เศรษฐกจตก รายไดตำ แตใจชมฉำดวยสขเพมพนทว

โดย...พระธรรมกตตวงศ

(ทองด สรเตโช ป.ธ.๙, ราชบณฑต)

วดราชโอรสาราม กรงเทพฯ

âÅกส´ãส เ¾รÒÐกÒรãËŒ¸รรÁ·Òน

ธรรมทาน หมายถง การใหธรรมเปนทาน คำวา ธรรม ในทน

หมายถง สงทเปนความดงาม เปนประâยชนดานความคดและจตใจ ทเมอ

ผรบไดรบไปแลว เกดความร เกดสตปญญา เหนความสวางทางดำเนนชวตท

ถกตองจนถงเกดดวงตาเหนธรรม บรรลคณวเศษชนสงได ธรรมทานนนแยก

ออกไปไดหลายประการ เปนตนวา

ใหธรรมทาน คอ ใหความร ใหคำแนะนำ หมายถง การทแนะนำ

สงสอน หรอใหโอวาทตกเตอนผอน เชน พอแมสอนลกใหเปนคนด ครอาจารย

สอนศษยใหมวชาความร เปนตน

ใหธรรมทาน คอ ใหความรกความอบอน หมายถง การทำตนให

เปนคนมเมตตากรณา เปนคนใจด ยมแยมแจมใส เปนตน

ธรรมทานทงปวงทกลาวมาน แสดงใหเหนวาธรรมทานนนถาวรมนคง

กวาอามสทาน และซมซาบเขาไปถงจตใจของผรบ ทำใหผรบเกดสตป˜ÞÞา

ความร เกดกำลงใจ ไดสต ไดความอบอน

มองเหนทางกาวหนา มความมนใจในการ

ดำรงชพ และธรรมทานนนสามารถนำผรบให

บรรลถงค³ธรรมความด จนถงมรรค ผล

นพพาน ไดดงพระพทธพจนทตรสไววา

“สพพะทานง ธมมะทานง ชนาต

การใหธรรมะเปนทาน ชนะการใหทงปวง”

ËÇÁẋ§»˜¹¤ÇÒÁÊØ¢´ŒÇ¡Òà Áͺ˹ѧÊ×͸ÃÃÁÐ໚¹·Ò¹ ¢ÂÒ¡ÃÃÁ´ÕàÊÃÔÁÊÌҧºÒÃÁÕ äÁ‹ÁÕ·ÕèÊÔé¹ÊØ´

Í‹Ò¹¨ºáÅ ŒÇÊ‹§µ ‹Íä» ä ŒºØÞãËÞ‹ ·Ñé§

¼ÙŒ ãËŒáÅм

Ù ŒÃѺäÁ ‹ÃÙ Œ Ñ¡¨ºÊÔé¹...

คำ¸รรÁนำสØ¢

หนงสอ มสขในยคของแพง เลมน เปนการรวบรวมผลงานของ พระเดช

พระคณ พระธรรมกตตวงศ (ทองด สรเตโช ป.ธ.๙, ราชบณฑต) ททานไดพดถง

หลกการพงพาตน และการปฏบตตนอยางไรใหเปนสขในยคของแพง โดยแบง

เนอหาออกเปน ๓ สวน คอ

สวนท ๑ เปนปา°กถาธรรม เรอง “ธรรมะยคของแพง” ทแสดง

ในรายการปาฐกถาธรรมประจำวนอาทตย ทางสถานวทยกระจายเสยงแหงประเทศ

ไทย ครงดำรงสมณศกดเปน พระราชวสทธโมล เปนปาฐกถาธรรมทใหแงคด

และมมมองทอานแลวสามารถปฏบตตนใหอยเปนสขได ในยคของแพงเชนปจจบน

สวนท ๒ เปนการคดสรรขอความทเกยวกบเงนๆ ทองๆ จากผลงาน

การเขยนทไดรบการตพมพเปนหนงสอทงเกาและใหม เชน ธรรมสารทปน, ธรรม

สารเทศนา, คำพอคำแม, กร ดงไดสดบมา เปนตน ซงใหแงคดและความเขาใจ

เกยวกบเงนๆ ทองๆ สามารถนำไปใชใหเปนประโยชนในการดำเนนชวต

สวนท ๓ เปนบทสวดมนต สำหรบสวดเพอใหจตสงบ ไมฟงซาน เปน

อบายรกษาจตไมใหเปนทกขใจรอนรนไปกบภาวะเศรษฐกจทผนผวนขนๆ ลงๆ

ในการจดพมพครงน ทางสำนกพมพไดมอบให อาจารยสÀาพ หอมจตร

เปนผคดสรรเนอหา พรอมทงจดวรรคตอน ยอหนา คดภาพประกอบ พรอมกบ

ทมงานทานอนๆ ชวยกนคด ชวยกนทำจนสำเรจเปนรปเลมดงทปรากฏน

หวงเปนอยางยงวา หนงสอเลมนจกชวยใหผอานทกทานดำรงตนไดอยาง

เปนสขในยคทของแพงเชนน

ดวยรกและไมตร ชวเปนสข

สำนกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศาสน

ËÇÁẋ§»˜¹¤ÇÒÁÊØ¢´ŒÇ¡Òà Áͺ˹ѧÊ×͸ÃÃÁÐ໚¹·Ò¹ ¢ÂÒ¡ÃÃÁ´ÕàÊÃÔÁÊÌҧºÒÃÁÕ äÁ‹ÁÕ·ÕèÊÔé¹ÊØ´

Í‹Ò¹¨ºáÅ ŒÇÊ‹§µ ‹Íä» ä ŒºØÞãËÞ‹ ·Ñé§

¼ÙŒ ãËŒáÅм

Ù ŒÃѺäÁ ‹ÃÙ Œ Ñ¡¨ºÊÔé¹...

เกรนนำคำสอน

พระเดชพระคณ พระธรรมกตตวงศ ไดกลาวยำบอยๆ วา

“การทคนเราประกอบกจตางๆ เพอหาเงนหาทองกด หากนหาใชกด กม

จดมงหมายปลายทางอยทตองการใหไดมาซง ความสข นเอง

ทานวา ความสข นนเกดมาจากเหต ๓ อยาง คอ

๑. ทรพยสมบต เกดมาจากการทคนเราไดทำงานทเหมาะสม และวธ

ทำกเหมาะสมกบงานดวย ทำงานดวยความเอาใจใส ไมทอดธระ ไมทงงาน และ

ทำดวยความขยนหมนเพยร ตอส ไมทอแท คนททำงานอยางน ยอมไดผล

ตอบแทนเปนทรพยสมบต

๒. เกยรตยศ เกดจากความเปนผมสจจะ รกษาสจจะ ผทซอสตยตอ

ตนเองและผอน มความจรงใจตอทกๆ คน สจจะนทำใหคนเรามเกยรตยศ ไดรบ

ความนยมยกยองจากคนทวไป

๓. ไมตรจต เกดจากความเปนผไมตระหน มจตใจกวางขวาง ชอบ

เออเฟอเกอกลผอน คอ ชอบเปนผให ผททำอยางนยอมจะผกไมตรของผคนไวได

ยอมมมตรสหายพวกพองมาก

ดงนน ผทตองการหาความสข พงหาทรพยสมบตใหได เพราะทรพย

สมบตยอมทำใหเกดความสะดวก เกดความคลองตว ไมตดขดในเรองทงปวง พง

สรางเกยรตยศใหได เพราะเกยรตยศนยอมทำใหเกดความไววางใจ ทำใหม

เครดตนาเชอถอ และพงสรางสมไมตรกบบคคลทวไปใหได เพราะไมตรจตน

ยอมทำใหเกดบรวารพวกพอง ทำใหเกดความสะดวกตางๆ และไดรบความ

ชวยเหลอในเรองตางๆ ทงหมดนลวนทำใหเกดความสขในชวตไดทงสน...”

แตจะทำอยางไรจงจะสรางทรพย เกยรตยศ และไมตรได เชญทานเรยนรได

จาก มสขในยคของแพง เลมน

ดวยความปรารถนาด

(น.ธ.เอก, ป.ธ.๗) ผนำเสนอสาระในนามคณาจารยสำนกพมพเลยงเชยง

ขอเจรญสข ทานผฟงทกๆ ทาน รายการปาฐกถาธรรมประจำวนอาทตยตอนเชา

ทางสถานวทยกระจายเสยงแหงประเทศไทย ซง

กรมประชาสมพนธจดขน ไดกลบมาพบกบทาน

อกครงหนงแลว

สำหรบหวขอธรรมทจะพดในวนนไดตงชอไว

วา “ธรรมะยคของแพง”* ทงนเพอใหสอดคลองกบ

สถานการณปจจบน ซงทกคนจะบนกนอยเสมอวา “ทกวนน อะไรๆ มนกแพงไป

เสยทงหมด ไมวาของกนของใช มนแพงจนตงตวไมทน หามาใชจายไมเพยงพอ

จนชกหนาไมถงหลงอะไรทำนองน”

วนนลองมาฟง “ธรรมะยคของแพง” กนด เผอจะมวธแกของแพงไดบาง

ความจรงทพดเรองน มใชมงแตจะแกของแพงใหถกลง

ทงมใชมงเพอหาทางแกไขมใหสนคาขนราคา

ตอไปอก เพราะวาเรองของถกของแพงน มนเกน

อำนาจหนาทของผพด และการแกปญหาเรอง

ของแพงน เขามคนคอยแกอยแลวตามหนาท

คอ “รฐบาล” นนเอง เขาจะแกกนได

ไมได กคอยดกนไป

*แสดงในขณะเปน พระราชวสทธโมล ออกอากาศทางสถานวทยกระจายเสยงแหงประเทศไทย เมอวนท ๑๔ กมภาพนธ ๒๕๒๕ ทางสำนกพมพไดเปลยนชอเปน “มสขในยคของแพง” เพอใหสอดคลองกบสถานการณปจจบน

ความจรงทพดเรองน มใชมงแตจะแกของแพงใหถกลง

ออกอากาศทางสถานวทยกระจายเสยงแหงประเทศไทย เมอวนท ๑๔

สำหรบหวขอธรรมทจะพดในวนนไดตงชอไว

วา

สถานการณปจจบน ซงทกคนจะบนกนอยเสมอวา “ทกวนน อะไรๆ มนกแพงไป

มปญหา...ตองแกทตนเหต

คนอยางเราๆ ทานๆ ไมมหนาทเกยวของ

มากนก อยางดกเพยงชแนะวธการบางอยาง

ตามทตวเองพอจะแกไข และคำชแนะของ

เรานน รฐบาลเขาอาจจะรบฟง หรอไม

รบฟงกได

ทงนเพราะรฐบาลกเปนคน

มาจากประชาชนท เลอกเขาเขาไป

เปนผแทนในการบรหารประเทศ

เขากตองพยายามทกวถทาง และกเปน

ความจรง อกเหมอนกนทคนซ ง เปน

รฐบาลนน กซอของแพงเหมอนอยางสามญ

ชนทวไปเชนกน บางทอาจจะซอแพงกวาเสยดวย

ตามหลกในทางศาสนา

ทานสอนใหแกป˜Þหาทตนเหต และทตวเองกอน

หากไมแกทตนเหตและทตวเองกอนแลว

กไมสามารถจะแกป˜Þหาตางๆ ไดเลย

การแกปญหาเรองของแพงกเชนกน ถาเรามวไปแกทของทสนคา มวไปแก

ดวยการตรงราคาสนคา แกทการบงคบมใหสนคาขนราคา หรอแกทการลงโทษ

ผเอารดเอาเปรยบผซอ กไมมวนจะแกปญหานได เพราะไปแกทคนอนเสยหมด

เรานน รฐบาลเขาอาจจะรบฟง หรอไม

ทงนเพราะรฐบาลกเปนคน

มาจากประชาชนท เลอกเขาเขาไป

เปนผแทนในการบรหารประเทศ

เขากตองพยายามทกวถทาง และกเปน

ความจรง อกเหมอนกนทคนซ ง เปน

รฐบาลนน กซอของแพงเหมอนอยางสามญ

ทวไปเชนกน บางทอาจจะซอแพงกวาเสยดวย

ตนเหตสนคาราคาแพง

การทเราจะไมใหราคาสนคาขนราคานนดจะยากอย เพราะวาถาจะวากน

ตามความเปนจรงแลว อนนมนเปนไปตามกฎธรรมดาของโลก คอ

เมอของมนมนอยลง แตคนตองการมมาก

เพราะคนมนเพมขนทกวน แตของกลบหมดลงทกวน

ของนนมนกตองมราคาสงขนเปนธรรมดา

เราจะใหขาวแกงมราคาจานละบาท เหมอนเมอยสบปกอนไดอยางไร อนน

มนเปนไปไมได ทกสงทกอยางมนตองเปลยนแปลงไปตามกฎธรรมดา ไมเฉพาะแต

ในเมองไทยเทานน แมตางประเทศเขากประสบปญหาเชนนเหมอนกน

ดงนน หากเรามายอมรบความจรงขอนกน แลวหยดความคดทจะแก

ปญหาตรงจดนกนเสยท แตไปคดแกตรงจดอนตอไป กมทางแกไขไดอยหรอก

แตถายงงมตรงจดนกนอย กเหนวาจะแกยาก และยงแกกยงยง ยงแกมให

ของแพงเทาไร ดเหมอนวาของกยงแพงมากขนเทานน อยางทรๆ เหนๆ กนอย ทงน

เพราะมาแกกนทปลายเหต และแกกนทคนอน มนจงแกตกยาก

สำนกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศาสน 8

ประเภทสนคาราคาแพง

กอนอน เรามาพดกนเสยกอนวา อะไรบางทมนแพง มนมราคาสง เมอรวม

ยอดแลวกจะไดเปน ๒ อยาง คอ “ของกน” กบ “ของใช” ซงเรยกเปนภาษา

ทางการกไดแก “เครองบรโภค” กบ “เครองอปโภค”

เครองบรâÀค หมายถง

ของกน ไดแก อาหาร และยา

ทกชนด รวมทงของทผานเขาส

รางกายทางปากทกชนดดวย

สวน เครองอปâÀค นน หมายถง

ของใชทกชนด ไดแก เสอผา

เครองนงหม ทอยอาศย

รวมไปถงบรการตางๆ

เชน คารถ คาเรอ

คาอะไรตอมอะไรอกจปาถะ

ของกนของใช หรอเครองบรโภคอปโภคนแหละ

ทวากนวามนแพงนกแพงหนา

และขนราคาแทบจะทกวนกวาได

˹ѧÊ×Í ÁÕÊØ¢ã¹Âؤ¢Í§á¾§ ñ àÅ‹Á ẋ§¡Ñ¹Í‹Ò¹ ñ𠤹à¼×èÍἋẋ§»˜¹¤ÇÒÁÊآ䴌 ñð𠤹˹ѧÊ×Í ñð,ððð àÅ‹Á ẋ§»˜¹¤ÇÒÁÊآ䴌 ñ,ððð,ðð𠤹ËÇÁÊÌҧ¤ÇÒÁÊØ¢ ʹѺʹع¡ÒþÔÁ¾� (ÂÔ觾ÔÁ¾�ÁÒ¡ ÂÔ觶١ÁÒ¡)µÔ´µ‹Í â·Ã. ðò-ø÷ò-ùñùñ, ðò-ø÷ò-øñøñ, ðò-ø÷ò-õù÷ù, ðò-òòñ-ñðõð

˹ѧÊ×Í ÁÕÊØ¢ã¹Âؤ¢Í§á¾§ à¼×èÍἋ˹ѧÊ×Í ñð,ððð àÅ‹Á ËÇÁÊÌҧ¤ÇÒÁÊØ¢ ʹѺʹع¡ÒþÔÁ¾� (ÂÔ觾ÔÁ¾�ÁÒ¡ ÂÔ觶١ÁÒ¡)µÔ´µ‹Í â·Ã. ðò-ø÷ò-ùñùñ, ðò-ø÷ò-øñøñ, ðò-ø÷ò-õù÷ù, ðò-òòñ-ñðõð

สวน เครองอปâÀค

ของใชทกชนด

เครองนงหม ทอยอาศย

คาอะไรตอมอะไรอกจปาถะ

ของกนของใช หรอเครองบรโภคอปโภคนแหละ

ทวากนวามนแพงนกแพงหนา

และขนราคาแทบจะทกวนกวาได

9มสขในยคของแพง

ธรรมะแกของแพง

มธรรมะของพระพทธเจาอยขอหนง จะวาเปน ธรรมะสำหรบยคของแพง

กถก จะวาเปน ธรรมะสำหรบแกของแพง กใช

แตไมไดหมายความวาเปนธรรมะทหามของแพง หรอแกของทแพงใหถก

ลงได มใชเชนนน เปนธรรมะสำหรบแกลำ หรอเปนธรรมะสำหรบแกปญหาในยค

ของแพงจะเหมาะกวา

เพราะไดกลาวไวแตตอนตนแลววา เมอของมนแพง เราจะไปแกทของมให

มนแพง หามมใหมนขนราคานนไมได ยงแกตรงจดน ของมนกยงแพงขนทกท

เพราะแกไมถกจด

ธรรมะขอน เปนธรรมะทสอนใหแกปญหาของแพงทตวเอง คอตวผกนผใชของแพงนนเอง ธรรมะขอนน คอ สมชวต๑ เปนหนงในทฏฐธมมกตถประโยชน๒

คอ ธรรมสำหรบทำประโยชนใหเกดขนในปจจบน ๔ อยางนนเอง ธรรมะขอนแหละจดเปนธรรมทเหมาะสำหรบยคของแพง

สมชวต แปลตามÀาษาวด

กแปลวา “ความเปนผเลยงชพทเหมาะสม”

แตถาแปลแบบหางกำแพงวดหนอย

กตองแปลวา “ความเปนอยแบบสมดล”

หรอ “ความเปนอยแบบพอดๆ” นนเอง

เพราะคำวา “สม” นนยอมาจาก “สมดล” กได

และ สมดล นนกคอ พอด พอเหมาะ

นนแหละ ๑

อานวา สะ-มะ-ช-วด มาจากคำวา สมะ (เสมอ, พอเหมาะ, พอด) + ชวต (ความเปนอย) ๒

อานวา ทด-ถะ-ทำ-ม-กด-ถะ-ประ-โหยด แปลวา ประโยชนในภพน, ประโยชนในปจจบน ม ๔ อยาง คอ ๑. อฏฐานสมปทา (อด-ถา-นะ-สม-ปะ-ทา) ถงพรอมดวยความหมน ๒. อารกขสมปทา (อา-รก-ขะ-สม- ปะ-ทา) ถงพรอมดวยการรกษา ๓. กลยาณมตตตา (กน-ละ-ยา-นะ-มด-ตะ-ตา) ความมเพอนด ๔. สมชวตา (สะ-มะ-ช-ว-ตา) ความมชวตเหมาะสม

เพราะคำวา

สำนกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศาสน 10

ใชจายอยางไรจงจะ “พอด”

ทนกเกดปญหาขนมาวา สมดลอยางไร พอดกบอะไร อยางไรทเรยกวา

พอด เทาไรจงจดวา พอด ปญหาขอนแหละทตองพดกนมากหนอย

“ความพอด”

ทวาน เราวดกนยาก

เพราะความพอด

ของแตละคนไมเทากน และไมเหมอนกน

บางคนมรายไดสามพนบาทตอเดอน กบอกวา พอด ดแลว สวนบางคน

มรายไดเดอนละหนงหมนกวา ยงบอกวา ไมพอด แลวจะเอาอะไรมาตดสน เทาท

นกไดในขณะน ความพอด ทนาจะใชได กคอ

พอด กบ “รายได” และ พอด กบ “ความจำเปน”

ทไมนำพอดกบรายจายเขามาวาดวย กเพราะวาขนนำมารวมดวย เปนเกน

พอดแน เพราะคนทไมพอดนน แมมรายไดเปนเรอนแสน กยงไมพอจายอยด

นกไดในขณะน ความพอด ทนาจะใชได กคอ

¤Ó¤Á¤ÒÃÁ»ÃÒªÞ� : ¡ÒûÃÐËÂÑ´ ¤×Í ¡ÒÃÍ´ÍÍÁ·Õè´Õ·ÕèÊØ´ (»ÃСÒ¤ÇÒÁ¤Ô´ àÅ‹Á ô)

11มสขในยคของแพง

ลดจาย รายไดเพม

จงพอสรปคำจำกดความของคำวา สมชวต ไดวาหมายถง ความมชวตอย

แบบใหพอดกบรายได และความจำเปน ใหสมดลอยตรงกลาง âดยไม½ด

เคองนก และไมฟ†มเฟอยนก อนนแหละถาเราทำตามได เรากมความสขอยใน

ทามกลางของแพงได

พระพทธเจาทรงสอนใหม สมชวตธรรม กมจดมงหมายใหทกคนแกปญหา

ตางๆ เกยวกบเศรษฐกจของตว ของครอบครวดวยตวเอง และแกทตวเองเปนพน

ในทางปฏบต หากจะประพฤตธรรม

ขอนสมบรณ กตองหดเปนคนประหยด

มความมธยสถเปนนสย กนใชในทางทจำเปนเทานน

ตดการจายทไมจำเปน

และตดความฟ†มเฟอยออกเสยบาง

เทานกจะลดรายจายลงไดมาก

เมอลดรายจายลงไดมากเทาใด

กเทากบเพมรายไดมากขนเทานน

ตดการจายทไมจำเปน

และตดความฟ†มเฟอยออกเสยบาง

เทานกจะลดรายจายลงไดมาก

เมอลดรายจาย

กเทากบเพมรายได

ขอนสมบรณ กตองหดเปนคน

มความ

กนใช

สำนกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศาสน 12

ของแพงเฉพาะบางคน

มขอเทจจรงอยอนหนง คอ

ของแพงสำหรบคนกนคนใชเทานน

สำหรบคนทไมกนไมใช

ของนนกไมแพง และไมจำเปนดวย

หมายความวา ของสงใดคนยงตองกน

ตองใชอย ของนนกแพงสำหรบคนคนนน

แตถาใครไมกนไมใช ของนนกไมแพง

และไมจำเปนสำหรบคนคนนน

เชน คนทตดบหร พอบหรขนราคา

กมกจะบนวาบหรแพง

คนตดสรา พอสราขนราคา กวาสราแพง

คนตดหนงสอพมพ พอหนงสอพมพ

ขนราคา กวาหนงสอพมพแพง

แตทงๆ ทบนนนแหละ กยงอดสบบหร อดดมสรา

และอดอานหนงสอพมพไมได

สำหรบคนทไมตดบหร ไมดมสรา ไมอานหนงสอพมพ แมบหรจะขนไป

ซองละ ๒๐ บาท สราขวดละ ๑๐๐ บาท หนงสอพมพฉบบละ ๑๐ บาท กไมเหน

เดอดรอนอะไร ของเหลานมนจะขนราคาไปเทาไรกขนไป เราลองไมตด ไมดมมน

เสยอยางจะมาเดอดรอนอะไร นกเปนวธแกปญหาไดทางหนง

ของนนกไมแพง และไมจำเปนดวย

หมายความวา ของสงใดคนยงตองกน

ตองใชอย ของนนกแพงสำหรบคนคนนน

แตถาใครไมกนไมใช ของนนกไมแพง

เชน คนทตดบหร พอบหรขนราคา

คนตดสรา พอสราขนราคา กวาสราแพง

คนตดหนงสอพมพ พอหนงสอพมพ

แตทงๆ ทบนนนแหละ กยงอดสบบหร อดดมสรา

13มสขในยคของแพง มสขในยคของแพง

เพมรายได จายเทาทจำเปน

อกทางหนงกคอ

หารายไดเพมขน แลวลดรายจายลง

คอ เมอเรารวาของมนแพง

และของบางอยางมนจำเปนจะตองกน

จะตองใช ซงรางกายขาดไมได

ถาขาดมนแลวชวตจะอยไมได

หรออยไดดวยความลำบาก

หรออยอยางทรมาน

ของประเภทนจำเปนตอชวตมาก

เชน ปจจย ๔ เปนตน

ดงนน เมอของจำเปนแพงขน กตองหารายได

ใหมากขนใหพอดกบรายจายทจำเปน เชน

ทำงานเพมชวโมงขน ทำงานใหพถพถนใหเรยบรอยขน

มความรบผดชอบมากขน ขยนมากขน

ทงนเพอใหไดเงนเดอนหรอรายไดเพมขน

เพอชดเชยกบรายจายทจำเปนจะตองจาย

นอกจากนนจะตองหาชองโหวของการใชจาย

ใหได แลวใชจายดวยความระมดระวงมากขน

กไดแก ใหลดรายจายลงนนเอง รายจายทลดไมไดกคอ รายจายท

จำเปน

หารายไดเพมขน แลวลดรายจายลง

และของบางอยางมนจำเปนจะตองกน

ของประเภทนจำเปนตอชวตมาก

ทำงานเพมชวโมงขน

นอกจากนนจะตองหาชองโหวของการใชจาย

ใหได

สำนกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศาสน 14

จะกนจะใช ใหรจกพอด

สวนรายจายทไมจำเปน เราสามารถลดลงได

สวนมากรายจายประเภทน กไดแก

รายจายเพอบำเรอกายบำเรอใจ

จายเพอการสนกสนานเฮฮา

จายเพอสนองอารมณตวเอง

จายเพอรกษาศกดศร

เหลานเปนตน

คนทยากจนสวนมากมกจะจนเพราะไมรจกกน

และไมรจกใชเสยมากกวา คอ คนสวนมากมกจะพดวา หาไมพอกนไมพอใช

แตแททจรงแลว

ถาหามาเพอกนแบบพอด

หามาเพอใชแบบพอด

คอ แบบสมชวต แลวเปนพอแนนอน

แตทไมพอนนกคอ

ไมพอสำหรบกนทเกนพอด

ใชทเกนพอดตางหาก

อนความเกนพอดนแหละ

ททำใหคนเรายากจนกน

จะกนจะใช ใหรจกพอด จะกนจะใช ใหรจกพอด

สวนรายจายทไมจำเปน เราสามารถลดลงได

คนทยากจนสวนมากมกจะจนเพราะไมรจกกน

คอ

15มสขในยคของแพง มสขในยคของแพง

วชาเศรษฐ...สชวตทพอเพยง

เพอใหเรองนกระจางชดขน ใครขอเลาเรองใหฟงสกเรองหนงพอเปน

ตวอยาง คอ มชายคนหนงเปนคนเรยนมาก รมากและคยเกง เลยเปนคนแกคย

สนกไปวนๆ อายกวาสามสบแลวยงไมเปนโลเปนพาย

วนหนงคดอยากจะรวยกะเขาบาง จงไปทบานกำนนซงเปนคนมอนจะกน

ในเมองนน ขอสมครเปนลกศษยเรยน “วชาเศรษฐ”

กำนนเหนหนวยกานเขาท

จงรบเปนลกศษย โดยตกลงกนวา

ตองเรยนวชาน ๓ ปจงจะจบ

และเรยนกนตลอดไมมวนหยด

ตองทำงานในบานกำนน

ชดใชคานำ คาไฟ

และคาอาหารทพกดวย

เขาตอบตกลง แลวถามกำนนวา “จะเรยนไดเมอไหร”

กำนนตอบวา “เรยนวนนแหละ”

เขาดใจมากทจะไดเรยนวชาเศรษฐ

คยถกคอกนจนเยน กำนนกสงใหแมครวยกสำรบกบขาวมาเลยง อาหารม

มากมายจนเตมโตะทเดยว เหลายากบแกลมมพรอม

รกแผนดนไทย สงเสรมเดกไทยใหไดใกลชดธรรมะ ดวยการพมพหนงสอเลมน แจกเปนธรรมทานแกเดก โรงเรยน มหาวทยาลย หองสมด สถานพยาบาล

ประจำบาน เพอใหเดกไดอานเสรมสรางคณธรรมจรยธรรม

จงรบเปนลกศษย โดยตกลงกนวา

และเรยนกนตลอดไมมวนหยด

จงรบเปนลกศษย โดยตกลงกนวา

สำนกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศาสน 16

คนรวยเรมตนท...รจกกน

พอตงโตะเสรจ กำนนกเชญเขานงโตะแลวเชญรบประทานได พอกำนน

อนญาตเสรจ เขากยนมอควาขวดเหลาทเดยว รนใสแกวแลวจดแจงจะยกขนดม

กำนนรบจบมอเขาไวแลวถามวา “เธอชอบเหลามากนกหรอ ?”

เขาตอบวา “แหมของโปรดทเดยวครบทาน”

“เออ... เหลาน กนแลวมนทำใหบาไดไหม ?”

“ไดครบ”

“เธอชอบเปนคนบาหรอ ?”

“ไมชอบครบ”

“ถาไมดมเหลามนจะตายไหม ?”

“ไมตายครบทาน”

“ เมอคนไมกนเหล าแลวไมตาย

กไมควรกนมน”

วาแลวใหคนยกไปเกบเสย เขามองอยางเสยดาย แตไมรจะทำอะไรได

ตกขาวใสจานแลวลงมอรบประทานอาหาร

กำนนกถามอกวา

“อาหารตงเตมโตะ เราสองคนกนหมดไหม ?”

“ไมหมดครบทาน”

“เออ...ถาไมหมด กควรจะเกบไวกนวนหลงไดบางนะ”

วาแลวกสงใหเกบอาหารแหงๆ ไวกอน เหลอไวเพยงสองสามอยางเทานน

“ เมอคนไมกนเหล าแลวไมตาย

17มสขในยคของแพง มสขในยคของแพง

ถาไมรจกกน...มนกไมรวย

แลวถามเขาอกวา

“สองสามอยางน เรากนหมดไหม ?”

เขาตอบวา

“ทาจะไมหมดครบ”

“ไมหมดแลวมนเสยไหม ?”

“เสยครบ”

“เอา...งนแบงครงกนครงกแลวกน”

แลวใหคนมาตกแบงเกบไวใหคนอนทาน

พอทานเสรจ กชวนเขามานงคยตอ พลางสานกระบงทสานคาง แลวชวนให

เขาสานตะกราดวย

เขาถามกำนนวา

“เมอไหรจะใหผมเรยน ‘วชาเศรษฐ’

สกทเลาครบทาน”

กำนนบอกวา “กเรยนแลวไง”

เขาถามวา “เรยนทไหน”

กำนนตอบวา

“กเรยนทโตะอาหารนนแหละ

คนทจะรวยไดมนตอง

เรมทการกนกอน

ถาไมรจกกน

มนกรวยไมได”

¤Ó¤Á¤ÒÃÁ»ÃÒªÞ� : ¡Ô¹¾ÍÍÂÙ‹ ´Ù¾ÍàËç¹ àÅ‹¹¾Í¡ÓÅѧ ´Ñ§¾Í»ÃÐÁÒ³ ‹ÍÁäÁ‹¼ÅÒÞµÑÇàͧ

(»ÃСÒ¤ÇÒÁ¤Ô´ àÅ‹Á ó)

“สองสามอยางน เรากนหมดไหม ?”

“เอา...งนแบงครงกนครงกแลวกน”

เขาถามวา “เรยนทไหน”

กำนนตอบวา

สำนกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศาสน 18

ละเอยดลออ คอบอเกดแหงความรวย

เขาบอกวา “ออ...ผมเขาใจแลว ผมขอถามพอกำนนหนอยเถอะ ทบานทาน

มกระบงตะกรามากมายเหลอใช จะจกสานไปทำไมอก ?”

กำนนตอบวา “คนเรานะ เวลานงคยกนจะใหมอมนวางทำไม จกสานไป

คยไปกได แมของทบานจะมแลว แตวาเราทำไวขายเอาเงนมาเปนคากบขาวกได

นนะ มรายไดพเศษอยางนทกวน กไมจนแหละ”

เขารบวาเขาใจแลวเหมอนเคย คยกนดกพอควร กำนนกใหเขาเขาไปนอน

ในหองเดยวกนเพราะคยถกคอกนด เมอเขาเขาไปในหองแลว สกครกำนนกตาม

เขาไป

เขาถามวา “ทานไปหลงบานทำไมครบ ?”

“กไปดประตหลงบานวาปดหรอยง ไปดครววาดบไฟดแลวหรอยง ไปด

กอกนำดวยวามใครเปดทงไวไหม ?

คนทจะรวย

มนตองละเอยดลออ

อยางนำนน

ถาปลอยใหมนไหลทงคน

มนกเสยประโยชน เสยเงนเพมดวย”

เขาตอบกำนนทนทวา

“ออ... ผมเขาใจททานพดแลวครบทาน”

มนกเสยประโยชน เสยเงนเพมดวย”

19มสขในยคของแพง มสขในยคของแพง

ความมธยสถ เปนสมบตของเศรษฐ

กำนนพดแลวกเขามง พอเขามงเรยบรอยเทานน กรบดบไฟทนท

เขาถามวา “จะรบดบไปทำไม ขอนอนคยตออกสกหนอย”

กำนนตอบวา “จะคยตอกไมเปนไรน นอนคยกนมดๆ กได ไมจำเปนตอง

เปดไฟคย สนเปลองโดยใชเหต”

เขาเสรมวา “คนทจะเปนเศรษฐนะ เขาตองประหยด และมธยสถทกๆ

อยางใชไหมครบ”

กำนนตอบวา “ใชส เออ... เธอนหวไว เรยนไดเรวน”

แลวตางคนตางนอน สกครกำนนไดยนเสยงกกกกๆ จากทเขานอน

จงถามวา

“เปนยงไง ทำอะไรนะ”

เขาตอบวา “ผมกำลงถอดเสอผาครบ”

“ถอดทำไมละ”

“ผมเหนวาถาเราถอดเสอผานอนกไมเสยหายอะไร เพราะในทมดๆ จะม

ใครเหน เสอผากจะไมยบยน เปนการประหยดเสอผามใหเกาและขาดงายดวยครบ”

“เออ...เธอรมากกวาฉนเสยอก ฉนเปนเศรษฐมาตงนานยงไมรลกซงเทา

เธอเลย”

สำนกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศาสน 20

เคลดลบวชาเศรษฐ อยทรแลวลงมอทำ

เชาวนรงขน กำนนเรยกเขามาแลวบอกวา “เธอเรยน ‘วชาเศรษฐ’ จบแลว

เธอไปได ทกอยางเธอรหมดแลว ไมตองเรยนอกแลว บางอยางเธอรดกวาฉน

เสยอก แตเธอขาดเพยงอยางเดยว คอ เธอไดแคร แตไมทำตามทรเทานน

เธอจงจำไวเถอะ ‘วชาเศรษ°’ นะ

มเคลดนดเดยวเทานนคอ

รแลว จะตองทำตามทร

มเทานแหละ”

เรองนออกจะยดยาวและฟมเฟอย

แตกเปนคตดจงนำมาเลาสกนฟง

เพราะคนทอยากจะรวยมมาก

แตคนรวยจรงๆ มไมมาก

เพราะขาดการกระทำ

ดงเรองของชายคนนน กบกำนนนนเอง

เพราะขาดการกระทำ

รแลว จะตองทำตามทร

21มสขในยคของแพง 21มสขในยคของแพง

แกของแพงดวยวธ เพมรายได

ลดรายจาย ใชทจำเปน

ดงนน การลดรายจายในสงทไมจำเปนออก โดยเฉพาะในเรองการกน

ถากนไมเปน ไมรจกกน กนพรำเพรอ และกนสงทไมเปนประโยชนตอรางกาย

กทำใหเสยเงนเสยทองโดยใชเหต

คนเราจนเพราะเรอง

กนมไมนอย หากจะงดสบ

บหร งดดมเหลาเสยบาง แม

จะงดไมไดเดดขาด นานๆ ครง

กยงด กยงจะพอมเงนเหลอไป

ชดใชรายจายทจำเปน เชน คา

อาหาร คาเครองนงหม คายา

และคาเลาเรยนของลกไดบาง

ถายงไมมครอบครว กยง

จะพอมเงนเหลอเกบไว

เผออนาคตบาง

ตกลงวา

การแกป˜Þหาของแพง

ตองแกดวยวธ

เพมรายได ลดรายจาย ใชทจำเปน

ตกลงวา

สำนกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศาสน 22

หาใหได จายใหเหลอ = รวย

เทานกเหนจะเพยงพอแลว นแหละคอ หลกสมชวต ทพระพทธเจาตรสไว

หรอหากจะใหมเหลอกนเหลอใช กตองถอคตอกแบบหนงคอ

ËÒใหพอใช จายใหมเหลอ คอ ถาหากหาจนพอใชพอจายได ก

นบวาดอย แตยงรวยไมได จะตองจายใหมเหลอดวย จะเหลอมากเหลอ

นอยอยางไรไมสำคÞ ขอใหเหลอทกวนเปนใชได

สวนทเหลอนแหละ จะทำใหเปนคนรวยตอไป

เหลอมากกรวยมาก เหลอนอย กรวยนอย ไมเหลอเลย

กไมรวยเลย หลกมนมอยางน

ม ข อน า คดอย ประการหน งคอ

ถาจะประพฤตธรรมขอสมชวต เลยงชวต

แบบพอดๆ กบรายไดและความจำเปน

น จะตองเปนคนบงคบใจตวเองได

จะตองเปนคนไมตามใจปาก

ตามใจตวมากนก

ทงจะตองไมเปนคน

ฟงเฟอทะเยอทะยานจนเกน

ฐานะความเปนอยและรายไดดวย

เพราะตราบใดใจมน

ยงอยาก ปากมนยงตองการอย กตองจาย

กนเรอยไป

เหลอมากกรวยมาก เหลอนอย กรวยนอย ไมเหลอเลย

มข อน า คดอย ประการหน งคอ

ถาจะประพฤตธรรมขอสมชวต เลยงชวต

และความจำเปน

น จะตองเปนคนบงคบใจตวเองได น จะตองเปนคนบงคบใจตวเองได น จะตองเปนคนบงคบใจตวเองได

จะตองเปนคนไมตามใจปาก

ฐานะความเปนอยและรายไดดวย

ยงอยาก ปากมนยงตองการอย กตองจาย

23มสขในยคของแพง 23มสขในยคของแพง

ตวเองไมยอมชวยตวเอง แลวใครเลาจะชวยได

ความฟมเฟอยฟงเฟอนน หากเรามฐานะดพอทจะทำได กดเหมอนวา

จะทำไดโดยไมตองเดอดรอนผใด และใครกตำหนเราแบบเสยหายไมไดดวย

เมอมรายไดเทาน กใชเทาน กนเทาน

อยาใหเดอดรอนจนเกนไป

ใหพอดกบรายได

และใหพอดกบความจำเปน

เปนใชได สงใดทไมจำเปน

ควรงดได กงดเสย

ควรเลกได กเลกเสย

ใชของอนซงถกกวาแทนได

กใชแทนไปกอน

อยางนกลดรายจายลงไดมาก

และของทวากนวาแพงๆ นน ดเหมอนจะเปนของไมคอยจำเปนจรงๆ เสย

มากกวา

หากเรารวามนแพง และมนไมจำเปนตอชวตประจำวน เราจะไปทกขรอน

อะไร ในเมอมนแพง เพราะเราไมตองกน ไมตองใชสงนนมใชหรอ

แตทงๆ ทรวามนแพงและไมจำเปนนแหละ กยงทงมนไมได ตองเปนทาส

ของมนตลอดไป นสเปนปญหา อยางนกสดปญญาทจะแกไข เพราะตวเองไมยอม

ชวยตวเอง แลวใครเลาจะชวยได

เมอมรายไดเทาน กใชเทาน กนเทาน

อยางน

สำนกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศาสน 24

ทวา จำเปนตองซอ จำเปนจรงๆ หรอ ?

ธรรมะยคของแพงวนนกคอขอปฏบตทใหแกปญหาเศรษฐกจทตวเองกอน

เปนเบองตน ตองชวยตวเอง ประคองตวเองใหอยรอดดวยความพอด ใชจายให

พอดกบรายไดของตวกอน แลวคอยๆ ขยบฐานะรายไดของตวใหเพมมากขน

กนใชเ©พาะทจำเปน

คอทรางกายขาดไมได

เชน อาหาร เครองนงหม

ยารกษาâรค และทอยอาศยเทานน

และในสงทจำเปนนนๆ

ตองดอกชนวา มนจำเปนจรงๆ ไหม

อยางเชน อาหาร เราคดวามนจำเปน

แตในความเปนจรง อาหารมใชจะ

จำเปนตอรางกายทกอยาง อาหาร

ประเภทเปนพษเปนภยตอรางกาย

กม อาหารบางอยางถาเกนพอดแลว

มโทษตอรางกายกม

ตองดอกชนวา มนจำเปนจรงๆ ไหม

อยางเชน อาหาร เราคดวามนจำเปน

แตในความเปนจรง อาหารมใชจะ

จำเปนตอรางกายทกอยาง อาหาร

ประเภทเปนพษเปนภยตอรางกาย

กม อาหารบางอยางถาเกนพอดแลว

Ëŧ¼Ô´ÁÒ¹Ò¹ µ‹Í仨ÐäÁ‹´×èÁàËÅŒÒ áÅШеÑé§ã¨·Ó§Ò¹

àÅÕ駤Ãͺ¤ÃÑÇãËŒÁÕÊØ¢

25มสขในยคของแพง มสขในยคของแพง

กนเพราะหว อยากนเพราะอยาก

ในเรองการกนอาหารน มคำคมอย

บทหนงบอกไวกดเหมอนกน เขาบอกวา

“จงกนเพราะหว

แตอยากนเพราะปาก

มนอยากกน”

หมายความวา ถาหวก

กนเขาไป กนใหหายหว พอหาย

หวแลวเลกกน ประเภทนไมทำ

ใหจน เพราะคนทหวมกจะกนงาย

อะไรๆ กพอจะกนลงทงนน

แตถาปากมนอยากจะกน แลวไปสนองความอยากของปากเขา อนนแหละ

ทบอกวามนไมพอด มนเกนพอดไป เพราะบางททองอมมาแลว แตบงเอญไปพบ

ของโปรดหรอของถกปากเขา กอดซอหามากนไมได แมจะกนนดๆ หนอยๆ พอให

ปากหายอยากกยงด ทเหลอบางทกโยนทงไป

ยกตวอยางเชน นำอดลม งานไหนงานนนทจะดมจนหมดขวดนนดจะ

ไมคอยม เคยเหนแตดมเพยงครงขวดหรอกวานนนดหนอยแลวกทงไวบนโตะนน

แหละ แมจะซอตามรานคากตาม สวนมากกดมไมหมดอยด อนนแหละเปนตวอยาง

แหงความไมพอดในเรองการกน สวนในเรองการใชนนมมากกวานเสยอก ไมอาจ

ยกตวอยางไดเพราะเวลาของเรามจำกด...

จบแลวจา...

บทหนงบอกไวกดเหมอนกน เขาบอกวา

ใหจน เพราะคนทหวมกจะกนงาย

อะไรๆ กพอจะกนลงทงนน

คำคมขอคดพชตความจน ๑. ½˜นเปนจรงตองไมทงความพยายาม๑

“ทรพยสมบตทงหลายทงปวง ไมอาจสำเรจขนมาไดเพราะความคด คนท

คดเพอฝนไปอยางลมๆ แลงๆ แลวนอนรอคอยใหราชรถมาเกย รอใหโชคชวย

รอใหถกหวยรวยโป หรอรอใหบญหลนทบนน ยอมจะมความผดหวงรออยขางหนา

สวนใหญแลวคนทเกยจครานและคนโลภเทานนทมกคดแตจะรวยทางลด คดฝนไป

ตามอารมณ วาดวมานในอากาศอยางนนอยางน แตพอใหลงมอทำงานเพอใหฝน

เปนจรง กมกปฏเสธอางโนนอางนไปตามเรอง...

...ทรพยสมบตทงหลายนน

จะเกดขนไดกเพราะการกระทำ

ดวยความพากเพยรพยายาม

มใชเกดขนเพราะความคด

เพยงอยางเดยว

ความคดนนเปนเพยง

ตวกระตนเรมตนเทานน

แตถาคดแลวไมทำตามทคด

กเหลวเชนเคย เพราะหยดเพยงแค½˜น

แตไมสาน½˜นตอ

ทำให½˜นไมเปนจรงขนมาได

ทกคนมความฝนเปนของตวเอง แตฝนนนจะเปนจรงได กตอเมอผนนม

ความมานะพยายาม ตอสประกอบการงาน สานฝนของตนไปอยางตอเนองจนกวา

ฝนของตนจะเปนจรง ไดแตฝนวาจะไดอยางนนจะเปนอยางน แลวมความสขอย

กบฝนนน ไมสานฝนใหเปนจรงขนมา กคงไมตางอะไรกบกระตายทมความสขอย

กบการชมจนทรเทาใดนก”

กเหลวเชนเคย เพราะหยดเพยงแค½˜น

27มสขในยคของแพง

๒. เกบหอมรอมรบ๑

“เมอเราตอสทำงานไดเงนหรอทรพยสนมาแลว จะทำใหเราตงตวไดในทนทก

หาไม เพราะเงนทองทไดนน มใชไดมาครงเดยวเปนกอบเปนกำใหญโตจนตงตว

ไดเลย แตจะทยอยมาเรอยๆ ชวงทไดมานแหละทสำคญ หากไดมาแลวไมรจกกน

รจกใช ไมรจกเกบหอมรอมรบ ไดมาแลวกจะหมดไป

การอดออม ซงหมายถง การเกบหอมรอมรบไวนน เปนความจำเปนมาก

ไดเงนทองมาแลว กแบงป˜นเปนสวนๆ

คอ กนใชบาง เกบออมไวบาง

จะมากนอยอยางไรกเกบออมไว

มใชวาไดมาแลว กกนใช

จนหมด หมดแลวกหาใหม

คนททำอยางน

เรยกวา “คนทำมาหากน”

สวนคนทเกบออม เรยกวา

“คนทำมาหาเกบ”

สวนทเกบไวนแหละจะคอยพอกพนขนเรอยๆ

จนกลายเปนทรพยกอนโตพอทจะทำใหตงตวเปนหลกฐานได

การทจะเกบหอมรอมรบได กตองอยทการอดออมเปนสำคญ คอตองยอม

อดบาง อยาตามใจปาก อยาตามใจตวมากนก อยากกนอะไร อดไดกอดไว

กนเฉพาะทจำเปน ขอใหกนเพราะหว แตอยากนเพราะปากมนอยากกน อยากใช

อะไรอดไดกอดไว ใชเฉพาะทจำเปนตองใช ซอเฉพาะทจำเปนตองซอ อยาซอเพราะ

อยากไดเพยงอยางเดยว”

คอ กนใชบาง เกบออมไวบาง

จะมากนอยอยางไรกเกบออมไว

สวนทเกบไวนแหละจะคอยพอกพนขนเรอยๆ

จนกลายเปนทรพยกอนโตพอทจะทำใหตงตวเปนหลกฐานได

การทจะเกบหอมรอมรบได กตองอยทการอดออมเปนสำคญ คอตองยอม