บทท 3 ความขดแยงและการประสานประโยชน

       ปจจบนประเทศตาง ๆ ในโลกมการตดตอสมพนธกน ซงแตละประเทศมการกำาหนดนโยบายผลประโยชนของรฐ ของตนเปนสำาคญ ผลประโยชนของแตละรฐ อาจกอใหเกดการแขงขนระหวางประเทศ จนทำาใหเกดปญหาตาง ๆ ตามมา โดยเฉพาะปญหาทางการเมอง และทางเศรษฐกจ จงทำาใหเกดความขดแยงเกดขนระหวางประเทศหรอการรวมกลมระหวางประเทศเพอดแลผลประโยชนรวมกนดงนน ควรศกษาปรากฏการณของความขดแยงและการประสานประโยชนของประเทศตางๆ ดงน

1. ความขดแยงความขดแยง คอ การไมรวมมอ ความคดเหนไมตรงกน ตองการ

แขงขนเพอใหไดมาในสงทปรารถนา ตอไปนจะกลาวถงความขดแยงทางการเมอง ซงมทงความขดแยงทางการเมองระหวางประเทศและความขดแยงทางการเมองภายในประเทศ ทเกดจากการแสวงหาอำานาจเกนขอบเขต จากการปกปองตนเองมาเปนการสรางลทธครอบครองมอำานาจเหนอผอน

สาเหตของความขดแยง1. สาเหตทางดานการเมอง เพราะยดมนในอดมการณทางการเมอง

ซ งแตกตางกน เชน ลทธอดมการณทางการเมองระหวางโลกเสรกบคอมมวนสต

2. สาเหตทางดานสงคมและวฒนธรรม เชน ความขดแยงอนเกดจากความแตกตางทางดานศาสนา เชอชาต เผาพนธ และ ภาษา

3. สาเหตทางดานเศรษฐกจ เนองจากแตละประเทศพยายามใหไดมา ซงทรพยากรทตนตองการ ทำาใหเกดการแกงแยงกนขน

4. สาเหตเกดจากทรพยากรมไมเพยงพอกบความตองการ5. สาเหตทางดานจตวทยา ผนำาตองการสรางความเปนใหญ ขยายอำานาจของตนการแกไขความขดแยง

1. การแกไขความขดแยงดวยสนตวธ โดยใชวธการทางการทตและการเมองไดแก - การเจรจาโดยตรงระหวางคกรณ - การไกลเกลยเพอหาขอยต - การสบสวนหาขอเทจจรง - การเปนคนกลางเขามาชวยเจรจา - การประนประนอม - การตงศาลอนญาโตตลาการ - การตดสนของศาลยตธรรมระหวางประเทศ 2. การแกไขความขดแยงดวยวธบบบงคบ ใชวธการนในกรณทไมสามารถใชแบบสนตวธไดสมฤทธผลเทานน แบงได 2 ทาง คอ              1. การตอบโต แบงออกเปนดงน                 - วธการทไมขดตอกฎหมายระหวางประเทศ แตกไมเปนมตร เชน ตดความ สมพนธทางการทต การยกเลกสทธพเศษเกยวกบศลกากร                - วธการไมถกตองตามกฎหมายระหวางประเทศ เชน การไมยอมปฏบตตามพนธกรณในสนธสญญา                - วธการใชมาตรการอน ๆ เชน การควำาบาตร การปดลอมทะเลอยางสนต การเขายดครองดนแดนของตางประเทศ เปนตน               2. การใชกำาลง เปนวธการสดทายททำา คอ ใชกำาลงสงสด คอ การทำาสงคราม                - สงครามจำากดขอบเขต คอ การใชกำาลงเขาบงคบเพอคลคลายปญหาความขดแยง โดยใหเกดความเสยหายนอยทสด

39

               - สงครามเบดเสรจ คอ การเขาไปครอบครองดนแดนของชาตอน และแทรกแซงดานการบรหารการปกครอง เพอสรางความยงใหญกบชาตของตน

ความขดแยงทางการเมองระหวางประเทศหรอการแขงขนระหวางประเทศ คอ ความพยายามในการสรางความเขมแขงมนคงทางการเมองและเศรษฐกจของประเทศตน หากเกดการสญเสยผลประโยชนของประเทศ กจะมการตอสเพอรกษาผลประโยชนนนเอาไว จงนำาไปสความขดแยงกน

สาเหตมกเกดจากความแตกตางดานลทธการเมองการปกครอง การขดผลประโยชนทางเศรษฐกจ ปญหาพรมแดนระหวางประเทศทอยใกลชดตดตอกน ปญหาการสะสมกำาลงอาวธยทโธปกรณ องคกรและขบวนการกอการรายระหวางประเทศ ปญหาความแตกตางดานเชอชาต ภาษา ศาสนา วฒนธรรม เปนตน

ความขดแยงทางการเมองระหวางประเทศ อาจเกดจากปญหาความขดแยงมากกวาหนงประการและมกแสดงออกดวยการใชก ำาลงอาวธเขาทำาลายกน หากเปนความขดแยงระหวางประเทศเลกๆ มกยตดวยการไกลเกลยของประเทศทสามหรอโดยประเทศมหาอำานาจ แตบางครงความขดแยงระหวางประเทศเลกๆ แตมผลกระทบทางเศรษฐกจ หรอความขดแยงทกอใหเกดผลเสยดานมนษยธรรมมกเปนสาเหตใหประเทศอนๆ ทมไดเปนประเทศคสงครามถอเปนขออางเขารวมสงครามบอยคร ง เชน สงครามอ ร ก – อ หร าน สงครามอ ร กบ กค เวต และความขดแยงระหว างสหรฐอเมรกากบอรก

40

ความขดแยงทางการเมอง

1.1 สงครามอรก – อหราน อรกเปนประเทศทรงเรองมาชานาน ในนามของอาณาจกรอาหรบทกอตวลมแมนำาไทกรส – ยเฟรทส ประชากรสวนใหญมเชอสายอาหรบ นบถอศาสนาอสลาม นกายชอะห แตชนชนปกครองรวมถงประธานาธบดซดดม ฮสเซน (Saddam Husayn) นบถอศาสนาอสลามนกายสหน สวนอหรานเคยเปนประเทศทเจรญกาวหนาในนามของจกรวรรดเปอรเซย ประชากรมเชอสายอนโดยโรเปยน นบถอศาสนาอสลาม นกายชอะห ประเทศทงสองแขงขนกนเปนผนำาของตะวนออกกลาง นอกจากนนยงมปญหาพรมแดนทตกลงกนไมไดมาตลอด โดยเฉพาะอยางยง บรเวณชองแคบฮอรมตซ (Hormuz) และรองนำา ชตต – อล – อาหรบ (Shatt-Al-Arab) ในชวงทแมนำาไทกรส-ยเฟรทส ไหลมาบรรจบกนทางตอนใตของอรกและไหลลงสอาวเปอรเซย

อรกและอหรานพยายามขจดขอขดแยงเรอง พรมแดน เชน การทำาสนธสญญาเตหะราน-ซาดาบด (Tehran – Sadabad Treaty) ใน ค.ศ. 1971 ทงยงอางสทธเหนอรองนำาชตต-อล-อาหรบและประกาศเปนเจาของอาวเปอรเซยเพยงผเดยว ทงนพระราชวงศปาหเลว ซงปกครองอหรานในยคนนมความเขมแขงและมนคง ประกอบกบอหรานไดรบความสนบสนนอยางเตมทจากสหรฐอเมรกา เพอถวงดลอำานาจกบอรกซงผกพนกบสหภาพโซเวยต

ในระหวาง ค.ศ. 1977-1979 เกดการตอตานระบอบการปกครองของประชาชนอหราน เพอโคนลมสถาบนกษตรย และจดตงสาธารณรฐอหรานภายใตการนำาของผนำาทางศาสนาขนแทนอหรานกลายเปน สาธารณรฐอสลามแหงอหรานอยภายใตการนำาของอยาตอเลาะหไมน ทลมเลกสถาบนกษตรยและกวาดลางทหารจำานวนมากดวยการประหารชวต อหรานมการรางรฐธรรมนญกำาหนดใหตำาแหนงประธานาธบดมาจากการเลอกตงอยในตำาแหนงคราวละ 4 ป นายกรฐมนตรมาจากการแตงตงและ

41

สงครามระหวางอรกกบ

สมชชาทปรกษาแหงชาต ซงมสมาชกมาจากการเลอกตง อยในตำาแหนงครางละ 4 ป เชนเดยวกบนายกรฐมนตร นอกจากน อหรานยงมสภาปฏวตอสลามมหนาทสงเสรมและเผยแพรหลกการของศาสนาใหเปนหลกยดเหนยว ทสำาคญในทกขนตอนของการดำาเนนชวต สภาปฏวตอสลามเปนผมบทบาทอยหลงฉากสมชชาทปรกษาแหงชาต

เมอจดหมายในการบรหารประเทศของอหรานอยทความพยายามใหเปนรฐศาสนาทเครงครดและมงเผยแพรแนวคดการปฏวตอสลามไปยงประเทศอสลามอนๆ สงผลใหความเขมแขงดานการเมองและเศรษฐกจของอหรานออนแอลง อรกมความหวงจะเปนผนำาของอาหรบทงมวล ดวยการวางแผนจะยดแหลงนำามนทางตะวนออกเฉยงใตของอหราน เพอตอบโตทอหรานเขาไปปลกป นพวกชอะหในอรกใหตอตานการปกครองของประธานาธบดฮสเซน ยงไปกวานน อหรานภายใตการนำาของผนำาทางศาสนายงมความขดแยงกบชาตอภมหาอำานาจทงสอง และอสราเอลซงเสยประโยชนจากการทอหรานเปลยนเปนรฐศาสนาและประเทศตางๆ ทมชนกลมนอยเปนมสลมตางหวาดกลวการขยายอทธพลของอหราน

อรกเรมตนความขดแยงเมอเดอนกนยายน ค.ศ.1980 โดยการสงฝงบนไปทงระเบดเมองสำาคญและสงกำาลงไปยดแหลงนำามนของอหราน ซงอหรานตอบโตดวยกำาลง ความขดแยงจงขยายตวเปนสงครามททวความรนแรงยงขน ประเทศอาหรบอนๆ ทไมเหนดวยกบการสถาปนารฐอสลามของอหรานตางใหความสนบสนนอรก

สงครามอรก-อหรานทวความรนแรงและยดเยอสงผลใหเศรษฐกจของคสงครามพงพนาศโดยเฉพาะอรกซงไมสามารถสงนำามนเปนสนคาออกเพอหาเงนมาซออาวธสงคราม เพราะถกอหรานปดอาวเปอรเซย ทงยงถกซเรยเขาขางอหรานสงปดทอลำาเลยงนำามนของอรกทผานแดนซเรย อรกตองสงนำามนผานแดนตรกและขอยมเงนจากประเทศทสนบสนนตนมาทำาสงครามตอไป

42

สหรฐอเมรกาและสหภาพโซเวยตตางสงเรอรบมาลาดตระเวนในมหาสมทรอนเดย เพอคมเชงกนและเพอปองกนมใหสงครามลกลามออกไป และมนตรความมนคงแหงสหประชาชาตและประเทศอาหรบอนๆ พยายามไกลเกลย แตประสบความลมเหลว เพราะอหรานยงปฏบตการสงครามนอกรปแบบ โดยรวมมอกบเฉลยศกชาวอรกและกลมตอตานประธานาธบดฮสเซน จดตงคณะกรรมการสงสดแหงสภาปฏวตอรกขน เพอเตรยมการจดตงสาธารณรฐอสลามแหงอรกเปนประเทศตอไป

คสงครามออนกำาลงและยอมรบแผนสนตภาพของคณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาตเพอยตสงครามเมอวนท 20 สงหาคม ค.ศ. 1988 ตอมาในวนท 3 มถนายน ค.ศ. 1989 เมออยาตอเลาะห โคไมน ผนำาศาสนาของอหรานถงแกอสญกรรมอหรานกลายเปนประเทศผแพทไมไดรบความเหนใจจากชาวโลก ทงตองรบภาระหนกในการบรณะฟ นฟประเทศ

สวนประธานาธบดซดดม ฮสเซน ของอรกภาคภมใจในบทบาทผนำาของตนในโลกอาหรบแมจะไมสามารถเอาชนะอหรานไดดดยเดดขาด อรกตองรบภาระหนกในการบรณะประเทศเชนกน อรกเผชญปญหากบชนกลมนอยชาวเครด (Kurds) ทางภาคเหนอและกลมนกายชอะหทางภาคใต อรกใชวธการปราบปรามชนกลมนอยอยางรนแรง จนมรายงานตอสหประชาชาตวาอรกปฏบตการละเมดสทธมนษยชนอยางรนแรง

เมออรกตองเผชญปญหาชนกลมนอย ปญหาความตกตำาทางเศรษฐกจ รวมทงมภาระรบดวนในการบรณะฟ นฟประเทศ ผนำาอรกไดแกปญหาทงหมดดวยการบกคเวตประเทศขนาดเลกผสงออกนำามนทตงอยทางตอนใตของอรกเมอวนท 2 สงหาคม ค.ศ. 1990 กอใหเกดความขดแยงระหวางประเทศ เรยกกนวา สงครามอาวเปอรเซย

43

1.2 สงครามอาวเปอรเซย (สงครามอรกลกลามคเวต) คเวตเปนประเทศในกลมอาหรบขนาดเลก ตงอยตอนบนของอาวเปอรเซย ทางเหนอและตะวนตกตดกบอรก ทางตะวนออกตดกบอาวเปอรเซย ทางใตตดกบซาอดอาระเบย มการคนพบนำามนปโตรเลยมในคเวตเมอ ค.ศ. 1930 ในปรมาณมาก ซงประมาณวามปรมาณรอยละ 20 ของปรมาณนำามนทงโลก นบตงแต ค.ศ. 1946 คเวตเปนประเทศผผลตนำามนรายใหญของโลกและสงออกนำามนมากเปนอนดบสองของโลก คเวตเคยเปนรฐในอารกขาขององกฤษระหวาง ค.ศ. 1914-1961 เมอคเวตไดรบเอกราชในวนท 19 มถนายน ค.ศ. 1961 รฐบาลอรกอางสทธวาคเวตเปนสวนหนงของตนตามหลกเชอชาต ภมศาสตรและสงคม แตสนนบาตอาหรบรบรองเอกราชของคเวต

เหตผลทอรกบกคเวตอยางสายฟาแลบในเดอนสงหาคม ค .ศ. 1990 เนองจากแรงกดดนจากหนสงครามอรก-อหราน อรกจงตองการคมแหลงนำามนของโลกคอคเวต เพอเพมอำานาจตอรองในการผลตนำามนและกำาหนดราคานำามน เหตผลสำาคญอกประการคอ อรกไมมทางออกทะเลหรอทางอาวเปอรเซย เพราะมหมเกาะบมยนและเกาะวาหบาหของคเวตขวางทางอย อรกจงมอาจขายนำามนโดยตรงแกเรอผซ อได ทงอรกยงตกลงกบอหรานเรองการใชเมองทาบสราผานรองนำาชด-อล-อาหรบไมได เหตผลอกประการ คอ อรกและคเวตมกรณพพาทดนแดนรมยลาห (Rumailah Oilfield) แหลงนำามนทสำาคญมาเปนเวลานานและหาขอยตไมได อรกจงถอโอกาสยดครองคเวตดวยเหตผลดานเศรษฐกจและยทธศาสตรของตน

ปฏกรยาประเทศตางๆ ทมตอการยดตรองคเวตของอรกแยกเปน 2 กลม คอ กลมแรกประกอบดวยสหประชาชาต ชาตอภมหาอำานาจ รวมถงกล มประเทศย โรปตะวนตกเหนตรงก นท ต องรกษาดลอ ำานาจในตะวนออกกลาง คณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาตมมตเป น

44

สงครามระหวาง อรกกบคเวต

เอกฉนทประณามการรกรานและเรยกรองใหอรกถอนทหารออกจากคเวตโดยไมมเงอนไข มตของคณะมนตรความมนคงอนดบตอมา คอ การประกาศควำาบาตรทางเศรษฐกจแกอรกและคเวต ยกเวนอปกรณทางการแพทยและอาหารเพอเหตผลดานมนษยธรรม อยางไรกด อรกไมไดปฏบตตามมตของสหประชาชาต

ปฏกรยาของประเทศตางๆ อกกลมคอ กลมประเทศอาหรบดวยกนซงแบงเปน 2 ฝาย คอ อยปต ซเรย ซาอดอาระเบย เรยกรองใหอรกถอนทหารออกจากคเวต สนบสนนการเขามาของกองกำาลงพนธมตรและถอวาตนปฏบตตามมตของสหประชาชาต อกฝายไดแก จอรแดน เยเมน ซดาน ตนเซย แอลจเรย และองคการปลดปลอยปาเลสไตน กลมนเรยกรองใหชาตอาหรบเจรจาหาทางแกปญหากนเองโดยไมตองใหเปนภาระขององคการระดบโลก นอกจากนกลมทสองยงมองวาการปฏบตตามมตของสหประชาชาต เทากบเปนการรงแกชาวอาหรบดวยกน โดยเฉพาะอยางยงเมอสหรฐอเมรกาดำาเนนการตางๆ เพอเรยกรองนานาชาตกดดนใหอรกถอนทหารออกจากคเวต ภาพของประธานาธบดซดดม ฮสเซน กลายเปนวรบรษชาวอาหรบททาทายโลกตะวนตก สาเหตทสหรฐอเมรกามปฏกรยาอยางรนแรงนน เพราะอรกทำาลายผลประโยชนของสหรฐอเมรกาในตะวนออกกลางและแสนยานภาพของอรกเปนอนตรายตออสราเอลพนธมตรทดของสหรฐอเมรกาในอนาคตอกดวย

เมอสหรฐอเมรกาและพนธมตรประเทศตางๆ สงกำาลงเขาไปในซาอดอาระเบยเพอปองกนการรกรานของอรก อรกหนไปฟ นฟความสมพนธกบอหราน ซงเปนศตรของสหรฐอเมรกาและเคยเปนศตรของอรกเองในสงครามอรก-อหราน อรกและอหรานไดทำาการแลกตวประกนจำานวน 70,000 คน และอรกไดถอนทหารของตนออกจากดนแดนของอหราน ซงอรกยดครองมาตงแตสงครามอรก-อหราน การกระทำาของอรกชใหเหนวาอรกตองการใหสถานการณดานอหรานสงบเพอไมตองพะวงศกสองดาน

45

สงครามอาวเปอรเซยเรมขนเมอวนท 17 มกราคม ค.ศ. 1991 ภายหลงจากประธานาธบดจอรจ บช แหงสหรฐอเมรกาสามารถดำาเนนวการทางการทตใหสหประชาชาตลงมตใหอรกถอนทหารออกจากคเวตโดยเดดขาดภายใน 15 มกราคม ค.ศ. 1991 มฉะนน กองกำาลงพนธมตรจะใชมาตรการบงคบดวยกำาลงตออรก เมอครบกำาหนเสนตาย สหรฐอเมรกาเปดฉากโจมตทางอากาศในอรกและคเวตดวยยทธการ พายทะเลทราย กองกำาลงพนธมตรรวมมอโจมตอรกอยางตอเนอง อรกซงอยในฐานะเปนรองพยายามดงอสราเอลเขารวมสงคราม โดยการยงจรวดสกด (SCUD) โจมตเมองเทลอาวฟและเมองทาไฮฟา หากอสราเอลหลงกลตอบโตอรก สงครามจะเปลยนโฉมหนาเปนสงครามระหวางอสราเอลและอาหรบ อรกกจะไดประเทศอาหรบทเปนศตรกบอสราเอลมาเสรมกำาลง แตความพยายามของประธานาธบดซดดมลมเหลวเมอสหรฐอเมรกาและพนธมตรสามารถยบยงมใหอสราเอลใชกำาลงตอบโต สงครามดำาเนนตอไปดวยความรวมมอของฝายพนธมตร ปฏบตการพายทะเลทรายไดดำาเนนมาถงวนท 2 กมภาพนธ ค.ศ. 1991 หลงจากนนกองกำาลงพนธมตรไดเปดฉากการโจมตภาคพนดนตออรก ในระยะเวลาเพยง 100 ชวโมงกองกำาลงพนธมตรกไดรบชยชนะอยางเดดขาดในการยดครองคเวตคนมาไดสำาเรจในวนท 26 กมภาพนธ นนเอง หลงจากอรกยดครองคเวตเปนเวลานานกวา 6 เดอน

ขอควรพจารณาจากสงครามอาวเปอรเซย คอ บทบาททเดนชดของสหประชาชาตในการระงบกรณพพาททงดวยวธการทตและกำาลงทหาร รวมทงควำาบาตรทางเศรษฐกจ มาตรการตางๆ เหลานสหประชาชาตจะเลอกใชตามความเหมาะสมของกรณ อยางไรกตาม บทบาทของสหประชาชาตในสงครามอาวเปอรเซย อยภายใตการชนำาของสหรฐอเมรกาอยางชดเจนทางการทตและการทหาร แสดงใหเหนวา บทบาทผนำาโลกของสหรฐอเมรกาลดความศกดลงในสถานการณการเมองโลกในปจจบน ความรวมมอระหวางประเทศมหาอำานาจเปนสงจำาเปน นอกจากนนยงแสดงให

46

เหนวาความสำาเรจเปนครงแรกทสหประชาชาตสามารถออกมตเพอลงโทษประเทศสมาชกทละเมดกฎบตรดวยการรกรานประเทศอน ทงนเปนผลของการยตการเผชญหนาของอภมหาอำานาจและความจำาเปนของการรวมมอของประเทศทงสอง

แมสงครามอาวเปอรเซยยตตงแตเดอนกมภาพนธ ค.ศ. 1991 แลวกตาม มาตรการควำาบาตรของสหประชาชาตไดบบคนเศรษฐกจของอรกมากขนกวาเดม ประชาชนอดอยากขาดแคลนอาหารและยารกษาโรคจนมสภาพรางกายททรดโทรม และตองเผชญกบภาวะเงนเฟออยางรนแรง ในเดอนพฤศจกายน ค.ศ. 1991 นน สหประชาชาตไดจดตงคณะกรรมการพเศษตรวจสอบอาวธของอรก (UN Special Commission on Irag : UNSCOM) เขาไปตรวจสอบแหลงผลตและทซอนอาวธเคม อาวธนวเคลยร และอาวธชวภาพของอรก เพอใหอรกทำาลายลางอาวธเหลาน หลงจากนนสหประชาชาตจะยกเลกมาตรการควำาบาตรตออรก

ปญหาความขดแยงระหวางสหประชาชาตกบอรกไดเกดขนเปนระยะๆ ตงแตอนสคอม(UNSCOM) ถกสงเขาไปปฏบตหนาทในอรกจนถงปจจบน อรกจะขดขวางการทำางานของอนสคอมอยเสมอๆ และมกถกกองกำาลงพนธมตร ซงมกมสหรฐอเมรกาเปนหวหอกทำาการโจมต เปนการลงโทษเสมอๆ เชนกน นอกจากนในเดอนสงหาคม ค.ศ. 1992 คณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาตไดจดตงเขตหามบนทางตอนใตของอรกและขยายมายงตอนเหนอเพมขนในเดอนกนยายน ค.ศ. 1996 ภายหลงสหรฐอเมรกาไดโจมตทางตอนใตของอรก เพอเปนการตอบโตอรก ปราบปรามชนกลมนอยชาวเครดอยางรนแรง

การเผชญหนาระหวางอรกและสหรฐอเมรกาทวความรนแรงมากขน และในเดอนธนวาคม ค.ศ. 1998 รฐมนตรวาการกระทรวงกลาโหมของสหรฐอเมรกา เตอนอรกวาจะมการโจมตอรกไดทกเวลาหากอรกยงคงขดขวางการปฏบตของอนสคอม ในทสดวนท 16 ธนวาคม ค.ศ. 1998 เจาหนาทของอนสคอมตองเดนทางจากอรกเพราะเกรงจะไดรบอนตรายจาก

47

อรก และเชาตรของวนรงขน ประธานาธบดบล คลนตน ไดสงกำาลงทหารไปยงอาวเปอรเซยรวมกบกองกำาลงทหารองกฤษเพอยงถลมอรกภายใตปฏบตการชอ ปฏบตการจงจอกทะเลทราย“ ” เปนเวลา 4 วน จน รสเซย ฝรงเศส รวมทงบรรดาชาตอาหรบอนๆ ตางประณามการกระทำาของสหรฐอเมรกาและองกฤษพรอมทงเรยกรองใหยตการโจมตอรก สวนสมาชกนาโต ญปน ออสเตรเลย นวซแลนด ตางสนบสนนมาตรการแขงกราวของสหรฐอเมรกาและองกฤษ

1.3 สงครามสหรฐอเมรกาบกอรก สงครามครงใหมนอาจถอเปนภาคสองของ ปฏบตการจงจอกทะเลทราย“ ” หลงจากสหรฐอเมรกาและองกฤษโจมตอรกเมอวนท 17 ธนวาคม 1998 มาแลว ความสมพนธระหวางสองประเทศมความหวาดระแวงกนมากยงขน สหรฐอเมรกากลาวหาวาอรกสะสมอาวธเคมและอาวธชวภาพ ซงเปนภยคกคามสนตภาพของโลก อรกยนยอมใหคณะผแทนตรวจอาวธขององคการสหประชาชาตหลายชดเขาไปตรวจสอบความจรง แตไมมรายงานวาพบอาวธรายแรงดงคำากลาวหาของสหรฐอเมรกา บรรยากาศความขดแยงรนแรงขน จนสหรฐอเมรกา องกฤษและออสเตรเลยสงกองกำาลงเขาประชดดนแดนอรก

สงครามเรมเชาตรวนท 20 มนาคม 2003 ภายในเวลาไมถง 1 เดอน กรงแบกแดดกถกกองกำาลงสหรฐอเมรกาและประเทศพนธมตรยดได และอรกถกยดครองแบบเบดเสรจเปนเวลา 14 เดอน เมอวนท 28 มถนายน ค.ศ. 2004 คณะบรหารปกครองอรกชวคราวของสหรฐอเมรกาและพนธมตรไดสงมอบอำานาจอธปไตยใหแกรฐบาลชวคราวของอรก โดยมนายอยาค อลลาว (Jyad Allawi) เปนนายกรบมนตร สหรฐอเมรกายงคงกองกำาลง 150,000 คน เพอชวยรกษาความสงบในอรกตอไป

48

สงครามสหรฐอเมรกาบก

รฐธรรมนญชวคราวของอรกกำาหนดภารกจหลกของคณะรฐมนตรชดนคอ การเตรยมการเลอกตงทวไปในปลาย ค.ศ. 2004 หรอตนป ค.ศ. 2005 เปนอยางชา และคณะรฐบาลชวคราวมอำานาจดำาเนนความชวยเหลอและการชำาระหนสนตางประเทศเทานน

ขอจำากดทสำาคญของคณะรฐบาลชวคราว คอ พวกทมอำานาจควบคมเหนอกองกำาลงพนธมตรทนำาโดยสหรฐอเมรกา สมพนธภาพของคณะรฐบาลชวคราวอรกกบกองกำาลงพนธมตรอยในรปของหนสวนความมนคงกองกำาลงพนธมตรจะหารอกบรฐบาลอรกกอนปฏบตการโจมตทกครง

ภารกจเฉพาะหนาทสำาคญของนายกรฐมนตรอลลาว คอการกวาดลางฝายตอตานและผกอการราย เพอนำาความสงบสขและเสถยรภาพมาสอรกโดยเรว เพอใหจดการเลอกตงไดตามกำาหนดโดยใชนโยบายอภยโทษแกฝายตอตานทวางอาวธ เพอดงสมาชกพรคคบาธและชาวสหนใหหนมารวมมอกบรฐบาลและพยายามชกจงพวกชอะหหวรนแรงไมใหหนไปผกมตรกบอหรานซงเปนพวกชอะห

ผนำานกายชอะหหวรนแรงคอ นายมอกตาดา อลซาดร (Mostatada Al-sadr) ทนำานกรบกวา 10,000 คน ตอสกบกองกำาลงสหรฐอเมรกาอยางดเดอด รฐบาลอรกรวมมอกบกองกำาลงสหรฐอเมรกาปราบปรามกลมของนายมอกตาดาอยางรนแรง จนกลายเปนสงครามกลางเมอง ความรนแรงเพมมากขน เมอกลมชอะหหวรนแรงใชวธจบตวชาวตางชาตทเขาขางสหรฐอเมรกา ทงทเปนทหารและพลเรอนฆาหลายคน รวมถงคนของประเทศทสงทหารไปรวมกบกองกำาลงพนธมตรในอรก เชน ฟลปปนส ญปน และตรก เปนตน ประเทศฟลปปนสเปนประเทศแรกทถอนทหารออกจากอรก เพอแลกกบการปลอยตวประกนชาวฟลปปนสซงเปนพลเรอน สวนสเปนถกกอวนาศกรรมวางระเบดรถไฟ 3 ขบวน เมอวนท 11 มนาคม ค.ศ. 2004 มผเสยชวตกวา 200 คน บาดเจบ 1,500 คน สงผลใหสเปนเลอกรฐบาลชดใหมและถอนทหารสเปนจำานวน 1,400 นายออกจากอรก

49

อนาคตของอรกดเหมอนยงกำาจดความรนแรงและกอการรายไมไดงายๆ รฐบาลตองเรงสรางสนตภาพและเสถยรภาพภายใน ในขณะเดยวกนกบทตองฟ นฟเศรษฐกจและระบบโครงสรางพนฐานของประเทศ อรกจำาตองพงพาความชวยเหลอจากตางประเทศ นอกเหนอจากเงนรายไดจากการคานำามน ปญหาอรกเปนเรองททงโลกตองตดตาม เพราะไมอาจคาดเดาเหตการณได ทราบเพยงแตวา ถงแมประธานาธบดซดดม ฮสเซน จะถกจบกมและอยในระหวางการพจารณาโทษ แตความรนแรงในอรกกยงไมหมดสนความขดแยงจนกลายเปนสงครามกลางเมองอรก ทำาใหการสรางสนตภาพเพอจดการเลอกตงรฐบาลถาวรดเปนสงทหางไกล

ประเทศไทยรวมมบทบาทในสงครามสหรฐอเมรกาบกอรก โดยรฐบาลไทยไดสงทหารจำานวน 443 นาย สงกดกองพนทหารชางเฉพาะกจ ปฏบตการเพอมนษยธรรม 976 ไทย – อรก กองทหารไทยชดนเปนสวนหนงของกองกำาลงผสมนานาชาต จำานวน 9,500 นาย โดยมทหารฟลปปนสบลแกเรย โปแลนด และสหรฐอเมรกา รวมปฏบตการดแลพนททางตอนกลางและตอนใตของอรกรวมถงเมองคารบาลา ซงเปนดนแดนศกดสทธของชาวมสลมชอะห กองกำาลงผสมชดนอยภายใตการบงคบบญชาของกองกำาลงโปแลนด ภารกจของกองกำาลงทหารไทยเสรจสนเมอเดอนกนยายน ค.ศ. 2004

ความขดแยงทางการเมองภายในประเทศ อาจเกดจากปญหาภายในประเทศนนเอง จากความแตกตางดานเชอชาต ภาษา ศาสนาและวฒนธรรม บางครงสงครามการเมองอาจกอใหเกดสงครามตวแทนของชาตมหาอำานาจ เชน สงครามกมพชา

สาเหตความขดแยงทางการเมองภายในประเทศมดงน1. ความสมพนธระหวางรฐบาลและประชาชน ความสำาเรจในการ

บรหารประเทศของทกรฐบาลขนอยกบความสมพนธทดระหวางรฐบาลและ

50

ความขดแยงทางการเมอง

ประชาชน ไมวาจะเปนรฐบาลทปกครองในระบอบใดกตาม พลงประชาชนคออำานาจของรฐบาลเสมอ ปญหาความขดแยงระหวางรฐบาลและประชาชนมกจะแสดงออกในหลายรปแบบ เชน นโยบายของรฐบาลไมสอดคลองกบความตองการของประชาชนในเรองนนๆ ประชาชนจงตอตานและไมใหความรวมมอแกรฐบาล ตวอยางเชน ความลมเหลวของรฐบาลเจยงไคเชคในการตอสกบฝายคอมมวนสตนำาโดยเหมาเจอตง ความลมเหลวของสหรฐอเมรกาในสงครามเวยดนาม ความลมเหลวของรฐบาลเวยดนามใตในการตอสกบเวยดนามเหนอ เปนตน นอกจากนนยงอาจเปนความขดแยงระหวางผนำารฐบาลกบผไมเหนดวย ซงอาจเปนฝายคานหรอพลงประชาชน อาจแสดงออกในรปของการปฏวตยดอำานาจของทหาร การประกาศกฎอยการศก การจบนกโทษทางการเมอง การเดนขบวนตอตานรฐบาลของประชาชน หรอการกอการจลาจล เชน กรณพฤษภาทมฬของไทยใน พ.ศ. 2535 หรอการกอจลาจลของนกศกษาเกาหลใต เปนตน

2. ความแตกตางทางวฒนธรรม ในประเทศทมประชาชนหลายเชอชาตเผาพนธอาศยอยรวมกน บางประเทศประชาชนกสามารถอยรวมกนอยางราบรน ยอมรบซงกนและกน เชน ประเทศสวสเซอรแลนด แคนาดา ออสเตรเลย และสหรฐอเมรกา แตในหลายประเทศความแตกตางทางวฒนธรรมนำาไปสความแตกแยกและความขดแยงอยางรนแรง เชน การจลาจลระหวางคนตางเชอชาตในประเทศรวนดา อนเดย ศรลงกา ชาด ซดาน เปนตน ปญหาลกษณะทรนแรงจนกลายเปนความขดแยงระหวางประเทศคอ นโยบายรงเกยจผว (Apartheid) ของสหภาพแอฟรกาใต แตในขณะนปญหานไดหมดสนไปแลว เปนตน

3. ความแตกตางดานศาสนา เปนปจจยสำาคญของการแตกแยกและความขดแยงแมจะเปนชนชาตเดยวกน แตนบถอศาสนาตางกน ตวอยางเชน ความขดแยงระหวางชาวฮนดและชาวมสลมในอนเดย นำาไปสการแยกประเทศอนเดยและประเทศปากสถาน ความขดแยงในเลบานอนซงเปนความขดแยงระหวางชาวเลบานอนทนบถอศาสนาครสตและผทนบถอ

51

ศาสนาอสลาม ในบางครงความขดแยงกเกดจากประชาชนทนบถอศาสนาเดยวกน แตคนละนกาย เชน ชาวไอรชทเปนโปรเตสแตนตกบชาวไอรชทเปนคาทอลกในไอรแลนดเหนอ หรอชาวอรกทนบถอศาสนาอสลามนกายชอะหกบผนบถอนกายสหน เปนตน

ความแตกตางดานศาสนาเปนสาเหตสำาคญของความขดแยงระหวางประเทศในแงทวา คนทนบถอศาสนาเดยวกนจะผกพนกนแมจะเปนคนละเชอชาตกตาม ดงนนเมอเกดความขดแยงทางการเมองเนองจากความแตกตางดานศาสนา คนตางชาตทนบถอศาสนานนๆ มกจะใหความชวยเหลอหรอเขาแทรกแซงจนความขดแยงจากความแตกตางทางศาสนายดเยอจนหาขอยตไมได ตวอยางเชน ชาวปาเลสไตนและชาวมสลมในเลบานอนจะขอความรวมมอและความชวยเหลอจากประเทศอาหรบทนบถอศาสนาอสลาม เพอตอสกบชนชนปกครองทเปนชาวครสเตยนหรอกรณกลมแบงแยกดนแดนชาวมสลมในภาคใตของประเทศฟลปปนส ขอความชวยเหลอจากชาวมสลมในตะวนออกกลาง เพอตอสกบรฐบาลทนบถอศาสนาครสตนกายคาทอลกของฟลปปนส เปนตน

4. ความไมเทาเทยมกนทางเศรษฐกจ มกเกยวของกบความแตกตางทางเชอชาต คานยมในการดำาเนนชวต และการประกอบอาชพ เชน ความขยน ประหยด และทำาการคาเกงของชาวจน ทำาใหชาวจนในเกอบทกประเทศมกเปนพอคาทคมบทบาททางเศรษฐกจ ตวอยางเชน ชาวจนในประเทศตางๆ ในเอเชยตะวนออกเฉยงใต เปนตน ความไมเทาเทยมกนและความบบคนทางเศรษฐกจนำาไปสความขดแยงในประเทศ เชน สงครามเลกทาสของสหรฐอเมรกามสาเหตมาจากความแตกตางของการประกอบอาชพระหวางชาวอเมรกนในภาคเหนอ ซงทำาการอตสาหกรรมและการคากบชาวอเมรกนในภาคใตซงทำาการเกษตรในไรขนาดใหญ จำาตองอาศยแรงงานทาสผวดำา เปนตน

2. การประสานประโยชน

52

การประสานประโยชน หมายถง ความรวมมอสานสมพนธเปนพนธมตร ทงทางดานเศรษฐกจ สงคมและการเมองการปกครอง มจดมงหมายเพอรกษาผลประโยชนของตนเปนสำาคญและยนยอม ยอมรบในความแตกตางหรอผลประโยชนทจะไดรบทเกดจากความรวมมอนนๆ ได

สาเหตทเกดการประสานประโยชนหรอความรวมมอระหวางประเทศ

1. การเผยแพรแนวคดของนกคดบางคน สนบสนนใหมความรวมมอระหวางประเทศเกดขน

2. ความตองการพงพาอาศยทางเศรษฐกจซงกนและกน 3. ความกาวหนาทางเทคโนโลย ทำาใหประเทศตางๆ ตองเสยงบ

ประมาณสงมากในการจดซอ อาวธ ยทโธปกรณแทนทจะนำาเงนมาพฒนาดานอนๆ แตละประเทศจงรวมมอกน เพอหาทางยตความขดแยง

4. การรณรงคของคนบางกลม เชน กลมกรนพซ (Grean Peace) คอกลมพทกษสงแวดลอมโลก

5. การมองเปนปญหารวมกน เชน ปญหาประชากรลนโลก ยาเสพตด เชน องคการอนามยโลก(WHO : Word Healht Organization)

รปแบบของความรวมมอระหวางประเทศ ไดแก 1. การทต 2. กฎหมายระหวางประเทศ 3. องคการระหวางประเทศ มทงรวมมอทางดานการทหาร เศรษฐกจผลดของความรวมมอระหวางประเทศ   กอใหเกดความรวมมอ

ระหวางประเทศกอใหเกดสนตภาพและความเปนธรรม เกดการชวยเหลอ พงพาอาศยซงกนและกนทงทางดานเศรษฐกจ การคา การแลกเปลยนวตถดบ เงนลงทน เทคโนโลยตาง ๆ มากขน           ผลเสยของการรวมมอระหวางประเทศ  อาจกอใหเกดการกดกน นำาไปสความขดแยงระหวางกลมได

53

การประสานประโยชนการรวมมอเพอสรางสรรคผลประโยชนของสวนรวมในกรอบของวตถประสงคทงระดบสากลโลกและระดบภมภาค ดงน

1. องคกรสากล คอ องคกรทความรวมมอระหวางประเทศตางๆ ในโลกในรปแบบการจดตงเพอประโยชนรวมกนของประเทศสมาชก ขอบเขตอำานาจหนาทขององคกรสากลจะครอบคลมดนแดนทวโลก ในการสรางสนตภาพและขจดความขดแยงระหวางประเทศ ไดแก สนนบาตชาต ในปจจบนคอ องคกรสหประชาชาต

2. องคกรขามชาต คอ การรวมตวของประเทศหรอบคคล โดยไมจำากดอยเฉพาะภมภาคแตมขอบเขตในระดบโลก องคกรขามชาตอาจมวตถประสงคดานการเมอง เศรษฐกจ หรอศาสนา ซงกลมเหลานเปนกลมกดดนในระบบการเมองโลก องคกรขามชาตแบงเปน 4 ประเภท ดงน

2.1 บรรษทขามชาต หรอองคการระหวางประเทศดานเศรษฐกจในระดบเอกชน หมายถง บรรษทธรกจเอกชนขนาดใหญของประเทศใดประเทศหนงหรอหลายประเทศรวมกนลงทนแตมกจการหลายสาขา เชน บรษทซพ บรษทไอบเอม

บรรษทขามชาตมบทบาททงดานบวกและดานลบตอความสมพนธระหวางประเทศ ในดานบวก บรรษทขามชาตชวยใหเกดการตดตอและการรวมมอทางเศรษฐกจระหวางประเทศขน นำาไปสความเขาใจอนด การเรยนรถายทอดเทคโนโลย ประสทธภาพของการจดการและบรหาร การลงทนและการจางงานในประเทศทบรรษทขามชาตเขาไปตงสาขา อยางไรกตาม บรรษทขามชาตอาจกอใหเกดผลเสย คอ บรรษทเหลานแบงปนผลประโยชนไมเปนธรรมแกประเทศเจาของทรพยากร มการกดคาแรง การใชทรพยากรธรรมชาตอยางฟมเฟอย การเกดปญหาสงแวดลอม ทสำาคญคอ บางครงบรรษทขามชาตเขาไปกาวกายแทรกแซง ทางการเมองภายในประเทศทตนเขาไปตงสาขาอยเพอปองกนผลประโยชนของตน ตวอยาง

54

ความรวมมอระดบโลก

เชน บรษทนำามนของกลมประเทศยโรปตะวนตก สนบสนนใหบรษทนำามนของสหรฐอเมรกา ซงมสาขาในลาตนอเมรกาไดเรยกรองใหรฐบาลประธานาธบดจอหน เอฟ เคนเนด ทำาการโคนลมรฐบาลคสโตรของประเทศควบา ซงไดยดบรษทนำามนของสหรฐอเมรกามาเปนของควบา ใน ค.ศ. 1961 เปนตน

2.2 กลมเชอชาต คอ กลมชนเชอชาตหนงซงมกเปนชนกลมนอยของประเทศใดประเทศหนง มการเคลอนไหวเพอเรยกรองเอกราชใหหลดพนจากการเปนสวนหนงของประเทศทมขนบธรรมเนยมประเพณ เชอชาตตางไปจากตน โดยมกลมเชอชาตเดยวกนในตางประเทศใหความชวยเหลอ เชน กลมอาหรบสนบสนนปาเลสไตนใหแยกออกจากการปกครองของอสราเอล เปนตน ปญหากลมเชอชาตกลมนอยกำาลงรนแรงในหลายภมภาค โดยเฉพาะอยางยงในอดตกลมประเทศยโรปตะวนออก เปนตน

2.3 กลมศาสนา คอ องคการระหวางประเทศของเอกชนทมบทบาทเกยวของกบแนวคดของศาสนา จดประสงคของกลมศาสนา คอ เปนศนยกลางเชอมโยงผทนบถอศาสนาเดยวกนใหมความสมพนธใกลชดกน ชวยเหลอซงกนและกนโดยไมคำานงถงเชอชาตและพรมแดนประเทศ ในศตวรรษท 20 กลมศาสนามบทบาทเพมขนในการเมองระหวางประเทศ เชน ผนบถอศาสนาอสลามมสวนสำาคญในการโคนลมพระเจาชาหแหงอหรานใน ค.ศ. 1979 – 1980 เพอสถาปนารฐอสลามอหราน ซงมผนำาทางศาสนาเปนผนำาประเทศ ความขดยงจนเกดสงครามอรก – อหราน และความขดแยงระหวางองกฤษกบไอรแลนดเหนอเปนตวอยาง 2 กรณ ความขดแยงของกลมศาสนาเดยวกนแตตางนกายกน เปนตน

ตรงกนขาม กลมศาสนากมสวนชวยสรางความเขาใจอนดระหวางประเทศ เชน องคการศาสนาครสตนกายโรมนคาทอลก บางองคการกมบทบาทสำาคญในการใหความชวยเหลอแกผลภยอนโดจนทขามมาพงพาในประเทศไทย ตลอดจนใหความชวยเหลอคนไทยบรเวณชายแดนทไดรบความเดอดรอนจากผอพยพเหลาน ซงเปนการแบงเบาภาระของ

55

รฐบาลไทยไปบางสวนหรอกรณพระบางกลมของฟลปนสตอตานรฐบาลประธานาธบดเฟอรดนาน มารคอสทปกครองอยางเผดจการและละเมดสทธมนษยชน

2.4 ขบวนการกอการรายระหวางประเทศ คอ กลมเอกชนทใชความรนแรงอยางเปนระบบเพอใหไดมาซงวตถประสงคทางการเมองหรอใชเปนขอตอรองเพอสงทตองการ เชน การเรยกรองเงนเพอความอยรอดของกลม การเรยกรองใหปลดปลอยนกโทษทางการเมอง หรอการเรยกรองความสนใจจากชาวโลกเพอโฆษณาวาขบวนการของตนมอทธพล วธการกอการรายมกใชวธรนแรง เชน การวางระเบดสถานทสำาคญตางๆ การจเครองบนโดยสาร การจบตวบคคลสำาคญเปนตวประกน เปนตน

ขบวนการกอการรายอาจมวตถประสงคหลกเพอแบงแยกดนแดน เพอตงเปนประเทศของเชอชาตตนขน เชน กลมกอการรายบาสกในสเปน บางครงขบวนการกอการรายถกใชเปนเครองมอของประเทศใดประเทศหนง เพอบอนทำาลายประเทศศตรของตน เชน ขบวนการปลดปลอยปาเลสไตนและขบวนการตอตานแหงอสลามหรอฮามาส (Hamas) ไดรบการสนบสนนจากประเทศทตอตานอสราเอล กลมกอการรายบางกลมไดรบการสนบสนนจากประเทศทมอดมการณศาสนาและขนบธรรมเนยมประเพณทสอดคลองกน เชน กลมผกอการรายทางภาคใตของไทย (ขบวนการพโล)และกลมกอการรายทางใตของฟลปปนส (ขบวนการโมโร) ซงเปนกลมทนบถอศาสนาอสลามกไดรบการสนบสนนอยางลบๆ จากบางประเทศทประชาชนสวนใหญนบถอศาสนาอสลาม เปนตน

กลาวโดยสรป นบตงแตสมยสงครามโลกครงท 2 บทบาทขององคการขามชาตขยายตวอยางกวางขวางและมอทธพลมากขน องคการเหลานจงเปรยบเสมอนกลมกดดนในความสมพนธระหวางประเทศเพอใหไดมาซงประโยชนสวนตวของตน

56

ความรวมมอระดบ

ความรวมมอระหวางประเทศทบทบาทและความสำาคญเพมขนในระดบภมภาค หมายถง องคการระหวางประเทศซงประกอบดวยประเทศสมาชกในภมภาคนนๆ มวตถประสงคเพอรวมมอกนระหวางประเทศสมาชกดานตางๆ ทมความคลายคลงทางดานภมศาสตร ประวตศาสตรประเพณ วฒนธรรมของประเทศสมาชก เพอใหเกดความรวมมอราบรนการจดการอยางมประสทธภาพเกดความเปนบกแผนของภาคสมาชก ชวยลดความขดแยงและสงเสรมสนตภาพระหวางประเทศ ทำาหนาทไกลเกลยกรณพพาทระหวางประเทศสมาชก เชน สมาคมอาเซยน

การรวมกลมทางเศรษฐกจหลงสงครามโลกครงท 2 การแขงขนทางการเมอง การทหาร และ

การสะสมอาวธทำาใหประเทศตางๆ ไดพฒนาความกาวหนาทางดานอาวธสงคราม จนกระทงสหประชาชาตไดใชความพยายามในการแกปญหาความขดแยงและสรางสนตภาพในโลก จนกระทงความขดแยงทางการเมองเรมลดลง การแขงขนทางเศรษฐกจและการคาเรมทวความรนแรงเพมขน เนองจากประเทศตางๆ ตองการปกปองและคมครองผลประโยชนของตนอยางเปนรปธรรม แตเนองจากเศรษฐกจโลกมระบบการคาทเปนเสรมากขน การผลตสนคาและบรการกระจายไปยงแหลงตางๆ อยางกวางขวางและรวดเรว ดงนนและละประเทศจงมงเนนการพฒนาทอยบนพนฐานของความไดเปรยบประเทศอนใหมากทสด

จากการแขงขนทางเศรษฐกจประเทศตางๆ ไดพยายามสรางอำานาจตอรองและความไดเปรยบทางเศรษฐกจทออกมาในรปของการรวมกลมเอเออประโยชนในกลมตน การรวมกลมทางเศรษฐกจแบงตามลกษณะการรวมกลมมดงน

1. การจดตงเขตปลอดภาษหรอเขตการคาเสร (Free Trade Area) มหลกการสำาคญ คอ มการยกเวนการเรยกเกบภาษศลกากรระหวางกลมประเทศสมาชก ประเทศสมาชกแตละประเทศยงมอสระเตมท

57

ในการกำาหนดอตราภาษศลกากรสำาหรบประเทศทไมไดเปนสมาชกของกลม การรวมกลมประเทศในลกษณะนพบมากทสดและเปนการรวมกนในรปแบบทงายทสด ตวอยางเชน องคการรวมมอทางเศรษฐกจแหงเอเชยและแปซฟก (Asia and Pacific Economic Cooperation : APEC) เขตการคาเสรอาเซยน (ASEAN Free Trade Area : AFTA) และเขตการคาเสรอเมรกาเหนอ (North America Free Trade Area : NAFTA) เปนตน

1) องคการความรวมมอทางเศรษฐกจแหงเอเชยและแปซฟกหรอเอเปค (APEC) ปจจยทกอใหเกดการรวมกลมในเอเชย – แปซฟก คอ

1. ความสำาคญของเอเชยและแปซกฟกในฐานะศนยกลางเศรษฐกจของโลกภมภาคนเปนภมภาคทมพลวตดานเศรษฐกจสงทสดในโลก มสดสวนรวมผลผลตรอยละ 50 ของผลตภณฑมวลรวมประชาชาตโลก การสงออกรอยละ 40 ของการสงออกรวมของโลกมสดสวนในการผลตและการคาโลกเพมขนมาโดยตลอดระยะเวลา 30 ป ทงนเพราะดนแดนสองฝงมหาสมทรแปซฟกเปนบรเวณทมประชากรอาศยอยมากทสกประมาณครงหนงของประชากรโลก อตราการเกดสง สงผลใหแหลงแรงงานราคาถกเปนตลาดขนาดใหญ ภมภาคนเปนผสงออกสนคาเกษตรและแรธาตรายใหญของโลก ขณะเดยวกนความหลากหลายทางเศรษฐกจของกลมประเทศรมมหาสมทรแปซฟกมทงกลมผนำา ไดแก สหรฐอเมรกา สาธารณรฐประชาชนจน และญปน กลมประเทศทมความกาวหนาทางเศรษฐกจสง เชน นวซแลนด ออสเตรเลย เกาหลใต ไตหวน ฮองกง และสงคโปร และกลมเกษตรกรรมและสนคนเกษตรแปรรปแหลงใหญคอ ประเทศในกลมอาเซยน ลวนแลวแตสงเสรมความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจในอตรารอยละ 10 ตอป

2. การเปลยนแปลงนโยบายเศรษฐกจและการคาโลก แตเดมนโยบายเศรษฐกจและการคาของประเทศสมาชกเอเปกสวนใหญ คอ การ

58

พฒนาเศรษฐกจโดยอาศยภาคเอกชน การสงเสรมการลงทนจากตางประเทศ การสงเสรมการผลตอตสาหกรรมเพอสงออกในขณะทกลมประเทศอาเซยนเนนนโยบายสงเสรมการผลตเพอทดแทนการนำาเขา เมอการคาโลกเปลยนเปนการคาเสรมากขน ทำาใหประเทศในเอเชยตองเผชญกบการกดกนทางการคาจากประเทศอตสาหกรรมและประเทศมหาอำานาจทางเศรษฐกจรนแรงยงขนไมเวนแมแตจากประเทศเอเชยดวยกน เชน ญปนหรอประเทศตลาดการคาใหญของกลมประเทศเอเชย คอสหรฐอเมรกาใชนโยบายการคาทเขมงวด เชน การใชกฎหมายการคาและแรงกดดนตอเรองทรพยสนทางปญญา เปนตน ดงนนเพอมใหการขยายตวทางเศรษฐกจของกลมประเทศในเอเชยตองหยดชะงก จงจำาเปนตองรวมกลมเศรษฐกจระดบภมภาคเพอใชเปนเวทในการเจรจาตอรองและรวมมอกนแกไขปญหา

3.ผลกระทบจากการรวมกลมทางการคาในภมภาคอนของโลก ทสำาคญคอ สหภาพยโรป ( European Union : EU ) รวมกลมเศรษฐกจกนทใหสทธพเศษทางการคาแกประเทศแถบทะเลเมดเตอรเร-เนยน แอฟรกา แครบเบยน และหมเกาะแปซฟกซงเปนอดตดนแดนอาณานคมของตนสงผลกระทบอยางหนกตอกลมประเทศในเอเชย นอกจากน การจดตงเขตการคาเสรอเมรกาเหนอหรอนาฟตา ระหวางสหรฐอเมรกา แคนาดา และแมกซโกสงผลกระทบซำาเตมแกประเทศในเอเชย โดยเฉพาะกลมประเทศอาเซยนซงผลตสนคาแปรรปประเภทเดยวกบเมกซโก การรวมกลมเอเปคจงเปนวธเรงรดใหเปดเสรดานการคาและการลงทนระดบกวางและเรวขน

เอเปคกอตงเมอเดอนพฤศจกายน พ.ศ.2532 สมาชกในปจจบนมทงหมด 21 ประเทศ ไดแก ประเทศสมาชกของกลมอาเซยน 7 ประเทศ คอ บรไน อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส ไทย สงคโปร และเวยดนาม กลมประเทศพฒนาทางอตสาหกรรม 5 ประเทศคอ สหรฐอเมรกา แคนาดา ญปน ออสเตรเลย นวซแลนด รวมทงจน เกาหลใต ไตหวน ฮองกง

59

เมกซโก ปาปวนวกน ชล เปร และรสเซย ทงนเวยดนาม เปร และรสเซย ไดสมครเขาเปนสมาชกใน พ.ศ.2541 หลกการสำาคญของเอเปก คอ

1. สงเสรมความรวมมอดานการคา การลงทน และการถายทอดเทคโนโลยระหวางประเทศสมาชก รวมถงการพฒนาทรพยากรมนษย เพอใหภมภาคเอเชย-แปซฟก ดำารงรกษาความเปนภมภาคทมอตราความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจสงทสดภมภาคหนงของโลก

2. ลดอปสรรคทางการคาและสนบสนนการคาพหภาคทเปดเสรภายใตระบบแกตต

3. ไมเปนการรวมกลมทางการคา4. หารอและแลกเปลยนความคดเหนเกยวกบภาวะและแนวทางการ

แกไขปญหาทางเศรษฐกจของทงประเทศสมาชกและภมภาค กลมเอเปคมสำานกงานเลขานการอยทสงคโปรประเทศสมาชก

หมนเวยนเปนเจาภาพจดประชมระดบรฐมนตรเปนประจำาทกป ผลการประชมครงท 3 กำาหนดใหเปดเสรทางการคาและการลงทนในภมภาคภายใน พ.ศ. 2553 สำาหรบประเทศพฒนาแลว และภายใน พ.ศ.2563 สำาหรบประเทศกำาลงพฒนาผลดและผลเสยทไทยไดรบจากการเปนสมาชกเอเปก

ผลดทไทยไดรบ คอ1. การเขารวมกลมเอเปกซงเปนประเทศมหาอำานาจทางเศรษฐกจ 2

ประเทศ คอ สหรฐอเมรกาและญปน เปนผลดตอการสรางพลงทางเศรษฐกจแกไทย เพอลดความกดดนจากการกดกนทางการคาของประเทศทงสองทมตอไทย เปนโอกาสดทไทยจะไดรบถายทอดเทคโนโลยการฝกอบรมเพอพฒนาทรพยากรมนษย การปรบประสานระเบยบปฏบตดานการบรหารตางๆ เชน ระบบศลกากรและมาตรฐานสนคาใหเขาสมาตรฐานระดบโลก

60

2. ผลดดานการคาและการลงทนของไทย เพราะกลมสมาชกเอเปคเปนประเทศคคาทสำาคญของ

ไทย มมลคาการคารอยละ 68.7 ของมลคาการคารวมของไทย และเปนกลมประเทศรวมลงทนในประเทศไทยประมาณรอยละ 75 ของมลคาการลงทนจากตางประเทศทงหมด

ผลเสยตอประเทศไทย คอ 1.กลมสมาชกเอเปคมความแตกตางในระดบการพฒนา

ทางการเมองและความกาวหนาทางเศรษฐกจหลายระดบ ประเทศเลกๆทกำาลงพฒนา เชน ประเทศไทยและกลมประเทศอาเซยน อาจถกกลมประเทศพฒนาแลวกดดนใหยอมรบและปฏบตในระเบยบทเรายงไมพรอมและเสยเปรยบ เชนนโยบายการเปดการคาเสรในหมสมาชก จะเปนชองทางใหประเทศพฒนาแลวเรยกรองใหประเทศกำาลงพฒนาเปดตลาดเพอสนคาทมตนทนตำาของตนมากขน

2.ไทยตองปรบตวเพอใหสามารถแขงขนและแสวงหาประโยชนจากตลาดทจะเปดกวางใน

อนาคต3.ไทยตองพฒนาลดตนทนการผลตและพฒนาสนคาใหม

มลคาสงขน เพอหลกเลยงการแขงขนจากตลาดระดบลาง สนคาการเกษตรและกลมเกษตรอตสาหกรรมบางชนดมตนทนการผลตสงกวาการนำาเขา เชน กลมวตถดบอาหารสตว ถวเหลอง ขาวโพด ปลาปน พชนำามน นำามนปาลม นำามนมะพราว เนอมะพราว

4.จะตองปรบนโยบายในการผลต เชน ลดพนทผลตหรอผลตและแปรรปเพอใหราคาสงขน

เปนตน 2) เขตการคาเสรอาเซยน หรอ อาฟตา ( Asean Free

Trade Area: AFTA )

61

กลมอาเซยนประกอบดวย กลมประเทศทมอาณาเขตกวางขวางและมทรพยากรหลายชนด

เอออำานวยตอการพฒนาเศรษฐกจของกลมในระหวาง พ.ศ. 2520-2523 เศรษฐกจขยายตวในอตราเฉลยรอยละ 7.9 ตอป ซงนบวาเปนอตราทสงเมอเทยบกบการขยายตวทางเศรษฐกจของประเทศตางๆ และอตราการขยายตวของเศรษฐกจโลก จะเปนรองกแตการขยายตวทางเศรษฐกจของกลมประเทศอตสาหกรรมใหมในเอเชย ( The Newly Industrializing Asian Countries : NIC’s ) ไดแก ไตหวน เกาหล ฮองกง และสงคโปร

ตอมาระหวาง พ.ศ. 2524-2533 เศรษฐกจของกลมอาเซยนขยายตวในอตราเฉลยรอยละ 5.4 ตอป ซงเปนการขยายตวทชา ทงนเพราะอาเซยนกำาลงอยในชวงของการพฒนานโยบายเศรษฐกจและการคาทเปนเสรมากขน รวมถงการสงเสรมการสงออกและการเขาไปมสวนรวมในตลาดโลก แตเนองจากมการรวมกลมประเทศทางเศรษฐกจขนในหลายภมภาคของโลก สงผลใหอาเซยนขาดพลงตอรองทางเศรษฐกจ สถานการณดงกลาวทำาใหอาเซยนหนมาใหความสำาคญตอการรวมมอทางเศรษฐกจภายในกลมมากขนหลกการสำาคญของอาฟตา มดงน

1. ดานการคา ไดเรงการขยายตวทางการคา โดยการขจดอปสรรคของการคาระหวางประเทศ

สมาชกและสงเสรมความรวมมอทางการคาในรปของขอตกลงวาดวยสทธพเศษทางการคาใหสทธพเศษดานภาษศลกากรสำาหรบสนคาบางประเภทรอยละ 20-50

2. ดานอตสาหกรรม อาเซยนจดทำาโครงการอตสาหกรรมขนาดใหญรวมกน โดยกำาหนดความ

รวมมอ 3 โครงการคอ 1)โครงการอตสาหกรรมอาเซยน เปนโครงการทมการแบงสวนการลงทนอตสาหกรรมขนาดใหญในระหวางประเทศสมาชก

62

แตละประเทศจะรบผดชอบประเทศละหนงโครงการ โดยมสมาชกประเทศอนรวมลงทนดวย เชน โครงการผลตเกลอหนโซดาแอชของไทย โครงการผลตทองแดงของฟลปปนส เปนตน 2) โครงการแบงการผลตทางอตสาหกรรมของอาเซยน มเปาหมายใหภาคเอกชนมบทบาทในการดำาเนนการโครงการอตสาหกรรม โดยผานสภาหอการคาและอตสาหกรรมอาเซยน ( ASEAN Chamber of Commerce and Industry ) ภายใตโครงการน ภาคเอกชนของประเทศสมาชกจะผลตสนคาเฉพาะอยางเพอแลกเปลยนระหวางกนในพกดอตราภาษศลกากรพเศษ เชน ประเทศสมาชกไดตกลงจะรวมกนผลตชนสวนรถยนต โดยอนโดนเซยจะผลตเครองยนตดเซลขนาด 80-135 แรงมา เพลารถและจกรยานยนต มาเลเซยจะผลตซลอรถ นอต ซลวด โซของรถจกรยานยนต สวนฟลปปนสจะผลตตวถงรถยนตและกระปกเกยร เปนตน 3) โครงการรวมมอลงทนทางอตสาหกรรมอาเซยน เปนโครงการรวมลงทนทางอตสาหกรรมระหวางประเทศสมาชกอยางนอย 2 ประเทศ ภายใตโครงการนผลผลตจะไดรบการยอมรบวาเปนการผลตในนามอาเซยนและไดรบสทธพเศษทางการคา สทธพเศษทางศลกากร และสทธพเศษในการลงทนภายใตเงอนไขพเศษบางประการ

3. ดานการคลงและการธนาคาร อาเซยนมบทบาทดานการเงนตอประเทศสมาชกโดยมการแตงตงคณะกรรมการ 4 คณะ ไดแก คณะกรรมการวาดวยการเงนและการธนาคาร ( Committee on Finance and Banking ) ประกอบดวยตวแทนจากกระทรวงการคลงและธนาคารของแตละประเทศ มหนาทประสานความรวมมอดานการเงนระหวางประเทศสมาชก คณะทสองคอ สภาธนาคารอาเซยน ( Asian Banking Council ) ประกอบดวยผบรหารธนาคารพาณชยของประเทศสมาชก มหนาท 1)ชวยสงเสรมการบรหารงานของธนาคารใหเปนไปอยางมประสทธภาพและความมนคง 2)ใชปจจยทางการเงนเพออำานวยประโยชนในภมภาคนและ 3) ปรบปรงระบบขางสารและการรวมมอทางการเงนให

63

ใกลชดยงขน คณะกรรมการทสาม คอ บรรษทเงนทนอาเซยน (Asian Finance Cooperation ) เปนสถาบนการเงนระหวางประเทศสมาชก มวตถประสงคในการสงเสรมทางการเงนสำาหรบอตสาหกรรมทมสวนแบงในตลาดอาเซยน บรรษทเงนทนอาเซยนกอตงใน ค.ศ.1981 มสำานกงานอยทสงคโปร และสดทายคอสมาคมธนาคารกลางอาเซยน ( Southeast Asian Nations Central Bank ) ทำาหนาทประสานงานระหวางธนาคารกลางและเจาหนาทการเงนของอาเซยน แกปญหาสภาพคลองทางการเงนระหวางประเทศโดยขยายเวลาและขยายเงนออกไปอยางตอเนอง

4. ดานโภคภณฑพนฐาน กำาหนดใหอาหารและพลงงานเปนโภคภณฑพนฐานทไดรบสทธพเศษทางการคาโดยใหมการเสนอขายและเสนอซอแกประเทศสมาชกกอนอาหารเพอความมนคง

การจดตงเขตการคาเสรอาเซยน เปนขอเสนอทรฐบาลไทยโดยนายกรฐมนตรอานนท ปนยารชน ไดเสนอเมอวนท 24 มถนายน พ.ศ.2534 ในระหวางทนายกรฐมนตรสงคโปรมาเยอนไทยดวยเหตผลวาเศรษฐกจโลกไดมการเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว ถามการรวมกลมเขตการคาเสรในกลมอาเซยนแลวจะสงผลใหอาเซยนมอำานาจตอรองทางเศรษฐกจมากขน ขอเสนอของไทยไดรบความเหนชอบในการประชมรฐมนตรตางประเทศและรฐมนตรเศรษฐกจของอาเซยนผลดของการตงเขตการคาเสรอาเซยน คอ

1. การตงเขตการคาเสรอาเซยนชวยใหการคาภายในกลมประเทศสมาชกเปนไปอยางเสรปราศจาก

มาตรฐานการกดกนทางการคา สงผลดใหเกดการขยายตวของการคาระหวางสมาชก

2. อาฟตากลายเปนตลาดขนาดใหญทมรายไดประชาชาตประมาณ 310 พนลานดอลลาสหรฐอเมรกา

เปนแรงจงใจใหนกลงทนในทองถนและนกลงทนตางชาตเขามาลงทน

64

3. การเพมความสามารถในการแขงขนและสรางอตสาหกรรมประเภทใหม ๆ ของอาเซยน เพอ

รกษาผลประโยชนของผบรโภค4. การเพมอำานาจตอรองทางการคากบกลมเศรษฐกจในภมภาคอนๆ

ผลเสยของการตงการคาเสรอาเซยน คอ1. กลมอตสาหกรรมทดอยประสทธภาพของประเทศสมาชกจะไม

สามารถแขงขนและอยรอดไดในระบบการคาเสร

2. อาจกอใหเกดความขาดแคลนวตถดบบางประเภท เนองจากการขยายการผลต ประเทศสมาชกตอง

พยายามพฒนาคณภาพผลผลต ลดตนทน และแขงกนขยายตลาด จงจะสามารถเกบเกยวผลผลตได

ผลกระทบสำาหรบประเทศไทย คอ ไทยไดรบผลดมากกวาผลเสย เนองจากไทยเปนประเทศผผลต

สนคาหลายประเภททมคณภาพดและตนทนคอนขางตำา อตสาหกรรมบางอยางจะตองปรบตวเพอใหสามารถแขงขนอยางเสรในตลาดได

3) เขตการคาเสรอเมรกาเหนอ ( North America Free Trade Area : NEFTA ) ประกอบดวยประเทศสมาชก 3 ประเทศ ไดแก สหรฐอเมรกา แคนาดา และเมกซโก เขตการคาเสรในอเมรกาเหนอเปนทคาดหวงวาจะเปนการเพมพลงตอรองทางเศรษฐกจของกลมประเทศสมาชก เพอใหสามารถแขงขนกบการคาของสหภาพยโรปและญปน ทงยงชวยสงเสรมการขยายตลาดสนคาของสหรฐอเมรกาและเปนการนำาไปสการขยายขอตกลงความรวมมอทางการคากบกลมประเทศในอเมรกากลางและในอเมรกาใตในอนาคต

การกอตงเขตการคาเสรในอเมรกาเหนอใชหลกการคาเสรระหวางประเทศสมาชกทสามารถขายสนคาโดยปลอดจากภาษศลกากรตอกน สหรฐอเมรกาคาดหวงวาการใชนโยบายการคาแบบเสรของ 3 ประเทศ

65

สมาชกทมดนแดนกวางใหญ มประชากรจำานวนมาก และเปนการรวมกลมของสองประเทศพฒนาแลวทร ำารวยกบหนงประเทศกำาลงพฒนาทมทรพยากรและแรงงานราคาถก จะเปนการเพมสวนแบงในตลาดของสนคาอเมรกา การรวมตวของนาฟตาเปนการรวมของสามประเทศทมความแตกตางของระดบการพฒนา คอ เมกซโกมประชากรเกอบ 100 ลานคน แตมรายไดเฉลยตำากวา 1 ใน 8 ของรายไดเฉลยของประชากรสหรฐอเมรกาและประชากรแคนาดา เมอนาฟตามความรวมมอทางการคา การลงทน และใชนโยบายการคาเสรแกสมาชก โอกาสทสนคาแคนาดาจะเขาไปเพมสวนแบงแทนทสวนแบงสนคาของสหภาพยโรปในตลาดเมกซโกจงเปนไดงายขน ยงไปกวานน เมอเมกซโกสามารถพฒนาระดบเศรษฐกจได เมกซโกจะกลายเปนแหลงลงทนทสำาคญของแคนาดาและสหรฐอเมรกา

เมกซโกแมจะมความไดเปรยบในเรองทรพยากร วตถดบ สถานทตง โรงงาน ตลอดจนมแรงงานราคาถกมาก แตเมกซโกมจดออน เชน รปแบบการปกครองทไมเปนประชาธปไตย การละเมดสทธมนษยชน และการใชแรงงานเดก เมกซโกคาดหวงวาการเขาเปนสมาชกนาฟตาจะเปนการเรมตนของการการพฒนาระบบการผลตและการคาใหมมาตรฐานสงขน สทธพเศษดานการคา การลงทนและการปลอดภาษศลกากร ในระหวางประเทศสมาชกจะสงผลใหสนคาของเมกซโกไดเปรยบในการเพมสวนแบงในตลาดสหรฐอเมรกาและแคนาดา นอกเหนอจากความไดเปรยบเรองคาขนสงทถกกวา เมอเมกซโกเขาไปมสวนใหญในตลาดทใหญทสดและมงคงทสด คอ สหรฐอเมรกาแลว เมกซโกจะกลายเปนแหลงทนาลงทนทตองแยงชงระหวางสองประเทศสมาชกทเหลอกบกลมสหภาพยโรป ซงมสวนบงในตลาดเมกซโกรองจากสหรฐอเมรกาผลกระทบนาฟตาตอประเทศไทย

ผลกระทบตอประเทศไทยคอ การกอตงนาฟตาจะสงผลกระทบอยางมากตอกลมอาเซยนโดยเฉพาะอยางยงประเทศไทย เพราะเมกซโกเปนคแขงสนคาหลายชนดของอาเซยน ขณะเดยวกนเมกซโกจะดงดดการลงทน

66

จากสหรฐอเมรกา แคนาดา และกลมสหภาพยโรปทตองการเจาะตลาดอเมรกาเหนอ ประเทศไทยจะไดรบผลกระทบตอการสงออกสนคาเกษตรและสนคาแปรรป เชน ถว ขาวโพด ผลตภณฑทนากระปอง กงสดแชแขง ผก ผลไม สงทอ และรองเทากฬาทสงไปยงตลาดสหรฐอเมรกา เพราะถกแบงตลาดโดยสนคาเมกซโกซงมตนทนการผลตและคาขนสงไปยงตลาดสหรฐอเมรกาถกกวา

2. การรวมกลมประเทศเปนตลาดรวม ( Common Market ) มวตถประสงคเพอสงเสรมการคาเสร

ระหวางประเทศสมาชกใหมการคาเสร มการกำาจดอปสรรคทางการคา โดยการยกเลกภาษศลกากรและการจำากดปรมาณการคา โดยใชอตราภาษขาเขาและนโยบายการคาทสอดคลองกน รวมทงใหมการเคลอนยายของปจจยการผลตอยางเสร

การรวมกลมเปนตลาดรวมมในหลายภมภาค เชน องคการตลาดรวมอเมรกากลาง( The Central American Common Market: CACM ) องคการตลาดรวมแหงกลมประเทศอาหรบ ( The Arab Common Market ) เปนตน

1) องคการตลาดรวมอเมรกากลาง ( The Central American Common Market : CACM )

ประกอบดวยสมาชกแรกเรม 5 ประเทศ ไดแก กวเตมาลา นการากว เอลซลวาดอร ฮอนดรส คอสตารกา ซงไดลงนามกอตงองคการตลาดรวมเมอวนท 13 ธนวาคม ค.ศ. 1960 วตถประสงคขององคการตลาดรวมอเมรกากลาง คอ การดำาเนนงานเพอนำาไปสการคาเสรระหวางประเทศสมาชกและการรวมมอกนทางเศรษฐกจ โดยเฉพาะอยางยงการเคลอนยายของแรงงานและทนระหวางประเทศสมาชก

กลมประเทศสมาชกทง 5 ไดเรมสงเสรมการคาเสรระหวางกนมาตงแต ค.ศ.1950 โดยเรมลดอตราภาษศลกากรสนคาบางชนด แตมการยกเลกภาษศลกากรภายในประเทศสมาชก เมอ ค.ศ. 1960 เพอลงนาม

67

ยกฐานะเปนองคการตลาดรวมอเมรกากลาง นอกจากน ยงจดตงธนาคารเพอบรณาการทางเศรษฐกจแหงอเมรกากลาง (Central American Bank for Economic Integration) ขนใน ค.ศ.1960 เพอสงเสรมและพฒนากจกรรมทางเศรษฐกจของประเทศสมาชก

โครงสรางระบบเศรษฐกจของประเทศสมาชกทง 5 แตกตางกน กลาวคอ กวเตมาลา มผลตภณฑภายในประเทศมากทสด แตคอสตารกามรายไดตอหวมากทสด ในขณะทฮอนดรสยากจนทสดในกลม นการากวและคอสตารกามรายไดสวนใหญจากลตภณฑทางดานอตสาหกรรมเกษตรและผลตภณฑจากปาไม สวนอกสามประเทศสมาชกมรายไดหลกจากการเกษตร ปาไม และประมง

2) องคการตลาดรวมแหงกลมประเทศอาหรบ (The Arab Common Market) กอตงเมอ ค.ศ. 1964 ประกอบดวยประเทศสมาชก ไดแก จอรแดน ซเรย สาธารณรฐอาหรบเยเมน และอยปต วตถประสงคขององคการตลาดรวมแหงกลมประเทศอาหรบ เพอขจดมาตรการทางภาษศลกากรและอปสรรคทางการคาระหวางประเทศสมาชกใน ค.ศ. 1969 สำาหรบผลผลตดานเกษตรอตสาหกรรมเกษตรแปรรป และผลตผลจากธรรมชาต ตอมาใน ค.ศ. 1973 ยกเลกภาษศลกากรสำาหรบผลตผลทางอตสาหกรรม ปจจบนความรวมมอนไมมอกแลว

3. การรวมกลมประเทศเปนสหภาพศลกากร (Customs Union) หมายถงการใชนโยบายการคาเสรระหวางประเทศสมาชกของกลมในทางตรงกนขาม สมาชกจะใชนโยบายกดกนทางการคาดวยมาตรการภาษกบประเทศนอกกลม โดยประเทศสมาชกจะตงกฎเกณฑการคารวมทงอตราภาษศลกากรมาปฏบตรวมกน ตวอยางของสหภาพศลกากร ไดแก สหภาพศลกากรกลมประเทศเบเนลกซ (Customs Union of Benelux) กอตงใน ค.ศ. 1944 ประกอบดวยสมาชก 3 ประเทศ คอ เบลเยยม เนเธอรแลนด และลกเซมเบรก ไดลงนามจดตงสหภาพศลกากรขน มวตถประสงคจะสงเสรมความรวมมอทางเศรษฐกจ

68

ระหวางสมาชก โดยงดเวนไมเกบภาษศลกากรขาเขาระหวางกน แตทง 3 ประเทศสมาชกจะเรยกเกบภาษศลกากรในอตราเดยวกนกบสนคาของประเทศอนๆ นอกกลม

ความสำาเรจของสหภาพศลกากรเบเนลกซ สงผลใหเศรษฐกจของกลมเจรญกาวหนา ประชาชนมรายไดเพมขน ทำาใหรฐบาลมความมนคง และมเสถยรภาพสง

เอกสารอางองชวลย ณ ถลาง .2548. เหตการณปจจบน. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช.มนส ธญญเกษตร.2542 . วถโลก . กรงเทพฯ: เธรดเวฟ เอดดเคชน.

69