7
 Giáo trình Bnh nhim 86 VIÊM HNG  BS. Nguyn Văn Ký  Mc tiêu hc tp 1.  Nêu được các nguyên nhân, đặ c đ im lâm sàng và phư ơng pháp chn đoán viêm hng 2. Trình bày được cách xt rí, điu trcác trường hp viêm hng  Ni dung I. ĐỊNH NGHĨA Viêm hng là tình trng viêm amidan và/hoc viêm hu hng, gây đau rát hng tnhiên hoc khi nut thc ăn, ung nước. Đây là triu chng thường gp trong bnh truyn nhim, thường có thgây nhiu biến chng, đôi khi nng. II. NGUYÊN NHÂN (Bng 1 và 2) Đối vi tt ccác la tui, hơn 50% trường hp viêm hng là do v irus. 1. Viêm hng đỏ-ht Thường gp nht, do các nguyên nhân: - Virus: là tác nhân gây bnh thường nht, gm  Rhinovirus, Coronavirus,  Adenovirus, Myxovirus influenzae  para-influenzae, RSV, EBV (Epstein-  Barr virus), hoc HIV (hiếm). - Vi khun: chính là  Liên cu khun nhó m A   -tán huyết  (chiếm # 15% tt ctrường hp viêm hng), hiếm hơn là  Liên cu khun nhóm B, C, F, G,  Neisseria gonorrhoeaes ... Bng 1: Tác nhân vi sinh gây viêm hng VI SINH VT VIÊM HNG ĐỎ - HT VIÊM HNG GIMC VIÊM HNG MN NƯỚC VIÊM HNG LOÉT Virus  Rhinovirus, Coronavirus,  Adenovirus, M. influenzae và para- influenzae, RSV,  EBV, HIV  EBV  Echo, Coxackie (Enterovirus)  HSV, VZV Vi khun  Liên cu A ß-tán huyết  Liên cu khun B, C,  F, G C.diphteriae  F. necrophorum +1 loi Borrelia T. pallidum 2. Viêm hng gimc - Virus: EBV là ngu y ên nhân thường nht gâ y bnh tăng đơn nh ân nhim trùng. - Vi khun: Corynebacterium diphteriae  (bch hu).

6 Benh TN 2011- Viem Hong

Embed Size (px)

DESCRIPTION

33

Citation preview

  • Gio trnh Bnh nhim

    86

    VIM HNG

    BS. Nguyn Vn K

    Mc tiu hc tp

    1. Nu c cc nguyn nhn, c im lm sng v phng php chn on

    vim hng

    2. Trnh by c cch x tr, iu tr cc trng hp vim hng

    Ni dung

    I. NH NGHA

    Vim hng l tnh trng vim amidan v/hoc vim hu hng, gy au rt hng t

    nhin hoc khi nut thc n, ung nc. y l triu chng thng gp trong bnh

    truyn nhim, thng c th gy nhiu bin chng, i khi nng.

    II. NGUYN NHN (Bng 1 v 2)

    i vi tt c cc la tui, hn 50% trng hp vim hng l do virus.

    1. Vim hng -ht

    Thng gp nht, do cc nguyn nhn:

    Virus: l tc nhn gy bnh thng nht, gm Rhinovirus, Coronavirus,

    Adenovirus, Myxovirus influenzae v para-influenzae, RSV, EBV (Epstein-

    Barr virus), hoc HIV (him).

    - Vi khun: chnh l Lin cu khun nhm A -tn huyt (chim # 15% tt c

    trng hp vim hng), him hn l Lin cu khun nhm B, C, F, G,

    Neisseria gonorrhoeaes ...

    Bng 1: Tc nhn vi sinh gy vim hng

    VI

    SINH VT

    VIM HNG -

    HT

    VIM HNG

    GI MC

    VIM HNG

    MN NC

    VIM HNG

    LOT

    Virus

    Rhinovirus,

    Coronavirus,

    Adenovirus, M.

    influenzae v para-

    influenzae, RSV,

    EBV, HIV

    EBV

    Echo, Coxackie

    (Enterovirus)

    HSV, VZV

    Vi khun

    Lin cu A -tn

    huyt

    Lin cu khun B, C,

    F, G

    C.diphteriae

    F. necrophorum

    +1 loi Borrelia

    T. pallidum

    2. Vim hng gi mc

    - Virus: EBV l nguyn nhn thng nht gy bnh tng n nhn nhim trng.

    - Vi khun: Corynebacterium diphteriae (bch hu).

  • Gio trnh Bnh nhim

    87

    3. Vim hng mn nc

    - Virus: l tc nhn gy bnh duy nht, gm Herpes simplex (HSV), Virus thu

    u-zona (VZV), hoc Enterovirus (Echo, Coxackie virus).

    4. Vim hng lot

    Vi khun: do kt hp cu vi khun k kh, Fusobacterium necrophorum v

    mt xon khun thuc loi Borrelia, hoc do Treponema pallidum (giang

    mai).

    Bng 2: Nguyn nhn nhim trng cu vim hng cp

    VI SINH VT HI CHNG/ BNH T L (%)

    Nhim virus:

    Rhinovirus (100 types & 1 subtype)

    Coronavirus (> 3 types)

    Adenovirus (types 3, 4, 7, 14, 21)

    HSV (types 1 & 2)

    Parainfluenza virus (types 1-4)

    Influenza virus (types A & B)

    Coxackie virus A

    EBV

    CMV

    HIV-1

    Nhim vi khun:

    Streptococcus -hemolytic nhm A

    Streptococcus -hemolytic nhm C

    Vi khun k kh hn hp

    Neisseria gonorrhoeae

    Corynebacterium diphteriae

    Corynebacterium ulcerans

    Corynebacterium hemolyticum

    Yersinia enterocolitica

    Treponema pallidum

    Nhim Chlamydia:

    Chlamydia pneumoniae

    Nhim Mycoplasma:

    Mycoplasma pneumoniae

    Mycoplasma hominis (type 1)

    Khng bit

    Cm thng

    Cm thng

    St vim hngkt mc, bnh h hp

    cp

    Vim li, ming, hu hng

    Cm thng, tc thanh qun

    Cm

    Vim hng mn nc

    Tng n nhn nhim trng

    Tng n nhn nhim trng

    S nhim HIV

    Vim hng/amidan, tinh hng nhit

    Vim hng/amidan

    Vim li, hng (Vim hng Vincent)

    Vim/pxe quanh amidan

    Vim hng

    Bch hu

    Vim hng, bch hu

    Vim hng, ban dng tinh hng

    Vim hng, vim rut (nongi)

    Giang mai k II

    Vim phi / ph qun / hng

    Vim phi / ph qun / hng

    Gy vim hng ngi tnh nguyn

    20

    5

    5

    4

    2

    2

    < 1

    < 1

    < 1

    < 1

    1530

    510

    < 1

    < 1

    < 1

    1

    < 1

    < 1

    < 1

    < 1

    Khng r

  • Gio trnh Bnh nhim

    88

    III. LM SNG

    Cc triu chng c nng (s mi, ho ...) xy ra nhanh, kt hp au rt hng t

    nhin vi nut au, v i khi vi au tai trong bnh cnh st. Cng st thay

    i tu theo nguyn nhn. tr em thng c nn ma hoc au bng.

    Khm hu hng cho php chn on khi thy cc triu chng vim thay i tu

    th:

    1. Vim hng -ht

    Trong vim hng , hu b vim, ph, nhng khng tit dch r, hai amydale to.

    Trong vim hng ht, amidan b ph mt lp trng lm tm, d bc v bao ph

    lp nim mc sung huyt. C mt hoc nhiu hch to i km, di gc xng

    hm.

    Kh phn bit vim hng do lin cu khun vi vim hng do virus:

    1.1. Vim hng do lin cu khun: khi pht t ngt, st > 39o C, nut au

    d di, hai amydale sng to hoc ht, hch c to i km, au v pht ban

    dng tinh hng ban. t s mi v ho (nh vim hng do virus).

    C th gy bin chng ti ch nh: vim ty quanh amygdale, pxe thnh sau

    hu ...; bin chng ton thn nh: hi chng vim sau khi nhim lin cu (bnh

    thp, vim cu thn cp), bin chng nhim c (tinh hng ban, hi chng sc

    nhim c).

    Hnh 1 . Vim hng do nhim Streptococcus

    1.2. Vim hng do virus: khi pht t t, st, hng ph nh v , c ho, s

    mi, khan ting (nhng cng c trong 1/4 1/3 vim hng do lin cu khun),

    au c, mt mi. Thng ly lan thnh dch.

    Vim hng do Adenovirus thng km vim kt mc ( trng hp).

    St v vim hng khng xut tit thng thy vi tun sau khi nhim HIV.

    Triu chng thng gim sau 3 hoc 4 ngy v a s khi sau 1 tun.

  • Gio trnh Bnh nhim

    89

    2. Vim hng gi mc

    Khm thy mt lp gi mc mu xa c hoc hi xm trn ln trn amydale.

    Hnh 2 . Vim hng gi mc

    2.1. Tng n nhn nhim trng: xy ra chnh thanh thiu nin. Vim

    hng trc tin l ht (rt au), ri pht trin dn thnh gi mc, khng dnh

    v thng cha li g, kt hp vi ban xut huyt vm ming. St, c hch

    to lan to, gm c hch c sau, mt mi ko di. lch to trong trng hp.

    C th gy bin chng: ti ch nh ph n huamydale; ton thn nh thiu

    mu tn huyt, xut huyt gim tiu cu, tn thng thn kinh.

    2.2. Bch hu hng: gi mc lan rng, xm ln c li g, dnh v khng

    bc c. Hch to nm di gc xng hm. C th gy bin chng: ti ch

    nh nght th, suy h hp cp, v bin chng do c t nh vim c tim,

    tn thng thn kinh.

    3. Vim hng mn nc

    C nhng mn nc nh, trn nim mc vim hu hng, v nhanh li cc vt

    st nh, ph mt lp hi trng v bao quanh bi mt qung vim.

    3.1. S nhim herpes: xy ra tr em v thanh nin, vim hng thng kt

    hp vi vim liming lan to, gy bin chng vim nomng no hoc hng

    ban a dng. c im cu nhim virus Herpes l c nhiu mn nc v cc

    vt lot nng trn vm hu.

    3.2. Nhim virus Coxsackie A (Herpangina): xy ra tr nh t 1 7 tui,

    trong cc v dch ma h. Vi nhng triu chng: st, au c, vim hng hu

    v sang thng mn nc trn vm hu, gia li g v amygdale. Din bin

    tt trong vi ngy.

    3.3. Thu u: nt u (mn nc) mc hu hng, hnh dng nh ngoi

    da, khi v thnh vt lot, ng vy.

    3.4. Zona hu: mn nc ch mt bn v nm trong vng thn kinh s IX

    hoc s V.

  • Gio trnh Bnh nhim

    90

    4. Vim hng lot

    C vt lot amygdale, i khi lan n vm ming, hoc phn sau hu hng.

    4.1. Vim hng Vincent: thng gp nht. Triu chng lm sng gm: st

    va, hi th hi, nut au mt bn, khm hng thy mt vt lot su c bao

    ph bi mng hi xm, khng dnh, mm khi s v hch to i km. C th gy

    bin chng ho m ti ch, vim ty quanh amygdale, tc tnh mch cnh vi

    nguy c lp mch nhim trng v nhi mu phi.

    Hnh . Vim hng Vincent

    4.2. Sng giang mai: mt vt lot nng, t au, cng khi thm khm hu.

    Trng hp vim hng lot dai dng, bt tr vi khng sinh liu php, phi tm

    mt bnh v mu, bnh khng c bch cu ht, hoc bnh bu tng sinh.

    IV. CHN ON

    Hi chng lm sng i khi cn c xc nh chn on bng cc xt nghim:

    - Cng thc mu: BC > 12.000 /mm3 trong vim hng do lin cu khun.

    - Soi, cy pht hng: lin cu khun, trc khun bch hu (cy trn mi trng

    Loeffler), Neisseria gonorrhea (c th tm thy trn mi trng Thayer

    Martin hoc mi trng thch hp khc), vim hng Vincent c chn on

    bng pht nhum Crystal violet, thy nhiu Fusobacteria v xon khun.

    - Cy mu: khi nghi ng nhim trng huyt sau vim hng.

    - Tests chn on nhanh: Streptococcus A (chuyn bit nhng khng nhy

    lm),

    - Phn ng huyt thanh: giang mai (VDRL), tng n nhn nhim trng (Paul

    Bunnel), nhim HIV (ELISA, Western Blot ...).

    V. IU TR

    1. iu tr c hiu

    1.1. Vim hng do lin cu khun nhm A: dng cc loi penicilline (V,

    ampi, ), macrolide (erythromycine, ), hoc cho ung cephalosporine th

  • Gio trnh Bnh nhim

    91

    h 1 (cefadroxil, cefaclor, ) trong 10 ngy. Bt u iu tr trong vng 1

    tun sau khi khi pht s nga bnh thp v sau (penicilline l thuc duy

    nhat chng minh nga c bnh thp).

    1.2. Bch hu: dng ngay (c khi nghi ng) SAD v penicilline G trong 14

    ngy.

    1.3. Vim hng Vincent: dng penicilline V trong 10 ngy. C th dng

    penicilline V phi hp vi metronidazole, hoc Clindamycine n c. Khi

    d ng vi cc lactamine, thay bng mt metronidazole.

    1.4. Sng giang mai: dng penicilline G, hoc cc cycline, erythromycine.

    1.5. Vim hng do siu vi (EBV, mn nc, ): amantadine cho sm c hiu

    qu i vi virus cm tp A. Acyclovir v foscarnet c gi tr trong iu tr

    vim hng do nhim virus nhm Herpes.

    2. iu tr triu chng

    - Ngh ngi.

    - Sc hng vi nc mui m.

    - Cho ung thuc gim au, h st: i vi tr em t 612 tui, ibuprofen tt

    hn acetaminophen.

    TI LIU THAM KHO

    1. APPIT. Angines. Dans Maladies Infectieuses et Tropicales, E. Pilly, 17

    dition, 2M2, 2000, Chapitre 14 (p. 135 138).

    2. APPIT. Infections ORL. Dans LE POPI, 4 dition, Chapitre 22.

    3. Jack M. Gwaltney, Jr. Pharyngitis. In Mandell, Douglas and Bennetts

    Principles and Practice of Infectious Diseases, 4th edition, 1995, Chapter

    40 (pp566571).

    4. Marlene durand, Michael Joseph, Ann Sullivian Baker. Infections of the

    upper respiratory tract. In Harrisons Principles of Internal Medicine, 14th

    edition, 1998, Chapter 30.

  • Gio trnh Bnh nhim

    92

    CU HI TRC NGHIM

    1. Tc nhn gy vim hng mn nc thng l:

    A. Vi khun

    B. Virus

    C. Rickettsia

    D. K sinh trng

    E. Tt c a, b, c, d

    2. Vim hng lot thng gp nht l:

    A. Vim hng do lin cu khun

    B. Vim hng Vincent

    C. Sng giang mai

    D. Vim hng do virus

    3. Vi khun chnh gy vim hng ht l:

    A. T cu vng

    B. No m cu

    C. Lin cu khun nhm A tn huyt

    D. Ph cu

    4. Bnh no c cc c im sau: xy ra chnh thanh thiu nin. Vim hng

    trc tin l ht, ri pht trin dn thnh gi mc, khng dnh v thng cha

    li g, kt hp vi ban xut huyt vm ming. C hch to lan to, gm c hch

    c sau.

    A. Vim hng do lin cu khun

    B. Vim hng do virus

    C. Tng n nhn nhim trng

    D. Vim hng Vincent

    P N: 1. B 2. B 3. C 4. C