2 3

राम राम, काका राम राम, आउनहोस मेनेजर ु

साहेब, ब�नहोस साहेब ।ु

थाह छ हैन गाउँमा खाता खो�नको �नि�त

�श�वर लागेको छ। �तमी त देखा परेको छैन।

खाता नखो�ने हो �क कसो ?

के खो�न साहेब, पसै ा न ै बाँ�दैन। दाल रोट� ु

मि�कलले च�दैछ । ु

कि�त त बाँ�छ होला, अ ँ यो बताऊ �क पान-

�बडी, गटका खाने गछ� ?ु

पान-�बँडी होइन, अ ँ गटका ु

चा�हँ खाने गछ� ।ु

ए ! दै�नक क�त गटका खा�छौ त ?ु

य�त ैचार-पाँच

चार-पँच !!! अरे .... आठ

दस खाने गछ� ।

यो गटका क�तमा पाउँछ ? ु

अ�हले क�त महंगाई छ, गटका प�न महंगो ु

आउँछ। अ ँम चा�हँ दई ��पयाँ गन� खा�छ ।ु ु

अथा�त ्दै�नक दश ��पयाँ गटकाका �नि�त खछ� गछ�। य�द ु

गटका खान ब�द गरे दै�नक दश ��पयाँ बचत गन � स�छौ ?ु

साहेब क�हले कह�� त �यो

भ�दा धेर खाने गछ� ।

अब दै�नक दश, �यसो हो भने म�हनामा तीन

सय अ�न वषम� ा तीनहजार छ सय ��पयाँ बचत

गन � स�छौ। हो �क होइन ?

वषम� ा तीन हजार छ सय ��पयाँ ?

हो, अ�न बक� मा खाता खोलेर �यसमा जमा गरे बक� ले

थप अ�त�र�त �याज �दनेछ !

य�त धेरै पसैा ? अ�न थप �याज ? �यसो

भए हा�ो पसै ा क�त ब�� भएर जानेछ ! ृ

यसले त म आ�नो कमल�को �नि�त �सलाई

म�सन �क�न स�नेछ।ु

4 5

काका ! यो बताऊ, य�द केह� पसै ाको अचानक

आव�यकता परे अथवा कोह� �बरामी अथवा अ�य

केह� भए के गछ� ?

साहेब केह� पसै ा त बचाएर रा�ने गछ� �न ! य�द ु

धेरै आव�यक परे महाजनकोबाट ऋण �लने

गछ�।ु

ए ! कहाँ रा�छौ ?

म त आ�नो लगामा गाँठो पारेर अ�नको ु

�ड�बामा लकाएर रा�छ ।ु ु

कन ैभाँडामा अथवा लगाको ु ु

थाकह�मा...

यसर� रा�दा त हराउने, चोर� हने अथवा मसाले ुु

का�ने डर हनेछ ।ु

करा त तपा� ठ�कै गनह� ँदैछ। एक समय ु ु ु

बखा�मा गाउँमा पानी भ�रयो। �यस समय

घरका साम�ीको साथ-साथ ै मेरो पसै ा

प�न बगेको �थयो।

बक� मा जमा गरेको भए त बाँ�ने �थयो अ�न

समयमा काम प�न ला�ने �थयो।

तर बक� मा प�न पानी भरेको �थयो।

खाताको स�पण � �हसाब म�य क��यटरमा सर��त ू ु ु ु

रहनेछ। यसकारण तपा�को पसै ा सध � सर��त रहनेछ ु

अ�न तपा� ज�हले प�न जहाँबाट प�न पसै ा �नका�न

स�नहनेछ।ु ु

�यसो भए सरकार� अनदान �ा�त गन �ु

सर��त हने भयो। ु ु

अ ँअक� करा, य�द टाडाको गाउँ अथवा शहरमा ु

ब�ने आफ�त, ई�ट�म� सबलै ाई बक� बाट सिजलोसंग

पसैा पठाउन स�कनेछ, जन पसै ा सोह� �दन �ा�त ु

हनेछ अ�न उनीह�ले ज�हले चाहे �नका�न स�नेछन। ु

�यसो भए अब भन खाता खो�न आव�यक छ �क

छैन?

हजर साहेब। मेरो खाता ु

कसर� खो�न स�क�छ ?

तपा�को आधार काड � छ ?

छ साहेब।

खब रा�ो ! �यसो भए तपा�को खाता खो�न अझ स�वधा हने ु ु ु

भयो। य�द तपा�को आफ�त अथवा साथीह�को छैन भने ठाउँ-

ठाउँमा खाता खो�नका �नि�त �श�वर रा�खएको छ। �यहाँ गएर

खाता खो�नका �नि�त भ�नहोस।ु

हवस साहेब ।

6 7

उसपै�न बक� मा खाता खो�नको �नि�त फोटोको साथमा प�रचय

प� अ�न ठेगानाको �माण प� आव�यक छ। ज�त ै राशन काड,�

�बजल� �बल मतदान प�रचय प�, आधार काड � – म�ये कन ैएक ु ु

�माण प�को आव�यक पद�छ।

यी सब ै हा�ो साथमा छ अ�न आधार

काड � प�न छ। �यसो भए हामी भो�ल

न ैखाता खो�न आउनेछ�।

अ�न तपा� ग�का खान ब�द गनह� नेछ भो�लदे�ख होइन आजदे�ख न।ै ु ु ु

�यसो भए आज न ै खाता प�न खो�लहा�नेछ� भ�न�दएको छ ल... ु

गोपाल दाज रामराम। कोह� पाहना आए �क कसो? ु ु

अरे �कसन दाज! आऊ-आऊ। �यनी ु

बक� का साहेब हन। �यनले हामीलाई बक� को ुखाता खो�ने फाइदा बताए अ�न अब हा�ो

खाता प�न खोल��दनेछन। �तमी प�न खाता

खोल� हाल दाज।ु

साहेब �यनी हा�ो दाज हन।् निजकको गाउँमा ब�छन। ु ु

उनको गाउँमा बक� छैन तब उनको खाता खो�न स�कनेछ?

�कन नस�न। उनको खाता प�न खो�न स�क�छ। जसलाई ु

बक� साथी भ�न�छ उनी म�सनको साथमा गाउँ आउनेछन

अ�न खाता खोलेर �यह�� सब ै लेनदेन प�न गन�छन।् पसैा

जमा प�न गछ�न अ�न म�सनबाट ���ट र�सद �नकालेर

प�न �दनेछ।

अ�न पसै ा �नका�न परे �यो प�न �दनेछ ?

हजर! �न�चय �दनेछ। बक� साथी ु

आव�यकतामा पसै ा प�न �दनेछन ्साथ ै

बक� ले तपा�लाई �पे काड � �दनेछ जन ु

काडक� ो सहायताले तपा� एट�एमबाट

पसैा �नका�न स�नहनेछ। अ ँ �पे ु ु

काडक� ो साथमा एक लाख ��पयाँको

दघ�� ना बीमा प�न �स�तमै ा �दनेछ। ु

बक� �म� म�सनमा औ�ला राखेर प�रचय गन�छ अ�न

खातामा जमा पसै ा �नकालेर �दनेछ।

होइन साहेब होइन...औ�ला त म लगाउने

छइनँ।ु

अरे ! नडराऊ। बक� साहले ज�तो औ�ला छाप कहाँ लगाउँछ र ! ू

सबकै ो औ�लाको �नशान फरक हने गछ�। सबकै ो एक समान ु

हँदैन। म�सन औ�लाको �नशानबाट प�रचय गन�छ �क यो खाता ु

कसको हो भनेर।

अ�न साह ज�तो �हसाबमा कन ै गडबडी ुू

हँदैन साहेब ? ु

अरे ! �न�चय हँदैन। बक� सब ै लेनदेनको र�सद �दनेछ ु

�न, खाताको पासबक प�न �दनेछ जसमा पसै ा जमा ु

गन� अ�न �नका�नेको स�पण � �ववरण हनेछ। अ ँ यसका ू ु

साथ ै खातामा तपा� आफ प�छको उ�तरा�धकार� प�न ू

रा�न स�नहनेछ अ�न आ�ना नानी तथा पि�नको नाम ु ु

प�न जो�न स�नहनेछ। ु ु

प�छ आव�यकताको समय तपा�को खातामा पसै ा छैन भने

प�न बक� ले ऋण �दनेछ अ�न य�द तपा�ले ऋण �नय�मत

फका�उन सके बक� ले अ�धकतम २००० ��पयाँ ऋण �दनेछ

जसलाई ओभर�ा�ट भ�न�छ। यसलाई वा�षक� ५००० ��पयाँ

स�म बढ़ाउन स�नेछ।

8 9

यस स�बधाको कारण तपा� आ�नो साहकहाँ ु ू

ऋण �लन जान पद�न।

साहेब मलाई त �व�वास न ै भएको छैन।

अब अक� फाइदा छ खाता खो�नको। बक� ले छ ु

म�हनामास�म हेन�छ �क तपा� खाताको �नय�मत �योग

गनह� ँदैछ भने अ�य स�वधाह� थप तपा�लाई �दान ु ुु

गन�छ। ज�त ैलोन आ�द।

तर यस ऋणको �नि�त बक� ले �याज त �लनेछ हैन?

�याज त ला�नेछ, तर एकदम ै कि�त ...

मलेै त सनेको बक� ले साहले भ�दा धेर ु ू

�याज �ल�छ भनेर ... कन स�य हो साहेब। ु

अरे ! यो त तपा�लाई �ममा पान � कसलेै भने होला। हेनह� ोस, ु

बक� १२ ��पयाँ �याज �लने गछ� जन एक वषक� ो हने गछ�। ु ु

अथा�त ्म�हनाको एक ��पयाँ। यता साह त साथमा ज�मन प�न ू

ब�धक रा�छ अ�न �याज प�न लगभक पाँच ��पयाँ म�हनाको

�लने गछ�। सोच बक� भ�दा क�त धेर भयो ?

अरे बाफ रे... ! अथा�त ्साह हामीलाई ू

धेरै ल�टरहेको छ? ु

य�त कि�त �याज हो भने �कन अ�बाट, हामी

बक� बाट न ै ऋण �लनेछ�। साहेब बक� अ�य के के

गन � ऋण �दने गछ� ?

बक� को धेरै योजनाह� छन।्

बक� खेतीको �नि�त �बऊ, मल, दवाई

आ�दको �नि�त ऋण �दने गछ�। �े�टर आ�द

�क�नको �नि�त प�न ऋण �दने गछ�। यसका

साथ ै कखरा पालन, माछापालन, पशपालन ु ु ु

साथ ै अ�य कामको �नि�त प�न ऋण �दने

गछ�।

अ ँसन ! बक� ले नानीह�को पढाईको �नि�त अ�न घर ु

�नमा�ण तथा �क�नको �नि�त प�न ऋण �दने गछ�।

�यसो भए मेरो कमल� छोर�को �नि�त �सलाई म�सनको

पसैा कम भए बक� बाट ऋण �ा�त ह�छ हैन ?ु

हजर, तर कमल�लाई रा�ो पढाउन। यसको �नि�त बक� ले ु ु

तपा�को सहयोग गन�छ अ�न �यसप�छ �कसान �े�डट

काड,� जेनरल �े�डट काड � आ�द स�वधा प�न उपल�ध छ। ु

यो काड � के को �नि�त हो ? यसबाट

हामी के गन � स�छ� ?

10 11

यो काड � अ�य�त ै कामको �चज हो। तपा� निजकको शहरमा जाँदा पसै ा

गोजीमा सर��त रहँदैन। क�हले झन � स�छ, क�हले चोर� हन स�छ। तब ु ु

क�तो सम�या हने गछ� ? ु

हजर साहेब। सध � डर ु

ब�नरह�छ, पसै ा हराउने।

अब काडक� ो सहयोगले तपा� एट�एम

म�सनबाट पसै ा �नका�न स�नहनेछ।ु ु

साहेब हामी त एट�एम म�सन कसर�

चलाउन ? हामी जा�दैन� ! ु

अरे, यो एकदम ै सहज छ। काडस� ंग हामीलाई

एउटा �पन न�बर �ा�त हनेछ जसको सहयोगले ु

चार न�बर भएको एउटा गो�य न�बर बनाउन ु

पछ� अ�न �यस न�बर सध � याद रा�नपछ�। यो ु

न�बर कसलै ाई भ�न हँदैन।ु ु

साहेब �यसप�छ?

�यसप�छ म�सनमा काड � हालेप�छ �यहाँ उ�त न�बर सो�नेछ अ�न उ�त न�बर हा�नपछ�। उ�त न�बर सह� भए म�सनले ु

काम गन�छ अ�न �यहाँ हामीलाई केह� वकै ि�पक ��नह� सो�नेछ, ज�त ै – बेले�सको जानकार�, पसै ा �नका�न, �पन न�बर ु

ब�लन आ�द। �यसप�छ य�द पसै ा �नका�न हो भने ज�त पसै ा �नका�न छ �य�त न�बर भएको बटन �थ�नपछ�। बस! ु ु ु ु

�यसप�छ आफै �य�त न ै पसैा बा�हर �न�कने छ। साथमा सानो पच� प�न �न�कनेछ �क तपा�को अब खातामा रहल क�त

��पयाँ बाँचेको छ।

अरे ! यो त अ�य�त ै रा�ो रहेछ। यो काड � त खब ैकामको �चज रहेछ।ु

एट�एममा य�नवसल� ए�सेस हनेगछ�। अथा�त तपा� ु ु

कह� गए प�न �यस ठाउँबाट पसै ा �नका�न

स�नहनेछ। य�द क�हले बक� साथी आएन भने ु ु

तपा� हाट गएर अथवा कन ै अ�य बक� को एट�एम ु

म�सनबाट पसै ा �नका�न स�नहनेछ। ु ु

य�तमा� होइन, काडक� ो मा�यमबाट तपा� दोकानह�मा सोझै गएर सरसमान �क�न स�नहनेछ अ�न �य�त ु ु

न ैपसैा तपा�को खाताबाट का�टनेछ अ�न दोकानेले तपा�लाई सामा�ी �दनेछन।्

अरे वाह ! �बना पसै ा न ै �कनबेच !!

यो त एकदम ै रामो। अरे साहेब यहाँ म�डीमा हामी खराब, परानो फाटेको नोटह� पाउँछ�। यता शहरका दोकानह�मा उ�त ु

नोटह� �लन मा�दैनन।् हामी ब�ेवालाकोबाट आधा पसै ामा सा�नपछ�। ु

अ�न ख�ा पसै ाको प�न सम�या हनेगछ�। ु ु

12 13

य�तो करा हो ? �यसो भए सन। बक� मा तपा�को ु ु

परानो, काटेको फाटेको नोटको बद�ने स�वधा प�न छ ु ु

अ�न �स�काको प�न �वतरण हने गछ�। ु

साँ�च ै ! लौ हामीलाई त यसले गदा�

कि�त सम�या हने ग�य� ! ु

साँचो करा त यो हो �क तपा�को धेरै काम बक� मा नगई हन ु ु

स�छ। �यसो भने भन तपा�ह�कोमा मोबाइल फोन छ ?

हजर साहेब ! मेरोमा छ �न ... ु

अब यस मोबाइलको सहयोगले प�न तपा�को

काम बक� नगई हनेछ। ु

�यो कसर� साहेब ?

यसलाई यएसएसडी स�वधा भ�नने गछ�। एकप�ट आ�नो मोबाइल न�बर �क त एट�एम म�सनबाट अथवा ू ु

शाखामा गएर एउटा फारम भरेर आ�नो खातासंग जो�नपछ�। �यसप�छ जसर� तपाई एसएमएस

पठाउनह�छ �यसर� न ै स�देश पठाएर तपा� आ�नो खाताको जानकार� �लन स�नहनेछ। खाताको �ववरण ु ुु ु

मा�न स�नहनेछ अ�न आ�नो कन ै आफ�त अथवा साथीह�लाई खातामा पसै ा प�न पठाउन स�नहनेछ।ु ु ु ुु ु

यसबाट त हामीलाई रा�ो स�वधा �म�नेछ तर हा�ो साथमा मह�गो अ�न ु

रा�ो मोबाइल छैन।

यो काम सब ै मोबाइलबाट हन स�छ। ुतर साहेब यसबाट कन ै डर त छैन? हामीले पसैा पठाउन ु ु

अ�न अ�यले प�तो पाउन ... ु

यो एकदम ै सरक��त छ, �च�ता गन� कन ै आव�य�ता छैन। ु ु

बक� तपा�को जीवनमा खशीयाल� �याउन धेरै �यास गछ�। एउटा उदाहरण �दँदैछ। ु ु

बक� ले धेरै ठाउँमा �ाम स�लाह के��को प�न �थापना गरेको छ।

�यो के को �नि�त ?

�कन भने �कसानह�लाई रा�ो �बज, मल, दवाई अ�न नयाँ ति�नक�, �सचंाई आ�दको जानकार� �दन

सकोस। म�डी अ�न बजार स�बि�ध जानकार� �दान गन।�

�यसको �नि�त के पसैा �दनपछ� ?

14 15

अरे होइन, यो त �नता�त �स�तमै ा हनेछ। ु

अरे वाह ! के भनँ। बक� हा�ो �नि�त के ू

के गद�छ।

�यसो भए तपा� प�न बक� को सहयोग गन � स�नहनेछ। आ�नो ु ु

साथीह�लाई यसको जानकार� �दनहोस अ�न आ�नो साथमा उनीह�लाई ु

प�न ��येक घरमा कमसे कम एउटा खाता खो�न बताउनहोस।ु

�न�चय साहेब ! म मेरो गाउँको सब ै मा�नसह�लाई

यस करा गन�छ अ�न खाता खो�नको �नि�त ु ु

�ो�सा�हत गन�छ। ु

हवस ! जानप�यो। बक� मा �न�चय आउनहोस है ...ु

हवस साहेब ! यो त हा�ो भलाईको

�नि�त त हो। �न�चय आउनेछ। ु

तपा�लाई धेरै धेरै ध�यवाद साहेब,

तपा�ले हामीलाई सा�ै रा�ो जानकार�

�दनभयो।ु

अ ँ... अब हा�ो जीवनमा खशीयाल� आउनेछ। हा�ो खेत ु

ह�रयो हनेछ, नानी प�नेछ अ�न हामी आ�नो सब ै काम ु

रा�ोसंग परा गन � स�नेछ�। ु

य�त ैहनेछ .... ु

तपा�को आमदामी अ�न खचा�को लेखाजोखा

जिमनको �े� फल

आमदामीमा�सक

��पयाँ

वा�षक�

��पयाँ

वा�षक�

��पयाँ

�बऊ, मल. दवाई, �मका �नि�त

1000 ��पयाँ��त ऐकर

चारो अ�न दवाई 1000

��पयाँ��त गाईको �हसाब

वषक� ो 5000 ��पयाँ

(�दवाल�को समय)

�कलको �फस ू

100 ��पयाँ��त नानी

घर मरम�तीको �नि�त

मा�सक 100 ��पयाँ

शहर जान अ�न �मणका �नि�त

वषभ� �रका �नि�त

मा�सक

��पयाँ

पश�ाराु

प�र�म

मजदर�ू

नौकर�

५ ऐकर दधाल ुूपशु

�वा�नी, दइ नानी अिन बाबाु

दइवटा गाईु

प�रवारको सद�य

20 ि�व�टल��त ऐकर

अ�न 12 �. ��त

�कलोको भाऊमा

20 ��पयाँ��त म�हना

��त दधाल गाईू ु

एउटा सानो �कराइको दोकान

65 व�षय� �पताजीको

सरकार�वारा 200 ��पयाँ

��त म�हना (सरकार� सर�ा)ु

परानो �या�टरको 1 लाख ु

��पयाँमा बे�न

क�षको ला�गृ

पशह�का �नि�तु

भोजनका �नि�त

�वा��यका �नि�त

लगाका �नि�तु

�श�ाका �नि�त

घरका �नि�त

मनोर�जनका �नि�त

या�ाका �नि�त

परानो �याकटरकोु

बाँक� लोन

सामािजक काय�� मको

�नि�त

ज�मा (क)

ज�मा (अ) ज�मा (ब)

ज�मा (ड)

क�षबाटृ

वा�षक�

��पयाँ

मा�सक

��पयाँ

क�षको ला�गृ

पशह�का �नि�तु

भोजनका �नि�त

�वा��यका �नि�त

लगाका �नि�तु

�श�ाका �नि�त

घरका �नि�त

मनोर�जनका �नि�त

या�ाका �नि�त

परानो �याकटरकोु

बाँक� लोन

सामािजक काय�� मको

�नि�त

ज�मा (क) ज�मा (ड)

जिमनको �े� फल दधाल ुूपशु

प�रवारको सद�य

16

�धानम��ी जन-धन योजना

तपा�को आमदामी अ�न खचा�को लेखाजोखा

आमदामीमा�सक

��पयाँ

वा�षक�

��पयाँ

क�ष�वाराृ

पश�वाराु

प�र�म

मजदर�ू

नौकर�

ज�मा (अ)

मेरो मा�सक बचत (अ)-(क)=

मेरो वा�षक� बचत (ब)-(ड)=

अब म �नवेश गन�छ -ु

बचत जमा खातामा -

आरडी जमा खातामा -

एफडी जमा खातामा -

SPACE FOR CFIPLOGO

1

स पूण व तीय समावेश

खाता एउटा सु वधाह धेरैसानो बचत ठूलो खुशीयाल

ज मा गरेको राशीमायाज पाउनुहोस,् जो कुनैप न समयमा कामआउनेछ।

शू य रा शमा खाताखो नुहोस।्

ऋणको सु वधा . 5000/- स मको ओ.डी.

सु वधा घर क दा एवं बनाउनका

नि त ऋण श ाका नि त ऋण कृ ष/गैर कृ षगत उ े यह :

मल- ब वा, े टर, डयेर ,कुखुरा पालन, खु ा यापारआ दका नि त ऋण सु वधा

डे बट काडको ाि त

लघु बीमा योजनाखाता धारकको आकि मक

मृ युमा प रवारलाई म ने छबीमाको एक मु त रा श

प सेन योजनाहो वृ या जवान

बकले रा ने छ सबैको यान

आऔ,ं जाऔंबकको खाताखोल

बकसँग जो ड़नुहोस ्

िज दगीमा खुशीयाल भनुहोस ्

ए.ट .एम. जानहुोस,् पसैानका नहुोस,् बकलाई सध

पाउनहुोस ्

एक लाख रा शको दघुटनाबीमा लाभ

आजकोआजकोआजको ब कंगब कंगब कंग सबसबसबकोकोकोब कंगब कंगब कंग

बक-खाता एक; फाइदा अनेक

मेनेजर: रामराम,काका

गोपाल: राम राम, आउनुहोस मेनेजर साहेब, ब नुहोस साहेब ।

मेनेजर: थाह छ हैन गाउँमा खाता खो नको नि त श वर लागेको छ। तमी त देखा परेकोछैन। खाता नखो ने हो क कसो ?

गोपाल: के खो नु साहेब, पसैा नै बाँ दैन। दाल रोट मुि कलले च दैछ ।

मेनेजर: कि त त बाँ छ होला, अँ यो बताऊ क पान- बडी, गुटका खाने गछ ?

गोपाल : पान- बँडी होइन, अँ गुटका चा हँ खाने गछु ।

मेनेजर: ए ! दै नक क त गुटका खा छौ त ?

गोपाल: य तै चार-पाँच

प नी: चार-पँच !!! अरे .... आठ दस खाने गछ ।

मेनेजर: यो गुटका क तमा पाउँछ ?

गोपाल: अ हले क त महंगाई छ, गुटका प न महंगो आउँछ। अँ म चा हँ दईु पयाँ गनखा छु ।

मेनेजर: अथात ् दै नक दश पयाँ गुटकाका नि त खछ गछ । य द गुटका खान ब द गरेदै नक दश पयाँ बचत गन स छौ ?

प नी: साहेब क हले कह त यो भ दा धेर खाने गछ ।

मेनेजर: अब दै नक दश, यसो हो भने म हनामा तीन सय अ न वषमा तीनहजार छ सयपयाँ बचत गन स छौ। हो क होइन ?

गोपाल: वषमा तीन हजार छ सय पयाँ ?

मेनेजर: हो, अ न बकमा खाता खोलेर यसमा जमा गरे बकले थप अ त र त याज दनेछ!

प नी: य त धेरै पसैा ? अ न थप याज ? यसो भए हा ो पसैा क त बृ भएर जानछे !यसले त म आ नो कमल को नि त सलाई म सन क न स नछुे।

मेनेजरः काका, यो बताऊ? य द केह पसैाको अचानक आव यकता परे अथवा कोह बरामीअथवा अ य केह भए के गछ ?

गोपाल : सायद, केह पसैा त बचाएर रा ने गछु न। य द धरैे आव यक परे महाजनको बाटऋण लने गछु।

मेनेजर: ए! कहाँ रा छौ?

गोपाल: कुनै भाँड़ामा अथवा लुगाको थाकह मा ...

प नी: म त आ नो लगुामा गाँठो पारेर अ नको ड बामा लुकाएर रा छु।

मेनेजर: यसर रा दा त हराउने, चोर हुन ेअथवा मुसाले का ने डर हुनछे।

गोपाल : कुरा त तपा ठ कै गनु हँुदैछ! ए समय बखामा गाउँमा पानी भ रयो। यस समयघरका समा ीको साथसाथै मेरो पसैा प न बगेको थयो।

मेनेजर: बकमा ज मा गरेको भए त बाँ ने थयो अ न समयमा काम प न ला ने थयो।गोपाल: तर बकमा प न पानी भरेको थयो।

मेनेजर : खाताको स पणू हसाब मु य क युटरमा सरु त रहनेछ। यसकारण तपा को पैसासध सुर त रहन ेछ अ न तपा ज हले प न जहाँबाट प न पसैा नका न स नुहुनेछ।

मेनेजर : अब म तपा लाई खाता खो नुको अ य फाइदाह बताउनछुे। मनरेगाको भु तान,व यालयमा अ ययनरत ् व याथ वगको छा विृ त, सरकार योजनाह को छुटआ द,सरकार फाइदा प न बकमा ज मा हुनेछ। यसकारण खाता खो न आव यक छ।

मेनेजर: हो, य द आ नो आधार काड बनाएको छ अ न यसलाई आ नो बक खातासगँजो ड़ दएको छ, तब तपा ले पाउन पन सरकार लाभ सोझै तपा को खातामा ज माहुनेछ अ न यसमा कुनै क समको हेराफेर हुने छैन

गोपाल : यसो भए सरकार अनदुान ा त गन सुर त हुने भयो।

मेनेजर: अँ, अक कुरा य द टाड़ाको गाउँ अथवा शहरमा ब ने आफ त इ ट म सबलैाईबकबाट सहिजलोसँग पैसा पठाउन स क छ। जनु पसैा सोह दन ा त हुने छ अ न उनीह लेज हले चाहे नका न स नेछ। यसो भए अब भन। खाता खो न आव यक छ क छैन?

गोपाल : हजुर साहेब। मेरो खाता कसर खो न स क छ?

मेनेजर: के तपा सत आधार काड छ?

गोपाल : छ साहेब।

मैनेजर: खबु रा ो! यसो भए तपा को खाता खो न अझ सु वधा हुन ेभयो। य द तपा कोआफ ता अथवा साथीह को छैन भन े ठाउँ-ठाउँमा खाता खो नका नि त श वररा खएको छ। यहा गएर खाता खो नका नि त भ नुहोस।्

गोपाल : हवस ्साहेब।

मैनेजर: उस ैप न बकमा खाता खो नका नि त फोटोको साथमा प रचय प अ न ठेगानाकोमाण प आव यक छ। ज तै राशेन काड, बजुल को बल, मतदान प रचय प ,

आधार काडम ये कुनै एक माण प को आव यक पदछ।

गोपाल: यो सब ैहा ो साथमा छ अ न आधार काड प न छ। यसो भए हामी भो ल नै खाताखो न आउनेछ ।

प नी : अ न तपा गुटका खाना ब द गनुहुने छ। भो लदे ख होइन आजदे ख नै। यसो भएआज नै खाता प न खोल हा ने छौ भ न दएको छु।

कसन: गोपाल दाजु राम-राम। कोह पाहुना आएक कसो?

गोपाल: अरे कसन दाजु! आऊ-आऊ। यनी बकका साहेब हुन।् यनले हामीलाई बकको खाताखो ने फाइदा बताए अ न अब हा ो खाता प न खो ल दने छन।् तमी प न खाताखोल हाल दाजु।

प नी : साहेब यनी हा ो दाजु हुन।् निजकको गाउँमा ब छन।् उनको गाउँमा बक छैन। तबउनको खाता खो न स कने छ?

मेनेजर: कन नस नु। उनको खाता प न खो न स क छ। जसलाई बक साथी भ न छ। उनीम सनको साथमा गाउँ आउने छन ्अ न खाता खोलेर यह सबै लेनदेन प न गनछन।् पसैा ज मा प न गछन ्अ न मसनबाट ट र सद नकालेर प न दनेछ।

कसन: अ न पैसा नका न परे प न दने छ?

मेनेजर: हजुर न चय दने छ। बक साथी आव यकतामा पैसा प न दने छन ् साथै बकतपा लाई पे काड प न दइने छ। जुन काडको सहायताले तपा एट एम-बाट पैसानका न स नुहुनेछ। पे काडको साथमा 1 लाख पयाँको दघुटना प न स थैमादइनेछ।

मेनेजर: बक म मसनमा औलंा राखेर प रचय गन छ अ न खातामा ज मा पैसा नकालेरदनेछ।

कसन: होइन साहेब, होइन। औलंा त म लगाउने छुइनँ।

मेनेजर : अरे नडाऊ। बक साहुले ज तो औलंा छाप कहाँ लगाउँछ र। सबकैो औलंाको नसानफरक हुने गछ। सबकैो एक समान हँुदैन। म सन औलंा नसानबाट प रचय गनछक यो खाता कसको हो भनेर।

गोपाल : अ न साहुज तो हसाबमा कुनै गड़बड़ी हँुदैन साहेब?

मेनेजर: अरे न चय हँुदैन। बकको सबै लेनदेनको र सद दने छ अ न खाताको पास बकु प नदने छ। जसमा पैसा ज मा गन अ न नका नकेो स पणू ववरण हुनेछ।अँ यसकासाथै खातामा तपा आफू प छको उ तरा धकार प न रा न स नुहुनछे अ न आ नानानी तथा प नीको नाम प न जो न स नुहुनेछ।

मेनेजरः प छ आव यकताको समय तपा को खातामा पैसामा छैन भने प न बकले ऋण दनेछ अ न य द तपा ले ऋण नय मत फकाउन सके बकले अधीकतम 2000 (दइुहजार) पयाँ ऋण दने छ जसलाई अभर ा ट भ न छ। यसलाई वा षक 5000हजार पयाँस म बढ़ाउन स नछे।

मेनेजर: यस सु वधाको कारण तपा आ नो साहु कहाँ ऋण लन जान पदन।

कसन: साहेब मलाई त व वास नै भएको छैन।

मेनेजर: अब अक फाइदा छ खाता खो नकुो। बकले 6 म हनास म हेन छ क तपाखाताको नय मत योग गनु हँुदैछ भन ेअ य सु वधाह थप तपा लाई दान गन छ। ज तैलोनआ द।

गोपाल : तर यस ऋणको नि त बकले याज लने छ हैन?

मेनेजर: याज त ला ने तर एकदमै कि त।

कसन: मैले त सुनकेो बकले साहुले भ दा धेर याज ल छ भनेर। कुन स य हो साहेब?

मेनेजर: अरे! यो त तपा लाई ममा पान कसलेै भने होला। हेनुहोस ्बक 12 पयाँ याजलने गछ जुन एक वषको हुने गछ। अथात ् म हनाको एक पयाँ। यता साहु तसाथमा ज मन प न ब धक रा छ अ न याज प न लगभग 5 पयाँ म हनाकोलनगछ। सोच बकभ दा क त धरे भयो?

कसन: अरे बा े ! अथात ्साहु हामीलाई धेरै लु टरहेको छ?

गोपाल: य त कि त याज हो भने कन अ बाट हामी बकबाट नै ऋण लने छ । साहेब बकअ य के के गन ऋण दने गछ?

मेनेजर : बकको धेरै योजना छन।्

मेनेजर: बक खेतीको नि त बउ, मल, दवाइ आ दको नि त ऋण दने गछ। या टर आ दक नको नि त प न ऋण दनेगछ। यसका साथै कुखुरा पालन, माछा पालन, पशुपालन साथै अ य कामको नि त प न ऋण दने गछ।

मेनेजर: अँ सुन! बकल ेनानीह का पढ़ाइका नि त अ न घर नमाण तथा क नका नि तप न ऋण दने गछ।

प नी : यसो भए मेरो कमल छोर को नि त सलाइ म सनको पैसा कम भए बकबाट ऋणा त हु छ होइन?

मेनेजर: हजरु तर कमल लाई रा ो पढ़ाउन।ु यसको नि त बकले तपा को सहयोग गनछअ न यसप छ कसान े डट काड, जेनरल े डट काड आ द सु वधा प न उपल धछ।

कसन: यो काड के को नि त हो? यसबाट हामी के गन स छौ?

मेनेजर: यो काड अ य तै कामको चीज हो। तपा निजकको शहरमा जाँदा पसैा गोजीमासुर त रहँदैन। क हले झन स छ, क हले चोर हुन स छ। तब क तो सम या हुनेगछ?

कसन: हजुर साहेब सध डर ब नरह छ पैसा हराउन।े

मेनेजर: अब काडको सहयोगले तपा एट एम म सनबाट पैसा नका न स नुहुनेछ।

गोपाल: साहेब हामी त एट एम म सन कसर चलाउनु? हामी जा दैनौ।मेनेजर: अरे, यो एकदम ैसहज छ। काडसँग हामीलाई एउटा पन न बर ा त हुनेछ जसको

सहयोगले चार न बर भएको एउटा गो य न बर बनाउनुपछ अ न यस न बर सधयाद रा नुपछ। यो न बर कसैलाई भ नु हँुदैन।

गोपाल: साहेब यसप छ?

मेनेजर: यसप छ म सनमा काड हालेप छ यहाँ उ त न बर सो ने छ अ न उ त न बरहा नु पछ। उ त न बर सह भए म सनले काम गन छ अ न यहाँ हामीलाई केहवकैि पक नह सो ने छ ज तै याले सको जानकार , पसैा नका नु, पनन बर ब लनु आ द। यसप छ य द पसैा नका नु हो भने ज त पसैा नका नु छ,यह न बर भएको बटन थ नु पछ। बस!् यसप छ आफै य त नै पसैा बा हरन कने छ। साथमा सानो पच प न न कने छ क तपा अब खातामा रहल क तपयाँ बाँचकेो छ।

कसन: अरे! यो त अ य तै रा ो रहेछ। यो काड त खबु ैकाम चज रहेछ।

मेनेजर: एट एममा यु नभसल ए सेस हुने गछ। अथात ्तपा कह गए प न यस ठाउँबाटपसैा नका न स नुहुनछे। य द क हले बक साथी आएन भने तपा हाट गएरअथवा कुनै अ य बकको एट एम मसनबाट पैसा नका न स नुहुनछे।

मेनेजर: य त मा होइन काडको मा यमबाट तपा दोकानह मा सोझै गएर सरसमान क नस नुहुनछे अ न य त नै पैसा तपा को खाताबाट का टने छ अ न दोकानेलेतपा लाई साम ी दने छ।

गोपाल: अरे वाह! बना पसैा नै कनबेच !

कसन: यो त एकदम ै रा ो। अरे साहेब यहाँ म डीमा हामी खराब परुानो फाँटेको नोटहपाउँछ । यता शहरका दोकानह मा नोट लन मा दैनन।् हामी ब ेवलाकोबाट आधापसैामा सा नुपछ।

गोपाल: अ न खु ा पैसाको प न सम या हुनेगछ।

मेनेजर: य तो कुरा हो। यसो भए सुन। बकमा तपा को पुरानो काटेको, फाटेको नोट ब लनेसु वधा प न छ अ न स काको प न वतरण हुन ेगछ।

गोपाल: साँ चै! लौ हामीलाई त यसले गदा कि त सम या हुने गथ ।

मेनेजर: साँचो कुरा त यो हो क तपा को धेरै काम बकमा नगई हुन स छ। यसो भन ेभनतपा ह कोमा मोबाइल फोन छ?

कसन : हजुर साहेब। मेरोमा छ न।

मेनेजर: अब यस मोबाइलको सहयोगले प न तपा को काम बक नगई हुनेछ।

गोपाल : यो कसर साहेब?

मेनेजर : यसलाई युएसडी सु वधा भ नने गछ। एकप ट आ नो मोबाइल न बर क तएट एम म सनबाट अथवा शाखामा गएर एउटा फारम भरेर आ नो खातासँगजो नपछ। यसप छ जसर तपा एमएमएस पठाउनुहु छ यसर नै स देश पठाएरतपा आ नो खाताको जानकार लन स नुहुनेछ। खाताको ववरण मा नु स नुहुनेछ अ न आ नो कुन ैआफ त अथवा साथीह लाई खातामा पसैा प न पठाउनस नुहुनछे।

गोपाल: यसबाट त हामीलाई रा ो सु वधा म ने छ। तर हा ो साथमा महंगो अ न रा ोमोबाइल छैन।

मेनेजर: यो काम सबै मोबाइलबाट हुन स छ।

कसन : तर साहेब यसबाट कुनै डर त छैन? हामीले पसैा पठाउन ु अ न अ यले प तोपाउनु...

मेनेजर: यो एकदम ैसुर त छ। च ता गन कुन ैआव यकता छैन।

मेनेजर: बक तपा को जीवनमा खशुीयाल याउन धेरै यास गछ। एउटा उदाहरण दँदैछु।बकले धेरै ठाउँमा ाम स लाह के को प न थापना गरेको छ।

गोपाल : यो के को नि त?

मेनेजर: कन भने कसानह लाई रा ो बीज, मल, दवाई अ न नयाँ ति नक सचाइआ दकोजानकार दन सकोस।् म डी अ न बजारस ब धी जानकार दान गन।

कसन : यसको नि त के पसैा दन पछ?

मेनेजर: अरे होइन, यो नता त स थैमा हुने छ।

कसन: अरे वाह ! के भनुँ! बक हा ो नि त के के गद छ।

मेनेजर: यसो भए तपा प न बकको सहयोग गन स नु हुनेछ। आ नो साथीह लाई यसकोजानकार दनुहोस ् अ न आ नो साथमा उनीह लाई प न येक घरमा कमसेकमएउटा खाता खो न बताउनुहोस।्

कसन: न चय साहेब। म मेरो गाउँको सबै मा नसह लाई यो कुरा गन छु अ न खाताखो नका नि त ो सा हत गनछु।

मैनेजर: हवस ्जान प यो। बकमा न चय आउनुहोस ्है।

कसन: हवस साहेब यो त हा ो भलाइको नि त त हो। न चय आउनेछु।

गोपाल: तपा लाई धेरै धेरै ध यवाद साहेबले हामीलाई सा ै रा ो जानकार दनभुयो।

प नी: अँ, अब हा ो जीवनमा खशुीयाल आउनेछ। हा ो खेतबार ह रयो हुनेछ, नानी प न ेछअ न हामी आ नो सबै काम रा ोसँग कुरा गन स नछे ।

मेनेजर: य तै हुनेछ।