A UNIN EUROPEA
A UNIN EUROPEA
1.As orixes da Unin Europea Rapto de Europa de Rubens
EUROPA era na mitoloxa grega unha princesa fenicia da que
namorou Zeus. Para conquistala presentouse unha tarde na que ela
estaba a xogar na praia con outras rapazas, en forma de touro
amable e pacfico (na praia haba vacas), conseguindo que ela se
confiase e subise s sas costas, momento que aproveitou Zeus para
raptala e escapar con ela por mar, e nadou ata chegar a Creta onde
recuperou a forma humana. Nesta illa casaron (na mitoloxa grega
isto sinnimo de violacin) e tiveron tres fillos, un deles MINOS,
rei de Creta e DUX EUROPAEUS. Pero mis al da mitoloxa, Europa unha
realidade histrica dende a antigidade, e unha realidade poltica
dende mediados do sculo XX. Intelectuais e analistas adoitan
atrasar a idea de Europa como realidade territorial e intelectual
ata o imperio Romano (cousa que pode parecernos esaxerada); un
imperio vertebrado arredor do mar Mediterrneo, con posesins en
frica e Asia. Outros lgana ao Sacro Imperio de Carlomagno e ao
cristianismo como eixo integrador de tan vastos e desiguais
territorios; algns mis, afondan no pensamento de figuras polticas
como Carlos I de Espaa e V de Alemaa, Napolen ou Metternich, e
intelectuais como Kant ou Marx para abondar tamn na idea da
existencia de Europa como ente real. Por outra banda, Europa viuse
a si mesma como centro do universo, como o continente superior,
como o facho da civilizacin no sculo por antonomasia do
imperialismo, o sculo XIX, exportando moral, relixin, prexuzos, as
linguas, pero tamn o humanismo renacentista, a ilustracin, a
tcnica, a ciencia....o mellor e o peor de si mesma, aos outros
continentes.
Mapa de frica totalmente dominada por Europa a finais do sculo
XIX logo da conferencia de Berln (cnit do colonialismo Europeo)
Asemade este noso continente foi orixe e escenario das mis
cruentas guerras da historia: as das guerras mundiais entre
1914-1918 e 1939-1945. Ser na segunda metade do sculo XX cando
superemos isto, e a idea e o concepto de Europa adquira corpo
fsico: Europa convrtese en Mercado. Estoutra historia, a mis
recente, podemos resumila en varias etapas:
2.A Integracin Europea
a) A CECA 1950. Cinco anos despois da fin da Segunda Guerra
Mundial, os antigos adversarios, estn lonxe da reconciliacin. Como
evitar repetir os erros do pasado e crear condicins para unha paz
duradeira entre inimigos tan recentes? O problema fundamental era a
relacin entre Francia e Alemaa. Era preciso crear unha nova relacin
forte entre estes dous pases e reunir no seu entorno todos os pases
non comunistas de Europa (dende a ptica destes pases occidentais
inmersos na guerra fra) co fin de construr conxuntamente unha
comunidade cun destino comn, capaz de frear Unin Sovitica (non
esquezamos que detrs deste proceso est E.E.U.U, que impulsou a
reconstrucin econmica de Europa Occidental, e que quere estender o
sistema econmico capitalista a toda costa). Con este fin buscronse
os intereses comns entre ambos pases: este punto de unin foi a
xestin e o control do mercado do carbn e do aceiro. A proposta
formulada oficialmente o 9 de maio de 1950 por Francia e recibe
unha fervorosa acollida en Alemaa, Italia, Pases Baixos, Blxica e
Luxemburgo. O Tratado que constituu a primeira Comunidade Europea,
a Comunidade Europea do Carbn e do Aceiro (CECA), ser asinado en
abril de 1951.
b) A COMUNIDADE ECONMICA EUROPEA: 1957 Baixo a presin da Guerra
Fra, levronse a cabo diversas medidas nos campos da defensa comn e
da unin poltica dos seis pases da CECA. Estes pases escolleron unha
nova rea de integracin econmica: a creacin dun mercado nico xeral.
O Tratado de Roma de 25 de marzo de 1957, que instite a Comunidade
Econmica Europea (CEE), crea mecanismos de toma de decisin que
permiten dar expresin tanto aos intereses nacionais como a unha
visin comunitaria. A Comunidade Europea constite de a en diante o
eixo principal en torno do cal se vai organizar a construcin
europea.
c) DE 1958 a 1970 Afndase na abolicin dos dereitos aduaneiros
cunhas repercusins espectaculares: o comercio intracomunitario
multiplcase por seis, e os intercambios comerciais da CEE co resto
do mundo multiplcanse por tres. No mesmo perodo, o produto nacional
bruto medio da CEE aumenta un 70%. Os axentes econmicos europeos
saben tirar proveito da dinamizacin resultante da abertura das
fronteiras. Os consumidores habitanse a que lles sexa proposta unha
gama cada vez mis variada de produtos importados. A dimensin
europea do mercado trnase unha realidade.
d) A ACTA NICA: 1986 Coa sinatura da Acta nica perden vixencia
as outras restricins, de orde regulamentar e fiscal, que atrasaban
anda a creacin dun mercado interno totalmente unificado, e
introduce -polo menos no papel-, un novo obxectivo, o da cohesin
econmica e social. Europa crea as polticas estruturais (os fondos
FEDER), en beneficio das rexins con atrasos de desenvolvemento ou
que se viron afectadas por mudanzas tecnolxicas e industriais.
Promove igualmente a cooperacin en materia de investigacin e de
desenvolvemento. Por ltimo, toma en consideracin a dimensin social
do mercado interno intervindo nas condicins de vida e de traballo
dos cidadns europeos.
e) O TRATADO da UNIN EUROPEA: 1992 Fxanse novos obxectivos e
procurase levar a cabo unha Poltica Externa e de Seguridade Comn
(PESC). Os Estados membros consideran que do seu interese cooperar
mis estreitamente en inmigracin, asilo, polica, xustiza e loita
contra o narcotrfico, dominios anteriormente privativos dos
estados, como xeito de afirmar a identidade europea no mundo. Mais
os europeos deberemos anda facer numerosos esforzos para harmonizar
a nosa diplomacia e a nosa poltica de seguridade. A trxica guerra
dos Balcns puxo ao descuberto os diferentes xeitos de entender
Europa, a forza dos intereses privados de cada estado, a vixencia
de vellas alianzas .... Faltou unha autntica vontade poltica dos
Estados membros, capaz de contribur creacin dun mundo de paz e de
xustiza, por riba dos intereses particulares. Ademais das novas
competencias, co Tratado da Unin Europea, asinado en Maastrich, a
CEE pasa a chamarse Unin Europea. Mais o que os cidadns recordarn
deste Tratado ser probablemente a decisin que ter maior impacto
prctico na sa vida coti: a realizacin da Unin Econmica e
Monetaria.
f) UNIN ECONMICA e MONETARIA: 1999 A ltima etapa lxica da
realizacin do mercado interno a aparicin da moeda nica, o EURO que
veu a substitur s dezaseis moedas nacionais dos pases que o
adoptaron dende 1999 (anda que a moeda non circulou ata o 2002). Ao
carcter econmico deste proceso sumouse o carcter poltico e simblico
dun signo claramente distintivo da pertenza a unha comunidade, a un
continente que estreita lazos, que ampla fronteiras e que se
consolida da a da.
g) O TRATADO de LISBOA: 2009 Nos ltimos anos o proxecto mis
destacable da Unin foi o da redaccin dunha Constitucin Europea que
fracasou cando franceses e holandeses votaron NON no referendo que
os seus gobernos lles propuxeron. O temor de que este resultado se
xeneralizase, obrigou aos pases europeos a aparcar o texto. Dous
anos despois, a presidencia alem da Unin promoveu a redaccin dun
novo documento, que viese substitur parcialmente o texto
constitucional, que acadase un maior consenso entre os gobernos e
que completase o proceso de reforma institucional iniciado tras a
ampliacin a 27 membros. Esta solucin de compromiso presentouse en
maio de 2007 no cumio do 18 de outubro no mosteiro de Xerome de
Lisboa e foi asinado por todos os presidentes de goberno dos 27
pases ags polo britnico Gordon Brown, que foi substitudo polo seu
ministro de Exteriores. O tratado foi ratificado polos estados
membros ao longo do ano 2008, entrando en vigor o 1 de xaneiro de
2009. A ratificacin na maiora dos casos foi parlamentaria, e non se
precisaron os temidos referendos. O tratado de Lisboa non unha
proposta orixinal, senn unha emenda dos dous tratados vixentes ata
o 2007, o de Maastricht e o de Roma. A este respecto, as principais
diverxencias con estes tratados anteriores son: Adopta como norma a
Carta de Dereitos Fundamentais da Unin Europea, que se deber
aplicar en todos os pases ags en Polonia e no Reino Unido.
A presidencia do Consello deixa de ser rotatoria por quendas de
seis meses entre os estados membros, e ser exercida por un
presidente nico, por un perodo de dous anos e medio. Ese presidente
ser elixido por pacto entre os lderes dos estados.
A Comisin Europea redcese en tamao a partir de 2014, e non estar
obrigada a recoller un comisario por estado.
Crase a figura do presidente do Eurogrupo, que coordinar a accin
dos ministros de Economa dos estados integrados na zona euro.
Un novo posto, chamado Alto Representante de Asuntos Exteriores
e Poltica de Seguridade substituir e combinar a accin do Alto
Representante para a Poltica Exterior e de Seguridade Comn e do
comisario de exteriores, que ademais ser vicepresidente da comisin.
Redistribense os votos (e o nmero de euro-parlamentarios, que
aumenta a 751) entre os estados membros. Para que unha decisin sexa
aprobada cumprir, cando menos, o 55% dos votos, que ademais debern
representar ao 65% da poboacin. Esta medida entrar en vigor en
2014.
Redcense as posibilidades de veto en 40 reas e concdeselle mis
poderes Comisin Europea, ao Parlamento Europeo e ao Tribunal
Europeo de Xustiza.
Dselle personalidade legal Unin Europea para asinar acordos
internacionais.
3.A incorporacin de novos estados a) O NCLEO ORIXINARIO Como xa
comentamos, formouse entre 1950 e 1957, arredor primeiro da CECA e
mis tarde da CEE, e estaba constitudo por Francia, Alemaa, Italia,
Blxica, Pases Baixos (Holanda) e Luxemburgo; pases limtrofes entre
si, aliados de EEUU, membros tamn da OTAN....
b) A PRIMEIRA AMPLIACIN da COMUNIDADE EUROPEA: 1973 A CEE
declrase aberta a todos os pases europeos que renan tres condicins:
a localizacin no continente europeo, a prctica de todos os
procedementos democrticos que caracterizan ao Estado de dereito e a
aceptacin dos obxectivos marcados pola carta fundacional desta
organizacin. En 1973 smanse a este proxecto, Dinamarca, Irlanda e
Reino Unido.
c) A AMPLIACIN CARA O MEDITERRNEO. ANOS OITENTA Nos anos oitenta
a ampliacin prodcese cara pases do sur Europeo; Grecia en 1981 e
Espaa e Portugal en 1986, debern previamente realizar a sa
afirmacin democrtica logo de sar os tres estados de ditaduras
militares.
d) A TERCEIRA ONDA de ADHESINS: 1995 Produciuse trala cada do
muro de Berln, a desintegracin do bloque sovitico e do COMECON.
Suecia, Finlandia e Austria buscan consolidar os seus propios
mercados internos e formar parte do ncleo continental de maior
estabilidade. a Europa dos quince.
e) A AMPLIACIN do SCULO XXI: 2004-2007 Esta foi a ampliacin mis
numerosa e rpida de todas as realizadas e supuxo unha deriva cara
os pases do leste, pases da vella rbita sovitica: Lituania, Letonia
, Estonia, Polonia, Repblica Checa, Eslovaquia, Hungra e Eslovenia.
Sumronse tamn ese mesmo ano, 2004, dous pequenos pases Mediterrneos
e insulares, Chipre e Malta. No ano 2007 completouse este proceso
coa incorporacin de Bulgaria e Romana. Como vemos, esta Europa dos
27 complexa e ampla, Mediterrnea e Atlntica, Balcnica e Bltica; mis
Europa que nunca.
f) POSIBLES NOVAS INCORPORACINS Outros pases desexan
incorporarse U.E, e tres deles son xa candidatos oficiais: o eterno
aspirante, Turqua, Croacia e a antiga repblica Macedonia de
Iugoslavia. Outros pases balcnicos son soamente recoecidos como
potenciais candidatos, trtase de Albania, Bosnia-Hercegovina,
Montenegro e Serbia. Kosovo teno mis difcil xa que algns pases como
Espaa anda non recoeceron a sa independencia de Serbia. Mais: cales
son os criterios para poder entrar neste club?. O Consello de
Europa definiunos en 1993 en Copenhague: 1. Ser unha democracia
estable que respecte os dereitos humanos e o Estado de Dereito
2. Ter unha economa de mercado viable capaz de competir dentro
da UE.
3. Aceptar as obrigas da adhesin, includa a lexislacin da
UE.
A avaliacin do cumprimento destes criterios responsabilidade do
Consello Europeo. O marco lexislativo non especificaba ata o
Tratado de Lisboa como un pas poda sar da Unin (anda que
Grenlandia, territorio de Dinamarca, retirrase en 1985). Neste
tratado crase un procedemento formal para a retirada. Outros pases
Europeos, nin membros, nin candidatos, manteen relacins especiais
coa UE: Islandia, Liechtenstein e Noruega son unha parte do mercado
comn a travs do Espazo Econmico Europeo, e Suza ten vencellos
semellantes a travs de tratados bilaterais. As relacins entre a
Unin Europea e micro-estados como Andorra, Mnaco, San Mario e
Cidade do Vaticano inclen o uso do euro e outras cooperacins. Para
acceder ao mapa interactivo da construcin Europea preme neste
enlace:
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/bb/EC-EU-enlargement_animation.gif
4.O PARLAMENTO EUROPEO (O poder lexislativo) Desempea un papel
fundamental no equilibrio institucional da Comunidade: representa
os pobos de EUROPA e caracteriza a natureza democrtica do proxecto
europeo. Dende a sa creacin, dotado de poderes de control do ramo
executivo, dispn de poder lexislativo, -debe ser consultado sobre
os principais textos comunitarios-, poder que se foi ampliando
progresivamente para se transformar nun verdadeiro dereito de
co-decisin lexislativa. O Parlamento comparte co Consello da Unin
Europea o poder orzamentario. Ata 1979 os seus membros eran membros
dos parlamentos nacionais, que os nomeaban para representalos en
Estrasburgo (a s oficial). A partir dese ano os parlamentarios
pasaron a ser electos por sufraxio universal directo en cada un dos
pases da Unin, por mandatos de cinco anos. Os cidadns escollen as
os deputados que tern asento, non en delegacins nacionais, senn en
grupos parlamentarios transnacionais, representativos das grandes
correntes de pensamento poltico existentes no continente. Esta unha
innovacin certamente nica na prctica das relacins
internacionais.
Vista exterior do parlamento EuropeoVista interior do
parlamento
5. O CONSELLO EUROPEO o organismo que determina a direccin e a
poltica xeral da Unin, est formada polos xefes de estado ou de
goberno dos estados membros. Dende a entrada en vigor do tratado de
Lisboa, o consello conta con un presidente. O primeiro en exercer
este cargo est sendo Herman Van Rompuy. Tamn deste organismo
depende outro posto que pretende ser clave, o do Alta Representante
da Unin para Asuntos Exteriores e Poltica de Seguridade, ocupado
desde principios de 2010 por Catherine Ashton. Esta institucin
renese das veces por semestre e escolle os seus cargos por maiora
cualificada. A se do consello e do presidente Bruxelas.
Presidente do Consello EuropeoHerman Van RompuyAlta
Representante da Unin para Asuntos Exteriores Poltica de Seguridade
Catherine Ashton
6. O CONSELLO DE EUROPA (non confundir co consello Europeo)
comparte ca COMISIN o poder executivo e est formado polos ministros
de cada ramo, a sa se est tamn en Bruxelas. Cada seis meses cambia
a sa presidencia que exercida polos diferentes 27 pases membros de
xeito rotatorio (co tratado de Lisboa esta presidencia
desaparecer).
7. A COMISIN EUROPEA representa o poder executivo dentro da UE,
anda que tamn intervn na lexislacin. unha institucin politicamente
independente que representa e defende os intereses da Unin no seu
conxunto, propn a lexislacin, polticas e programas de accin e
responsable de aplicar as decisins do PE (parlamento) e o CUE
(consello da Unin Europea). A Comisin ten o dereito de iniciativa
exclusiva no proceso lexislativo; dicir, que propn as novas leis da
Unin, pero son as Cmaras Lexisladoras, Parlamento e Consello, as
que as adoptan
8. O DEFENSOR DO POBO investiga as reclamacins interpostas por
cidadns, asociacins, empresas ou outras entidades nos casos de mala
administracin das institucins e rganos da Unin Europea.
9. O BANCO CENTRAL EUROPEO (BCE) o banco da moeda nica europea,
o banco do EURO. A funcin principal deste banco manter o poder
adquisitivo da moeda comn as como a estabilidade dos prezos neste
zona. A zona euro comprende aos dezaseis pases que adoptaron o euro
dende 1999 (nun primeiro momento foron once, logo doce e hoxe
estamos xa nos dezaseis).Estes son Blxica, Holanda, Luxemburgo,
Francia, Italia, Alemaa, Finlandia, Austria, Espaa, Portugal,
Irlanda, Grecia, Eslovaquia, Eslovenia, Malta e Chipre.Nos
seguintes enlace poders atopar o folleto no que se nos amosan os
elementos de seguridade do EURO e os reversos e anversos das moedas
dos dezaseis, as como unha presentacin interactiva da moeda
http://www.ecb.europa.eu/euro/pdf/material/CCSL_ET-EN-LV-LT-RU_Specimen.pdf?c450b2e5b19088a167cabb551fc87c47
http://www.ecb.europa.eu/euro/html/eurocoins.es.htmlhttp://www.ecb.europa.eu/euro/html/eurocoins.es.html
10. As Linguas da UEEuropa unha realidade multicultural
indiscutible, e o mis claro exemplo disto a cantidade de linguas
que falamos os europeos, os que estamos dentro da Unin e os que
estn fora. As linguas oficiais da Unin Europea son aquelas linguas
faladas nos Estados membros. Trtase dunhas 23 linguas oficiais que
s veces son cooficiais noutros estados ou rexins e son: o ingls,o
alemn , o casteln, o dinamarqus, o eslovaco, o esloveno, o
estoniano, o fins, o francs, o grego, o hngaro, o italiano, o letn,
o lituano, o malts, o neerlands, o polaco, o portugus, o sueco, o
checo, o blgaro, o galico irlands e o romans. As decisins tomadas
polas institucins son traducidas en tdalas linguas oficiais. Os
cidadns poden contactar en calquera delas e solicitar resposta na
lingua que elixan. Para as sesins do Parlamento e do Consello da
Unin Europea utilizase a traducin simultnea. O rxime lingstico
prevn que cada institucin da Unin regula a modalidade de emprego
nos seus regulamentos internos. Por razns prcticas a meirande parte
das institucins empregan nas sas sesins internas de traballo tres
linguas principais:O ingls lingua oficial en Reino Unido, Irlanda e
Malta e a segunda lingua mis empregada
O francs, lingua oficial de Francia, Blxica e Luxemburgo. As
sucesivas ampliacins da Unin fixeron que perdese poder, pese a isto
a lingua conserva unha influencia internacional debido a razns
histricas e polticas.
O alemn, lingua oficial de Alemaa, Austria, Blxica e Luxemburgo.
a lingua materna maioritaria na Unin Europea, e a segunda como
segunda lingua.
As seguintes mis faladas son o italiano, o polaco e o
casteln.Emporen existen outras moitas linguas, as chamadas na Carta
Europea das Linguas, linguas rexionais e minoritarias, isto ,
linguas propias tradicionalmente empregadas pola poboacin dun
territorio cuxo nmero de falantes menor que a lingua hexemnica do
estado. Nesta definicin inclense:As linguas propias dunha rexin ou
de diversos estados. Aqu se atopan o galego, o cataln e o uscara
xunto co aragons, o asturiano, o bretn, o cabuxo, o crnico, o
escocs, o frisn,o friulano, o galico escocs, o gals, o mirands, o
occitano, o sardo, o sorabo, e o valn.
As linguas oficiais dun estado, pero minoritarias noutro: O caso
do alemn en Blxica, Dinamarca, Francia e Italia.
O hngaro na Romana, Eslovaquia, Eslovenia e Austria.
O dinamarqus na Alemaa.
O albans, o grego, o serbocroata e o esloveno en Italia.
O ruso na Estonia, Letonia e Lituania.
As linguas oficiais en perigo: o galico irlands, e o luxemburgus
(oficial no Luxemburgo pero non na Unin).
As linguas non territoriais: o roman e o diche
A poltica da UE tenta incentivar s cidadns europeos para que
sexan multilinges, en especial a ser fluentes en, polo menos, das
linguas estranxeiras, non soamente para facilitar a comunicacin,
senn, para desenvolver a tolerancia e respecto para coa diversidade
cultural. Neste senso hai varios programas postos en marcha. O
contido dos sistemas educativos, entretempo, permanece baixo o
criterio de cada estado. Bandeira da Unin Europea
O himno da
UEhttp://www.goear.com/listen/ef9eb48/himno-de-la-ue-ue
A UNIN EUROPEA. ACTIVIDADES1: ETAPAS DA INTEGRACIN EUROPEASita
neste mapa mudo os 27 estados que forman parte da Unin Europea e
coloraos en funcin da data de entrada. En vermello os membros
fundadores, en amarelo os que se incorporaron en 1973, en verde os
de 1981, en azul os de 1986, en laranxa os de 1995, en gris os de
2004 e en salmn os do 2007Para axudarte na realizacin da actividade
proposta podes acudir aos seguintes
enlaces:http://www.cnig.es/CARDID/puzzles/puzzleEuropa/puzzle_europa.html
http://www.juanjoromero.es/blog/2008/08/geografia-fisica-de-europa-y-paises-de-la-ue/
2: AS BANDEIRAS DOS ESTADOS DA UNIN EUROPEA.Sita debaixo de cada
unha destas 27 bandeiras o nome do estado ao que pertencen.
3. AS LINGUAS DA UNINSita no seguinte mapa de Europa as linguas
sinaladas a continuacin. Utiliza nmeros para facilitarte o
proceso.o ingls1,o alemn 2 , o casteln 3, o dinamarqus 4, o
eslovaco 5, o esloveno 6, o estoniano 7, o fins 8, o francs 9, o
grego 10, o hngaro 11, o italiano 12, o letn 13, o lituano 14, o
malts 15, o neerlands 16, o polaco 17, o portugus18, o sueco 19, o
checo 20, o blgaro 21, o galico irlands 22 e o romans23, o galego
24, o cataln 25 e o uscara 26 xunto co aragons 27, o asturiano 28,
o bretn 29, o cabuxo 30,o crnico 31, o escocs 32, o frisn 33,o
friulano 34, o galico escocs 35, o gals 36, o mirands 37, o
occitano 38, o sardo 39, o sorabo 40, e o valn 41.
4. AS MOEDAS DE EUROPACompleta o cadro colocando ao lado do nome
de cada pais, o nome da sa moeda, e o equivalente ao euro no caso
dos paises que non adoptaron a moeda nicaPAISMOEDA Equivalencia co
Euro
Alemaa
Austria
Blxica
Bulgaria
Chipre
Dinamarca
Eslovaquia
Eslovenia
Espaa
Estonia
Finlandia
Francia
Grecia
Hungra
Irlanda
Italia
Letonia
Lituania
Luxemburgo
Malta
Paises Baixos
Polonia
Portugal
Reino Unido
Rep. Checa
Romana
Suecia
