ธนวา วงศเสงยม

ทมาและความสาคญของปญหาทมาและความสาคญของปญหา

ป ไ ปญหาสขภาพพลเมองและการจดการของรฐไทยกอน พ.ศ.2475

การขยายกจการสขภาพพลเมองหลงเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ.2475

การเพมพลเมองกบการสรางชาต พ.ศ.2481 - 2487

การขยายกจการสขภาพพลเมองหลงสงครามโลกครงท 2 และความชวยเหลอ

จากตางประเทศ พ ศ 2488 - 2500จากตางประเทศ พ.ศ.2488 2500

การขยายตวของเศรษฐกจและการคาชวงตนรตนโกสนทรทาใหพลเมองสาคญขนการขยายตวของเศรษฐกจและการคาชวงตนรตนโกสนทรทาใหพลเมองสาคญขน

ความสมพนธกบจกรวรรดนยมตะวนตกและทนนยมโลก

ป ป ป ปโการปรบตวเพอความทนสมย ปฏรประบบราชการและสาธารณปโภค

โรคระบาดและโรคภยไขเจบตางๆ กลายเปนปญหาทรฐตองสอดสองดแล

เกดสถาบนการแพทยสมยใหม – กรมพยาบาล โรงพยาบาลศรราช โรงเรยนราช

แพทยาลย จนมาถงกระทรวงสาธารณสข

กจการแพทยและสาธารณสขขยายตวขนตามระยะเวลา แตมลกษณะทแตกตาง

กนไปตามสถานการณและอดมการณของรฐแตละสมย

ในสมยจารต ราษฎรอยในความดแลของมลนาย หมอเชลยศกด

รฐจะแสดงบทบาทเมอเกดปญหาทกระทบความมนคง เชน โรคระบาด เปนการรฐจะแสดงบทบาทเมอเกดปญหาทกระทบความมนคง เชน โรคระบาด เปนการแกปญหาเฉพาะหนา◦ พธอาพาธพนาศ เมออหวาตกโรคระบาดสมย ร.2พธอาพาธพนาศ เมออหวาตกโรคระบาดสมย ร.2

◦ การปลกฝปองกนไขทรพษ สมย ร.3 เปนตนไป

สมย ร.5 ปรบปรงบานเมองใหทนสมย กอระบบบรการสงคม

ใชการแพทยตะวนตก◦ บรการรกษาพยาบาล – สรางโรงพยาบาล (สวนใหญอยในพระนคร), แจกจายยาตามหวเมอง

◦ ปองกนโรค – ปลกฝปองกนไขทรพษ, มาตรการปองกนกาฬโรค, สขศกษา

◦ เกบสถตสาธารณสข – การเกด, การตาย, การเจบปวย

◦ รกษาความสะอาด - สขาภบาลหวเมอง รกษาความสะอาด - สขาภบาลหวเมอง

เนนมาตรการปองกน – ปองกนถกกวาแก โดยเฉพาะในหวเมอง

สมย ร 7 ดร ซมเมอรแมน สารวจชนบท – พลเมองนอย อตราการตายสงสมย ร.7 ดร.ซมเมอรแมน สารวจชนบท พลเมองนอย, อตราการตายสง

รฐบาลคณะราษฎรถอวาเปนตวแทนของประชาชน จงตองเรงแกปญหาให

ประชาชนประชาชน

◦ มแนวโนมทจะใชมาตรการทเหนผลรวดเรว เชน ขยายบรการรกษาพยาบาลสหวเมอง

การใหบรการราษฎรเปนสวนหนงของการเผยแพรและสรางความนยมแกรฐบาลการใหบรการราษฎรเปนสวนหนงของการเผยแพรและสรางความนยมแกรฐบาล

และระบอบการปกครองใหม

” การขยายตวของอดมการณ “ชาต” – พลเมองของชาต สงผลตอความกาวหนา

ของชาต

ใ ใ รปแบบการปกครองใหมทาใหมผเขามามสวนรวมมากขน

◦ สมาชกสภาผแทนราษฎร – กระตนและตรวจสอบรฐบาลในการดาเนนการดานสขภาพ

◦ ราษฎร – สงหนงสอเสนอความคดเหนในการปรบปรงกจการสขภาพ

◦ ผเชยวชาญทางการแพทยและสาธารณสข - คณะกรรมการพจารณาการสาธารณสขและ

การแพทยการแพทย

ในดานหนง รฐตองการสรางกลไกทางการแพทยและสาธารณสขเพอควบคมดแลในดานหนง รฐตองการสรางกลไกทางการแพทยและสาธารณสขเพอควบคมดแล

สขภาพพลเมองโดยเฉพาะในหวเมอง ใหเปนพลงการผลตทมประสทธภาพ ตาม

แนวคดรฐเวชกรรม และสรางความนยมแกรฐบาลแนวคดรฐเวชกรรม และสรางความนยมแกรฐบาล

โ ใ ใ แตอกดานหนง พลเมองโดยเฉพาะในหวเมองกเรยกรองใหรฐคมครองดแลสขภาพ

ของตนเทาเทยมกบคนในเมองหลวง ตามหลกสทธเสรภาพและความเสมอภาค

ใ และสมาชกสภาผแทนราษฎรกกระตนตรวจสอบใหรฐดาเนนการดแลสขภาพคน

หวเมอง

1 กจการสาธารณสขทวไป – กฎหมายและสอตางๆ ทผลตขนเพอควบคมดแล1. กจการสาธารณสขทวไป – กฎหมายและสอตางๆ ทผลตขนเพอควบคมดแล

วถชวตทเกยวกบสขภาพของพลเมอง

พระราชบญญตสาธารณสข พ ศ 2477พระราชบญญตสาธารณสข พ.ศ.2477

พระราชบญญตโรคตดตอ พ.ศ.2477

พระราชบญญตควบคมการประกอบโรคศลปะ พ.ศ.2479

การใชสอสาธารณสข - วทยกระจายเสยงใหความร

2 การขยายการบาบดโรค2. การขยายการบาบดโรค

โครงการอนามยหวเมอง พ.ศ.2478

ใ โ ไ ป ใ ใชการรกษาโรคทไดผลรวดเรวกวาการปองกน เพอใหพลเมองเหนผลดของ

การแพทยตะวนตก

สรางหรอแตงเตมโรงพยาบาลในจงหวดตางๆ เรมจากจงหวดชายแดนตาม

นโยบายอวดธง – หนองคาย, นครราชสมา, ระนอง, อบลราชธาน,

นครพนม

สรางสขศาลาชน 1 ประจาอาเภอ สขศาลาชน 2 ประจาตาบล ปละ

40-50 แหง

ผลตบคลากรการแพทยชน 2 คอผชวยแพทยเพอไปประจาสขศาลา

3 การควบคมโรคทเปนปญหาสาคญ3. การควบคมโรคทเปนปญหาสาคญ

โรคไขจบสน – โครงการควบคมไขจบสน, หนวยควบคมไขจบสนในพนท

ชกชมชกชม

โรคจต – สรางโรงพยาบาลโรคจตในภาคตางๆ

โรคเรอน – สารวจจานวนผปวยโรคเรอนทวประเทศ, สรางโรงพยาบาล

โรคเรอนจงหวดขอนแกน

รฐบาลจอมพล ป. มแนวโนมอานาจนยมมากขน – จากสถานการณระหวางประเทศประเทศ

ใชนโยบายชาตนยม – สรางชาตใหเปนมหาอานาจ

สรางพลเมองเพอสรางชาต◦ เพมจานวนพลเมอง

เพมการเกด

ลดการตาย

◦ เพมคณภาพพลเมองทางรางกาย

ทางจตใจ

ใชการประชาสมพนธ – กรมโฆษณาการ, สอสมยใหม

เขาไปในวถชวตสวนบคคลของประชาชน

1. สนบสนนการแตงงานและกาเนดบตร - เพอประโยชนของชาต

อปการะผมบตรมากอปการะผมบตรมาก

ประกอบพธสมรสหม

เลอนขนเงนเดอนโดยดจากสถานการณสมรสเลอนขนเงนเดอนโดยดจากสถานการณสมรส

เกบภาษชายโสด – พ.ร.บ.ภาษชายโสด พ.ศ.2487

2 กาหนดมาตรฐานการแตงงานและกาเนดบตร2. กาหนดมาตรฐานการแตงงานและกาเนดบตร

ยเจนกส – พนธด

ตรวจรางกายกอนการสมรส เพอใหไดลกแขงแรงตรวจรางกายกอนการสมรส – เพอใหไดลกแขงแรง

โดยรวมแลวไดรบการตอบรบทดจากประชาชน

ใ ป มเสยงคดคานบางในบางประเดน

อตราการเกดในไทยสงอยแลว ไมควรใชมาตรการทอาจเปนการฝนใจ,

ไ ป การสนบสนนเฉพาะคนทสมรสหรอมบตรไมเปนการยตธรรม

1. การสงเคราะหมารดาและเดก

ขยายจานวนนางผดงครรภไปประจาตามอาเภอและตาบล

จดหนวยสงเคราะหมารดาและเดกเคลอนท

จดงานวนแม – 10 มนาคม

2. การขยายการปองกนและบาบดโรค

สรางสถานพยาบาลตามตางจงหวด –โรงพยาบาล, สขศาลา

ปองกนโรคตดตอ - ครอบคลมและเขมงวดขน

ควบคมโรคทเปนปญหา

ไขจบสน – พ.ร.บ.ไขจบสน พ.ศ.2485

โรคเรอน – พ.ร.บ.โรคเรอน พ.ศ.2486

3. ปรบปรงสภาพแวดลอม – ความสะอาด, ความเปนระเบยบ

1. การสงเสรมอาหารและสขอนามยการบรโภค

ใหกนโปรตน – กนกบมากๆ กนขาวแตพอควร

หามกน – หมาก, แมลง, สตวเลอยคลาน, เลกกนจบกนจบ

สงเสรมการทาสวนครวและเลยงสตวไวรบประทาน

2. การเสรมสรางรางกายและจตใจ

กน นอน ทางาน พกผอนใหเปนเวลา – รฐนยม

รกษาสขภาพตามคาแนะนาของเจาหนาทสาธารณสข

ปรบพฤตกรรม – สวมหมวก, สวมรองเทา, แปรงฟน, เลกเคยวอาหารปอนเดก

ออกกาลงกาย – เรอนรางในอดมคต

สงเสรมวนย, ความเชอฟง, ความเสยสละ

รฐบาลพลเรอนชวงสนๆ พ ศ 2488 2490รฐบาลพลเรอนชวงสนๆ พ.ศ.2488 – 2490

◦ ฟนฟสภาพสงคมและสขอนามยทเสอมโทรมจากสงครามใ ◦ เรงขยายบรการสขภาพใหเขาถงประชาชนมากขน

รฐประหาร พ.ศ.2490 – จอมพล ป. เปนนายกฯ

◦ ยงคงตองการเพมพลเมอง – กอตงโรงพยาบาลหญง พ.ศ.2494

◦ บรบทสงครามเยน – ชวงชงมวลชน

◦ สรางโรงพยาบาลครบทกจงหวด พ.ศ.2490 – 2500

◦ ผลตบคลากรการแพทยชน 1 เพม – แพทย ทนตแพทย เภสชกร พยาบาล –ผลตบคลากรการแพทยชน 1 เพม แพทย, ทนตแพทย, เภสชกร, พยาบาล

ตงคณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

องคการระหวางประเทศ – WHO UNICEFองคการระหวางประเทศ – WHO, UNICEF◦ การควบคมโรคไขจบสน – พนด.ด.ท. ตามบานเรอน

◦ การควบคมวณโรค – ฉดวคซนบ ซ จ ทวประเทศ◦ การควบคมวณโรค ฉดวคซนบ.ซ.จ ทวประเทศ

◦ การควบคมคดทะราด – หนวยควบคมคดทะราด

◦ การควบคมโรคเรอน - หนวยเคลอนทบาบดตามบานการควบคมโรคเรอน หนวยเคลอนทบาบดตามบาน

◦ การสงเคราะหแมและเดก – หนวยเคลอนท, สถานสงเคราะหแมและเดก

◦ อนๆ – สารวจภาวะโภชนาการ, ใหทนแพทยไปศกษาดงานๆ

สหรฐอเมรกา – ICA, USOM◦ ความตกลงวาดวยความชวยเหลอทางเศรษฐกจและวชาการ พ.ศ.2493ฐ

◦ ควบคมโรคตางๆ , สรางสขศาลา-โรงพยาบาล, หนวยอนามยนกเรยน

◦ เนนภาคอสาน, ชายแดน, จดยทธศาสตร

การใชวทยาการใหมๆ ชวยลดการปวยและตายอยางเหนไดชดการใชวทยาการใหมๆ ชวยลดการปวยและตายอยางเหนไดชด

◦ ไขจบสน – พนด.ด.ท. ครอบคลมพลเมองกวา 10 ลานคน จากอตราการตาย 40,000-

50 000 คนตอป ลดเหลอ 15 000 คนตอป50,000 คนตอป ลดเหลอ 15,000 คนตอป

◦ วณโรค – ฉดวคซนประชะชนกวา 2 ลานคน

◦ คดทะราด – หนวยบาบดคดทะราด รกษาผปวยกวา 1 ลานคน แทบไมเหลอเปนปญหา ญ

สงคม

◦ การสงเคราะหแมและเดก – อตราการตายของทารกตอป จาก 100 คนตอเดกเกดพนคน

ลดเหลอ 50 คน ตอเดกเกดพนคน

ความชวยเหลอและวทยาการใหมๆ กทาใหบรการทางการแพทยมราคาแพงขน

เปนเชงพาณชยยงขน และทาใหตกอยในภาวะพงพง

พาณชย-อตสาหกรรม

เกษตร-สหกรณ

5%

คมนาคม

3%

ศกษาธการ

1%

สาธารณสข

4%

8%

กลาโหม

47%

มหาดไทย

32%

กจการสขภาพพลเมองไดรบผลจากปจจยภายในและภายนอกประเทศกจการสขภาพพลเมองไดรบผลจากปจจยภายในและภายนอกประเทศ

ปรบเปลยนไปตามสถานการณและอดมการณของรฐบาลแตละสมย

เปนเครองมอหนงทใชควบคมดแลพลเมองเพอใหเกดประโยชนแกรฐ

เกดผลเปลยนแปลงวถชวตของพลเมอง