神社

W czasach starożytnych praktycznie nie istniały chramy shintoistyczne znajdujące się w jednym miejscu.

Znajduje się miejsca święte takie jak iwakura (kamienne kręgi) czy iwasaka (kamienny ołtarz) jednak tak naprawdę większość rytuałów odbywała się w miejscach tymczasowych.

Dzisiejsze chramy zwykle składają się z shaden (budynki główne) kaguraden (miejsca, w którym bogom ofiarowane są śpiewy i tańce), shamusho (budynki biur) i keidai (inne elementy świątyni).

Na terenie chramu znajdziemy także takie przedmioty i budowle takie jak: torii (święte bramy i łuki), komainu (posągi zwierząt podobnych do lwów) tōrō (latarnie z kamienia lub drewna) oraz temizuya (miejsce obmycia wodą).

Zwany także shōden, główna struktura chramu przygotowana jako siedziba bóstwa objetego czcią w tym chramie. Jest najbardziej świętym miejscem na terenie całego chramu, a jego święte drzwi (mitobira) są zwykle zamknięte.

Honden

„Miejsce kultu”, budynek przeznaczony do przeprowadzania ceremonii i modlenia się do bóstwa chramu.

Zwykle znajduje się przed hondenem i jest zbudowany na nieco większą skalę. W przeciwieństwie do hondenu (który jest miejscem przebywania bogów) haiden jest miejscem, gdzie wierni mogą brać udział w rytuałach i modlitwach.

Haiden

Budynek przeznaczony do przechowywania darów dla bóstw. Często budowany jako część połączona z hondenem i haidenem. W dzisiejszych czasach jest także miejscem, w którym odbywają się rytuały.

Heiden

Pawilon, w którym przedstawiany jest taniec kagura.

Pojawił się w późnym okresie Heian i został szeroko

Kaguraden

Brama oznaczająca wejście do świętego obszaru. Chramy mogą mieć jedną lub więcej takich bram. Torii jest zazwyczaj zbudowana z dwóch pionowych słupów zwieńczonych poziomą belką zwaną kasagi, która wystaje poza słupy po obu stronach, a pod którą znajduje się druga pozioma belka zwana nuki.

Torii

Ogrodzenie dookoła chramu, miejsca świętego lub pałacu cesarskiego. Dawniej jako ogrodzenia używano samych drzew, jednak z czasem zaczęto korzystać z kamienia czy nawet betonu.

Tamagaki

Małe chramy, które istnieją w ramach pomocy przy zarządzaniu świątynią główną. W większości przypadków są związane z obiektem kultu głównego chramu lub reprezentują lokalne bóstwo.

Sessha i Massha

Biura, w których codziennie pracują osoby zarządzające chramem. W tych biurach zazwyczaj znajdują się miejsca gdzie można nabyć shinsatsu (talizmany) i biura, w których ludzie mogą zapisać się na udział w specjalnych rytuałach.

Shamusho

Miejsce , w którym przez płukanie rąk i ust następuje symboliczne oczyszczenie. Zazwyczaj znajduje się w pobliżu wejścia do świątyni. Większość tych miejsc to po prostu zwykły dach ze źródłem wody.

Temizuya

Stała latarnia na terenie chramu. Początkowo były to części świątyń buddyjskich, z czasem zostały przyjęte w świątyniach shinto. Większość z nich to duże, kamienne latarnie, jednak do ich budowy używano także drewna, czy porcelany. Używane także podczas niektórych rytuałów, kiedy to zapala się je wszystkie równocześnie.

Tōrō

Dosłownie “koreańskie psy”. Najczęściej wykonane z kamienia. Głównie występują parami: lew i lwica, posąg z otwartym pyskiem, a drugi z zamkniętym (alfa i omega). Symbolizują zwalczanie zła i ochronę obszaru wokół kami.

Komainu

Typologia architektury chramów

Np. Chram Ōmiwa Jinja w Sakurai, w prefekturze Nara jest poświęcony boskiej górze Miwa. Cała góra stanowi honden.

1) Prymitywne chramy bez hondenu

Styl architektoniczny, który można zobaczyć na przykładzie chramu w Ise oraz w regionalnych chramach, które zostały zbudowane pod wpływem tego kultu.

Są to chramy zbudowane z drewna, z dwuspadowym dachem, prostą linią dachu, niezależnymi filarami zewnętrznymi, chigi oraz katsuogi (znajdujące się na dachu wystające kłody, chigi-przecinajace się, katsuogi-biegnące wzdłuż grzbietu dachu).

Te cechy charakterystyczne są przeciwieństwem do architektury przywiezionej z Chin i używanej do budowy świątyń buddyjskich.

Podstawowe elementy tradycyjne tego stylu pochodzą z okresu Kofun.

2) Shinmei zukuri

Styl, który można zobaczyć na przykładzie chramu Izumo Taisha. Cechy charakterystyczne to m.in. dwuspadowy dach, chigi i katsuogi, filary (wśród których znajduje się shin no mihashira-filar serca), które sugerują archaiczny charakter tego stylu.

3) Taisha-zukuri

Sumiyoshi Taisha w Osace. Dwuspadowy dach, chigi i katsuogi, wnętrze budynku jest podzielone

na dwie części: przednią i tylną. Linia dachu jest stosunkowo linearna, inne szczegóły są surowe, ale filary są pomalowane na czerwono, a ściany na biało.

4) Sumiyoshi-zukuri

Styl najbardziej znany z chramów w Kyōto Niesymetryczny dach, z jednej strony wydłużający się tworzący portyk.

Wielkość chramu jest determinowana przez liczbę rozmieszczonych równomiernie wnęk pomiędzy filarami od strony wejściowej. Na przykład chram Kamo ma 3 wnęki od strony wejścia, dlatego nazywany jest (sangensha nagare-zukuri).

Nagare-zukuri jest stylem najbardziej spotykanym i jego przykłady można znaleźć w całym kraju. Czasami można zauważyć modyfikację tego stylu poprzez dodanie osobnego pokoju przed moyą (moya-główny dach)

5)Nagare-zukuri

Chram Ujigami

Styl reprezentowany przez chram Kasuga Taisha w Narze. Dwuspadowy dach wraz z dachem jednospadowym zakrywającym

wejście na schody. Większość chramów zbudowana w tym stylu mają szerokość tylko jednej wnęki. Filary są zawsze pomalowane na czerwono.

6) Kasuga-zukuri

Chramy zbudowane w tym stylu znajdują się na drugim miejscu najczęściej występujących w Japonii, z czego najwięcej skoncentrowanych jest w regionie Kinki.

Styl chramu Usa Jingū, Iwashimizu Hachimangū i innych chramów Hachiman.

Są to dwie połączone struktury umieszczone z przodu (gaiden-zewnętrzne sanktuarium)i z tyłu(naiden-wewnętrzne sanktuarium). Razem tworzą honden.

7) Hachiman-zukuri

Itsukushima Jinja i chramy takie jak Matsuo Taisha w Kyoto czy Hetsumiya w Fukuoce.

Charakteryzuje się tym, że dwuspadowy dach jest zmodyfikowany poprzez przedłużenie portyku nie tylko z przodu od strony wejścia, ale także z tyłu.

8) Ryōnagare-zukuri  (podwójne Nagare)

Nietypowy styl reprezentowany tylko przez trzy zachowane przykłady chramów w kompleksie Hiyoshi Taisha w Ōtsu.

9)Hiyoshi-zukuri

Charakteryzujący się dwuspadowym dachem, który rozciąga się w mniejsze, płaskie dachy portyku z przodu i z boków.

Mikami Jinja w prefekturze Shiga i Kitano Tenmangū w Kyoto. Charakterystyczną cechą jest pojawienie się równocześnie

cztero- i dwuspadzistego dachu.

10) Irimoya-zukuri

Styl, który znajdziemy niedaleko miasta Tsuyama w Prefekturze Okayama,

Charakteryzujący się szerokością trzech filarów z przodu, dwu i czterospadowym dachem oraz karahafu (zaokrąglonym portykiem)

Chram Nakayama

11) Nakayama-zukuri

Styl chramu Kitano Tenmangu gdzie haiden znajduje się przed hondenem i te dwa budynki są złączone zadaszonym przejściem zwanym ishi no ma.

Ta struktura była początkowo stosowana w późnym średniowieczu (chram Toyokuni), a później doprowadziła do zaadoptowania jej przy budownie Nikkō Tōshōgū.

12) Ishinoma-zukuri, Gongen-zukuri

Termin Gongen-zukuri jest także stosowany w odniesieniu do dowolnego przybytku, który charakteryzuje się bogatymi ornamentami.

Yōmeimon

Styl charakterystyczny dla dużych chramów w Owari (Nagoya) i charakteryzujący się złożeniem wielu struktur na terenie chramu w tym, bramy, haiden, saimonden (sala liturgiczna), przejścia w formie yotsuashimon (przejscie o dwuspadzistym dachu skonstruowane przez dodanie czterech dodatkowych podtrzymujących i honden.

13) Owari-zukuri

Ōgata Jinja, Ōkunitama Jinja, Tsushima Jinja

Ten styl charakteryzuje się brakiem schodów i zredukowaniem werandy do “płaskiej” półki. Jest to styl uważany za jedynie uproszczoną formę późniejszych stylów, gdyż jest używany przede wszystkim do budowy małych chramów zwanych sessha i massha.

14)Misedana-zukuri

Przedmioty kultu w chramach

Emaki Ilustrowane zwoje opowiadające

pewną historię. Ich początki nie są znane, ale

wiadomo, że istniały już w okresie Heian.

Wśród nich występują rodzaje takie jak: opowiadania fikcyjne, historyczne, wojskowe, a także religijne czy biograficzne. Wiele z nich jest powiązanych z shinto, zawierają opowieści o pochodzeniu świątyń, o bóstwach czy rytuałach.

Shintai Ogólna nazwa na obiekty

czczone w chramach, w których mieszkają bóstwa.

Lustra, miecze, klejnoty, rzeźby, a także kamienie, gory czy wodospady.

Kagami Razem z mieczami I klejnotami

lustra były używane podczas religijnych rytuałów już od czasów starożytnych.

Uważane jako miejsce, w którym mieszka bóstwo od dawna są czczone w świątyniach.

Shinzō Rzeźbione od końca okresu Nara

pod wpływem kultury buddyjskiej drewniane wizerunki kami.

Popularne był synkretyzm tych dwóch wierzeń i łączenie wizerunku Buddy z kami, więc razem były one ustawiane w holdenie, przez co nie stały się bezpośrednim przedmiotem kultu.

Shinzo przybierały formę zarówno buddyjskich mnichów jak i świeckich osób.

Przedmioty używane podczas rytuałów

An – platforma używana podczas rytuałów do przetrzymywania naczyń i darów dla bóstw (jak np. tamagushi - gałązka Sakaki)

Chinowa – duży okrąg zrobiony z trawy i ustawiony na ścieżce do chramu ostatniego dnia szóstego lub siódmego miesiąca. Przechodzące przez niego osoby zostają oczyszczone ze zła i pecha.

Hizatsuki – typ maty używanej do klęczenia.

Ōgi – składany wachlarz używany podczas rytuałów

Oshiki lub Sanbō – taca, na której trzyma się dary dla kami

Shide – wstęga z papieru lub białego materiału przyczepiana często do Tamagushi lub Shimenawy. Część Gohei (rytualnej różdżki używanej do symbolicznego oczyszczenia)

Sznur spleciony ze słomy ryżowej, którego zadaniem jest chronić święte miejsce poprzez przyciąganie negatywnej energii. Złe wibracje zbierają się w sznurze, który w związku z tym powinien być stosunkowo często wymieniany.

Zamiany sznura na nowy dokonuje się w sposób rytualny z okazji świąt lub podczas obrzędu oczyszczenia świątyni.

Shimenawa