พลิกโฉมกระบวนการเรียนรู�

ด�วยทฤษฎี BBL

เอกสารประกอบการอบรมเชิงปฏิบัติการ

โครงการฝ�กอบรมหลักสูตรการจัดการเรียนรู�ภาษาไทยตามแนวทางพัฒนาการทางสมองตามโครงการพลิกโฉมโรงเรียน ป.๑ อ�านออก เขียนได� ใน ๑ ป�

จัดโดย สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพื้นฐาน (สพฐ.) กระทรวงศึกษาธิการ

** เอกสารประกอบการวิจัยการจัดการเรียนรู� โปรดอย�าเผยแพร� และอ�างอิงหรือใช�ประโยชน�ทางการค�าใดๆ

สอนโดยใช� บทกลอน บทเพลง และ

จังหวะ อย�างสม่ำเสมอ เพื่อกระตุ�น

การทำงานของสมองซีกขวา1ทฤษฎ ีBBL

ซ � าย

ขวา สมอ

งซีก

สมอ

งซีก

ซ � าย

สมอ

งซีก

จำแนกรายละเอียด

ใช�เหตุผล

เรียนรู�ภาษา

คิดคำนวณ

1234

ขวา สมอ

งซีกจังหวะ ทำนอง บทเพลง

จินตนาการ

มิติสัมพันธ�

ความรู�สึกโดยรวม

123

4

ชื่อกิจกรรม

อ�านได� สะกดเป�น

อุปกรณ�1.ชาร�ตบทกลอน “หนูไผ� กะ หนูขำ”2.กระดานเคลื่อนที่3.ไม�ช้ีกระดาน4.แก�วสำหรับเคาะจังหวะ5.บัตรตัวอักษร6.เอกสารชุดที่ 1 อ�านได�สะกดเป�น

ข้ันที่ 1 : เคลื่อนไหวประกอบบทเพลง

1.1 เคลื่อนไหวประกอบกลอน “หนูไผ� กะ หนูขำ”

1.2 ใช�ท�าเคลื่อนไหว 3 ท�า ได�แก�

1. ใช�แก�วเคาะโต�ะเป�นรูปสามเหลี่ยม

2. ใช�แก�วเคาะโต�ะ เคาะมือ สลับกันไป

3. แบมือซ�ายออกมาด�านข�าง ใช�แก�วเคาะโต�ะ เคาะมือซ�าย เคาะโต�ะ แล�วเคาะบนมือเพื่อนด�านขวา

ข้ันที่ 2 : สอนอ�านจากชาร�ต

2.1 ติดชาร�ตบนกระดานเคลื่อนที่

2.2 นักเรียนท�อง ครูช้ีชาร�ตตามบนกระดาน

นักเรียนอ�านเอง

นักเรียนช้ีอ�านเองจากหนังสือ

ข้ันที่ 3 : สอนอ�านสะกดคำจากบัตรตัวอักษร

3.1 ติดบัตรพยัญชนะบนกระดาน

เคลื่อนที่

3.2 คุณครูช้ีอ�าน และสอนการอ�านแบบ

แจกลูกสะกดคำ

ทำแบบฝ�กหัด

เขียนหมายเลขแต�ละบรรทัด

นักเรียนเขียนหมายเลขหน�าบรรทัด

เพื่อให�ง�ายในการอ�าน

ครูอ�านให�ฟ�ง นักเรียนอ�านตาม

ไถไฟไซไกไขไง

ไปไทไฝไชไตไอ

ไถนากำไลทำไมลำไย

มะไฟอะไรไวไวกำไรไชโย

ฤๅ ษี ตา ไฟ

ฤๅ ษี มี คา ถา ดี

อะ อิ อุ อะ อิ อุ

พา ยุ มา ไว ไว

ทำ ไม พา ยุ มา

พา ยุ พา ชะ นี มา

มะไฟกำไลไถนาไชโย

ตัวอย�างการสอน สระ เ ื อ

ตัวอย�างการสอน สระ เเ ะ

ตัวอย�างการสอน สระ เ าะ

สมดุลภาษา(Balanced Literacy)

อ�านเป�นคำ + อ�านสะกด=

นำเน้ือหาที่จะสอนมาดัดแปลงส�วนใดส�วนหน่ึงให�เป�นเกมหรือกิจกรรมที่สนุก เพื่อกระตุ�นการหลั่งของสารโดปามีน (สารแห�งความสุข)

2ทฤษฎ ีBBL

โดปามีนสารแห�งความสุข

(Dopamine)

โดปามีน (Dopamine)ถ�ามีโดปามีนในสมองเพียงพอ

1. มีสมาธิ ควบคุมตัวเองได�ดี

2. กระตือรือร�น สนใจมุ�งมั่น

3. อยากรู� อยากลองสิ่งใหม�

กุญแจสำคัญ

1.ต�องมีกิจกรรมที่สมองมีความสุขและพึงพอใจ

2.จัดประสบการณ�ที่เหมาะสมกับเด็ก ให�สมองได�ทำในสิ่งที่ยากกว�า

ระดับเล็กน�อย ท�าทายจนเด็กสามารถทำได�

ถ�ามีโดปามีนในสมองน�อยเกินไป

1.ขาดสมาธิ ไม�อยู�น่ิง

2.อาการเป�นมากถึงข้ันสมาธิสั้น

ชื่อกิจกรรม

ฝ�กแต�งประโยค

อุปกรณ�1.ถ�วยพลาสติกกลุ�มละ 14 ใบ (1 กลุ�ม 3 คน)

2.กรรไกร3.เมจิกสีน้ำเงิน และแดง4.เอกสารชุดที่ 2 ฝ�กแต�งประโยค

ข้ันที่ 1 : เคลื่อนไหวประกอบบทเพลง

เคลื่อนไหวประกอบบทเพลง “ประโยคสามส�วน”

จังหวะที่ 1 จังหวะที่ 2

ข้ันที่ 2 : เตรียมลงมือเรียนรู�

เขียนคำต�อไปน้ีบนใบงานด�วยปากกา สีน้ำเงิน

มา มี ตา ใน

นก งู กิน ตี

ขาย เป�ด แม� ทำไม

ตัดใส�ถ�วย ไม�ต�องทากาว

ข้ันที่ 3 : นักเรียนลงมือใช�สื่อและใบงาน

เลือกถ�วย 2 ใบ นำคำมารวมกันให� ได� ใจความ

เลือกถ�วย 3 ใบ นำคำมารวมกันให� ได� ใจความ

เพิ่มคำใหม� “อย�า” “ไม�” ลงในถ�วย

เลือกถ�วย 4 ใบข้ึนไป นำคำมารวมกันให� ได� ใจความ

นำคำออกจากถ�วย เก็บถ�วยไว� ใช�สอนหัวข�อต�อไป

ทำใบงาน

สร�างน่ังร�าน (scaffolding) เพื่อให�สมองเรียนรู�ทีละข้ัน จนกว�าจะถึงเป�าหมาย 3

ทฤษฎ ีBBL

ชื่อกิจกรรม ฝ�กจับประเด็นจากเรื่องที่อ�าน

อุปกรณ�1.ปากาเน�นคำ (ปากกาไฮไลท�)2.สีเมจิก3. เอกสารชุดที่ 3 ฝ�กจับประเด็นจากเรื่องที่อ�าน

ข้ันตอนกิจกรรม

1.เขียนหมายเลขหน�าย�อหน�า

2.ครูอ�านเรื่องให�ฟ�งจนจบ นักเรียนไม�อ�านตาม

3.ครูอ�านคำถาม นักเรียนไฮไลท�คำตอบ

4.ตอบคำถาม

นำ Graphic Organizerมาใช�ในกระบวนการเรียนรู� เพื่อให�สมองเรียนรู�ง�ายลง ไม�แบกภาระหนักโดยไม�จำเป�น

4ทฤษฎ ีBBL

ชื่อกิจกรรม การใช� Graphic Organizer

อุปกรณ�1.สีเมจิก2.เอกสารชุดที่ 4 การใช� Graphic Organizer

คือ กลุ�มพยัญชนะที่ประกอบอยู�ท�ายคำหรือพยางค�ใน

แม� ก กา ทำให�เสียงของคำแตกต�างกันตามพยัญชนะ

ที่นำมาประกอบ

มาตราตัวสะกด

แม�กก เช�น แยก โยก ดอก ดัก เด็ก ลูก ปาก

ข้ันนำเสนอความรู�

แม�กด เช�น พัด แดด เขียด ขูด เห็ด รอด เกิด

แม�กบ เช�น คาบ ทึบ สูบ เย็บ แอบ หอบ เรียบ

ข้ันลงมือปฏิบัติ และสรุปความรู�

นักเรียนเขียนหัวข�อ “มาตราตัวสะกด”

ข้ันลงมือปฏิบัติ และสรุปความรู�

เขียน “แม�กก” “แม�กด” “แม�กบ” ลงใน

ช�องว�าง

ข้ันลงมือปฏิบัติ และสรุปความรู�

เขียนคำแยกลงในตารางแต�ละช�อง

ให�ถูกต�อง

156 76 259 1,690

59 10 259 2,500

600 25 4,400 485

390 43 3,000 750

5,740 14 6,850

ข้ันนำเสนอความรู�

ข้ันลงมือปฏิบัติ และสรุปความรู�

นักเรียนเขียนหัวข�อ “จำนวน”

ข้ันลงมือปฏิบัติ และสรุปความรู�

เขียน “จำนวนสิบ” “จำนวนร�อย”

“จำนวนพัน” ลงในช�องว�าง

ข้ันลงมือปฏิบัติ และสรุปความรู�

เขียนตัวเลข แยกลงในตารางแต�ละช�อง

ให�ถูกต�อง

เลือกสรรส่ือกระตุ�นการคิด (Thinking Tools) เข�ามาใช�ในกิจกรรมการเรียนและการฝ�ก เพื่อกระตุ�นให�สมองเกิดความรู�สึกแปลกใหม� (novelty)

5ทฤษฎ ีBBL

ชื่อกิจกรรม

จับคู�คำคล�องจอง

อุปกรณ�1.ช�อน - ส�อม 10 คู� (กลุ�มละ 3 คน)2.สีเมจิก3.สก็อตเทป4.กรรไกร5.เอกสารชุดที่ 5 จับคู�คำคล�องจอง

นักเรียนตัดคำที่อยู�ในช�อง “A” ติดลงบน

ช�อน โดยใช�สก็อตเทป

ข้ันลงมือปฏิบัติ

นักเรียนตัดคำที่อยู�ในช�อง “B” ติดลงบน

ส�อม โดยใช�สก็อตเทป

ข้ันลงมือปฏิบัติ

ข้ันเรียนรู�

นักเรียนจับคู�คำคล�องจอง

ข้ันสรุปความรู�

Learning Resource Corner สื่อและนวัตกรรมการเรียนรู�

ไม� ไอศกรีมสอนภาษา

ถ�วยประสมคำ

แผงไข�ผันเสียง

ช�อนส�อมสอนการันต�

จานกระดาษ สิบสองเดือน

แก�วมากกว�า น�อยกว�า

ลูกเต�าแต�งประโยค

Learning Resource Corner

คือ ตู�ที่มีช้ันบรรจุ

จัดเก็บอุปกรณ�และ

สื่อการสอนที่พร�อม

ใช� จัดเตรียม

อุปกรณ�เหล�าน้ีล�วง

หน�า เป�นรายป� หรือ

เทอมละ 1 คร้ัง

ช่ือวัสดุ ราคา (บาท)

แก�วกรวย 200 ใบ 40

แก�วกระดาษ 80 ใบ 30

แก�วพลาสติกใส 50 ใบ 20

แก�วพลาสติกขาว 50 ใบ 20

ลูกบอลพลาสติก 100 ลูก 130

ไข�พลาสติก 100 ลูก 280

ช่ือวัสดุ ราคา (บาท)

ช�อน - ส�อม 100 คู� 100

จานกระดาษ 100 ใบ 60

ไม�ไอศกรีม 100 อัน 20

ตัวหนีบไม� 36 ตัว 30

หลอดดูด 400 อัน 40

ถ�วยน้ำจิ้ม 300 ใบ 80

ตัวอย�างอุปกรณ�ในตู�สื่อ

850-

Learning Resource Center

** ที่เหลือไม�ได�ระบุในรายการได�แก� สีเมจิก ปากกาไฮไลท� ดินสอสี บัตรภาพบัตรคำ กระดาษสี ซึ่งโรงเรียนอาจจัดหาเอง