Embed Size (px)
Citation preview
BBCH-skale faza razvoja zasada i useva
1. BBCH-skale faza razvoja zasada
1.1. Jabučasto voće (jabuka, kruška, dunja, mušmula)
Faze razvoja jabučastog voća
Decimalni kod Opis
0. Razvoj pupoljaka
00 Lisni pupoljci i zadebljali cvetni pupoljci zatvoreni i pokriveni ljuspicama kore.
01 Početak bubrenja lisnih pupoljaka: pupoljci vidljivo nabubreli, ljuspice pupoljka izdužene, sa svetlo obojenim mrljama.
03 Kraj bubrenja lisnih pupoljaka: ljuspice pupoljaka svetlo obojene, a neki delovi pokriveni gustim dlačicama.
07 Početak pucanja pupoljka: vidljivi prvi zeleni listići.
09 Zeleni listići oko 5 mm iznad ljušture pupoljka.
1. Rast listova
10 Zeleni listići 10 mm iznad ljušture pupoljka: prvi listovi se odvajaju (faza mišjih ušiju).
11 Prvi listovi otvoreni (drugi još uvek uvijeni).
15 Većina listova otvorena ali još uvek ne u punoj veličini.
19 Prvi listovi potpuno razvijeni.
3. Razvoj mladara iz terminalnih pupoljaka
31 Početak rasta mladara: vidljiva osovina razvoja mladara.
32 Mladice oko 20% krajnje dužine.
39 Mladice oko 90% krajnje dužine.
5. Početak cvetanja
51 Bubrenje cvetnih pupoljaka: ljuspice pupoljaka izdužene sa svetlo obojenim mrljama.
52 Kraj bubrenja: svetlo obojeni, vidljive ljuspice pupoljaka sa delovima pokrivenim gustim dlačicama.
53 Pucanje pupoljaka: vidljivi zeleni listići koji okružuju cvetove.
54 Faza mišjih ušiju: zeleni listići 10 mm iznad ljušture pupoljka: prvi listovi se odvajaju.
55 Vidljivi cvetni pupoljci (još uvek zatvoreni).
56 Faza zelenih pupoljaka: pojedinačni cvetovi se odvajaju (još uvek zatvoreni)
57 Faza crvenih pupoljaka: cvetne krunice izdužene: cvetna loža lagano otvorena, čašični listovi jedva vidljivi.
59 Većina cvetova sa formiranim kruničnim laticama koje formiraju cvetnu ložu.
6. Cvetanje
60 Prvi cvetovi otvoreni.
61 Početak cvetanja: oko 10% cvetova otvoreno.
65 Puno cvetanje: najmanje 50% cvetova otvoreno, prve latice opadaju.
67 Cvetovi venu: većina latica opada.
69 Kraj cvetanja: sve latice opale.
7. Razvoj ploda
71 Plodovi dostigli dimenzije do 10 mm. Opadanje plodova posle cvetanja.
72 Veličina ploda do 20 cm.
73 Drugo opadanje plodova.
74 Prečnik ploda do 40 mm; plodovi uspravni (T-faza): donja strana plodova i peteljke formira T.
75 Plodovi oko polovine krajnje veličine.
77 Plodovi oko 70% krajnje veličine.
8. Sazrevanje plodova i semena
81 Početak zrenja: pojavljuje se karakteristična boja za kultivar.
85 Napredovanje zrenja: povećanje intenziteta boje karakteristične za kultivar.
87 Plodovi zreli za berbu.
89 Plodovi zreli za ishranu: plodovi imaju tipičan ukus i boju.
9. Starenje, početak mirovanja
91 Završen rast mladara: vršni pupoljci su razvijeni: lišće još uvek zeleni.
92 Početak obezbojavanja lišća.
93 Početak opadanja lišća.
95 50% listova obezbojeno.
97 Svi listovi opali.
99 Obrani plodovi.
1.2. Koštičavo voće (breskva, kajsija, nektarina, šljiva, trešnja, višnja)
Faza razvoja koštičavog voća
Decimalni kod Opis
0. Razvoj pupoljaka
00 Mirovanje: lisni pupoljci i deblji cvetni pupoljci zatvoreni pokriveni tamnobraon ljuspicama.
01 Početak bubrenja pupoljaka (lisnih); vidljive svetlo-braon ljuspice sa svetloobojenim ivicama.
03 Kraj bubrenja lisnih pupoljaka: ljuspice odvojene, svetlozeleni pupoljci, podele vidljive.
09 Zeleni uski listići vidljivi: braonkaste ljuspice opale, pupoljci zatvoreni sa svetlozelenim ljuspicama.
1. Razvoj lista
10 Prvi listovi se odvajaju: zelene ljuspice lagano otvorene, pojavljuje se lišće.
11 Prvo lišće razvijeno, vidljiva osovina mladara.
15 Većina listova razvijeno, ali još uvek ne u krajnjim dimenzijama.
19 Prvi listovi potpuno razvijeni.
3. Razvoj terminalnih mladara
31 Početak rasta mladara: vidljiva osovina razvića.
32 Mladari oko 20% od krajnje dužine.
39 Mladari oko 90% krajnje dužine.
5. Početak cvetanja
51 Bubrenje cvetnih pupoljaka: pupoljci zatvoreni, vidljive svetlobraon ljuspice.
53 Pucanje pupoljaka: ljuspice se odvajaju, vidljivi delovi svetlozelenih pupoljaka.
54 Cvetni pupoljci zatvoreni svetlozelenim ljuspicama, ako su ljuspice formirane (ne kod svih kultivara).
55 Vidljivi pojedinačno formirani cvetni pupoljci (još uvek zatvoreni) na kratkim peteljkama; zelene ljuspice neznatno otvorene.
56 Čašične latice se produžuju: cvetna loža zatvorena; izdvajaju se pojedinačni cvetovi.
57 Cvetna loža otvorena: krunični listići vidljivi; pojedinačni cvetovi bele ili roze boje (još uvek zatvoreni).
59 Većina cvetova sa krunicama, koje formiraju beli balon.
6. Cvetanje
59 Prvi cvetovi otvoreni.
61 Početak cvetanja: oko 10% cvetova otvoreno.
65 Puno cvetanje: najmanje 50% cvetova otvoreno, prve latice opadaju.
67 Cvetovi se smežuravaju: većina latica opada.
69 Kraj cvetanja: sve latice opale.
7. Razvoj ploda
71 Plodnik raste: opadanje plodova posle cvetanja.
72 Zeleni plodnik okružen sa sasušenom cvetnom ložom; čašične latice počinju da opadaju.
73 Drugo opadanje plodova.
75 Plod oko polovine krajnje veličine.
77 Plod oko 70% krajnje veličine.
8. Sazrevanje ploda i semena
81 Početak obojavanja ploda.
85 Obojavanje skoro završeno.
87 Plod zreo za branje (tehnološka zrelost).
89 Plodovi sazreli za ishranu: plodovi imaju tipičan ukus i boju.
9. Starenje, početak mirovanja
91 Završen rast mladara; lišće još uvek zeleno.
92 Lišće se počinje obezbojavati.
93 Lišće počinje opadati.
95 50% lišća žuto i opalo.
97 Svo lišće opalo.
99 Plodovi posle berbe.
1.3. Jagodasto voće (jagoda, malina, kupina)
Faza razvoja jagode
Decimalni kod Opis
0. Razvoj pupoljaka
00 Mirovanje: lišće poleglo i delovi uginuli.
03 Glavni pupoljak počinje da raste.
1. Razvoj lista
10 Prvi list se pojavljuje.
11 Prvi list razvijen.
15 Pet listova razvijeno.
19 Devet i više listova razvijeno.
4. Razvoj stolona i mladih biljaka
41 Početak formiranja stolona (živica): Stoloni vidljivi (dužine oko 2 cm).
42 Prve formirane biljke ćerke.
43 Početak formiranja korena kod prve biljke ćerke.
45 Prva biljka ćerka sa korenima (spremna za presaĎivanje).
49 Nekoliko biljaka ćerki sa korenima (spremnih za presaĎivanje).
5. Početak cvetanja
55 Prva grupa cvetova na dnu rozete.
56 Cvast se produžuje.
57 Pojavljuju se prvi cvetni pupoljci.
58 Rana faza balona: prvi cvetovi sa oformljenim krunicama na cvetnoj loži.
59 Većina cvetova sa formiranim krunicama na cvetnoj loži.
6. Cvetanje
60 Prvi otvoreni cvetovi (primarni ili A - cvetovi).
61 Početak cvetanja: oko 10% cvetalo.
65 Puno cvetanje: sekundarni (B) i tercijalni (C) cvetovi otvoreni. Prve krunice opale.
67 Cvetovi se smežuravaju: većina krunica opala.
7. Razvoj ploda
71 Plodnica izbočena iz cvetne lože u obliku zavoja.
73 Seme jasno vidljivo na plodnici.
8. Sazrevanje ploda i semena
81 Početak sazrevanja: većina plodova bele boje.
85 Prvi plodovi imaju specifičnu boju za kultivar.
87 Glavna berba: većina plodova obojena.
89 Druga berba: još više plodova obojeno.
9. Starenje, početak mirovanja
91 Početak formiranja pomoćnih pupoljaka.
92 Vidljivi novi listovi sa manjim uvojcima i kraćim nodijama.
93 Stari listovi suše se, mladi listovi se uvijaju; stari listovi kultivara imaju specifičnu boju.
97 Stari listovi osušeni.
1.4. Vinova loza
Faze razvoja vinove loze
Decimalni kod Opis
0. Buđenje vegetacije
00 Mirovanje: zimski pupoljci zašiljeni do okruglasti, svetli ili tamnobraon, zavisno od kultivara; ljuspice pupoljka više-manje zatvoreni zavisno od kultivara.
01 Početak bubrenja pupoljaka: pupoljci počinju da se šire unutar ljušture.
03 Kraj bubrenja: pupoljci nabubreli, ali još uvek nisu zeleni.
05 Faza "vunenih pupoljaka"; braonkasta vuna jasno vidljiva.
07 Početak pucanja pupoljaka: pojavljuju se zeleni listići lastara.
09 Pucanje pupoljaka: zeleni listići lastara jasno vidljivi.
1. Rast listova
11 Prvi list razvijen i pojavljuje se iz začetka lastara.
12 Dva lista razvijena.
13 Tri lista razvijena.
14 Četiri lista razvijena.
15 Pet listova razvijeno.
16 Šest listova razvijeno.
19 Devet i više listova razvijeno.
5. Početak cvetanja
53 Cvast jasno vidljiva.
55 Cvast nabubrela, cvetovi zatvoreni zajedno spojeni.
57 Cvasti potpuno razvijene, cvetovi odvojeni.
6. Cvetanje
60 Cvetne kapice odvojene od drški.
61 Početak cvetanja: 10% cvetnih kapica opalo.
63 Rano cvetanje: 30% cvetnih kapica opalo.
65 Puno cvetanje: 50% cvetnih kapica opalo.
68 80% cvetnih kapica opalo.
69 Kraj cvetanja.
7. Razvoj ploda
71 Formiranje ploda: mladi plodovi počinju da rastu, ostaci od cvetova opadaju.
73 Bobice rastu do veličine zrna pšenice, grozdovi počinju da vise.
75 Bobice veličine graška, grozdovi obešeni.
77 Početak dodirivanja bobica.
79 Zatvaranje grozda: potpuno dodirivanje bobica.
8. Sazrevanje bobica
81 Početak sazrevanja: bobice početak šarka.
83 Šarak bobica.
85 Omekšavanje bobica.
89 Bobice sazrele za berbu.
9. Starenje
91 Posle berbe: kraj sazrevanja drveta (odrvenjavanje).
92 Početak žućenja.
93 Početak opadanja lišća.
95 50% listova opalo.
99 Ulazak u mirovanje.
1.5. Ostalo bobičasto voće (ogrozd, ribizla, borovnica, drenjina)
Faze razvoja bobičastog voća
Decimalni kod Opis
0. Mirovanje
00 Mirovanje: lisni pupoljci i debeli cvetni pupoljci zatvoreni i pokriveni tamnobraon ljuspicama.
01 Početak bubrenja pupoljaka: ljuspice pupoljaka se izdužuju.
03 Kraj bubrenja pupoljaka: ivice ljuspica svetlo obojene.
07 Početak pucanja pupoljaka: prvi zeleni i cvetne lisne ljuspice jedva vidljive.
09 Lisni listići razvijeni iznad ljuspica.
1. Rast listova
10 Lisni listići iznad ljušture pupoljaka.
13 Prvi listovi razvijeni (drugi još nerazvijeni).
15 Većina listova razvijeno, ali još uvek ne krajnjih dimenzija.
19 Prvi listovi potpuno razvijeni.
3. Razvoj mladara
31 Početak rasta mladara: vidljiva osovina razvijenog mladara.
32 Mladari oko 20% od krajnje dužine.
39 Mladari oko 90% od krajnje dužine.
5. Početak cvetanja
51 Bubrenje lisnih i cvetnih pupoljaka: pupoljci zatvoreni, vidljive svetlobraon ljuspice.
53 Pucanje pupoljaka: ljuspice se odvajaju, vidljivi delovi zelenih ili crvenkastih listića.
54 Zeleni ili crveni lisni listići iznad ljušture pupoljaka.
55 Prvi cvetovi otvoreni (kompaktna cvast); vidljivi iza razvijenih listova.
57 Prvi cvetni pupoljci odvojeni na produžnoj cvasti.
59 Faza grozda: Svi cvetni pupoljci odvojeni.
6. Cvetanje
60 Prvi cvetovi otvoreni.
61 Početak cvetanja: oko 10% otvorenih cvetova.
65 Puno cvetanje: najmanje 50% otvorenih cvetova; prve krunice opadaju.
67 Cvetovi se smežuravaju: većina krunica opala.
69 Kraj cvetanja: sve krunice opale.
7. Razvoj ploda
71 Početak rasta plodova: u osnovi cvasti vidljivi prvi plodovi.
75 50% plodova formirano.
77 70% plodova formirano.
79 90% plodova formirano.
8. Sazrevanje plodova i semena
81 Početak sazrevanja: boja ploda se menja u boju karakterističnu za kultivar.
85 Sazrevanje napredovalo: prve bobice u osnovi cvasti imaju boju karakterističnu za kultivar.
87 Plodovi zreli za branje: većina bobica zrela.
89 Bobice u osnovi cvasti teže ka opadanju (početak odvajanja plodova).
9. Starenje, početak mirovanja
90 Početak obezbojavanja lišća.
93 Početak opadanja lišća.
95 50% požutelih ili opalih listova.
97 Svi listovi opali.
2. BBCH-skale faza razvoja useva
2.1. Strna žita (pšenica, raž, ječam, ovas strništa)
Faze razvoja žita (pšenica)
Decimalni kod Opis
0. Klijanje
00 Suvo seme (caryopsis).
01 Početak bubrenja semena.
03 Bubrenje semena završeno.
05 Klijanje klicinih korenčića iz semena.
06 Klicini korenčići se produžuju, korenove dlačice i sekundarni korenčići su vidljivi.
07 Stabaoce se pojavljuje iz semena.
09 Stabaoce probija površinu zemlje (faza pucanja).
Tretiranje semena je u fazi 00
1. Razvoj lista (rast klijanaca)
10 Pojava prvog lista iz stabaoca.
11 Prvi list razvijen.
12 2 lista razvijeno.
13 3 lista razvijeno.
14 4 lista razvijeno.
15 5 listova razvijeno.
16 6 listova razvijeno.
17 7 listova razvijeno.
18 8 listova razvijeno.
19 9 i više listova razvijeno.
List može biti opisan kao "razvijen" kada je njegova ligula (jezičak) vidljiva ili kada je vidljiv vrh narednog lista. Bokorenje i rast stabla može doći pre faze 19; u ovom slučaju nastavlja se sa fazom 21 ili 30. Broj listova može biti preciznije definisan sa dodatnim kodom.
2. Bokorenje
20 Nema bokorenja.
21 Početak bokorenja: vidljivo prvo sekundarno stablo.
22 2 stablo vidljivo.
23 3 stablo vidljivo.
24 4 stablo vidljivo.
25 5 stablo vidljivo.
26 6 stablo vidljivo.
27 7 stablo vidljivo.
28 8 stablo vidljivo.
29 9 i više stabala vidljivo.
Ako stablo počinje da raste pre bokorenja, nastaviti sa fazom 30. Broj sekundarnih stabaoca može biti detaljnije opisan dodatnim kodom.
3. Rast stabljike (vlatanje, kolenčenje)
30 Početak rasta stabljike.
31 Prvo kolence najmanje 1 cm iznad kolenca bokorenja.
32 Drugo kolence najmanje 2 cm iznad prvog.
33 Treće kolence najmanje 2 cm iznad drugog.
35 Peto kolence najmanje 2 cm iznad četvrtog.
36 Šesto kolence najmanje 2 cm iznad petog.
37 Pojavljuje se list zastavičar.
39 Faza zastavičara: zastavičar potpuno uvijena, ligula (jezičak) jedva vidljiva.
4. Faza zastavičara
40 Rana faza zastavičara: rukavac zastavičara se širi.
43 Srednja faza zastavičara: rukavac zastavičara uočljivo nabubren.
45 Kasna faza zastavičara: rukavac zastavičara nabubren.
47 Rukavac zastavičara se otvara.
49 Vidljivo prvo osje (ako osje postoji).
5. Početak cvetanja i klasanja
51 Početak klasanja: vrh cveta se pojavljuje iz rukavca, vidljive prve cvetne plevice.
52 30% cvetanja.
55 Sredina klasanja: polovina cvetova se pojavilo.
56 70% cvetova se pojavilo.
59 Kraj klasanja: pojavili su se svi klasovi.
6. Cvetanje, polenizacija
61 Početak cvetanja: vidljive prve polenove kesice.
65 Puno cvetanje: zrelo 50% polenovih kesica.
69 Kraj cvetanja: svi klasići su završili cvetanje i mogu zaostati samo dehidrirane polenove kesice.
7. Razviće ploda
71 Nalivanje vode: prvo seme dostiglo polovinu krajnje veličine.
73 Rana mlečna zrelost.
75 Srednja mlečna zrelost: zrno mlečno, zrna dostižu krajnju veličinu, još uvek zelena.
77 Kasna mlečna zrelost.
8. Sazrevanje
83 Rana voštana zrelost.
85 Mekana voštana zrelost: zrna su mekana ali suva, ne izdržava pritisak prsta.
87 Tvrda voštana zrelost: sadržaj semena čvrsto izdržava pritisak prsta.
89 Puna zrelost: seme tvrdo, teško se lomi udarcom prsta.
9. Starenje
92 Prezrelost: zrna su vrlo tvrda, ne mogu se zdrobiti prstom.
93 Zrna se vremenom osipaju iz klasa.
97 Biljka uginula i lomi se.
99 Zrna proizvod žetve.
Posle žetve seme se čuva u fazi 99.
2.2. Kukuruz i sirak
Faza razvoja (kukuruza)
Decimalni kod Opis
0. Klijanje
00 Suvo seme (kariopsis).
01 Početak bubrenja semena.
03 Bubrenje semena završeno.
05 Korenčići se pojavljuju iz semena.
06 Korenovi korenčići se izdužuju, vidljive korenove dlačice i sekundarni korenčići.
07 Koleoptile klizaju iz semena.
09 Klijanje: koleoptile probijaju površinu zemlje (faza pucanja).
Tretiranje semena je u fazi 00
1. Razvoj lista (rast klijanaca)
10 Pojava prvog lista iz koleoptila.
11 Prvi list razvijen.
12 Razvijena 2 lista.
13 Razvijena 3 lista.
14 Razvijena 4 lista.
15 Razvijeno 5 listova.
16 Razvijeno 6 listova.
17 Razvijeno 7 listova.
18 Razvijeno 8 listova.
19 Razvijeno 9 i više listova.
List je "razvijen" kada je njegova ligula (jezičak) vidljiva ili kada je vidljiv vrh narednog lista.
3. Rast stabla
30 Početak rasta stabljike.
31 Pojavljuje se prvo kolence.
32 Pojavljuje se drugo kolence.
33 Pojavljuje se treće kolence.
34 Pojavljuje s četvrto kolence.
35 Pojavljuje se peto kolence.
36 Pojavljuje se šesto kolence.
37 Pojavljuje se sedmo kolence.
38 Pojavljuje se osmo kolence.
39 Pojavljuje se 9 i više kolenaca.
Metlica može se pojaviti pre faze 39; u ovom slučaju nastaviti sa fazom 5.
5. Početak cvetanja
51 Početak pojave metlice: metlica se uočava na vrhu stabla.
52 Vidljiv vrh metlice.
55 Izrasla polovine izrasla: polovina metlice počinje da se odvaja.
57 Pojavilo se 70% cvetova.
59 Kraj pojave metlice: metlica potpuno izrasla i odvojena.
6. Cvetanje, polinizacija
61 Vidljivi prašnici u sredini metlice: listići klipa pojavljuju se iz lisnog rukavca.
63 Početak odbacivanja polena: vidljivi končići svile.
65 Gornji i donji delovi metlice u cvetanju; svila potpuno razvijena.
67 Metlica u punom cvetanju; svila se suši.
69 Kraj cvetanja: svila potpuno suva.
7. Razviće ploda
71 Početak razvoja semena: zrna su u stadijumu mehurića; oko 16% suve materije.
73 Rana mlečna zrelost.
75 Zrna u sredini klipa žućkasto-bela; mlečni sadržaj; oko 40% suve materije.
79 Približno sva zrna dostigla krajnju veličinu.
8. Sazrevanje
83 Rana voštana zrelost: zrna meka, sadrže oko 45% suve materije.
85 Voštana zrelost: zrna su žućkasta do žuta, oko 55% suve materije.
87 Fiziološka zrelost: crna tačka (sloj vidljiv u osnovi semena); oko 60% suve materije.
89 Puna zrelost: zrna su tvrda, i sjajna: oko 65% suve materije.
5. Starenje
97 Biljka uginjava i lomi se.
99 Zrna posle berbe.
Seme se posle berbe čuva u fazi 99.
2.3. Suncokret
Faze razvoja suncokreta
Decimalni kod Opis
0. Klijanje
00 Suvo seme.
01 Početak bubrenja.
02 Završeno bubrenje semena.
05 Izbijanje korenčića iz semena.
06 Korenčići se izdužuju, korenove dlake se razvijaju.
07 Hipokotil sa kotiledonima klijaju iz semena.
08 Hipokotil sa kotiledonima rastu prema površini zemlje.
09 Klijanje: kotiledoni probijaju površinu zemlje.
1. Razvoj lista
12 2 lista (prvi par) razvijena.
13 4 lista (drugi par) razvijena.
14 5 listova razvijeno.
15 6 listova razvijeno.
16 7 listova razvijeno.
17 8 listova razvijeno.
19 9 i više listova razvijeno.
Izdužavanje stabla može početi pre faze 19. U tom slučaju nastaviti sa sledećom glavnom razvojnom fazom, a broj listova može se staviti u dodatni kod.
3. Izduživanje stabljike
30 Početak izduživanja stabljike.
31 1 vidljiva izdužena internodija.
32 2 vidljiva izdužena internodija.
33 3 vidljiva izdužena internodija.
34 4 vidljiva izdužena internodija.
35 5 vidljiva izdužena internodija.
36 6 vidljiva izdužena internodija.
37 7 vidljiva izdužena internodija.
38 8 vidljiva izdužena internodija.
39 9 i više vidljivih izduženih internodija.
5. Početak cvetanja
51 Cvast (cvetna glavica) upravo vidljiva izmeĎu mladih listova.
53 Cvetna glavica počinje odvajanje od mladih listova. Lisne latice se razlikuju od listova.
55 Cvetna glavica se odvaja od najmlaĎih listova.
57 Cvetna glavica se potpuno odvojila od lisne mase.
59 Cvetne latice vidljive izmeĎu lisnih latica. Cvetna glavica još zatvorena.
6. Cvetanje
61 Početak cvetanja: cvetne latice su uvećane, cvetna površina vidljiva na spoljnoj površini glavice.
63 Cvetna površina na spoljnoj trećini cvasti u cvetu; vidljivi prašnici i tučak.
65 Puno cvetanje: cvetna površina u srednjoj trećini glavice u cvetu (vidljivi prašnici i tučak).
67 Cvetanje se smanjuje: cvetna površina u unutrašnjoj trećini glavice u cvetu (vidljivi prašnici i tučak).
69 Kraj cvetanja: većina cvetne površine završava cvetanje. Cvetne latice sasušene ili opale.
7. Razvoj ploda
71 Seme na spoljnoj ivici glavice je sivo i dostiglo krajnje dimenzije.
73 Seme na spoljnoj trećini glavice je sivo i dostiglo krajnje dimenzije.
76 Seme u srednjoj trećini glavice je sivo i dostiglo krajnje dimenzije.
79 Seme na unutrašnjoj trećini glavice je sivo i dostiglo krajnje dimenzije.
8. Sazrevanje
80 Početak zrenja: seme pri spoljnoj ivici glavice crno i tvrdo. Naličje glavice još zeleno.
81 Seme na spoljnoj trećini glavice crno i tvrdo, naličje glavice i latice još zelene.
83 Naličje glavice žućkasto-zeleno, latice još zelene; seme oko 50% suve materije.
86 Seme na unutrašnjoj trećini glavice crno i tvrdo; naličje glavice žućkasto; latice braon boje, oštre; seme oko 60% suve materije.
87 Fiziološka zrelost: naličje žućkasto; latice mramorasto braon boje, seme oko 75-80% suve materije.
89 Puna zrelost: seme na unutrašnjoj trećini glavice crno i tvrdo, spoljni deo glavice braonkasto, latice braon; seme oko 85% suve materije.
9. Starenje
92 Prezrelost: seme preko 90% suve materije.
97 Biljke uginule i suve.
99 Seme kao proizvod berbe.
Seme se posle berbe čuva u fazi 99.
2.4. Soja
Faze razvoja soje
Decimalni kod Opis
0. Klijanje
00 Suvo seme.
01 Početak bubrenja semena.
03 Završeno bubrenje semena.
05 Korenčići počinju da se pojavljuju.
07 Stabaoce sa kotiledonima klija iz semena.
08 Stabaoce sa kotiledonima raste prema površini zemlje.
09 Nicanje: kotiledoni probijaju kroz površinu zemlje.
1. Razvoj lista
10 Vidljiv par zalistaka.
11 Prvi list razvijen.
12 Dva lista razvijena.
13 Tri lista razvijena.
14 Četiri lista razvijena.
15 Pet listova razvijeno.
16 Šest listova razvijeno.
17 Sedam listova razvijeno.
18 Osam listova razvijeno.
19 9 i više listova razvijeno.
Rast stabla može se pojaviti pre faze 19. U tom slučaju nastaviti sa sledećom glavnom fazom. Broj listova može biti detaljisan sa dodatnim kodom.
2. Formiranje sekundarnih stabala
20 Nema sekundarnih stabala.
21 Početak razvoja stabla: vidljivo prvo sekundarno stablo.
22 Vidljiva dva sekundarna stabla.
23 Vidljiva tri sekundarna stabla.
24 Vidljiva četiri sekundarna stabla.
25 Vidljivo pet sekundarnih stabala.
26 Vidljivo šest sekundarnih stabala.
27 Vidljivo sedam sekundarnih stabala.
28 Vidljivo osam sekundarnih stabala.
29 Kraj razvoja stabla: vidljivo 9 i više sekundarnih stabala.
Za usev broj sekundarnih stabala nema posebnog značaja: koristi dodatni kod.
3. Rast stabla
30 Početak rasta stabla.
31 Izrasla prva internodija.
32 Izrasla druga internodija.
33 Izrasla treća internodija.
34 Izrasla četvrta internodija.
35 Izrasla peta internodija.
36 Izrasla šesta internodija.
37 Izrasla sedma internodija.
38 Izrasla osma internodija.
39 Devet i više internodija izraslo.
Kod soje prva internodija raste iz lisnog rukavca do prvog pravog lisnog kolenca.
5. Početak cvetanja
50 Prisutni cvetni pupoljci, još pokriveni lišćem.
51 Vidljivi cvetni pupoljci izvan lišća.
55 Pojedinačni cvetni pupoljci (glavna cvast) vidljivi izvan lišća.
59 Vidljive prve latice; većina pojedinačnih cvetnih pupoljaka još uvek zatvoreno.
6. Cvetanje
60 Prvi cvetovi otvoreni.
61 Otvoreni cvetovi na prvoj cvasti.
63 Otvoreni cvetovi na trećini cvasti biljke.
65 Puno cvetanje: cvetovi otvoreni na petini cvasti biljke.
67 Cvetanje se smanjuje.
69 Kraj cvetanja.
7. Razvoj ploda
70 Prve mahune dostigle krajnju dužinu ("ravne mahune").
71 10% mahuna dostiglo krajnju veličinu.
73 30% mahuna dostiglo krajnju veličinu.
75 50% mahuna dostiglo krajnju veličinu.
77 70% mahuna dostiglo krajnju veličinu.
79 Skoro sve mahune dostigle krajnju veličinu.
8. Sazrevanje
80 Početak zrenja: seme zeleno, ispunjava unutrašnjost mahuna.
81 Zrelo i tamno 10% mahuna, seme suvo i tvrdo.
83 Zrelo i tamno 30% mahuna, seme suvo i tvrdo.
85 Zrelo i tamno 50% mahuna, seme suvo i tvrdo.
87 Zrelo i tamno 70% mahuna, seme suvo i tvrdo.
89 Puno zrenje: skoro sve mahune tamne, seme suvo i tvrdo.
9. Starenje
93 Stablo počinje da tamni.
95 50% stabla braon ili crno.
97 Biljke uginule i suve.
99 Završena žetva.
Proizvod posle berbe ili čuvanja se obavlja u fazi 99.
2.5. Uljana repica
Faze razvoja uljane repice
Decimalni kod Opis
0. Klijanje
00 Suvo seme.
01 Početak bubrenja semena.
03 Završeno bubrenje semena.
05 Korenčići počinju da se pojavljuju.
07 Stabaoce sa kotiledonima klija iz semena.
08 Stabaoce sa kotiledonima raste prema površini zemlje.
09 Nicanje: kotiledoni probijaju kroz površinu zemlje.
1. Razvoj lista
10 Kotiledoni potpuno razvijeni.
11 Prvi list razvijen.
12 Dva lista razvijena.
13 Tri lista razvijena.
14 Četiri lista razvijena.
15 Pet listova razvijeno.
16 Šest listova razvijeno.
17 Sedam listova razvijeno.
18 Osam listova razvijeno.
19 9 i više listova razvijeno.
Rast stabla može se pojaviti pre faze 19. U tom slučaju nastaviti sa sledećom glavnom fazom. Broj listova može biti detaljisan sa dodatnim kodom.
2. Formiranje sekundarnih stabala
20 Nema sekundarnih stabala.
21 Početak razvoja stabla: vidljivo prvo sekundarno stablo.
22 Vidljiva dva sekundarna stabla.
23 Vidljiva tri sekundarna stabla.
24 Vidljiva četiri sekundarna stabla.
25 Vidljivo pet sekundarnih stabala.
26 Vidljivo šest sekundarnih stabala.
27 Vidljivo sedam sekundarnih stabala.
28 Vidljivo osam sekundarnih stabala.
29 Kraj razvoja stabla: vidljivo 9 i više sekundarnih stabala.
Za uljanu repicu broj sekundarnih stabala nema posebnog značaja.
3. Rast stabla
30 Početak rasta stabla: nema internodija ("rozeta").
31 Izrasla prva internodija.
32 Izrasla druga internodija.
33 Izrasla treća internodija.
34 Izrasla četvrta internodija.
35 Izrasla peta internodija.
36 Izrasla šesta internodija.
37 Izrasla sedma internodija.
38 Izrasla osma internodija.
40 Devet i više internodija izraslo.
Kod uljane repice izrasle internodije u n fazi izmeĎu lista n i lista n+1.
5. Početak cvetanja
50 Prisutni cvetni pupoljci, još zatvoreni lišćem.
51 Vidljivi cvetni pupoljci iznad "zelenog pupoljka".
52 Cvetni pupoljci slobodni, na nivou najmlaĎeg lišća.
53 Cvetni pupoljci izdignuti iznad najmlaĎeg lišća.
55 Pojedinačni cvetni pupoljci (glavna cvast) vidljivi, ali još uvek zatvoreni.
57 Pojedinačni cvetni pupoljci (sekundarne cvasti) vidljivi, ali još uvek zatvoreni.
6. Cvetanje
60 Prvi cvetovi otvoreni.
61 10% cvetova glavne cvasti otvoreno; glavna cvast se izdužuje.
63 30% cvetova glavne cvasti otvoreno.
65 Puno cvetanje: 50% cvetova glavne cvasti otvoreno; starije latice opadaju.
67 Cvetanje se smanjuje: većina latica opalo.
69 Kraj cvetanja.
7. Razvoj ploda
71 10% mahuna dostiglo krajnju veličinu.
73 30% mahuna dostiglo krajnju veličinu.
75 50% mahuna dostiglo krajnju veličinu.
77 70% mahuna dostiglo krajnju veličinu.
79 Skoro sve mahune dostigle krajnju veličinu.
8. Sazrevanje
80 Početak zrenja: seme zeleno, ispunjava unutrašnjost mahuna.
81 Zrelo 10% mahuna, seme crno i tvrdo.
83 Zrelo 30% mahuna, seme crno i tvrdo.
85 Zrelo 50% mahuna, seme crno i tvrdo.
87 Zrelo 70% mahuna, seme crno i tvrdo.
89 Puno zrenje: skoro sve mahune zrele, seme crno i tvrdo.
9. Starenje
97 Biljke uginule i suve.
99 Proizvod berbe.
Proizvod posle berbe ili čuvanje se obavlja u fazi 99.
2.6. Šećerna repa
Faza razvoja šećerne repe
Decimalni kod Opis
0. Klijanje
00 Suvo seme (mirovanje).
01 Početak bubrenja semena: seme počinje uzimati vodu.
03 Bubrenje semena završeno (seme puca).
05 Korenčići izbijaju iz semena.
07 Klijanje klice iz semena.
09 Klijanje: klica probija površinu zemlje.
1. Razvoj lista
10 Kotiledoni horizontalno položeni: vidljiv prvi list veličine čiode.
11 Vidljiv prvi par listova, veličine graška, još neotvoren.
12 2 lista (prvi par listova) razvijeno.
14 4 lista (ili 2 para listova) razvijeno.
15 5 listova razvijeno.
16(17,18) itd.
17 7 listova razvijeno.
18 8 listova razvijeno.
19 9 i više listova razvijeno.
3. Razviće rozete (zatvaranje redova)
31 Početak zatvaranja redova: 10% biljaka zatvorilo prostor izmeĎu sebe.
33 30% biljaka zatvorilo prostor izmeĎu sebe.
39 Potpuno zatvaranje redova: oko 90% biljaka zatvorilo red.
4. Razviće korena
41 Koren dostigao veličinu za vaĎenje.
5. Početak cvetanja (2. godina razvoja)
51 Početak produženja izdanka glavnog cvetnog stabla.
52 Izdanak glavnog cvetnog stabla dužine 20 cm.
53 Vidljivi počeci sekundarnih cvetnih stabala na glavnom cvetnom stablu.
54 Sekundarna cvetna stabla jasno vidljiva na glavnom cvetnom stablu.
55 Vidljiv prvi pojedinačni cvetni pupoljak na sekundarnim cvetnim stablima.
59 Vidljiv par cvetnih pupoljaka još uvek zatvoreni.
6. Cvetanje
60 Prvi cvetovi otvoreni na nižim cvastima.
61 Početak cvetanja: 10% cvetova otvoreno.
63 30% cvetova otvoreno.
65 Puno cvetanje: 50% cvetova otvoreno.
67 Cvetanje se smanjuje: 70% cvetova otvoreno ili suvo.
69 Kraj cvetanja: svi cvetovi suvi; formira se plodna loža.
7. Razviće ploda
71 Početak razvoja ploda: vidljivo seme u plodnoj loži.
75 Zeleni perikart: plod se još uvek oblikuje; perisperm mlečan; omotač semena drap boje.
8. Sazrevanje
81 Početak zrenja: perikarp zeleno-braonkast, omotač semena svetlobraon.
85 Perikarp svetlobraon, omotač semena crvenkastobraon.
87 Perikarp tvrd, omotač semena tamnobraon.
89 Puna zrelost: omotač semena ima definitivnu boju (specifično za svaku sortu ili vrstu), perisperm tvrd.
9. Starenje
92 Početak obezbojavanja lišća.
93 Većina listova žućkasta.
95 50% listova braonkasto.
97 Lišće se sasušilo.
2.7. Krompir
Faze razvoja krompira
Decimalni kod Opis razvoja
Drugi prsten Treći prsten Iz krtola Iz semena
0. Klijanje
00 000 Prirodno ili prinudno mirovanje. Suvo seme.
01 001 Početak klijanja: klica vidljiva (kraća od 1 mm). Početak bubrenja semena.
02 002 Klica uspravno (kraća od 2 mm). Seme nabubrilo.
03 003 Kraj mirovanja (klica 2-3 mm). Završeno bubrenje semena.
05 005 Početak obrazovanja korena. Korenčić (koren) klija iz semena.
07 007 Početak formiranja stabla. Hipokotil sa kotiledonima probija omotač semena.
08 008 Stabla izrastaju prema površini zemlje: formiranje štitastih listova na okcu iz kojih će kasnije da se formiraju stolone.
Hipokotil sa kotiledonima raste prema površini zemlje
09 009 021-029*
Nicanje: stabla probijaju površinu zemlje. Klijanje: kotiledoni probijaju površinu zemlje
1. Razvoj lista
10 100 Prvi listovi počinju da se rastu. Kotiledoni potpuno razvijeni.
11 101 Prvi list na glavnoj stabljici razvijen (> 4 cm).
12 102 Drugi list na glavnoj stabljici razvijen (> 4 cm).
13 103 Treći list na glavnoj stabljici razvijen (> 4 cm).
1X 10X N-ti ili više listova razvijeno (> 4 cm).
19 109 Devet i više listova na glavnoj stabljici razvijeno** (> 4 cm) (2 prsten).
11x 10+N-ti list na glavnom stablu razvijen (> 4 cm).
* Za klice druge generacije.
** Razviće stabla se završava posle pojave prvog cvetnog pupoljka na stablu. Grane formiraju rosete od donjeg lišća na glavnom stablu, pokazuju simpodijalnu (perastu) šemu grananja.
119 19 listova na glavnom stablu razvijeno (> 4 cm).
121 Prvi list na drugoj grani iznad prvog cvetnog pupoljka razvijen (> 4 cm).
122 Drugi list na drugoj grani iznad prvog cveta razvijen (> 4 cm).
12X N-ti list na drugoj grani iznad cveta razvijen (> 4 cm).
131 Prvi list na trećoj grani iznad drugog cveta razvijen (> 4 cm).
13X N-ti list od treće grane iznad drugog cveta razvijen (> 4 cm).
1NX N-ti list n-tog reda grana iznad n-tog cveta razvijen (> 4 cm).
Decimalni kod Opis razvoja
Drugi prsten Treći prsten Iz krtola Iz semena
0. Klijanje
2. Razvoj donje strane izdanka - iznad i ispod površine zemlje (glavni izdanak)
21 201 Vidljiv prvi izdanak u osnovi (< 5 cm).
22 202 Vidljiv drugi izdanak u osnovi (< 5 cm).
2X 20X X-ti izdanak u osnovi (< 5 cm).
29 209 Vidljivih 9 ili više izdanaka iz osnove (< 5 cm).
3. Izduživanje glavnog stabla (zatvaranje redova)
31 301 Početak zatvaranja redova: 10% biljaka se dodiruje izmeĎu redova.
33 303 30% biljaka zatvaraju redove.
39 309 Potpuno zatvaranje redova: oko 90% redova zatvoreno.
4. Formiranje krtola
40 400 Početak formiranja krtola: zadebljanje vrha prvog stolona dvostruko od ishodnog stolona.
43 403 30% krtola od ukupnog broja koji će se razviti.
45 405 50% krtola od ukupnog broja koji će razviti.
47 407 70% krtola od ukupnog broja koji će se razviti.
48 408 Maksimalan broj krtola, krtole se lako odvajaju od stolona (kora se lako odvaja prstom).
49 409 Potpuno srastanje kore sa mesom: koru (sa gornjeg dela krtole nije moguće skinuti noktom) 95% krtola u ovoj fazi.
5. Početak cvetanja
51 501 Vidljivi prvi pojedinačni pupoljci (1-2 mm) prve cvasti na glavnom izdanku.
55 505 Pupoljci prve cvasti se izdužuju do 5 mm.
59 509 Vidljive prve cvetne latice (krunice) na prvoj cvasti.
521 Vidljivi pojedinačni pupoljci druge cvasti (drugi red grananja).
525 Pupoljci druge cvasti se izdužuju do 5 mm.
529 Vidljive prve cvetne latice druge cvasti.
531 Vidljivi pojedinačni pupoljci treće cvasti (treći red grananja).
535 Pupoljci treće cvasti se izdužuju do 5 mm.
539 Vidljive prve cvetne latice treće cvasti.
5N. N-ta cvast se pojavljuje.
5N9 N-ta cvast sa prvim cvetnim laticama iznad cvetne lože.
6. Cvetanje
60 600 Prvi otvoreni cvetovi u populaciji.
61 601 Početak cvetanja.
65 605 Puno cvetanje: 50% cvetova prve cvasti otvoreno.
69 609 Kraj cvetanja prve cvasti.
621 Početak cvetanja: 10% cvetova u drugoj cvasti otvoreno (grana drugog reda).
625 Puno cvetanje: 50% cvetova druge cvasti otvoreno.
629 Kraj cvetanja druge cvasti.
631 Početak cvetanja: 10% cvetova treće cvasti otvoreno (grananje trećeg reda).
635 Puno cvetanje: 50% cvetova treće cvasti otvoreno.
639 Kraj cvetanja na trećoj cvasti.
6N. N-ta cvast otvorena.
6N9 Kraj cvetanja.
7. Razvoj ploda
70 700 Vidljive prve bobice.
71 701 10% bobica u prvoj cvasti dostigle krajnju veličinu (glavno stablo).
75 705 50% bobica prve cvasti dostigle krajnju veličinu.
79 709 90% bobica u prvoj cvasti dostigle krajnju veličinu.
721 10% bobica druge cvasti dostigle krajnju veličinu.
7N. Razvoj bobica na n-toj cvasti.
7N9 Skoro sve bobice u n-toj cvasti dostigle krajnju veličinu.
8. Sazrevanje ploda i semena
81 801 Bobice prve cvasti još zelene, seme svetlo obojeno (glavni izdanak).
85 805 Bobice u prvoj cvasti obojene oker ili braonkasto.
89 809 Bobice u prvoj cvasti smežurane, seme tamno.
821 Bobice u drugoj cvasti još zelene, seme svetlo obojeno (grananje drugog reda).
8N. Sazrevanje ploda i semena u n-toj cvasti.
8N9 Skoro sve bobice smežurane sa tamnim semenom.
9. Starenje
92 902 Početak žućenja lišća.
93 903 Većina lišća požutelo.
95 905 50% listova braonkasto.
97 907 Lišće i cima uginulo, cima bela i suva.
99 909 VaĎenje krtola +
+ Čuvanje krtola posle vaĎenja je u fazi 99, odnosno 909.
2.8. Ostalo korenasto-krtolasto povrće (mrkva, celer, peršun, paštrnak)
Faze razvoja korenastog i krtolastog povrća
Decimalni kod Opis
Prvi prsten Drugi prsten
0. Klijanje
00 000 Suvo seme.
01 001 Početak bubrenja semena.
03 003 Završeno bubrenje semena.
05 005 Korenčići izbijaju iz semena.
07 007 Hipokotil sa kotiledonima probija kroz semeni omotač.
09 009 Klijanje: kotiledoni probijaju površinu zemlje.
1. Razvoj lista
10 100 Kotiledoni potpuno razvijeni: terminalni vrh ili pravi list počinje da se uočava.
11 101 Prvi pravi list razvijen.
12 102 Drugi pravi list razvijen.
13 103 Treći pravi list razvijen.
1. 10. Razvoj se nastavlja do ...
19 109 Devet i više pravih listova razvijeno.
4. Razvoj vegetativnog dela biljke koji se koristi za berbu
41 401 Korenovi ili zadebljala stabla počinju da rastu (prečnik veći od 0,5 cm).
43 403 Koren ili zadebljalo stablo dostiglo 30% od krajnjeg prečnika.
45 405 Koren ili zadebljalo stablo dostiglo 50% od krajnjeg prečnika.
47 407 Koren i zadebljalo stablo dostiglo 70% od krajnjeg prečnika.
49 409 Završen rast: postignuta forma i veličina korena ili zadebljalog stabla.
5. Početak cvetanja
51 501 Glavni izdanak počinje da raste.
53 503 Dostignuto 30% visine glavnog izdanka.
55 505 Prvi pojedinačni cvetovi glavne cvasti vidljivi, ali još uvek zatvoreni.
57 507 Prvi pojedinačni cvetovi sekundarne cvasti vidljivi, ali još uvek zatvoreni.
59 509 Vidljive prve cvetne krunice, cvetovi još uvek zatvoreni.
6. Cvetanje
60 600 Prvi cvetovi otvoreni (sporadično).
61 601 Početak cvetanja: 10% otvoreno cvetova.
63 603 30% cvetova otvoreno.
65 605 Puno cvetanje: 50% otvoreno cvetova.
67 607 Cvetanje se završava; većina krunica opala ili suva.
69 609 Kraj cvetanja.
7. Razvoj
71 701 Prvi plodovi formirani.
75 705 50% plodova dostiglo tipičnu veličinu.
77 707 70% plodova dostiglo tipičnu veličinu.
79 709 Plodovi dostigli tipičnu veličinu.
8. Sazrevanje ploda i semena
81 801 Početak zrenja: 10% plodova zrelo ili 10% semena tipične boje, suvo i tvrdo.
85 805 50% plodova zrelo ili 50% semena tipične boje, suvo i tvrdo.
89 809 Puno zrenje: seme na celoj biljci tipične boje i tvrdo.
9. Starenje
92 902 Lišće i izboji počinju da žute.
95 905 50% lišća žuto ili suvo.
97 907 Biljke ili nadzemni deo suv.
2.9. Lukovičasto povrće (crni luk, beli luk, mladi luk, praziluk)
Faze razvoja lukovičastog povrća
Decimalni kod Opis
Prvi prsten Drugi prsten
0. Klijanje, početak rasta
00 000 Suvo seme. Lukovica u mirovanju.
01 001 Početak bubrenja semena.
03 003 Završeno bubrenje semena.
05 005 Korenčići klijaju iz semena.* Pojava korena.**
07 007 Kotiledon probija kroz omotač semena.
09 009 Klijanje: Kotiledon probija površinu zemlje.* Zeleni izdanak vidljiv.**
010 Kotiledon vidljiv kao kuka.
011 Faze kuke: zeleni kotiledon u obliku kuke.
012 Faza biča: kotiledon je u obliku biča.
* Iz semena ** Iz lukovica
1. Razvoj lista (glavni izdanak)
10 100 Razvijena faza biča; bič počinje da se suši.*
11 101 Prvi list (duži od 3 cm) jasno vidljiv.
12 102 Drugi list (duži od 3 cm) jasno vidljiv.
13 103 Treći list (duži od 3 cm) jasno vidljiv.
1. 10. Faza nastavka razvića do ...
19 109 9 i više listova jasno vidljivo.
* Iz semena
4. Razvoj vegetativnog dela biljke koji se koristi za berbu
41 401 Listovi u osnovi počinju da se utanjuju i izdužuju.
43 403 Lukovice narasle 30% od krajnjeg prečnika.
45 405 Lukovice narasle 50% od krajnjeg prečnika.
47 407 Završetak razvoja lukovice: 10% listova povijeno nadole.
Šiljasti listovi narasli 70% od krajnjih dimenzija.
48 408 Povijeno 50% listova.
49 409 Listovi osušeni, vrh lukovica osušen, mirovanje.
5. Početak cvetanja
51 501 Lukovica počinje da se izdužuje.
53 503 Dostignuto 30% od očekivane dužine cvetnog stabla.
55 505 Cvetna stabla u punoj veličini: korice zatvorene.
57 507 Korice se naglo otvaraju.
59 509 Prve cvetne krunice vidljive: cvetovi još uvek zatvoreni.
6. Cvetanje
60 600 Prvi cvetovi otvoreni (sporadično).
61 601 Početak cvetanja: 10% otvoreno cvetova.
63 603 30% otvoreno cvetova.
65 605 Puno cvetanje: 50% otvoreno cvetova.
67 607 Cvetanje se završava: većina krunica opala ili suva.
69 609 Kraj cvetanja.
7. Razvoj ploda
71 701 Prve formirane čaure.
75 705 50% formiranih čaura.
77 707 70% formiranih čaura.
79 709 Završeno razviće čaure: seme pokriveno.
8. Sazrevanje ploda i semena
81 801 Početak zrenja: 10% čaura zrelo.
85 805 Prve čaure pucaju.
89 809 Puno zrenje: seme crno i tvrdo.
9. Starenje
92 902 Listovi i izdanci počinju da žute.
95 905 50% listova žuto ili uginulo.
97 907 Biljke ili nadzemni deo biljaka suvo.
2.10. Lisnato povrće - izuzev kupusastog (spanać, lisnata salata, zelje, blitva)
Decimalni kod Opis
Drugi prsten Treći prsten
0. Klijanje, rast stabaoca
00 000 Suvo seme.
01 001 Početak bubrenja semena.
03 003 Završeno bubrenje semena.
05 005 Korenčići izbijaju iz semena.
07 007 Stabaoce sa kotiledonima probijaju omotač semena.
09 009 Nicanje: kotiledoni probijaju površinu zemlje.
1. Razvoj lista glavnog stabla
10 100 Kotiledoni potpuno razvijeni: vidljiva vegetaciona kupa ili početak pravog lista.
11 101 Prvi pravi list razvijen.
12 102 Drugi pravi list razvijen.
13 103 Treći pravi list razvijen.
1. 10. Nastavak razvoja faze do...
19 109 9 i više listova razvijeno.
3. Rast stabla ili rozete
33 303 Lisna rozeta dostigla 30% od očekivane visine tipične za sortu. Glavno stablo naraslo 30% od očekivane visine tipične za sortu.
35 305 Lisna rozeta dostigla 50% od očekivanog prečnika tipičnog za sortu. Glavno stablo dostiglo 50% od očekivane visine tipične za sortu.
37 307 Lisna rozeta narasla 70% od prečnika tipičnog za sortu. Glavno stablo dostiglo 70% od očekivane visine tipične za sortu.
39 309 Završeno razviće rozete. Glavno stablo dostiglo visinu tipičnu za sortu.
4. Razvoj vegetativnog dela biljke koji se koristi za berbu
45 405 50% lisne mase tipično za sortu.
47 407 70% lisne mase tipično za sortu.
49 409 Dostignuta karakteristična visina.
5. Početak cvetanja
51 501 Glavno stablo počinje da prorasta. Vidljiva glavna cvast izmeĎu najdonjih listova.
53 503 Glavno stablo dostiglo 30% visine.
55 505 Vidljivi prvi pojedinačni cvetovi, ali još uvek zatvoreni.
59 509 Prve cvetne latice vidljive: cvetovi još uvek zatvoreni.
6. Cvetanje
60 600 Prvi cvetovi sporadično otvoreni.
61 601 Početak cvetanja: 10% otvorenih cvetova.
63 603 30% otvorenih cvetova.
65 605 50% otvorenih cvetova.
67 607 Cvetanje se završava: većina latica opala ili suva.
69 609 Kraj cvetanja.
7. Razvoj ploda
71 701 Formirani prvi plodovi.
75 705 50% plodova dostiglo tipičnu veličinu.
77 707 70% plodova dostiglo tipičnu veličinu.
79 709 Plodovi dostigli karakterističnu veličinu.
8. Sazrevanje ploda i semena
81 801 Početak zrenja: 10% plodova zrelo ili 10% semena karakteristične boje, suvo i tvrdo.
85 805 50% plodova zrelo ili 50% semena karakteristične boje, suvo i tvrdo.
89 809 Puno zrenje: seme na celoj biljci tipične boje i tvrdo.
9. Starenje
92 902 Lišće i stabla počinju da žute.
95 905 50% lišća žuto i uginulo.
97 907 Uginule biljke.
2.11. Kupusasto povrće (kupus, kelj, karfiol, prokelj, keleraba, slačica)
Faze razvoja kupusastog povrća koje formira glavice (kupus, kineski kupus, glavičasta salata)
Decimalni kod Opis
Drugi prsten Treći prsten
0. Klijanje, rast stabaoca
00 000 Suvo seme.
01 001 Početak bubrenja semena.
03 003 Završeno bubrenje semena.
05 005 Korenčići izbijaju iz semena.
07 007 Stabaoce sa kotiledonima probijaju omotač semena.
09 009 Nicanje: kotiledoni probijaju površinu zemlje.
1. Razvoj lista glavnog stabla
10 100 Kotiledoni potpuno razvijeni: vidljiva vegetaciona kupa ili početak pravog lista.
11 101 Prvi pravi list razvijen.
12 102 Drugi pravi list razvijen.
13 103 Treći pravi list razvijen.
1. 10. Nastavak razvoja faze do...
19 109 9 i više listova razvijeno.
2. Razvoj vegetacionog dela biljke koji se koristi za berbu
41 401 Početak formiranja glavice: dva najmlaĎa lista nisu razvijena.
43 403 Glavica dostigla 30% od očekivane veličine.
45 405 Glavice dostigle 50% od očekivane veličine.
47 407 Glavice dostigle 70% od očekivane veličine.
49 409 Glavice tipične veličine, oblik i čvrstoća.
5. Početak cvetanja
51 501 Glavno stablo unutar glavice počinje da raste.
53 503 Glavno stablo dostiglo 30% od očekivane dužine.
55 505 Vidljivi prvi cvetovi na glavnoj cvasti ali još uvek zatvoreni.
57 507 Vidljivi prvi cvetovi na sekundarnoj cvasti ali još uvek zatvoreni.
59 509 Prve cvetne latice vidljive: cvetovi još uvek zatvoreni.
6. Cvetanje
60 600 Prvi cvetovi sporadično otvoreni.
61 601 Početak cvetanja: 10% otvorenih cvetova.
63 603 30% otvorenih cvetova.
65 605 50% otvorenih cvetova.
67 607 Cvetanje se završava: većina latica opalo ili suvo.
69 609 Kraj cvetanja.
7. Razvoj ploda
71 701 Formirani prvi plodovi.
75 705 50% plodova dostiglo tipičnu veličinu.
77 707 70% plodova dostiglo tipičnu veličinu.
79 709 Plodovi dostigli veličinu.
8. Sazrevanje ploda i semena
81 801 Početak zrenja: 10% plodova zrelo ili 10% semena tipične boje, suvo i tvrdo.
85 805 50% plodova zrelo ili 50% semena tipične boje, suvo i tvrdo.
89 809 Puno zrenje: seme na celoj biljci tipične boje i tvrdo.
9. Starenje
92 902 Lišće i stablo počinju da žute.
95 905 50% lišća žuto i uginulo.
97 907 Uginule biljke.
Faze razvoja ostalog kupusastog povrća (karfiol, prokelj, brokoli i dr.)
Decimalni kod Opis
Drugi prsten Treći prsten
0. Klijanje, rast stabaoca
00 000 Suvo seme.
01 001 Početak bubrenja semena.
03 003 Završeno bubrenje semena.
05 005 Korenčići izbijaju iz semena.
07 007 Stabaoce sa kotiledonima probijaju omotač semena.
09 009 Nicanje: kotiledoni probijaju površinu zemlje.
1. Razvoj lista glavnog stabla
10 100 Kotiledoni potpuno razvijeni: vidljiva vegetaciona kupa ili početak pravog lista.
11 101 Prvi pravi list razvijen.
12 102 Drugi pravi list razvijen.
13 103 Treći pravi list razvijen.
1. 10. Nastavak razvoja faze do...
19 109 9 i više listova razvijeno.
2. Razvoj sekundarnih stabala
21 201 Vidljivo prvo sekundarno stablo.
22 202 Vidljivo drugo sekundarno stablo.
2. 20. Faze razvića se nastavljaju do ...
29 209 Vidljivo devet i više sekundarnih stabala.
3. Razvoj stabla ili rozete
33 303 Glavno stablo dostiglo 30% od očekivane visine tipične za sortu.
35 305 Glavno stablo dostiglo 50% od očekivane visine tipične za sortu.
37 307 Glavno stablo dostiglo 70% od očekivane visine tipične za sortu.
39 309 Glavno stablo dostiglo visinu tipičnu za sortu.
4. Razvoj vegetacionog dela biljke koji se koristi za berbu
41 401 Lateralni pupoljci počinju da se razvijaju (kelj pupčar). Počinje se formirati glavica karfiola i brokolija.
43 403 Prvi pupoljak još uvek čvrsto zatvoren (kelj pupčar). Glavica karfiola i brokolija dostigla 30% od očekivane veličine.
45 405 50% pupoljaka zatvoreno (kelj pupčar). Glavice karfiola i brokolija dostigle 50% od očekivane veličine.
47 407 70% od pupoljaka zatvoreno (kelj pupčar). Glavice karfiola i brokolija dostigle 70% od očekivane veličine.
49 409 Vršni pupoljci kelja pupčara još uvek zatvoreni. Glavice karfiola i brokolija tipične veličine, oblika i čvrstoće.
5. Početak cvetanja
51 501 Glavna cvast ispod najdonjih listova. Počinju da rastu grane cvasti.
55 505 Vidljivi prvi cvetovi ali još uvek zatvoreni.
59 509 Prve cvetne latice vidljive: cvetovi još uvek zatvoreni.
6. Cvetanje
60 600 Prvi cvetovi sporadično otvoreni.
61 601 Početak cvetanja: 10% otvorenih cvetova.
63 603 30% otvorenih cvetova.
65 605 50% otvorenih cvetova.
67 607 Cvetanje se završava: većina latica opalo ili suvo.
69 609 Kraj cvetanja.
7. Razvoj ploda
71 701 Formirani prvi plodovi.
75 705 50% plodova dostiglo tipičnu veličinu.
77 707 70% plodova dostiglo tipičnu veličinu.
79 709 Plodovi dostigli veličinu.
8. Sazrevanje ploda i semena
81 801 Početak zrenja: 10% plodova zrelo ili 10% semena tipične boje, suvo i tvrdo.
85 805 50% plodova zrelo ili 50% semena tipične boje, suvo i tvrdo.
89 809 Puno zrenje: seme na celoj biljci tipične boje i tvrdo.
9. Starenje
92 902 Lišće i stabla počinju da žute.
95 905 50% lišća žuto i uginulo.
97 907 Uginule biljke.
2.12. Ostalo povrće (krastavac, dinja, lubenica, bundeva, paradajz, paprika)
Faze razvoja krastavca, lubenice i bundeve
Decimalni kod Opis
Prvi prsten Drugi prsten
0. Klijanje
00 000 Suvo seme.
01 001 Početak bubrenja semena.
03 003 Završeno bubrenje semena.
05 005 Početak rasta korenčića.
07 007 Stabaoce sa kotiledonima probija kroz omotač semena.
09 009 Nicanje: Kotiledoni probijaju na površinu zemlje.
1. Razvoj lista
10 100 Kotiledoni potpuno razvijeni.
11 101 Prvi pravi list glavnog stabla razvijen.
12 102 Razvijen drugi pravi list na glavnom stablu.
13 103 Razvijen treći pravi list na glavnom stablu.
14 104 Razvijen četvrti pravi list na glavnom stablu.
15 105 Razvijen peti pravi list na glavnom stablu.
1. 10. Nastavak razvoja faze do ...
19 109 Razvijeno 9 i više listova na glavnom stablu (drugi prsten); 9 listova razvijeno na glavnom stablu (treći prsten).
110 10. list ili glavno stablo razvijeno.
11 Faza razvića se nastavlja do ...
119 Razvijen 19. list na glavnom stablu.
2. Formiranje sporednih stabala
21 201 Vidljivo prvo primarno - sekundarno stablo.
22 202 Vidljivo drugo primarno - sekundarno stablo.
2. 20. Razvoj se nastavlja do ...
29 209 Vidljivo 9 i više primarno - sekundarnih stabala.
221 Vidljivo prvo sekundarno stablo.
22. Faze razvića se nastavljalo do
229 Vidljivo deveto sekundarno stablo.
231 Vidljivo prvo tercijalno stablo.
2..
2NX
5. Početak cvetanja
51 501 Vidljiv prvi cvetni početak sa izduženom laticom na glavnom stablu
52 502 Vidljiv drugi cvetni početak sa izduženim laticama na glavnom stablu
5. 50. Faza se nastavlja do...
55 505 Vidljiv peti cvetni početak sa izduženim laticama na glavnom stablu
5. 50. Faza se nastavlja do
59 509 Vidljivo 9 i više cvetnih početaka sa izduženim plodnicima (ovariama) na glavnom stablu
521 Vidljiv prvi cvetni početak na sekundarnom stablu
531 Vidljiv prvi cvetni početak na tercijalnom stablu
6. Cvetanje
61 601 Otvoren prvi cvet na glavnom stablu
62 602 Otvoren drugi cvet na glavnom stablu
63 603 Otvoren treći cvet na glavnom stablu
64 604 Otvoren četvrti cvet na glavnom stablu
65 605 Otvoren peti cvet na glavnom stablu
66 606 Otvoren šesti cvet na glavnom stablu
67 607 Otvoren sedmi cvet na glavnom stablu
68 608 Otvoren osmi cvet na glavnom stablu
69 609 Otvoren deveti cvet na glavnom ili 9 i više cvetova na glavnom stablu već otvoreno.
621 Otvoren prvi cvet na sekunadarnom stablu
631 Otvoren prvi cvet na tercijalnom stablu
7. Razvoj ploda
71 701 Prvi plod na glavnom stablu dostigao tipičnu veličinu i oblik (za krastavce i tikve ovo je vreme berbe)
72 702 Drugi plod na glavnom stablu dostigao tipičnu veličinu i oblik
73 703 Treći plod na glavnom stablu dostigao tipičnu veličinu i oblik
74 704 Četvrti plod na glavnom stablu dostigao tipičnu veličinu i oblik
75 705 Peti plod na glavnom stablu dostigao tipičnu veličinu i oblik
76 706 Šesti plod na glavnom stablu dostigao tipičnu veličinu i oblik
77 707 Sedmi plod na glavnom stablu dostigao tipičnu veličinu i oblik
78 708 Osmi plod na glavnom stablu dostigao tipičnu veličinu i oblik
79 709 Devet i više plodova na glavnom stablu dostiglo tipičnu veličinu i oblik
8. Sazrevanje ploda i semena
81 801 10% plodova pokazuje tipičnu boju zrelog ploda
85 805 50% plodova pokazuje tipičnu boju zrelog ploda
87 807 70% plodova pokazuje tipičnu boju zrelog ploda
89 809 Puna zrelost: Plodovi imaju tipičnu boju zrelosti
9. Starenje
97 907 Biljke uginule.
Prilog 6 Piktogrami
za obeležavanje preparata1
____________
1) Usaglašeno sa FAO Guidelines on Good Labelling Practice for Pesticides, Rim, 1985, 1995.
1. Definicije termina
1) Piktogrami su simboli koji izražavaju poruku bez pisanja reči.
2) Piktogrami ističu mere predostrožnosti, odnosno opreza, specifične za svaki preparat.
2. Vrste piktograma
1) Piktogrami skladištenja - odnose se na bezbedno skladištenje, odnosno čuvanje preparata, i to je:
2) Piktogrami aktivnosti - odnose se na rukovanja preparatima u toku njihovog korišćenja, i to su sledeći:
3) Piktogrami saveta - odnose se na mere predostrožnosti, odnosno opreza pri primeni preparata, i to su sledeći:
4) Piktogrami upozorenja - odnose se na stepen opasnosti preparata za životnu sredinu, odnosno opasnost za toplokrvne životinje i ribe, i to su sledeći:
3. Veličina piktograma
1) Veličina piktograma se prilagoĎava veličini pakovanja, odnosno deklaracije ali ne sme biti manja od 7 x 7 mm.
2) Za deklaracije na pakovanjima čija je zapremina 1 - 5 l preporučena veličina je 15 x 15 mm.
4. Boja piktograma - piktogrami se štampaju u crnoj i beloj boji.
5. Pozicija na deklaraciji pakovanja
1) Piktogrami moraju biti integralni deo teksta deklaracije.
2) Nalaze se na dnu deklaracije, poreĎani u jednoj liniji (u daljem tekstu: linija sadržaja), na beloj podlozi.
3) Grafički prikaz znaka ili znakova opasnosti, sa natpisom (natpisima), zauzima centralnu poziciju linije sadržaja, a piktogrami se rasporeĎuju sa njegove leve i desne strane.
4) Piktogrami aktivnosti rukovanja se nalaze na levoj strani od znaka opasnosti. Kombinuju se uvek sa piktogramima saveta, povezani u jedan okvir.
5) Piktogrami aktivnosti aplikacije se nalaze na desnoj strani od znaka opasnosti. Kombinuju se uvek sa piktogramima saveta, povezani u jedan okvir.
6) Sledeći piktogrami su obavezni za sve pesticide:
a) piktogram "Čuvati pod ključem i van domašaja dece", a nalazi se uvek levo od piktograma vezanih za aktivnosti rukovanja;
b) piktogram "Posle upotrebe dobro se oprati", a nalazi se uvek desno od piktograma vezanih za aktivnosti aplikacije.
7) Piktogrami upozorenja se nalaze uvek na desnoj strani od piktograma "Posle upotrebe dobro se oprati".
8) Za pesticide koji su formulisani za direktnu primenu ne stavljaju se piktogrami aktivnosti rukovanja.
Primer deklaracije sa piktogramima
Primeri pravilnog korišćenja piktograma za obeležavanje pesticida
