จ ุดประสงคก์ารเร ียนร ู้หลังจากจบบทเร ียนแล้วผ ู้เร ียนสามารถ1. บอกทศิทางการมองภาพฉายดา้นต่าง ๆ ได ้

2.อธบิายหลักการมองภาพและจ ัดต ำาแหน่งภาพฉายสามด้านของงานทรงเหล ีย่ม ตัดตรงให้อย ู่ในต ำาแหน่งของภาพฉายมุมท ี่ 1 ตาม

ระบบ ISO Method E

และม ุมท ี่ 3 ISO Method Aได ้ 3. บอกว ิธกีารเข ียนภาพฉายทิศต ่าง ๆ ได ้

4. อธบิายการเข ียนเส ้นต ่าง ๆ ในภาพฉายได ้5. เข ียนภาพฉายสามด้านของงานร ูปทรงเหล ีย่มต ัดตรงตามแบบที่ก ำาหนดได้

6 4

5

3

2 1

การมองภาพฉายชิ้นงานตามทิศทางของ การมอง สามารถมองได ้ 6 ด้าน ซึ่งม ี

ล ักษณะตามพื้นท ี่ผ ิวและจ ำานวนพื้นท ี่ผ ิวของชิ้นงานในแต่ละด ้าน

หลักการเข ียนภาพฉายมุมท ี่1และมมุท ี่3

ความ

กว้าง

ความยาว

ความ

สูง ภาพสามมิต ิประกอบไปด้วย ความกว ้าง ความยาว และ

ความสูง อย ู่ในภาพเด ียวก ัน

ภาพสองมิต ิ เป ็นการมองภาพแนวตรงของแต่ละด ้าน ประกอบด้วย ขนาดสองมิต ิ ถ ้าต ้องการทราบราย

ละเอ ียดของขนาดครบทุกม ิต ิ ต ้องใช้ภาพสองมิต ิต ั้งแต ่สองด ้านขึ้นไปมาประกอบกัน

ความกว้าง

ความสูง

ความยาว

ความ

สูง ความย

าว

ความกว้าง

90

360

270

180

4

3

2

1

0

ทิศทางการมอง

ฉากร ับภาพ

0 – 90 องศา เป ็นฉากร ับภาพมุมท ี่ 1 (First Angle Projection)90 – 180 องศา เป ็นฉากร ับภาพมุมท ี่ 2 (Second Angle Projection)180 – 270 องศา เป ็นฉากร ับภาพมุมท ี่ 3 (Third Angle Projection)270 – 360 องศา เป ็นฉากร ับภาพมุมท ี่ 4 (Fourth Angle Projection)

ภาพทีม่องเหน็จะปรากฏอยูด่ ้านหลังตาม ทศิทางการมอง ซึง่จะเห ็นเป ็นภาพ สองมติ ิ

คือ ความกว้างกบัความสูง เร ียกว ่า ภาพด้าน หนา้ ( Front View)

ทิศทางการมอง

ทิศทางการมอง

การมองภาพตามทศิทางการมองดา้นบน จะ เหน็เป ็นภาพสองมติ ิเช ่นก ัน ค ือ ความกวา้ง และ

ความยาว เร ียกว ่า ภาพด้านบน (Top View)

การมองภาพทางด้านซ้ายมอืตามทศิทางการ มองจะเหน็เป ็นภาพสองมติ ิ

เช ่นก ัน ค ือ ความยาว และความสงู เร ียกว ่า ภาพด้านข้าง (Side View)

ภาพด้านข้างจะต ้องเป ็นภาพทีอ่ย ูท่างด ้านซ้ายมอืของภาพด้านหน้าเสมอ

ทิศทางการมอง

ภาพฉายที่เก ิดข ึ้นจากการมองชิ้นงานในทิศทางต ั้งฉากกับชิ้นงานซึ่งสามารถมองและเข ียนภาพฉายได้

ทั้งหมด 6 ด้าน ส ่วนใหญ่น ิยมเข ียน เพ ียง 3 ด้าน ก็สามารถทราบราย

ละเอ ียดได ้ครบถ้วน

ภาพด้านบน

ภาพด้านหน้า

ภาพด้านข้าง

ภาพด้านหน้า

ภาพด้านข้าง

ภาพด้านบน

ภาพฉายมมุท ี่ 1 (First Angle Projection) ISO Method E ( E = European) ตาม DIN

ISO 5456-2 (1998-04) หลักการฉายภาพมุมท ี่ 1

มีหล ักเกณฑ์ด ังน ี้ ภาพด้านข้างจะอย ู่ขวา

ม ือของภาพด้านหน้า ภาพด้านบนจะอยู่ด ้านล ่าง

ของภาพด้านหน้า

ความยาว

ความ

สูง

ความกว้าง

การมองชิ้นงานตามทิศทางการมองในแต่ละด ้าน จะเก ิด เป ็นภาพสองมิต ิ ซ ึ่งม ีความส ัมพันธ ์ก ัน ด ังน ี้

-ภาพด้านข้างเก ิดจากการมองทางด ้านซ้ายมอืของภาพด้านหน้า

-ภาพด้านบนเก ิดจากการมองทางด ้านบนของภาพด้านหน้า

ขนาดความสูงของภาพด้านหน้าจะเท ่าก ับความสูงของภาพด้านข้าง

ขนาดความยาวของภาพด้านข้างจะเท ่าก ับความกว ้างของภาพด้านบน

ขนาดความกว ้างของภาพด้านหน้าจะเท ่าก ับความกว ้างของภาพด้านบน

ความย

าว

การแสดงส ัญล ักษณ์ว ิธ ีฉายภาพไว ้ท ี่ห ัวกระดาษเข ียนแบบ

วางภาพฉาย 3 ด้าน ภาพด้านหน้าจะต ้องห ่างจากขอบ กระดาษทั้งด ้านบน และด ้านข้าง ซ้ายม ือ ประมาณ 20

มิลล ิเมตร และระยะห่างระหว ่างภาพด้านละ25 มิลล ิเมตร

10

30

20

10

20

201410753.5

2.5

1.8

ความสูง h เช ่น ตัวหนังส ือใหญ่(ขนาดกำาหนด) เป ็นmm

h = ความสูงของตัว อกัษรเป ็น มม .

H = 2 เท ่าของความสูง

d = 0.1 เท ่าของความสูง

ภาพสัญลักษณ์ว ิธ ีฉายภาพมมุท ี่1

h

H 3·d

H

d

ทิศทางการมอง

ภาพทีม่องเหน็จะปรากฏอยูด่ ้านหลังตาม ทศิทางการมอง ซึ่งจะเหน็เป ็นภาพสองมติ ิ ค ือ

ความกว้างก ับความสูง เร ียกว ่า ภาพด้านหน้า( Front View)

ทิศทางการมอง

การมองภาพตามทศิทางการมองดา้นบน จะ เหน็เป ็นภาพสองมติ ิ เช ่นกนั ค ือ ความกว้าง

และความยาว เร ียกว ่า ภาพดา้นบน (Top View)

ทิศทางการมอง

การมองภาพทางดา้นขวามอืตามทศิทางการ มองด้านข้าง จะเหน็เป ็นภาพสองมติ ิ เชน่ก ัน ค ือ

ความยาว และความสูง เร ียกว ่า ภาพดา้นข้าง(Side View)ภาพด้านข้างจะต ้องเป ็นภาพทีอ่ย ูด่ ้านขวามอืของภาพด้านหน้าเสมอ

ภาพด้านหน้า

ภาพด้านขา้ง

ภาพด้านบน

จะได้ภาพฉายทีเ่ก ิดข ึ้นจากการมองชิ้นงานในทศิทางตั้ง

ฉากกบัหนา้งาน ซึง่สามารถ มองและเข ียนภาพฉายทัง้หมด

6 ดา้น ส่วนใหญน่ ิยมเข ียน เพยีง 3 ด้าน จะทราบราย

ละเอ ียดครบถว้น

ภาพฉายมมุท ี่ 3 (Third Angle Projection) ISO Method A ( A = American ) ตาม DIN

ISO 5456-2 (1998-04)

ภาพด้านหน้า

ภาพด้านขา้ง

ภาพด้านบน

หลักการวางภาพฉายมมุท ี่3 มหีล ักเกณฑด์ ังน ี้

ภาพดา้นข้าง จะอย ูข่วามอืของภาพดา้นหนา้

ภาพด้านบน จะอยูด่า้นบนของภาพดา้นหนา้

ความกว้าง ความยาวคว

ามยาว

ความ

สูง

ภาพด้านข้างเกดิจากการมองทางดา้นขวามอืของภาพด้านหน้าภาพดา้นบนเกดิจากการมองทางดา้นบนของภาพดา้นหนา้

การมองชิ้นงานตามทศิทางการมองในแต่ละ ดา้น เก ิดเป ็นภาพสองมติ ิ

ซึง่มคีวามสมัพนัธ ์ ด ังน ี้ ขนาดความสงูของภาพด้านหนา้เทา่กบัความสงูของภาพดา้นข้าง ขนาดความกว้างของภาพดา้นหนา้เทา่กบัความกว้างของภาพดา้นบน ขนาดความยาวของภาพดา้นบนเทา่กบัความยาวของภาพด้านข้าง

การแสดงส ัญล ักษณ์ว ิธ ีฉายภาพไว ้ท ี่ห ัวกระดาษเข ียนแบบ

วางภาพฉาย 3 ด้าน ภาพด้านหน้าจะต ้องห ่างจากขอบ กระดาษทั้งด ้านบน และด ้านข้าง ซ้ายม ือ ประมาณ 20

มิลล ิเมตร และระยะห่างระหว ่างภาพด้านละ25 มิลล ิเมตร

10

30

20

10

20

201410753.5

2.5

1.8

ความสูง h เช ่น ตัวหนังส ือใหญ่(ขนาดกำาหนด) เป ็นmm

h = ความสูงของตัว อกัษรเป ็น มม .

H = 2 เท ่าของความสูง

d = 0.1 เท ่าของความสูง

ภาพสัญลักษณ์ว ิธ ีฉายภาพมมุท ี่3

h

H3·d

H

d

ทศิทางการมองเหมอืนกัน ม ี 3 ทศิทางการมอง คือ ด ้านหนา้ ด ้านบน และดา้นข้าง

ภาพด้านหน้า

ภาพด้านขา้ง

ภาพด้านบน

ภาพด้านหน้า

ภาพด้านขา้ง

ภาพด้านบน

ภาพฉายมุมท ี่ 3 ภาพฉายมุมท ี่ 1

ภาพด้านข้างของการมองภาพฉายมมุท ี่ 1 เกดิจากการมองภาพด้านซ้ายมอืของภาพดา้นหนา้ ภาพดา้นข้างของการมองภาพฉายมมุท ี่ 3 เกดิจากการมองภาพด้านขวามอืของภาพดา้นหนา้

การนำามาใช้งาน ประเทศในกลุ่มยโุรปจะใช้ การมองภาพฉายมมุท ี่ 1 ประเทศในกลุ่ม

สหรัฐอเมร ิกาจะใช้การมองภาพฉายมมุท ี่ 3 ประเทศไทยมใีช้ท ัง้สองระบบ คือ ภาพฉายมมุท ี่ 1

และมมุท ี่ 3 แต่ระบบทีใ่ช ้เป ็นมาตรฐานผลิตภณัฑ์ อุตสาหกรรมคือ การมองภาพฉายมมุท ี่ 1 ดังน ัน้

การศึกษาว ิธ ีการเข ียนภาพฉายร ูปทรงต่าง ๆ ต ่อไป นี้ จะแสดงว ิธ ีการเข ียนเฉพาะภาพทีเ่ก ิดจากการมอง

ภาพฉายมมุท ี่ 1 เทา่น ัน้

ภาพด้านหน้า

ภาพด้านขา้ง

ภาพด้านบน

ภาพฉายมุมท ี่ 1

ภาพด้านหน้าเป ็นภาพที่ม ีรายละเอ ียดมากที่ส ุด

ว ิธกีารเข ียนภาพฉายงานทรงเหล ี่ยมต ัดตรง

ถ่ายขนาดจากภาพด้านหน้า มาย ังภาพด้านบนด้วยเส ้น เต ็มเบา (0.25 มิลล ิเมตร)

นำาเอาขนาดความยาวของชิ้นงานมาเข ียนด้วยเส ้นเต ็ม บาง (0.25มิลล ิเมตร)ของภาพด้านบน

เข ียนเส ้นขอบร ูปขอบชิ้นงานที่มองเห ็นด ้วยเส ้น เต ็มหนัก (0.5 มิลล ิเมตร )ลงบนขอบชิ้นงานที่มอง

เห ็นของภาพด้านบน

ถ่ายขนาดจากภาพด้านหน้า ด ้วยเส ้นเต ็มเบา(0.25 มิลล ิเมตร) มายังภาพด้านข้าง

เข ียนเส ้นท ำาม ุม 45 องศา ด้วยเส ้นเต ็มเบา (0.25 มิลล ิเมตร) จากมุมขวามือของภาพด้านหน้า

เข ียนเส ้นฉายจากภาพด้านบนมายังเส ้นท ำาม ุม 45 องศา ด้วยเส ้นเต ็มเบา (0.25 มิลล ิเมตร)

เข ียนเส ้นฉายจากเส ้นท ำาม ุม 45 องศา ไปยังภาพด้านข้างด ้วย เส ้นเต ็มเบา (0.25 มิลล ิเมตร)ของภาพด้านข้าง

เข ียนเส ้นขอบร ูปขอบชิ้นงานที่มองเห ็นด ้วยเส ้น เต ็มหนัก (0.5 มิลล ิเมตร) และขอบชิ้นงานที่มองไม ่

เห ็น ให้เข ียนด้วยเส ้นประ (0.35 มิลล ิเมตร)ของภาพด้านข้าง

ภาพฉายทั้งสามด้านก็จะเป ็นเส ้นตรงที่ต ั้งฉากกันทุกด ้าน

กำาหนดขนาด รายละเอ ียดต่าง ๆ ให้ครบตามกรรมว ิธ ีการผล ิต

3 5

3 01 4

830

22

ควรหลีกเล ี่ยงการก ำาหนดขนาดที่เส ้นประ

การวางภาพฉาย 3 ด้าน ภาพด้านหน้าจะต ้องห ่างจาก ขอบกระดาษทั้งด ้านบน และด ้านข้าง ซ้ายม ือ ประมาณ

20 มิลล ิเมตร และระยะห่างระหว ่างภาพด้านละ25 มิลล ิเมตรเข ียนภาพสัญลักษณ์แสดงว ิธ ีฉายภาพแสดงไว ้ท ี่ห ัวกระดาษเข ียนแบบ

ใบงาน

1. จากร ูปจงเข ียนแบบภาพ3 ด้าน ภาพฉายมุมท ี่1 โดยใช้มาตราส ่วน1:2 พร้อมก ำาหนดขนาดลงในแบบภาพฉาย

ให้ถ ูกต ้อง (ขนาดว ัดจากแบบ)

ใบงาน

2. จากรูปจงเขียนแบบภาพ3 ด้าน ภาพฉายมุมที่1 โดยใช้มาตราส่วน1:1 พร้อมกำาหนดขนาดลงในแบบภาพฉายให้ถูก

ต้อง (ขนาดวัดจากแบบ)

3. จากรูปจงเขียนแบบภาพ3 ด้าน ภาพฉายมุมที่1 โดยใช้มาตราส่วน2:1 พร้อมกำาหนดขนาดลงในแบบภาพฉายให้ถูก

ต้อง (ขนาดวัดจากแบบ)

ใบงาน

เฉลยใบงาน

1. จากร ูปจงเข ียนแบบภาพ3 ด้าน ภาพฉายมุมท ี่1 โดยใช้มาตราส ่วน1:2 พร้อมก ำาหนดขนาดลงในแบบภาพฉาย

ให้ถ ูกต ้อง (ขนาดว ัดจากแบบ)

2. จากรูปจงเขียนแบบภาพ3 ด้าน ภาพฉายมุมที่1 โดยใช้มาตราส่วน1:1 พร้อมกำาหนดขนาดลงในแบบภาพฉายให้ถูก

ต้อง (ขนาดวัดจากแบบ)

เฉลยใบงาน

3. จากรูปจงเขียนแบบภาพ3 ด้าน ภาพฉายมุมที่1 โดยใช้มาตราส่วน2:1 พร้อมกำาหนดขนาดลงในแบบภาพฉายให้ถูก

ต้อง (ขนาดวัดจากแบบ)

เฉลยใบงาน