวหนง ท าใหเกดเปนทางหรออโมงคยาว 0.5 - 3.0 ซม. โดยตวเมยจะวางไขวนละ 1 - 3 ฟอง รวมประมาณ 40 - 50 ฟอง หลงจากวางไขเสรจ ไขใชเวลาในการฟกประมาณ 5 วน ตวออนทมขา 6 ขา จากนนจะลอกคราบเปนตวกลางวย และลอกคราบอกครงเปนตวเตมวย ทงหมดนเกดภายในอโมงคในชนผวหนงสกร จากนนตวผและตวเมยกจะผสมพนธกนในอโมงคเดม เมอตวเมยใกลวางไข มนจะสรางอโมงคใหม ระยะเวลาตงแตเปนไขถงตวเมยออกไขได ประมาณ 10 - 15 วน

อาการ ตวเรอนนท าใหสกรเกดอาการระคายเคองทผวหนง เกดการอกเสบ คน บวมของเนอเยอ ตอนแรกตมเปนสแดงปกคลมดวยสะเกดแหง ๆ สน าตาล จากนนบรเวณทเปนจะหนา

หยาบ แหงและยน มสะเกดสเทาปกคลม สกรมอาการคนมาก อาจพบไขบรเวณหนา รอบห หรอทมขนนอย และหนงออนนม สกรอายมากอาจพบในบรเวณห หาง และหลงหดาน

ใน และทอณฑะ

การควบคมปองกน

การท าลายตวเรอนบนผวหนงและคอก ท าไดโดยการอาบหรอพนยาฆาแมลงทไมเปนอนตรายตอสกร เชน ลนเดน (Lindane) 0.06 % มาลาไธออน (Malathion) 0.5 % ไดอะไซนอน (Diazinon) 0.02 % อะซนโทล (Azunton) 0.1

ขเรอนเปยก (Demodectic mange)

สาเหต พยาธชอ Demodex follculorum var. Suis หรอเรยกวา Demodex phylloides ไมคอยพบในสกร

อาการ พบเปนจดผนสแดง ผวหนงหนาขนบรเวณใตคอ พนทอง และขาดานใน สกรทเปนโรคน เมอโตขนจดทเปนดงกลาวจะโตตาม ผวหนงจะหนา จดเลกจะกลายเปนตม ไมมวธรกษาทไดผลด ถาพบวาเปน ควรท าลายสกรทง

แมสกรทเปนขเรอนมผนแดง ขนรวง และผวหนงตกสะเกดสน าตาลแกมด า

เหา (lice) เหาในสกร เรยก Haematopinus suis มขนาดใหญมองเหนดวยตาเปลา

วงจรชวต

เหาตวเมยวางไขทโคนขน ไขฟกเปนตวออนใน 12 - 20 วน และลอกคราบอก 3 ครงเปนตวแก ทสามารถผสมพนธได ใชเวลาทงหมดประมาณ 30 วน

ตลอดชวตของเหา ตวเมยตวหนงออกไขไดประมาณ 90 ฟอง อาการ

เหาจะกดและดดเลอดทผวหนง ท าใหระคายเคอง และคน สกรจะถล าตวกบผนงคอกตลอดเวลา เกดเปนแผลขน ซงแผลนอาจตดเชอโรคอน ๆ ได เหายงเปนตวพาหะน าโรคฝดาษสกร (Swine pox) ดวย

การควบคมปองกน

อาบน ายาฆาแมลง พวก Malathion ทก2 สปดาห ตดตอกน 3 ครงหรอToxaphene ,DDสปดาหละ 1 ครง เปนเวลา 3 - 4 สปดาหตดตอกนหรอวางโปรแกรมก าจดเหา โดยอาบน ายาฆาแมลงทก 14 วน ตดตอกน 3 ครง กสามารถก าจดไดหมดสน

พยาธภายใน

พยาธไสเดอน (Roundworms)

สาเหต Ascaris suum

วงจรชวต ไขพยาธปนออกมากบอจจาระ เปนระยะไขออน ถาสภาพแวดลอมเหมาะสม ไขจะฟกเปนตวออนใน 9 - 10 วน ตวออนยงไมออกจากไข แตจะลอกคราบและเจรญอยในไขนน ตวออนในไขจะลอกคราบอกครง เปนตวออนระยะท 2 ซงยงคงอยในไข และเปนไขระยะตดโรค (Infective egg) จะเขาส

สกรหรอสตวอนโดยการกนเทานน

หลงจากถกกน ตวออนจะออกจากไข เขาสผนงล าไส ไปทตบ ภายใน 24 ชม.หลงกนไขเขาไป จากนนจะผานหวใจไปยงปอด และเขาอยในเสนเลอดฝอยของถงลม ลอกคราบอกเปนตวออนระยะท 3 จากนนจะออกจากปอดมายงหลอดลมจนถงปาก และถกกลนกลบเขาสล าไสอกครง ตวออนระยะท 3 ใชเวลาในการเดนทางมาถงล าไสประมาณวนท 7 - 8 วนหลงกนไขเขาไป ตวออนไปโตเปนตวเตมวยทล าไสเลก และออกไขไปเรอยๆ ระยะตงแตกนไขถงตวเตมวยในล าไสออกไขได ใชเวลาประมาณ 50 - 60 วน

อาการ ระยะตวออนจะมอตราการท าลายและสญเสยมาก เชนพบจดขาวทตบ จดเลอดออกเลก ๆ กระจายทวถงลม ปอดบวม ถาเปนมากจะตายเนองจากปอดถกท าลาย ตายใน 6 - 15 วน เกดเปนกอนอดตนทล าไส การอดตนททอน าด

การปองกนรกษา ปองกนไดโดยระบบจดการทด รกษาความสะอาดทงตวสกรและคอก และใชยาถายพยาธ เชน Piperazine,

Dichiorvor, Levamisole เปนตน ในการถายพยาธ โดยถายพยาธแมสกรกอนคลอด เพอปองกนการตดพยาธในลกเกดใหมจากแม

พยาธภายในปอด (Lung Worms) สาเหต Metastronglus elongatus หรอ M. apri

วงจรชวต ไขพยาธปนออกมากบอจจาระ จากนนถกกนโดยไสเดอน เขาไปเจรญเปนระยะตดตอ เมอไสเดอนถกสกรกน ตวออนจะไชผานผนงล าไสไปตามกระแสเลอด ไปยงหลอดลมฝอยและหลอดลมใหญในปอด จะลอกคราบ 4 ครง เจรญเปนตวเตมวย อาศยอยทปอด เมอออกไข ไขทจะกลายเปนตวออนจะเดนทางผานหลอดลมมายงปอด ถกกลนกลบเขาสล าไส ออกปนมากบอจจาระอก ระยะตงแตตดพยาธจนกระทงมไขในอจจาระ ใชเวลาประมาณ 24 วน

อาการ ไออยางรนแรง หายใจขด เบออาหาร

การปองกนรกษา 1.หยดวงจรชวตโดยปองกนไมใหกนไสเดอน 2.ใชยาถายพยาธตดตอกนในระดบต า 3.ถายพยาธทงตวแกและตวออน โดยการฉด Levamisole หรอผสมกบอาหารหรอน าใหสกร

พยาธเสนดาย (Thread worms) สาเหต Strongloides ransomi

วงจรชวต ไขปนออกมากบอจจาระ ฟกเปนตวออนใน 12 - 18 ชม. ตวออนจะเขาทางผวหนง เคลอนทไปยงปอดตามกระแสเลอด แลวไปทหลอดลม จากนนถกกลนเขาสระบบทางเดนอาหาร เจรญเปนตวแกทล าไสเลก ระยะเวลาตงแตไดรบตวออนถงเปนตวแกประมาณ 6 - 9 วน

อาการ ในสกรระยะแรกเกด (4 สปดาห) จะเกดทองรวงอยางรนแรง เกดโลหตจาง น าหนกลด ซบผอม เบออาหาร อาจท าใหลกสกรปวยตายถง 50 % ในสกรมอาย เกดแผลผนคน มการพพองบรเวณผวหนง คลายโรคขเรอน

การปองกนรกษา 1. จดการสขาภบาล โดยท าความสะอาดและถายพยาธแมสกรกอนเขาคลอด 2. ใชยา Thiabedazole, Levamizole หรอ Mebendazole ผสมอาหารใหแมกอนคลอด 12 - 14 วน หรอ ฉด Levamizole

การใชยาและการรกษาสกร

การใชยาปองกนและ รกษาสกรเจบปวยในการปองกนและรกษาสกรเจบปวยดวยยาชนดตางๆเปนเรองละเอยด และจ าเปน ตองปรกษาแพทย ซงในทนจะกลาวถงพอสงเขปเทานน

1.ยาปฏชวนะ เปนสารทสกดจากจลชพบางชนด ซงสามารถยบย งการ เจรญเตบโต หรอท าใหเชอโรคนนๆถกท าลาย ยาปฏชวนะทใชในการปองกน และรกษาโรค เชน โรคปอดบวม หลอดลมอกเสบ การอกเสบตางๆ แผลมหนอง โรคทางเดนอาหาร โรคตดเชอทางเดนปสสาวะ มดลกอกเสบ โลหตเปนพษ ยาในกลมน เชน เพนนซลน สเตรปโตมยซน เพนสเตรปโตมยซน แอมพซลน กานามยซน เทตตรามยซน ออกซเทตรามยซน คลอเทตตราไซคลน นโอมยซน ลนโดสเปคโตมยซน เปนตน

2.ยาซลฟา เปนยาทสงเคราะหขนมา เพอใชปองกนและรกษาโรค ยาในกลมน เชน สโตรเมซ ไบรนา ไตรซลฟาน ไตรเวทตรน เวซลอง ซลเมท ซลฟาเมอราซน ซลฟาควนอกซาลน ซลฟาเมทาซน ซลฟาไดอาซน ซลฟานลาไมต ซลฟาไทอาโซน เปนตน

3.ยาบ ารง สวนใหญเปนยาเขาในรปฟอสฟอรส แคลเซยม แมกนเซยม น าตาลกลโคส ตลอดจนวตามน และแรธาตทจ าเปนส าหรบรางกาย ชวยกระตน ใหการดดซมของระบบการยอยอาหารใหดขน ยาในกลมน เชน โทโนฟอสฟาน อารซล คาโตซาล ไวตาเลกซ อมโนไลท คาลมาเดก (แคลเซยมโบโรกลโคเนท) ไวตามนเอ ชนดฉด วตามนบ - คอมเพลกซ มลตวตามน เปนตน

4.ยาฆาเชอโรค

ใชลางคอกโดยทวไป เชน ไอซาล ซานตสเซฟลอน ไอโอดน ฟอรมาลน จนส น ายาไลโซน โซดาไฟ คลอรน ปนขาว วนคลน แบทเทลสไบโอเทน ไบโอซฃค ไบโอคลน ฟารมฟลอดเอส เปนตน ซงมวธการและขอจ ากดในการใชแตกตางกน ควรศกษาใหเขาใจกอนใชงาน

5. ยาฆาพยาธภายนอก

ใชฆาพวกเหบ ไร ขเรอน ขเรอนแหงในสกร เชน เอนโก เยนโก ไฟสเปรย มาลาเฟช มาลาไธออน เซฟวนส เยอรเมก อาซนโทน เนกวอน ยาฉดไอโวเมก โพเรค เปนตน

6. ยาถายพยาธ

ยาฆาพยาธในล าไสของสตวทใชกนมากทสด คอ ตวยาปพเพอรราซน คารบอนเตตราคลอไรด ไพแรนเทลทารเทรด ไทอะเบนดาโซล เปนตน ชอการคาไดแก เวอรบาน ดาวซน ฮอกโทซาน วอรม-เอกซ แบนมนซ ไอโวเมก (ส าหรบฉด) เลมโซล 10% เลวาไซด ลวาลน 10% เปนตน

7. ยาทใชกรอกปากลกสกร เพอปองกนและรกษาลกสกรทองเสย เชน ฟารโมซนปายลน (ปมปากลกสกร ตวยาคลอเทตราไซคลน ไฮโดรคลอไรด) โคไล-การด (ปมปากลกสกร ตวยาสเตรปโตมยซนซลเฟต ซลฟาไธอาโซน อะโทรฟนซลเฟต) ไดอะตรมชนดน า (ปมปากลกสกร ตวยาไตรเมโธปรมซลฟาไดอาซน) โนโรดนชนดน า (ปมปากลกสกร ตวยาซลฟาไดอาซนไตรเมโธพรม) เปนตน นอกจากนอาจจะใชยาผงละลายน าใหลกสกรกน หรอกรอกปากลกสกรกได เชน นโอมกซ 325 เคด-นโอเปนตน

8. ยาใสแผล ใชใสแผลสดและแผลเรอรง เชน ทงเจอรไอโอดน ยาเหลอง เจนเชยนไวโอเลต (ยาสมวง) ซลฟานลาไมด เนกาซนท ลกเหมน (ใชฆาหนอนในแผลเรอรง) สครวอรม ขผงซลฟานลาไมด ขผงก ามะถน แอลกอฮอล เปนตน

9. ฮอรโมน ฮอรโมนทใชในการกระตนลมเบงในแมสกร เชน ฮอรโมน ออกซโตซน สวนฮอรโมนพรอสตาแกลนดน เอฟ 2 อลฟา (ชอการคา ลทาไลส) เปนฮอรโมนทใชฉดในแมสกร เพอใชก าหนดชวงระยะเวลาคลอดใหแมสกร ท าใหสะดวกในการจดการ หรอใชในกรณทแมสกรครบก าหนดคลอดแลว (114 วน) แตไมคลอดหลงจากฉดแลวจะชวยใหแมสกรคลอดลกภายใน 36 ชวโมง ในการใชฮอรโมนใหศกษาวธการใชใหละเอยด และควรปรกษาสตวแพทยเพราะอาจสงผลเสยตอสตวและผใชได

10. ธาตเหลก

เพอปองกนโรคโลหตจางในลกสกร เชน ไฟเดกซ ไมโอเฟอร พกซเดรก ไอรอน-เดรกทราน โรนาเดก เปนตน