รายงานการวจย

การปลกฝงคณธรรมในเดกปฐมวยผานกระบวนสรางสรรคของแกนนา

โรงเรยนวถพทธ

โดยนายอดศร จนทรสขสถาบนอาศรมศลป

โครงการวจยภายใตทนสนบสนนจากศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชงคณธรรม (ศนยคณธรรม)

สานกงานบรหารและพฒนาองคความร (องคการมหาชน)ปงบประมาณ ๒๕๔๘

รายงานการวจย การปลกฝงคณธรรมในเดกปฐมวยผานกระบวนสรางสรรคของแกนนาโรงเรยนวถพทธ

พมพครงท ๑ สงหาคม ๒๕๔๙ (สงพมพอนดบท ๗/๒๕๔๙)โดย นายอดศร จนทรสขจานวน ๓,๐๐๐ เลมผจดพมพเผยแพร ศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชงคณธรรม

สานกงานบรหารและพฒนาองคความร(องคการมหาชน)๔๒๘ บานพษณโลก (อาคาร ๒ เรอนโสภา)ถนนพษณโลก เขตดสต กรงเทพฯ ๑๐๓๐๐โทร. ๐ ๒๒๘๐ ๘๓๑๐-๑๒, ๐ ๒๒๘๒ ๗๓๑๘-๒๑โทรสาร ๐ ๒๒๘๐ ๘๓๑๐-๑๑Web site: http://www.moralcenter.or.th

ผพมพ หางหนสวนจากด ว ท ซ คอมมวนเคชนเลขท ๓๒/๙๙ รามอนทรา ๖๕แขวงทาแรง เขตบางเขน กทม. ๑๐๒๒๐โทรศพท ๐-๒๕๐๙-๔๔๙๙โทรสาร ๐-๒๕๐๙-๔๕๔๖

๑๕๕.๒๕๕๔๘๓ ศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชงคณธรรมศ ๘๑๗ ค การปลกฝงคณธรรมในเดกปฐมวย ผานกระบวนสรางสรรค

ของแกนนาโรงเรยนวถพทธศนยคณธรรม., ๒๕๔๘๗๗ หนาISBN. 974-94727-8-0๑. คณธรรมจรยธรรม ๒. ปฐมวย๓. ชอเรอง

ศนยส ง เสรมและพฒนาพล งแผนดน เช งคณธรรม(ศนยคณธรรม) สานกงานบรหารและพฒนาองคความร (องคการมหาชน) ไดดาเนนโครงการฝกอบรมการทาวจยสาหรบผนาดานคณธรรมจรยธรรม รวมกบมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช(รศ.ดร.สพกตร พบลย และคณะ) เพอจดฝกอบรมใหผแทนเครอขายดานคณธรรม ไดใชกระบวนการวจยเพอพฒนางานดานคณธรรมจรยธรรมทรบผดชอบในชวงปงบประมาณ ๒๕๔๘มเครอขายคณธรรม สนใจเขารบการฝกอบรม ๑๙ คน หลงจากฝกอบรมไดมการตดตามและเสรมหนนใหผผานการอบรมนาเคาโครงทไดจากการฝกอบรมไปทาวจยตอใหแลวเสรจโดยศนยคณธรรมสนบสนน ๑) งบประมาณโครงการละสองหมนบาท๒) อาจารยทปรกษาจากคณะวทยากรผจดฝกอบรมของรศ.ดร.สพกตร พบลย/อาจารยทผอบรมสะดวกทจะปรกษาหารอ๓) จดเวทประชมรายงานความกาวหนาการดาเนนการวจยเพอแลกเปลยนประสบการณและรบฟงขอเสนอแนะเพมเตมจากคณะวทยากร รวม ๒ ครง ปรากฏวามผสนใจดาเนนการตอเนองจนแลวเสรจรวม ๑๕ โครงการ ซงทางศนยคณธรรมไดรวมเลมเรยบเรยงสาระสาคญ ทง ๑๕ โครงการเพอจดพมพเผยแพรตวอยางการนาระเบยบวธวจยไปใชพฒนางาน โดยผปฏบตงานจรง ซงแสดงใหเหนวางานวจยเพอพฒนางานไมใชเรองยากอกตอไปแลว

คานา

สาหรบรายงานการปลกฝงคณธรรมในเดกปฐมวยผานกระบวนสรางสรรคของแกนนาโรงเรยนวถพทธ ของนายอดศรจนทรสข สถาบนอาศรมศลปฉบบน ไดคดเลอกเพอพมพเผยแพรเนองจากหวงวาจะเปนประโยชนสาหรบคณะครโรงเรยนวถพทธโดยเฉพาะระดบอนบาล ไดศกษาวเคราะหแนวการจดการศกษาวถพทธ ทบรณาการหลกศลธรรมและจรยธรรมสกจกรรมของกลมแกนนาโรงเรยนวถพทธ ไดแก โรงเรยนอนบาลหนนอยโรงเรยนทอสและโรงเรยนรงอรณ ซงไดรบการคดเลอกจากกรมการศาสนาและกรงเทพมหานคร วาเปนตวอยางโรงเรยนวถพทธ

ศนยคณธรรม ขอขอบคณ รศ.ดร.สพกตร พบลย ทใหความอนเคราะหจดทาหลกสตรการฝกอบรมและใหคาปรกษา รวมทงผศ.ดร.สจตรา สคนธทรพย อาจารยทปรกษาของรายงานฉบบนซงเปนทงผ ชแนะและตรวจอานรายงานการวจยจนแลวเสรจและขอขอบคณ นายอดศร จนทรสข สถาบนอาศรมศลปทใหความสาคญกบโครงการฝกอบรมและดาเนนการรวบรวมและวเคราะหขอมล ตลอดจนเขยนรายงานวจยทมสาระ กระชบตรงประเดน ควรคาแกการศกษาเพอเปนตวอยางสาหรบผจดการเรยนการสอนในโรงเรยนวถพทธซงมมากกวา สองหมนโรง และผเกยวของ ตอไป

(นางสาวนราทพย พมทรพย)ศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชงคณธรรม (ศนยคณธรรม)

สานกงานบรหารและพฒนาองคความร (องคการมหาชน)

ปจจบน ความสนใจและความพยายามในการจดการศกษาตามแนวทางวถพทธเรมปรากฏใหเหนในวงกวางมากขนทงจากหนวยงานภาครฐ และเอกชน โดยเฉพาะอยางยงจากโรงเรยนหลายหมนแหงทวประเทศทไดลงชอแสดงความจานงทจะเขารวมเปนสมาชกเครอขายโรงเรยนวถพทธในสงกดกระทรวงศกษาธการลกษณะ รปแบบ และวธการในการจดการศกษาของแตละโรงเรยนลวนมความแตกตางกนออกไปขนอยกบองคประกอบ ปจจย และความพรอมหลายดาน อาท บคลากร สภาพแวดลอม หรอแมกระทงเงนทนสนบสนน อยางไรกตาม มขอทนาสงเกตประการหนง นนคอหลายโรงเรยนมกจะดาเนนการในลกษณะทองกบรปแบบพธกรรมในทางพทธศาสนา อนเปนเปลอกหรอกระพภายนอก โดยละเลยหรอมองขามแกนสาระทสาคญของพทธศาสนา ซงเชอมโยงวถชวตกบการเรยนรเขาไวดวยกน อนเปนหนทางทนาไปสปญญาอยางแทจรง

งานวจยนเกดขนจากความสนใจของผเขยนในการพยายามทาความเขาใจและถอดรหสกระบวนการเรยนรของโรงเรยนตวอยาง๓ โรงเรยน ทไดรบการยอมรบในวงกวางถงวธการในการจดการศกษาวถพทธไดอยางเขาถงแกนสาระทแท อยางไรกตาม สบเนองมาจากขอจากดดานเวลา ทาใหผเขยนมเวลาเพยงแคประมาณ๓ เดอนในการเกบขอมล และวเคราะหเนอหา เพอสรปเปนสาระ

เกรนนา

ดงเชนทปรากฏตอสายตาของผอานในขณะน ดงนน งานวจยนจงยงมขอบกพรองในหลายดาน ทงในแงของการศกษาในเชงลกถงสภาพการณและทมาทไปของแนวคดในการจดการศกษาของแตละโรงเรยน รวมทงการเปรยบเทยบในเชงลกถงผลทเกดขนทงในแงพฤตกรรม จตใจ และปญญาของนกเรยนจากการเขารวมในกจกรรมสรางสรรคตางๆ และวธการในการถายทอดเนอหาสาระของครผสอนแตละคน ดงนน หากมผสนใจทจะทาการศกษาตอจากผเขยนในแงมมดงกลาวหรอในประเดนอนๆ กคงจะเกดประโยชนไมมากกนอยตอผสนใจทานอนๆ ดวยเชนกน

ทงน ผเขยน ขอกราบขอบพระคณผมสวนเกยวของกบงานวจยในครงนทงทางตรงและทางออมทกทาน โดยเฉพาะอยางยงศาสตราจารยระพ สาครก ผเปนกลยาณมตรอนประเสรฐทคอยใหการสนบสนนทงในดานความคดและจตใจของผเขยนมาโดยตลอด รองศาสตราจารยประภาภทร นยม ผอานวยการโรงเรยนรงอรณและโครงการจดตงสถาบนอาศรมศลป ผใหคาแนะนาและกาลงใจอนมคณประโยชนมหาศาลตอการทางานและการใชชวตในทกๆ ดานของผเขยน ผชวยศาสตราจารยสจตราสคนธทรพย ผเปนทปรกษางานวจยในครงน โดยเฉพาะในแงของการเขยนและการเรยบเรยงเนอหาใหมความถกตองตรงตามวตถประสงค คณครสนสา ชนเจรญสข ครใหญชนอนบาลโรงเรยนรงอรณ ผใหการสนบสนนดานขอมล เนอหา และเปนทปรกษาในการทางานวจยครงน ผอานวยการ และคณาจารยของ

โรงเรยนอนบาลหนนอย และโรงเรยนทอสทเออเฟอขอมลของโรงเรยนและใหโอกาสผเขยนไดเขาสมภาษณอยางมไมตรจต

ทายสดน ผ เขยนขอขอบคณศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชงคณธรรม (ศนยคณธรรม) ทใหการสนบสนนโครงการวจยในครงน ขอขอบคณผบรหารและเจาหนาทของศนยฯทกทาน ทใหคาแนะนา กาลงใจ และชแนะขนตอนในการทางานใหผเขยนดวยความอดทนและความเขาใจ หากงานวจยนมขอผดพลาดประการใด ผเขยนขอนอมรบไวในทกกรณ และหวงเปนอยางยงวา สาระของงานวจยนจะเปนประโยชนและแรงบนดาลใจใหแกผททางานดานการศกษา โดยเฉพาะผทกาลงแสวงหาความเขาใจ รปแบบและแนวทางในการจดการศกษาวถพทธในระดบชนอนบาล อนเปนวยทสาคญยงตอการปลกฝงเมลดพนธคณความดใหเกดขนภายในจตใจ เพอทจะไดผลบานออกดอกผลเปนผมคณธรรมในสงคมตอไป

อดศร จนทรสข ๒๑ กรกฎาคม ๒๕๔๙

รายงานวจยฉบบน มวตถประสงคเพอศกษาสภาพการจดกระบวนการสรางสรรคเพอปลกฝงคณธรรมในเดกปฐมวยของกลมแกนนาโรงเรยนวถพทธ และสงเคราะหรปแบบและแนวทางของกระบวนการสรางสรรคเพอปลกฝงคณธรรมในเดกปฐมวยสาหรบการประยกตใชกบโรงเรยนอนๆ ทวไป ทงน ผวจยสนใจศกษากรณตวอยางการจดการเรยนการสอนของกลมแกนนาโรงเรยนวถพทธ ประกอบดวย โรงเรยนอนบาลหนนอย โรงเรยนทอสและโรงเรยนรงอรณ ซงไดรบการคดเลอกจากกรมการศาสนาและกรงเทพมหานครวาเปนกลมโรงเรยนตวอยางในแงของการจดการศกษาทสามารถบรณาการหลกศลธรรมและจรยธรรมผานกระบวนการสรางสรรคตางๆ ไดอยางเขากบธรรมชาตการเรยนรในแตละวยของผเรยน และเลอกศกษากลมเดกปฐมวยซงกาลงอยในวยทเรมตนพฒนาทกษะการคดในเชงนามธรรมอนเปนชวงเวลาทเหมาะสมสาหรบการปลกฝงคณธรรมใหเกดขนในใจ

ผวจยดาเนนการวจยโดยมขนตอนเรมตนทการวเคราะหเอกสาร/หลกฐานทเกยวของกบการจดหลกสตรและกจกรรมตางๆทมลกษณะเปนกระบวนการสรางสรรค เพอปลกฝงคณธรรมในเดกปฐมวย และสมภาษณผบรหารสถานศกษา และครผสอนระดบปฐมวยของกลมแกนนาโรงเรยนวถพทธ จากนนจงประมวล

บทสรปสาหรบผบรหาร

ขอสรปเกยวกบสภาพการจดกระบวนการสรางสรรค และสงเคราะหเปนรปแบบและแนวทางของกระบวนการสรางสรรคเพอปลกฝงคณธรรมในเดกปฐมวย

จากผลการวจยพบวา กลมแกนนาโรงเรยนวถพทธทง ๓โรงเรยนไดนาหลกธรรม ไตรสกขา อนประกอบดวย ศล สมาธ ปญญามาเปนแกนกลางในการจดการศกษา โดยมงเนนการพฒนาคณภาพภายในและภายนอกของเดกไปพรอมๆ กน กลาวคอ

๑. การพฒนาภายใน หรอการพฒนาแกนแทของชวตดวยการบรณาการหลกไตรสกขา (ศลหรอพฤตกรรม สมาธหรอจตใจและปญญา) ลงสวถชวต กจวตรประจาวน และกจกรรมสรางสรรคตางๆ โดยมงสผลหรอพฒนาการของผเรยนตามหลกภาวนา ๔(กายภาวนา ศลภาวนา จตตภาวนา และปญญาภาวนา)

๒. การพฒนาภายนอก หรอการพฒนาความร ความเขาใจและทกษะทจาเปนตอการดารงชวตของผเรยนทงในปจจบนและอนาคต ทงในสวนของเนอหาสาระวชาการ ทกษะการงานและการดแลตนเอง รวมถงความสามารถทจะระบคณคาแทของสงตางๆ ทเกยวของกบการดารงชวตของผเรยนตามความเหมาะสมของวยและความพรอมของประสบการณ ผานกจกรรมหลากหลายทงทเปนวถชวต อาท การทาความสะอาดรางกาย การรบประทานอาหาร และกจกรรมสรางสรรคตางๆ เชน การฟงนทาน การทางานประดษฐ เปนตน

อยางไรกตาม กระบวนการในการพฒนาผเรยนททง๓ โรงเรยนไดยดถอเปนหลกปฏบตนน ไมไดมลกษณะแยกสวนดงเชนทผวจยแจกแจงออกมา หากแตทง ๓ โรงเรยนไดบรณาการองคประกอบการพฒนาผเรยนทง ๓ ดานเขาไวดวยกนอยางสอดคลองกลมกลน

จากการศกษาทงสามโรงเรยน พบวา แนวทางในการปลกฝงคณธรรมและจรยธรรมใหเกดกบเดก โดยเฉพาะเดกในระดบปฐมวยนน ไมควรเนนทการทองจาถอยความทเกยวของกบคณธรรมและจรยธรรมแตเพยงอยางเดยว แตควรเนนใหเดกไดเรยนรผานการลงมอปฏบตจรง ไมวาจะเปนการเลน การทางานฝมอการเคลอนไหวรางกาย การทาอาหาร ตลอดจนการสนทนาพดคย ฯลฯ ซงเมอเดกมประสบการณตรงตอสงทเขาเรยนรกจะเกดการจดจาไดดยงกวาการทองจาจากหนงสอหรอคาบอกของผใหญ เมอเดกไดเรยนรสงทตนเองมประสบการณในมตตางๆจากการตงคาถามและการเชอมโยงของครผสอน เดกกจะสามารถคดพจารณาอยางใครครวญดวยตนเองไดวา เขาสามารถนาการเรยนรทไดรบไปใชในวถชวตประจาวนไดอยางไรบาง อะไรคอคณคาทแท และอะไรคอคณคาทเทยม เมอเดกสามารถจาแนกแยกแยะคณคาแทออกจากคณคาเทยมได เดกกจะสามารถพฒนาทกษะการคดการตดสนใจ ตลอดจนการกระทา และการปฏบตสงตางๆ ทจะกอใหเกดประโยชนตอตนเองและผอนไดในทสดซงกระบวนการเหลาน นบไดวาเปนการปลกฝงคณธรรมในระดบ

ทลกซง และมความยงยนถาวรมากกวา การปลกฝงในลกษณะของการทองจาเปนตวหนงสอ เพราะคณธรรมในดานตางๆ นนลวนมทมาจากคณคาแท ซงมนษยควรปฏบตทงตอตนเองและผอนทงสน

กระบวนการสรางสรรคททงสามโรงเรยนนามาใชเปนเครองมอในการปลกฝงคณธรรมในเดกปฐมวย สามารถวเคราะหโดยจาแนกตามหลกไตรสกขาไดดงน

๑) อธสลสกขา ประกอบดวย ความมเมตตา ความออนโยนความมระเบยบวนย การเคารพในกฎ กตกา การรจกมารยาทความประณต ความรบผดชอบตอตนเองและผอน การทางานรวมกบผอน การตรงตอเวลา การรจกเวลา การรจกหนาทของตนเองการแสดงออกอยางเหมาะสมกบกาละเทศะ การพดจาไพเราะการทาความเคารพผใหญ

รปแบบและแนวทางของกระบวนการสรางสรรคเพอการพฒนาอธสลสกขา ททง ๓โรงเรยนใช อาท

การเคลอนไหวประกอบเพลง/จงหวะ การเลานทานทมเนอหาสอดแทรกคตธรรม การแสดงบทบาทสมมต การเลนแบบมกตกา การบรการผอาวโส การตงวงสนทนา การกลาวคาขอบคณขอโทษ การปฏบตกจวตรประจาวน เชน การจดกระเปา การทาความสะอาดกลองนม การเขยนสมดสอสาร การพบเกบเสอผาการเขาแถวเคารพธงชาต การสวดมนต เปนตน กจกรรมเหลานเดกจะตองปฏบตอยางสมาเสมอจนเกดเปนความคนชน โดยการกระทาแตละอยางจะตองทาดวยความประณต ละเอยดออน

๒) อธจตตสกขา ประกอบดวย การกากบกาย วาจา ใจใหสงบนง ความมนใจในตวเอง การมองตนเองในแงมมบวกความภาคภมใจในตนเอง ความอดทน การเสยสละ การรจกรอคอยการฝกสต สมาธ การผอนคลายจตใจ การเตรยมพรอมทางจตใจความละเอยดออน ความรอบคอบ ความตงมนกบสงทกาลงทา

รปแบบและแนวทางของกระบวนการสรางสรรคเพอพฒนาดานอธจตตสกขา ททง ๓โรงเรยนใช อาท การฟงนทานชาดกการทางานศลปะ การทาพธกรรมสรางสมาธ การสวดมนต ไหวพระแผเมตตา นงสมาธ และเดนจงกรม การเขารวมพธกรรมทางพทธศาสนา

๓) อธปญญาสกขา ประกอบดวย การฝกคดใครครวญอยางเปนเหตเปนผล การรบรส งตางๆ ตามความเปนจรงการแกปญหาสงตางๆ ตามเหตปจจย การรจกและสามารถแยกแยะคณคาแทและคณคาเทยม การสงเกตการเปลยนแปลงของธรรมชาตอยางเปนขนตอน การลงมอกระทาสงทสรางประโยชนแกตนเองและผอน การมองเหนขนตอนของการทางาน การรจกตงคาถามและแสวงหาคาตอบดวยตนเอง การรจกความพอดในการทาสงตางๆ

รปแบบและแนวทางของกระบวนการสรางสรรคเพอพฒนาดานอธปญญาสกขาททง ๓ โรงเรยนใช อาท การปลกผก การทาอาหาร และการทางานศลปะ ซงเดกจะตองฝกกระบวนการคดแกปญหา เชอมโยงสงทตนเองไดเรยนรลงสการปฏบตจรงรจกธรรมชาตของการงานทตนเองกาลงทาอยวาควรจะจดการ

กบงานนนๆ เพอใหไดผลงานออกมาตรงตามทตนเองตองการไดอยางไร

จากทกลาวมา จะเหนไดวาทงสามโรงเรยนมการจดกจกรรมการเรยนรทมงไปสการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมในลกษณะทคลายคลงกน คอ เนนวถชวตของเดกตงแตเรองการกน อย ด ฟงไปจนกระทงเรองการพฒนาทกษะทงในดานการใชรางกาย การคดการกระทาทเปนประโยชนตอตนเองและผอน อนง รปแบบและแนวทางของกระบวนการสรางสรรคทจาแนกตามหลกไตรสกขาขางตนน สามารถประยกตใชกบบรบทหรอหนวยการเรยนรตางๆไดตามความเหมาะสมและสภาพการณของหองเรยน แตครหรอผทนากระบวนการดงกลาวไปใช จาเปนตองระลกอยเสมอวาตนในฐานะของปรโตโฆสะหรอกลยาณมตรของเดกนน ถอเปนสวนหนงในกระบวนการเรยนรของเดก ซงจาเปนจะตองมการฝกหดขดเกลาตนเอง เพอใหเปนแบบอยางทดของเดก รวมทงฝกฝนการพจารณาใครครวญถงคณคาแทของคณธรรมทตองการปลกฝงใหเกดขนกบเดกอยางแทจรง จงจะสามารถนากระบวนการดงกลาวไปใชอยางไดผล

ในทายสด ผวจยมขอเสนอแนะซงคาดวาจะเปนประโยชนตอการนาไปใชสาหรบผทสนใจในการจดการศกษาแนววถพทธ ดงน

๑) ความเขาใจเบองตนของการนาหลกวถพทธไปใชจดสภาพการศกษา

ผบรหารและครทสนใจนากระบวนการสรางสรรคเพอการปลกฝงคณธรรมในเดกปฐมวยไปประยกตใชในการจดสภาพ

การศกษาในโรงเรยนของตนเอง จาเปนจะตองศกษาถงแนวคดสาคญทเปนรากฐานของการจดการศกษาวถพทธ ตงแตจดเรมตนหรอแหลงทมาของการศกษา (ปรโตโฆสะทด และโยนโสมนสการ)และกระบวนการของการศกษา (หลกไตรสกขา ประกอบดวยอธสลสกขา อธจตตสกขา และอธปญญาสกขา) ใหเขาใจอยางแทจรงมใชแคเพยงนากระบวนการสรางสรรคไปใชแตเพยงอยางเดยว

๒) การประยกตกระบวนการสรางสรรคเพอการปลกฝงคณธรรมในเดกวยอนๆ

ครหรอผสนใจทตองการประยกตกระบวนการสรางสรรคเพอการปลกฝงคณธรรมไปใชกบเดกในวยอนๆ จาเปนจะตองคานงถงธรรมชาตการเรยนรของเดกในแตละวย และความสนใจในการเรยนรของเดกทแตกตางกนออกไปตามพนฐานของเดก และสภาพแวดลอมรอบตวเปนสาคญ

๓) การวจยครงตอไปหากเปนไปได ผทสนใจทาการศกษาเรองกระบวนการ

สรางสรรคเพอปลกฝงคณธรรมในเดกปฐมวยอาจศกษาเพมเตมในแงตางๆ อาท

- การศกษาเปรยบเทยบกระบวนการสรางสรรคเพอการปลกฝงคณธรรมในเดกปฐมวยแตละรปแบบทอาจสงผลใหเกดกระบวนการเรยนรทแตกตางกนออกไป

- การศกษาการจดสภาพการศกษาและรปแบบของกระบวนการสรางสรรคเพอการปลกฝงคณธรรมในเดกปฐมวยในโรงเรยนวถพทธตางๆ ทวประเทศเพอเกบขอมลมาสรป

สงเคราะหและจดทาเปนคมอการจดการศกษาระดบปฐมวยของโรงเรยนวถพทธ

- การศกษาการจดสภาพการศกษาและรปแบบของกระบวนการสรางสรรคเพอการปลกฝงคณธรรมทเหมาะสมกบเดกในวยตางๆ

- การศกษาเปรยบเทยบการจดสภาพการศกษาและรปแบบของกระบวนการสรางสรรคเพอการปลกฝงคณธรรมจากโรงเรยนในสงกดศาสนาตางๆ เชน ศาสนาครสต ศาสนาอสลาม ศาสนาฮนดเปนตน

หนาคานาเกรนนาบทสรปสาหรบผบรหาร

บทท ๑ บทนา ๑๑.๑ หลกการและเหตผล ๑๑.๒ วตถประสงคการวจย ๓๑.๓ ขอบเขตการวจย ๓๑.๔ นยามศพททเกยวของ ๔๑.๕ ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ๕

บทท ๒ ทฤษฎและวรรณกรรมทเกยวของ ๗๒.๑ รปแบบการจดหลกสตรการศกษาปฐมวยแนวพทธ ๗๒.๒ จดเรมการศกษา ๘๒.๓ กระบวนการของการศกษา ๑๔๒.๔ การจดการเรยนการสอนตามแนวพทธศาสนา ๑๘๒.๕ รปแบบโรงเรยนวถพทธ ๑๙๒.๖ ลกษณะโรงเรยนวถพทธ ๒๑

สารบญ

หนา

บทท ๓ ระเบยบวธการวจย ๒๗๓.๑ กรอบแนวทางการวจยโดยภาพรวม ๒๗๓.๒ รายละเอยดขนตอนการดาเนนการวจย ๒๙

บทท ๔ ผลการวจย ๓๑๔.๑ สภาพการจดการศกษาของแกนนาโรงเรยนวถพทธ ๓๑๔.๒ สภาพการจดการศกษาระดบชนปฐมวยของแกนนา

โรงเรยนวถพทธ ๓๓๔.๓ สภาพการจดกระบวนการสรางสรรคเพอปลกฝง

คณธรรมในเดกปฐมวยของแกนนาโรงเรยนวถพทธ ๔๑

บทท ๕ อภปรายผล สรป และขอเสนอแนะ ๕๕๕.๑ อภปรายผล ๕๕๕.๒ สรป ๖๕๕.๓ ขอเสนอแนะ ๖๙

บรรณานกรม ๗๓

สารบญ (ตอ)

หนาแผนภาพท ๑ ระบบพฒนาผเรยนดวยไตรสกขา ๒๐

ตารางท ๑ กรอบแนวทางการวจยในภาพรวม ๒๘ตารางท ๒ กจวตรประจาวนของนกเรยนในโรงเรยน

อนบาลหนนอย ๔๒ตารางท ๓ กจวตรประจาวนของนกเรยนในโรงเรยนทอส ๔๖ตารางท ๔ กจวตรประจาวนของนกเรยนในโรงเรยนรงอรณ ๔๙

สารบญแผนภาพและตาราง

.

( - )

(

)

.

. .

. .

.

. . /

) /

/

)

) /

( )

( )

) /

- ( )

. .

-

-

-

-

-

.

. .

)

)

. .

)

)

)

.

.

.

.

.

.

( )

( )

( )

( )

( )

( )

( )

( )

( )

( )

( )

.

.

.

( )

.

/

.

-

/

( , )

.

( )

( )

( ( . . )

, )

.

.

.

.

.

" "

( )

( ) ( ) (

)

.

/

" "

//

.

.

) /

)

) /

)

- /

- /

-

- /

- /

-

-

-

.

)

( ) /

( )

)

( )

( )

)

.

-

-

-

.

"

"

.

.

.

" "

" "

" "

" "

.

.

.

.

.

.

" " " "

" "

" "

"

"

" "

" "

.

.

.

.

.

.

(

)

(

)

.

.

-

-

-

( )

- /

-

-

-

-

-

- ( )

-

-

-

-

-

-

-

-

/

-

. .

. .

-

-

-

-

-

-

-

- /

-

-

-

/ /

-

-

-

-

-

-

-

. .

. .

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

. .

. .

. .

. .

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

- (

)

-

-

-

-

-

-

. .

. .

. .

. .

. .

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

. .

. .

. .

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

/

-

-

-

-

. .

. .

. .

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

. .

. .

. .

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

. .

. .

. .

-

- /

-

-

/

-

-

-

/

-

-

-

-

-

-

-

. .

. . -

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

. .

-

- /

-

-

-

- /

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

. .

. . -

-

-

-

- /

/

-

-

-

-

-

- /

-

-

.

( ) ( )

)

/

-

)

)

(

)

(

)

.

)

/

( )

( )

( )

)

( )

( )

( )

)

( )

( )

.

)

( )

(

)

)

)

-

-

-

-

. ( ).

. ( ). :

.

( ). .

( ). :

.

. ( ). :

.

: .

, . ( ).

. :

.

. ( ).

. :

.

( ). . :

.

. ( ).

: . :

.

( . . ). ( ).

. : .

( ). ( ). ( ).

: .

( ). . ( ).

: .

( ). .

: .

( ). :

. ( ). :

.

( ). . ( ).

: .

( ). . : .

( ). .

: .

( ). . : .

( ) . :

. ( ). : .

. ( ). .

: .

. ( . . .). : .

: .

. ( ).

. : .

( ).

. : .

. ( ). :

. ( ). :

.

. ( ).

. :

.

. ( ).

.

: .

Erricker, C. & Erricker, J. (2000). Reconstructing Religious,

Spiritual and Moral Education. New York:

RoutledgeFalmer.

Winston, J. (2000). Drama, Literacy and Moral Education

5 - 11. London: David Fulton Publishers.

Wood, E. & Attfield, J. (1996). Play, Learning and the Early

Childhood Curriculum. London: Paul Chapman Publishing.

Slade, P. (1995). Child Play: Its Importance for Human

Development. London: Jessica Kingsley Publisher.

( )