PHÂN TÍCH KINH TẾ PHÂN TÍCH KINH TẾ DỰ ÁN CÔNG DỰ ÁN CÔNG

Nguyễn Hồng Thắng, UEH

Biên soạn theo Clinical Sciences Research Institute, Warwick Medical School, UK

Dự án là một tập hợp những hoạt động được hoạch định nhằm đạt một/những mục tiêu cụ thể trong một khoảng thời gian xác định với một ngân sách xác định.

Một dự án được nhận diện qua những nội dung: Chứa đựng nhiều hành động có tổ chức Hướng đến mục tiêu định trước Có thời gian xác định Giới hạn về nguồn lực

Dự án công là dự án thường tính đến cả lợi ích cộng đồng, chứ không phải chỉ lợi nhuận.

Một dự án tốt luôn được dẫn dắt bởi những mục tiêu SMART.

Dự án là gì?

Phân tích kinh tế là gì ?

• Là so sánh đối chiếu những tập hợp hành động tương tự nhau trên hai

khía cạnh: chi phí và hệ quả. (the comparative analysis of alternative

courses of action in terms of both their costs & consequences).

(Drummond, 1997)

• Full economic evaluations are studies in which a comparison of two or

more projects alternatives is undertaken and in which both the costs and

outcomes of the alternatives are examined.

• Thường dùng đánh giá các dự án phi lợi nhuận.

Mục tiêu của phân tích kinh tế

• Nhiệm vụ cơ bản của đánh giá kinh tế là xác định, đo lường, đánh giá, và so sánh chi phí và hệ quả của những giải pháp khác nhau. (The fundamental task of economic evaluation is to identify, measure, value, and compare the costs and consequences of the alternative treatments being

considered).

• Mục tiêu là giúp chúng ta chọn lựa những dự án tương đương thay thế nhau nhằm tối đa hóa lợi ích trong giới hạn về ngân sách. (The aim is to help us choose among many different alternative projects those

that will maximise benefit for a given budget).

Outcome trial

Is it an economic evaluation?

Cost

Effect

Yes

No

Cost analysis Full economic evaluation

? Fad/ Fashion

AEffect

Yes

Cost No

?

The cost-effectiveness plane

Cost

Effect

Higher

Better

?Reject treatment A

Adopt treatment A

AEffect

Worse

Cost Lower

Decision criteria needed

Cost

Effect

Worse Better

Increase

Decrease

Rejectionthreshold

Acceptancethreshold

Zone ofuncertainty

Cost Minimization Analysis (CMA)

Cost-Effectiveness Analysis (CEA)

Cost-Utility Analysis(QALYs)

Cost-Benefit Analysis (CBA)

Phương pháp sử dụng trong phân tích kinh tế dự án (Economic assessment methods)

Trong các dự án cung cấp cho người dân như: thủy lợi, giao thông nông thôn, nước sạch và điện nông thôn,…, giá trị đối với xã hội của mỗi đơn vị đầu ra cao hơn giá mà người thụ hưởng phải trả.

Giá trị đối với xã hội = Lợi ích kinh tế = Chi phí cơ hội của đầu ra

Lợi ích kinh tế phản ánh đóng góp của dự án vào việc gia tăng phúc lợi cộng đồng.

Từ đây, có thể nói ngắn gọn, phân tích kinh tế là đánh giá dự án bằng cách sử dụng giá và chi phí kinh tế

Giá mà người thụ hưởng trả = Giá tài chính.

Lợi ích kinh tế là gì?

Lợi ích kinh tế là gì?

P0

P1

Q0 Q1Q2

Q

P S0S1

D0

E0

E1A

O

Gọi lợi ích kinh tế một đơn vị đầu ra là b.

b = (wD × PD) − (wS×PS)

Trong đó: PD và PS là giá cầu và giá cung; wD và wS là tỷ trọng lượng cầu và lượng cung. Chúng được đo bằng sự gia tăng tổng mức tiêu thụ hàng hóa và sự giảm sút hàng hóa của những nguồn cung cấp khác ngoài dự án.

Đo lợi ích kinh tế

S

D

S

D

DS

DD

Q

Q

Q

Q

QQ

Qw

S

DDS

SS

Q

QQQ

Qw

Hiện nay, dược phẩm X đang có giá cân bằng trên thị trường là 20.000 đ/sp. Nhận thấy đây là một loại thuốc cần thiết, chính quyền địa phương muốn can thiệp bằng cách xây dựng nhà máy sản xuất. Giá cả của sản phẩm do thị trường quyết định. Các dự báo cho thấy, sau khi hoàn tất dự án, sản lượng cung cấp của các xí nghiệp dược tư nhân giảm 30% (như vậy dự án bù 30% này và gia tăng thêm 70% lượng cầu). Giá mới mà nhà sản xuất tư nhận nhận được là 15.000 đ. Giá mới mà người tiêu dùng phải trả là 18.000 đ.

Vậy, lợi ích kinh tế tính trên một đơn vị thuốc là:

b = (70%)(18000 đ) - (- 30%)(15000 đ) = 17100 đ

VD về đo lợi ích kinh tế

Một hình thức phân tích được sử dụng khi hai dự án cho thấy hiệu quả ngang nhau, và chỉ khác biệt về chi phí. Do đó, CMA chỉ tập trung vào chi phí. (A type of analysis used when two projects have been deemed equally effective, so that cost is the only differentiating factor.

Hence CMA compares only costs).

1. Cost-Minimization Analysis (CMA):

Cost

1. Cost-Minimization Analysis

• Advantage:

- Không cần định giá lợi ích.

• Disadvantage:

- Chỉ có thể đánh giá những giải pháp tạo những kết quả giống nhau. (Can only evaluate therapies that produce identical outcomes).

So sánh chi phí của những giải pháp tương đương thay thế nhau.

The Final ‘Balancing’ Act:

Chi phí:

Sử dụng các nguồn lực

Lợi ích:

?

Tìm ra những phương án tương đương sao cho chi phí thấp hơn hiệu ứng tạo ra

2. Cost-Effectiveness Analysis

The measure of effects depends on the intervention being considered. Examples include the number of people cured of a disease, the mm Hg reduction in diastolic blood pressure and the number of symptom-free days experienced by a patient. The selection of the appropriate effect measure should be based on clinical judgment in the context of the intervention being considered.

Cost-effectiveness is typically expressed as an incremental cost-effectiveness ratio (ICER), the ratio of change in costs to the change in effects.

Cost-Effectiveness Analysis (CEA)

• Được sử dụng trong trường hợp kết quả hai hay nhiều giải pháp (y học) khác nhau nhưng đều đo được bằng một đơn vị thống nhất (common unit) như: một người được cứu sống (per life saved), một năm sống thêm (per life year gained), một ngày không đau, không triệu chứng (and per pain or symptom free day)

• Usually limits its use to comparisons between treatments affecting the same condition/ patient group

• Different procedures can be expressed in terms of cost per unit outcome

Ví dụ, có nhiều phương án điều trị chứng cao huyết áp (hypertension). Hiệu lực của chúng khác nhau nhưng đều thể hiện qua việc giảm huyết áp trương tim (diastolic blood pressure). → So sánh các giải pháp điều trị (phương án về chi phí) để giảm 5 mm Hg.

Cost-effectiveness of HIV treatments

£6,276£6,431£15,264£31,383£45,354£0

£10,000

£20,000

£30,000

£40,000

£50,000

Me

an

co

st p

er

life

ye

ar\

save

d

ZDV vs placebo,CD4<500,1-yr effect(Schulman, 1991)

ZDV vs nonein AIDS,

(Moore, 1994)

ZDV/ddC vs ZDVCD4<300

(Simpson, 1994)

ZDV/3TC/indinavirvs ZDV,200<CD4<500(Moore, 1996)

ZDV/3TCvs ZDV,200<CD4<500

Costs converted @ US$1.555=£1but not inflated

Cost-effectiveness of selected interventions

£73,000£32,000£19,000£13,500£6,200£6,276

£0

£20,000

£40,000

£60,000

£80,000

Me

an

co

st p

er

life

ye

ar\

save

d

ZD

V/3

TC

Ena

lapr

ilin

CH

F

Lova

stat

in

Mam

mog

raph

y

Ren

al

Dia

lysi

s

CA

BG

2. Cost-Effectiveness Analysis

• Advantages

- no requirement to monetize health benefits

- Kết quả thường có thể nhìn nhận trực quan

• Disadvantages

- can only compare therapies whose effects are measurable in the same units

Cost-Effectiveness và Cost-Benefit Analysis

Cost-benefit analysis

Cả chi phí lẫn lợi ích đều phải định giá bằng đơn vị tiền rồi so với nhau

Cost-effectiveness analysis

- So với nhau những chi phí của những giải pháp thay thế tạo ra những lợi ích (The costs of alternative means of

achieving some benefit are compared).

- Bản thân lợi ích không nhất thiết định giá bằng tiền

3. Cost-Utility Analysis

Cost-utility analysis (CUA) là một trường hợp đặc biệt của phương pháp cost-effectiveness analysis. CUA được dùng để đánh giá chi phí và hệ quả của những giải pháp khác nhau từ góc độ chất lượng cuộc sống và thời gian sống có tính đến sức khỏe. Thường dùng trong kinh tế học dược phầm (pharmacoeconomics), nhất là đánh giá các dự án về y tế (health technology assessment -- HTA)

“Health is a state of complete physical, mentaland social well being and not merely the

absence of disease or infirmity”

- World Health Organisation, 1948

Health related quality of life

3. Cost-Utility ratio

U/C ratio =Chi phí của những can thiệp liên quan đến sức khỏe

Số năm sống khỏe mạnh (Number of years lived in full health)

Cost is measured in monetary units.

Benefit needs to be expressed in a way that allows health states that are considered less preferable to full health to be given quantitative values. However, unlike cost-benefit analysis, the benefits do not have to be expressed in monetary terms.

In HTAs it is usually expressed in quality-adjusted life years (QALYs).

Giải pháp A cho phép bệnh nhân sống thêm 3 năm nhưng chất lượng sống chỉ bằng 60% so với tình trạng sức khỏe đủ như ban đầu. Như vậy giải pháp A đã mang lại 1,8 năm sống được điều chỉnh theo chất lượng (QALYs).

QALYs của A = 3 × 60% = 1,8 năm

Nếu một giải pháp thay thế khác, giải pháp B, đem lại cho bệnh nhân thêm hai năm với chất lượng sống bằng 75% so với tình trạng sức khỏe đủ như ban đầu, thì nó cho bệnh nhân sống thêm1.5 QALYs.

Lợi ích ròng của giải pháp A so với giải pháp B là

= 1,8 – 1,5 = 0.3 QALYs.

Ví dụ về QALY

QUALITY WEIGHTING

(Perfect 1 Health)

(Death) 0

0 1 2 3 4 5 6 7 8

withouttreatment B quantity

gain

qualitygain QALY

GAIN

withtreatment B

TIME

(Years)

Derivation of QALYs

3. Cost-Utility Analysis

• Advantages

- Includes patient preference in analysis of benefits

- Allows comparisons between different disease areas

• Disadvantages

- Utility measurements are not standardised

- Patient preferences are hard to measure

In the United Kingdom, as of January 2005, the National Institute for Health and Clinical Excellence (NICE) is believed to have a threshold of about £30,000 per QALY, although a formal figure has never been made public. [Devlin, Nancy; David Parkin (2004). "Does NICE have a cost-effectiveness threshold and what other factors influence its decisions? A binary choice analysis.". Health Economics 13 (5): pp. 437-52].

Thus, any health intervention which has an incremental cost of more than £30,000 per additional QALY gained is likely to be rejected and any intervention which has an incremental cost of less than or equal to £30,000 per extra QALY gained is likely to be accepted as cost-effective.

In North America, US$50000 per QALY is often suggested as a threshold ICER [incremental cost-effectiveness ratio] for a cost-effective intervention.

Chi phí của 1 QALY bao nhiêu là hiệu quả ?

Economic evaluations should be approached with a great deal of caution

CBA thường được sử dụng trong đánh giá các dự án công.

Khuôn khổ phân tích như sau:1) Xác định người thụ hưởng và người chịu chi phí (nếu có)2) Xác định lợi ích và bất lợi của dự án.3) Định lượng lợi ích và bất lợi.4) Lựa chọn một suất chiết khấu hợp lý để hiện giá lợi ích và chi phí.

4. Cost-Benefits Analysis

B b i

C c i

nn

n

N

nn

n

N

( )

( )

1

1

0

0

bn= Lợi ích cuối thời đoạn n, cn= Chi phí vận hành trong thời đoạn n,An= bn – cn

N = Project lifei = Suất chiết khấu

bn 0cn 0

Cost-Benefit Ratio

I c i

C c i

BC iB

C

B

I CI C

nn

n

K

nn

n K

N

( )

' ( )

( )', '

1

1

0

0

1

Equivalent capital investmentat n = 0

Equivalent O&M costsat n = 0

Breakdown of the Sponsor’s Cost

$10 $10

$5 $5 $8 $8

$20 $20

$30 $30Thời gian xây dựng cơ bản = 1 nămThời gian vận hành dự án = 5 nămSuất chiết khấu: 10%Đơn vị tính: triệu USD

Lợi ích (bn)

Chi phí vận hành (cn)Chi đầu tư (I)

Ví dụ 1 về phân tích Cost-Benefit

Ví dụ 1 về phân tích Cost-Benefit (tt)

98,71%)101(

20

%)101(

30

%)101(

30

%)101(

205432

B

41,37%)101(

8

%)101(

8

%)101(

5

%)101(

5

%)101(

1010

54321

C

Tổng hiện giá lợi ích:

Tổng hiện giá chi phí:

Tỉ số Lợi ích/Chi phí:

92,141,37

98,71%)10(/ CB

Mối quan hệ giữa B/C Ratio và NPW

B > C

B – C > 0

NPW(i) = B – C > 0

B/C

Incremental Analysis Based on BC(i)

B B B

I I I

C C C

k j

k J

k j

' ' '

BC iB

I Ck j( )'

A1 A2 A3

I $5,000 $20,000 $14,000

B 12,000 35,000 21,000

C’ 4,000 8,000 1,000

PW(i) $3,000 $7,000 $6,000

Ví dụ 2 về phân tích Cost-Benefit

A1 A2 A3

BC(i) 1.33 1.25 1.40

Ranking Base A1 A3 A2

I +C’ $9,000 $15,000 $28,000

BC i( )$35, $21,

($20, $14, ) ($8, $1, )

. ,

2 3

000 000

000 000 000 000

1 08 1

select A2.

A3select ,15.1

)000,4$000,1($)000,5$000,14($

000,12$000,21$)( 13

iBC

Ví dụ 2 về phân tích Cost-Benefit (tt)

The B/C ratio is defined as:

The decision rule is if BC(i) > 1, the project is acceptable.

The net B/C ratio is defined as

The net B/C ratio expresses the net benefit expected per dollar invested. The same decision rule applies as for the B/C ratio.

B C iB C

I

B

II/ ( )

' '

',

0

BC iB

C

B

I CI C( )

', '

0

Tóm tắt về phân tích Cost-Benefit

• Measuring outcomes/ effectiveness

• Valuing outcomes, once measured

• Comparing inputs (costs) with outcomes

Challenges in economic evaluation

Đo hiệu quả trong phân tích kinh tế (Measurement of effectiveness in economic evaluations)

• Đo bằng các đơn vị vật chất (In terms of physical units)– blood pressure, years of survival, no of clinical benefit responder, etc

• Đo bằng những hữu dụng (In terms of utilities)– Quality adjusted life year (QALY), Healthy Year Equivalent (HYE), Disability

Adjusted Life Year (DALY)

• Đo bằng tiền (In terms of money)– Willingness to pay

– Human capital and productivity approach

Strength of evidence on effectiveness

I Evidence from published systematic review(s) of multiple well designed randomised controlled trials (RCTs)

II Evidence from at least one published properly designed RCT of appropriate size and in appropriate clinical setting

III Evidence from published well designed trials, single group pre-post, cohort, time series or matched case-controlled studies

IV Evidence from well-designed non-experimental studies from more than one centre or research group

V Opinions of respected authorities, based on clinical evidence, descriptive studies or reports of expert consensus conferences

• Measuring outcomes e.g. health status

• Valuing outcomes, once measured

• Comparing inputs (costs) with outcomes

Challenges in economic evaluation:

The Scope of Health-Related Quality of Life The Scope of Health-Related Quality of Life (HRQoL)(HRQoL)

Components of each domain

QoL domains, e.g.physical, psychological, social

Valuation of QoL

• Measuring outcomes e.g. health status

• Valuing outcomes, once measured

• Comparing inputs (costs) with outcomes - economic assessment

Challenges in economic evaluation:

Economic evaluation: an overview

Outcomes are… Terminology How reported

…not considered Cost analysis Incremental cost of programme Bvs. A

…assumed not todiffer betweencompetinginterventions

Cost-minimisationanalysis (CMA)

same

…measured in anatural, clinicallyrelevant unit

Cost-effectivenessanalysis (CEA)

Incremental cost per unit, e.g.per ulcer avoidedper life year gained

…measured as quality-weighted survival

Cost-utility analysis(CUA)

Incremental cost per qualityadjusted life year (QALY) gained

…valued in moneyterms

Cost-benefit analysis(CBA)

Incremental net present value(NPV) of programme B vs. A

A look into the future

• There will be a growing mismatch between health care demand and governments’ willingness to finance new drugs and interventions

• There will be a growth in the importance of evidence from economic evaluations and health technology assessments

• Evaluation of cost-effectiveness will become a key factor for market entry for new health care technologies

• Health care provider and healthcare funding agencies will need an improved understanding of economic evaluation and the types of evidence available

Đánh giá tác động lên doanh thu, thu nhập và việc làm trong vùng. (Assesses impacts on sales, income, jobs, in a region).

Action Activity Spending Jobs

Ảnh hưởng = Tổng số lượt du khách × Mức chi × Số nhân

(Impact = Visits × Spending × Multiplier)

With vs Without Analysis

VD: Phân tích kinh tế Dự án du lịch

Du khách chi bao nhiêu tại địa phương? (How much do visitors spend in the area?)

What portion of sales by local businesses is due to tourism?

How much income does tourism generate for households and businesses in the area?

How many jobs in the area does tourism support?

How much tax revenue is generated from tourism?

How are businesses in an area linked

VD: Phân tích kinh tế Dự án du lịch (tt) -- Những câu hỏi xác định số nhân

Theo nhân tố kích thích (By the Stimulus) Visitor Spending Park Operations Construction

Which Spending is included Significance Impact

Justification or Evaluation Impacts of all visitor spending Impacts of a management alternative

VD: Phân tích kinh tế Dự án du lịch (tt)

Activity

Spending

Regional Economy

Policy Plan or Action

Activities

Visitors Agency

Recreation Operations Construction

Trip spending

Wages & Salaries

Direct effects

Indirect effects Induced effects

Durable Goods

Goods & Services

VD: Phân tích kinh tế Dự án du lịch (tt) -- Tác động kinh tế của Dự án

Xác định những hoạt động

Xác định lượng du khách

Define the study region

Specify InputsVisitsSpending averagesMultipliers

Inspect, Interpret & Communicate Results

VD: Phân tích kinh tế Dự án du lịch (tt) -- Tiến trình phân tích kinh tế