สาระจากเวท

เตมหวใจ ใหสงคม

ตตยบท :

งายงาม...ตามวถแหงการให

๒๖ มนาคม ๒๕๕๑

ณ เสถยรธรรมสถาน กรงเทพฯ

ครงท ๓

สาระจากเวท เตมหวใจใหสงคม ครงท ๓ : ตตยบท : งายงาม...ตามวถแหงการให จดพมพเผยแพรโดย : สำนกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต (สช.) ชน ๒ อาคารดานทศเหนอสวนสขภาพ (ถนนสาธารณสข ๖) ภายในกระทรวงสาธารณสข ถนนตวานนท อำเภอเมอง จงหวดนนทบร ๑๑๐๐๐ ต ปณ. ๙ ปณฝ. ตลาดขวญ นนทบร ๑๑๐๐๒ โทรศพท ๐ ๒๕๙๐ ๒๓๐๔ โทรสาร ๐ ๒๕๙๐ ๒๓๑๑ เวบไซต : www.nationalhealth.or.th ทปรกษา : อำพล จนดาวฒนะ : อกฤษฏ มลนทางกร : กรรณการ บรรเทงจตร : ปตพร จนทรทต ณ อยธยา : นรชรา อศวธรากล บรรณาธการ : สนย สขสวาง : ววฒน วนรงสกล ออกแบบปกและรปเลม : อาภาพรรณ สายยศ พมพครงท ๑ : เมษายน ๒๕๕๑ จำนวน ๓,๐๐๐ เลม พมพท : บยอนด พบลสซง จำกด

ส า ร บ ญ ทกทาย... ๕ เกรนนำ... คอความงายงาม... ตามวถแหงการให ๗ เปดเวท... คอความฝนอนยงใหญ : ศ. นพ. ประเวศ วะส ๙ กรณศกษา... เรองราวดดทสงเสรมคณคาและศกดศรความเปนมนษย ๑๑ แบงความฝน... ปนความคด ๒๓ ตนรางความคด (จากเวท) ๓๙ กาวตอไป... หวใจมนษย ๔๑

“... เธออาจทำงานจนเหนอยตาย แตถางานของเธอยงไมไดถกทอดวยความรกแลวละกมนกไรประโยชน...”

แมชเทเรซา

ท ก ท า ย . . . เวท “เตมหวใจใหสงคม” ครงนเปน “ครงท ๓” ยงถอเปนชวงตนๆ ของขบวนการขบเคลอน “ยทธศาสตรเมองไทยหวใจมนษย” รวมกน ครงน คณแมชศนสนย เสถยรสต ไดเมตตาเออเฟอใหใชสถานท ถอโอกาสมาเยยมเยยน “เสถยรธรรมสถาน” กนดวย หลายคนบอกวาทนเปน “สนทรยธรรมสถาน” เพราะบรรยากาศรมรน สวยงาม สงบเยน เปนประโยชนไปทกททกมม คณแมบอกวา สถานททเรยบรอยสวยงามเชนน มาจากมอนอยๆ ของเดกตวเลกๆ และเยาวชนทอาสามาชวยงานกนอยางแขงขน ตงแตวนกอนงาน และทำกนอยางมความสขดวย ตองกราบขอบพระคณคณแมและมอนอยๆ เหลานนอยางสงไว ณ ทนดวย เวท “เตมหวใจใหสงคม” เปนเพยงเวทเลกๆ ทคงไมมพลงพอจะสงสญญาณการขบเคลอนไดทงสงคม แตทง ๓ ครงทผานมาไดชวยเปดมมมองของการทำความดออกไปอยางกวางขวาง หลากหลายมากขน เราไดเหนตวอยางดด งายๆ แตงดงามของสงคมทมหวใจของความเปนมนษยชดขน มความหวง มกำลงใจในการเคลอนขบวนใหญมากขน ซงขณะน คณะกรรมการสขภาพแหงชาต (คสช.) ไดเหนชอบหลกการการขบเคลอนยทธศาสตรสรางเสรมสขภาวะเมองไทยหวใจมนษย ใหเปนจนตนาการรวมของสงคม หรอท อาจารยประเวศ วะส เรยกวาเปน “ความฝนอนยงใหญ” ของสงคมไทย มพมงคล ณ สงขลา เปนประธานอย หวขบวน ในขณะเดยวกน สสส. กพรอมทจะสนบสนนและรวมขบเคลอนเรองนดวย เรยกเลนๆ วา Humanized Thailand หรอ เมองไทยหวใจมนษย คงจะไดเชญชวนทกคน ทกองคกร ใหเขามาเปนพลงในการขบเคลอนเรองนรวมกนในโอกาสตอๆ ไปครบ ทายสด ขอขอบพระคณทกทาน ทกองคกร และเครอขายภาค ทงในฐานะของกรณศกษา ผทรงคณวฒ นกคด นกสอสาร และผสนบสนนทกฝาย ทสละเวลามาชวยเตม ชวยเสรมความคด ชทศ ชทาง กนอยางเตมอกเตมใจ และหวงวาจะไดรบความรวมมออยางดยงเชนนในครงตอๆ ไป ความขอบคณนขอฝากเลยไปถงผทกำลงทำความดความงามกนอยอยางเตมกำลงทวทงประเทศไทยดวยนะครบ ดวยไมตรจต

ง า ย ง า ม . . . ต า ม ว ถ แ ห ง ก า ร ใ ห

เ ก ร น น ำ . . . ค อ ค ว า ม ง า ย ง า ม . . . ต า ม ว ถ แ ห ง ก า ร ใ ห ลมหายใจเขา ลมหายใจออก ดงดอกไมบาน

ภผาใหญกวาง ดงสายนำฉำเยน ดงนภากาศ อนบางเบา

นอยครงนก ทชวตหนงจะไดมโอกาสมานงผอนพก เฝาดลมหายใจ สงบกาย สงบความคด แลวเพงดจตตวเอง การอยกบตวเองดเหมอนงาย แตใครทบอกวารกและรจกตวเองนกหนา ลองมานงนงๆ อยกบตวเองสกพก จะรวามนไมงายเลยจรงๆ มนฟงซาน แสสาย วนวายเหมอนลงจอมซน และจะรวาสงทยากยงเหนอสงใดกคอการหยดคด โดยเฉพาะการคดแตเรองของตวเองและเพอตวเอง การหยดคดแมเพยงสกหาวนาทกแสนยาก แตเมอใดททำได แมเพยงวนาทกจะพบวามนเปนสงวเศษสดทชวตหนงควรไดลมชมรส หลายคนทเคยสมผสแลวบอกวา นแหละคอจดเรมตนของ “การให” ทยงใหญ เพราะถาหยดคดเรองของตวเองได ธรรมชาตของจตกจะคดเรองของการใหผอนเอง สวนจะใหในรปแบบไหนกแลวแตมมมองของแตละคน เรองของ “การให” จงเปนไปไดหลากหลายแบบ หลายวธ และตวอยาง ดดกมใหเหนอยทวไป วธหนงทแสนงาย คอการใหในรปแบบของความสมพนธ หมายถงการปฏบตตอกนดวยความออนนอม โอบออมอาร การใหอภย เหนอก-เหนใจซงกนและกน ตงแตความสมพนธในระดบของคนใกลชดในครอบครว เพอนสนท หรอเพอนรวมงาน จนถงระดบผวเผนในแบบของคนทพบกนชวครชวยาม ถาอยากรวาจะ “ให” อยางไรด กลองคดดสวาเราอยากใหคนอนปฏบตตอเราอยางไร แลวเรามความสขแคไหนเวลาเราไดรบสงนน ไมวาจะเปน การชนชมยกยอง การใหเกยรต การมนำใจชวยคนทเดอดรอน การพดจาดด ไมพดคำหยาบ หรอสาดโคลนใสกน การไมทำรายจตใจ ไมทำลายความหวงของคนอนๆ เพยงแคนกนบเปน “การให” ทแสนงายและงดงามอยางยงแลวมใชหรอ ! บทจะงายกงายเสยจรงหนอ เจา “การให” น อาว ดส ! ลมหายใจหายไปไหนอกแลว เฝาดอยแทๆ ยงไถลไปไหน ตอไหนจนได ลมหายใจเขา ลมหายใจออก ดงดอกไมบาน

ภผาใหญกวาง ดงสายนำฉำเยน ดงนภากาศ อนบางเบา

....................

สาระจากเวท เตมหวใจ ใหสงคม

ตตยบท : งายงาม...ตามวถแหงการให

เ ป ด เ ว ท . . . ค อ ค ว า ม ฝ น อ น ย ง ใ ห ญ : ศ. นพ. ประเวศ วะส กราบนมสการทานพระอาจารยสบน ปณโต จากจงหวดตราด ผทำเรองกองทนชมชนจนมากกวาครงหนงของจงหวดตราด ทานธรรมาจารยแมชศนสนย ทานผมเกยรตทกทาน เราประชมกนทกปลายเดอน ในเรอง “เตมหวใจใหสงคม” เปนการเคลอนไหวเพอสงเสรม “สงคมไทยทมหวใจความเปนมนษย” หรอ “ประเทศไทยหวใจมนษย” ดวยความเชอและความฝนอนยงใหญวา ถาเรามหวใจแหงความเปนมนษย เราสามารถสรางสงคมทเจรญไดโดยเอาใจนำความรตาม ถาเราเอาใจนำเราจะมความกลา ทกคนมเมลดพนธแหงความดอยในหวใจอยแลว แตบางทมนมหนกดทบอย หนคอวธคด เราตดวธคดบางอยาง ทำใหเรางอกงามไมได ทางพระเรยกวา “สลพพตปรามาส” หมายถงการไปยดตดในความเชอและการปฏบตทไมไดผล แตยงยดตดอยอยางนน จดเวทมา ๒-๓ ครง ยงทำกยงมกำลงใจมากขน วานเปนหนทางทด เปน “สนตวรบท” วร แปลวาประเสรฐ คอเปน เสนทางอนประเสรฐทสนต และจะงอกงามขนเรอยๆ ผคนจะเขามารวมมากขนเรอยๆ และทกคนตองมความฝนวา ในทสดมนจะเกดอยางนในทกจงหวด ทกอำเภอ ตำบล หมบาน และเชอมโยงสอสารกนดวยวธการตางๆ ตอไปอาจจะมโทรทศนทสอสารวาใครทำเรองอะไรดๆ ทไหน อยางไร รถงกนหมด มวทยชมชน

๙

สาระจากเวท เตมหวใจ ใหสงคม

มอนเตอรเนต หรออะไรตางๆ แลวควรจะดอยางทานธรรมาจารยศนสนย คอ ทำอะไรกนกถงความงามไปดวย ความงามนมนชวยไดเยอะ เรามาอยนเรากชนใจ ไดเหนรากไม ไดเหนตนหญา มคนเรยกทนวาเปน “สนทรยธรรมสถาน” เปนสถานแหงธรรมะทมความงาม หวใจชมชนไปดวย ศกษาธรรมะไปดวย ชวยกน ทำอะไรดๆ ไปดวย หนกเขากจะเปนประเทศไทยหวใจมนษย เพราะฉะนน การทเรามาเชอมโยงกนอยางน อาจจะเปนกระบวนการทางศลธรรมทเคลอนตวไป ยงใหญมากนะครบ และจะทำใหทกคนปรบเปลยนโลกทศน ปรบเปลยนวธคด และปรบเปลยนตวเองทเรยกวา transformative learning คอ การเรยนรเพอเปลยนแปลงตวเอง เปนการเรยนรทยงใหญทสด และจะเปนอนาคตของ การศกษา เปนการศกษาเพอเปลยนแปลงในตวเอง นเปนศกยภาพของมนษย ซงสตวไมม เปนการเขาถงความจรง ความด ความงาม แลวจตเปลยนอยางสนเชง มอสระ มความสข มความรกเพอนมนษยทงหมด รกธรรมชาตทงหมด อนนคอความเปนมนษยทเปนไปได เพราะมนษยมศกยภาพสงมาก ถาเรามการเรยนรทเหมาะ มนษยสามารถบรรลอะไรกได บรรลอสรภาพ บรรลความสขทลกลำ คอความสขทไดสมผสกบความจรง ความด ความงาม เขาถงความเปนหนงเดยวของทงหมดทเรยกวา the same oneness จรงๆ แลว อสรภาพกบความสขคอ อนเดยวกน มนษยชาตจงจะอยรอดได เราตองขบเคลอนสงคมกนดวยความจรง ดวยความถกตอง ดวยสนตวธ ดวยความสภาพ ดวยอหงสธรรม อยางนจะพา เราไปไกล แลวกจะมคนมารวมดวยมากมาย และขยายเรองเหลานเรอยๆ จน เตมประเทศเตมโลกดวย ขอใหเรามความฝนทยงใหญรวมกน

๑๐

ตตยบท : งายงาม...ตามวถแหงการให

ก ร ณ ศ ก ษ า . . . เรองราวดดทสงเสรมคณคาและศกดศรความเปนมนษย

สาระจากเวท เตมหวใจ ใหสงคม

ก ร ณ ศ ก ษ า ท ๑ การใหไรพรมแดน : จตอาสาแหงศนยพฒนาสมรรถภาพคนตาบอด ลำปาง เสยงสะลอกบเสยงซอดงแววหวาน สอดประสานกนเปนจงหวะ ขบกลอมใหบรรยากาศในเวทยงอบอน ออนโยนยงขน และยงชมชนตนตนใจมากขนไปอก เมอไดรและเหนกบตาวา เสยงอนไพเราะเพราะพรงน เปนฝมอขบขานของนองๆ ผพการทางสายตาทงสองทาน คอ นองเอก อดศกด ยานนไชย และ นองกง สราวธ แกวสาร เยาวชนผมหวใจรกดนตรทงสองคนน คอศษยเอกของครอาสาชอ คณวรเชษฐ ศรวงศพนธ พนกงานจากโรงไฟฟาแมเมาะ จงหวดลำปาง ผทม จตอาสาไปสอนดนตรพนบานลานนาใหแกเดกและเยาวชนผพการทางสายตา ณ ศนยพฒนาสมรรถภาพคนตาบอด ลำปาง คณวรเชษฐ ศรวงศพนธ รเรมทำเรองราวดดดวยการ “ให” โดยใชความสามารถและความถนดในศลปะดนตรไทยพนบานลานนา มาเปนเครองมอปลกกระแสสรางจตสำนกรกษมรดกไทย ไมวาจะเปนการผลตเครองดนตรไทยพนบานมอบใหแกโรงเรยนยากจน การแตงเพลงและผลตหนงสอคมอประกอบการศกษาดนตรพนบานลานนา เพอมอบใหหองสมดและสถาบนการศกษาตางๆ จนไดสมญานามวา “ครพนบานลานนา” ผลงานสำคญทจะลมเสยไมได คอการอาสามาเปนครสอนดนตรใหกบเดกและเยาวชนผพการทางสายตา คณวรเชษฐเลาใหฟง ในเวทวา “เสยงทไดฟงเปนดนตรพนเมองภาคเหนอ ซงเปนศลปวฒนธรรมท

สบทอดมาแตโบราณ จดสำคญคอการนำดนตรมาเยยวยาความพการทางสายตา

ใหกบเดกๆ ผมใชชอวาเปน “ดนตรบำบด” และกประสบผลสำเรจ เพราะจากการเฝาสงเกตพบวา ดนตรทำใหเดก

มจตใจดขนจรงๆ นอกจากเขาจะเลน

เปนแลว ผมไดพาพวกเขาไปชวยเหลอ

เมอเกดเหตการณตางๆ ไมวาจะเปน

ไฟไหม นำทวม หรอเหตการณตางๆ

ผมกนำพวกเขาประมาณ ๓๐ กวาชวต

๑๒

ตตยบท : งายงาม...ตามวถแหงการให

ไป และทกครงทชวยเหลอกไดรบเสยงตอบรบจากสงคมเปนอยางด”

สงทเดกๆ ภาคภมใจเปนอยางยงคอ ในครงแรกกอนทจะไดออกแสดง ตอนนนมนำทวมทอตรดตถ เดกๆ มาปรกษากบครวรเชษฐวาสงสารพวกทถก นำทวม จะชวยเขาไดอยางไรด จงเปนจดเรมตนของการ “ให” โดยเดกๆ ผพการกลมน หลงจากเขาไดรบจาก “คร” มาแลวระยะหนง คณวรเชษฐเตมเตมเรองนดวยความภมใจวา “พอเดกมาถามกเขาทางผมเลยครบ ผมกบอกวา ไดแนนอน กนำพวก

เขาไปเลนเพอรบบรจาคพวกขาวสารอาหารแหงและเงนทอง ไดเงนเปนจำนวน

มากกสงใหทางจงหวดไปใหผประสบภยนำทวมครบ ตงแตนนมารสกวาพวกเขาม

ความสขกบการเอาดนตรออกไปเลนเพอชวยเหลอสงคมตางๆ และนอกจากนผมก

มาคดวา เราตองขยายวงกวางออกไปอก คอ เอาดนตรพนเมองนไปสอนใหเดก

และเยาวชนในชนบทตางๆ เมอเขาเลนเปนแลวกใหออกไปชวยเหลอสงคมอกท” หลายปทผานมา ครวรเชษฐขลกอยกบศลปวฒนธรรม ฝกเดกๆ ใหเลนเปน และใหมจตสำนกทจะใชความสามารถนนออกไปชวยเหลอสงคม พอแม ผปกครองกภมใจและดใจทเดกไมตดเกมและไมไปมวเมาอยางอน ยงทำใหครอาสาคนนทมเทใหกบงานนมากขน นอกจากหนาทการงานแลว เวลาทเหลอทงหมดกใหกบการสบสานศลปวฒนธรรมตางๆ ตลอดมา และนอกจากสอนดนตรแลว ครวรเชษฐยงไดไปศกษาหลกสตรครสมาธจากพระเทพเจตยาจารย หลวงพอวรยงค สรนธโร วดธรรมมงคล ทกรงเทพฯ แลวนำมาชวยเสรมการสอนศลปะอกดวย “คอ กอนทจะฝกดนตร หรอจะฝกอะไรกตาม กใหเขามาฝกสมาธกน

กอน ซงขณะนวชาสมาธชวยเดกไดมาก มเดกๆ ทพการทางสายตาเขาบอกผม

วา ถงแมเขาจะมองไมเหนแตเขาจะนงสมาธใหถงตาในใหได อนนนเปนความ

มงหวงของเดกๆ ในความเปนจรงกสดแทแตบญวาสนาและความเพยรของเขา...

...ผมอยากจะเชญชวนทกทานชวยกนรณรงคและหาทางวา จะทำอยางไร

ใหบคลากรทอยในหนวยงานใหญๆ ซงผมเชอวาเขามภมปญญาอยมาก คนกลมน

หากไดรบการสนบสนนและดงออกมาเปนอาสาสมครชวยเหลอสงคม ผมเชอวาจะ

ทำใหสงคมนนาอยขนอกมากครบ เพราะคนทจะมาทำงานอาสาสมครนน กตองม

หลกมนคงในชวตกอน ลองสำรวจดวาในหนวยงาน มภมปญญาอะไรอย และ

ชกชวนเขามาทำงานอาสาสมครเพอสงคมตามความถนดของเขา”

๑๓

สาระจากเวท เตมหวใจ ใหสงคม

นอกจากความสำเรจจากการใหคนอนแลว เดกๆ กไดรบการพฒนาศกยภาพทงดานการศกษาและดานอนๆ ไปดวย จากคำบอกเลาของคณฐานนนท ใจเยน รกษาการหวหนาศนยพฒนาสมรรถภาพคนตาบอดลำปาง วา ทศนยฯ มเดกทงหมดประมาณ ๖๐ คน นอกจากสงเสรมเรองการศกษาแลว ยงมการเตรยมความพรอมฝกทกษะดานการเดนทางใหแกเดกๆ เชน การสงนกเรยนไปเรยนรวมกบโรงเรยนอน สำหรบนองเอกตอนนสอบไดโควตาทมหาวทยาลยราชภฎเชยงใหม กำลงจะเขาศกษาตอในปการศกษาหนาน ถอเปนผลผลตททางศนยฯ ไดสงเสรมใหเดกไดเรยน จากการ “ให” ของคนธรรมดาๆ เพยงหนงคน ไดกอกำเนดจตสำนกการ “ให” อนยงใหญใหกบอกหลายรอยหลายพนดวงใจ จาก “ผรบ” กลายเปน “ผให” และเมอ “ให” กจะ “ไดรบ” ไปพรอมๆ กน เปนวงจรของการรบและการใหท “ไรพรมแดน” จรงๆ ก ร ณ ศ ก ษ า ท ๒ งานจตอาสาทกาวขามความแตกตาง ท รพ. ละง จ. สตล จากเหนอพาลงใตไปถงจงหวดสตล พาไปดวถของโรงพยาบาลทเตมไปดวยพลงของอาสาสมครจากชมชน ยามเชาท โรงพยาบาลละง ทามกลางบรรยากาศวนๆ ตามแบบ โรงพยาบาลไทย เราไดเหนพลงคนทำงานเสอเหลองในนามของอาสาสมคร จตอาสาโรงพยาบาลละง ทยอยกนมาลงทะเบยน กอนจะกระจายกำลงกนชวยงานตามจดตางๆ ในโรงพยาบาล ใครจะคดวาสถานททเคยเปนพนททำงานของแพทยและพยาบาลทเปนมออาชพเทานน กยงมงานหลายอยางใหจตอาสามาชวยทำได เชน การจดทนอนคนไข การดแลหญงใกลคลอด การพดคยกบญาต เปนตน จดเรมตนของกจกรรมดดในโรงพยาบาลแหงน นพ. ปวตร วณชชานนท ผอำนวยการโรงพยาบาลละง เลาวา มาจากการทคณหมอไดรบโอกาสจาก พรพ. (สถาบนพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาล : บรรณาธการ) ใหไปดงานท มลนธพทธฉอจ ไตหวน ประมาณปลายป ๔๙ แลวจงนำกลบมาทำทโรงพยาบาล

๑๔

ตตยบท : งายงาม...ตามวถแหงการให

โดยแรกๆ ไดพยายามเดนสายไปคยกบ อสม. กำนน ผใหญบาน ผนำชมชนตางๆ หรอเวลามประชม อสม. ตำบลไหนกไปขายความคด เอาภาพใหด หลงจากนนกเปดรบสมครให ผทสนใจเขามาทำงานจตอาสาใน โรงพยาบาล จนขณะนมจตอาสาของโรงพยาบาลอยมากมาย โดยแบงเปน

๒ สวน คอ สวนทเปนงานภายในโรงพยาบาล และสวนทเปนงานในชมชน งานในโรงพยาบาล เชน อาสาเขารวมประสานและชวยเหลอในการประกอบพธอาซานในโรงพยาบาล ซงคนทนบถอศาสนาอสลามจะตองมการกลาวใหกบเดกเกดใหม นอกจากน ยงไดเขารวมในงานอนๆ เชน งานนวด การชวยหองบตร ชวยเขนเปล หรองานบรรณารกษหองสมด งานแพทยแผนไทย ตามจดทแตละคนมความสามารถและมความถนด สำหรบงานในหองจายยา จะมเภสชกรมาชวยตรวจสอบอกครง ทงจำนวนและชนด ตลอดจนมการตรวจสอบหลงการจายยาดวย สวนงานจตอาสาทอยนอกโรงพยาบาลทสำคญคอ งานทศนยฟนฟ-คณภาพชวต ซงเปนกลมคนทอาสามาดแลผตดเชอ มการฝกอาชพตางๆ ซงไดรบทนจากทงมลนธรกษไทย มลนธหมอไรพรมแดน หรออกหลายๆ แหงทใหเงนสนบสนนการสงเสรมอาชพในกลมผตดเชอ ทำใหกลมเขมแขงมากขน “ทกกจกรรมในโรงพยาบาลเราจะเนนการเปดพนทใหประชาชนมสวนรวม

ในการพฒนาโรงพยาบาลมากขน ดวยการนำเสนอสงดๆ ทเราพบเหนมาแลวชวน

เขามารวม เปดพนทใหเขาสามารถสรางความดกบเราได เพราะตวเราเองเปน

แพทยพยาบาล เราทำงานไปไดเงนเดอนไดความดไดบญไปดวย แตกลมคนทเปน

ประชาชนทวไป เขาจะตองหาโอกาสทจะสรางความดหรอทำบญกบคนอน เพราะ

ฉะนน เรากเปดเวทใหเขา ใหคนอนมาเหนความดในโรงพยาบาลเราเยอะๆ มนก

จะทำใหรสกวาตรงนเปนสงทด แลวทกคนทำความดใหแกกน ชวยเหลอซงกนและ

กน ทำใหเกดแรงกระเพอมในสงคมได”

ผบรหารและผจดประกายงานจตอาสาของโรงพยาบาลละงกลาวดวยความมนใจจากการทำจนเหนจรง

๑๕

สาระจากเวท เตมหวใจ ใหสงคม

ในฝงของบรรดาจตอาสาทมาชวยงานในโรงพยาบาล นอกจากทำงานแลวกยงมการเรยนรและเตมเตมความรสกดานในของตวเองไปดวย คำบอกเลาจากปากของพวกเขาเหลาน คอสงยนยนความสำเรจและความภาคภมใจของทกคน “เพอใหคนทมารสกอบอน ไมใชมาแลวรสกไมรจะไปทไหนตอ”

“คนปวยตองการการดแลและการเอาใจใส นคอธรรมชาต”

“จตอาสาจะรจกชมชนของตวเองมากกวา เปนตวเชอมระหวางชมชนกบ

โรงพยาบาลได”

“อยางนอยทสด ถามาตรงนกเกดความอนใจแลว”

“ไมเหนอยคะ เพราะเรามสวนทำใหหองสมดมความหมายยงขน” อกงานของโรงพยาบาล คอ การเสวนาในชวงบายวนจนทร พธ ศกร โดยทงแพทย พยาบาล เจาหนาท อาสาสมครชาวบาน จะมาพรอมกนในบรรยากาศการเสวนาทมแตเสยงหวเราะ เปนชวงเวลาททกคนไดผอนพกจากภาระงานเฉพาะหนา มาฟงเรองราวดๆ ในเวทเสวนา ไมวาจะเปนความภมใจของอาจารยวชยททำใหเวลาวางหลงเกษยณมคาขนเยอะ หรอ มะดะ ทเผยทมาของการเปนจตอาสาวา ประทบใจคณหมอคนหนงทลงมานงพนทานขาวดวยกน ปะบญญต พดถงเรองสนกๆ จากการชวยเขนเตยงคนไข หลายคนบอกวา ไดความรเพมขน ไดปรกษากน นอกจากน หากใครรสกอยากขอบคณหรอกลาวชมเพอนรวมงานในเวทน กถอเปนโอกาสปลกดอกไมใหงอกงามขนไดในหวใจ “การทเราใหคนมาเสวนา มาเลาเรองราวความดกน มนกเปนสวนหนงท

กระตนใหคนอยากทำความด มกำลงใจในการทำงานดวย” เพราะรวาสงทเกดขนคอความสข ความเชอมนในพลงของความดทเปนแรงสะทอนกลบในทกมมของโรงพยาบาล ชวนกนคดชวนทำกนไปทงระบบแบบนยงเสรมแรงบนดาลใจใหคนยงคดดทำด เพราะโรงพยาบาลปรบเปลยนวธคด วธการทำงาน เปดใหชมชนเขามามสวนรวมในการดแลสขภาพ เรยนรการใชความดผานกจกรรมทตองใชความรกและความปรารถนาดเปนพลง ชองวางระหวาง เจาหนาทกบคนไขจงแคบลง วนนดอกไมงดงามจากหวใจผมาใชบรการจงเบงบานไปทวทงโรงพยาบาลละง

๑๖

ตตยบท : งายงาม...ตามวถแหงการให

ก ร ณ ศ ก ษ า ท ๓ วงแดง เอกซเพรส กรงเทพฯ : โรงเรยนแหงการคนหาศกยภาพของตนเอง คราวนลองไปดภาคเอกชนกนบาง บางทเราพดถงแตชมชน บางคนอาจจะวา เอะ ! โรแมนตกไปหรอเปลา เจาของธรกจทจะกลาวถงน คอ คณประวทย เยยมแสนสข ซงใหเกยรตเดนทางมาเลาเรองดดของวงแดงดวยตวเอง หางหนสวนจำกด วงแดงเอกซเพรส เปนองคกรธรกจทจดจำหนายเครองจกร เครองมอเครองใชในโรงงานอตสาหกรรม บนเสนทางธรกจยาวนานถง ๒๐ ป คนภายนอกคงจะคดวาทนตองมพนกงานเปนหลกรอยหลกพน แตผดถนด เพราะนบตงแตกอตงวงแดง เอกซเพรส เมอป ๒๕๓๑ เพ อทำธรกจนำเขาส งออกจำหนายเคร องมออตสาหกรรม ทนไมเคยมพนกงานเกนครงรอย เพราะเขามวธการบรหารจดการใหททำงานเปนองคกรการเรยนร โดยยดหลกวา การพฒนางานใหดทสดตองเรมจากการเปนผเรยนรทด เพราะการเปนผเรยนรทดนน จะตองเกดจากการทดลอง ความตงใจ ความใสใจ ทงฉนทะ วรยะตางๆ ถาการเรยนรทกอยางเกดจากหวใจแลว มนจะมาเองทงระบบ ไมวาจะเปนเรองความมระเบยบวนยทไมตองบงคบ คณประวทยเสรมความคดตรงนวา “แรกๆ ทคยกน คอ พยายามใหทกคนมโครงการของตวเอง คอปกตจะม

job description ของตวเอง แตนอกเหนอจากนเขาอยากจะทำโครงการอะไร

ตางหาก เกยวของกบงานหรอไม ไมเปนไร ใหเขาไดเรยนรจากตรงนน เสรมจาก

งานหลก จะไดคดกวางออกไป ไมตองทำในแนวเดม โดยองคกรพยายามให

เครองมอคอ ‘การจดสงแวดลอมในวงแดง’ ซงเออตอการเรยนรไดด ไมสรางความ

แตกตางระหวางผบรหารและพนกงาน เคารพในความเหนทแตกตางอยาง

สรางสรรค...

...สงทตอนนพยายามทำ คอ สงแรกตองหาตวเองใหเจอกอน ยอมรบ

ตวเองและศกยภาพตวเองวาอยในระดบไหน หลงจากนน หนาทตอไปคอสงเสรม

๑๗

สาระจากเวท เตมหวใจ ใหสงคม

ศกยภาพทมดวยวธงายๆ บางคนเรว บางคนชา ถายกระดบไดเขาจะพอใจมาก

และพลงจะเกดขน หลายๆคนสามารถทงเงนเดอนสงๆ ไปหาเงนเดอนทตำกวา

และไมมสวสดการได จากคนในองคกรไปทำงานองคกรเอกชนบาง จากวศวกรไป

ทำงานขาย หรอไปขายขนมจนกม แตเขาคนพบวาตวเขาคอใคร มศกยภาพอะไร

และเขาเกดความเชอมน ไมมเงนมาผกยดไววา ตรงนเงนดกวา แตเขาไดเรยนร

จนมนใจวาเขาจะไปทำเครองทำขนมจนดกวา” คณประวทยยงอธบายเบองหลงแนวคดของการใหอสระในการเรยนรอยางเสรวา ขอเสยของกฎระเบยบ คอ พยายามทำใหคนคดเหมอนกนในระยะเวลาเดยวกน เชน การศกษากำหนดวาจะตองจบการเรยนรแบบนในชวงเวลาน ใน ๑ ป ทกคนตองเรยนภาษาไทยใหได ๒ เลม ในขณะทบางคนยงไมพรอม หรอ บางคนไปไดเรวกวานน นกระมง คอรากฐานความคดทสงเสรมใหองคกรธรกจธรรมดาๆ แหงนกลายเปน “โรงเรยนทดทสดแหงหนงของเมองไทย” “การทำงานกบคนนน ความทาทายอยทความไมเหมอนกน คอทำอยางไร

ทจะคอยๆ ดงกนไปทละคน ไมสามารถจะพาไปพรอมกนทเดยวได ในทประชมถา

ทกคนเหนดวย ผมวามนหลอก มนไมจรง และไมเปนการเรยนร การเรยนรคอ

การคดทตางกน สามารถเสนอสงทตางกน มองเหนแงมมหลายๆ อน มาตอ

มาประสานกน แตถาดานเดยวคณกไดมมเดยว ผบรหารพดอยางไรทกคน

เหนดวยหมดผมวามนไปไมรอด”

วงแดงเปดโอกาสใหมการเรยนรในการทำงานของแตละคน ไมตอง ตอกบตรลงเวลา มเสรภาพในการทำงานของตนเอง มโอกาสเรยนรคนหาตวเองในระหวางการทำงาน โดยบรษทเปดโอกาสใหพนกงานเรยนตอในสาขาวชาตางๆ และสนบสนนการอบรมบมเพาะแงงามใหแกชวต ในขณะทสวสดการดานอนๆ กจดหาใหพนกงานไมนอยหนาบรษทอนๆ หลายคนอาจสงสยวาวธนจะสามารถสรางผลตอบแทนคมคาแกการลงทนหรอไม คณประวทยตอบวา “ในระหวางทเขาอย เขาสรางอะไรใหบรษทเยอะ อยางคนทกำลงจะ

ออกไป เขากำลงจะไปสรางแนวคดใหม ซงกมการมาพดคยกนขางในออฟฟศวา

เขาจะทำรโมตจากทสโขทยแลวจะลงคมาทน จากทไมมความรเรองคอมพวเตอร

เลยเขาจะขอรบผดชอบเวบไซตเอง เขาบอกวาจะนำเวบไซตวงแดงขนไปอยอนดบ

ตนๆ ใหได แลวจะใชเปนชองทางหาลกคาใหบรษทดวย เขาเปนคนคดเอง แลวมา

๑๘

ตตยบท : งายงาม...ตามวถแหงการให

เสนอผม ผมยงไมรเลย เรากแคสนองความคดเขา”

ปจจบนวงแดงมผลประกอบการทนาพงพอใจ คนทำงานในองคกรกมความสข รวมไปถงครอบครวดวย มกจกรรมรวมกนมากมาย ทงจากแนวคด ผบรหารและพนกงานรวมกนคดขนมา ไมวาจะเปนดานกฬา การทองเทยวทงในและตางประเทศ กจกรรมของครอบครว นอกจากน ปจจบนยงไดรวมกบพนกงานรนแรกกอตงบรษทในเครออกสามแหง เปนอกหนงบทพสจนวาองคกรแหงการเรยนรภาคธรกจนนมจรงและทำไดดดวย “เมอทกคนมอสรภาพ คดเอง ทำเอง เดนเองได เรากตองใหเขาทำ เรา

ไมตองเหนอยมาก ทสำคญ ตองใหสวนแบงทเปนธรรมกบพนกงาน เมอหามาได

เยอะ เขากควรไดเยอะดวย เมอมสวนแบงทเปนธรรม มความอสระมากพอ เขาก

มความสข เราเองกมความสข” ผบรหารคนเกงของวงแดงกลาวทงทายดวยรอยยมของคนอมสขจรงๆ คำถามคอ ทำอยางไรจงจะเกดบทเรยนดๆ เชนนขนในองคกรหรอใน ชมชนอนๆ เปนพลงรวมกนขบเคลอนสงคมไทยใหเปนสงคมแหงการเรยนรทจะพฒนาศกยภาพเพอกาวไปสอสรภาพอยางแทจรง ก ร ณ ศ ก ษ า ท ๔ เทศบาลตำบลนามะเฟอง จ.หนองบวลำภ กรณสดทายน เราจะพาไปเรยนรองคกรปกครองสวนทองถนแหงหนง ซงกำลงสรางเรองราวดๆ ชวตดๆ ชมชนดๆ ทองถนดๆ เกดขนมากมาย ทเทศบาลตำบลนามะเฟอง จงหวดหนองบวลำภ เรามาดกนวาในแตละวน คนทนเขาทำดอะไรกนบาง เรมตงแตกอนฟาสาง ภารกจสำคญกอนเรมวนใหมของชาวนามะเฟองคอ การกวาดถนน เพอใหถนนทงสายสะอาดพรอมตอนรบขบวนบณฑบาต เปน เนอนาบญทเกอหนนใหคนทนทำความดกนไดทกวน กจกรรมกวาดถนนน มาจากการขอความรวมมอวาทำอยางไรไมให ดนไหลไปทถนน เบองตนนำเขาทประชมประชาคมหมบาน บางบานกเรมกวาดเปนตวอยาง พอบานนทำ บานอนกเกดความอายทจะเหนบานตวเองรก กกวาด

๑๙

สาระจากเวท เตมหวใจ ใหสงคม

ตอๆ กนไป กลายเปนกระบวนการลกโซของชมชน แลวความรวมมอรวมใจก กลายเปนวถชวตของชาวนามะเฟอง ทกกจกรรมของคนทน มาจากหลกการสำคญคอ “การมสวนรวม” ดงคำบอกเลาของ คณพรสวรรค จฑานนท หวหนาสถานอนามยบานนามะเฟอง “หลกของทกกจกรรม คอ ทำอยางไรใหทกคนมสวนรวมมากๆ ประชาคม

จงเปนเวทของการปรกษาหารอวธคด มมมอง ประวตศาสตร ผานการบอกเลา

ของหลายๆ ฝาย ตวเจาหนาททสถานอนามยจะเปนผจดการเรยนร จดเวทใหเกด

ขน แตกระบวนการเรยนรจะเปนของชาวบาน เรามหนาทถอดและคนขอมลให

ชาวบานไดเหนภาพรวม หลงจากนน การยอมรบในขอมลจะนำไปสการยอมรบ

ทงหมด”

จดเรมแรกๆ ของความรวมมอจนกลายเปนวถของคนทน มาจากวกฤต ไขเลอดออกในอดต ททำให อสม. และหมออนามยหนมาประสานพลงกนในการรบมอกบแมงงองแงง (ลกนำยงลาย : บรรณาธการ) อยางมระบบ จนเกดเปนศนยสขภาพภาคประชาชน ประชมกนทกเดอนแกปญหาสขภาพใหคนทงตำบล โดยมหมออนามยคอยเสรมพลงวชาการใหอยางแขงขน จากนนจงขยายผลไปสงานพฒนาชมชนดานอนๆ อยางไมหยดยง สขภาพกายดแลวแตสขภาพใจกำลงแยลง เพราะปญหาวยรนตกน เปนทกขรวมกนของคนทงตำบล จงเกดโครงการสายใยรกครอบครวขน โดยจดกจกรรมคายครอบครว พาทงครอบครวไปบนเขา ไปทำกจกรรมรวมกนจนเกดความเขาใจและผกพนกนมากขน นอกจากน ศนยสขภาพตำบลยงรบเปนเจาภาพทำโครงการวจยรวมกนระหวาง พอ แม ลก มการเชอมโยงงบประมาณจากทองถน และเครอขายวชาการเพอสงเคราะหปญหาและสรางกลยทธคนสขใหแกครอบครว จากนน เดกๆ ทผานกระบวนการทางปญญา ทำใหรจกวเคราะหปญหา รความตองการของตน จงอาสารวมตวกนเปนสภาเดกและเยาวชน ทำกจกรรมดๆ ให นองๆ ตามความสนใจในแตละหมบาน “สงทเราไดนาจะเปนเรองของประสบการณการทำงาน คาตอบแทนอะไร

ตางๆ กมาจากกจกรรมทเราทำขนมากกวา เชน การเลยงปลาในบอพลาสตก การ

เพาะเหด เปนสวนทเราไดจากผลผลตออกมา หรอหนาเทศกาลเรากจะขายกระทง

กจะไดรายไดจากตรงน เงนทไดจากตรงนนเรากเอาไปทำกจกรรมอนๆ ตอ

๒๐

ตตยบท : งายงาม...ตามวถแหงการให

เชน ซออปกรณกฬา”

ไมเพยงแตเดกๆ ทคดได พอๆ เองกตระหนกถงทกขของการดมเหลา ตวการสำคญทกอใหเกดทกขกบตนเอง ครอบครว และชมชน ชมรมแกปญหาสงคมเหลาจงเกดขน ตวแทนของชมรมใหขอมลวา “ใครๆ กบอกวาแกไมได แตผมบอกวา ถาหากเราทำทตวเรากอน มน

ตองได ผมไมไดหมายความวาใหเลกเหลา เพยงแตวาเรามาชวยกนแกปญหา

สงคมเหลา จดเรมตนคอ ลด ละ เลก ในทสด”

“พอลดได อยในบานกมความสงบดขน ไมมเรองทะเลาะเบาะแวงกน จด

งานแตละงาน เจาภาพบางคนกลองเลกใชเหลาในงาน คาใชจายกนอยลงทนท”

ในกลมผเฒาของชมชนกมกจกรรมสรางสขอยางยงยนกบเขาเหมอนกน ดวยการสนบสนนขององคกรปกครองสวนทองถนและสถานอนามย “มาประชมรวมกนเดอนละครง กมากนขาว มผเฒาออกมารองเพลง

คนไหนมความสามารถอะไรกทำอยางนน ฉนกหนาตาอมเอบมความสขมาก แต

กอนไมมชมรมผสงอาย ทางหมออนามยมคนไขผสงอายมาก พอตงชมรมขนมา

ไดมาออกกำลงกาย มความราเรง มสขภาพทด ผสงอายแทบจะไมมาหาหมอเลย”

แมเฒาเลาความดวยสหนาอมเอบอยางทบอกจรงๆ มาถงแหลงรวมอาหารของชมชน คอ ตลาด กเปนอกจดหนงทเกดความเปลยนแปลงจากการพฒนา จากเดมทใชระบบประมล ชาวบานตางบนกนวาตลาดสกปรก แตเมอคดใหมทำใหม ใหแมคาระดมสมองหาทางออก จงเกดระบบบรหารในรปคณะกรรมการตลาดขน เกบเงนรายเดอน สวนหนงเขาเทศบาล สวนหนงนำมาเสยคานำ คาไฟ คาทำความสะอาด คานำยาขดหองนำ คาไมกวาด ฯลฯ เหลอกเกบเขากองกลาง เอาไวมาซอผากนเปอน หรอหมวกใหแมคา ปลายปมปนผลใหทกคน โดยจะนำเงนไปซอหมอหงขาว วทย เตารด มาใหแมคาประจำจบรางวล เปนการคนกำไรใหสมาชกตอนปใหม “ททำมากภมใจ แบบวาตลาดสะอาด คนชม แตกอนสกปรก เดยวนนาด

ขน” แมดาหลา แกนนำสำคญของคณะกรรมการพฒนาตลาดกลาวทงทายกบผมาเยอน กจกรรมการพฒนาชมชนเหลาน มผทคอยสนบสนนอยางแขงขน เปน ผผลกดนแตชอบซอนชอและตวไวขางหลงเสมอ นนคอ พอคำกอง อามาตยมนตร

๒๑

สาระจากเวท เตมหวใจ ใหสงคม

นายกเทศมนตรตำบลนามะเฟอง ซงไดกรณาเตมเตมใหกบเวทวา “เรองดดทนามะเฟองนมคน

บอกกบผมวา ทงหมดมนเกดขนจาก

หวใจ ผมมามองยอนหลงกเหนวามน

เปนเรองจรง เรมจาก อสม. ทมหวใจ

จะตอสกบโรคไขเลอดออก แตขาด

งบประมาณ เทศบาลกเขาไปชวย

หนน ตอยอดดวยการวเคราะหทนชมชน จนคนพบวา ปญหาในชมชน คอ ปญหา

เดกและเยาวชน จะแกอยางไร เราใชวธการวจยโดยทองถน ซงไดรบการสนบสนน

จาก สกว. (สำนกงานกองทนสนบสนนการวจย : บรรณาธการ) ผลการวจยเกด

สงทตามมาสองเรอง คอ สภาเดกและชมรมแกปญหาสงคมเหลา และหลายๆ

เรองกตามมามากมาย”

พอคำกอง ยงทงทายวสยทศนของการพฒนาบานนามะเฟองไวดวยวา “นามะเฟองเปนเทศบาลนาอย การเกษตรปลอดสารเคม เปนเมองคนด ไมมคนจน ชมชนเขมแขง” คำพดของนกการเมองสวนใหญ ฟงไดแตเชอยาก แตกรณนเหนจะเปน ขอยกเวน เพราะเชอวาการพฒนาทกเรองทนามะเฟองน “มาจากประชาชน เปนของประชาชน และเพอประชาชน” อยางแทจรง

๒๒

ตตยบท : งายงาม...ตามวถแหงการให

แ บ ง ค ว า ม ฝ น . . . ป น ค ว า ม ค ด

สาระจากเวท เตมหวใจ ใหสงคม

แ บ ง ค ว า ม ฝ น . . . ป น ค ว า ม ค ด นพ. มงคล ณ สงขลา : ผทรงคณวฒ วนนตงแตเชาจนเกอบเทยงครง เราไดยนไดฟงสงทด สงทเปนกศลมากมายเหลอเกนในพนท แมแตในพนทสามจงหวดชายแดนใต กเชอวามโรงพยาบาล จตอาสาเกดขนในหลายพนท มสงทด สงทงามตรงนน เพยงแตวาวนนเราไมไดหยบยกขนมา ตรงนผมคดวาสงทมนเกดเปนสงทดอยแลว คงไมตองไปปรบแตงหรอวาสรางโครงสรางตางๆ ใหมนนะครบ สงทมนจะเกด มนจะเกดจากความเปนกศลของจตแตละคน ทจะทำสงแวดลอม ทำกบตวเอง ทำกบคนใกลชด ทำกบชมชนและสงคม ถาเราไปวนเวยนอยกบการสรางโนนนมนอาจจะหลงทาง เราตองสรางจตแตละคนใหเปนกศลและกลงมอทำไดเลย มนมเวท มพนท มสงทตองทำอยมากมาย เรานงอยตรงน เราเหนวาความคดแตละคนกพรอมทจะใหความ ชวยเหลอในสงตางๆ ไดทงนนเลย เพราะฉะนน กอยากจะใหเราชวยกน ทำยงไงในเมอจตอนเปนกศลแลว เกดการปฏบตจรงในพนทแลว ทำอยางไรใหมนกระจายออกไป และทำใหทกคนมความสข เกดปญญา ไมอยากถอนจากสขอนนนไปอกเลย อ. ไพบลย วฒนศรธรรม : ผทรงคณวฒ คดวาสงท สช. อยากไดจากการจดประชมมา ๓ ครง คอแนวทางทจะดำเนนการตอไป ทจะทำใหการมจตใจทดงาม กลายเปนคานยมของสงคมไทย ทมการปฏบตกนอยางกวางขวาง และยกระดบจากการปฏบต เปนขบวนการท ขบเคลอนรวมกนหลายๆ ฝาย โดยเชญชวนทกฝายใหเขามารวมเปนเจาของ เปน เจาภาพรวมกน สงซงนาจะสำคญในการนกคอ ประชาชน ชาวบาน หรอชมชน ไมวาจะเปนประชาชนทอยในทองถน เชนทหนองบวลำภ ทละง ซงถงแม โรงพยาบาลเปนคนจดการ แตอาสาสมครทเขามาทำงานเปนตวหลกกเปนประชาชน กรณของธรกจ คนทเปนหวเรยวหวแรงจดการภายใตการสนบสนนของ

๒๔

ตตยบท : งายงาม...ตามวถแหงการให

ผบรหาร กคอประชาชนในหมวกพนกงาน ฉะนน ผมคดวาหวใจอยทการใหประชาชนเปนหลก เปนศนยกลางในการคดในการทำ ซงจะพบวามหลายททเขาทำอยแลวในปจจบน ทเราเหนนนเปนตวอยาง จากตวอยางกเชอวาทกๆ ทานกคดวามอกเยอะเลยทอาจจะไมมคนไปคนพบ ฉะนน ความเชอทวามความดอยนสำคญ และกมคนทำกนอยเยอะ และกเชอวาประชาชนทำได เมอเชออยางน สงทตองการการสนบสนนการ สงเสรมกจะไปถกทางและผทจะสนบสนนสงเสรมทด

ทสดกคอคนทใกลชดประชาชนทสด ตงแตผบรหารของบรษท ผอำนวยการ โรงพยาบาล นายกเทศมนตร กทม. สวนองคกรระดบชาตอยาง สช. คงตอง สงเสรมตอจากพนทเปนทอดๆ ไป คอสนบสนนผสงเสรมอกท ดงนน ถาทกฝาย ใหประชาชนเปนตวตง เรารวมกนไดหมด อยากคดวาเรองทำนองนนาจะเปนขบวนการประชาชน ไมใชกระบวนการ สช. ขบวนการสาธารณสข หรอขบวนการองคกรอนใด แตวาเปนขบวนการประชาชน ทมทกองคกรทเปนองคกรสนบสนน ทงในเรองสขภาพสขภาวะ ความด ความเขมแขงของสงคม ตางๆ นาๆ เปน ผสนบสนนทงหมด ถาใชหลกอยางนกมความรวมมอกนไดหลายๆ ฝาย เปนเรองทตองคดละเอยดและตองทำกนเยอะเหมอนกน แตวนนคดวาเปนจดเรมตนทดมากๆ ทจะเดนหนาตอไปได นพ. บญเรยง ชชยแสงรตน : นายแพทยสาธารณสขจงหวดราชบร กอนอนขออนญาตชนชมคณแมกบบรรยากาศของทน อยากใหอาคารใหมของ สช. ทกำลงจะสราง ได จตวญญาณแบบของทน มลกษณะดๆ แบบนบางนะครบ อกหนอยเราเขาไปเยยม สช. กจะรสกถงความดทอยในตก ผมไดไปเปดหลกสตรลกเสอในสายของสขภาวะกบกระทรวงศกษาธการ งานลกเสอเปนสงทองคพระบาท-สมเดจพระเจาอยหวรชกาลท ๖ พระองคทานทรงทำ มานาน เปรยบเหมอนตนไมของความดทถกทอดทงไปนาน

๒๕

สาระจากเวท เตมหวใจ ใหสงคม

มนกถกกดเอาไว ผมกำลงเชอมกบคนทเปนผนำทเขามจตอยากทำความด สรปประเดนแรกเรองยทธศาสตรการเคลอนไหวระดบประเทศ อยากเสนอใหเราทำงานกบเครอขายตางๆ ทมอยแลว ตงแตระดบเลกๆ ทชาวบานสมผสได เชน ชมรมจกรยาน ชมรม อสม. ชมรมผสงอาย ไปจนถงระดบใหญ อยางเชน คณะกรรมการลกเสอแหงชาต สโมสรลกเสอแหงชาต เขายนดทจะเจรจาดวย ผมสามารถเชอมโยงได ศาสนาจารยสนน วฒ : พนธกจเอดส สภาครสตจกรในประเทศไทย ฟงทง ๔ กรณแลว ทำใหไดแนวคดวาเราจะขบเคลอนอยางไร ผมเคยทำงาน HIV มาประมาณ ๑๗ ปแลว เคยทำวจยเรองการดแลผตดเชอทบานและชมชนรวมกบมหาวทยาลยฮาวารด ทมาทำทเชยงใหม ดร.เสร พงศพศเปน ทปรกษา ผมไดบทเรยนทเปนตวอยางสำหรบการขบเคลอนตรงน คอ การวจยเพอ ประชาชนเพอนำไปสการพฒนา แรกๆ เราถกปฏเสธวาถาไมมเงนเขาจะไมทำ แตพอทำไปแลวโดยใหชมชนมสวนรวม เขาไดเหนปญหาตวเองและจะขบเคลอนปญหาโดยใชศกยภาพของเขาทมอย ซงความดหรอความงดงามมในชมชนอยแลว เพยงแตวาถกกดดวยหลายสาเหต บทเรยนจากทพราว เหนชดเจนวาถาเราทำให

ชาวบานเกดการเรยนร ไดเหนขอมล เขาจะคดเปน และเหนทางออกของการพฒนาแกปญหาของเขาเอง ดงนน ถาจะขบเคลอนกรณศกษาใหขยายผลไปในหลายๆ ท ผมเหนวาการวจย ประชาวจย และการพฒนาจะนำการขบเคลอนนอยางเปนรปธรรมและเกดผล

ศรชย สาครรตนกล : ธนาคารเพอการสงออกและนำเขาแหงประเทศไทย ดใจครบทมโอกาสไดมาเยยมเสถยรธรรมสถาน เปนสนทรยธรรมสถานจรงๆ ครบ ไดมารวมประชมในวนนรสกเสยดายสองครงทผานมา ไดเหนตวอยาง ดๆ เยอะ ไมวาจะเปนองคกรปกครองสวนทองถน ธรกจ โรงพยาบาล กลมเยาวชน ผมยงคดวา ทำไมเราไมมโอกาสเผยแพรสงดๆ ของกลมเลกๆ ออกไปใหมากกวาน เชน ทาง Thai PBS ฯลฯ

๒๖

ตตยบท : งายงาม...ตามวถแหงการให

ผมอยากจะเสรมกรณองคกรธรกจ ตอจากของคณประวทย คอเรอง CSR ซงหลายทานในทนไดพยายามขบเคลอนในหลายปทผานมาและถอวาประสบผลสำเรจในชวง ๑-๒ ปหลง อยากจะเรยนวา CSR หรอทศนยคณธรรมเรยกวา “ธรกจทำด” เปนเรองหนงของการทำความด คนททำดคอองคกรธรกจและผคนทอยในองคกรธรกจ เรมตงแตเจาของกจการลงไปถงพนกงานทกระดบ อยากจะใหแนวคดนครอบคลมไปถงองคกรอนทไมใชธรกจดวย เชน โรงพยาบาล หรอหนวยงานของรฐ ประเดนของเรอง CSR มหลายมตมาก ตวอยางของวงแดงเนนไปทการดแลพนกงาน ในขณะทบางแหงเนนการ สงเสรมใหพนกงานไปเปนอาสาสมครในโครงการจตอาสาตางๆ แตกระแสทเกดขนขณะน ธรกจทม CSR ประเดนหลกสำคญ คอ สงแวดลอม ซงเรากมพนธมตรในประเทศไทย เชน สถาบนสงแวดลอมไทย อกประเดนทอยากใหสงเสรม คอ การเชอมโยงกบชมชน องคกรททำเรองน เชน มลนธบรณะชนบทแหงประเทศไทยของอาจารยปวย องภากรณ หรอ สถาบนพฒนาองคกรชมชน กไดเหนการทำงานเคลอนไหวของกระบวนการชมชนทเขมแขงขนเรอยๆ วนย เมฆไตรภพ : บานจตอาสา มลนธบรณะชนบทแหงประเทศไทย สงทผมไดเรยนรจากเวทเตมหวใจทผานมาเรองจตอาสา ประเดนแรก คอ การสงเสรมใหคนไดรบร ออกไปคดไปทำอะไรนอกโครงสรางจะเคลอนไปงายกวา

ทำในโครงสราง จะเหนวาสงคมตอนนมการเรองคดนอกกรอบเยอะ แตงานอาสาสมครไมใชการคดนอกกรอบอยางเดยว แตมนคอออกจากกรอบของตวตน ออกไปขางนอกทำกจกรรมตางๆ มนทำใหการทำงานเรามประสทธภาพมากขน และชวยเหลอสงคมมากขน ประเดนทสอง ผมมองอาสาสมครเปนวถชวต เราพดถงลกเสอในโรงเรยน พดถงอาสาสมครในโรงพยาบาล จรงๆ สามารถขยายไปไดมากกวานน เชน เราสามารถ

๒๗

สาระจากเวท เตมหวใจ ใหสงคม

เรยนรเรองอาสาสมครผานครอบครวได เพอสงเสรมการให การอาสาตงแตเดก พฒนาไปจนถงพนกงานออฟฟศ ชมรมผสงอาย คอ ตงแตเกดจนตาย คณสามารถทำไดทกชวงเวลา ประเดนทสาม การเชอมโยงกบเครอขายคนทำงานในระดบ รากหญา ซงในนนเขามความสมพนธในเชงอาสาสมคร และการชวยเหลอกน พอสมควร อาจจะเปนจดหนงทสามารถศกษาและพฒนาตอยอดได ประเดนทส เรองจตวญญาณ นอกเหนอจากทเราทำงานเพอสงคมแลว งานอาสาสมครจะทำใหเราเขาใจตวเองมากขน ลดตวตนลง หรอแมแตการเชอมศาสนากบงานอาสาสมคร สรปวาการทำงานเรองจตอาสามนเรมจากตวเราเองกอน เมอเราทำความดไปเรอยๆ เรากบอกตอ ชวนคนอนบาง ผานยทธศาสตรการสอสารความด เรากพบวามคนมารวมกบเราหรอเปนภาคมากขน ผองศร อนทสวรรณ : ประชาคมสขภาพจงหวดตราด มาสองครงแลว กกลบไปคดวา เอะ ! เราจะกลบไปเคลอนกนอยางไร อยากนำเสนอ ๕ ประเดน วา หนง เรองพนททำความด เรามพนทเปดใหมากพอหรอยง อยทไหนบาง สอง เรองการจดการทด ทงในระดบหมบาน ระดบจงหวด และระดบประเทศ สาม การอบรมหรอพฒนากอนออกไปทำอาสาสมคร ทสำคญทสดกคอการเตมเตมจตวญญาณอาสาสมครใหมความตอเนองและยงยน เชน ทำแลวไดบญไหม ไปแลวภาคภมใจอยางไร ความเปนมนษยอยตรงไหน ส เรองการสอสารความดทงภายในและภายนอก เชน การรวาใครไปทำดทไหน ยกยองกนอยางไร มกจกรรมอยางไร และหา ในเวท ทงหลาย มนตองการการยกยองเชดชอาสาสมครบาง อาจจะเปนสเสอ หมวก ไมตองการเงนแลวคะ คนทมาทำงานแบบน เขาเรยกวาความเปนมนษย ความภาคภมใจในตวเอง ทำอยางไร จะสงเสรมอยางนได โดยในระยะเรมตน สช.นาจะเปนหนวยกลางในการ ประสานงานให

๒๘

ตตยบท : งายงาม...ตามวถแหงการให

โคทม อารยา : สภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต จากตวอยางทง ๔ กรณ แนวทางหนงทเราควรทำ ประการแรก คอ การเปลยนรปแบบของการเปนผนำ ถงเวลาทเราตองเปลยนจากผนำแบบใชอำนาจ สงการ มาเปนผรบใช ผใหโอกาส และผเสรมศกยภาพคนอน แบบทมคนตง สมญานามผมวาเปน “วาทยากร” กได คอไมตองเลนดนตรเองแตสงเสรมใหม การเลนดนตรท ไพเราะ ยกตวอยางท นามะเฟอง ผนำบอกวา ปญหาเยาวชนยงไมรคำตอบหรอก แตทำไปๆ มนกไปถงปญหาเหลาเอง หรอการจดการธรกจ ทคดไปคดมาอาจจะไมใชกำไรอยางเดยว กำไรอาจจะเปนผลพลอยไดทเราจำเปนจะตองยดไว แตองคกรมเปาหมายอนคอปลดปลอย ศกยภาพของคนงาน เมอคดอยางนแลว กเปนคนงานเองทตองไปคดเองหรอไปปฏบต ประการทสอง เปนขอพงระวง คอ ผมเกรงวา เราจะสอสารความดกนมาก ระวงวาเราจะตดความดกนนะครบ เพราะมหลายเรองททำแลวมนไมไดผลทำแลวลมเหลว แตมนคอการเรยนรผลอาจจะไมใชความดแตคอความจรง เปนตน ประการทสาม เรองพนททางสงคม จะปฏบตงานอะไรมนตองมพนท เชน เทศบาล บรษท โรงพยาบาล ตลาด วด สนามกฬา โรงเรยน ซงในพนทโดยธรรมชาตเหลานเขาจะถกทอสายสมพนธกนอยแลว เราเพยงแตอำนวยการ หรอเปนวาทยากรใหเกดการถกทอสายสมพนธทดระหวางกน ทงแนวตงแนวนอน ประเดนสดทาย ทงหมดนผมอยากเสนอยทธศาสตรแมป เพราะผมมองวาปมนเปนครนยม ปเดนไมตรงเปนเรองทด เพราะขนเดนตรงไปเสมอ พอเจออปสรรคกไมรจะทำอยางไร แตปเมอเจออปสรรคแลวรจกถอย รจกออม รจกเลยง รจกขาม แลวปแยกกนเดนเปนไปได เพราะฉะนน เราจะมเครอขาย โครงขายอะไรตางๆ กได แตตองปลอยใหปมนเดนไป ปทำแตละอยางไมเหมอนกน ใครจะทำเรองนนเรองนเชญเถอะครบ แตอยางนอยปรอยแลววามคำตอบอยในสายลม อยในสายใจ คำตอบอยในใจแลววาเราจะรวมเดนทางกนไปเพอลดทกขเพมสขดวยกน ถาเรารทศทางแบบนเราจะเปนเหมอนป

๒๙

สาระจากเวท เตมหวใจ ใหสงคม

เอนน ซอสวรรณ : ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย ผมมความเหนอยางนวา ถาจะเปดพนทใหอาสาลงไปชวย ธกส. มโครงการมพนทอยทวประเทศ โดยจะใชทฤษฎของในหลวงคอพงพาตนเอง พงพา กนและกน และกพฒนาเปนเครอขายทเขมแขง ตวอยางกจกรรมทกำลงไปไดด คอ การออมดน ออมนำ ออมสตว ออมตนไม สงเหลานจะแกปญหาสงแวดลอมได อยางพนกงาน ธกส. ทชมพรไปทำเรองธนาคารตนไมจนไดรางวลลกโลกสเขยวตอนนมสาขากระจายไปเตมชมพร หรออยางเรองการพกหนเกษตรกร ทมหนคางเยอะๆ ไมมเงนมาคน ธกส. เรากใหปลกตนไมมาใชหน

แทน เชน ถาปลกตนไมใหญเราจะคดเปนเงนใหตนละ ๑๐๐ บาท ครบ ๑ ปกเพมอก ๑๐๐ เพมไปเรอยๆ และปลกในชมชนของเขาเอง มาหกดอก ธกส. เอาแรงงาน เอาตนไมทเกดขนในชมชน ธกส. ไมเอาเงนคน แตอยากคนตนไมใหแผนดน เปนตวอยางกจกรรมความดท ธกส. พยายามสงเสรมใหชาวบานทำกน ดร. เสร พงศพศ : ผทรงคณวฒ ทง ๔ กรณมสงท เหมอนกน อยางหนงคอ เขามหวใจทยงใหญมาก และคงจะมความฝนและจนตนาการท ไ รพรมแดน ภาษาแขกเรยกวา “วสยทศน” ภาษาองกฤษเรยกวา vision เปนพลงปญญาทมนทำใหเกดการเปลยนแปลงและเปลยนแปลงโดยกจกรรมทเลกมาก ทำใหคดถงคณแมเทเรซาทบอกวา เราไมไดทำอะไรทยงใหญ เราทำสงเลกๆ ดวยหวใจทยงใหญ ทานถกวจารณวาไปทำอะไรทปลายเหต ถาอยากจะทำจรงๆ มนตองมาพฒนาประเทศ ทานไปชวยคนทนอนตามบาทวถ ทานบอกวาแคตองการใหคนทใกลจะตายไดรวายงมคนทรกเขาอย แคนนเอง นเปนการจดประกายทยงใหญของจตอาสา ทำใหผมคดถงอกคนหนง

๓๐

ตตยบท : งายงาม...ตามวถแหงการให

ชอโรนลด เรแกน เปนอดตประธานาธบดของสหรฐฯ ป ๑๙๘๘ มประชมอยทวอชงตนโดยองคกรอาสาสมครทวโลกไปประชมทนน เรแกน กมาเปด ผมจำประโยคหนงของเขาไดดตดหอยทกวนนเขาบอกวา “คณรไหมวาอเมรกาเกดมาจากจตอาสา และกอยไดดวยจตอาสา” ผมฟงแลวขนลกเลย เปนคำสารภาพท ยงใหญมาก และผมกคดวาคนไทยไมไดหวใจเลกกวาคนอเมรกนในเรองของ จตอาสา แตผมวาเราอาจจะจดองคกรเกงนอยกวาเขาเทานนเอง เราอาจจะมการจดการทดสเขาไมได วนนเราคยเรองน ปาผองพดใครตอใครพดกคอ ทำอยางไรเราถงจะจดการใหมพนท ใหมกจกรรมเลกๆ แบบนแหละ ไมตองยงใหญอะไรมาก แตใหโอกาสคนทมหวใจทยงใหญไดทำแคนนเอง ทนการทจะทำตรงนผมคดวาเราคงไมตองคดถงคนจำนวนมากกได คดถงคนจำนวนนอยทมจตใจยงใหญ อารย อาภรณ : มลนธอาสาสมครเพอสงคม (มอส.) ผนตวเองจากธรกจมาทำงานพฒนาองคกรเอกชน ไดลงพนทคอนขางเยอะ กไดเหนวาเมองไทยเราจรงๆ แลวมพนททำงานเยอะมาก แคสามเดอนลงไปทำอยางนอย ๑๐ กจกรรม ไดไปเหนพนทททำความด เตมไปหมดเลย แลวกหลากหลาย โดยเฉพาะในชมชนตางจงหวดมการรวมตวของชาวบานกนเยอะมาก แตเรากมคำถามวา หลายปทผานมา เหนวาชมชนททำดก ลมหายตายจากไปเหมอนกน เวลาเราทำความดเรามความสขกจรง แตจะไปสปญญาหรอไม ไมแนใจ หลายททรสกทำดซำๆ สกวนมนกเบอ เหมอนกบไปทำกจกรรมอะไรนานๆ ไปแลวรสกเบอหนาย กเลยคดวานาจะไปใหถงจตวญญาณ หรอปญญาดไหม อนนคอขอสงเกต ในสวนตวกยนดจะรวมคนหาและรวบรวมพนททเราไปสมผสและกทำดอยหลายๆ รปแบบ ถาเปนไปไดกอยากให สช. เพมสขภาวะทางปญญาของกลมททำอยนใหเปนแกนตอไปในอนาคต ซงจะเปนแกนในการทำ ความดทยงยนจรงๆ และไมเบอหนายกบการทำความด

๓๑

สาระจากเวท เตมหวใจ ใหสงคม

นรมล เมธสวกล : บรษทปาใหญครเอชน จำกด มองวา เรองเลกๆ ระดบจวๆ อยางท อ. เสร พดไป มนเปนเรองระดบอะตอม แตมนทำใหเกดบกแบงได เพราะฉะนนมนคงมบกแบงอกเยอะเลยในสงคม บานเรา และคนเลกๆ ททำงานเลกๆ แลวเชอมประสานกนทำงานเปนเครอขายเปนสงทด แตกเหนดวยกบอาจารยโคทมวาตองยนอยบนสภาพความเปนจรง วนนเหนตวอยางการนำเสนอวดทศน ๒-๓ กรณ ไมรใคร ไปถายทำมาดด ทำไดเกง สนบสนนใหเขาทำออกทวเลยคะ TPBS หรออะไรกได ทำเปนรายการไดเลย อยางน มตวอยางจากชมชนทแขงแรงและกกระจายกำลงทดงามออกไป ใน ขณะเดยวกนกนแหละ เปดเปนรายการเลย คณหมออำพลเปนคนพด อาจารย หมอประเวศเปนคนสรป ถอดบทเรยนใหมพลง กเปนรายการทวทดมากได ทำไดเลย แตขอเผอพนทไวใหวยรนนดนง รายการสำหรบวยรนตองแยกออกมา สงทดทสดคอทำอยางไรใหเดกๆ รวาตวเองกำลงดแลตวเองกำลงดแลชมชน และกดแล คนอนๆ อย ซงเรองพวกนมอยเยอะเลยในชมชน ไปทนามะเฟองทำไดสก ๑๐ ตอน เฉพาะเรองเดก ยงแงมมของคนแกอก ของพระ ผบรหาร เรองพลงของชมชน กลมชาวบาน ฯลฯ ทำไดอกหลายอยาง อนนในแงของการสอสาร คดวายงมอกหลายมตททำได และกอยากใหเกดจรงๆ เทพศร สขโสภา : ศลปนนกวาด นกเขยน ผมเปนนกวาด เวลาผมฟง ผมกจะนกเหนเปนภาพ เปนรป เปนเรอง ผมไมรวาทพดมาใครคดไปทางไหน แตในหวผมเปนภาพกบภาษาตลอด อยางอาจารยประเวศบอกวา หวใจสำคญ มนจะนำไปสการใฝหาความร ผมกเหน และพอดทานพดอกคำวา เมลดใจ โห ! ผมไดยนปบ ผมเหนเมลดใจ เปนเมลดทฝงดนและงอกขนมา ทนเวลาเมลดฝงดนมนหยงรากไปหาอะไร มนหยงรอะไร ผมไมรหละ แตวามนหยงรากมนตองอยากรอะไรสกอยาง ไปหาความรส ในดน ในนำอะไรกแลวแต ทนมนกแตก พอมนแตกกง มนกมดอก มผลให อนนมนใหอะไร ใหสงทมนรใชไหม ในผลในดอกมนมอะไรทมนเปนเรองทมนร ลองไปคดเรองคำวา

๓๒

ตตยบท : งายงาม...ตามวถแหงการให

หยงร หยงราก หรอกงมนยนไอสงทเปนความรออกไป ผมเขาใจวามนวนเวยน อยแถวน ทนกอนจะเปนผล มนกตองคนความหวาน คนความอรอย ไมใชความอรอยอยางเดยวคอลน แตวาตาทเรามองเหนสมนสวย จากทเขยวทบๆ มนสกเหลองอราม ผมกจะเหนเปนสอกตางหาก กอนทจะเปนผล มนยงเปนดอกสสวยดวย มนไมไดสวยอยางเดยว มนใหนำหวานดวย แลวมนกเปนผล ผมจะนกอยางนแลวกจะเลา ทน เสนทางทผมเหนทงหมดเปนสงสวยงามทงหมดหรอ กไมใช มนมอปสรรคดวย เชนดอกทไมมแมลงมองมนจะรสกอยางไร หรอผลทหนอนไชเมอยง ไมสก มนยามใจ กนไปทงทผลไมไมทนสกมนเปนยงไง หรอ ความแลง ความรอน ไฟไหม ผลทมนแหงหรอฝอไปนมนรสกอะไร มนอยากบอกอะไร ฉนตองเหยวเฉาไป อาว! ฉนกภมใจนะ ฉนใหนำหวานนะ ทงหมดมนเกดขนชวขณะ มนอยากบอกอะไร เมอสองวนขนไปบนดอยหลวงไปดดอกไม ทมนเหยวมนแหงมนพดอะไร มนอยากบอกอะไรกบเรา มนบอกมนเลาเปนเลมเหรอ ทนพอเราฝอใจกบตรงน อาจารยประเวศบอกวามนเกดนวรณ หรอวามนเวอรมนลน ฉนมองวาดอกของฉนสวย หรอตนตายทมนใหกงใหฟน มนไมใชฉนตายนะฉนหวานเมลดพนธไวแลวนะ ดสผเสอ เรงรำอย ผงยงบนอย บางทเรานกแปบๆ ไอตนร หรอตนไมร ถาหากวาไอตนไมรมนไปสตนร มนกจะเกดประโยชน คำเมอกสวยมากเลย สนทรยธรรมหรออะไร สกอยาง ผมกจะแวบขนมาเลย มนปลกยงไงนะ อกคำคอ สขภาวะ นผมชางโงเหลอเกน สขภาพผมกนกเหมอนชาวบาน นรกมนกอยใตดนนะแหละ ไอสขภาวะนนกวามนเกยวกบกาย ไมใช มนเกยวกบใจ เพงจะตความแตกกอนทจะมาไดสองวนเทานนเอง เนย ! จนปนนแลว แลวจะบอกคนอนไดยงไงเลา พงษศกด พยฆวเชยร : ผทรงคณวฒดานสอมวลชน เราพดกนมากเรองพนททำงาน เรองการสอสารความด และเรองการขยายผลงานทเราทำออกไป ผมคดวาคณนกไดพดมาชดเจนวา ของทกอยางมนมของมนอย ศกยภาพมนมเตมเลย ของชนเดยวทเราด ๓-๔ เรองนมนมเรองใหเรา

๓๓

สาระจากเวท เตมหวใจ ใหสงคม

ทำไดตลอดทงปเลย จะทำเกบไว จะทำไปฉายกนเอง เอาไปด ผมทำเรองมลนธบหร ผมกบอกวาทกอยางมนมทางทจะสอสารกน หลกการ RCN ทอาจารยประเวศใหไว คอ research-communication-network เราใชแลวทำใหการขบเคลอนของเราสำเรจมาก ผมมานมความสขทกท เพราะไดเหนคนททำงานคดอยางเดยวกน ทำใหเรามกำลงใจ แตกพบคนกลมหนาเดมๆ ทงนน เราไมไดพบคนกลมใหมๆ ยงไมไดขยายออกไปนก เพราะฉะนน ผมคดวาเรามศกยภาพ เรามองคกรตางๆ ทงองคกรทางดงทมอำนาจ มงบประมาณ ในฐานะสอมวลชน ผมบอกวาเนอทของสอมนมเยอะ โทรทศนมเปนรอยสถาน ทงเคเบลทว ยบซ ดาวเทยม แตเราตองกลารกออกไป ตองใชการสอสารสาธารณะใหมากกวาน สมมตเราเหนคลองสกปรก เราตองการใหนำใส เรากตองลอกคลอง ซงเราตองยอมลยเลน อาจจะถกหนามตำ เสยนตำ กระจกบาด กตองยอมเขาไปสปญหา พนทของปญหามอย เยอะแยะ ในขณะทเรานงคยกนน มการสอสารอกนบเปนลานๆ ทพดกนแตเรองความทกขทงนน นำไปสในทางทเลวรายทงนน ทำไมเราไมเขาไปใชเปนพนททำงานละครบ เอาจตอาสาทมอยมาตงเปนอาสาสมคร เขาไปในเนตทมนฮตมากๆ เพราะเยาวชนเขาอยในโลกสวนตว ไมไดอยในทสาธารณะ เพราะฉะนน เขาไปในโลกสวนตวเขาเลย ผมคดวาการกระทำอยางนเทานนแหละทเราจะทำได อรสม สทธสาคร : นกเขยนสารคด ขอพดในนามของคนทมตนทนทางสงคมทตดลบ คอทำงานในโลกคนท ไรอสรภาพ จากทไดไปเหนไดสมผสมามความรสกวา มนมสงดๆ จตสำนกทดในทแบบนเหมอนกน เชน ในโรงพยาบาลราชทณฑ กพบวา ทสมเดจพระเทพฯ ทานทรงทำหองสมดพรอมปญญาแลวมตชนไปพฒนาตอยอดนน สงหนงทประทบใจคอ เรองจตสำนก จตสาธารณะ จตอาสาตางๆ ทเกดขน อยางการทใหนกโทษหญงไปทำประโยชนดวยการอานหนงสอใหเดกตาบอดฟง อยางนมนกเปนการกระตนจตสำนกใหเขารสกมคณคามากขน เปนความภาคภมใจแลวกเปนสงทดมาก หรอการทผปวยบางคนซงหายดแลวแตวาเหลอรางกายแคครงหนง ใชชวตอยบนรถเขน

๓๔

ตตยบท : งายงาม...ตามวถแหงการให

เมอหายดแลวดวยความเมตตาของหมอทนนกใหโอกาสเขาไปชวยไปดแลผปวยคนอน หรอผปวยมะเรงระยะสดทายบางคนทยงอยในสภาพทชวยตวเองไดกใหไปขดหองนำ คอมความรสกวา สงเหลานมนชวยเยยวยาตวเขา เขารสกวาตวเองมคณคา ในขณะทตนทนชวตตดลบ หรอบางทนำเรองจตอาสาไปใชกบเดกซงกระทำความผด โดยใหเดกทมจตสาธารณะไปเลนดนตรเปดหมวก ไปชวยสรางบานใหกบตายาย ไปดแลเชดอเชดฉใหตายายในสถานคนชรา หรอวาใหไป

ลอกโคลนจากดนถลมทอตรดตถ คนเหลานหลายคนเขามจตสำนกสาธารณะ ม จตอาสา ถาเราทำใหเขารสกถงคณคาในตวเองได เขาจะไมกลบไปทำความไมดอก สงคมจะปลอดภยขน เปนการใชความดคนคนดสสงคมอกดวย บณฑต ศภกจศลป : เครอขายธรกจเพอสงคมและสงแวดลอม เปนการเลาเรองททำในบรษทของตวเอง บรษทผมอายนอย เดอนหนาเพงจะครบขวบป มสตาฟ ๘ คน กำลงจะเพมอกเทาหนง ผมดำเนนธรกจเหมอนเปนชวตของตวเอง ดงนนในองคกรผมจะคยกบทกคน ไมมแมแตคนเดยวทผมจะไมทราบเรองชวตเขา ครอบครวเขาพนองเขา สขทกขของเขา สงทอยากมอบให ทกคนคอ ทกชวตไมมอะไรเปนไปไมไดเลย เปนไปไดหมด และไมมขอยกเวนดวย ตวอยางคนขบรถผม กอนหนานทำงานทรานอาหาร ผมจะพดกบเขาเสมอวา เรมงานกบผมดวยการเปนคนขบรถ แตไมใชจบชวตดวยอาชพขบรถนะ อยากพฒนาไปเปนอะไรเปนเลย ผมใหพนกงานทกทานเรยนโปรแกรมคอมพวเตอรตางๆ ดวยบรรทดฐานของบรษทคอ ทกชวต ทกตำแหนงงาน เทากนหมด เรากจะใหเรยนทกคน ในคอรสกจะม คณพอผม ลกผมดวย พนกงานดวย กสนกกนใหญ คนขบรถเอารปตวเขาไปอยอวกาศ เขาทำแลวกมความสขชนใจ เรองททำจงมทงเรองงานและเรองสวนตว ในเชงธรกจผมคดวาทกคนมาทำงานในองคกรกมงเรอง

๓๕

สาระจากเวท เตมหวใจ ใหสงคม

รายไดและแสวงหาผลกำไรเหมอนกน จะตางจากทอนบางคงเปนเรองคาคอมมชชน ทนไมมพนกงานคนใดไมไดรบคอมมชชน ทบรษทผมนกการบญชกได พนกงานขบรถกได แมบานกได เพราะผมคดวาความสำเรจเกดจากทกตำแหนงงาน ผมจะมผจดการบญชเขาใหม เขากชอบเรองอยางน บางคนบอกวาเพราะเปนบรษทตงใหมเลยเอาเรองแบบนมาลอคนหรอเปลา ผมยนยนไดวาผมทำชวชวตครบ สมลกษณ หตานวตร : เครอขายธรกจเพอสงคมและสงแวดลอม เรองแรกทอยากเสนอคอ “ความดแนวรก” ขอใหทกทานตระหนกถงการทำความดแนวรก เรองทสอง คอความกลาหาญทางจรยธรรมในเรองของการทำความด เรองทสาม ขอใหตระหนกในเรองการแสดงออกเรองความถกผดตอสาธารณะ เรองส คอการเปนพลเมองทมอสระ ไมยอมตกเปนผถกอปถมภหรอซอไดงายๆ มอสระในการตดสนใจ เรองทหา คอการยอมรบความแตกตาง ซงไมใชความแตกแยก ซงพลเมองทเปนอสระจะไมหลงกลเรองน เรองทหก การลดอตตา เปนสงสำคญของการทำงานรบใชสงคมและการประสานประโยชน นพ. พลเดช ปนประทป : สถาบนชมชนทองถนพฒนา ผมขอสรปประเดนของการขบเคลอนยทธศาสตรประเทศไทยหวใจมนษยอยางนวา จรงๆ แลว นกคอการจดการไปสการเปลยนแปลงทยงยน ดขน สมดล ตอเนอง ประเดนแรก คอ การคนหาตวอยางดด แบบ ๔ กรณศกษาทนำมา เสนอน ตวอยางดๆ คนด เรองด ทเราพยายามรวบรวมกน ผมคดวาเรามเตมไปหมดเลย ทงเกดจากการบอกเลา จากการไปด ไปวจย ผมคดวามอยทวทกจงหวด และแตละจงหวดมมากทงนน เปนของจรงทมอยแลว รอการสอสาร รอการ ขบเคลอนตอยอดขยายผล ประเดนทสอง คอ การจดการ ในแงตวคนผม จตใจอาสา จากจดเลกๆ บกแบงได ทำสงเลกๆ หวใจทยงใหญ ตรงนจำเปนตองม

๓๖

ตตยบท : งายงาม...ตามวถแหงการให

การจดการในเชงเครอขาย ในเชงระบบฐานขอมล ระบบการสนบสนน ฉะนน ประเดนนตองคดถงเรองของ “คน คอ ผมจตอาสา” และ “กลไก” ทจะชวยเชอมโยงคน ขอมล และการสนบสนนตางๆ ในพนท ประเดนทสาม คอ การจดเวทในพนท แบบท สช. และพนธมตรจดน นาจะมระดบชาตและระดบพนทในจงหวดตางๆ ดวย มาเลาเรองดๆ และขยายผลออกไป ทำใหจตใจดขน มกำลงใจ เกดแรงบนดาลใจใหมๆ เกดไอเดยใหมๆ เวทอยางนจะเปนประโยชนสำหรบ

หนวยราชการดวย แตตองใหประชาชนเปนคนจด ภาคประชาชนจดเองไดถามการสนบสนนทดและมการผลตสอตางๆ ทด ประการทส คอ การมศนยหรอจดเรยนรเรองน เปนตวอยางของจรงทสามารถเดนไปดได ตอไปอาจจะจดทวรความรแบบน ทวรคณธรรมความดในทตางๆ เชน ในโรงพยาบาล เทศบาล ชมชน บรษท หนวยงานตางๆ ประเดนทหา คอ การสอสารความดสสาธารณะ ทงทวสาธารณะ ทวราชการ และเดยวนมสอทเปนเทคโนโลยสมยใหมในระบบพกพา ทวดจตอล วทยชมชนตางๆ ประเดนทหก คอ การสนบสนน ทงโดยหนวยงานอสระอยาง สช. สสส. พอช. ศนยคณธรรม ราชการ หรออนๆ และตองไมทงกระทรวงตางๆ ทเปนพนธมตร องคกรเหลานตองทำหนาทอยเบองหลง คอยสนบสนนประชาชน โดยประชาชนเปนศนยกลาง เรองน อาจจะมวงเฉพาะทจะพดคยกนตอไป ทงหมดน นาจะนำไปสการยกระดบประชาชนไปสคณภาพใหม ทอาจารยประเวศบอกวามนเปนกระบวนการสรางพลเมอง และสรางความเปนประชาสงคม Humanized Thailand จงจะเกดขน

..........................................

ปดทายการอภปรายของเวทครงน คณแมชศนสนยไดเมตตาเปนผนำจดกจกรรมอนแสนอบอน ดวยการใหทกคนลกขนยนจบมอกน ลอมเปนวงกลม คอยๆ ใชสองมอแตะไหลคนขางหนา เสยงเพลงบรรเลงคลอเบาๆ ในขณะททกมอกำลงนวดคนขางหนาพรอมกบความสขเลกๆ ในใจ เปนการผอนคลายรางกาย

๓๗

สาระจากเวท เตมหวใจ ใหสงคม

และสงผานความรสกดดภายในไปสกนและกน คณแมบอกวา... “ขอใหทกคนทำงานชวชวตนอยางมความสขเลกๆ ในใจทกคน แลวอยา

เกบความสขไวคนเดยว สงความสขผานมอ ผานหวใจ ไปใหคนขางๆ ดวย แลวตง

ปณธานวา เราจะทำใหคนขางหนาเปนสขและโดยไมยดเยยด จะไมทำใหคนขาง

หนาเจบปวดเพราะเรา เปนความสขเลกๆ และงายๆ ทเราสามารถมอบใหแกกน

และกน เวลาน ณ ทแหงน ไมมเพศ ไมมวย ไมมชนชน มาเปนตวปดกนความ

สขเลกๆ ของเรา ทำไปไมคดเอาบญคณ เปลยนจากบญคณเปนขอบคณ การ

ทำงานดวยหวใจของมนษยเราจะไมเอาบญคณคนทอยขางหนาเรา แตเราขอบคณ

วาเพราะมเขาเราจงมความสข เมอคนขางหนามความสขเราอยขางหลงกไดรางวล

แลว คอยดนะ อาจารยโคทมจะเปนหนงในแมปทจะใหทกคนเดนไดอยางอสระ

พนกจะชวยทำสอดๆ ททำใหเดกๆ เปนดอกไมบานในแผนดน ออกมาอยในพนท

ทมรายการอยางทงแสงตะวน หลงจากนน ทกคนกหนหลงกลบแลวนวดคนคนท

อยขางหลง นวดคนใหกน เปลยนบญคณเปนขอบคณ กลบไปจากตรงน อยากให

คนทกคนบอกรกกบคนทอยในบานของเรา ขอใหคนทอยในบานของเรามความสข

อยางน กอนจากกน พนมมอขอบคณกน และขอใหทกคนทำงานอยางมความสข”

นนคอวถแหงการให ทชางเรยบงายและงดงามเหลอเกน...

๓๘

ตตยบท : งายงาม...ตามวถแหงการให

ต น ร า ง ค ว า ม ค ด (จ า ก เ ว ท)

สาระจากเวท เตมหวใจ ใหสงคม

ต น ร า ง ค ว า ม ค ด (จ า ก เ ว ท)

๔๐

ตตยบท : งายงาม...ตามวถแหงการให

ก า ว ต อ ไ ป ห ว ใ จ ม น ษ ย :

ศ. นพ. ประเวศ วะส

สาระจากเวท เตมหวใจ ใหสงคม

จากกรณศกษา สะทอนสงทผมพดเสมอวา เราตองการการเปลยนแปลงขนพนฐาน ๓ ระดบ คอ ระดบตวตนของเรา (personal transformation) เราสามารถเปลยนแปลงไปเปนคนทมอสรภาพ ตวอยางทดทวงแดง คอ ไมใชการบงคบ เนนการใหอสระ เนนการเรยนร การเชอมโยงกนดวยความสมครใจ และคนจะมความสข มความสรางสรรค มการเรยนรเกดขนอกระดบ คอ social transformation เหนชดเลยวา สงคมในองคกรเกดการเปลยนแปลงโดยไมใชอำนาจ ใชความรก ใชการเรยนร จรงๆ แลวนเปนอดมการณทางศาสนาทคนอยกนดวยความรก ดวยการเรยนร คำวาสงฆ หรอ สงฆะ แปลวาชมชนการเรยนร ขอบคณกรณศกษาวงแดง นามะเฟอง รพ. ละง และทอนๆ ททำใหเรามตวอยางใหเหนวาเปน social transformation นนเปนอยางไร ผคนมความสขอยางไร สรางสรรคอยางไร

ก า ว ต อ ไ ป ห ว ใ จ ม น ษ ย : ศ. นพ. ประเวศ วะส

๔๒

ตตยบท : งายงาม...ตามวถแหงการให

ไมเคล แองเจลโล เขาเปนผมชอเสยงทสดในโลก ทสามารถสลกหนออนออกมา เวลามคนไปชนชมไมเคล ทานพดวา สงทดๆ เหลานมนมอยแลว มนอยในกอนหน มนดนรนทจะออกมาอยแลว ทานไมไดทำอะไร ทานเพยงแตไปเปดและใหมนออกมาแคนน ฉะนน ทเรากำลงทำกนอยน คอศกยภาพ ความดทมนมอยทวไปหมด และมนดนรนจะออกมา เพราะฉะนน พดเรองการจดการ คอจดการใหตวทานออกมา และใหมนเชอมโยงกน การพฒนาคอการเชอมโยงสอสารกน ทสำคญคอ การสอสารดวยศลปะหรอโดยศลปน มนไปไดกวางมาก ถาโดยวชาการมนไปไดแคบไดนอย แตกมความจำเปน แตถาโดยศลปะ มการแสดงดๆ มภาพยนตรดๆ จะไปไดไกลและลกซงกวา เพราะฉะนน หลายทานพดถงการสอสาร เรองนนาจะมการประชมนอกรอบ คดเรองยทธศาสตรการสอสารอยางเดยวเลย กดใจทไดฟงเรองตางๆ และกดใจทไดฟงขอเสนอแนะวธการทจะทำงานรวมกนตอไป และเรากมความเชอมนวา การเรยนรรวมกนโดยไมยดมนทางใดทางหนง โดยเฉพาะตองเปนพหนยม มนมหลายๆ ทาง โคทมพดเรองปมนไปหลายๆ ทาง คอบานเมองพฒนามามาก มนไมเหมอนครงโบราณมนเปนเอกนยม มนคงไมเขากบในปจจบน ถามพหนยมหลายๆ ทาง ไปตางๆ กน ขอใหเรยนรไปดวยกนและรวมกนขบเคลอนตอไปนะครบ

๔๓

สาระจากเวท เตมหวใจ ใหสงคม

เ ค ร อ ข า ย ค ว า ม ด :

ร า ย ช อ ผ เ ข า ร ว ม เ ว ท

ตตยบท : งายงาม...ตามวถแหงการให

๑. ศ. นพ. ประเวศ วะส ประธานการประชม ๒. นพ. อำพล จนดาวฒนะ เลขานการ ๓. แมชศนสนย เสถยรสต เสถยรธรรมสถาน ๔. นพ. มงคล ณ สงขลา ผทรงคณวฒ ๕. ดร. เสร พงศพศ ผทรงคณวฒ ๖. นพ. พลเดช ปนประทป สถาบนชมชนทองถนพฒนา ๗. คณสธาสน เพชรคม สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) ๘. ครสรนทร กจนตยชว ผทรงคณวฒ ๙. คณกญญารตน จรจนดา กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ๑๐. รศ. ดร. โคทม อารยา สภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สป.) ๑๑. รศ. จราพร ลมปานานนท คณะเภสชศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ๑๒. ครชบ ยอดแกว สมาคมฟนฟหมบานชนบทสงขลา ๑๓. นพ. ชฤทธ เตงไตรสรณ กรมพฒนาการแพทยแผนไทยและการแพทย- ทางเลอก กระทรวงสาธารณสข ๑๔. คณดวงพร อฐรตน ประชาคมสขภาพจงหวดชยนาท ๑๕. คณเทพศร สขโสภา ศลปนนกวาด นกเขยน ๑๖. คณสภาพ หรมเทพาธป นตยสาร BIOSCOBE ๑๗. คณณฎฐบรรจง เดชวรยะชาต ศนยคณธรรม ๑๘. คณอรสม สทธสาคร นกเขยนสารคด ๑๙. คณนรมล เมธสวกล บรษทปาใหญครเอชน จำกด ๒๐. คณบณฑต ศภกจศลป เครอขายธรกจเพอสงคมและ สงแวดลอม (SVN) ๒๑. รศ. ดร. บญยงค เกศเทศ คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม ๒๒. นพ. บญเรยง ชชยแสงรตน สำนกงานสาธารณสขจงหวดราชบร ๒๓. ดร. ประทป วระพฒนนรนดร บรษทแพนไบเทค จำกด ๒๔. คณสมหญง สายธน มลนธสดศร-สฤษดวงศฯ ๒๕. นายยงยทธ สงวนชม สถาบนพฒนาและรบรองคณภาพ- โรงพยาบาล (พรพ.)

๔๕

สาระจากเวท เตมหวใจ ใหสงคม

๒๖. คณพงษศกด พยฆวเชยร ผทรงคณวฒ ดานสอมวลชน ๒๗. คณวภาว พงษปน สอมวลชน ๒๘. คณมารษา เนตรใจบญ เครอขายกำลงใจ ๒๙. ดร. วณ ปนประทป มลนธสาธารณสขแหงชาต (มสช.) ๓๐. คณวนย เมฆไตรภพ บานจตอาสา มลนธบรณะชนบทแหงประเทศไทย ๓๑. คณเอนน ซอสวรรณ ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร- แหงประเทศไทย ๓๒. คณกลยา เอยวสกล ประชาคมสขภาพ ๓ จงหวดชายแดนใต ๓๓. คณสรสทธ อสระสขโพธ โรงพยาบาลขอนแกน ๓๔. คณสมบต บญงามอนงค มลนธกระจกเงา ๓๕. คณกรวกา กอนแกว มลนธกระจกเงา ๓๖. คณศรชย สาครรตนกล ธนาคารเพอการสงออกและนำเขาแหงประเทศไทย ๓๗. ศาสนาจารยสนน วฒ พนธกจเอดส สภาครสตจกรในประเทศไทย ๓๘. คณอารย อาภรณ มลนธอาสาสมครเพอสงคม ๓๙. คณสมลกษณ หตานวตร เครอขายธรกจเพอสงคมและสงแวดลอม ๔๐. คณสนตภาพ อนกองงาม สหกรณภาพยนตร จงหวดเชยงใหม ๔๑. คณสน สอสวน สถาบนพฒนาองคกรชมชน ๔๒. คณสชน แซเฮง มลนธพทธฉอจไตหวน ประเทศไทย ๔๓. ศ. นพ. สชาย สนทราภา คณะแพทยศาสตร ศรราชพยาบาล ๔๔. นพ. สเทพ เพชรมาก ศนยอนามยท ๕ จ.นครราชสมา ๔๕. พระสบน ปณโต เครอขายออมทรพยจงหวดตราด ๔๖. ดร. สรณ พพฒนโรจนกมล สถาบนพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสข ๔๗. คณกาญจนา ทองทว มลนธประชาสงคมอบลราชธาน ๔๗. คณผองศร อนทสวรรณ ประชาคมสขภาพ/เครอขายออมทรพยจงหวดตราด ๔๘. คณนาฏธชา ชวทอง ประชาคมสขภาพจงหวดอางทอง ๔๙. คณเอกชย ทพยภกด ศนยประสานงานเครอขายเดกและเยาวชนแหง- ประเทศไทย ๕๐. คณวไลวรรณ จนทรพวง ศนยประสานประชาคมเมองอทย ๕๑. คณยวด พานชวทย บานเดกตาบอดผพการซำซอน

๔๖

ตตยบท : งายงาม...ตามวถแหงการให

๕๒. คณนรพงศ สขเมอง ประชาคมสขภาพปตตาน ๕๓. คณจงกลน ศรรตน มลนธประชาสงคมอบลราชธาน ๕๔. คณนมนวล แปะเงาสข เครอขายผตดเชอ เขต ๑๑ ภาคใตตอนบน ๕๕. คณแหลมศกด ขวญทอง เครอขายผตดเชอ เขต ๑๑ ภาคใตตอนบน ๕๖. คณสมเกยรต รกษมณ คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ๕๗. คณปรารถนา โชตอภสทธกล เครอขายความรวมมอภาคธรกจและประชาสงคมฯ ๕๘. คณวรเชษฐ ศรวงศพนธ โรงไฟฟาแมเมาะ จงหวดลำปาง ๕๙. คณฐานนนท ใจเยน ศนยพฒนาสมรรถภาพคนตาบอด ลำปาง ๖๐. คณอดศกด ยานนไชย ศนยพฒนาสมรรถภาพคนตาบอด ลำปาง ๖๑. ดช. สราวฒ แกวสาร ศนยพฒนาสมรรถภาพคนตาบอด ลำปาง ๖๒. นพ. ปวตร วณชชานนท โรงพยาบาลละง สตล ๖๓. คณประวทย เยยมแสนสข หจก.วงแดงเอกซเพรส กรงเทพฯ ๖๔. คณคำกอง อามาตยมนตร เทศบาลตำบลนามะเฟอง หนองบวลำภ ๖๕. คณนำคาง คำแดง ทวบรพา ๖๖. คณวรรณภา เพชรด หนงสอพมพเดอะเนชน ๖๗. คณขวญชาต ดาสา สถานวทยเยาวชนออนไลน ๖๘. คณณฐพล พลารชน Thai PBS ๖๙. คณอารดา สคนธสทธ ชพจรชมชน ๗๐. คณปยนาถ ประยร สออสระ ๗๑. คณหนเพยร แสนอนทร civicnet ๗๒. คณกรรณการ บรรเทงจตร สำนกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต ๗๓. คณปตพร จนทรทต ณ อยธยา สำนกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต ๗๔. คณพลน เสรมสนสร สำนกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต ๗๕. คณนรชรา อศวธรากล สำนกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต ๗๖. คณทพชา โปษยานนท สำนกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต ๗๗. คณณนต มธรพจน สำนกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต ๗๘. คณสระกาญจน มโนทศนนท สำนกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต ๗๙. คณอภราชย ขนธเสน สำนกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต ๘๐. คณกรกนก ตนตระกล สำนกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต

๔๗

สาระจากเวท เตมหวใจ ใหสงคม

๘๑. คณจไรรตน โตคำงาม สำนกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต ๘๒. คณกนกวรรณ นลปกษ สำนกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต ๘๓. คณศรธร อรไชย สำนกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต

๔๘