30
در ان فقر بده ه دو ع بص ف* رض** ا ز ه چان ، ا ــ تف روا از اخ ،ه م در اث اخ از ،» وم« ،» وم« ؛ده ا ه دو در اد د ا اي ا ر، چ» وم م« و» ده روزه وم« ،)ل ( اول ، از ادي ا ق ا . اهاــ ئ ان از )ده روز( م هتت ا روا و ازدها اض، ا اد ر از و ده و وع ه ه در ر م اً رو. ازا ا ي . صه اخ از د در ه م او ر خ ــ ا ، ا) م( رم چ و)ه ( دوم ادــ )ل ه و ، ده روز( ينن ز و د ه م اي ا ز ر چ .ــ ه ا ن ت، در وا در روا ام اا زائ ا .د ا خ د ه م د، ا ه دو آورد. ه ان د دف خ ازا اد ا ب. ، او ، ه دو ،د ه ،ده ه :دواژه ک)[email protected]( قميوزه ع 4 سطحوخت دانشآ* . 3 را ال وخت دانشآ** رت حج و زيو پره شم، شل س س1397 ن و زي پ49 _78ت صف

78تفص رد نا قف رب هد هع ود ب صفjournal.hzrc.ac.ir/article_35954_bf2954f8971cf711b81c... · 2020-06-15 · رد نا قف رب هد هع ود ب صف *ضر ** از

  • Upload
    others

  • View
    9

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

ب�ر�� فق�� ���ان ����� در

ف�ص�� ب�� دو ع��ه ���ده

*رض��������

**

ز��ا ����

چ���ه

��� از ����ث اخ���� در ا���م ���ه، �� از اخ��ف روا��ت ��ــ�� ����� ا��، ���ان

����� در ����� ��� دو ���ه ���ده ا��؛ »��وم ����� �� ����«، »��وم ����� �� ����«،

»��وم ����� ده روزه« و »��م ��وم �����«، چ��ر ����� اي ا�� �� ���� �� ا����د �� اد��

���� ��ان ��ئ� �ــ�ه ا��. ا��� ���� �� ا���ق ����ي ا�����، از اد�� ����� اول )�� ��ل(،

�� از ��ر�� اد��، ا��اض ��ده ا�� و از ���� روا��ت ا���ت ����ه ����� ��م )ده روز( �� از

��� ���ي ���� ا��. ازا�� رو ���� ا���م �� ��ر ���ه در �� ��ه ���وع ��ده و ��و��

�� ��ر�� ���و��� ا���م ���ه ���د در ���� از �� ��ه اخ���ص �� ����. ����� ���

��ــ� اد�� ����� دوم )�� ��ه( و ����� چ��رم )��م �����(، ا�� ا�ــ� �� ����� خ���

��اي ا���م ���ه ���د ����� ���� و ���ن ز��ن ��ي ����� )ده روز، �� ��ه و �� ��ل(

در روا��ت، در وا�� ���ن ��ا�� ����� ���ه ���ــ�. ���� ���� �� �� چ��ر ����� ز����

��� دو ���ه ����� ��د، ا���م ���ه ���د ������ خ�ا�� ��د. �����ا�� زائ� ��� ا� ا���ام

�� ��ا�� �� �� ���اد �� ���ا�� از ��ف خ�د �� د���ان ���ه �� �� آورد.

ک��دواژه ��: ���ه ���ده، ���ه ���د، ����� ��� دو ���ه، ���و���، ا�����ب.

)[email protected]( دانش آ�وخت� سطح 4 �وزه ع��ي� قم *

** دانش آ�وخت� ����� ال��را3.

پ�و������ حج و زي�رت

س�ل س�م، ش��ره ش��

پ�ي�� و ز����ن 1397

صف��ت78_ 49

ه �د

م�ه

�� ع

دو �

بي �

صلف�

ر د

���ت

مان

يز م

ىق�

ى فس

�رب

50

�����

در ��رد ��اب ا���م ���ه ���ده، روا��ت ��اوا�� از ���� �ــ��� )�� �����،

1409ق، ج14، ص295ـ300( و ا�� ��� )���� ���ي، 1409ق، ج3، ص22(

��� �ــ�ه ا��� ����� ا���م ���ه ���ده در ���� از ��ه ��، ����ن ��ه ر��

)�� �����، 1409ق، ج14، ص300ـ304( و ��ه ���رک ر���ن )���ن، 1409ق،

ج14، ص304 و 305( داراي ��اب ���ــ��ي ا�ــ�، ا�� �� ا���ع ا����� )����

���، 1412ق، ج 13، ص199 ( و ��� ��ــ��ري از ����ي ا�� �ــ�� )�ــ����،

1410ق، ج2، ص135؛ �ــ�وي، �� ��، ج7، ص149؛ ����، �� ��، ج10، ص108؛

ا�� ��ا��، �� ��، ج3، ص178( ا���م ���ه در ���م ��ه ��ي �ــ�ل ���وع ا���

ازا�� رو �� �ــ�ل ���� ���ر �����ن �� زائ� �����ن از ���ط ����� ���ن در

��ز��� و�� ��ــ��� �� ��اي اداي ا�� ����� ��� ���دي، را�� ��� �����

����� ��

����� ���ه ��اران �� د��� ا���� ���� ا�� د��� ����� ز��رت ��� ا� ا���ام

را ���ا ����� و �� ���� �� ��اب �� ا��ازه ���ه، دو�� دار�� ا��ون �� ���ه اي ��

ا���م داده ا��، ���ه د��ــ�ي از ��ف ��د �� د���ان )ا��� و ا��ات( �� �� آور���

ازا�� رو ��� از ���ئ� ��� و ������ زائ�ان ��� ا� ا���ام و ���ه ��اران، �����

����� ����� ��� دو ���ه ا���

ا�� ��ــ��� ��� ����ي ����م، ����� و ����� ا�����، �� د��� ا���ف روا��ت،

ا����� ��ده ا��� ازا�� رو ���� ا��ال ���� و اد�� ا���ن ��ر��، و و�� ��� ���

آ��� ���ن ��دد �� در ���� �ــ�ر ا�� �����، ا�������ان ���� ��� ا��� ���ا��� ��

م�

شه

ارش�

51

تار

زيو

ج ح

مهنا

شو�

پژ1397

ن ستا

زمو

�اي�

پ����� ���� د�� ������

واژه »���ه« از ر��ــ� »ع م ر« ���� �ــ�ه ا��� ����� �����ن ��ون ا��ره ��

و�� ����� ���ه، آن را �� »ز��رت« ����� ��ده ا��� )ا�� ا���، �� ��، ج 3، ص297؛

���� ا�� ���د، 1414ق، ج 2، ص43؛ ����ي، 1410ق، ج 2، ص757( �����

���� از �����ن و��ه ��ــ��� اي �ــ�اي واژه ���ه ���ن ��ده ا�ــ�، )ا�� ����ر،

1414ق، ج 4، ص605؛ ا�� ��رس، 1404ق، ج4، ص140و141؛ ����� ز���ي،

1414ق، ج 7، ص261؛ را�� ا������، 1412ق، ص586( ���� از ا�������ان

����� ������� ا�� ����ي ���ه ��اوم ���ت، آ��د ��دن و �� ��اب ا�ــ� و

��ن ����ا���ام �� و���� ���دت و ا���� ��ا آ��د �� ��دد، �� ا���ل ����

�� ا���م �� �ــ�د، ���ه ا��ق �� �ــ�د� )�����ي، 1402ق، ج 8، ص219 و

220( �� ��� �� ر�ــ� ����� ا��� ����� ���ــ��ي �� ر��� ��� دا��� و و��

����� رو�� ��ي دارد�

���ه در ا���ح ����، �� »ز��رت ���� ��ا ��اي ا���م ����ــ� ��د آن« ����

�� �ــ�د� )ا�� ادر��، 1410ق، ج1، ص506؛ ز����، 1406ق، ج3، ص9( �� در

روا��ت از آن �� »�� ا���« ��د �ــ�ه ا�ــ�� )��� ��دوق، 1403ق، ص295(

����� ا�� ����� ���ه �� ���ه ���ده و ���ه ���� ����� �� ��د،1 ا�� در ا��

�����، از ���ه ���ده ��� �� �ــ�د� ازا�� رو ا���ا ا��ال ���� در��ره ����� �����

��� دو ���ه ���ده و ��� اد�� ا���ن ��ر�� �� ��دد�

ا��ال ����

در ��رد ����� ����� ��� دو ���ه ���ده، ���ر ����� ��� ���� ���ح ��ه ا��:

1. ���� ����� �� ���� ��� �ــ�� � ���� ���� ���� �� ��� �� �ــ��، �� �� �� ��� ��� �� ���� �����

.��� ��

ه �د

م�ه

�� ع

دو �

بي �

صلف�

ر د

���ت

مان

يز م

ىق�

ى فس

�رب

52

�ظ��� اول: ����� ����� ��� دو ���ه ���ده، �� ��ل ا���

ا�� �����، از ����م ا�� ا�� ���� ��� �ــ�ه ا��� )���� ���، 1413ق، ج 4،

ص359(

�ظ��� دوم: ����� ����� ��� دو ���ه ���ده، �� ��ه ا���

��ر���ــ� ����ن ����م �ــ�� ���ــ�، )���ــ�، 1407ق، ج 5، ص434 (

ا��ا���ح، )ا��ا���ح ����، 1403ق، ص221( ا�� ���ه، )ا�� ���ه، 1408ق،

ص195و196( ا�� ز��ه، )ا�� ز��ه، 1417ق، ص197 ( ���� ���، )���� ���،

1418ق، ج 1، ص99( ���ــ� ���، )���� ��ــ�، 1413ق، ج 4، ص361و362 (

���� اول، )�ــ��� اول، 1417ق، ج 1، ص337 ( ���� ارد����، )���س ارد����،

1403ق، ج 7، ص396 ( ���� ��ائ�، )���ا��، 1405ق، ج 16، ص321( ����

ر��ض، )�������� ������، 1418ق، ج 7، ص210( ���� ����ودي )����ودي،

1402ق، ج 2، ص158 ( و ���ــ�م ���� ����ا�ــ� )���� ����ا��، 1418ق، ج 2،

ص243 ( از ����اران ا�� ����� ������

����� ا�ــ� ���ــ�� �����ا�� �� ا�� ����� را ������� ا��، ����ن ���ت

ا�ــ�م ����� )�����، �� ��، ج 1، ص403 ( و آ��ت ���م ����، )����، 1418ق،

ج 28، ص154 ( �����ي، )�����ي، 1415ق، ص56 ( �������، )ا����ري، 1428ق،

ج 1، ص145 ( و��� ��ا����، )و��� ��ا����، 1428ق، ص52 ( ���رم ���ازي

)���رم، 1427ق، ص379 ( و ���� ��������� )�� ا����ط وا��( )����، 1423ق،

ج 2، ص227( ا���م ���ه ���د در ���� از �� ��ه را ر��ئ� ���� �� دا����

�ظ��� ��م: ����� ����� ��� دو ���ه ���ده، ده روز ا���

ا�� ����� ��رد ���ل ����م ��� ���ــ� در ����� ���� )����، 1400ق،

ص281؛ ���، 1387ق، ج1، ص309؛ ���، 1407ق، ج2، ص260؛ ���، 1375ق،

ص310؛ ��ــ�، 1390ق، ج 2، ص326؛ ���، 1387ق، ص153( ا�� ����، )����

م�

شه

ارش�

53

تار

زيو

ج ح

مهنا

شو�

پژ1397

ن ستا

زمو

�اي�

پ��ــ�، 1413ق، ج 4، ص359( ا�� ��اج، )ا�� ��اج، 1406ق، ج1، ص211( ����

ا�� �ــ��� ���، )���، 1405ق، ص179( ���ري )���ري، 1416ق، ص185( و

���ــ� ��� )���� ���، 1414ق، ج 8، ص437؛ ��ــ�، 1410ق، ج 1، ص338؛

���، 1420ق، ج 2، ص109 ؛ ���، 1411ق، ص85 ( ا�� و از �����ان و �����ان

��� �� ا�� ����� ����� ��ا��� ا���

�ظ��� چ��رم: ��� دو ���ه ���ده ����� اي ����� ���ــ� و �� ��ان �� روز ��

���ه ���ده �� �� آورد�

��� �����، )��� ا���ي، 1417ق، ص307؛ ���، 1387ق، ص103( ا�� ادر��،

)ا�� ادر��، 1410ق، ج1، ص540و541( ��ر، )��ر، 1404ق، ص104( ����

��ــ�، )���� ���، 1415ق، ج 1، ص276 ( ���� ���،1 )���� ���، 1412ق،

ج 13، ص201 ( ���ا������ــ�، )���ا������ــ�، 1387ق، ج 1، ص322( ����

���اد، )���� ���اد، 1404ق، ج 1، ص526 ( �ــ��� اول، )�ــ��� اول، 1410ق،

ص80 ( �ــ��� ����، )�ــ��� ����، 1410ق، ج 2، ص375( ���� ا����م، )����

��ــ�ي، 1416ق، ج 6، ص299 ( ���� ��ا��، )���� ��ا��، 1404ق، ج 20،

ص466 ( ����م ��ا��، )��ا�ــ�، 1415ق، ج 11، ص164( ���� ��وه، )��دي،

1419ق، ج 4، ص599 ( ���زا������ــ� آ���، )آ��ــ�، 1389ق، ج 12، ص315 (

���� �ــ��واري )�ــ��واري، 1413ق، ج 12، ص314( و آ��ت ���م ���������،

)���������، 1413ق، ص181 ( ����، )����، 1426ق، ج 2، ص359 ( ����� اي،

)����� اي، �� ��، ����ــ� ��، ص14( ����ي ز�����، )����ي، 1421ق، ص46(

�ــ�����، )�ــ����� �����ي، 1424ق، ج 2، ص279( ��ري ���ا�� )ا����ري،

1428ق، ج 1، ص146( و ����م ا����ردي )ا����ردي، 1417ق، ج 25، ص174 (

از ����اران ا�� ����� ������

.��� �� �� ���� �� ����� �� ��� �� ���� � ���� ����� .1

ه �د

م�ه

�� ع

دو �

بي �

صلف�

ر د

���ت

مان

يز م

ىق�

ى فس

�رب

54

���� ا�� ����� �� ا���ب ا����� )��� ا���ي، 1417ق، ص307( و أ��� �����ان

)�������� ������، 1418ق، ج 7، ص210؛ ��ا��، 1415ق، ج 11، ص162( �� ��ا��

ا�� ����� را ����� ����ر ��� ���� و �����ان ��ار د���

اد�� ����

ا���ا ���� اد�� �� �� از �����ت، از ��� �ــ�� و د���، ��ر�� ��د و ���

و�� ��� ��� روا��ت ���ن ��دد:

اد�� ����� اول )�� ��ل �� ���ه(

روا�� اول: ����� ����

�� )���4091،�����1ق،1ج1،�41ص1309( ��ي� ع� �� ع�د ��7 قا�: ����ر� � ک�� سنة �ر� ع� ��

����� ا����ل:

ا�� �����، در ���و��� ا���م ���� �� ���ه در ��ل ���ر دارد�

روا�� دوم: ����� زراره

ع� ����� �� �ع� ع� �� ���ر7 قا�: � ت�و� ع�رتا� � سنة� )������(

����� ا����ل:

ا�� ����� در ��م ��ــ�و��� ا���م دو ���ه در �� �ــ�ل ��ا�� دارد�

�����ا�� ����� ����� ��� دو ���ه ���ده، �� ��ل ا���

������

اش��ل اول:

ا�� روا��ت ���� اي ا��؛ �� و��ه ا���� در روا��ت ����� دوم، ����� �� ����

�� ا���ا�������، ���7 ��ــ�� داده ��ه ا�ــ�� )��� ������، 1406ق، ج 12،

ص477( ا��ال ����ي ����، از ���� ��ــ� ���ي، ا�� �ــ����، ���� و ����

م�

شه

ارش�

55

تار

زيو

ج ح

مهنا

شو�

پژ1397

ن ستا

زمو

�اي�

پ���� �� ��وم ����� �� �ــ���، ���� ���� اي ��دن ا�� دو روا�� ا�� )ا����ردي،

1417ق، ج 25، ص172 (؛ ��ا�� ���� ��ــ� ���� ��� �� ���: »� کر� ����ر� �

���ــنة �رت� ���� ���ص� � ��� ســ��� � �ا�ك � ��ن��ي«� )���� ���، 1412ق،

ج 13، ص199(

پ��خ:

او� ��ــ�رت ���� در ��� ��ل ����، ��ا�� ا�ــ� و ا�� ����� و روا��ت

دال �� آن، ���� در ���� و ��م ���و��� ������ �� ��� ��ان ا�� روا��ت

را �ــ� ���� �� ا�� �����ت ����، ��� �ــ� ���� ��د� )���ا��، 1405ق، ج 16،

ص322(

����ــ� ��� روا��ت �ــ� ����، در ����� ��� ��� روا�ــ�ت و �� از آن ���ح

�� �ــ�د �� روا��ت از ��� �ــ�� و د��� ��م ����� و �� ������ ���رض ����؛

در ا�� �ــ�رت �� ��ان �� ���ان ��� از �����ت ������، ������ �� ���� را

���ح ��د�

ا���ل دوم:

����د ا�� دو روا�� از ���ه اي �� ��� ��ان در �ــ�ل دو ��ر ا���م داد، ���ه

���� ا��� )����، 1407ق، ج 5، ص434 ؛ ���� ���، 1413ق، ج 4، ص361(

:����

��د ا�� ا�� ����، �� ��ئ� �� ا�� ����� ا�ــ�، ا�� ا����ل را رد ��ده و �����

ا�ــ� ا�� ا����ل از ائ��: ��� ���ه و روا�� ا��ق دارد و ���� ���ه ���ده

��� �� ��د� وي ���� �� �����:

� قد تأ�� ��� ���ــی�ة �ذ� ��� ع� ��نى ���و�، فزع�� ��ا � ������

�ا�ة، فأ�ا غ�� ف�� �� ����ر � �� ���هو� شاء، � ک� شاء �� ����ر�، فإ� ���

ه �د

م�ه

�� ع

دو �

بي �

صلف�

ر د

���ت

مان

يز م

ىق�

ى فس

�رب

56

�ا تأ��و� �و�و�� � ���وقی� ع� ���ا�� آ� ��رسو�9 ف�أ�و� ��، � �� کا� غ�

��ــك �� �هة ����ها� � ����، فذ�ك �ر��� ع�یه�، � ���� � ��ك ک�� �� �ا

قا��� ��ئ�ة:. )�����4�31،���1ق،1ج1،41ص359(

ا���ل ��م:

ا�� ����� �����م ��ــ� و ��ج ا��؛ ��ن ���� ����ري ����ر�� در ��ل

�ــ�ل ��ر�� و ��ر�� وارد ��� ���� )���� ��ا��، 1404ق، ج20، ص465( و

ا�� ��ار ���ــ� ���ه ���د در ��ل ��ل ��ــ�و��� ��ا��� ����، ورود ���د

آ��ن ��ون ا��ام ���� ���ا�� ��د و ا��، ���� ��� و ��ج �� آ��ن �� ��د�

:����

و��� ��� ��ئ� �� ا�� ����� ��، ���� ورود ��ون ا��ام �� ��� را ��� در ��ل

��ل ���� ��ا��� �� د��� ��� و ���� ��� ��� آ�� و ا����� ��از ورود �� ���

��ون ا��ام آ��ن �� از ��وم ا��ام و ا���م ���ه در �� ��ه ا���

ا���ل ���رم:

ا�� روا�� ����� ���ه ������ ا�� )������(؛ ��ا�� ���ه ������ و ������

�� ورود ��� ��ره آ��ن �� ��� در ��ل ��ل و ا���م ���ه ا���

:����

���ه ��� ����� ��اي ��� ����� ���� و آ��� ا����ر دارد، ��� �����ي

����م7 ا�� �� در ا���� و��د ��ارد �� �ا�� ا���ت ���ه ا���

ا���ل ����:

ا�� روا��ت ���ض ��� ا���ب ا�ــ� و ��� ��د ��ــ�رت ا�� ا�� ���� ���

��ا�� در ���ــ� ��ارد )��ــ�ن، 1404ق، ج20، ص463( و ����� �� ��� ��

���� از ا���ب ا�� روا��ت را ��و�� ��ده ا��� از ��ي د��� ا��اض ا���ب از

م�

شه

ارش�

57

تار

زيو

ج ح

مهنا

شو�

پژ1397

ن ستا

زمو

�اي�

پروا��� ـ ������ آن روا�� از ��� �ــ��ي �� ���� ���� ـ ���� و�� روا��

�� �ــ�د؛ �� ���� �� ���� ا��: »ک�م ������ ��ــة ������ ���ا« )���� ������،

1428ق، ج 1، ص474 ؛ ��و��دي، 1416ق، ج 2، ص489(؛ ���� �� ا��ازه �ــ��

روا�� ���ض ��� ��ي �� ����، ا��اض ا���ب ����� ��� ����� آن ا��؛ ��ن

���� روا�� از ��� �ــ�� �� د��� ����� دا��� �� ا���ب �� و��د ��� آن

و �� ���م ا������� �� در ����� دا�ــ�� ا��، �� ����ن آن ��� ���ده ا��� )��ئ���،

1376ش، ج 3، ص154(

ا�� ا���ل، ���� ا���ل وارد �� ا�� روا��ت ا���

روا�� ��م: ����� زراره

�ا ع� ��� ��� ع� ����� قا� س��� ��ا ���ر7 ��و� �� طا� �ا��ی� ��ا���

ر� ���ــر�� ���� ���� �� کر� ��� �� �ع��ر � عا�� ��ك �� ســا� ��د� ��شــ�

د�. )���4091،�����1ق،1ج1،��1ص1256( �ق��

����� ا����ل:

از ا�����ي ���ح �ــ�ه در ا�� روا�� �� ����ده ا��: »��� ا���� در آن ��ل

���ه �� �� آورده ����«، ���� �� ��د ا�� ��� ��� �� در آن ��ل ���ه �� ��

آورده ����، ���ه اش ���� ���ا�� ��د و ��� ���ا�� ��� )���ا��، 1405ق،

ج 16، ص321 (

ا���ل:

او� روا�� در ���م ���ن ��� د���ي ا�� و ��� ��ان از ا��ق آن ا����ده ��د؛

د�( ���� �� ��د ����د ����� �� ���� �� ذ�� روا�� )�� ســا� ��د� ��ش�ر� �ق��

از ���ه در ا�� روا��، ���ه ���� ا���

����� ا���� �� ���� �� ��م ������ اد��، ��� ��ان ا�� ����� را �������

ه �د

م�ه

�� ع

دو �

بي �

صلف�

ر د

���ت

مان

يز م

ىق�

ى فس

�رب

58

اد�� ����� دوم )�� ��ه �� ���ه(

روا�� اول: ����� ا�� ���ج

ر ع�ر�. 7 � ک�� شــه ا� ع� �� ع�د��7 قا�: � ک�ا� ع�� �� �� �� � ح ع� ع�د ��ر�

)���4091،�����1ق،1ج1،�41ص307(1

روا�� دوم: ����� ������ �� ���ر

ر ع�ر�� )���ن،1 7 ��و� ���� شــه � ع� �� ع�د��7 قا�: کا� ع�� ع� ��ا��ة �� عم�

�409ق،1ج1،�41ص1308(

روا�� ��م: ����� �����

ر ع�ر�� )���ن،�4091ق،1 � قا�: ���� شــه �ا7 ��� د �� �� �ص ع� ��ر� �� د �� � ع� �ح

ج1،�41ص13�0(

روا�� ���رم: ����� ا���ق �� ���ر

نة �ثنا ع� شهر� ����ر ���� شهر ع�ر�� � قا�: قا� ��و ع�د��7 ���� ع� �س�ا� �� عم�

)���ن،�4091ق،1ج1،�41ص1309(

روا�� ����: ����� اول ���� �� ����ب

ع� �و�� �� ���و� قا�: س��� ��ا ع�د��7 ��و� ��� ع�یا7 کا� ��و� � ک�� شهر

ع�ر�� )���ن،�4091ق،1ج1،�41ص1308(

روا�� ���: ����� دوم ���� �� ����ب

ر 7 ��و� ���� شــه ع� �و�� �� ���و� قا�: ســ��� ��ا ع�د��7 ��و� کا� ع��

ع�ر1��)������(

����� ا����ل:

ا�� روا��ت، �� ���� از ��� �ــ�� ����� �����، )����� آ��� ����� و ����

م�

شه

ارش�

59

تار

زيو

ج ح

مهنا

شو�

پژ1397

ن ستا

زمو

�اي�

پ����� �� �����(، ���ر در ا�� دار�� �� در �� ��ه �� ���ه ����� ���وع �����

ا���ل:

��چ ��ام از روا��ت �� ��م ���و��� ��� از �� ���ه در ��ه د��� ��ارد؛ ����

��� روا��ت �� �����: ا���م �� ���ه در �� ��ه ���وع ا��� ا���ت ��ء ��� ����ا

��� ���� ���� ا����ل دارد ا�� روا��ت در ���م ���ن ����� ا�����ب ا���م ���ه در ��

��ه ���� )����ي �����، 1411ق، ج 8، ص466(؛ ���� ���� ا�� ��� �� ��ا����

دارد، �ا�� �� ��ه �� ��ر ���ه �� �� آورد�

:����

در�� ا�� �� ا�� روا��ت �� ��م ���و��� ���ه در ���� از �� ��ه د���

��ارد، ا�� از آ��� �� ���ه از ���دات ا�ــ� و ���دات ������ �����، ���و���

ا���م ���ه در ���� از �� ��ه ���ز��� د��� ا��� �� ا�� اد�� دو ����� ���ي ��م

�����، ا�� ����� ���� �� ��د�

در ��� ��� روا��ت ���� �� ا�� ����ع ��ا��� ��دا���

���ــ� از ���� )���� ��ــ�، 1413ق، ج 4، ص361 ( �ــ�اي ا���ت ا�� �����،

روا���� �� ���ان ���� ���ح ��ده ا��:

���� اول:

��� �� ���ه اش را ���� ���، ���� �� ��ه د��� ����� ����� و دو��ره ���م ��د

و ���ه �� �� آورد� )�� �����، 1409ق، ج 13، ص128 و129( ا�� ا���م ���ه در

���� از �� ��ه ���� ��د، ا����ر �� ����ن ��ه �زم ���د�

ا���ل:

��وم ��� �� ��ه آ���ه ��اي ���ي ���ه ���� ��ه، در وا�� ���ره اي ا�� ��اي

���ــ� ��دن ���ه �� ��� ��ان از آن ��� ��م ��ــ�و��� ا���م ���ه ���د در

ه �د

م�ه

�� ع

دو �

بي �

صلف�

ر د

���ت

مان

يز م

ىق�

ى فس

�رب

60

��ل ��ه را ا����ده ��د�

���� دوم:

��ــ� �� از ��� ��رج �ــ�ه، ا�� در ���ن ��ه ����دد، �زم ���ــ� دو��ره

���م �ــ�د؛ ا�� ا�� در ��ه ��� ����دد، ���� ���م �ــ�د� )���ن، 1409ق، ج 11،

ص303 و304( �� ����م �� ��د ا���م ���ه در ���� از �� ��ه ���وع �����

ا���ل:

��م ��وم ا���م ���ه در ��ل �� ��ه ��� از ��م ��از و ��م ��ــ�و��� آن

ا�ــ�؛ ���� �� ��� �� ا��ام وارد ��� �ــ�، �� �� ��ه �� دارد از ��� ��رج

��د و ��ون ا��ام ����دد؛ ا�� ا�� ��ز���� �� از �� ��ه ��د، ���� دو��ره ���م

��د و ���ه ا���م د��� ا�� ���� ������� �� ا�� ��ارد �� ���� �� در ��ل ��ه

������، ���ا�� دو��ره ���م ��د�

اد�� ����� ��م )�� ده روز �� ���ه(

روا�� اول: روا�� اول ا�� ا�� ���ه

� نة ��ر� ة � ���� 7 ع� ��� �د�� ��� �ــ� �� ��ا �� ع� ع�� �� �� حز� قا�: ســأ

. یا ���� �ر� ف�ی�ر� ��� ���ة کی� ��ن�؟ قا�: ��� ��� ف�ید�� ���� ت� ��� ���ر�

ا� ع�ر�. ث�� قا�: ��� � ؟ ف�ا�: � ک�� ع� قا�: ����� شــهر ع�ر�. ف���: ��و� �ق��

د �� �� نة س�� ع�ر. ق��: �� ���؟ قا�: کن� �� � ك ��د کا� � عا�ي �ذ� ���� ����

م ��� ���� ���. )���ن،�4091ق،1ج1،�4ص308( ائ� �کا� ک�� ��ر��ی� �ا���

����� ا����ل:

��رغ از ��� ���ي، �� ���� ��ا�� آ��، از ��� د���، روا�� ���ر در ا��

دارد �� ��� در ����� ده روزه �� ��ا�� �� ا��ام و ���ه وارد ��� ��د�

ا���ل اول:

م�

شه

ارش�

61

تار

زيو

ج ح

مهنا

شو�

پژ1397

ن ستا

زمو

�اي�

پا�� روا�� ���ر در ا�� دارد �� ��ــ� �� ���را وارد ��� �� ��د، در �����

ده روز ���� ���م ��د و ���ه �� �� آورد� )���ا��، 1405ق، ج 16، ص321 ( ا��

د��� ��� ��د �� ���ان ����� در ���ه ���د ده روز �����

:����

در�ــ� ا�� �� ��ال در ��رد ورود ���ر �� ��� ا��، ا�� ���� ا��م7، ��

ا���ا ����� �� ���� و ��� ����� ده روزه را ��ک دا����، ا��ق دارد�

روا�� دوم: روا�� دوم ا�� ا�� ���ه

�� �وسى7 قا�: ���� شهر ع�ر� قا� ق��: ���و� �ق�� ع� ع�� �� �� حز� ع� �� ��

ا� ع�ر1��)���4091،�����1ق،1ج1،�4ص309( ��� � �� ��ك؟ قا�: ���� ع�

����� ا����ل:

ا�� روا�� ��� ��رغ از ��� ���ي، در ����� ده روزه ��� دو ���ه ���ر دارد�

ا���ل:

در ا�� روا�ــ�، ����ن روا�� ���، ا���ا ا��م7 ����ــ� �� ���� را ���ح

����ده ا�� و و��� راوي �� ����: »آ�� ���� از ا�� ����� ��� ���� ا��؟«، ا��م

���� �� د��: »�� ده روز �� ��ر«� �����ا�� ���� �� ��د ا�� ز��ن ��، ���ن �����

ا�����ب در ا�� ����� �����

:����

ا�� دو روا�� �� ���� �ــ��ق ���ــ� و ���ــ�، در ���ن ����� ���ر دار���

ازا�� رو ا�� ا�ــ��ل، �� �� اد�� ����� �ــ�م وارد ا�ــ�، �� ا�� دو روا�� وارد

��� �ــ�د� �����ا�� از ��� د���، ا����� �� دو روا�� وارد ���� و ���� ا���ل

در ��� روا�� ا���

ا���ل ���ي:

ه �د

م�ه

�� ع

دو �

بي �

صلف�

ر د

���ت

مان

يز م

ىق�

ى فس

�رب

62

��� �ــ� ا�� ���ه ��� ����� ��� )��ــ�، 1490ق، ص203 و 406( و ���ئ��

���� ����ک ا�ــ� �� از ا���ه و�� و ����ــ�� ���� وا���� ا�� )���،

1490ق، ص403، 405و 444؛ �����، 1407ق، ص250(؛ ا�� از آ��� �� او� �����

روا�� ���� ��ارد و ����� �� ���� �� ا���� ��� ��وق روا�� اول را از ���� ����

ا�� ���� ��� ��ده و ���� �� ���� �� ����� روا���� از ���ئ�� ا��، ����

�� ��د �� دو روا�� �� ���� و��د ���ئ��، ���� ا���

ا���ل اول:

روا��ت ���ئ�� ��رد ���ل ا�ــ�؛ ز��ا وي و �������� �� از ����� ����

وا����، ����ن »��ب ����ره« ��ه و ��� از آ��� روا�� ��� ��� ��د� �� ا��

�� ���ي ���� از ا�� ا��اد روا��� ��� ��ه ����، ���� �� ��د روا�� ��اي

��� از ز��ن و�� ��ده و ��رد ���ل ا���

:����

او� ا�� ا���� از ���ن ا���ا ��اي ��� رو�� ���د و �� ��ت �� ����ري از ��ر��ن

ا���ب در ���� ��د�� دا�ــ��� �� ا���� �� رو�ــ���ي ا��ادي ����ن ���� ��

���ا�����ن و��� ا�� ا���� ا��م ر��7 �� ����ن رو�� ��؛ ����� ���ود ��دن ا��

��ه ��� ا���ب و ��م ��� روا�� از آ��� اد���� ا�� �� ���ز��� ��ا�� ��ر���

ا���

ا���ل دوم:

����� ���ئ�� ���� ا�ــ�، ا�� �� ���� �� ��� ��ــ��ري از ���� �� ا�� دو

روا��، ��� �ــ�� ���ان �� ��د؛ ��ن ���ن ��ر �� ا��اض ا���ب ����

و�� ��� �� ��د، ��� ا���ب ��� ���� ��� ��� ا��� از آ��� �� ��ر���� از

���� ����ن ��� ���� ا�� ����� را ������� ا�� و ا���ل ���� و ���� در ����

از آ��ر ��د، ���ه ���� از ده روز را ���وه دا���� ا��، ���� �� ��د ���� �� ا��

م�

شه

ارش�

63

تار

زيو

ج ح

مهنا

شو�

پژ1397

ن ستا

زمو

�اي�

پدو روا�� ���� دا��� و �� ��� آ��ن روا�� از ��� ��� ا��ادي ��ا��� ا���

:����

ا����د ���� �� �� ��� ����� و��� ��د ��� ���� در ��ي ��ي ��� ��د

���ئ�� را ����� ��ده )����، 1411ق، ص37، 42، 44 و213( و ��� �����

ا��م ر��7 ��ــ�� �� او را ��� ��ده ا�ــ�،1 )����، 1411ق، ص69( �����

�� ��ان �� ���� �� �����، روا�� را ����� ��د؛ ��ن ���ن ��ر �� ���� ا��

ا���ذ ا�� ����� ���ــ� وي �� ���� و���� ���ئ�� ���ــ�، ���� ا�� �� ����

���ــ�ق ا���ور ��دن روا�� ��اي او �ــ� و��د ��ا��� �� ��� روا�� ��د او ��

و��د روا��ت د���ي �� �� د�� �� �����ه، ��ده ����� �����ا�� ا����د ��� ��اي

�� ��� ����� ���ــ�� ����ي د���ي �� �� ا�� ����� را ا���ذ ��ده ا��، ������

�ــ�� �� ���ر �� رو��� ��� �� ��ا�� در ���� از ده روز ���� ���� و ����

��� ���ي را ���� ��� ���؛ ��ا�� ��� �� ��ا�� ���ــ� ا���ن در وا�� ر����

���� ا����ط ا���

ا���ل ��م:

از ��� ����م ا�� ��� �� ا�� ���ه ����� روا�� ���� ��ارد� ���� ����ري از

��� �� ا�� ���ه ��ي ����� �� در روا��ت آ��ه، ����� ��� �����

:����

��ن د���� �� ا���� راوي ا�� دو روا�� ����� ��� ���ــ�، ��ار��، راوي روا��

��� ����� و ���ئ�� ��ــ��ک �� ��د و در ����� روا��ت ���� ا����د ���ا�� ��د�

ا��ون �� ا���� ���ت روا�� ���ــ� �� ���� از ���ئ�� در ��� ��� ��وق، ��ر

را ���� �� �� ���� �����ا�� �� و��د ا���� د��� ا�� دو روا�� �� ����� ده روزه

��م ا�ــ�، ا�� �� ���� �� ��� ���ي دو روا��، ��� ��ان ا�� ����� را �� ا����د

1. )��� ������ ��� ����؟(.

ه �د

م�ه

�� ع

دو �

بي �

صلف�

ر د

���ت

مان

يز م

ىق�

ى فس

�رب

64

�� ا�� روا��ت �������

روا�� ��م: ����� ��وق

ها � �� ����د�؛ ع�ر� ���� فیها �� ع��ا� قا� ک�� �ع��ر �سو� ��9 ث�� ع�ر ���ر�

�ر��ة ��ة، �ع�ر� ���� فیها �� �ل د��یة، �ع�ر� ���ضاء ��ر� فیها �ــ� �ل ��ي ع�ر� ��

ائ� �� غز�� �ن�. )��� ��وق، 1413ق، ج 2، ص451 ( ��ي ��د �� ��� �� ����

����� ا����ل:

ا�� ����� ��وق �� ����� ��م د��� دارد� ����ت ��� ��وق، ��� ����ي

����، ��� ا��؛ ز��ا ���� ���� ��� ��وق، ���� از ����ق ا���ور ��دن

روا�� ��د ا���ن ا�� �� ���� ���� از ا����د وي ����؛ ���� �� �� ���� و����

���م وا��� ���� �� �� ���� ��ا�� �� ا������ روا�� ا�� �� �� ���� ا�� ا��

�� روا�� ����ف �� ��ائ� ���� اي ��ده �� ا�� آن ��ائ� �� د�� �� �� ر���، ��

�� ا�����ن �� ��ور ���ا �� ��د��� �� ����ت ���� ��� ��وق ����� ا���

)�����، 1421ق، ج 1، ص81 (

ا�� روا�� ����� د��� �� ا�� ا�ــ� �� ا���م ���ه �� ده روز �� ��ر ����

ا�ــ�؛ ز��ا ر�ــ�ل ��ا9 �ــ� ���ه در �� ��ه ا���م داده ا��� )���� ���،

1412ق، ج13، ص201(

ا���ل:

او� ����ي ا����ر ����ت ��وق ������� ����؛ ز��ا ���ن ��ر �� ���� ا��

��� روا�� ��د ��� ��وق �� ���� ��� ��� و و���� روات ����، ����

ا�ــ� ��� �� ��� �� ���� ��ائ�� ��ده ���� �� ���� ا�����ن ا���ن ��ه ��

ا�� آن ��ائ� �� د�� �� �� ر�ــ��، ��اي �� ا�� ا�����ن ���� ��� ��� �����ا��

��� ��ان ����ت ��� ��وق را �������

����� �� ��ض ��� �ــ��، در ا�� روا�� ����� ��ــ�ه �� �� �� ���ه در

م�

شه

ارش�

65

تار

زيو

ج ح

مهنا

شو�

پژ1397

ن ستا

زمو

�اي�

پذي ا����ه �� ��ل ا���م ����� ����؛ ���� در �� ��ل ا�� ���ه �� ا���م ��ه �����

����� ���� روا�� �� �ــ�� ���� در ���� از ������ �� ���ر ��� �ــ�ه، و��

قا� ���وت در ا�� ا�ــ� �� در ��� ����، ���� »�����« در ���رت »ث�� ع�ر ���ر�

ها � �� ����د�« �����ه ا��: ک��

� ع� �� ع�ــد��7 قا�: �ع��ر �ســو� ��9 ث�� ع�ر عــ� ��ا��ة �� عم�

د��یة، �ع�ر� ���� ا� ��ي ع�ر� �� ���قا�: ع�ر� � �� ����د� ���� �� ع�ــ�

ائ� ��ة ��ي ع�ر� ���ضاء، �ع�ر� ���� �� �ل�ر��ة ��د �ا ��� �� ���� �� �ل

. )�����،�4071ق،1ج1،41ص�125( �� غز�� �ن�

�����ا�� ��� ا�� ���، ���� ���ه اول در ذي ا����ه ��ده و در ��رد ��ه ا���م ����

���ه �� ���� ا���

را��ــ� �� ��ض ��� �ــ�� و �����ــ� د���، ا�� روا�� �ــ� ��� ���

ر�ــ�ل ��ا9 ا�ــ�، ���ن ��ر �� �� ��ا�� د��� ��اي ا�ــ� ����� )ده روز(

���ــ�، �� ��ا�� د��� �� ����� ���رم )��م ��وم �����( ��� ����؛ ز��ا روا��،

�� ���ه ر��ل ��ا9 را در ��ض �� ��ه ��� ��ده و از ��� ����م ���ت

��� �� ���ه ده روز ����� ا��ا��� ����؟! ���� دو ���ه در �� ده روز ا���م

!���� �����

����� ا���� ��چ �� از �ــ� روا��� �� ��اي ا���ت ����� ده روزه ��� دو ���ه

���ح ��، ���ا��� ���� را ا���ت ����

اد�� ����� ���رم )��م ��وم �����(

د��� اول: ا��ق روا��ت ���و��� و ا�����ب ���ه

��ــر ����ر�. )��1،�����1 �� �� ـ عــ� ����� ع� �� ع�د��7 قــا�: ... ���

�409ق،1ج1،�4ص298(

ه �د

م�ه

�� ع

دو �

بي �

صلف�

ر د

���ت

مان

يز م

ىق�

ى فس

�رب

66

ا�� �ا �ینهم. )���ن،�4091ق،1ج1،�4ص�30( �ا7: ����ر� �� ����ر� ک�� ـ �قا� ��ر�

ــا�� ���� ��� ... ة �����ر� ک�� ن� ا �ل ة ثو�ب �� � قــا�: �� ـ ��� عــ� ��ن��ي9 ���

)���ن،�4091ق،1ج1،�4ص302(

����� ا����ل:

در ا�ــ� روا��ت، �� ا��� ��دن ���ه، ��اب ���ــ� و ���ره �����ن ��دن آن

���� �� ز��ن ��ــ�ه و ����� ���وع و داراي ��اب دا���� ��ه ا��� )��� ا���ي،

1417ق، ص308(

ا���ل:

ا�� روا��ت در ���م ���ن ����� ���ه ����� و از ا�� ��� ا��ق ��ار���

:����

ا�� روا��ت ���� ������؛ ���� در ��م ��وم ����� ���ر ا���� دار��� )����

��ا��، 1404ق، ج 20، ص465 ( ا� ان ���ل: ������� ا��ق ��اي ا�� روا��ت، ��

در ���م ���ن ����� ������، ���� ا���

د��� دوم: ����� ������ �� ���ر

نة شاء. � ع� �� ع�د��7 قا�: �����ر ����ر � ��� شهو� ���� ـ ع� ��ا��ة �� عم�

)���4091،�����1ق،1ج1،�4ص303(

����� ا����ل:

ا�� روا�� ����� ��ه ��ي �ــ�ل را داراي ����� ��اي ا���م ���ه �� دا�� و

از ��ــ� ����� ��� آ��� ا��ق دارد و از آ��� �� در ���م ���ن ز��ن ��ــ�و���

���ه ا��، ���� در ���م ���ن ��ده و �����ت ���� ��اي ا��ق ���ي ��م ا���

)���س ارد����، 1403ق، ج 7، ص394 (

ا���ل �� �� دو د���:

م�

شه

ارش�

67

تار

زيو

ج ح

مهنا

شو�

پژ1397

ن ستا

زمو

�اي�

پا�� روا��ت ���� ا�� و ���� روا��ت د��� دوم ����� �� ��رد�

:����

��� در د��� �� ���ــ� روا��ت ا�ــ�؛ �� ��� ��� ا�� روا��ت و روا��ت

د��� ��ي د���� ��� ��� ��� روا��ت ���� ��ا�� آ���

د��� ��م:

���ار ���� ���دات ـ از ���� ���هـ از ار���زات ���ــ��� ا��� )���واري،

1413ق، ج 12، ص312(

ا���ل:

ار�ــ��زات ��ف ���� در ��� واژه �� ���ــ�� و ��� د��� د��� ���� دارد و

��ف ار���ز �� ��ر �����، د��� و ��� �� ��� ���� �����

د��� ���رم: ����� در اد�� ���

����� در ��ــ����ت و ا���ر »�� ���« �����ي ���� ��اب �� ا���م ���ه اي

ا�ــ� �� در ���� از ده روز دو��ره ا���م �ــ�ه ا��� )���� ��ا��، 1404ق،

ج 20، ص464(

ا���ل:

در ��ي ��د ���� ��ه �� ����ه ����� در اد�� ���، در ���� ���ح �� ��د ��

���و��� ��� �� د��� ���� ���� ��ه ���� و ���ا��� �� روا�� ���� ا����ي

��اب ���� ��اي آن ��� ���� ����، �� آن �� ا�����ب ��� و ا�����ق ��اب

را ���� ��� ���؛ ���� �� ���� ��� ����� ���� و ا����ل د���ر ر��ل ��ا9

و ا�� ���: و از ��ب ���� ا���، ���� ��اب ��اي ا���م د���ه آن ���� ا�ــ��

)����ي �����، 1411ق، ج1، ص8؛ ���ا��، 1405ق، ج4، ص197؛ ����ودي،

1402ق، ج2، ص327( در ��� ��� ��، ا�� ���و��� ا���م ���ه در �� روز

ه �د

م�ه

�� ع

دو �

بي �

صلف�

ر د

���ت

مان

يز م

ىق�

ى فس

�رب

68

ا���ت ��ــ�ه ا��� ا��ون �� ا���� ��ــ�� �� در ��� روا��ت ����؛ ���� د���

روا��ت از ��� ا��ق ��ا��� �� ����� ��ردن ا����ت، ��� ا���ل ا���

د��� ���رم: ���ت ���ا��

���ن ��ر �� ��� ا��ال ���ح ��، ��� ����� ا�� ����� را �� ا���ب ����

داده ا�ــ�� ���اد ��ئ�ن �� ا�� ����� ��� ا�� ��ــ�� را ����� �� ���� �����ا�� ا��

�����، ����� ����ر ��� �������

ا���ل:

او� ���ت �� ���ان د��� ���ح ����؛ ���� ��� از �����ت ������ ا��

�� در ��ض ���رض و ���دل روا��ت ���ح �� ��د�

����� ��� ا���� از ���ن ���� ��� ����� و ا�� ادر�� ا�� ����� را ������� ا��،

ا�� ا�ــ� �� ا���ن ��� وا�� را ��� ��� دا���� ا��� ازا�� رو روا��ت د��� ��ي

د��� را، �� ا���ر آ��د �����، ���ر ��ا��� ا��� �� در وا��، ا���ف ������ ا��

و ��ــ��ر، �� ��� وا�� را ��� �� دا���، ��� ��ا��� ا�� ����� را ا����ب �����

)���س ارد����، 1403ق، ج 7، ص394 ( ا���� وا�� ا�� ������ �� ��� وا�� را

��� �� دا���، ا�� اد�� ا�� د��� از روا��ت ��م ����، ����� از ����ش ����� ���

����� ��اي آ��� و��د ��ارد�

����� �� د�� در ا��ال ���� ��ــ�� �� ��د �� ���ن ���� و �� ���ن �����ان،

�����ت د��� ��� ��ئ���� دارد و ���ت ���� ����؛ ����� ���� ���� ا�����

����� ����

��ع ��� روا��ت

روا��ت د��� اول، �� �� ����� �� ���� د��� دارد، ���ض ��� ا���ب ا��

و �� ���� ���� ���ر ��ا�ــ�� �� ��د؛ ا�� از آ��� �� ��و�� روا�� او�� از ��ح

م�

شه

ارش�

69

تار

زيو

ج ح

مهنا

شو�

پژ1397

ن ستا

زمو

�اي�

پا��، ���� ا�� ا�� روا��ت را �� �� ���ه ���� ��� ���� �� آ��� را ���� اي ��ا����

روا��ت د��� ��م، از ��� ���ي ���� دا�� و �� ��ض ��� ���، �� ����

�� ���ــ� او��� ا��م7 ���� �� ��وم ����� �� ���� و ��ال راوي و ���� دو��ره

ا��م7 )����� ده روزه( در ا�� روا��ت، ���� ���� ����� �� ���ن ��ا�� �����

���ه �� ����؛ �� ا�� ���� �� �� ���ر ����� ز���� ��� دو ���ه ����� ��د، ا���م

���ه ���د ������ ��ا�� ��د�

�����ا�� ���� روا��ت د�ــ�� دوم )����� �� ����( و روا��ت د��� ���رم )��م

�ــ�وم �����( ���� �� ����؛ ���ن ��ر �� ��� ا�ــ��ل و ��اب ��ي ����� دوم

�����، ا�� د���� �� ��ــ�و��� ا���م ���ه ���د در ���� از �� ��ه و��د دا���

���ــ�، �� ا�� ����� )��م ��وم �����( ���� �� ��د؛ و���� ����� دوم )�� ��ه(

���� ا�� و از آ��� �� ��چ ��ام از روا��ت د��� دوم �� ��م ���و��� ��� از

�� ���ه در ��ه د��� ��ا�ــ� و �� ���� �� ������ ���� از اد�� د��� ���رم،

����� ���رم ���� �� ��د�

�� ��ض �� �� دو روا�� در �� �ــ�� ���ــ�� و ���ا��� �� ��اغ ��� ���

روا�ــ�ت ��و��، ���� ا���ا ��� روا��ت ��ــ� ���� ���� و در ��رت ��م و��د

��� ���� و ا����ار ���رض، �� ��� �����ت ������ )���ت، ��ا��� ���ب

و ������ ����( �� د��� را ���م ������ و در ا���� �� ��اغ ا��ل ����� ��و��:

و�� اول ��� ����:

���� ���� و�� ��� ��� روا��ت، ا��ق و ����� ا��؛ روا��ت د��� ���رم از

��� ز��ن ا��ق دارد و روا��ت د�ــ�� دوم ا�� ا��ق را �� �� ��ه ����� �� ز���

�����ا�� روا��ت د��� دوم ���م �� ��د�

ا���ل:

��چ ��ام از روا��ت د�ــ�� دوم )�� ��ه( �� ��م ���و��� ��� از �� ���ه

ه �د

م�ه

�� ع

دو �

بي �

صلف�

ر د

���ت

مان

يز م

ىق�

ى فس

�رب

70

در ��ه د��� ��ارد؛ ���� ��� روا��ت �� �����: ا���م �� ���ه در �� ��ه ���وع

ا�ــ�� �����ا�� ����ي ��اي ا����ت و��د ��ارد و �� ا�� ���ن، ا�� ��� دو د���

از روا��ت ����� و��د ��ارد؛ ���� �� د��� ���و��� ا���م ���ه در �� ز���� را

���� �� ��� و د��� د��� ا����� و ����� ا�����ب �ا�� �� ��ر در ��ه را ا���ت

������ ��

و�� دوم ��� ����:

�� ���� �� ا���ل �� ��� ���، ���� �� ��د دو د��� ��دن روا��ت و �����

�����، ��اي ���ن ��ا�� ����� و ا�ــ����ب ���ه ����؛ ���� �� ���ر �����

ز���� ��� دو ���ه ����� ��د، ا���م ���ه ���د ������ ��ا�� ��د و ا�����ب

�����ي ��ا�� دا�� )���� ����، 1410ق، ج 2، ص375( �� روا��ت د��� ���رم

�� ���� روا��ت د��� ��ي د���، �� ��ا�� )�� ��ن ��اب( ��� �� ��د� )����

��ا��، 1404ق، ج 20، ص464( �� ا�� ���ن �� ��ان ��� �� ���ر د��� ��� ��د:

�� ا�� ���ن �� ا���م ���ه در �� ز���� ���وع ا��� و��� ده روز ����� ا���د، ا��

ا�����ب ����� ���ا �� ��� و و��� �� ��ه ����� ��، ا�����ب ������ ��ه و در

��رت ����� �� ����، ا�� ا�����ب �� ������� ���� ����� �� ر���

���دل و �����:

�ــ� ���� �� ������ و�� ��� دو�� �� ���ح �ــ�، ���� �� ���دل و �����

��� ر�ــ�؛ ا�� ����ــ�� ا�ــ� �� ��ض ��م ا���ن ��� ��� روا��ت، �����ت

������ )�ــ��ت، ��ا��� ���ب و ������ ����( را در ��رد ا�� دو د�ــ�� از

روا��ت ��ر�� ����:

در ��رد ا���� ��ام �� از ���ت �� ���� ��� روا��ت ����رض ا��، ا���ف

و��د دارد� ازا�� رو �� �� �� �� ���ت ا��ره �� ����� ���ن ��ر �� �����، ���ت

���ا�� و��د ��ارد و �� دو د�ــ��، ��ئ���� دارد؛ ���� �� ���� �� ������ �ــ��

م�

شه

ارش�

71

تار

زيو

ج ح

مهنا

شو�

پژ1397

ن ستا

زمو

�اي�

پ�����، ���� ���ــ� ��� ����ي ا���ب ا����� را ����� ���رم دا���� ���ت

���� ��� �� ��چ ��ام از دو د��� ����؛ ��ا�� ا���ب �� �� دو د��� از روا��ت

��� ��ده ا�� و از ��چ �� ا��اض ���ده ا��؛ ا�� �ــ��ت روا�� )���اد روا��ت( ��

د��� دوم )�� ����( ا���

ل( �ة

� وا�

�� �ا ا�

���

��ا��� ���ب �� د��� ���رم ا�ــ�؛ ��ا�� آ�� ����� )وأ

)���ه: 196( از ��� ���ار ���ه ا��ق دارد�

������ �� ���� ��� ���� د��� دوم ا��؛ ز��ا ����ي ا�� ��� �� ��ئ� �� �����

اول )�� ����( ����� �� ��ئ� �� ����� دوم )�� ����( و ����ا ��� ����� ���رم

را ���ح ���ده ا���

�����ا�� �� �� از �����ت �� ��� از �����ت ��ا��� دار���

ا��ل �����:

�� ��ض ا���� در ��چ �� از ��ا�� ��� �� ����� ���ــ�� و ���ا��� �� ��اغ

ا��ل ����� ��و��، ���� ������: ���� ���� ���ر ���� �� ا�� ��ائ� �� ��ان ��م

��وم ����� ��اي ا���م ���ه ���د را ا���ت ��د؛ ا�� وا�� ا�ــ� �� ��ن ���ه

���د�� ������ ا�ــ� و ��اي ���و��� آن ���ز��� د��� �����، در ��رت ��،

��ر ����� ��� ���ه اي ا�� �� �� ����� �� ���� ا���م ����� �����

س� ��ع:

در ����ت ���� �ــ� ��ع ���ح �ــ�ه �� �� ���� �� ����� ا���ذ �ــ�ه )�����

���رم( ��ح ا�� �� ��ع، �����ي در ��� �� ��ارد؛ ا�� �� ��ض ��� ��ئ� �� ���

د��� از ���ات ����، ���� ا�� �� ��ع را ��ر�� ���:

�رع اول: �ق��د از ��ص�� �ک ����

ا�� ��ــ� ��ئ� �� ����� دوم ����، ���� ��ا�� �� ����د از �� ��ه ����؟

ه �د

م�ه

�� ع

دو �

بي �

صلف�

ر د

���ت

مان

يز م

ىق�

ى فس

�رب

72

آ�� ����د ���ــ� �� روز ا�ــ� �� ����د ��ض �ــ�ن ��ه ���ي ا��؟

����� ����در از ��ه )�ــ��( در آ��ت و روا��ت، ���� �� روز ا��؛ در ا��

آ��ت د�� ����:

�( )���ه:2261(1�

ش

� أ

�ر

أ

ص

���

���ئ�م

��

�ن

�ؤ

� ��

�ـ )��

1)21:����( )��

ش

أ

�ر

ض أ

ر �ا � ا�

���

ـ )ف

�( )��ق:41(1�

ش

أ

��ث

ث

��

��د

ف

م

���ـ )إن ار

ا�ــ� در ��� ��� �� �� ���� �� روا��ت، �� ��ان اد�� ��د �� ����د، ����� ��ه

���ي ا��؛ ز��ا ���� ����� ا�ــ��ق �� ���ر،1 �� ��ک را ��ه ���ي ���ح

��ده، ا��ق دارد و �ــ��� دو ���ه اي �� ��د �� ��� در آ�� ��ه ���ي ���� و

���ه دوم در ا���اي ��ه ��� و ��� دو ���ه �� روز ����� ����� �� در روا���� �� ��

���ان ���� ����� دوم ���ح ��، ����� ��ه ���يـ و �� ���� �� روز ـ ���ح

� ��ه(��

ي ا�

�� ا�

� ا��

�ج

��

��ه ا��: )ح

�����ا�� ����ف ��� ����، �� �ــ� روز را ��ک �� دا���، )������ �����ي،

1424ق، ج 2، ص280(، �� ��� �� ر�� �� �� ����� ا�� �� ����� ��ه ���ي

را ��اي ا���م ���ه ���د ���� �� دا���� )����، 1418ق، ج 28، ص154 (

�رع دوم: �أث�ر ا���� ��ره از طرف خ�د ب�ش� �� د�گري

��ــ� �� ��� از �� ����� اول را ا����ب ���، آ�� ا�� ���ه ���د �� ����� از

��ف ��� د���ي ����، در ��وم ����� )ده روز �� �� ��ه �� �� ��ل( �����ي

دارد �� ��؟

�� ��� �� ر�� ��ک ��ي ���ح �ــ�ه ���� �� ��م ���و��� ا���م ���ه در

���� از ��ک ���ح ��ه از ��ف ��د ��� ا��؛ ���� �� ���� �� اد�� ���ح

نة �ثنا ع� شهر� ي�ت�ر لك�� شهر ع�ر�(. � قا�: قا� أبو ع�د��7 �ل�� 1. )ع� إسحا� ب� عم�

م�

شه

ارش�

73

تار

زيو

ج ح

مهنا

شو�

پژ1397

ن ستا

زمو

�اي�

پ��ه، �� ��� ���� �� ا���م �� ���ه در ���وده ز���� ���� ا��� ��

ا�� �ــ��، ���ه اول را از ��ف ��دش �� ��� ���� ا���م د��، �� ��ا��

در ���� از ����� ����� از ��ف �ــ�� د���ي ��� از ��� اول ���ه �� ��

آورد� )����، 1418ق، ج 28، ص154 (

�رع س�م: ��ص�� ب�ن ��ره ���� و ��ره ��رده

����� ����� ���ح ��ه در ��رد ����� ��� دو ���ه ���ده ��د؛ ا�� ��� �����

����� و د����ه ��ي ���ح ��ه، ����� اي ��� ���ه ���� و ���ه ���ده و��د ��ارد

و �ــ�� �� ��ا�� ��� از ا���م ���ه ���� �� ������� �� از �� ���� و ���

از ���� ����� ����� از ز��ن ���ه ����، ���م �� ���ه ���ده ��د� ا���� وا��

ا�ــ� �� ا���م ���ه ���ده ��� ���ه ���� و �� ���� ����ع ا�ــ�� )ا����ري،

1428ق، ج 1، ص145 (

ا��ون �� ����� ا�� �����، ��� ����� ���ات، ���� ا���م ���ه ���د، ��ون

در ��� ����� �����، ر��ئ� و �� ا��� ��اب ا����� ��ارد�

�����

در ��رد ���ان ����� در ����� ��� دو ���ه ���ده، ���ر ����� ��� ����ي ا�����

���ح ا�ــ�: ��وم ����� �� ����، ��وم ����� �� ����، ��وم ����� ده روزه و

�ــ�م ��وم �����، �� �� �� از ا�� د����ه �� ���� �� اد�� اي ���� ��ــ���� ��

از ��ر�ــ� اد��، ���� �� �ــ�د ا��� ���� �� ا���ق ����ي ا����� از ����� اول

ا��اض ��ده ا��� ازا�� رو ���� ����� �� ���� ���� ���ل ���� و ا���م �� ���ه

در �� ��ه ��ــ�وع ا��؛ ���� ����� ��� ��� روا��ت د��� ��ي د���، ا�� ا��

�ــ� ����� ���� ��اي ا���م ���ه ���د ����� ���ــ� و ���ن ز��ن ��ي �����

)ده روز، �� ��ه و �� ��ل(، ���ن ��ا�� ����� ���ه ���� و �� ���ر �����

ه �د

م�ه

�� ع

دو �

بي �

صلف�

ر د

���ت

مان

يز م

ىق�

ى فس

�رب

74

ز���� ��� دو ���ه ���ــ�� ��د، ا���م

���ه ���د ������ ��ا�� ��د� �����ا��

����� ���رم ���� ا�� و ���ه ��ار، ��

�� ���اد �� ���ا��، �� ��ا�� ���ه ��

�� آورد�

م�

شه

ارش�

75

تار

زيو

ج ح

مهنا

شو�

پژ1397

ن ستا

زمو

�اي�

پ

���س� �����

٭ ���� ����، ����� ����� ������، ����،

)����7.(، �ــ�، ���� �����ــ�� ����� �

.����� �����

���ــ�، ������ــ�، )���80.(، ����� .�1

����� �� �ــ�� ������ ������، �����،

.���� ���

21. ������� ،)�� ��( ،���� �� ����� ،���� ���

����� ،�� ،���� � ������ ���� ��

.���������� ��������

31. ،).��4�0( ،���� �� ���� ،����� ���

���� ،�� ، ������� ������ ������ �������

.����� ��������

41. ،).��40�( ،����� �� ��������� ،���� ���

.����� �������� ���� ،�� ،������

��� ����، ���� �� ��ــ�، )��408.(، .51

����ــ��� ��� ��� �������، ��، ��������

.1���� ����� �� ��� ��������

61. ���� ،).��4�7( ،��� �� ���� ،���� ���

،�� ،������ � ����� ���� ��� ������

.7���� ���� �����

��� ����، ���ــ� �� ����، )��404.(، .71

���� ������ �����، ��، ����ــ���� ����

.����� �������

��ــ� �����، ��ــ��� �� ���ــ�، )�� ��(، .81

.������ �������� ،����� ،������

��� �����، ���ــ� �� ����، )��4�4.(، .91

.�������� ،����� ،����� ����

������ــ�� ���ــ�، ��� ����� �� ���، .�01

)���40.(، ������ �ــ� �����، ������،

.7��� ������������ ��������

��1. ����� ،).��4�7( ،���� ��� ،��������

.����� � ������� �������� ،����� ،������

�21. ������� ���� ،).��428( ،��� ،�������

.���� ��� ،����� ،)��������( ���� ��

������، ���ــ� �� ����، )��405.(، .�31

������ــ� ������� �� ��ــ��� ������

.����� �������� ���� ،�� ،�������

�41. ،).��4��( �����ــ��، ����ــ���،

���� ،�� ،�������������� ��� �����

.����� ��������

�51. ���� ������ــ�، )���42.(، ،����

.�� ���� ���� ،�� ،��� ��� ،�������

������، �ــ��� �� ��ــ�، )��4�5.(، .�61

.������� ���������� ،�� ،���� �����

�71. ،).��4�0( ،���� �� ������� ،�����

،)������� ���� � ����� ���( ������

.�������� ،�����

�81. ،).��40�( ،��� �� ���� ،����� ��

��ــ��� ���ــ��� ��� ����� �����

ه �د

م�ه

�� ع

دو �

بي �

صلف�

ر د

���ت

مان

يز م

ىق�

ى فس

�رب

76

.:����� �� ����� ،�� ،�������

�91. ������ ،).��405( ،���� �� ���� ،���

.������� ���������� ����� ،�� ،�������

201. ،�� ����� ،)�� ��( ،������ ،�� �����

.�� �� ،�� ��

2�1. ���� ،).��42�( ،�� ������ ،�����

���� ��� � ����� ����� ،����� ،�������

.����� ����

ــــــــــــــ ، )�� ��(، ����� �������، .221

.�������� ������� ����� ،��

231. ،).��4�8( �����������ــ�، ���ــ�،

����� ����� ،�� ،������ ����� ������

.������ ����� ����

���ــ� �������، ��ــ�� �ــ� ����، .241

،����� ،������ ����� ������ ،).��4�2(

.������������ ،�������� ،�����

251. ������ ����� ،).��40�( ،���� ،�����

.�������� ،���� ،����� �

�ــ����� ������، ���ــ�، )��424.(، .261

،�� ،������ ������� ������� �� ����

.7���� ���� �����

�������، �ــ����������، )����4.(، .271

،������ � ����� ���� �� ������ ����

.�� ���� ���� ،������ ����� ،��

�ــ��، ���� �� ���������، )��404.(، .281

������ــ� ������� � ������ ������� ��

.������� ������� ،�� ،������ �����

�ــ����، ���� �� �����، )��4�0.(، .291

.���������� ،����� ،���

�ــ������، �ــ������� �ــ� ��ــ�، .301

)��402.(، ��ــ�� ����، ��، ����ــ�

.��������

3�1. ،).��42�( ،������� ،������ �����

����� �ــ�، ����ــ� ،���� ����ــ�

.��������

321. ،).��428( ،�� ������ ،������ ����

����� ������� �� ��� ������� ������ـ

������� ���� �������� ،�� ،������� ����

.�����

�ــ��� ���، ���� �� ���، )��4�0.(، .331

،����� ،������� ��� �� �������� ������

��������� ـ ����������.

341. ������ ،).��4�7( ، ــــــــــــــ

���ــ���� �� ��ــ� �������، �ــ�، ����

.����� ��������

�ــ� ���، .351 ���ــ�، ��� ����ــ� �ــ���

)��4�0.(، �����ــ� ������ �� �ــ��

،�� ،)����� -������( ،�������� ������

.����� ���������

361. ،).��40�( ،��� �� ���� ،���� ���

.����� �������� ���� ،�� ،������ �����

ــــــــــــ ، )����4.(، �� ������ .371

م�

شه

ارش�

77

تار

زيو

ج ح

مهنا

شو�

پژ1397

ن ستا

زمو

�اي�

پ.����� �������� ���� ،�� ،������

���ــ� �� ����، ��ــ����� �ــ� ����، .381

���� ،����� ،����� �� ������ ،).��4�4(

.������

���� �����، ������ــ� �ــ� ����، .391

����� ��� �� ����� ����� ،).��404(

.������ ������ ��������� ،����� ،�����

401. ��� ،).��42�( ،�� ��� ،��������� ����

��، ����ــ� ���� ،��� ��� ،����

.3������

�������� �����ــ�، ��� �� �������، .4�1

�ــ� ����ــ��� ��ــ�� ،).��4�8(

����ــ� ������ �������، ��، ����ــ�

.:����� ��

���ــ�، ���� �� ��ــ�، )���75.(، .421

،����� ،������ ���� ��� ������ �������

.������� ���� �������� ��������

ــــــــــــــ ، )���87.(، ����ــ� � .431

������ �� ��������، ��ــ��، ����� ���

.���� ������ �������

441. �� ������� ــــــــــــ ، )���87.(،

��������� ������ــ� ،����� ،������� ���

.�������� ����� �����

���ــ����� .451 ،).����0( ، ــــــــــــ

�������� ،����� ،������ �� ����� ����

.�������

461. �� ������� ،).��400( ، ــــــــــــــ

،����� ،��� ��� ،������� � ����� ����

.������ ���������

471. ،�� ،����� ،).��407( ، ــــــــــــ

.����� �������� ����

����ــ� .481 ،).��407( ، ــــــــــــــ

.������� �������� ،����� ،������

491. ،�� ،������ ،).��4��( ، ــــــــــــــ

.������� ����������

501. ،).��4�0( ،���� �� ��� ،��� ����

���ــ�� ������ ��� ����� ������، ��،

.����� �������� ����

���ــ�� .5�1 ،).��4��( ، ــــــــــــــ

����� ،����� ،����� ����� �� ���������

��� � ��� ����ــ�� �� ����� ����� �

.����� �����

ــــــــــــ ، )��4�2.(، ����� ������ .521

������ ���� ،���� ،������ ����� ��

.�������

ــــــــــــ ، )����4.(، ����� ������ .531

�� ����� ���ــ����، ��، ���� ��������

.�����

ــــــــــــ ، )��4�4.(، ����� �������، .541

.:������ ����� ،����

ــــــــــــ ، )��420.(، ����� ������ .551

����� ،�� ،������� ���� ��� �������

ه �د

م�ه

�� ع

دو �

بي �

صلف�

ر د

���ت

مان

يز م

ىق�

ى فس

�رب

78

.7���� ����

��� ���ــ�� )�ــ�� ����ــ�(، ��� �� .561

،����� � ����� ��� ،).���87( ،����

.����� ����� ،���� ���

ـ ، )��4�7.(، ������� ���������، .571 ـــــــــ

.������� ������� � ������� ����� ،�����

����، ����� �� ���ــ�، )�� ��(، ���� .581

.������ ������ �������� ،����� ،������

591. ����� ،).��4�8( ،���� ،������� ����

������� �� ��� ����� ������� ـ ����،

.��������� ���������� ،����� ،��� ���

601. ،).��404( ،����� �� ����� ،����� ����

���ــ����، ��، ������ ������ ������ــ�

.=���� ����� ����� �������� ��������

6�1. ،).��4��( ،��� �� ���� ،���� ����

،������ ����� �� ������ � ������ ���

.����� �������� ���� ،��

����������ــ�، ���ــ� �ــ� ��ــ�، .621

)���87.(، ���ــ�� ������� �� �ــ��

.���������� ����� ،�� ،������� �����

�ــ� .631 �������ــ� ���ــ���، ��ــ�

،������ ،������ ،).��40�( ،��������

.7��� ������������ ��������

641. ،).��4�0( ،��� �� ���� ������� ،���

������� ��� ����� ،���� ،����� ����

.����

����ــ�، ���� �� ���ــ��، )��407.(، .651

.������� �������� ،����� ،������

�� ��ــ��، )����4.(، .661 ���� ،�����

����� ���ــ��� ������ ���ــ����، ��،

.7���� ���� �����

671. ،).��4��( �ــ���������، ،���������

.������ ��������� ،�� ،���� � ������

���� ��ــ��، ��ــ� �� ��ــ�� �����، .681

� ������ ��� �� ��������� ،).��40�(

.������� ����� ،����� ،������

691. ،).��4�5( ،��� �� ���� ،��� ����

،������ � ����� ����� �� ����� �����

.������� ������� ،��

ــــــــــــــ ، )��4�8.(، ������ــ� .701

������ �� ��� �������، ��� ��ــ�، ��،

.������� ��������� �����

7�1. ،).��4�4( ،���� �� ���� ،����� �����

،����� ،������� ����� �� ������ ���

.������� � ����� � ������� ����� ���

������، ��ــ�، )��402.(، ������� .721

�� ����� ������، ��ــ���، ���� ������

.����� � �������

��ــ�� ������ــ�، ���ــ� �ــ� ����، .731

)���40.(، ���ــ� ������� � ������� ��

��� ���ــ�� ������، ��، ���� ��������

.�����