8/10/2019 57227383 Ultrazvuna Obrada Postrojenje

1/14

Univerzitet u SarajevuMainski fakultet Sarajevo

Nekonvencionalni tehnoloki postupci

Postrojenja za ultrazvunu obradu (USM)

pripremio

!ati" #smer

8/10/2019 57227383 Ultrazvuna Obrada Postrojenje

2/14

$

Ultrazvu

naobrada(U

SM)%uvod

nenapomene

Ultrazvuna obrada (USM)%uvodne napomene

Praktina primjena ultrazvuka zasnovana je na koritenju ultrazvunih vibracija&

''& *odine francuski fiziar +an,even (P& +an*evin) je dobio ultrazvune

oscilacije na osnovu piezoelektrino* efekta& -oriste"i analo*ni efekatma*netostrikcije konstruisani su e"e koriteni ma*netostrikcijski ultrazvunivibratori&

./%tih *odina dvadeseto* stolje"a ameriki in,enjer +& 0elemut koriste"imo*u"nost drobljenja abraziva ultrazvukom1 otkrio je dimenzionu ultrazvunu

obradu&

Ultrazvuna obrada (Ultrasonic Machinin*) je nekonvencionalni postupak obradekod koje* se koriste ultrazvune oscilacije za odnoenje materijala& Procesodnoenja materijala vri se pomo"u alata koji osciluje ultrazvunomfrekvencijom&

2vaj postupak je veoma po*odan za obradu tvrdih i krtih materijala1 kao to sustaklo1 kvarc1 porculan1 keramika1 dijamant1 *rafit&&&2sim to*a1 ova obrada se primenjuje i za skidanje tra*ova prethodne obrade 3poliranje1 zaobljavanje otrih ivica1 i"enje zaprljanih dijelova i dr&

8/10/2019 57227383 Ultrazvuna Obrada Postrojenje

3/14

4

5eorijskeosnove

Teorijske osnove

6vuk je u optem sluaju periodino kretanje koje se u vidu talasa prostire uelastinoj sredini (*asu1 tenosti i vrstom tijelu) odre7enom brzinom&Prostiranjem zvunih talasa kroz elastinu sredinu ne premjetaju se djeli"i te

sredine1 ve" oni samo osciluju oko svojih ravnote,nih polo,aja&

U nauci i tehnici se primjenjuju mehanike oscilacije razliitih frekvencija& 6avisnood veliine frekvencije1 mehanike oscilacije se dijele na tri osnovne *rupeinfra-zvune oscilacije sa frekvencijama ispod $/ 8z1zvune oscilacije u *ranicama od $/ do $//// 8z iultrazvune oscilacije oscilacije iznad $//// 8z

Ultrazvune oscilacije se ostvaruju pomo"u elektro%akustino* pretvaraa1 koji sejo naziva i ultrazvuni oscilator&

8/10/2019 57227383 Ultrazvuna Obrada Postrojenje

4/14

9

Principobrade

Princip obrade

2dnoenje materijala sa povrine obratka vri se tako to se abrazivna zrnavelike tvrdo"e koja ine abrazivnu suspenziju dovode kroz boni zazor do eonepovrine obratka i ulaze u radni prostor izme7u alata i obratka&Pod udarom abrazivnih zrna dolazi do razaranja povrinsko* sloja materijala iotkidanja malih estica materijala sa povrine obratka i nje*ovom ispiranju usljeddjelovanja suspenzije& Na taj nain dolazi do formiranja ,eljeno* oblika idimenzija obratka u skladu sa profilom alata&

Kavitaciona erozija% usljed djelovanja abrazivnih zrna stvaraju se pukotine napovrini materijala& Suspenzija ulazi u pukotine1 a pod uticajem strujanjasuspenzije i pada pritiska dolazi do formiranja kavitacionih mjehuri"a kojiodvajaju i okolne estice materijala sa povrine pukotine&

8/10/2019 57227383 Ultrazvuna Obrada Postrojenje

5/14

.

Prim

jenaultrazvune

obrade

Primjena ultrazvune obrade

a) izrada gravura; b)c)prosjecanje; d)e)buenje;f) sjeenje materijala

Ultrazvuna obrada nala je iroku primjenu& Neke oblasti *dje se koristi su:imenzionalna obrada2brada abrazivom slobodno* kretanja (poliranje1 zaobljavanje otrih ivica1

i"enje dijelova)

;ntenziviranje dru*ih tehnolokih procesa obrade primjenom ultrazvuka(rezanja1 livenja1 plastino* deformisanja1 zavarivanja1 termike obrade) i

Ultrazvuna defektoskopija i kontrola materijala (otkrivanje upljina1 pora1pukotina1 prslina i prisustva stranih primjesa u materijalima)

8/10/2019 57227383 Ultrazvuna Obrada Postrojenje

6/14

.&$&:ra*oje Milki" nekonvencionalni postupci obrade1 !akultet tehnikih nauka

Novi Sad1 $//$&4&8elmi D&K& 8assan el%8ofL Machinin* technolo*L% Machine 5ools and

2perations9&httpCC&bc%instruments&com