A

KSIEGA PAMIAXKOWA

KUCZCI STANISCAWA

PIGONIA

WYDANA STARANIEM

KOMISJI HISTORYCZNOLITERACKIEJ

KRAKOWSKIEGO ODDZIALU

POLSKIEJ AKADEMll NAUK

KRAKOW 1961

SPIS TRESCI

Str.

Bibliografia prac Stantslawa Pigonia — zestavsdl Z b i g n i e w J e r z y N o w a k 7

Tadeusz Lehr-Splawiöski, Dookoia obrzqdku slowianskiego w Polsce 127

Mieczyslaw Broiek, Przyczynki do lacinskiego zyivotopisarstwa w Pobce ' . . . . . 133

Stanislaw Grzeszczuk, Sporne i niesporne problemy bibliografii Biemata z Lublina 143

Mieczyslaw Brahmer, Renesansowy mit poety-wieszcza 153

Tadeusz Ulewicz, «.Epitaphium Cretcovii», czyli naptarszy dzis wiersz drukowany Jana Kocha-

nowskiego 161

Jerzy Starnawski, Humanista francuski Ludwik Le Roy autorem dziela o Polsce 169

Bronislaw Nadolski, Jana Rybinskiego «Hodoeporicorum liber» 177

• Mieczysiaw Piszczkowski, Uwagi o „lamentach chlopskich" 183

Jan Buba, Na wspölnych pijaröw i Galileusza szlakach 193

Jan Zaremba, Waclawa Potockiego ziemia podgörska 203

Roman Pollak, Wirdd mroköw literatury czasöw saskich (Poemat Franciszka Goscieckiego) . . . 213

Jan Kott , Bohomolec w terminie u Moliera 223

Jan Dihm, «Lamentacje tj. narzekania Szcz^snowe» J. U. Niemcewicza fAnaliza i tnterpretäcja tekstu) 235

Piotr Grzegorczyk, Kosciuszko w poezji angielskiej 241

Czestaw Zgorzelski, Powiesc o czulych „filozofach" 253

Roscistaw Skr^t, O irödiach wykladöw imiwersyteekich Kazimierza Brodzinskiego 263

Kazimierz Wyka, Kariera burzanu. Z dziejöw slownictwa poetyckiego 273

Zdzislaw Libera, Franciszek Salezy Dmochowski jäko krytyk Mickiewicza . 295

Waclaw Kubacki, Zwrotki Tassa na weneekich lagimach 303

Jul ian Krzyzanowski, / . F. Cooper i A. Mickiewicz («Do matki Poiki» i folklor wi^zienny) . . 315

Zofia Szmydtowa, Jeszcze o Telimenie 323

Jan Safarewicz, Dysjimkcja przydawki w «Panu Tadeuszu» 327

Tadeusz Milewski, Ewolucja stylu dramatöw Juliusza Siowackiego 335

Stefania Ciesielska Borkowska, Calderon w twörczoici Slowackiego 345

Stanislaw Zabierowski , Testamenty poetyckie 355

I Wikl tor H a h n f , Udzial Slowackiego w uczcie ku czci Mickiewicza w dniu 1 styczma 1841 r. . 363

Wladysiaw Floryan, «Fragment o Helijaszu» Juliusza Slowackiego. Dyskusjanad ukladem i ustale-

mem tekstu • 371

Zygmunt Markiewicz, Czy Vigny znal «Anftellego» ?. Z rozwazan komparatysty 379

Stanislaw Kolbuszewski, Z dziejöw kultu Juliusza Slowackiego na Slqsku w latach 1860—1909 385

Maria Bobrownicka, Dramaty Slowackiego w przekladach Otokara Mokrego 397

Jözefa Kowalska, Artyici u Balzaka 407

Maria Podraza -Kwia tkowska 1 Jerzy Kwiatkowski, Magnuszewski—Bereut—Kaden. Pröba analizy rmrtu stylistycznego 415

Zygmunt Szweykowski, Stanislaw Boguslawski i jego «Lwy i Iwice». Kartka z dziejöw wplywu Mo­liera na komedi^ polskq 435

596 Str.

Tadeusz Stanislaw Grabowski, Z pogranicza polsko-bialoruskiego 445

Mieczyslawa Romanköwna, Srodowisko Gabrielli w iwietle nieznanego zbioru fotografii rodziny Baranowskich 455

Helena Hleb-KoszaAska, Losy nieznanego prospektu Joachima Lelewela do jego «Geographie du moyen äge». Gaw^da bibliograficzna , 465

Juliusz Kijas, O autorstwo «Kozaczyzny w Turcji». Czajkowski czy Lenoir-Zwierkowski? . . . . 475

Wincenty Danek, Nieznany artykul J. I. Kraszewskiego 483

Maria Strzalkowa, Z zagadnien poröwnawczych: Prus i Balzak 487

Franciszek Bielak, Stanislaw Windakiewicz w latach nauki 495

Jan Nowakowski, O niektörych cechach struktury dziela Wyspianskiego 503

Leon Ploszewski, tyciorys «Legendy» WyspiaAskiego 513

Janina Garbaczowska, U podstaw ideowych «Oziminy» Waclawa Berenta 525

Stefania Skwarczyöska, Zagadka wilenskiej inscenizacji «Nie-BoskieJ komedii» powiqzanej z «Nie-

dokonczonym poematem» w 1914 r 537

Zenon Klemensiewicz, Garic uwag o slowotwörstwie Zegadlowicza powieiciopisarza 545

Stanislaw Sierotwiriski, Z dziejöw jednego konspiracyjnego konkursu literackiego 549

Jacek Wozniakowski, O „pifknym" dziele sztuki 553

Henryk Markiewicz, Wartoici i oceny w badaniach' literaekich 563

Jan Trzynadlowski, Struktura relacji pamipnikarskiej 577

Maria Rzeuska, Ivor Armstrong Richards 585

P O L S K A A K A D E M I A N A U K O D D Z I J ^ t W K R A K O W I E

P R A C E K O M I S J I H I S T O R Y C Z N O L I T E R A C K I E J Numer 2

JÖZEF ZBIGNIEW BIALEK

LUDWIK FRYDE JAKO KRYTYK LITERACKI

WARSZAWA — KRAKOW PANSTWOWE WYDAWNICTWO NAUKOWE

1962

S P I S T R E S C I

Str. Rozdzial I. Informacja biografi'czna. Srodowisko, Pröby poetyckie.

Roizwöj ideowy i intelektualny. Periodyzac.ia dzialalnoäcl . S

Rozdzial IL Teoretycane i metodologiczne podstawy äcrytyki Frydego 43

Razdzial III. Program literacki Frydego jako krytyfea i jako przywöd-cy swojeigo pokolenia. System kryteriöw i metoda . . . . 84

RccBdzial IV. Przemiany stosunlou do Brzozowskieigo i Irzykowskiego. Wspölczesna krytyka. literacka i kierunki badan humanistycz-nych w oczach Frydego X38

Rozdzial V. Praktyka krytyczna: sprawdzenia i weryfiikacje 161

Roadziai VI. Ocena Frydego. Kons€(kwencje aktualne jego systemu i dzialalnosci 177

Bibliografia .prac krytycanych Ludwiika Frydego 181

PesioMe . . *" . 185 Summary 387

P O L S K A A K A D E M I A N A U K ODDZIAL W KRAKOWIE

P R A C E K O M I S J I H I S T O R Y C Z I V O L I T E R A C K I E J Numer 3

•S^tote

BOSCIStAW SKRBT '' »!362

KAZIMIERZ BRODZINSKI JAKO

HISTORYK LITERATURY

W A R S Z A W A - K R A K O W P A N S T W O W E W Y D A W N I C T W O NAUKOWE

1962

INDERS NAZWISK

Ajschines 70, 105 Albertrandi Jan 86 Aleksander Jagielloriczyk 19 Aleksander Macedonski 87, 102 Alfieri Wiktor 61 Anakreon 49, 102, 105. Ancillon Jan Piotr Fryderyk 98, 108, 113 Appendini Francsizek Maria 29, 32, 105,

119, 120 Arabazyn Konstanty Iwanowicz 5 Ariosto Ludwik 113, 114 Arystoteles 87, 99, 100, 102 August III 19, 93

Bacon Franciszek 83 Baltyzer i kaliskiego powiatu 35 Bandtkie Jerzy Samuel 118 Baronius Cezar 95 Batteux Karol 107, 111 Bayle Piotr 83 Belcikowski Adam 5, 19, 63, 73; 131 Bembus Mateusz 66, 67, 68 Bentkowski Peliks 8, 19, 20, 27, 29, 30, 32,

33, 51, 72, 75, 83, 86, 98, 122, 132, 1,3S Bielawski Jözef 60 Bielinski Jözef 130, 131, 135, 136, 138 Bielscy Marcin i Joaciiim 21, 29, 75, 78,

79, 96 Biernat z Lublina 35, 42 Birkowski Fabian 31, 66, 67, 68, 69, 70,

72, 73, 91, 125 Blair Hugo 115, 116 Boccaccio Jan 99, 113, 115 Bochart Samuel 120 Boguslawski Wojciech 34 Bohomolec Franciszek 34, 59, 60, 70, 79, 95 Boileau Despreaux Mikolaj 52, 55, 56, 62,

107 Boleslaw Chrobry 84, 92, 95 Boleslaw Krzywousty 76, 92 Boleslaw Smialy 95

Bona krölowa 90 Borowy Waclaw 63 Bouterwek Fryderyk 22, 28, 32, 98, 114 Braun Dawid 27, 75, 79, 80, 96, 97 Brodzinski Andrzej 126 Bürger Gottfried August 62 Byron Jerzy 50, 104, 115, 116 Bzowski Stanislaw (Abraham) 74, 75, 78,

79, 95

Calderon Piotr 50, 61, 100, 101, 115, 116, 117

Cervantes Michal 99 Chelchowski Henryk 35, 39 Chmielowski Piotr 5, 6, 63, 73, 134 Chopin Fryderyk 129, 139 Chrominski Kazimierz 8, 32, 83 Chrzanowski Ignacy 5, 63, 73, 130, 136 Cicero 23, 102, 105 Cooke Aleksander 77 Cyryl sw. 120 Czacki Tadeusz 27, 28, 34, 61, 72, 76, 82 Czahrowski Adam 33 Czarnkowski Adam 67 Czarnocki Adam 29, 118, 120, 138 Czartoryscy 93 Czartoryski Adam Kazimierz 8, 25, 29, 31,

32, 34, 60, 61, 75, 79, 80, 85, 92

Dante Alighieri 99, 100, 107, 112, 113, 114, 115

Dantyszek Jan 33, 45 Decjusz Jodok Ludwik 79 Demostenes 23, 65, 70, 71, 105 Demoustier Karol Albert 52, 111 Deshoulieres Antonina 111 D^bolqcki Wojciech 78, 120 Diderot Dionizy 94 Dlugosz Jan 75, 77 Dmochowski Franciszek Ksawery 34, 51,

52, 53, 55, 57, 62, 97, 124

10 Kazimierz Brodzinski...

146

Dmochowski Franciszek Salezy 6, 7, 9, 57 Druzbacka Elzbieta 38 Dryden Jan 126 Durini Angelo Maria 23, 33, 34, 51

Erazm z Rotterdamu 86 Eysymont Marcin 52 Ezop 56, 102

Fedr 56 Feliüski Alojzy 35, 59, 60, 61, 71 Fijalkowski Aleksander 7, 19, 20, 21, 81,

112, 122, 127 Fontenelle Bernard de 107 Fredro Aleksander 18 Fredro Andrzej Maksymilian 80, 109 Freret Mikolaj 120

Gallus Anonim 75, 76, 77 Gawinski Jan 21, 25, 36, 38, 39, 41, 42,

47, 50 Gawlowicki Szymon 36, 37, 44, 46 Gessner Salomon 124 GQbicki Jakub 34, 35, 42 Gliczner Erazm 74 Godebski Cyprian 8, 54 Goethe Jan Wolf gang 32, 104, 112, 113,

126 Goldoni Karol 61, 115 Goldsmith Oliver 115 Gol^taiowski Lukasz 27, 28, 30, 32, 75 Goszczynski Seweryn 19 Goslicki Wawrzyniec 30, 81, 82, 135 Görnicki ^Lukasz 21. 31, 66, 68, 69, 71, 72,

73, 75, 78, 79, 123 Görski Stanislaw 73, 75, 78, 79 Grabowski Michal 5, 129 Grabowski Tadeusz 5 Grochowski Stanislaw 16, 26, 35, 37, 39,

42, 48, 49, 51, 56 Grzegorz z Sanoka 29, 82, 83 Grzeszczuk Stanislaw 134 Gubrynowicz Bronislaw 134 Guizot Franciszek Piotr Wilhelm 13, 106 Gwagnin Aleksander 78, 79

Harknoch Krzysztof 78 Heidenstein Reinhold 75, 78 Helvetius Adrian Klaudiusz 94 Herburt Jan 79 Herder Johann Gottfried 6, 9, 12, 13, 15,

18, 28, 29, 33, 50, 57, 86, 87, 98, 103, 104, 111, 113, 115, 118, 119, 120, 121, 128, 131, 134, 135, 138

Heweliusz Jan 82 Hoffman Antoni 61 Homer 37, 87, 100, 102, 105, 109, 112, 114,

115, 126 Horatius 48, 50, 56, 105, 126 Hozjusz Stanislaw 96, 122

Jachowicz Stanislaw 18 Jagodynski Stanislaw Serafin 37, 58 Jan z Glogowa 82 Jan Kazimierz 110 Jan III Sobieski 110 Janicki Klemens 26, 44, 45 Janocki Jan Daniel 27 Jeremiasz 126 Jezierski Jacek 65 Jovius Pawel 79, 86 Jurkowski Jan 36, 37, 39, 40, 41, 42, 60 JuszyAski Michal Hieronim 8, 27, 30, 33,

' 34, 51, 52, 71 Juvenalis 50

Kallimach (Buonaccorsi) Filip 79, 83 Karamzin Mikolaj 5, 120 Karbowiak Antoni 5 Karpinski Franciszek 22, 34, 52, 53, 54,

55, 56, 57, 61, 63, 116, 124, 125, 134 Kazimierz Odnowiciel 95 Kazimierz Wielki 19, 84, 88, 90, 92, 112 Kepler Jan 83 Klarneröwna Zofia 138 Kleczewski Stanislaw 120 Klonowic Sebastian Fabian 22, 33, 35, 37,

39, 41, 42, 43, 44, 45, 47, 48, 51, 95, 96, 97 Klopstock Friedrich Gottlieb 112 Kmita Jan Achacy 35, 36, 39 Kniaznin Franciszek Dionizy 34, 36, 41,

51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 63, 119, 124 Kochanowski Jan 9, 17, 23, 26, 27, 31, 32,

34, 35, 36, 37, 38, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 59, 61, 62, 63, 109, 112, 115, 124, 125, 127, 134

Kochanowski Piotr 38 Kochowski Wespazjan 80 Kojalowicz Wojciech Wijuk 75, 80 Kolumb Krzysztof 126 Konarski Stanislaw 85, 86 Kopczynski Onufry 121, 122 Kopernik Mikolaj 83, 126 Korbut Gabriel 139 Korpala Jözef 6, 130, 139 Korsak Rajmund 39, 54 Kosicki Ludwik 81

147

Kossakowski J a n Nepomucen 8 Kossakowsk i Jözef 52 K o w n a c k i Hipol i t 75, 31 Kras ick i Ignacy 22, 23, 24, 33, 34, 37, 38,

39, 40, 41, 43, 45, 51, 52, 53, 54, 55, 56, ' 57, 58, 63, 79, 96, 97, 99, 102, 109, 110,

113, 116, 124, 125, 126, 127, 134 Kras in sk i J a n 78 K r a s i n s k i Z y g m u n t 129 K r a s z e w s k i Jözef Ignacy 6, 130 K r a u s h a r A leksande r 130—1 K r o m e r Marc in 70, 75, 78, 79 Krzyck i Andrze j 33, 45 K r z y z a n o w s k i Ju l i an 5, 64, 134

La Chape l le Klaud iusz Emanue l Lhui l l i e r 52, 111

Lafon ta ine Jan 56, 107 L a h a r p e J a n Franciszek 14, 24. 32, 50, 57,

r07, 110, 111 L a Rochefoucauld Franc i szek 109 La Suze H e n r y k a de 127 Le lewel J o a c h i m 24, 27, 30, 32, 75, 76, 36 Lengn ich Gottfried 75 Leszek Bialy 23 L i n d e Samue l Bogumil 118 Lip insk i Jözef 25, 33, 51, 57, 124, 126 Livius 70, 74, 102, 105 Locke J a n 99 Lubien ieck i S tan i s l aw 78 L u b o m i r s k i Mikolaj 35, 39, 42, 48 L u b o m i r s k i S tan i s l aw Herak l iu sz 9, 81,

127 L u d w i k XIV 99, 106, 107, 111, 116 L u d w i k Wegierski 90, 93 L u k a n 105 L u k i a n z Samosa t 99, 105 L u t e r Marc in 50 L w o w c z y k Lukasz 65, 66, 69, 72

Lempick i Z y g m u n t 138 L^czycanin Sebas t i an 34, 59, 60 Lub iehsk i S tan i s l aw 31, 75, 79 L u c k i A leksande r 6, 130

Maciej z Miechowa 75, 77 Maciejowski Samuel 65, 66, 67, 69, 71 Macphe r son J a k u b (Pieäni Osjana) 23, 33,

55, 57, 58, 97, 98, 100, 115, 116, 124, 127 Maksymi l i an I I cesarz 32 Maksymi l i an arcyks iqz? aus t r i ack i 32 Marc in z Olkusza S ta rszy 82 Marc in Po lak 31, 75, 76, 77

M a r r e n e - M o r z k o w s k a Waler ia 5 Maryck i Szymon 82, 93 Melchior z Moscisk 65, 66, 69, 72 Metody sw. 120 Miaskowsk i K a c p e r 26, 35, 37, 39, 41,

43—4, 44, 49, 51, 56, 64 Micha l z Wroc lawia 83 Mickiewicz A d a m 73 Mieroszewski J a c e k 30, 32, 81 Mikulsk i T a d e u s z 8 Mil ton J a n 115 Modrzewsk i Andrze j Frycz 16, 25, 65, 6G,

67, 68, 69, 70, 71, 72, 81, 82, 91, 94, 96, 135 Molier 61, 106 Molski Marc in 25, 54 Mon ta igne Micha l 50, 106, 110 Montesqu ieu Ka ro l 57, 108 Montuc la J a n Stefan 83 Morolski J a n Domin ik 35, 39, 40 Mostowski Tadeusz 31, 34, 35 Muczkowski Jözef 19 Myszkowsk i A l e k s a n d e r 73 Myszkowski P i o t r 73

Naruszewicz A d a m 25, 33, 34, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 52, 53, 55, 56, 57, 59, 60, 61, 63, 86, 124, 127

N e u g e b a u e r Sa lomon 74 Niemcewicz J u l i a n U r s y n 42, 57, 122, 124,

127 Nowodworsk i W a w r z y n i e c K o r w i n 45,

82—3

Ocieski J a n 67 Oloff Ef ra im 27 Opal insk i Krzysztof 21, 26, 34, 37, 39, 41,

42, 44, 46, 47, 48, 50, 51, 63—4, 87, 92, 123, 134

Opal insk i L u k a s z 45 Opitz Marc in 112 Orzechowski S t a n i s l a w 21, 23, 25, 27, 29,

30, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71. 72, 73, 75, 78, 79, 94, 135

Osihski Alojzy 34, 71, 72, 86, 122 Osinski L u d w i k 30, 34, 40, 133 Osjan, zob. M a c p h e r s o n J a k u b Ossol inski J e r z y 65, 66, 67, 69, 70 Ossol inski Jözef M a k s y m i l i a n 8, 27, 29,

30, 32, 67, 69, 70, 72, 75, 76, 77, 79, 81, 95, 131, 135

Ost rogski Wasyl 68 Os t ro rög J a n 81, 82 Ovidius 45, 127

148

Paprocki Bartosz 35, 47 Pasek Jan Chryzostom 58 Petrarka Franciszek 99, 113, 114, 115, 126 Petrycy Jan Innocenty 23, 74, 75, 78, 79 P^cherski Cezary 6, 131, 134, 135, 138 Piasecki Pawel 75, 78, 79, 93, 96, 97 Pigon Stanislaw 5, 130, 131, 133 Piotr sw. 95 Piaton 99, 100 Plenkiewicz Roman 5 Plinius (Mlodszy) 70 Plutarch 70, 105 Pope Aleksander 115 Potocki Stanislaw Kostka 23, 24, 32, 34,

51, 52, 57, 71, 97, 110, 124 Prazmowski Adam 27 Przybylski Jacek 37

Racine Jan 107, 115 Radziwillowa Franciszka Urszula 37, 58,

60, 61 Radziwillöwna Barbara 78 Rakowiecki Ignacy Benedykt 31, 32, 105,

118, 119, 120, 122 Rapin Rene 83 Raynald (Rinaldi) Odorico 77 Regnier Mathurin 127 Rej Mikolaj 22, 27, 35, 36, 37, 38, 39, 41,

43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 63, 94, 115, 117, 123, 134

Reklewski Wincenty 25, 36, 39, 40, 54, 55, 57, 62, 64, 102, 126, 134

Ronsard Piotr 50, 109, 110, 125 Rousseau Jan Jakub 29, 99, 108 Ruczowa z Brodzinskich Karolina (cörka

Kazimierza) 6 Rudawski Wawrzyniec Jan 74, 80 Rudnicki Dominik 44, 48 Rybihski Jan 26, 35, 43, 45, 46, 48, 50,

64, 94 Rzewuski Waclaw 34, 60, 94

Sagittarius Kasper 77 Saint Lambert Jan Franciszek 56, 111 Sanguszko Dymitr 68 Sapieha Aleksander 82 Sarbiewski Maciej Kazimierz 23, 33, 44,

46, 48, 50, 51, 52, 126 Sarnicki Stanislaw 78, 79 Schiller Fryderyk 29, 35, 56,104, 112. 113,

126 Schlegel August Wilhelm 28, 31, 35, 61,

98, 107, 113

Schlegel Fryderyk 13, 18, 28, 29, 33, 57, 98, 113, 114, 115, 118, 119, 128

Schlözer August Ludwik 80, 113, 119, 120 Scott Walter 115, 116 Seneka 105 Shakespeare William 50, 61, 99, 107, 113,

115, 116," 117, 126 Sismondi Jan Karol Leonard 12, 13, 28,

31, 98, 114, 116, 117, 128, 133 Skarga Piotr 31, 52, 66, 67, 68, 69, 70, 71,

72, 73, 80, 94, 135 Skimborowicz Hipolit 139 Skorski Jan 21, 36, 37, 44, 52, 79 Sobieski Jakub 36, 58 Solignac Piotr Jözef 77 Solikowski Jan Dymitr 65, 66, 72, 78 Soltykowicz Jözef 23, 27, 29, 32, 33, 75,

79, 83, 86 Stae-Holstein Anna Luiza Herminia 12,

14, 18, 29, 128 Stanislaw sw. 95 Stanislaw August Poniatowski 14, 20, 44,

51, 53, 60, 61, 85, 127, 131, 139 Stanislaw Leszczynski 81, 83 Starowolski Szymon 27, 32, 80 Staszic Stanislaw 29 Stryjkowski Matys 21, 43, 78, 79 Suetonius 79 Surowiecki Wawrzyniec 30, 118, 120 Szaniawski Franciszek Ksawery 30, 72, 81 Szarzynski Mikolaj SQP 19 Szczygielski Stanislaw 86, 97 Szotarski Julian 139 Szymanowski Jözef 23, 32, 34, 41, 53, 55,

57, 58, 110, 124 Szymonowic Szymon 23, 25, 33, 34, 35,

37, 44, 45, 46, 47, 48, 50, 51, 59, 62, 92, 102, 124

Smiglecki Marcin 82, 83 Sniadecki Jan 69, 71

Tacitus 74, 79, 102, 105 Tarnowski Jan 67, 71, 73 Tarnowski Stanislaw 63 Tasso Torquato 113, 114, 115, ,126 Teokryt 102, 105 Theophylaktos Simokattes 31, 88, 119 Thomson Jakub 56 TibuUus 45 Tieck Ludwik 126 Tomaszewski Dyzma Boncza 9, 34, 52,

54, 55

149

Tomicki P io t r 65, 81, 82 T rembeck i S t an i s l aw 26, 34, 37, 38, 41,

52, 53, 54, 55, 56, 58, 69, 84, 87, 110, 123, 124

T r e t e r Tomasz 78 T w a r d o w s k i Samue l 21, 23, 24, 26, 36, 37,

38, 39, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 51, 56, 64, 102, 105, 116

Vega Carpio Lopa Fel iks de 61 Vergi l ius 99, 102, 105, 107, 112, 115 Vi l lemain Abel Franc i szek 13, 106, 133 Vol ta i re 29, 31, 32, 52, 54, 56, 99, 108, 109,

110 Voss J a n H e n r y k 112

Wach le r L u d w i k 132 Wapowsk i B e r n a t 75, 78, 79 Warszewick i Krzysztof 65, 66, 69, 94 Was iu tynsk i L e o n a r d 130, 139 WQgierski Andrze j 78 W^gierski Ka j e t an 16, 31, 34, 37, 39, 52,

53, 54, 55, 56, 94, 110, 127 Wierzbowsk i Teodor 130, 138 Wincenty Kad lubek 7.5, 76, 77, 84—5

W i n c k e l m a n n J a n Joach im 101 Wiszniewski Micha l 128 Witelo 82, 83 Wladys i aw IV 79 Wladys i aw Lok ie tek 19 Wlynski Z y g m u n t A leksande r 67, 72, 73 Wojciech z B r u d z e w a 83 Woronicz J a n P a w e l 51, 54, 69, 79, 126,

127

Young E d w a r d 115

Zablocki F ranc i szek 36, 37, 43, 59, 60, 61, 63, 64, 115, 123

Zaluski A n d r z e j Chryzos tom 74, 75, 80 Zalusk i Jözef J^drze j 27 Zamojsk i A n d r z e j 29, 81 Zawadzk i Kaz imie rz 80 Zawicki J a n 24, 35, 44 Zgorzelski Czes law 130 Zimorowice Jözef Bar t lomie j i Szymon

23, 34, 35, 37, 39, 41, 42, 44, 45, 49, 51, 62, 124

Zubowsk i K s a w e r y 52 Z y g m u n t A u g u s t 78, 79 Z y g m u n t S t a r y 19, 66, 67, 69, 71

SPIS RZECZY

Uwagi wst^pne 5 I. Droga do syntezy historii literatury polskiej 8

II. Koncepcja literatury i jej historii; ogölna ocena polskiej literatury . 11 IXI. Zakres 5 kompozycja wykladöw historii literatury polskiej 18 IV. Literatura przedmiotu i sposöb jej wykorzystania 27 V. Analiza sposobu opracowania poszczegölnych dzialöw kursu historii litera­

tury polskiej 33 a) Poezja 33 b) Wymowa . . . 64 c) Historycy 73 d) Pisarze polityczni 80 e) Uczeni 82 f) Tio hi.storyczno-kulturalne polskie 83 g) Tlo kulturalne europejskie 97 h) Sprawy slowianskie 117 i) jQzyk polaki . 121

VI. Drobniejsze prace historycznoliterackie BrodziAskiego 124 Uwagi koiieowe 128 Przypisy 130 Streszczenie franeuskic 140 Streszczenie rosyjskie 142 Przypis.y 130 Streszczenie franeuskic 140 Streszczenie rosyjskie 142 Incleks nazwisk 145

P O L S K A A K A D E M I A N A U K

ODDZIAL W KRAKOWIE

P R A C E K O M I S J I H I S T O R Y C Z N O L I T E R A C K I E J Nr 4

TOMASZ WEISS

FRYDERYK NIETZSCHE W PISMIENNICTWIE POLSKIM

LAT 1890-1914

WROCLAW - KRAKOW ZARtAD NARODOWY IMIENIA OSSOLINSKICH WYDAWNICTWO POLSKIEJ AKADEMll NAUK

1961

S P I S T R E S C I

Rozdzial l. Chronologiczne ramy rozprawy. Gel rozprawy. . . . . . . 5 Rozdzial 11. Popularyzatorzy mysli Nietzsehego w Polsce 8 Rozdzial III. Przeciwnicy Nietzsehego w Polsce 22 Rozdzial IV. Stanislaw Przybyszewski jako interpretator Nietzsehego. Estetyka

Nietzsehego i polski modernizm ' . . 34 Rozdzial V.

1. Zwolennicy i entuzjasci Nietzsehego w Polsce 48 2. Waclaw Berent 5g 3. Stanislaw PieAkowski 66 4. Stanislaw Brzozowski 71

Rozdzial VI. ZakoAczenie 80 Bibliografia wzmianek, artykulöw i prac ksi^zkowych 0 Nietzschem, ktöre uka-

zaly si^ w Polsce w latach 1890—1914. Uklad chronologiczny 87 Bibliografia wykorzystanych polskich prac o Pryderyku Nietzschem, ktöre uka-

zaly si? po roku 1914 93 > indeks nazwisk do Bibliografii wzmianek, artykulöw i prac o Nietzschem, ktöre

ukazaly si? w Polsce w latach 1890-1914 94 Bibliografia tlumaczen utworöw i dziel Fr. Nietzsehego w Polsce w latach

1890—1914. Uklad chronologiczny 95 Indeks nazwisk tlumaczy utworöw i dziel Fr. Nietzsehego w Polsce w latach

1890-1914 97 Wykaz zrödel wykorzystanych przy opracowaniu bibliografii recepcji Pr. Nietz­

sehego w Polsce w latach 1890-1914 97 Alfabetyczny wykaz czasopism literaekich przejz'zanych i wykorzystanych przy

opracowywaniu bibliografii gg Bibliografia obcoj^zycznych dziel i artykulöw o Fr, Nietzschem wykorzystanych

w rozprawie. Uklad alfabetyczny . 99

P O L S K A A K A D E M I A N A U K O D D Z I A L W K R A K O W I E

P R A C E K O M I S J I H I S T O R Y C Z N O L I T E R A C K I E J Numer 5

EMIL BIEDRZYCKI

MIKOLAJ BALCESCU RUMUNSKI PISARZ I REWOLUCJONISTA

KRAKOW 1961

6*7

S P I S T R E S C I Str

I. Wst?p 5 II. Sytuaeja spoleczno-polityczna Ks i^ tw Naddunajskich w epoce Mikolaja

Bälcescu 13

III. Bälcescu jako pisarz 16

IV. Bälcescu jako historyk i socjolog 21

V. Ekonomiczne poglqdy Bälcescu 28

VI. Bälcescu jako patriota i rewolucjonista 32

Mikolaj Bälcescu: Piesn o RumiinU (tlum. Emil Biedrzycki) 43

Uwagi tlumacza 61

Streszczemie rosyjskie 65

Streszczenie francuskie 66

P O L S K A A K A D E M I A N A U K . ODDZIAL W KRAKOWIE

P R A C E K O M I S J I H I S T O R Y C Z N O L I T E E A C K I E J

Nr 6

MIECZYSLAW PISZCZKOWSKI

ZAGADNIENIA WIEJSKIE W LITERATURZE

POLSKIEGO OSWIECENIA

CzQäc pierwsza

K R A K O W 1 9 6 0

I N D E K S

Aleksande r Wielki 91 Anon im Wie lkopolan in 117 Arche t t i 131 Ariosto 110 Arno ld 26 Arystofanes 93 Augus t I I 2 Augus tyn .sw. 4

Backvis 107, 161 Bacu la rd 56 de Baif 13 Baka 7, 18 Ba ranowsk i B. 181 Bars 22 Bartoszewiez K. 3 Beaumarcha i s 153 Bednar sk i S. 38 Beren t 146 Bernack i 30, 31,

96, 151, 172 Bernouil l i 89 Bielscy 138 Bielski A. 135

Bielski M. 2, 3, 50, 104, 117 Bien ia rzöwna 8, 9 Biester 23 Bi l la rden de Sauv igny 73 Boguslawski 42, 163, 164, 165 Bohomolec Fr . 3, 18, 22, 26, 31-

32, 43, 48, 62, 70, 91,

-48, 52 56, 70, 71, 75, 87, 117, 119, 120, 121, 123, 126, 127, 128, 145, 150, 164, lU.'i, 166, 172, 173, 176, 179, 185, 186

Boileau 117, 139 Boleslaw C h r o b r y 51 Boleslaw K r z y w o u s t y 28 Borowy W. 90, 102, 117, 133, 138 Braniccy 77 Bran icka E. 140

Bran ick i J . K. 14 Brochocki 62 Brodzinski A. 190 Brodz insk i K. 109, 122, 128, 153, 163, 187,

190 Bron iewsk i W. 49 -Bröse l löwna 141 Bruchna l sk i 74 B r ü c k n e r 4, 26 Brzos towski 179, 180, 183 B u l h a k 101 B u l h a r y n 53

Cazin 84 C h a t e a u b r i a n d 140 Chmie lowski P. 135, 151 Chodzko I. 85, 98, 100 Chojecki E. 101 Chopin Mikolaj 98 Chrep towiez J. L. 179, 180, 183 Chryzos tom (sw. J a n Zlotousty) 4 Chrzanowsk i I. 3, 31, 52, 54, 72, 107 Cieciszowski 169 Ciehscy 138 Ciolek G. 103 Cornei l le 139 Czar toryscy 14, 22, 26, 27, 86, 109, 110,

135, 147, 149, 161, 164, 185, 186, 188 Cza r to ryska I. 69, 94, 135, 154, 157, 172 Cza r to ryska M. (ks. Wi r t ember ska ) 149,

151, 189 Czar to rysk i A. K. 21, 22, 23, 39, 05: ß7,

135, 136, 148, 154

Dange l 23 Daszkiowicz 136 Defoe 20 D e k e r t 22 Deli l lc 108, 114, 157 D e m b o w s k i E. 76

200

Deshoulieres 59, 124 Dihm' 22 Diderot 37 Dluski T. 25 Dmochowski Fr. K. 74, 75, 154 Dobrowolski T. 78 rjorat 56 Drogoszewski 170 Drozdowski J. 48 Druzbacka 7, 10—15, 19, 46, 69, 70,

189 Dufour 127 Duhczewski 38 Duonelaitis 14 Dürr-Durski 29, 187 Dygasihski 66 Dynowska 6 Dzieduszycki J. S. 7 Dzierzkowski 54 Dziulinski 1

Ejsymont 59 Enniusz 79 Erzepki 165 Estreicher K. 114, 119 Estreicher St. 18

Favart Ch. S. 110, 150, 151 Favart M. J, 151 Feldman Jözef 90 Fenelon 20 Fielding 21, 92 Fontenelle 124 Fonwizin 21, 42, 53 Fournier 89 Francic M. 8 Fredro Aleksander 92, 98, 145, 146, Fryczyftski 15 Fryderyk August, kröl saski 89 Fryderyk II 72

Gajek 158 Galle L. 42 Garczynski St. 25, 33 Gautier 12 Gawalkiewicz 73 Gawdzicki 59 Gawinski 50, 70, 127 Gessner 61, 65, 69, 124, 147 Gierowski 1, 2

Gliiiska 164, 173, 189 Godebski C. 122 Gogol 49 Goldoni 37 Goldsmith 110 Golihski 72, 99 Gomulicki J. W. 110, 116 Gorzenska 180 Gostomski A. 76, 80, 94, 186, 187

103, Görski K. M. 135, 138, 139, 141 Grabowski I. 25 Grabowski T. 77 Grabski St. 24 Grabski Wl. 88 Graciotti 77 Gresset 148 Greuze 94 Gribojedow 42, 53 Grochowski St; 50, 86 Groll 21, 69, 127, 148, 151 Gubrynowicz 26 Gucwa 170 Guillemin 51

Haugwitz 89 Haur 76 Hauteroche 20, 168 Henryk V, cesarz 28 Herod 52 Herodot 52 Hirzel 77 Hopensztand 92 Horacy 10, 26, 59, 60, 61 Hulewicz 7 Husarzewski 44, 91, 119

167 Inglot St. 24, 25, 44, 125, 173, 179, 187

Jablonowska A. 25, 81, 84, 99, 125 Jablonowski J. A. 16 Jablonowski J. St. 8 Jan III 40, 78, 105 Jankowski WI. 152, 158 Jaraczewska 128 Jasinski Jakub 118 Jaworski Fr. 141 Jendrysik 153 Jezierski Fr. S. 89, 188 Jez (Milkowski) 123, 128, 187 Jurkowski 3 Juwenalis 137

201

Kaczkowski 123, 190 Kaleta 26, 102, 108, 180, 181 Kalnassy 102 Kamienski M. 43, 165 Kamihski J. N. 48, 123, 186, 187 Kamihski L. 110 Karamzin 21 Karol Gustaw, kröl szwedzki 105 Karp M. Fr. 25 Karpihski 48, 61, 128, 131-147, 176, 186,

187, 188 Karpowicz M. 25 Kato Starszy 84 Kazimierz Wielki 83, 91, 104, 125, 172 Kitowicz 8 Klimaszewski H. 110 Klimowicz 64, 72, 95 Kleiner 68, 74, 82, 94 Klonowicz (Acernus) 66, 176 Kiuk 77 Kniaznin 22, 40, 46, 47, 48, 59, 94, 96,

109, 113, 114, 118, 147—164, 165, 186, 187, 188

Koblanski 59 Kochanowski J. 13, 76, 79, 83, 99, 100,

136, 147, 148, 162 Kochowski 136 Kolberg 148, 157, 160 Kolbuszewski K. 64, 107 Konarski 9, 10, 31, 70 Kondratowicz (Syrokomla) 66, 176 Konopnicka 190 Koncza 59 Koö^taj 7, 9, 10, 25, 172, 189 Kopernik 38 Korczewski 120 Korzeniowski J. 54, 101, 147, 154, 187, 188 Kossakowski A. 59 Kossakowski Jözef 90, 96, 97, 122, 189 Kossowski S. 115 Kot St. 74, 93, 117 Kott J. 35, 44, 108, 110, 175, 179 Koziebrodzcy 138 Kozmian K. 89, 170 Krajewski M. D. 90, 122, 189 Krasiccy 138, 139 Krasicka B. 79 Krasicki I. 22, 30, 31, 35, 38, 44, 48, 51,

68, 70—106, 112, 119, 121, 122, 123, 156, 168, 170, 185, 186, 189

Krasinski Z. 113 Kraszewski 18, 66, 100, 120, 123, 142, 154,

156, 187, 190 Krzyzanowski J. 72, 106, 113 Kubacki 133 Kula W. 3 Kurdybacha 131 Kurpiel 102 Kurzeniecki 25

La Fontaine 108, 122 Lenartowicz 190 Leprince de Beaumont 56 Lesage 20 Lessing 37 Leszczynska M. 14 Leszczynski 9, 10, 25, 31, 35, 70, 86, 125 Lesnodorski B. 24 Lesnodorski Z. 23 Lipski 8 Liske 23, 89 Locher 120 Loredano 1, 6, 68 Loti 12 Lubomirska U. 14, 103 Ludwik XIV 20 Lukreejusz 4 Lubomirski J. 14 Lubomirski St. H. 3

Lempicka J. 98 Lempicki St. 72 Lozihski W. 188 Lubkowski 184

Makulski Fr. 87 Malczewski A. 160 Malinowski L. 35 Malachowski St. 142, 171, 184 Marek ks. (karmelita) 109 Marivaux 20 Maruchowicz 1 Matuszewicz 54 Mehling 173 Menander 41 Metastasio 133, 150 Mickiewicz A. 14, 56, 69, 78, 82, 98, 100,

114, 118, 122, 133, 150, 189, 190 Mier 112 Mierzejewski 62

202

Mikulski T. 40, 72, 73, 102, 140, 147, 173 Milob^dzki 78 Minasowicz J. E. 32, 127 Mirabeau 124 Mitzier 22, 127 Modrzewski (Frycz) 50 Moniuszko 142 Montbrun 42 Molier 15, 35, 41 Montesquieu 6 Morawski Fr. 78, 147 Mornet 56 Morsztyn H. 93 Morsztyn Z. 79, 187, 188 Mostowski 114, 165

Nagurczewski 127 Naruszewicz 6, 22, 38, 39, 47, 48, 52, 59,

61—70, 87, 108, 109, 117, 119, 121, 122, 124, 127, 168, 185, 189

Narzymski 39 Niec 11 Niemcewicz 22, 23, 26, 53, 55, 78, 85, 110,

118, 122, 126, 128, 146, 189 Norblin 54, 74, 116, 164 Nowak-Dluzewski 10

Ogihska A. 140 Ogrodzki 62, 91 Ok^cki 131, 169, 170 Olechowski 169 Olizarowski A. A. 74 Opalinski K. 5, 48, 50, 65 Opalek K. 45, 124 Orkan 92 Orzeszkowa 18, 120, 188 Osinski L. 122 Osjan (Macpherson) 74, 150 Owidiusz 4, 65, 135

Paisiello 151 Patrix 64 Pawlikowski Jözef 25, 182 Pawlowiczowa 40 Petrarka 140 Piasecki 135 Pigoh 75, 76, 120 Piotrowski Gracjan 38, 40, 48—56, 66, 70,

86, 96, 119, 120, 121, 122 Piramowicz 22

Piszczkowski 2, 12, 29, 31, 32, 46, 66, 68. 108, 114, 119, 123, 150, 185

Platt 62 Plaut 35, 173 Plutarch 84 Pol 98 Pollak R. 3, 8 Pon^towskl 76, 94 Poniatowski Michal 26 Poniatowski Stanislaw, kasztelan kra-

kowski 8, 9, 110 Poniatowski Stanislaw, podskarbi litew-

ski 43, 44, 51, 83, 91, 125, 179, 183 Ponihski Antoni 4 Popiel Pawel 91 Poplawski A. 25, 43, 86 Potoccy 103, 114, 132, 189 Potocki Jözef 132 Potocki Stanislaw Kostka 89, 122 Potocki W. 2, 3, 5, 6, 7, 28, 29, 92, 166,

167 Pöljanowski 172 Procop 89 Przybylski J. 163 Przylecki 7 Puffendorf 105 Puszkin 32, 53, 67, 82, 122 Puzynina Fr. 141

Quesnay 30

Racine 139 Radiszczew 21 Radziwill Karol 48 Radziwill Maciej 15, 48, 156, 164, 172, 176,

189 Radziwillowa H. 111, 174 Radziwillowa M. 140 Radziwillowa U. 7, 15 Radziwillowie 103, 188 Rej 2, 3, 5, 10, 35, 50, 76, 92, 134, 147, 166 Reklewski 163, 190 Rembowski 9 Reptowski 168, 169 Richardson 37, 127 Rinaldo da Capua 151 Rodziewiczöwna 18, 120 Romagnesi 166 Rostkowska 108 Rousseau 20, 23, 33, 45, 56, 73, 83, 135, 148

203

Rulikowski 48, 156, 172 Rzewuski H, 85, 98 Rzewuski J. 16 Rzewuski S. 140 Rzewuski W. 7, 16, 120

Safo 149 Sanguszkowie 135 Sarbiewski 62 Scott Walter 82, 140 Seklucjan 76 Seneka 31 Seredyhski 50 Sienkiewicz H. 82, 92, 128, 187 Sinko Zofia 72, 121 Sinko Tadeusz 4, 15, 137 Skalkowski A. 44, 131 Skarbek Fr. 53, 98, 146 Skarga 7, 18 Skarszewski 131 Skop 7, 15 Skrzetuski W. 25 Skwarczyhski Z. 90 Slota 116 Slowacki J. 82, 92, 98, 100, 188, 190 Smolehski Wl. 38, 80, 128, 131 Sobol 140 Stanislaw August 22, 26, 42, 48, 64, 84,

91, 102, 105, 107, 108, 113, 119, 131, 172, 174, 178, 185

Stanislaw ze Szczodrkowic (Morawicki?) 132, 133

Stahczyk 55 Starowolski 16 Starzewski A. 79 Starzewski M. 79 Staszyc 6, 22, 25, 68, 84, 89, 142, 170 Stefanowska 56 Stender-Petersen 33, 120 Stephanie G. 126, 127 Sterne 127, 138 Szczotka 23 Szekspir 161 Szostowicz 59 Szyjkowski 147 Szymanowski J. 59, 113, 154, 158, 164—165,

188 Szymanski St. 48, 87, 126, 127, 128, 130,

145, 150, 156, 172, 176, 186, 187 Szymonowicz (Simonides) 127, 146, 149,

156, 163, 171, 173, 177

Swi^torzecki 59 Switkowski 25

Taine 12 ' Tanska-Hoffmanowa K. 85 Teognis 167 Terencjusz 41, 71 Thomas M. 56, 64 Thomson J. 13, 14 Tomkowicz 91 Trembecki St. 13, 14, 22, 44, 87, 95, 103,

107—114, 119, 121, 122, 124, 128, 132, 149, 161, 165, 170, 174, 179, 185, 187, 189

Treogate L. 56 Treter 33 Turgieniew 67, 122 Turnowie 180 Turowski 66, 142 Turska H. 69 Twardowski Kasper 70 Tyszyhski P. 164, 174—178, 189

Vauban 20 de Vega 145

Watteau 164 Wawrzyniec de Medici 104 Wqsik 4 Wegner J. 111 Wergili 61, 114, 124, 127 Weyssenhoff Jözef (redaktor „Gazety

Narodowej i Obeej") 128 Weyssenhoff Jözef (powieäciopisarz) 12,

18, 89, 101, 1*20, 157 WQgierscy 119 W^gierski T. K. 6, 114—119, 122, 186 Wieloglowski W. 187 Wierzbicka-Michalska 181 Wilczewscy 119 Wilczewski J. L. 119 Wilkonski 54 Windakiewicz 13, 172 Wojciechowski K. 51, 54, 55, 90, 102 Wolski Wl. 142 Wolter 20, 110, 115, 135 Woloszynski 72, 90, 99 Woronicz 14, 90, 164, 168—172, 188, 189 Wybicki 25, 35, 43, 44, 45, 48, 86, 110,

124—126, 131, 142, 164, 173, 176, 177, 178—185, 189

Wyka 167

i'

204

Young 127 , Zankowska 136 Zawadzki W. 153

Zablocki 6, 20, 21, 38, 39, 59, 64, 93, 97, Zbylitowski A. 11, 101, 185 114, 117, 146, 147, 150, 164, 165—168, Zimorowicz S. 127 170, 186, 188 Ziomek 22

Zaleski J. B. 160 Zaluski A. St. 9 Zeromski 101 Zaluski J. A. 39, 40 Zamoyski A. 25, 43, 48, 90, 99, 125, 126,

131, 132, 170, 180, 183, 185

TRESC

W s t ^ p V —VI

Rozdzial I U schylku doby staropolskiej 1. Poczgtkowg dziesi^cioloeia XVIII w. do r. 1733. Rolikty sta-

ropolszczyzny: Anoniimowa satyra Malpa-czlowiek. Samodzielne wstawki anomma tlumacza Dianei J. F. Larsdana . . . . 1 — 7

2. Relikty staropolszczyzny i zapowiedzi Oswiecenia (1733 —1763). — Pami^tnikarstwo i publicystyka. — Zmieniony aspekt wsi polskiej w twörczosci E. Druzbackiej. — Komedie U. Radzi-willowej. Podhorecensia J. K. Skopa. Dziwak W. Rzewuskiego. N^dznym ku kmieciom J. Baiki. — Zagadnienie wsi w litera-turach zachodniioeuropejskich XVIII w 7—^21

.Rozdzial II Literatura „stanislawowska" 1. Uwagi o sytuacji spoleezno-politycznej w poczestkach doby

Oswiecenia. — Publicystyka; ,,Monitor" Czartoryskich. — ,,Mo­nitor" Bohomolca 22 — 31

2. Komedie Bohomolca 31 — 48 3. Satyry G. Piotrowskiego 48 — 56 4. „Zabawy Przyjemne i Pozyleczne" . . . 56 — 81 5. Poezja Naruszewicza 61—70 6. Twörczosc Krasickiego . . '. 70 —106 7. Poezja Trembeckiego 107 — 114 8. Poezja Wegierskicgo . 114—119

Wnioski 119 — 123

Rozdzial III Senlymentalizm 1. Sentym^entalizm polski i jego zwiazek z WSJEJ chlopskj). Publi­

cystyka: Listy patriotyczne Wybiokiogo 124--126 2. Poczqtki literatury sentymentalncj. — Przerdbka z G. Steph.i-

niego Zbieg z milosci ku rodzxcom. —• S. Szymariskiego Zosfca albo Wiejskie zaloty 126 — 131

3. Twörczosc Karpinskiego . . 131 _ 147 4. Liryki i wodewilc Kniaznina 147 — 164 5. Piosenki J. Szymanowskiego. — Liryki i koniodic Zuitalo-ckiego.

—• Poezja sielsika Worooicza. — Agiitka M. Rudziwilla. — Szczorse T. Glinskiej. — Pte.sni polityczno-morulne X. P. Ty-szynsikiego. — Utwory literackic WybLokiogo 164 — 185 Wniosiki 185 — 190

Streszczenia 191—197 ^"'^«ks 199 — 204

O L S K A A K A D E M I A N A U K

O D D Z I A t W K R A K O W I E •••'^•i:^A Lnüi^i^]

. O M I S J A H I S T O R Y C Z N O L I T E R J^^^A

" P R A C E M O N O G R A F I C Z N E '. N) , | l "l f f l n

MARIA STRZALKOWA

ADAM KLEWANSKI ^9/.^s (1763 — 1843) ^^^^^

P A N S T W O W E W Y D A W N I C T W O N A U K O W E

P O L S K A A K A D E M I A N A .U,i»/Pocnv ODDZIAt W KBAKOWIE COLUMBIA üMlV^SITY

PRACE KOMISJI HISTORYCZNOLITERACKIEJ LIBRARY

Numer 8 NlAY2519ßl

., . ... -

JOZEFA KOWALSKA

HEINE A FRANCJA OKRES PRZEDPARYSKI 1797 — 1831

I ' A J ^ S T W O W E W Y D A W N I C T W O N A Ü K Ö W E

S P I S T R E S C I

Wst^p , . . . 5

I. Syn Rewolucji T

II, Sieiiooa piesh 16

III. Lata uniwersyteckie w Bonn i Getyndze 29

IV. W Berlinie , . , , 42

V. Od negacji do afirmacji zycia 65

VI. Vive la Fr.ance! Quamd meme! 83

Bibliografia ' 97

Streszczenie rosyjsikie 103

Streszczenie franouskie 106

-U-ULUiviöW UN'IVEKSIT LISKARY

^UL 2 5 1963 P O L S K A A K A D E M I A N A U K

O D D Z I A L W K R A K O W I E

P R A C E K O M I S J I H I S T O R Y C Z N O L I - P f i R A C K U E J Numer 9

MIECZYSLAW PISZCZKOWSKI

ZAGADNIENIA WIEJSKIE W LITERATURZE

POLSKIEGO OSWIECENIA

Cz§i§c druga

3 6 4 "^ 1 9 6 4

WROCLAW - WARSZAWA — KRAKOW ZAKLAD NARODOWY IMIENIA OSSOLlSrSKICH WYDAWNICTWO POLSKIEJ AKADEMll NAUK

^' TRESC

i r W s t ^ p • I ^Itazdaial I: Uiiteiratura agitacyjina u schyllou BzeozypoapoJiiitej

1. Sprawa reform wloscianskich w polityce Sejmu Czteroletniego . . . 1 2. Zaigadinienia wißjgfeie w pisinnach glöwinych publiicyistöw. Koll^taia, J. Pa-

wliikowafciego, Staszyca 3 3. Pofwiesci i pamflety F. S. Jeaieinskiego 12 4. Satyra apoleczmoHpoMtyczna. — Utwory scaniozme Niiemcewicza . . . 23 5. Poezja J. Jasihskiego. — Czasy Targowicy oraz Insurekcji Kosciuszkow-

skiej. — Krakowiacy i görale W. Doguislawiskiego 32 6. Uinarodiowiona sielaonika. J. Przybylskiiego: Wyzynek na Piaskach przy

Krakowie 40

;dzia} II: PomoBbiorofwa fazia polsfciego Oswiecenia

1. Liiteraitura dwunaistalecia beizpanstwowego (1795—1807). J. Drozdowsfci: Wdziqcznosc dla pana, czyli Wesele wiejskie. — W. Boguslawski: Spaz-my modne. — L. Osin&kd: Dziedzic i poddani. — D. Bonaza TocnasizeTV-siki: Rolnictwo. — J. U, Näamcewioz: Pulawy. — Krajobraiz Pulaw w I piesni Swiqtyni SybilU J. Worüiniaza. — C. Gadebaki: Listy o wsi. — J. Lipinski: Rotmistrz Görecki 43

2. Literatura czasöw Ksi^stwa Warszawskiego i Krölestwa Kongresowego. ZwffiOit do ludu 1 do folkloru. Boeiaje Andnaejia Brodairiskiego i W. Re-klewskiego. — Niiektöre wozasne uitwoiry Kaz;imieirza Bnodzinski&go. — J. U. Nfetocewicz: Filizanka; Dwaj panow'ie Sieciechowie; Pan Nowina, czyli Dom pocziowy. — Twöroaosfi K. Kofmiana. — Maria z Czartorys­kich Wirtemberska: Malwina; Powiesci wiejskie. — I. Czartoryska: F^el-grzym w Dobromilu. — Stanislaw Potocki: Swistek Krytyczny; Podröz do Ciemnogrodu. — M. B.: Eleonora, czyli Stalosc uwienczona. — N"ie-ktöre motywy wiejsikie w ,yoipeirach" L. A. Dmuszeiwskieigo 59

3. Twöiroziosc K. Brodiziniskiego. Zaporwiiedizi (nowych itandencjii poetyokich 83 *• Powiesci K. Tanskiej-Hofmanowej. — F. Skarbek: Pan Starosta. —

E. Jaraczewska: Pierwsza mlodosc, pierwsze uczucia 103

zial IM: P.QTOzbdorowa faiza ipolsikiego Oswtiecenia ( oi g daLszy)

!• Oäwiecenie na LJitwiie. OzasapiSraiermictwo: „'Dziemnik Wdlehski"; „Ty-godiniiik Wilehski"; „Wiiadomosai Bruikowe". — Felieitany J. Sn'iadeokie-Eo. — Bajikd A. Goreckiego Ml

2. Oswiecenie w Galicji. UtW'Ory sceniiozine K. Majetranowsikiiego. — Tw6r-- czosc A. Fredry przed r. 1830 121

176

tJwagi 'koAoowe 1 wnioeiki

1. Oswiecenie palsikne Jia tie europejisikim ^,.. 2. Aspekty filoiaafliozinie literatury o wsi poiskiej ,._ • 3. Niiektöre eleimeinty realiaimu ^-..•. 4. Traidycja i nowatomstwo w daiedzinie motywöw i W^tköw literaekich . . iKg

Indeks . ' ,g^ Streszczenie w j^zyku rosyjskim • • • • • • • • . . . 167 Streszczenie w JQzyku francuskim . 1 7 1

OOLVMBiA ÜNimsiVf

P O L S K A A K A D E M I A BKElA^^ ,,K^ OODZIAL W KRAKOWIE

PRACE KOMISJI HISTORYCZNOLITERACKIEJ Numer 10

STANISLAW SIEROTWINSKI

MARYLA WOLSKA I S R O D O W I S K O , 2YCIE, TWÖRCZOI^Ö //

/•'7/

3 6 4 y<C IQ64

WROCLAW — WARSZAWA — KRAKOW ZAKLAD NARODOWY IHIENIA OSSOLIl^SKICH WYDAWNICTWO POLSKIEJ AKADEMll NAUK

S P I S T R E S C I

str.s

WstQp

Rozdzial I. iiyciorys poetki (Fakty, srodowisiko, stosiinki z ludzrai) . . . 81

Rozdzial II. Tw6rczos6. Poetycki swiat M. Wolskiej 1. Uwagi ogolne 56j 2. Debiut i twörczosc w latach 1893—1900 Sgl 3. Rozwöj twörczosci w okresie 1901—1913 81i 4. Dorobek literacki lat ostatnich 1914—1930 1221

Zakonczenle 147J

Nota dokuraentacyjna . . . • . . . isgj

Bibliografia (informacje wst^pne) . . . 1 6 6 ? 1. Alfabetyczny wykaz wydawnictw, w ktörych znajdaj^ si? utwory

iVI. Wolskiej . 16| 2. Spis utworöw opublikowanych w poszczegölnych latach . . . 1 6 8 3. Alfabetyczny skorowidz tytulöw 18| 4. Bibliografia przedmiotowa Igl 5. Ikonografia ; . 181

Skorowidz nazwisk 191

Streszczenie rosyjskie 19|

Streszczenie francusikie . 1 9 ^

Portret Maryli Wolskiej wedlug rysunku Leli Pawlikowskiej z listopada 1929 r. pos.2

COLUMBIA UNIVERSITV LIBRARY

A K A D E M I A N i | rE :^ i f i 9g4 P O L S K A ODDZIAL W KRAKOWIE

KOMISJA HISTORYCZNOLITERACKA Numer 11

OLGA DOBIJANKA

GOTTFRIED KELLER UND GOETHE

13 64 1 06 4

WROCLAW — WARSZAWA — KRAKOW ZAKLAD NARODOWY IMIENIA OSSOLINSKICH WYDAWNICTWO POLSKIEJ AKADEMll NAUK

INHALT

Einleitung 5 Goethe und die deutsche Schweiz 6 Goethe im Leben Gottfried Kellerä 12 Goethe in den Werken Gottfried Kellers 22

Gottfried Kellers Verhältnis zu Goethe 3.'i

Auf Goethes Spuren Das künstlerische con amore 44

Natur 52 Farbe und Licht 61

Auf eigenen Wegen

Musik 66

Bürgertum 76 Politik 8C

Schlusäbetrachtungen 9' Anmerkungen 104 Bibliographie 111

Streszczenie (Zusammenfassung in polnischer Sprache) 114

PesiOMS (Zusammenfassung in rassischer Sprache) 117

P O L S K A A K A D E M I A N A U K ODDZIAl:. W KRAKOWIE

P R A C E K O M I S J I H I S T O R Y C Z N O L I T E R A C K I E J Numer 12

WACLAW KUBACKI '• :>-'C-

TWÖRCZOSC FELIKSA BERNATOWICZA

1364 1964

WROCLAW — WARSZAWA — KRAKOW WYDAWNICTWO POLSKIEJ AKADEMll NAUK ZAKiAD NARODOWY IMIENIA OSSOLlNSKICH

SPIS T R E S C I

Str.

Slowo wst^pne 5

Twörczosc Feliksa Bernatowicza . , . . ; 7

Aneks

Nota edytorska . 9 ^ F. Bernatowicz: Powödi 9.S

Indeks nazwisk 131

Streszczenie rosyjskie .• 134

Streszczenie francuskie 137

''V i. • | l > O L S K A A K A D E M I A N A U K^-

O D D Z I A t W K R A K O W I E ^ ^ '^ ^ 1955

P R A C E K O M I S J I H I S T O R Y C Z N O L I T E R A C K I E J Numer 13

JULIAN MASLANKA \

ZORIAN DOLEGA CHODAKOWSKI

WROCLAW — WARSZAWA — KRAKOW ZAKLAD NARODOWY IMIENIA OSSOLlNSKICH

WYDAWNICTWO POLSKIEJ AKADEMll NAUK

SPIS TRESCI

str. Slowo wstQpne 5 Poprzednicy Chodakowskiego

Badania ludoznawcze w latach 1800—1818 6 Polskie badania slowianoznawcze przed rokiem 1818 15

Zwrot ku przeszlosci i pieini gminnej Przeglqd badan nad Chodakowskim 21 Wyst^pienie Chodakowskiego 26 Rodowöd dzialalnoäci i pogl^döw naukowych Chodakowskiego . . . 32 Odkrycie folkloru . . 51 Badania nad przeszloseiq Siowian 64

Chodakowski i jego idee w polskim piSmiennictwie romatycznym Uwagi ogölne 88 Zorian jako bohater literacki 92 Ksztaltowanie sig idei ludowoSci i narodowoici w polskim piimiennictwie

doby romantyzmu 98 Sladami Chodakowskiego 119

Bibliografia Prace i korespondencja Chodakowskiego 143

R^kopisy . . . 143 Druki 145

Literatura o Chodakowskim 148 Skorowidz nazwisk 150

PesioMe 156

Resume 158