78. zenbakia (2008ko abendua)

artzape78. zenbakia - 2008ko abendua

] EUskaRaREn EGUna

GabonEtako PostaL LEhiakEta]

GE

ta

Ria

RR

on

to

Pa

GU

nE

a

“itsasoak Emandako bizitza”

Enrique Fleischmann

Lapiko artean

]5/inkesta: 2008 urteko balantzea

]6-7/Getarian zer berri?

Euskararen Eguna

Gabonetako Postal Lehiaketa

]8-9/Elkarrizketa: Gari berasaluze

]10-11/Elkarrizketa:

Enrique Fleischmann

]14-15/argazkien txokoa

]14-15/Elkarrizketa: Rafael Eizagirre apaiza

]19/Petrilaren harritartetik

]20/historiaren katebegiak:

balea arrantzaren garapena

]23/akordatzen: Gabonetako irudia

artzape78. zenbakia

2008ko

abendua

“Elur-melur ez nauk hire beldur, badiat etxean arto eta egur”

[argitaratzailea] Gure Txeru Elkartea [koordinazioa] Amaia Iribar eta Maider

Ostolaza [lan taldea] Izaskun Larrañaga, Monika Uzkiza, Ane Azkue, Jon Illarramendi, Josune Urresti,

Kepa Iribar, Imanol Iribar, Zigor Saizar, Amets Etxabe, Irantzu Ezenarro, Aitor Irigoien, Beñat Gereka,

Mikel Mugika [kolaboratzaileak] Xabier Alberdi eta Suso Perez [argazkiak] Artzape [publizitatea] Art-

zape

[inprimaketa] Gertu [tirada] 1.200 ale [lege gordailua] SS-504/01 [ISSN] 1578-469X

Getariako Udalak, Foru Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzak diruz lagundutako aldizkaria

artzapeEskualtxeta kulturguneaKrixketaneko Iturrigaina

Tel.: 943 00 05 [email protected]

2008ko abendua artzape-3

Gure Txeru Elkartea

4-artzape @topagunea.com

naxio Uria hil dute. Halako zama astunbaten modukoa sentitzen dut barruan,beste behin. Tristura, nekea, amorrua,nazka. Ezer ez ulertzearen pisua. Ez naizari hiltzaileari buruz. Hori ulertzen jadaez naiz saiatu ere egiten: hotz-hotzeanpertsona batengana hurbildu eta bi tirojotzen dituena ez dago ulertzerik, ezdauka erremediorik, ez da gizakia, iza-kia gehienez.

Baina, eta hildakoaren gizarteko kidegarenok, zer? Uste dut badela garaia(Inaxiorentzat berandu da dagoeneko,eta Arrasaten hil zuten Isaias, eta...)garbi adierazi dezagun horrelakorik ezdagoela egiterik, ez dugula onartzen.Hauxe da hain zuzen ulertzen ezdudana: gizon bati bi tiro jotzearen aldeegotea, kontra egotea baina adierazinahi ez izatea, “paso” egitea. Etxekoa,laguna edo oso hurbilekoa hil behar aldigute ba erreakzionatu dezagun? Adosez gaudela publikoki adieraztea, beste-rik ez.

ETAk dio gerran dagoela, gaudela. Nikingurura begiratuta ez dut gerrarik ikus-ten. Pakean eta lasai bizi nahi duen jen-dea ikusten dut: lana egin, lagunekinegon, familia sortu... berez nahikoaaldrebesa zaigun mundu honetan ahaliketa elkarbizitza atseginena izan. Horrelaosatzen da gizartea. Gero batzuk inde-pendentzia nahiko dute, beste batzukgauden bezala jarraitzea, edo ez dakitbeste zer aukera. Dena da zilegi. Bainahorrelakoen aurrean zer zentzu daukaEuskal Herriak, politikak, edo ezerk?

Hildakoen, beldurraren, eta isiltasuna-ren gainean ez dago ezer eraikitzerik. Ezbehintzat herri bat. Akaso pixkanaka

usteltzen ari den gizataldea, odolezzikindutako ikurriña bat gurtuz.

Guzti horregatik, lehengoan Azpeitian(eta aurrez beste mila lekutan) eginda-koak nire izenean ez dituela egin esannahi diot Inaxioren hiltzaileari eta harenalde egiten dutenei. Euskal Herriarenalde egin duela esaten duenean, nikezetz esaten diot. Hori ez da EuskalHerria. Eta ni erraturik baldin banagoeta gure herria hori baldin bada, nik ezdudala herri horren parte izan nahi.

Kepa Iribar

gutunak]

Zure gutuna Artzapen argitaratzea nahibaduzu, Txeruko postontzian utzi, Eskualtxetaraekarri edo [email protected] helbiderabidali zure izen-abizenekin. Gutunak gehienez200 hitz izan beharko ditu eta luzeagoak direnakmozteko eskubidea izango du Artzapek. Ez dugutestu iraingarririk onartuko eta Artzapek ez dubere gain hartuko argitaratzen diren iritziengaineko erantzukizunik.

INire izeNeaN ez!

aupa, irakurleok!

2008. urtea bukatzen ari da, eta

urte guztiak bezala, hau ere

ziztu bizian joan zaigu; aldizka-

ria hobetu nahian, hainbat

gauza eta kontu gelditu zaizkigu

bidean egiteke, baina datorren

urterako utzi beharko ditugu

asmo horiek. horrenbestez,

eskerrak eman nahi dizkizuegu

aldizkaria osatzen laguntzen

diguzuen guztioi, eta besterik

gabe, artzapeko kide guztien

partetik, Gabonak ondo pasa

eta URtE bERRi on GUztioi!!!

topa!

inkesta Aitor Irigoien, Beñat Gereka eta Mikel Mugika ]]2008. urtea ere bukatzen ari zaigun hau,

une aproposa da urtearen balorazio

orokorra egiteko. zer moduzkoa izan da

zuretzat 2008a maila guztietan?

zer eskatuko zenioke hain gertu dugun

urte berriari?

Urtea orokorrean ondo joan da. Lanean, orain arte bezala aritunaiz, aldaketarik gabe, eta honekin gustura nago, toki denetankrisia dela eta aldaketak etorriko direla esaten jarraitzen dutenarren. Osasunez ere, gaixotasun larririk gabe pasa dut urteaeta hori gustura egoteko arrazoia da. Herri mailan ordea, herrifesten, kaleko giroaren galera bat sumatu dut. Gero eta girogutxiago balego bezala. Baina beno, azkenean ekintzak edojarduerak burutu nahi dituenak, norberak bilatu behar ditu.Azkenik, 2009. urterako, denoi gauza denak ondo joatea gus-tatuko litzaidake. Horixe bakarrik, beste ezer ez.

mariano maltas

Ba urtea ondo joan zait egia esan. Osasunez ondo ibili naiz etahori eskertzekoa da. Horrez gain, lana izan dut urte guztian zehar,honek duen garrantziarekin krisia hainbeste entzuten dugungaraiotan. Familian ere dena martxa onean joan da. Beraz, arlopertsonalean balantze positiboa egingo nuke. Euskal Herri mailanbestelako iritzia dut eta hobetu beharreko gauza asko daudela iru-ditzen zait. Gabonei eta 2009ari dagokionez osasuna izaten jarrait-zea eskatuko nioke. Eta behin eskatzen hasita, loteria pixkat tokat-zea ere ez legoke gaizki. Gabon hauek, herriko etxe denetandenak batera bilduta eta elkarrekin igarotzea ere nahiko nuke.

irantzu Urresti

ane azkue

artzapetik begira

Urteari amaiera borobila eman nahibadiozu, elizako hamabi kanpai-hotsekinbatera koktel herrikoi baten osagai guztiakeskura jarri eta “turmis”ean pasatzea bes-terik ez duzu. Hartu etxean daukazun ont-zirik handiena eta hasi, osagaiz osagainahasketa prestatzen; dena hotzean egindaiteke, koktela prestatu orduko borborkaizango baituzu. Hotzari aurre egiteko pri-merakoa! Gainera osagai guztiak herrianbertan eskuratuko dituzu. Hasteko aur-tengo uztako txakolin txikito bat bota ont-zira (sanantonak aurreratu egin beharkoditugu!), Getariako mahatsarekin eginda-koa izan behar du, eta kontuz, ez du baliourarekin nahasteak. Zapore bixiagoa emannahi badiozu, Malkorbe hondartzako pisti-nako ura nahastu diezaiokezu. Ba al zene-kiten getariarroi txulopistinak deitzenzigutela? (Donostiako tiburoi batek esan-dakoaren arabera, itsasontziek duten tek-nologia aurrerakoiagatik omen da). Kokte-larekin aurrera jarraituz, konsistentziaemateko, aurreko Artzapeko zenbakianXabik aipatutako gantzontzilo dotoreakerantsiko dizkiogu, nik uste glamur ukituaemango diola edariari, hori ordea norbera-ren intimitatearen arabera utziko dut.Baina noski, oraindik hotz egiten duenez,beroan sartzeko milioi euro batzuk xehe-xehe eginda erantsi geniezazkioke, horrekkolore eta tenperatura egokia lortzekobalio izango digu. Hori guztia egin etagero, etxean leku egoki bat aurkitzea bes-terik ez zaigu geratzen txin-txin egiteko.Etxea Gabonetako pitxiekin apaindutaedukiko duzuelakoan nago, batzuekzuhaitza, besteok Olentzeroa, Bizar Zuri…berdin zait. Baina aurten proposamen berribat egin nahi dizuet: “Bazar Txino”ra joaneta Elkano bere itsasontzi eta guzti erostea.Munduari bira eman zion lehenengo txi-noaren ondoan egongo da ziur aski,honezkero lagunak egiteko nahiko den-bora edukiko zuten! Eta kontuz-kontuzsartu komuneko bainera urez betetaduzula Elkano eta bere mariatxiak.

Ene, gure Mikelek burua altxako balu!Topa egin dezagun bere omenez. Guk,koktela eskuan dugula, eta zuk Mikel,igande eguerdi haietan bezala, Getariakokaleetako nahiz moilako txokoetan haingustuko zenuen txakolin txikitoa ezpaine-tan itsatsita duzula. Topa!

“Euskararen eguna egunero baita”, hala zioen Euskararen Nazioarteko Egunean,abenduaren 3an, Iturzaeta Herri Eskolak antolatutako ekitaldian abestu zutenbertsoetako batek. Bertsoez gain, euskal kantak ere abestu zituzten plazan elkartuziren ikasle, irakasle eta gurasoek, txalaparta eta itsas barraskiloen soinuak lagun-duta eta “Euskaraz bai” zioen pankartaz inguratuta.


] getarian zer berri?

marrazki eta esaldiekin

egindako postalak

Lagun ugari elkartu zen Euskararen eguna ospatzeko.

“Euskaraz bai”

Artzapek Sahatsaga kiroldegiak oparitu-tako Bruesa GBC eta FC Bartzelonarenarteko saskibaloi partidarako bi sarrerazozketatu ditu harpidedunen artean, etairabazlea JosE RomAn ARAnGU-

REn IRAzokI izan da. Partida 2009ko urtarrilaren 10ean

jokatuko da Ilunben. Zorionak!

zozketa:

bruesa GbC-

FC bartzelona

Abenduaren hasieran Getaria-Zarautzarteko errepidea moztu zen lurjausiakizan zirela eta; handik egun batzuetara,errepidearen beste zati batean ere gauzabera gertatu zen, nahiz eta ez izanhorren garrantzitsua. Bestalde, bideamoztu zutenetik hainbat baranda lapu-rreta izan dira.

Errepidea

moztutaGabonetako IV. Postal Lehiaketan haurrek egindako marrazki eta esaldi poli-tenekin postalak egin ditu Udalak; postal horien salmentarekin lortutakodirua, ELAN-Euskadi Gobernuz Kanpoko Erakundearentzat izango da.

Aurten guztira 96 lan aurkeztu dira: 54 marrazki eta 42 zorion esaldi, etaguztiak Lehen Hezkuntzakoak izan dira, 12-14 urte arterakoen taldean ezbaita inor parte hartzera animatu. Adin tarteen arabera hiru talde osatu dira:A taldean (LH1 eta LH2koak), Onditz Galdos Irigoienen marrazkia eta NahiaArostegi Arrillagaren esaldia aukeratu dira; B taldean (LH3· eta LH4koak)Aratz Perez Ezenarroren marrazkia eta Aratz Lertxundi Arrillagaren esaldiaizan dira aukeratuak; azkenik, C taldean, Ainhoa Iruretagoiena Urretabiz-kaiaren marrazkia eta Xabier Irigoien Etxaberen esaldia izan dira sarituak.Zorionak guztioi!

Postal Lehiaketako irabazleak sariekin.

sahatsagan

128

etxebizitza Sahatsaga-Goian 128 etxebizitza egitekoprozesua martxan jarri da azaroan eginzen ez-ohiko bilkuran UdalbatzarrakLandu Promozioak S.L. elkarteak aur-kezturiko Sahatsaga-Goiari dagokionhirigintza hitzarmenari behin betikoonespena eman eta gero.128 etxebizitza horietatik 71 babespublikokoak izango dira; babes publikohorietatik 30 soilik izango dira babesofizialekoak (BOE), eta beste 41 etxebi-zitza tasatuak izango dira.

argazkia: a. manzisidor

Salbatore Deuna Abesbatzako kideek urtea amaitzearekinbatera, atzera begiratu, egindakoa baloratu eta balantzeaegin dutela adierazi nahi izan digu: "2008 urtea kantari pasadugu koruan biltzen garen 45 lagunak, Jazinto Isasti nekae-zinaren gidaritzapean: astean behin edo bitan elkartzengara entseguak egitera: elizako kantak, habanerak, rancheramexikarrak… denetarik". Hainbat ekitalditan hartzen duteparte, besteak beste: Zaharren Omenaldiko kontzertuan,San Antonetako Txakolin egunean, Xixili Donearen egu-nean, Eguberritan haurrekin kantaldia eta 24an kalez kalekojardunean; aurten, gainera, herriko ereserkiaren aukerake-

tan eskainitako emanaldia ere erronka polita izan dute.Beraz, Abesbatzako kideek aukera hau aprobetxatu nahidute lagundu dieten guztiei eskerrak emateko: Udala,Kofradia, Eliza, Itsas-Mendi gutiziak, Txomin Etxaniz txa-kolina, Txakolinaren Jatorrizko Izendapena eta Izarri okin-degia. Aurrera begira, lanean eta kantari jarraitzeko gogoadutela azpimarratu dute: "Lagundu diguten guztiei eske-rrak eman nahi dizkiogu, eta horrez gain, kantatzeko gogoaduen edonori Abesbatzan parte hartzeko gonbidapenazabaldu nahi diogu, lekua seguru izango du herrikokoruan!".


abesbatza elizan egindako emanaldi batean.

abesbatza lanean eta kantari

jarraitzeko gogoa

Azken urteetan ohi bezala, herrian bizidiren nafarrek afaria egin zuten Mari-ñelak elkartean Xabierko Frantzizkosantuaren eguna ospatzeko. Afarianzortzi lagun elkartu ziren, eta aldiberean, Lengua Navarrorum eguna(Euskararen eguna) ospatu zutela ereazaldu digute. herrian bizi diren nafarrek badakite nola ospatu euren santuaren eguna.

] getarian zer berri?

Getariako

nafarren

afaria

argazkia: abesbatza

argazkia: orreaga andueza


Amaia Iribar] elkarrizketa

Liburuaren aurkezpena noiz

izan zen?

Abenduaren hasieran argita-ratu zen liburua, zehazki,abenduaren 2an aurkeztugenuen liburua prentsau-rrean, Donostian.

Gainerakoan, jendaurrekoaurkezpen publikorik ez daegin oraingoz behintzat…

Liburua egiteko ideia nondik

sortu zitzaizun?

Egia esan, Elkanori buruzkoerakusketa zabaldu zutenean

eta erakusketa ikusi nueneanerabaki nuen Elkanok eta,batez ere, getariarrek beharzutela euskaraz idatzitakobiografia bat.

Izan ere, Magallanesekinegindako bidaiari buruzkoakezagutzen ditugu, oso zehatzgainera, Elkanorekin baterairitsi ziren 18 lagun haietakobik bidaian zehar egunero-koak idatzi zituztelako. Bainagainontzean ez dakigu ia ezerElkanoren bizitzaz. Ez zaiguia ezer kontatu. Zergatik ez

zaigu kontatu? Hori da kon-tua.

Bada, eskolara joan eta gurehaurrek herrian bi estatua,monumentua, kalea eta mires-men zabala duen norbaitenbizitza ezagutzeko libururikez edukitzea bete beharrekohutsunea iruditu zitzaidan,orain arte ez baitzegoen Elka-noren bizitzari buruzko eus-karazko libururik.

Liburuaren atzean hainbat

liburu, webgune... azaltzen

dituzu: datuak biltzearen

lana neketsua izan al da?

Neketsua ez, zaparrada batenmodukoa izan da. Elkanoriburuzko informazioa biltzenhasi, eta liburu asko zegoelaohartu nintzen, asko osozaharrak, eta gaur egun liburudendetan nekez aurki daitez-keenak. Liburu horietakogehienak, gainera, espainia-rren begietatik idatzitakoakdira eta, beraz, miretsi egitendute Elkano, heroitzat hartuz,Gaztelako erresumarentzat

Elkanori buruz euskaraz idatzitako lehen biografia argitaratu berri du, durangoko Liburu azokaren atarian, hain

zuzen ere. asko izan dira egundaino Elkanori buruz idatzi diren liburuak, batez ere gaztelaniaz, baina Gari bera-

saluze zertxobait haratago joaten ausartu da bere bosgarren liburu honetan: Cisneros kardinalarekin izan zuen

harremana, magallanesen bidaia handiak izan ziren sarraskiak... horrez gain, behin eta berriz isiltzen dena:

magallanes, Elkano eta gainerakoak baino ehun urte lehenago, egundoko armada bidali zuten txinatarrek itsaso-

etan barrena, eta mundu osoa kartografiatu zuten; haiek egindako mapak ezagututa eta eskuan hartuta abiatu

ziren kolon, magallanes eta Europako erresumetatik ateratako bidaia handiak. Europarrak, beraz, ez ziren lehe-

nengoak izan.

Ga

ri b

era

sa

luz

e


] elkarrizketa] Gari berasaluze

lortu zuenaren ondorioz.Horregatik, erraza da Elka-nori buruz gaztelaniaz idatzi-tako liburuak eta dokumenta-zioa aurkitzea.

Badira, ordea, Elkanok-etaegindako hainbat sarraskinabarmentzen dituzten libu-ruak ere, batez ere ingelesezidatzitakoak, edota Magalla-nes, Elkano eta gainerakoeuroparrak baino ehun urtelehenago txinatarrek itsasoe-tan barrena mundu osoazeharkatu zutela esaten dutenikerketa sakonak. Horiek aur-kitzea egundoko ezustekoaizan zen niretzat, eta ezagut-zen ez nituen eta orain artebehin eta berriro ezkutatu diz-kiguten Elkanori buruzkokontu asko isilpean zeudelaohartu nintzen.

Berehala ohartu nintzenhoriek azaleratzea ez zelasamurra izango Elkano mires-ten duen herriarentzat, bainahoriek isiltzea eta ezkutatzea

ez zitzaidan batere zintzoa etazuzena iruditzen.

Getarian eragina izango

duen liburua izango dela

uste al duzu?

Egiak ebaki banizkio, getaria-rrek miresten duten marinelaizango zen, baina ez zen bene-tako Elkano izango.

Elkano, besteak beste, Oranhiriaren konkistan aritu zen,Cisneros kardinalarekin,Europan Inkisidore Handiabezala ezagutzen zuten hare-kin, edota 1512ko konkistaodoltsua eta gero erresistent-ziari eutsi zioten Nafarroakogaztelu guztiak suntsitzekoeta nafar gudariak torturat-zeko eta hiltzeko agindu zuenharekin. Magallanesen bidaiahandian, berriz, ehunkaindiar hil zituzten, harremanhomosexualak izan zituztenmarinelak heriotzera konde-

natu eta lepoa moztuta itsa-sora bota zituzten, eta abarluzea. Halakoa zen ordukogaraia, ados, baina hori guztiaesan egin behar da. Ezin nuenElkanoren euskarazko lehenbiografia idatzi eta hori guztiaezkutatu. Egia zor diegu gureondorengoei.

Horrekin lotuta, gaur egun,mapak, arkeologia arrastoak,eta datu objektiboak daude

txinatarrek munduosoa europarrekbaino ehun urtelehenago zeharkatuzutela esateko, etahelburu baketsueta zientifikoare-kin gainera, gaz-telarrek ezbezala. Azkenurteotan iker-keta sakonakargitaratudira, hainbatformatotan,hau guztiaazaleratuz.

Gauregun,beraz,Gaztela-ren

oinordekoentzat gor-dina da historiari begiratzea.Ulertzekoa da, eta askoz ero-soagoa zaie hori ezkutatzeaazaleratzea baino.

zenbat denbora behar izan

duzu liburua idazteko?

Batez ere bizpahiru hilabeteko

lana izan da, esku-artera iris-ten zitzaidan informazioare-kin emozionatu eta aurtengoekainaren amaieran hasi etairailaren hasieran amaituta-koa.

nola definitu daiteke liburua:

biografikoa, historikoa...

Berez, Elkanoren biografia da,dudarik gabe. Horrek, ordea,historia kontuak azaltzea ereeskatzen du: Getaria Nafarro-ako Erresumaren portugarrantzitsuenetakoa zensasoia, euskaldunak eta itsa-soa, balearen arrantza, geta-riarrek 1474an Gaztelako erre-gearekiko intsumiso izateaerabaki zutenekoa, Gaztelareneta Portugalen konkistak,espezien garrantzia, eta antze-koak.

Guztia, noski, gaztelarrenikuspuntua alde batera utzi,eta euskal herritarren begieta-tik kontatzeko asmoarekin.

Izan ere, egun hauetanJoseba Sarrionandiak elka-rrizketa batean esan duenbezala, “hala ibili ziren eus-kaldun asko historian zeharPatagoniako indioak edo Erri-feko bereberrak esterminat-zen, espainoldu behar zirela-koan. Kultura aniztasunaaintzat hartuta izango garaeuskaldun, ala ez gara euskal-dun izan ahal izango. Indart-suenaren legea inposatubehar dela pentsatzenbaduzu, errazago izango zaraespainola edo frantsesa”.

“Ehun urte lehenago

txinatarrek itsasoetan

barrena mundu osoa

zeharkatu zuten”

Gari berasaluzek Elkanori buruz idatzitako liburuaren azala.


duena, esaterako olioa etakokotxekin, "Kokotxak pil-pilean".

Gaur egun euskal sukalda-

ritza berriaz eta zaharraz

hitz egiterik ba al dago?

Zein da berria eta zein zaha-rra? Gaur egun Akelarren egi-ten den sukaldaritzak ez duzerikusirik duela 25 urte egi-ten zen euskal sukaldaritzaberria deiturikoarekin, baina

Euskaldun batekin hasi

zenuen ibilbidea, eta hala

jarraitzen duzu; zer

suposatu du euskal

sukaldaritzak zure bizitzan?

Nire sukaldari prestakuntza-ren oinarria dela sentitzendut. Niretzat sukaldaritzarenmundura ireki den leihoa izanda: nortasun handikoa, irault-zeko irrika duena eta oina-rrizko osagaiekin elaboraziopila egiteko aukera ematen

zait, guztiengandik ikasi bai-tut; Argiñanorenean lan askoegiten genuen, baina familiagiroan. Arzakenean, mailazorrotzagoa da, konpetitiboa-goa da giroa eta ondorioz,bakartiagoa. Biak desberdinakdira, ez hobeago ez txarrago.

Eta subijanarekin?

Oso esperientzia aberasgarriaizaten ari da: duela lau urtehasi nintzen praktikak egiten,

biak lotzen dituen katea bizi-rik dago: aurrera egitekogogoa. Niretzat betiko sukal-daritzaren jatorria ezagutu etaerrespetatu behar da, horrelanahi den tokiraino iritsi ahalizateko.

argiñano, arzak, subijana:

batekin zein bestearekin lan

egiteak izango ditu bere

aldeak, ezta?

Guztiekin lan egitea gustatu


Enrique Fleischmann Jimenez

sukaldaria

mexiko hirian jaioa, egun getariar bat gehiago dugu, maialen Gerekarekin ezkondu eta herrian bizi denez geroz-

tik. baina Euskal herrira lehen aldiz etorri zela jada badira urte batzuk, 1999an karlos argiñanoren eskolara eto-

rri baitzen Europako Gastronomian masterra burutzera. sukaldari ibilbidea lehenagotik hasi zuen hala ere,

mexiko hirian, bertan ospetsua zen Costa Vasca jatetxeko iñaki agirre sukaldariren eskutik; Enriqueren izeko

baten ezaguna zen berau, eta harreman horri esker, berarekin lan egiteko aukera izan zuen. aldi berean, gainera,

eta iñakiri esker, sukaldaritza ikasketak egin zituen. bi urte igaro eta gero, iñakik bere bizitzako bidaiarik onena

egitera gonbidatu zuen: berarekin Euskal herrira, zarauzko karlos argiñanoren eskolara, ikastera etortzea.

hemendik, Frantziara egin zuen jauzi: Lyon herrian EaCh eskolako ziurtagiria ateratzeko ikasketak egin ostean,

praktikak Paul bocuse jatetxean egiteko aukera ezin hobea izan zuen. azkenik, ikasketak osatzeko mexikora itzuli

zen, eta handik argentinara, bertako telebistan sukaldaritza saio bat egitera. Gaur egun, Pedro subijanaren ake-

larre jatetxean lan egiteaz gain, teledonostiko sukaldaritza saioan dihardu.


] elkarrizketa] Enrique Fleischmann

eta egun, sukaldeko bigarrenanaiz eta I+Dko sailean jardu-ten dut beste lankide batekin.

zertan datza i+d saila?

Akelarren I+D saila sukaldeanbertan dago: une oro ikertzen,bilatzen, eta garatzen jardutendugu. Arrotzak edo eta bilat-zen zailak diren produktuekinteknika berriak garatzenditugu, eta horretarako inter-net eta sukaldaritza liburuakezinbestekoak ditugu. Lort-zen ditugun teknika berrihoriek batzuetan berehalasartzen ditugu jatetxekodegustazio menuan, eta beste-tan, berriz, denbora bat igaroeta gero. I+D sailean inork ezdizu esaten zerekin egin beharduzun lana, eta beharbadahori da topatzen dugun zailta-sun handiena.

sukaldean zer prestatzen

gozatzen duzu gehien?

Galdera zaila da. Edozergauza gustatzen zait prestat-zea, baina ona izan dadila,hau da, kalitate ona dutenosagaiekin. Genero onekinerrezeta goxoak egin daitezke;osterantzean, ez. Baina auke-ratzekotan, moluskuak, itsas-kiak eta arrainak aukeratukonituzke.

Eta jateko?

Lehen aipatu ditudan berbe-rak aukeratuko nituzke, baitaamona Manoliren txipiroiak

ere!

zer iritzi duzu euskaldunei

buruz?

Ez da euskaldunez inguratutanagoelako, ezta euskaldunbatekin ezkondu naizelakoere, baina egun ez dut atseginez dudan ezer aurkitu euskal-dunengan; beharbada, agurt-zean zerbait hotzak izatealeporatuko nizueke, bainazuen izateko era da, eta beraz,errespetagarria. Hori bai,azpimarratzekoa da behineuskaldunen bizitzan sartuzgero, baldintza gabekoakzaretela, bai egoera txarretanzein onetan.

Gabonak bertan ditugula

eta, zer jarriko zenuke

menuan?

Edozein lekutan eta edozeinetxetan, Gabonetan ahal denonena jartzen da mahai gai-nean, beraz ona derrigorrean;baina niretzat Gabonetanezinbestekoa zera da: turroi,azukre-almendra, fruitu lehor,mazapan eta abarrez osatu-riko platera; noski, guztia kafeon batek lagunduta.

aurrera begira,

zer helburu duzu?

Pertsonalki, nire familiarekinongi egotea: edozeinentzatizango den moduan, familianiretzat oinarrizkoa da.

Profesionalki, berriz, tele-bistan jarraitzea gustatuko lit-

zaidake, dakizuna adieraz-teko erakusleiho paregabeabaita. Horrez gain, nire txokoaizatea gustatuko litzaidake,nire jatetxea izatea; ez dakitnoiz, ezta non ere, baina hel-buru bat da. Ideiak garbi iza-nez gero, eta nora iritsi nahiduzun argi edukita, aurreraegiteko lapikora bota beha-rreko beste osagaiak hauekizango lirateke: zorte pixka

bat, lanari ekitea eta inguru-koen laguntza, hori ezinbeste-koa baita. Nire ibilbidean halaizan da: izeko, Iñaki Agirre,nire familia, Maialen… etabidean topatu ditudan hain-bat lagun. Inork ez du ezeroparitzen, baina gogoaduzula ikusten badute,lagundu egiten dizute; horibai, gero laguntzagatik eskerona ematen ere jakin behar da!

“Edozer gauza gustatzen

zait prestatzea, baina

kalitate oneko osagaiekin”

teledonostik eskaintzen duen sukaldaritza saioko grabaketen irudiak. ELkaRRizkEtako aRGazkiak: beñat Gereka.

Enrike gustukoa duen txakolina dastatzeko prest.


Azaroaren azken asteburuan ospatu zen Haurren Egunean etaAlkate Txiki Egunean hainbat ekimen izan ziren haurrentzat,guztiak Guraso Elkarteak Eta Gaglo Gaztelekuak antolatuta.Haurren Eguna ospatzeko, tailer, ipuin kontaketa, dantza,buruhandiak eta afaria izan ziren, haurrek eskainitako play-bac-karekin.

Alkate Txiki Egunean, berriz, Andoni Aristi alkateak haurrenesku utzi zuen herriko agintea. Aurten, Aitor Andreano izan zenAlkate Txikia, eta Udal Komisioa osatzen zuten bost zinegotziakJudith Lazkano, Ainhoa Iruretagoiena, Itsaso Legorburu, DanelOlano eta Xabier Isasti. Eguraldi txarra zela eta, jokoak kirolde-gian egin ziren: aulki jokoa, zaku karrera, lokotx bilketa, patinenlasterketa, arrautza lasterketa, marrazketa…

Amaia Iribar eta Maider Ostolaza

haurrak protagonista! argazkia: karmele azkue

argazkia: karmele azkue

argazkia: karmele azkue

Getariako parroko

izendatu zaituzte; zenbat

denborarako?

Izendapena sei urterako ema-ten dute, baina horrek ez duesan nahi derrigorrean seiurtera aldatzen zaituztenik,baizik eta epe horrekin jokat-zen duzula; izan ere, bai Ordi-zian eta bai Antzuolan den-bora gehiago igaro dut.

horrenbeste urte bertan

igaro eta gero, penaz alde

egingo zenuen, ezta?

Bai, hamaika urte Antzuolanpasa eta gero, pena ematen duuzteak, aldaketak kosta egitendira; baina daukazun penabaino ilusio handiago ezbaduzu, horrek ez du merezi.Gu apaiz egin ginen gotzai-nak esaten duen lekuan apaizizateko, eta nik, berak esan-dako lekura joateko jarreradaukat; han zerbitzatu dudanbezala, hemen ere hala egingodut.

zarauztarra izanik,

Getaria ezaguna egingo zit-

zaizun, ezta?

Bai, asko ezagutu eta maitat-zen dudan herria da, askoestimatzen dut; bi hilabete



Rafael EizagirreRafael Eizagirre Lizaso dugu herriko parrokoa joan den irailaren amaieran aitor Emazabel ordezkatu zuenetik.

zarauztarra izatez, 45 urte egin ditu herritik kanpo. hamazortzi urterekin donostiako seminarioan hasi zituen

ikasketak, eta apaiz ordenatu ondoren, alemanian bost urte egin zituen ikasten.

Euskal herrira itzulita, ordizian apaiz lanetan jardun zuen hamabost bat urtean; gero, bergaran lau urtez

apaiz izan ondoren, antzuolan pasa ditu azken hamaika urteak, baina bergara erabat utzi gabe, bertako apaiz

lagunkide baitzen (parrokoa, berriz, bere anaia). orain biak Getarian bizi dira: anaia zarauzko elizako apaiz

lagunkidea da, eta eguna bertan pasa ostean etortzen da Getariara.

bakarrik daramatzat, etaoraindik ez dut jende askoezagutzen, baina harrera osoona izan da.

zein izan da lehen

inpresioa?

Ulermen zabaleko jendea delairuditu zait, beharbada itsasozabalak eraginda.

herri bakoitzak bere

ohiturak ditu; zein alde

aurkitu duzu antzuolarekin

alderatuz?

Bi herriek antzeko biztanleriadute: Antzuolak 2.200 etaGetariak 2.500 bat inguru;baina ohiturei dagokionezbadaude aldeak. Batetik,hemen errosarioa errezatzeraetortzen den gehiengoa gizo-nezkoa da; bestetik, katekisteidagokionez, hemen horretanjarduten dutenen kopuruahandia da.

izendapenarekin batera,

helbururik jartzen al dute?

Eliza Barrutiak linea batzukmarkatzen ditu, bai teori-koak zein praktikoak; adibi-dez, zein motatako eliza nahidugun: jendearengandikgertu dagoen eliza nahi den,ebanjelioari leiala den elizanahi den, Euskal Herrianbakea bilatuko duen elizanahi den… Orain ElizaBarrutia eliza osoaren egi-tura berritzen ari da, batasun

helbururik ba al da?

Helburu konkreturik ez dutikusi, hori gure gizarteakduen arazo orokorra baita: eli-zara datorren jende kopuruamurriztu da, eta batezbestekoadina handitu; guk gazteginenetik erabat aldatu da,gizartea aldatu egin baita.Ebanjelioaren zerbitzuandagoen eliza bat nahi da bizi:egiazko elizaren aurpegiaeman nahi dugu, bizitzanlagundu egiten gaituena,gizakiago egiten gaituena.

berri batzuk egiten ari da;hemen, konkretuki, “SaiatzIbarra” deritzon pastoralbarrutia daukagu: Zumaia,Artadi, Oikia, Aizarnazabal,Itziar eta Getaria hartzendituena.

bertan lanean ari zara?

Bai, Zumaiako Xabier Zubi-zarreta eta Itziarko JuanjoManzisidor apaizekin batera.

Elizara joan ohi den

jendea areagotzeko


] elkarrizketa ] Rafael Eizagirre

“oraindik ez dut

jende asko ezagutzen,

baina harrera oso

ona izan da”

Rafael apaiza aurtengo alkate txiki egunean.

alkate txiki eguneko elizkizunaren une bat.

] harritarten txutxupeka / herri eskola

16- artzape @topagunea.com16-artzape @topagunea.com

ginen lehenengo. Santutegia bainobeherago dago auzoa eta baserriz osa-tua da. Garai batean garrantzi handia

izan zuen, bertatik pasatzen zelakoEspainia aldera eramaten zuen bidea.Gaur egun toki lasaia da, nekazaritza-tik bizi dira eta negu aldean hotz han-dia egiten du oso altu dagoelako.

Gero, kobazulora jaitsi ginen, han ikusi-takoa berezia iruditu zitzaigun guztioi.Kontatu ziguten kobazuloa nola sortuazen, animalien gordelekua zela neguan,zer diren eta nola osatzen diren estalak-titak eta estalagmitak eta bertan hil-dako animalien hezurrak ikusi geni-tuen, baita harri artean geu bila ibili ere.Saguzarrak lotan ikusteko aukera izangenuen, Euskal Herriko saguzar espe-zie txikiena.

Ondoren denok Oñatira jaitsi ginenautobusez, eta kanpoan ezin zenez,

Natur Eskolan bazkaldu genuen epele-tan.

Arratsaldean, eskulana egin genueneskolan bertan, hainbat animalirenoinatzak igeltsuarekin koilare moduanibiltzeko. Disekatuta dituzten anima-liak ikusi, jolas bat egin, eta akordatubaino lehenago etxera abiatzeko garaiairitsi zitzaigun.

Lau eta erdiak aldera itzuli ginen Geta-riara.

Oso egun ederra pasa genuen guztiok.

4. maila

Azaroaren 21ean 3. eta 4. mailako ikas-leak goizeko 9etan autobusa hartugenuen Oñatira joateko.

Eguraldi oso txarra egiten zuen, bainaalgara artean egin genuen bidaia, guret-zat berria zen toki batera joateko irrika-tan geunden eta. Oñatira ailegatu gine-nean monitoreak hartu eta

Arantzazurantz joan ginen. Behe-lainohandia zegoen eta ez ziren ingurukohaitz, mendi eta amildegiak ikusten,baina gure arteko giroa eta umorea osoona zen.

Arantzazun hamarretakoa egin, etaeguneko plana aurkeztu ziguten: bi tal-detan banatuko ginen; talde bat “Aizki-rri” kobazuloa ikustera joango zen, etabeste taldea berriz, Arantzazu auzoanibilbide bat egitera.

Gu, 4. mailakoak, auzoa ikustera joan

oñatiko natur eskolara irteera

Elan-Euskadi Garapenerako GobernuzKanpoko Erakundeak urtero egitenduen bere jarduera garrantzitsu batijarraituz, aurten ere bidali berri du kon-

tainerra Kubara. Azaroaren 29an bilduginen 20 boluntario inguru lehenagotiksailkatuta eta kaxetan sartuta zeudenmaterial guztia kontainerrera sartzeko.

Kontainerraren zifretaz hitz egiterakoorduan, aipatu behar da 8.000 kilo bainogehiago bidali ditugula. 776 kaxa etabulto ziren (bizikleta eta gurpildun aul-kiak barne). Aurtengo hau hamalauga-rren kontainerra da Elan-Euskadi tal-deak bidaltzen duena eta taldearenbarnean elementu klasiko bat bihurtuda.

Urteko ia larunbat guztietan, Juan MariAranguren, Andreina Mata eta Iñaki,Institutuko irakasle ohia, jarduten dira,kaxak jaso, gauzak ordenatu, zenbakiakjarri, albaranak bete eta hainbat hornit-zailerekin harremanetan jartzen. Isilekolana da, eta askotan ingurukoek ere ezduguna ikusten. Lan horri amaiera batemateko, “dia D” izaten dugu urteanbehin eta aurreko hilaren bukaeran egingenuen.

Ondo antolatutako boluntario taldeakburu belarri jardun genuen; eguraldiona egiten zuela aprobetxatuz etafemich baten laguntzarekin, lasterbatean igo eta txukundu genituen kaxaguztiak kontainer barnean. Kontainerhori itsasoz iritsiko da Kubara gutxigorabehera urtarrilaren erdi aldera.

Proiektu honen onuradunak zaharrenegoitzetako kideak, kirol taldeak, herri-tar auzokideak, ikastetxeak eta osasunzentroak izaten dira. Elkarte eta era-kunde hauetako askorekin urte askotako

harremana izaten jarraitzen dugu, etabadakigu bidaltzen dugun guztia berehelmugara iristen dela eta banaketazorrotz bat egiten dela behardun guztienartean.

Elan-Euskadiren izenean gure eskerrikberoena eman nahi diegu bai Zarautzeta Getariako udalei eskaintzen digutenlaguntzagatik eta bai hainbat enpresapribatu, komertzio eta abar luze bati ere.Ezingo genituzke orain izen guztiakgogora ekarri, baina bai luzatu nahi diz-kizuegu gure eskerrik beroenak.

Ez da ahaztu behar kontainerra bidaltze-rako egunean Getarian eta Zarautzenbizi garen herritarrak bildu ginela. Dei-garria zen 6 herrialdetako kideak geun-dela eta kooperazioa eta garapena horida, hainbat kulturetako jendea proiektukomun baten aurrean elkartzea.

hurrengo urtera arte.

] elan-euskadi

Elan-Euskadik beste kontainer

bat bidali du kubara


] denborapasak / publizitatea

holtza gainean egurrezkoaulki bat eta hari besarkatuta,gitarra. Iluntasunean, ezkutatu-rik, izkina batean pianoa etabestean txalapartaren bi oholak,ikusle eta artistaren arteko zubi.

Badator. “Gorputza apur batmakurtuta”, pianoak jotakonota batzuk inguratzen dutelaharen arima. Ilea urdindua,bakero urdinak, polo urdina,jertse urdina, begi urdinak…

Hanka bat aulkian, gitarraizterren magalean hartu etasoken arteko elkarrizketa hasidu, ume arabiar hark kriseiluaigurzten zuen gisa, behatzpuntaz, tentuz, jenioa ateradadin gitarraren zulotik.

Gora begiratzen du, izarre-tara, kantatzen hasi aurretik.“Izarren hautsa egun bateanbilakatu zen bizigai…” etaikusleak zerura eramaten ditu,poliki-poliki: hasieran lurretikaskatu, grabitatearen tiraniautzita, gora eta gora, lainoakurratu arte, bertan loak hartuta

goxo-goxo dauden kaioakesnatuz. Estratosfera guztiakgaindi, abiadura handitzendoa, in crecendo, eta abestia-ren amaieran, bakoitzak sinis-ten duen jainkoaren altzorairistea lortzen du, norberarenbihotzera.

“Bihotz, buztinezko Bihotz,

etxe ttiki bat zara,

ahula, hauskorra, lau gelatako...

Bihotz, jausitako Bihotz,

ari zara intzirika,

Kexu zara, negar zara, oi Bihotz...

zer, zer diozu, Bihotz,

ez zaitut konprenitzen,

zure hitza arrotza zait, bitxia

zeit, einsamen Helian,

abends grauen flammendes,

ez zaitut konprenitzen, oi ene bihotz.”

(Bernardo Atxaga)

] petrilaren harritarteetik / Zigor Saizar

Mikelen ahots eztiarekinmaitemindu nintzen, liliakhostoz hosto erantzi nituen etaliliak ni ere erantzi ninduen;eta nik hura amets, neskatila-ren irriak hagitzez ederragoakdirela ikasi nuen; eta bihotzabuztinezkoa denez, hauskorraere badela konturatu nintzen.Esnatzen naizen bakoitzeanamarekin oroitzen naizela,kristala lausotzen duen lurrinakendu gabe, leihotik begiratueta bai baitakit bere begienondoan nagoela.

Axulez jantzita, oholtzansaltotxoa ematen zuen, berehegaldi partikularra eginez:Lekeitiotik Artzapera, Txokonmokoa txakolinez busti etaAntillako hondartzara, Oteit-zarekin hareazko eskulturakegiten zituen. Handik Usurbi-lera Joxean eta Jexux Artzeanaiekin txalaparta TAN,TAN, TA-TAN joz, haien hiz-kuntza partikularrean kala-kan. Eta oihaneko pagoartera; eta Xabier Leteren

leihotik izarretara...

“arratsean, suaren ondoan, asko-

tan etorri zait gogora,

txori baten heriotza, nonbait,

basoetan.

Negu geldoaren egun goibeletako,

habia huts gaixoak,

habia abandonatuak, haizearekin

kulunka burdinezko zeru grisean.

ai!Txorien hil-beharra neguan!

Helduko da, halere, bioleten

sasoia, eta ez dugu haien hexurrik

aurkituko

apirileko belardietan paseoan

gabiltzala.

Gorde egiten al dira txoriak

hiltzeko?”

(Bernardo Atxaga)


O

MIKEL, in memoriam“Bere begiak distiratsuak dira, urdin urdinak.

eta hala dirudi, guk kalean ikusten diogun

bere gorputz apur bat makurtu horren barruan,

viking bat bizi dela gordeta, viking begi urdin bat,

urdintasun horregatik ez balitz ikustezin litzaigukeena:

viking bat izarrei begiratzen ziena kantatzen hasi aurretik.”

Bernardo Atxaga


] historiaren katebegiak/ Xabier Alberdi eta Suso Perez

rian egindako aurkikuntza arkeologikoekerasoei buruzko agiri hauen beste ikuskerabat garatzeko aukera eskaintzen digute;izan ere, kostaldea populaziorik gabebazegoen, zeren eta noren aurka burutzenzituzten erasoak? Jakina da irabazpiderenbat izango zutela eta agian garrantzitsue-netakoa bale zaina izan zitekeen.

2 Beste “tradizio” historiografiko batekdio, euskaldunek Baiona aldean ezarritakobikingoengandik ikasi zutela ontziak erai-kitzen. Ukaezina da ontzigintza nordikoakeragin handia izan zuela euskal ontzigint-zan, baina Zarautz Jauregiko aztarnate-gian aurkitutako balea hezurrak arrantza-tuak izan ziren baleenak diren hipotesiaontzat hartzen badugu, ukaezina da bikin-goak gure itsasoan zebiltzan urteetanhemengo biztanleek bazituztela baleaarrantzatzeko egokiak ziren ontziak. Ont-zigintza nordikoak Iberiar Penintsulanizandako eragina bikingoak iritsi bainolehenagokoa denaren datu urri batzuekbadira, horren lekuko Zamorako SanPedro de la Nave eliza bisigotikoko VII.mendeko itsasontziaren irudia.

3 Getariako datuek behingoz puskatu

Zarautz Jauregian burututako indusketaarkeologikoek eskaini diguten emaitzanagusienetakoa zera izan da: mende bat-zuek geroago Getaria izango zen honetanbizi zirenek Goi Erdi Aroan balearenarrantza garatu zutela. Ikerketa honetan,orain arte jakin ahal izan dugunaren ara-bera, IX. mendearen erdi aldekoak dirabale ustiapenaren inguruko datu zaharre-nak. Gertakari honek duen berebizikogarrantzia historikoaz jabetu gaitezen,ezinbestekoa da ondorengo datu hauekkontuan izatea:

1 Erromatar Inperioaren amaieraz geroz-tik, Goi Erdi Aroan, orduko ziurtasungabeziaren ondorioz, euskal kostaldeapopulaziorik gabe geratu zela aitortzenduen “tradizio” historiografikoak inda-rrean jarraitzen du oraindik garai huraikertzen duten historialari askoren artean.Historialari horien aburuz, batetik, Inpe-rioren porrota eragin zuten herri germa-niarrek burututako erasoak etabestetik,VIII. mende amaieraz geroztikbikingoek edo normandiarrek burututakoitsas erasoak izan ziren itsas bazterrekobiztanleak barnealdera joatearen arra-zoiak; IX. mende amaieraz geroztik, erasohauek amaitzearekin batera birpopulatuzen kostaldea.

Getarian burututako indusketetako emait-zek “tradizio” hori ezeztatzeaz gain, hurabaieztatzeko erabilitako arrazoi asko han-kaz gora jartzeko balio dute. Izan ere, IX.mende erdian, hemengo biztanleak baleaustiatzen ari ziren bitartean burutu zirenbikingoen erasorik gogorrenak: 859. urteanIruñearaino iritsi, eta bertan Gartzia Iñi-guez erregea bahitu zuten. Ez zen badabarnealdean bikingoen aurkako babeshandirik. Horrez gain, barnealdetik zeto-zen 711az geroztik musulmanek burutu-tako erasoak, orduko agiriak diotenez Var-dulia-ko itsasbazterreraino, hau da,egungo Gipuzkoako Deba eta Donostiaarteko kostalderaino iristen zirenak. Geta-

duten “tradizio” historiografikoen artean,balearen arrantza euskaldunei bikingoekirakatsi ziotenarena da. Esan bezala, haiekiristerako hemengoak balea ustiatzenzuten. Are gehiago, burutu ditugun iker-keta historikoen bitartez baieztatu ahalizan dugu bikingoen ondorengo zuzenakziren daniarrek XVII. mende hasieran,ingelesek eta holandarrek egin zutenbezala, euskal arpoilariak kontratatu zituz-tela balea harrapatzeko teknikak ikasteko.

Beraz, Getariako armarrian edo kostaldekobeste hainbat herrietakotan ikus ditzake-gun bale irudiek, esanahi handiagoa hart-zen dute Zarautz Jauregiko indusketetanburututako aurkikuntzak kontuan izanda:bale ehiza geroago hiribildu izatera iritsiziren herri haietako biztanleen motore eko-nomiko garrantzitsuenetako bat izan zenGoi Erdi Aroan zehar; eskaintzen zituenekoizkin handien ondorioz aberastasun etasalerosketa iturri ikaragarria gertatzen zenjarduera; herri haiek Europako gainontze-koengandik erabat bereizten zituena etaondorioz beren izaera definitzen zuena.Hori guztiaren ondorioz beren armarrietanbalearen irudia ipintzea erabaki zuten,benetako elementu ohoragarri bezala.

BALEAREN ARRANTZAREN GARAPENA GOI ERDI AROAN

7

aRGazkia: zarautz Jauregian aurkitutako balea hezurra.

Labetik atera berria den liburubat aurkezten dizuet gaurkoan.Gaur egungo idazleen arteanmodan dagoen gai bati buruzhitz egiten da bertan: arrazake-ria. John Boyneren Pijamamarradunaz jantzitako mutikoalanarekin alderatuz gero, hainbatkointzidentzia ikus ditzakegu:bietan haur bat da protagonista,bi lanetan mutikoetako bat juduada eta, bietan ere, bi mutikolagun izatera iristen dira.

Bi lan hauen artean, berdintasu-nez gain, kontrasteak ere aurkiditzakegu: gertaerak gauzatzendiren lekuak oso ezberdinakdira; lan honetan leku exotikobatean daude finkatuta ekintzak.

Raj agurea da nobela honetako

literatur txokoa / izaskun Larrañaga] moniren errezeta [

azken anaia

6 txipiroi erdi, laukitxotan moztuta

Txipiroien tinta

Oliba olioa, 8 koilarakada handi

2 tipulin handi, pikatuta

2 baratxuri ale, xehatuta

500 g arroza, ale biribilekoa

2 basokada ardo zuri

Arrain salda edo ura 1,3 l

Gazta freskoa, koilarakadahandi bat (Filadelfia motakoa)

Gurina, koilarakada handi bat

Gazta birrindua, koilarakadahandi bat, (Idiazabal motakoa)

Esnegaia, koilarakada handibat, erdi harrotuta

arroz beltza txipiroiekin

Prestaketa:

Uretan garbituko ditugu txipiroiak, barruko tripak atera eta tintaalboratuz. Baso batean tinta ur pixka batekin nahastuko dugu.Erroak eta hegalak garbitu, eta, alea freskoa bada eta larrua badu,bere horretan utziko dugu. Dado txikitan moztuko dugu txipiroia,pazientzia handiz.

Kazola batean hiru koilarakada oliba olio bota, tipulina, baratxuriaeta gatz pixka bat erantsi eta su ertainean edukiko dugu guztia 15minutuz, kolorea hartzen utzi gabe. Bitartean, su bizian ipinikoditugu padera batean beste hiru koilarakada oliba olio eta gorrituarte salteatuko dugu bertan txipiroia. Gatza egingo diogu ondoren.Prest eduki orduko, sutan eztituriko barazkiekin batean ipinikoditugu txipiroi dadoak eta arroza. Eragin eta eragin ariko gara eten-gabe kazola. Gatz pixka bat emango dugu tartean. Ardo zuria etauretan deseginiko tintak erantsi eta ahitzen utziko ditugu, guztizlehortu arte. Orduantxe hasiko gara salda edo ur beroa eransten, pix-kanaka-pixkanaka, zurezko zaliari eragiteari utzi gabe. Ura eranstenbadiogu, itsaski-saldaz edo arrain-salda pastilla batez indartukodugu zaporea. Pixkanaka-pixkanaka erantsiko dugu salda 17 minu-tuz: hondoa beti heze egongo da eta arroza beti egosten, almidoiaaskatu eta itxura krematsua har dezan. Sei edo zazpi aldiz erantsibeharko dugu salda, su berean eta kazolari eraginez beti.

Bukatzeko gutxi falta dela edo salda bukatu zaigunean, sua itzalieta, zaliari eragiteari utzi gabe, gazta freskoa, gurina, gazta birrin-dua, gainerako oliba olioa eta esnegaina erantsiko ditugu. Kazolariazken ukituak eman eta krematsu-krematsu zerbitzatuko duguarroza.

ON EGIN!!!

protagonista, baina berak haurt-zaroan bizi izandakoa kontatzendigu; haur baten hitzak iraku-rriko genituzkeela esan gene-zake, beti ere, helduon eskar-mentutik. Mutikoa, gazteazenean, bere jaioterrian, Mauri-zio Irletan, dauden baso horie-tako batean sartu zen, bertan,inoiz pentsatuko ez zukeen zer-baitekin topo egin zuen: ezku-tuko kartzela bat.

Mutiko baten ahotik ateratakohitzak dira, baina helduok errea-litatea ikusteko dugun besteikuspuntu batetik kontatuta.Gaiaren gordintasuna aintzakot-zat hartuz, zenbaitentzat hunki-garria izan daitekeen lana dahilabete honetan aurkeztendizuedana.

kULtURa saiLak diRUz LaGUndUtako hEdabidEa

Idazlea:

Nathacha appanah

(Maurizio irlak, 1973)

Itzultzailea:

Mikel Garmendia

Argitaletxea:

alberdania

Argitalpen urtea: 2008

Orri kopurua: 168

] urtarrileko agenda

FULdain farmaziaren

zaintza egunak: urtarrila-

ren 26tik otsailaren 1era

(biak barne)

Udal bulegoa ....943 896 024

Faxa ............943 140 190

e-mail: [email protected]

kiroldegia ........943 140 432

kirol-portua ......943 580 959

taxiak

segundo ......607 720 242

Jose mari ....607 403 498

Udaltzaingoa ....943 896 146

Liburutegia ......943 896 147

anbulatorioa ....943 140 653

botika ..............943 140 441

herri Eskola.......943 140 729

sosdeiak ......................112

kofradia............943 140 200

artzape aldizkaria

943 000 548

[email protected]

telefono interesgarriak

SAN ANTON EGUNA (Txakolin-uzta berriarenaurkezpena, trikitilariak, bertsolariak, herri kirolak,musika …)

[Urtarrilaren 18a, igandea]

MUSIKA BANDAREN KONTZERTUA, VI. SAN ANTON ZALDILASTERKETA, BERTSO-JAIALDIA

] kzguneanoiz: 17:00etatik 20:00etaraTutorearen urtarrileko bisitak: urtarrilaren 16an eta30ean, 19:00etatik 20:00etara

] GaztelekuaURtaRRiLa

Urtarrilaren 9a, ostirala:

Apainketak jasotzea etaGAZTE-FORUMUrtarrilaren 10a, larunbata:

INAUTERIAK PRESTATZENUrtarrilaren 11, igandea:

INAUTERIAK PRESTATZENUrtarrilaren 16a, ostirala:

TXAPAKUrtarrilaren 17a, larunbata:

INAUTERIAK PRESTATZENUrtarrilaren 18a, igandea:

SUKALDARITZAUrtarrilaren 23a, ostirala:

GAZTE-FORUMUrtarrilaren 24a, larunbata:

KARAOKEAUrtarrilaren 25a, igandea:

SUKALDARITZA II


BIZAR ZURInoiz: 18:30ean

[Urtarrilaren 5a, astelehena]

ERREGEEN KABALGATAnoiz: 18:30ean

[Urtarrilaren 11, igandea]

URTEAN HIL DIREN JUBILATU ETA PENTSIONISTEN ALDEKO MEZAnoiz: 11:00etanondoren:

hamaiketakoa elkarteanAntolatzailea:

Arrantzale Zaharren Elkartea


GETARIAKO MUSIKA BANDAREN SAN ANTONETAKO KONTZERTUAnoiz: 12:30eannon:

Salbatore Deunaren elizan

[Urtarrilaren 24a eta 25a]

LUZ ARDIDEN-ERA ESKI IRTEERAIzen-ematea:

urtarrilaren 15etik 22ra

] JaiaksAn AnTon JAIAk

[Urtarrilaren 16a, ostirala]

BURUHANDIAK, DANTZALDIA…

[Urtarrilaren 17a, larunbata]

Urtarrilaren 30a, ostirala:

TWISTER LEHIAKETAUrtarrilaren 31, larunbata:

INAUTERIAK PRESTATZEN

] hitzaldia[Urtarrilaren 18a, igandea]

PRESOEN ESKUBIDEENGAINEKO HITZALDIAnoiz: 20:00etannon: AlondiganAntolatzailea:

Getariako Ezker Abertzalea

GEtaRia Eta

hiRUGaRREn mUndUa

XVi. JaRdUnaLdiak-

2009

URtaRRiLak 27tik 30era

alondiga zaharrean. Getaria

asteartea 27

“URRE BELTZA”, KAFEA-REN MERKATARITZARIBURUZKO DOKUMENTALAzuzendariak:

Mark eta Nick Francis

asteazkena 28:

“SITUACIÓN DE LAS MUJE-RES DESPLAZADAS ENCOLOMBIA” ECOMUJERGGKEak PRESTATUTAKODOKUMENTALA

osteguna 29:

“MUNDUAREN EGOERA”MAHAI INGURUAPartaideak: Andoni Egaña,Mikeli de la Hoz eta Anjel Lertxundi

ostirala 30:

“CAMBURPINTÓN, SUSTRAIEN INDARRA” FILMAEgileak: Itziar Egaña etaMiguel A. Jiménez

oRdUtEGia:

Arratsaldeko 6etanantoLatzaiLEa:

ELAN-EUSKADI GKELaGUntzaiLEak:

Kutxa, Getariako UdalainFoRmazioa:

943140441

artzapeNoizkoak dira bale ustiapenaren datu zaharrenak?

abEndUko GaLdERa:

artzapen bazkidea bazara eta erantzuna baldin badakizu, e-mai-

lez ([email protected]), gutunez (kale nagusia 1-3 z/g)

edo deitu (943 000 548) URtaRRiLaREn 26a baino LEhEn.

azaRoko ERantzUna: Xiii eta XiV.mendeetan

iRabazLEa: karmele iribar

saria: hiru botilako Larchago ardo kaxa bat.

zorion agurrak] akordatzen

Gabonetako irudiaFermin Berasaluze

Abenduak 31Zorionak etxeko denen

partetik. Ondo pasa zure urtebetetze eguna.

Amets GaldosUrtarrilak 21

Zorionik beroenak zure11.urtebetetzean.

Aita, ama eta Onditz.

Exekiel eta Iker AlberdiAzaroak 9 eta 15Berandu, baina

zorionak familiaren partetik.

Ander IrigoienUrtarrilak 10

Zorionak gure etxekopailaso eta ganberroenari.

Muxu bat etxekodenen partetik.

Liber PerezUrtarrilak 1

Gure etxeko erregeari ospatuezazu egun handi hau, Mikel,

ama eta aitaren partetik. Zorio-nak eta muxu pila bat.

Ainhoa AlberdiUrtarrilak 25

Zorionak eta urte askotako familiaren

partetik.

Lourdes Etxeberriaotsailak 13

Zorionak ama!Asko maite zaitugu familiaren partetik.

Atal honetan jartzeko moduko argazki zaharren bat baduzu,deitu

943000548 telefonora edo [email protected] helbidera bidali.

Gabonak heltzearekin batera, goiko argazkian ikusten den estanparenantzekoak ikusiko ditugu. Jaiotza urtarrilaren 5ean irudikatzen da, etaargazkian ikusten dena ere egun horretakoa izango da. Aldaketa batzuknabarmenak dira, Haurra adoratzera doazenak poxpolinaz jantzita bai-taude. Haurrak nor diren ez dakigu; ezagutuz gero, idatzi beheko laukit-xoan agertzen den helbide elektronikora edo eta telefonora deituhurrengo alean jartzeko.

Udal artxiboa.


Leire AldalurUrtarrilak 7

Zorionak! Oraingoan behatzguztiak beharko dituzu!

Egilea: Onditz Galdos Irigoien

Zorionak eta

Urte berri on!

Egilea: Aratz Perez Ezenarro

Egilea: Ainhoa Iruretagoiena Urretabizkaia

Documents

78. zenbakia (2008ko abendua)