บทท 7 ระบบสรยะ

๗.๑ การก าเนดระบบสรยะ

๑.มวลสารกวารอยละ ๙๙.๘ ของระบบสรยะกลายเปนดวง

อาทตยมวลสารทเหลอเลกนอย จะเคลอนทหมนวนเปนแผนกลมแบนรอบ

ดวงอาทตย

เมอกลมแกสมมวลมากขนจะเรมหดตวลงดวยแรงโนมถวง

๒.บรเวณใจกลางของระบบสรยะมอณหภมสงมาก กลายเปน

ดวงอาทตยกอนเกด

๓.ฝนและแกสทเหลอรอบนอกเคลอนทหมนวนเปนแผนกลมแบน

รอบดวงอาทตย

๔.เศษโลหะและหนทเกดขนจะพอกพนมวลเปนดาวเคราะหกอน

เกด (planetesimals) หลงจากนนจะเกดการพอกพนมวลตอไปจน

เกดเปนดาวเคราะหชนใน

สวนบรเวณทไกลออกไป มอณหภมตา มสสารปรมาณมาก

รวมทงสารประกอบของไฮโดรเจนทเปนของแขง ดงนนจงไดดาวเคราะห

แกสทมขนาดใหญ ซงเรยกวา ดาวเคราะหชนนอก หรอเคราะหยกษ

๕.ของแขงทเหลอจากการรวมกนเปนดาวเคราะห กลายเปนแถบ

ดาวเคราะหนอย

๖.สวนสสารทกระจายตวกนอยรอบนอก (ไกลกวาดาวเคราะห

บรวาร) กลายเปนแหลงกาเนดของดาวหาง

๗.๒ เขตของบรวารดวงอาทตย

แบงออกเปน ๔ เขต คอ

๑.ดาวเคราะหชนใน

๒.แถบดาวเคราะหนอย

๓.ดาวเคราะหชนนอก

๔.ดงดาวหาง หรอเมฆของออรต

๑.ดาวเคราะหชนใน (inner planets)

ดาวเคราะหเหลานมพนผวแขงเปนหนแบบเดยวกบโลก มแกน

เปนโลหะ จงเรยกวา ดาวเคราะหหน

นกดาราศาสตรประมาณวาคงใชเวลาหลงการเกดดวงอาทตยไม

นอยกวา ๑๐๐ ลานป จงเกดเปนดาวเคราะหชนในโดยการพอกพนมวล

๒.แถบดาวเคราะหนอย (asteroid belt)

อยบรเวณระหวางวงโคจรของดาวองคารและดาวพฤหสบด ถก

แรงรบกวนจากดาวพฤหสซงมขนาดใหญ และแรงรบกวนจากดวง

อาทตย ทาใหมวลสารในบรเวณแถบดาวเคราะหนอยจบตวกนใหมขนาด

ใหญไมได จงปรากฏแตดาวเคราะหนอยขนาดเลกๆจานวนมาก

๓.ดาวเคราะหชนนอก (outer planets) หรอดาวเคราะหยกษ

มองคประกอบหลกเปนไฮโดรเจนและฮเลยม จงเรยกวาดาว

เคราะหแกส โดยดงดดแกสทเบาและระเหยงายเอาไวจนมขนาดใหญขน

๔.ดงดาวหางออรต (Oort’s comet cloud) เปนบรเวณทอยของ

ดาวหาง ซงไมมแสงสวางในตนเอง เรยกวา กอนนาแขงสกปรก โคจร

รอบดวงอาทตยเปนวงร เมอเขาใกลดวงอาทตยจะทาใหผวนอกซงเปน

ของแขงระเหดเปนแกส มองเหนเปนหางในทางทศตรงกนขามกบดวง

อาทตย และสวางขนเพราะการสะทอนแสงอาทตย

Halley ภาพดาวหางเฮล-บอพพ

๔.ดงดาวหางออรต (Oort’s comet cloud) เปนบรเวณทอยของ

ดาวหาง ซงไมมแสงสวางในตนเอง เรยกวา กอนนาแขงสกปรก โคจร

รอบดวงอาทตยเปนวงร เมอเขาใกลดวงอาทตยจะทาใหผวนอกซงเปน

ของแขงระเหดเปนแกส มองเหนเปนหางในทางทศตรงกนขามกบดวง

อาทตย และสวางขนเพราะการสะทอนแสงอาทตย

สะเกดดาว (meteoroid) เปนวตถในอวกาศ ขนาดเลกกวาดาว

เคราะหนอย เมอเขาใกลโลกจะถกดงใหตก และเกดการเสยดสกบ

บรรยากาศโลกลกไหมเหนเปนแสงสวางพงเปนทางลงมา เรยกวา ดาวตก

หรอผพงใต ถามขนาดขนาดใหญ เหลอชนสวนตกลงสผวโลก เรยก

อกกาบาต

หนสะเกดดาวโมดาไวท 58 สะเกดดาว อลกมณ

๕.วตถในแถบคอยเปอร (Kuiper belt objects) อยถดจากวง

โคจรของดาวเนปจนออกไป ไดแก ดาวพลโต ดาวอรส ซงเปนดาวเคราะห

แคระทอยไกล มสมบตคลายดาวเคราะหนอย

การแบงดาวเคราะหจากการสงเกตจากโลก

เปนการแบงโดยใชโลกเปนเกณฑ แบงออกเปน

๑.ดาวเคราะหวงใน คอ ดาวเคราะหทใกลดวงอาทตยมากกวา

โลก จะขนและตกพรอมดวงอาทตย เชน ดาวศกร จะเหนขนกอนดวง

อาทตยทางทศตะวนออก เรยก ดาวประกายพรก ถาเหนเวลาหวคาตอน

พระอาทตยตกทางทศตะวนตก เรยก ดาวประจาเมอง

๒.ดาวเคราะหวงนอก คอ ดาวเคราะหท ถดจากโลกออกไป

๗.๓ ดวงอาทตย

ประกอบดวยโครงสรางใหญ ๒ สวน คอ

๑.สวนตวดวงอาทตย หรอโครงสรางภายใน

๒.สวนชนบรรยากาศทหอหมดวงอาทตย

โครงสรางภายในของดวงอาทตยม ๓ สวน คอ

๑.core มอณหภมประมาณ ๑๕ ลานเคลวน ซงสงพอทจะ

เกดปฏกรยาเทอรโมนวเคลยรได

๒.Radiation zone (เขตการแผรงส) การถายโอนพลงงานในเขต

นตองใชเวลานานเปนลานป

๓.Convection zone (เขตการพาความรอน) เปนการพา

พลงงานจากเขตการแผรงสออกสอวกาศโดยการแผรงส

ชนบรรยากาศทหอหมดวงอาทตย แบงเปน ๓ ชน คอ

๑.Photosphere เปนบรเวณทสวางทสามารถมองเหนได ม

อณหภมประมาณ ๕,๘๐๐ เคลวน

๒.Chromosphere เปนชนบรรยากาศบางๆ โครงสรางเปนลา

แกสรอน เปนชนทมอณหภมเพมขนเปน ๒๕,๐๐๐ เคลวน

๓.Corona เปนชนบรรยากาศทเจอจาง จะเหนแสงสวนนในชวงท

เกดสรยปราคาเตมดวง ความสวางลดลงตามระยะทาง แตอณหภมสงถง

๒ x ๑๐๖ เคลวน

สงทออกมาจากดวงอาทตยไปไมใชเฉพาะแสงเทานน แตยงมแกส

รอน ซงสวนใหญประกอบดวยอนภาคโปรตอนและอเลกตรอน เรยกวา

Solar wind (ลมสรยะ)

ถาเกดปรากฎการณลกจาบนดวงอาทตย อาจมการปลอยกอน

มวลจาก corona (coronal mass ejection,CME) เรยกโดยรวมวา

Solar storms (พายสรยะ)

นกบนอวกาศ ไดรบความเสยงตอการแผรงสของดวงอาทตย

อาจถกเปลยนแปลงระดบ DNA ยอมนามาซงการเจบปวยอน

เนองมาจากการรบปรมาณรงสทมากเกนไป เชน โรคมะเรง อาจรายแรง

จนเสยชวตได

บทท ๘ เทคโนโลยอวกาศ

เทคโนโลยอวกาศ คอ เทคโนโลยทใชสารวจอวกาศ เพอศกษาโลก

และปรากฎการณตางๆในเอกภพ เชน

ดาวเทยม การสงดาวเทยมตองสกบแรงโนมถวงของโลก

ความเรวมากกวา ๗.๙๑ km/s สามารถขนไปโคจรระดบตาทสด

ความเรว ๑๑.๒ km/s จะหลดจากวงโคจรของโลก (ความเรวหลดพน)

ประเภทของดาวเทยม

๑.ดาวเทยมสอสาร ใหบรการโทรศพทระหวางประเทศ การ

ถายทอดสญญาณโทรทศน การโทรคมนาคมภายในประเทศ

๒.ดาวเทยมอตนยมวทยา มอปกรณถายภาพเมฆ และเกบขอมล

ของบรรยากาศในระดบสง เพอเฝาสงเกตการกอตว การเปลยนแปลง

การเคลอนตวของพายทเกดขนบนโลก

๓.ดาวเทยมสารวจทรพยากร มอปกรณสารวจแหลงทรพยากร

ทสาคญ ใชในการทาแผนท เฝาสงเกตสภาวะแวดลอม อทกภย ความ

แหงแลง การตดไมทาลายปา การทบถมของตะกอนปากแมนา รวมถง

แหลงทมปลาชกชม

๔.ดาวเทยมสงเกตการณดาราศาสตร

จรวด แบงตามชนดของเชอเพลงม ๒ ประเภท

๑. จรวดเชอเพลงแขง จะเผาไหมเชอเพลงจนหมดแลวสลด

ถงเชอเพลงทงลงทะเล จรวจประเภทนไมสามารถหยดหรอควบคมได

๒. จรวดเชอเพลงเหลว ตองมถงเกบเชอเพลงเหลวและ

ออกซเจนเหลวทใชในการสนดาป มทอและปมเพอลาเลยงเชอเพลงไป

หองเครองยนต

ยานอวกาศ

ยานแคสสน ส ารวจดาวเสาร

ยานส ารวจอวกาศ ยานส ารวจดวงจนทร

ยานส ารวจขนาดจว

สถานอวกาศนานาชาตสถานอวกาศเมยร (Mir)

สถานควบคมดาวเทยม

กลองโทรทรรศน

หลกการของกลองโทรทรรศนไมใชการขยายภาพ แตเปนการ

รวมแสงใหมากขน เพอใหสามารถมองเหนวตถทองฟาทไมสามารถ

มองเหนไดดวยตาเปลา

๑.กลองโทรทรรศนแบบหกเหแสง

ใชเลนสนน ๒ ชน มลกษณะคอนขางยาว แตภาพทไดจะมความ

คมชดและสวางทสด

๒.กลองโทรทรรศนแบบสะทอนแสง

มกระจกโคงอยทายกลอง และมกระจกเงาราบทาหนาทเปนตว

สะทอนแสง ความคมชดจะนอย

๓.กลองโทรทรรศนแบบผสม

ใชกระจกรวมแสง และใชเลนสปรบแกภาพทหนากลอง มความ

ยาวโฟกสคอนขางยาวและลากลองสนกระทดรด (กลองโทรทรรศน

ประเภทนมกเปนกลองทใชในหอดดาวสวนใหญในประเทศไทย)