ÌÝÄÐÝÕ¿ÉН ЭРХТЭНИЙ ФИЗИОЛОГИ

ÀÃÓÓËÃÀ Ìýäðýõ¿éí ýðõòýíèé ôèçèîëîãè Õàðààíû ìýäðýõ¿é Ñîíñãîëûí ìýäðýõ¿é Òýíöâýðèéí ìýäðýõ¿é ¯íýðëýõ ìýäðýõ¿é Àìòëàõ ìýäðýõ¿é Áèåèéí ìýäðýõ¿é ªâäºëòèéí ìýäðýõ¿é Äîòîð ýðõòýíèé ìýäðýõ¿é

ÌÝÄÐÝÕ¿ÉÍ ÝÐÕÒÝÍÈÉ ÔÈÇÈÎËÎÃÈ Õ¿í õ¿ðýýëýí áóé îð÷íîî ìýäðýõ¿éí ýðõòýíèé

á¿òýö ¿éë àæèëëàãààãààð òàíèí ìýäíý.Õ¿íä õàðàõ,ñîíñîõ,¿íýðëýõ,àìòëàõ,õ¿ðýëöýõ õýìýýõ 5í ìýäðýõ¿éãýýð ãàäààä äîòîîä îð÷íû òàëààðõ ìýäýýëëèéã õ¿ëýýí àâ÷ þìñ ¿çýãäëèéã òàíèí ìýäýæ,îð÷èíäîî èäýâõòýé äàñàí çîõèöîæ,àìüäðàõ áîëîìæîî íýìýãä¿¿ëäýã.

Ìýäðýõ¿éí ýðõòíèé á¿òýö ¿éë àæèëëàãààíû îíöëîã íü îáúåêòèâ áîëîí ñóáúåêòèâ øèíæòýé.

Îáúåêòèâ Ìýäðýõ¿éí ýðõòíèé öóñàí õàíãàìæ,ãàäààä äîòîîä öî÷ðóóë,ðåöåïòîð,äàìæóóëàõ çàì,òºâ ãýõ ìýò

Ñóáúåêòèâ Ìýäðýìæ áîëîí îéëãîëòîíä òóëãóóðëàí ¿¿ñýõ õýë ÿðèà,áè÷ãèéí õýë ã.ì

ÎÍÖËÎÃ ØÈÍÆ Ìýäðýõ¿éí ýðõòýí á¿ð

ðåöåïòîð,äàìæóóëàõ çàì,òºâ ãýñýí ãóðâàí õýñýãòýé.

Òîõèðñîí öî÷ðîëòîé Гýðýë 16000-20000ãö äàâòàìæòàé

äóóíû äîëãèîí Ýðõòýí á¿ð öî÷ðîëä äàñàõ ÷àäâàðòàé Õ¿í á¿ðò õàðèëöàí àäèëã¿é õºãæäºã Ìýäðýõ¿éí ýðõòí¿¿ä íü ìýäýð÷ ñýòãýõ

òàíèí ìýäýõ¿éí ìàòåðèàëëàã ¿íäýñ áîëíî.

ÌÝÄÐÝÕ¿ÉÍ ÒÎÃÒÎËÖÎÎÍÛ ÄÀÑÀËÒ ÁÓÞÓ ÀÄÀÏÒÀÖÈ Ìýäðýõ¿éí äàñàëò ãýäýã íü öî÷ðóóëûí

¿éë÷ëýëèéí õóãàöààíààñ õàìààð÷ ìýäðýõ¿éí ýðõòíèé ìýäðýõ ÷àíàð áóóðàõûã õýëíý.

Óäààí äàñàëò:Ìýäýýëëèéã ñóë áàéäëààð äàìæóóëíà.

Ò¿ðãýí äàñàëò:¯ðãýëæëýí ¿éë÷ëýõ öî÷ðóóëûí äîõèîã òàðõèíä èëãýýäýãã¿é.

Òýíöâýðèéí áîëîí áóë÷èí øºðìºñíèé õ¿ëýýí àâóóðò äàñàëò ÿâàãäàõã¿é

ÕÀÐÀÀÍÛ ÌÝÄÐÝÕ¿É Ìýäðýõ¿éí ìýäýýëëèéí 90%-èéã õàðààíû

ìýäðýõ¿éãýýð õ¿ëýýí àâäàã.Í¿äíèé àëèìíû á¿òýö:

Õîëòîñëîã á¿ðõ¿¿ë-í¿äíèé ãàäíà òàëààð á¿ðõýíý.

Êîíüþêòèâ-ñóäàñëàã Ýâýðëýã á¿ðõ¿¿ë-õàìãààëàõ òóíãàëàã á¿òýö

Í¿ÄÍÈÉ ÃÝÐÝË ÕÓÃÀËÀÕ ÒÎÃÒÎËÖÎÎ Ýâýðëýã á¿ðõ¿¿ë Í¿äíèé óðä òàñàëãààíû øèíãýí Áîëîð Í¿äíèé öºöãèé ýäãýýðýýñ á¿òñýí äºðâºí

ãàäàðãóóãààð ãýðëèéã õóãàëíà.Ãýðëèéã äèîïòðè ãýñýí íýãæýýð õýìæèíý. Îéðûí þì õàðàõ 70.5D Õîëûí þì õàðàõ 59D

Í¿ÄÍÈÉ ÇÎÕÈÐÎË ÁÓÞÓ ÀÊÊÎÌÄÀÖÈ Ýíý íü ÿíç á¿ðèéí çàéä áàéãàà ç¿éëèéã òîä

õàðàõ í¿äíèé äàñàõ ÷àäâàð þì. Õ¿¿õýí õàðàà-Ãýðýë èõ áàãà îðîõ õýìæýýã

òîõèðóóëíà.Ýíý íü öàãèðàã áîëîí öàöðàã áóë÷èíòàé õîëáîîòîé.

Áîëîð íü ã¿äãýð ëèíç þì.Ãýðëèéã õóãàëààä òîðëîã á¿ðõ¿¿ë äýýð òóñãàõ ¿¿ðýãòýé.Èéìýýñ õýëáýð õýìæýýãýý ººð÷ëºõ ÷àäâàðòàé.Ýíý íü öàöðàã ñîðìóóñëàã àãøèëò ñóëðàëòòàé õîëáîîòîé.

Í¿ÄÍÈÉ ÒÎÐËÎÃ Á¿ÐÕ¿¿Ë

Îëîí äàâõðààò ýñ¿¿äýýñ òîãòäîã. - Õó÷óóð ýñ - ñàâõàíöàð ýñ- Ðîäîïñèí ãýñýí íºñººíººñ

á¿òíý -ëîíõîíöîð ýñ - Éîäîïñèí ãýñýí íºñººíººñ á¿òäýã.ªíãèéã ìýäýðäýã -2 òóéëò ýñ -õºâä õýëáýðèéí ýñ -õýâòýý ýñ -çàíãèëààò ýñ

ÕÀÐÀÀÍÛ ÃÀÆÈÃ Ãèïåðìåòðîïè-Òîðëîã á¿ðõ¿¿ëèéí öààíà

òóñíà.Íýìýõ øèëýýð çàñíà(îéðûí õàðàà ìóóäàõ) Ìèîïè-Ãýðýë òîðëîã á¿ðõ¿¿ëèéí íààíà

òóñíà.Õàñàõ øèëýýð çàñíà(Õîëûí õàðàà ìóóäàõ)

Õàðààíû ºí㺠ìýäðýìæèéí ãàæèã Ýðýãòýй÷¿¿äèéí 8%,ýìýãòýû÷¿¿äèéí 0.5%

èéì ãàæèãòàé. Òðèõðîìàò-Õýâèéí(óëààí,íîãîîí,õºõ) Äèõðîìàò-2 ºíãèéã õàðíà Ìîíîõðîìàò-Õàð öàãààíûã õàðíà.

ÒÝÍÖÂÝÐÈÉÍ ÌÝÄÐÝÕ¿É Òýíöâýðèéí ñèñòåì íü õàðààíû áîëîí áèåèéí

ìýäðýõ¿éí ñèñòåìèéí õàìòààð õ¿íèé áèåèéí òýíöâýðèéí îðîí çàéã õàäãàëæ ºãäºã.Ýðãýëäýõ õºäºë㺺íèé ¿åä îòîëèòûí àïïàðàòààð óðñàõ ýíäîëèìôûí íºëººãººð õ¿ëýýí àâóóð ýñ¿¿äèéí ¿ñëýã¿¿ä íýã òàëðóóãàà íóãàëàð÷ ñýðýë ¿¿ñýýä ìýäðýëèéí øèðõýãýýð äàìæèæ óðòàâòàð òàðõèíä-áóëüáàð-âåñòèáóëÿð êîìïëåêñ-ÒÌÒ(íóãàñ,áàãà òàðõè,í¿ä õºäºëãºõ Ẻì,ÈÒÃ,ÒÁ âåãåòàòèâ çàíãèëàà) î÷èæ òýíöâýðèéã õàäãàëíà.¯ñëýã¿¿ä ýñðýã ÷èãëýëýýð íóãàðâàë ñààòàë ¿¿ñíý.

¯ÍÝÐËÝÕ ÌÝÄÐÝÕ¿É

10 ñàÿ îð÷èì õ¿ëýýí àâóóð ýñýýñ á¿òíý.Ýñ á¿ð íü 6-12 ñîðìóóñòàé.Ýñ¿¿ä íü 2 òóòàìä øèíý÷ëýãääýã.

Äýãäýìõèé áîäèñûí ìîëåêóë õàìðûí õºíäèéä îðîîä ðåöåïòîð ýñèéí ñîðìóóñ áîëîí ¿íýðèéí óóðàãòàé õîëáîãäîíî.Ýíý óóðàã íü àäåíèëàòöèêëàçà ôåðìåíòèéã èäýâõæ¿¿ëæ öÀÌÔ íèéëýãæ¿¿ëíý.öÀÌÔ-ûí àãóóëàìæ íýìýãäýæ íàòðûí ñóâàã íýýãäýí ìýäðýëèéí øèðõýãýýð ñýðýë äàìæèíà.

ÀÌÒËÀÕ ÌÝÄÐÝÕ¿É Õ¿íä 10 ìÿíãà îð÷èì àìòëàõ áóëöóó áàéíà.1

áóëöóó íü 2-6 ðåöåïòîð ýñ,òóëãóóð ýñýýñ á¿òíý.¯íäñýí äºðâºí àìò áàéíà.Ãàøóóí,øîðâîã,èñãýëýí,÷èõýðëýã.

Àìòëàõ áîäèñ áóëöóóòàé õàðèëöàí ¿éë÷èëñíýýñ õîéø 10-15 ñåê-ûí äàðàà ¿éëèéí ïîòåíöèàë ¿¿ñíý.

Àìòíû ñýðýë òàðõèíû áàãàíûí íýã÷èëñýí áàãöààð òàëàìóñûí íóì õýëáýðèéí Ẻ캺ð ÈÒÃ-ä î÷íî.

×èõýðëýã,øîðâîãò õóðäàí,ãàøóóí èñãýëýíä àìòàíä óäààí äàñíà.

ÁÈÅÈÉÍ ÌÝÄÐÝÕ¿É

Àðüñíû áîëîí ÿñ áóë÷èíãûí àïïàðàòûí ìýäðýõ¿é õàìðàãäàíà.Õ¿íèé àðüñ 1.4-2.1ì2 ðåöåïòîðûí òàëáàéòàé.

Õóðóóíû ºíäºã,àëãà,õºëèéí óë,óðóóë,áýëýã ýðõòýíä ðåöåïòîðûí Ẻãíºðºë èõ áàéíà.

Ìåðêåëèéí äèñê,Ìåéñíåðèéí áèåíöýð¿¿ä õ¿ðýëöýõ ìýäðýõ¿éí ðåöåïòîðûí ¿¿ðýãòýé.

Ôàòåð-Ïà÷èíèé áèåíöýð äàðàëò äîðãèëòûã ìýäýðíý.

Ìåõàíèê öî÷ðîëûí íºëººãººð àðüñíû õ¿ëýýí àâóóðóóä äåôîðìàöàä îðæ,íàòðè èîíû ñóâàã íýýãäýæ äåïîëÿðèçàöè ¿¿ñч òºâð¿¿ ñýðýë äàìæèíà.

Õàëóóíûã ìýäðýõ +20+50°Ñ Õ¿éòíèéã ìýäðýõ -10-41°Ñ

ÄÎÒÎÐ ÝÐÕÒÍÈÉ ÌÝÄÐÝÕ¿É

Äîòîîä ýðõòíèé ìýäðýõ¿é íü äîòîîä îð÷íû ººð÷ëºëòèéí ìýäýýëëèéã òºâ¿¿äýä íü õ¿ðãýæ äîòîîä ýðõòíèé ¿éë àæèëëàãààã ðåôëåêñýýð òîõèðóóëàõ íºõöºë á¿ðä¿¿ëíý.Æ.íü:

Хîäîîäíû ø¿¿ñ ÿëãàðàõ, өтгөн шингэн ÿëãàðàõ,õàíèàëãàõ,Ẻëæèõ ã.ì

Èíòåðîðåöåïòîðóóäààñ ìýäýýëýë òýíýã÷ ìýäðýë,ãýäýñíèé áîëîí ààðöãийí ìýäðýë¿¿äýýð ÒÌÒ-íû õîëáîãäîõ òºâ¿¿äýýð äàìæèí ÈÒÃáîëîí ò¿¿íèé òóñëàõ á¿òöýä î÷íî.

ªÂĺËÒÈÉÍ ÌÝÄÐÝÕ¿É

ªâäºëòèéã ìýäðýõ õ¿ëýýí àâóóðóóä ñýðýëä îðîõ ìåõàíèçì:Õýò õ¿÷òýé ãýìòýýõ ¿éëäýë ýñèéí àìüñãàëûí ôåðìåíòýä íºëººëæ Í-ûí àãóóëàìæ ººð÷ëºãäñºíººñ ºâäºëò ¿¿ñíý.̺í ãýìòñýí ýä ýñýýñ ãèñòàìèí,óóðàã õàéëóóëàõ ôåðìåíò ÿëãàð÷ ýñ çàâñðûí øèíãýíä îðæ ïîëèïåïòèäèéã ¿¿ñãýí Ñ á¿ëãèéí ìýäðýëèéí øèðõýãèéí òºãñãºëèéã öî÷ðîîæ ºâäөëò ¿¿ñãýíý.ªâäºëò íü îíîøийí ÷óõàë à÷ õîëáîãäîëòîé.

СОНСГОЛЫН МЭДРЭХҮЙ

Гадна чих нь дэлбээ,сонсголын гадаад суваг,чихний хэнгэргээс тогтоно.

Дэлбээ нь дууны долгионыг цуглуулах,гадаад суваг болон чихний хэнгэрэг нь түүнийг дамжуулах үүрэгтэй.

Дунд чихэнд алх,дөш,дөрөө хэмээх өөр хоорондоо холбоо бүхий гурван яс байдаг.

Алхны бариул нь чихний хэнгэрэг,дөрөөний таваг нь дотор чихний зуйван цонхонд бэхлэгдсэн байна.

Эдгээр яснууд нь дууны долгионыг гадаад чихний агаарын орчноос дотоод чихний шингэн орчинд хамгийн үр ашигтай дамжуулах хөшүүргийн үүрэг гүйцэтгэнэ.

Дотор чихэнд сонсголын болон тэнцвэрийн мэдрэхүйн рецептор байрлана.Сонсголын рецептор нь дун юм.Дунгийн ясан суваг нь тэнцвэрийн болон суурийн мямбранаар дээд,доод,дунд гэсэн гурван сувагт хуваагдана.

Дээд,доод суваг нь перилимфээр,дунд суваг нь эндолимфээр дүүргэгдсэн байна.

Перилимф нь цусны сийвэн болох тархи-нугасны шингэнтэй төстэй бөгөөд Na+ ихтэй байдаг.

Харин эндолимф нь K+ ихтэй эсийн доторх шингэнтэй төстэй.

ДУНД СУВАГТ СОНСГОЛЫН РЕЦЕПТОР БАЙРЛАНА.ЭНЭ РЕЦЕПТОР НЬ 4 ЭГНЭЭ ҮСЛЭГ ЭСҮҮДЭЭС ТОГТОНО.ЭДГЭЭР ЭСҮҮД НЬ ЭНДОЛИМФЭД ДҮРЭГДЭЖ БҮРХҮҮЛ МЯМБРАНТАЙ ШҮРГЭН БАЙРЛАНА.

ДУУНЫ ДОЛГИОН ДУНГААР ТАРХАХ МЕХАНИЗМ

БУЛЧИН ҮЕ-ХОЛБООНЫ МЭДРЭХҮЙ

Хүний булчинп 3 төрлийн хүлээн авуур байна.

1.Булчингийн ээрүүлийн анхдагч төгсгөл-Экстрафузаль ширхэгтэй зэрэгцээ орших бөгөөд булчин сунахад томорч,агшихад жижгэрч байдаг.

2.Булчингийн ээрүүлийн 2догч төгсгөл-Булчинг сааталд оруулна.

3. Шөрмөсний Гольджийн рецептор-Булчингийн хүчний агшилтын тухай мэдээллийг дамжуулна.

АРЬС БОЛОН БУЛЧИН ҮЕ-ХОЛБООНЫ РЕЦЕПТОРООС ЭХ АВСАН СЭРЭЛ НУГАСАНД ОЧИЖ 3 ҮНДСЭН ЗАМААР ДЭЭД ТӨВҮҮДДЭЭ ОЧНО.

1.Лемнисковын зам-сэрэл их тархины сомато сенсор бүсэд очиж нэгтгэн дүгнэгдэж,ухамсарлагдаж,шинэ хөдөлгөөний дадал боловсруулах мэдрэхүйн хангамжийн бий болгоно.

2.Нугас-таламусын зам-Мэдээлэл удаан дамжиж,цочролыг янз бүрийн шинжээр нь сайн ялгана.

3.Морины хажуугийн зам

Анхаарал тавьсанд баярлалаа.

Анхаарал тавьсанд баярлалаа.