5SỰTHẬTKHÔNGTHỂTHAYĐỔI

DavidRicho

Dựánebook#11thuộcTủsáchBOOKBT

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

Thôngtinsách

Tênsách:5SựthậtkhôngthểthayđổiNguyêntác:TheFiveThingsWeCannotChange

Tácgiả:DavidRichoDịchgiả:VănNguyễn

Côngtypháthành:TháiHàNhàxuấtbản:NXBPhươngĐôngTrọnglượngvậnchuyển:264gKíchthước:14.5x20.5cm

Sốtrang:264Ngàyxuấtbản:03/2011

Giábìa:68.000₫Thểloại:Tâmlý-Giáodục

Thôngtinebook

Type+Làmebook:thanhbtNgàyhoànthành:10/04/2015

Dựánebook#11thuộcTủsáchBOOKBT

Ebooknàyđượcthựchiệnnhằmchiasẻchonhữngbạnkhôngcóđiềukiệnmuasách!Cònnếubạncókhảnănghãymuaủnghộnha!

Giớithiệu

Từthờixưa,nămthứđịnhsẵnđãkhiếncảloàingườiphảisuynghĩnátócvàbuồnphiền.Cáctôngiáocungcấpnhữngcâutrảlờichonhữngđiềuhuyềnnhiệmnhưvậy.Trongcuốnsáchnày,tôisẽđưaranhữnglờidạycủaPhậtGiáovànhữngtôngiáothếgiớikhácđểgiúpbạnđốimặtvớimỗisựthựcnày.Nhữngtruyềnthốngtâmlinhcungcấpchochúngtanhữngtàinguyênđánggiá,nhữngkiểumẫuvàsựhứngkhởiđểgiápmặtvớinhữngthứđịnhsẵncủacuộcsốngmộtcáchcôngkhaivàbìnhtĩnh.TôidựanhiềunhấtvàotruyềnthốngPhậtGiáobởivìtruyềnthốngtâmlinhấyđềcaotầmquantrọngcủaviệcnhìnthấusuốtnhữngmêlầmcủachúngtavàgiápmặtvớinhữngthứđịnhsẵncủacuộcđờiđể trởthànhconngườitrọnvẹnhơn.

Nămđiềuchúngtakhôngthểthayđổitrongcuộcsốnglà:

Mọithứđềuthayđổivàchấmdứt

Mọiđiềuluônkhôngdiễnratheokếhoạch

Cuộcsốngkhôngphảiluôncôngbằng

Đaukhổlàmộtphầntấtyếucủađờisống

Ngườitakhôngluônluônyêuthươngvàtrungthànhvớita

Đây lànhững thách thứccơbảnmà tất cảchúng tađềugiápmặt,nhưng thường thì chúng ta sốngtrongsựchốibỏnhữngthựctếnày.

Chúngtaxửsựnhưthểbằngcáchnàođónhữngthứđịnhsẵnnàykhôngluônluôncóhiệuquả,hoặckhôngthểápdụngchotấtcảchúngta.

Nhưngkhichúngtachốnglạinămsựthựccănbảnnàylàchúngtakhángcựvớithựctại,vàkhiđóđờisốngtrởthànhmộtchuỗibấttậncủanhữngsựthấtvọng,bấtmãnvàbuồnrầu.

Trongsáchnày,tôiđềracácýtưởngcóphầntriệtđểrằngnămthứđịnhsẵnnàylànguồngốcthựcsựchonhữnglophiền.

Mộtkhichúngtahọccáchchấpnhậnvàômchoànglấynhữngthựctếnềntảngnày,chúngtasẽnhậnthứcđượcrằngchúngchínhlànhữnggìchúngtacầnđểcóđượclòngcanđảm,tìnhthươngvàtrítuệ,nhờđótìmđượchạnhphúc.

Thôngtintácgiả

DavidRicholànhàtâmlý,giảngviênvàtácgiảnổitiếngngườiMỹ.Cáctácphẩmcủaôngbaogồm:EverydayCommitments,How tobeanadult in relationship,Sứcmạnhcủasự tìnhcờ,và5sự thậtkhôngthểthayđổi.

Mụclục

GIỚITHIỆU

PHẦNI:NHỮNGTHỨĐỊNHSẴNCỦAĐỜISỐNG

CHƯƠNG1:MỌITHỨĐỀUTHAYĐỔIVÀCHẤMDỨT

CHƯƠNG2:SỰVIỆCKHÔNGLUÔNDIỄNRATHEOKẾHOẠCH

CHƯƠNG3:CUỘCSỐNGKHÔNGPHẢILUÔNCÔNGBẰNG

CHƯƠNG4:ĐAUKHỔLÀMỘTPHẦNCỦAĐỜISỐNG

CHƯƠNG5:NGƯỜIKHÁCKHÔNGLUÔNLUÔNYÊUTHƯƠNGVÀTRUNGTHÀNHVỚICHÚNGTA

CHƯƠNG6:NƠIANTRÚKHỎINHỮNGTHỨĐỊNHSẴN

PHẦNII:CHẤPNHẬNVÔĐIỀUKIỆNCUỘCSINHTỒNBỊCHIPHỐICỦACHÚNGTA

CHƯƠNG7:HỌCCÁCHCHẤPNHẬN

CHƯƠNG8:ĐÓNNHẬNCẢMXÚC

CHƯƠNG9:CHẤPNHẬNTÔILÀAI

LỜIBẠT

Dànhtặngnhữngngườicháutrai,cháugáiđángyêucủatôi,Christian,Damien,vàThea.

VàtrongkíứcđầyyêuthươngvềhaingườiemgáithânthiếtGailvàLinda

GIỚITHIỆU

Cómộtsốthứtrongđờimàchúngtakhôngkiểmsoátđược,cólẽlàhầuhếtmọithứ.Chúngtakhámphásuốtđờimìnhrằngthựctạitừchốicúiđầuvângphụcnhữngmệnhlệnhcủachúngta.Chúngtabịbóbuộcphảibuôngtaykhichúngtaquámuốnnắmgiữvàphảinắmgiữkhichúngtamuốnbuôngtay.Đời sống của chúng ta bao gồmnhững xoay chuyển bất ngờ, những kết thúc khôngmong đợi, vànhữngthửtháchrắcrốiđủloại.

ReinholdNiebuhr,mộtnhàthầnhọcTinlànhHoaKì,cósoạnmộtlờicầunguyệnđãtrởthànhnềntảng cho phong trào Phục hưng: “Thượng đế ban cho tôi sự an nhiên để đón nhận những điều tôikhôngthểthayđổi,lòngcanđảmđểthayđổinhữngđiềutôicóthể,vàtrítuệđểnhậnthấysựkhácbiệtgiữachúng.”Đâylàmộtcảmhứngsâusắc.Nhưngnhữngđiềuchúngtakhôngthểthayđổilàgì?Phảichăngchúnglàriêngbiệtchomỗingườitrongchúngta,hoặccómộtsốđiềumàtấtcảchúngtaphảithừanhậnvàchấpnhậnđểtìmrasựanbìnhtrongđờisốngcủachúngta?

Làmộtnhàtâmlítrịliệulàmviệcvớicáckháchhàng-vàtrongđờisốngcủariêngtôi-tôiđãthấycùngnhữngcâuhỏivànhữngphấnđấucứkhởilênmãihoài.Cónămđiềuđịnhsẵnkhôngthểtránhđược,nămdữkiệnbấtbiếnhỏithămtấtcảchúngtanhiềulần,lặpđilặplạimãi:

1.Mọithứđềuthayđổivàchấmdứt

2.Mọiđiềukhôngluôndiễnratheokếhoạch

3.Cuộcsốngkhôngphảiluôncôngbằng

4.Đaukhổlàmộtphầntấtyếucủađờisống

5.Ngườikháckhôngluônluônyêuthươngvàtrungthànhvớichúngta

Đâylànhữngtháchthứccơbảnmàtấtcảchúngtađềugiápmặtnhưngchúngtathườngsốngtrongsựchốibỏchúng.Chúngtaxửsựnhưthểbằngcáchnàođónhữngthứđịnhsẵnnàykhôngđúnghoặckhôngthểápdụngchotấtcảchúngta.Nhưngkhichúngtachốnglạinămsựthậtcănbảnnàylàchúngtakhángcựvớithựctạivàkhiđóđờisốngtrởthànhmộtchuỗibấttậnnhữngthấtvọng,bấtmãnvàbuồnrầu.

Trongcuốnsáchnày,tôiđềracáiýtưởngcóphầntriệtđểrằngnămthứđịnhsẵnnàythựcrakhôngphảilàxấunhưbềngoàicủachúng.Thựcvậy,nỗisợhãinhữngthứđịnhsẵnvàviệcchúngtanỗlựccưỡnglạichúnglànguồngốcthựcsựchonhữnglophiềncủachúngta.Mộtkhichúngtahọccáchchấpnhậnvàômchoàng lấynhững sự thựcnền tảngnày, chúng ta sẽnhận thứcđược rằngchúngchínhlànhữnggìchúngtacầnđểcóđượclòngcanđảm,tìnhthương,vàtrítuệ-nóitómlạilàđểtìmđượchạnhphúc.

Mộtthứđịnhsẵnlàmộtsựkiệncủađờisốngmàchúngtakhôngcóquyềnnănggìđốivớinó.Nólàthứmàchúngtakhôngthểthayđổi,mộtcáigìđượcthiếtđịnhvàongaytrongbảntínhcủasựvật.Ngoàinămđiềuđịnhsẵngâyâulođãnhậnđịnhởtrên,còncónhữngđiềuđịnhsẵnđượcmongđợi:chúngtatrảinghiệmniềmvuitrọnvẹn,chúngtađạtđượcnhữngkếtquảkhảquan,chúngtakhámphánhữngkhảnăngthiênphúnộitâmđộcđáo,chúngtatìmthấygiảiphápchomộtvấnđề,vậnmayđếnvớichúngtahaycónhữngphéplạxảyđến.Cũngcónhữngthứđịnhsẵnchỉđúngvớitừngcánhân:vẻbềngoàivàcátínhcủachúngta,nhữngkhảnăngthiênphúhoặcgiớihạnvềtâmlívàtâmlinh,tính

cách,cấutrúcditruyền,chỉsốthôngminh(IQ),lốisống,tínhcáchhướngnộihayhướngngoạicủachúngtav.v...

Thựcra,cónhữngđiềuđịnhsẵntrongmọiđiềuchúngtalàmvàởmọinơichúngtatới.Điềuđịnhsẵncủaviệccómộtcôngviệcđượctrảlươnglàchúngtacóthểđượcthăngtiếnhoặcbịsathải-cũngnhưvôsốnhữngkhảtínhkhác.Thứđịnhsẵncủamộtmốiquanhệlànócóthểkéodàisuốtđờihoặccóthểchấmdứtngaybâygiờ.

TôiđãnhậnrarằngbấtcứđiềugìgiaotranhvớicáiTôicủachúngtađềulàmộtnguồngốcmạnhmẽchosựchuyểnhoávàtiếntriểnnộitâm.NămsựkiệnđơngiảncủađờisốngtháchthứcvàkhủngbốcáiTôihùngmạnhquyếtnắmtoànquyềnkiểmsoát.Đờisốngtìnhcờxảyđếnvớichúngtatheocáchthứcriêngcủanó,bấtkểchúng tacókhángcựhoặc tìmcách tránhnénónhiềuđếnđâu,khôngaiđượchoặcđã từngđượcmiễn trừkhỏinhữngđiềuđịnh sẵnkhông thểné tránhcủađời sống.Nếuchúngtakhôngthểdungthứchúng,ấylàchúngtatạothêmsựcăngthẳngchođờisốngchúngtabằngviệcđánhmộtcanhbạcmàchúngtachắcchắnsẽthuacuộc.

Trongcuốnsáchnày,tôisẽgiảithíchtạisaochúngtakhôngcầnthiếtphảicảmthấytuyệtvọngkhigiápmặtvớinhững thứđịnhsẵn trongđờisống.Chúng tacó thểhọccách tiếpnhậnđờisống theonhữnggiớihạncủachínhnó.Chúngtakhôngcầnphảiđòihỏimộtsựmiễntrừhoặcantrútrongmộthệthốngtínngưỡnglàmdịubớtnhữngchấnđộngcủanhữngđiềuđịnhsẵnbằngcáchhứahẹnmộtthiênđàngkhôngcónhữngđiềuđịnhsẵnnày.Chúngtacóthểtạoramộtđờisốnglànhmạnhvàchânchínhbằngcáchđónnhậnđờisốngnhưnóvốncó.Thựcvậy,conđườngcủachúngtalà“hãyđểchomọithứnhưnólà.”CâuchuyệnvềsựgiácngộcủaĐứcPhậtchothấynhữngđiềuđịnhsẵncủađờisống lànền tảngcho sự tiếnbộvà chuyểnhoácủa chúng ta.ĐứcPhật rađời có tên làSiddharthaGautama(TấtĐạtĐa),mộthoàngtửẤnĐộ.ChaNgàimuốnbảovệNgàikhỏinhữngkhổđauhoặcthấtvọng.VuachatạodựngmộtđờisốnghoànhảochoSiddhartha,cungcấpchoNgàiđủmọisựthoảmãncóthểvàchechởNgàikhỏimọisựkhôngvui.Nhưngmộtngàykiavịhoàngtửtrẻtuổimuốnnhìnthấythếgiớibênngoài.Khibướcrangoàicungđiện,Ngàitứcthìgặpgỡcảnhbệnhtật,tuổigiàvàcáichết-nhữngđiềukiện tựnhiêncủamọiđờisống- lầnđầutiên.NhữngcảnhtượngnàylàmNgàixúcđộngmộtcáchsâuxavàđưaNgàivàocuộchànhtrìnhtâmlinhdẫntớigiácngộ.SựchuyểnhoáthầnkìcủaNgàibắtđầubằngsựgiápmặtvớinhữngquyluậtcủađờisốngvớisựtòmòvàlòngcanđảm.

Từxaxưa,nămđiềuđịnhsẵncủađờisốngđãgâybuồnphiềnchocảloàingười.Cáctôngiáođãmanglạilờigiảiđápchonhữngsựthựchuyềnnhiệmnhưvậy.Trongcuốnsáchnày,tôisẽrútranhữnglờidạycủađạoPhậtvàcủacáctôngiáokháctrênthếgiới.Nhữngtruyềnthốngtâmlinhmanglạichochúngtanhữngnguồnnănglượngquýgiávàsựhứngkhởiđểgiápmặtvớinhữngđiềuđịnhsẵncủacuộcsốngmộtcáchcởimởvà thư thái.Tôidựanhiềunhátvào truyền thốngPhậtGiáobởi truyềnthốngtâmlinhấyđềcaotầmquantrọngcủaviệcnhìnthấusuốtnhữngmêlầmcủachúngtavàgiápmặtvớinhữngđiềuđịnhsẵncủađờisốngđểtrởnênýnghĩahơntrêncuộcđờinày.

SỰCHẤPNHẬNVÔĐIỀUKIỆN

Mỗithứđịnhsẵnhoặcđiềukiệnsinhtồnđềukhơidậytrongchúngtacâuhỏivềsốphậncủamình.Chúngtaởđâyđểlàmtheođườnglốicủamìnhhaynhảymúavớidòngđời?Chúngtaởđâyđểđoánchắcrằngmọisựdiễnratheokếhoạchhaytinvàonhữngbấtngờvàsựtrùnghợpdẫnchúngtatớinhữngcảnhsắcmới?Chúngtaởđâyđểđoánchắcrằngchúngtađượcđốixửcôngbằnghaychúngtaởđâyđểcôngchínhvàthươngyêu?Chúngtaởđâyđểnétránhkhổđauhayđểđươngđầuvớinó,trưởngthànhtừnóvàhọctrởnêntừáiquanó?Chúngtaởđâyđểđượcmọingườithươngyêuhayđểthươngyêumọingườivớitấtcảnănglựccủamình?

NhữngngườiLaMãcổđạinóivềtìnhyêuđịnhmệnh(amorfati)-cáiđứctínhthươngyêuchínhsốphậncủamình.Mộtsốngườitrongchúngtathấyrằngkhócóthểxoayxởvớinỗiâulokhởilêndo

nhữngđiềukiệnsinhtồncủachúngta;chúngtanỗlựccưỡnglạithânphậnlàmngười.PhươngphápđểvậndụngnhữngthứđịnhsẵnvàbàitríchúngvàovớisốphậncủachúngtađượcCarlJungphátbiểurõràngnhất:“Nhữngthứđịnhsẵncủađờisốngcóthểômchoànglấynhữnggìhiệnhữu,khôngcónhữngphảnkhángchủquan,mộtsựchấpnhậnnhữngđiềukiệnsinhtồn...mộtsựchấpnhậnbảntínhcủachínhtôinhưthểtôilàmộtcáchngẫunhiên.”Mộtsựchấpnhậnnhưthếlàmộtsựvuilòngđặtchânlênthựctại.Mộtsựchấpnhậnnhưthểkhiếnchúngtauyểnchuyển,hoànhịpcùngmộtthếgiớibiếnđổi, phơibàychúng ta trướcbất cứ cáigì cuộcđờimang tới.Một sựchấpnhậnnhư thếkhôngphảilàsựđầuhàngtìnhthếmàlàsựvươnmìnhcanđảmđểsốngcùngthựctại.Mộtkhichúngtatincậythựctạihơnnhữngảovọng,sựchấpnhậncủachúngtatrởthànhchiếcchìakhoáthầnkỳmởcửavàothếgiớitâmlinh.Trongcuốnsáchnày,tôisẽđềnghịcáchkhámphánhữngkhobáutâmlinhnằmbêntrongnhữngtrảinghiệmtháchthứcnhấtcủachúngta.

Chấpnhậnlàđồngminhcantrườngcủasựannhiênthưthái;khôngphảilàđồngloãhoảngsợcủaâulokhắckhoải.Chúngtatìmđượcsựtrợgiúpkhigiápmặtvớinhữngthứđịnhsẵnquasựtỉnhthức-tứclàquasựchútâmvôuý(khôngsợhãi)vàkiêntrìtớikhoảnhkhắchiệntại.Chúngtacũngcóđượcsựhỗtrợtừtựnhiên,từtâmlíhọc,từcáctruyềnthốngtôngiáovàtừviệcthựchànhtâmlinh.

Khiđiềugìxảyđếnvớichúngta,nóvangvọngvớitiếngthậmthịchđớnđaucủabấtkìđiềukiệnsinhtồnnàokhôngthểbiếncảiđược,chúngtacóthểhỏi:“Tôicóthểhọcđượcgìởđây?Điềunàygiúpíchđượcgìchotôi?”Chúngtacóthểhọctincậynhữngthứđịnhsẵncủađờisốngnhưlàchúngcótiềmnăngchuyểnhoáhoặctiếnhoá.Chúngtacóthểtincậyrằngnhữngđịnhluậtcủasinhtồnbằngcáchnàođócóthểgiúpchúngtahoànthànhđịnhmệnh.

Nhữngthứđịnhsẵncủađờisốngcóthểdườngnhưlànhữngtròđùaácđộcmàmộtvũtrụthùnghịchgiángxuốngchúngta.Chúngcóthểlànhữngtrừngphạtchosựlạclốimàchúngtathừakếchứkhôngphảidochúngtagâyra.Chúngdườngnhưlànhữngtròđốkị làmchođờisốngcủachúngtakhốncùng.Trongmộtquanđiểmthầnhọclỗithời,chúngđượccoinhưlànhữngtrừngphạtdomộtThượngđếhậnthùbanxuốngchochúngta-nhữngkẻbịlưuđàykhỏivườnđịađàngEdenvìmộttộilỗixaxưa.Sựchấpnhậnvôđiềukiệnnhữngthứđịnhsẵnvớiniềmtinthầmkínvàosựhữuíchcủachúngsẽloạibỏquanđiếmđó.Chấpnhậnthựctại-nhữngthứchúngtakhôngthểthayđổi-làtỉnhthức,chúngtavinhdanhcáiởđâyvàbâygiờmàkhôngbịxaolãngbởisợhãivàdụcvọng.Tỉnhthứclàsựchấpnhậnvôđiềukiệnnhữnggìthuộcvềtựnhiên,ởđâyvàbâygiờ,màkhônghềphánđốihaybuộctội.Nógiúpchúngtathoátkhỏimộtbảnngãvớinhữngsợhãi,dụcvọng,kiểmsoát,phánđoán,khiếunại,trôngmong.Khichúngtatỉnhthức,chúngtagặpgỡmỗikhoảnhkhắcvớisựcởimởvàtừtâm.Tỉnhthứcvừalàmộttrạngtháihiệnhữuvàmộtsựtutậptâmlinhhàngngày,mộtdạngthứccủathiềnđịnh.

TẠISAOLẠILÀTÔI?

Khigiápmặtvớimộttrongnhữngthứđịnhsẵncủađờisống,chúngtacóthểhỏi:“Tạisaomộtđiềughêgớmnhư thế lạixảyđếnvớimộtngười tốtnhư tôi?”Nếuchúng ta tỉnh thức thìcâuhỏiấy là:“Vângđiềunàyđãxảyra.Thếthìsaonào?”Chúngtasẽghinhậnlàmìnhhạnhphúchơnkhichấpnhậnđiềuchúngtakhôngmongmuốnvềđờisốngnhưmộtthứđịnhsẵncủađờisống.

Khichúngta làchấpnhậnkhôngdèdặtvớinhữngthứchúngtakhôngthể thayđổi,chúngtađangchấpnhậnchínhchúngta,nhưthếchúngtalà.Nhữngđiềukiệnsinhtồnlànhữngkinhnghiệmthiếtthân của chúng ta, không phải là những sứcmạnh lạ lẫm hoặc những chướng ngại phải né tránh.Chúngcũnglànhữngkinhnghiệmchungcủatấtcảmọingười.Bấtkỳaicũngđềugiápmặtvớinămthứđịnhsẵncủađờisống.Điềunàykhiếnchúngtrởthànhmộtphầncủathânphậnlàmngười,vậynênchúngphảilàmộtthànhphầnthiếtyếu.Khichúngtaômchoànglấynhữngthứđịnhsẵnnhưlànhữngsựnốidàicủatựthânconngười,chúngtachấpnhậnchúngchứkhôngphảiphụctùngchúng.Chúngtachấpnhậnnhữngthànhtốvềnhântínhcủachínhchúngta.

Mọithứđịnhsẵncủađờisốngđềudựatrênmộtsựkiệnnềntảng:Bấtcứđiềugìcũngcóthểxảyđến

vớitấtcảchúngta.Điềunàylàthứđịnhsẵntrênhếtcácthứđịnhsẵn.Thếnhưngphầnlớnchúngtacứnghĩrằngvậnmayhayvậnrủichỉxảyđếnvớingườikhácmàchẳngbaogiờxảyđếnvớichúngta.Tintưởngrằngbấtcứđiềugìcũngcóthểxảyđếnvớibấtkỳailàmộtsựtrưởngthànhvĩđạivànóbancho chúng ta hai quà tặng tuyệt vời. Thứ nhất, chúng ta từ bỏ quan điểm cho rằng chúng ta đượchưởngsựđãingộđặcbiệt;chúngtabuôngbỏniềmtinnhưcontrẻrằngcómộtkẻcứuvớt,ngoàicõitrầnthế,sẽgiúpchúngtamiễnnhiễmđượcvớinhữngđaukhổcủađờisống.Thứhai,tinrằngbấtcứđiềugìcũngcóthểxảyđếnvớimìnhgiúpchúngtatrởnênkhiêmtốnvàtừbivớikẻkhácbấtkểđờisốngcótrởnênkhókhănđếnđâu.

Nhữngthứđịnhsẵncủađờisốnglàmộtđiềukiệncầnchosựtiếnhoáthiếtthâncủachúngta.TheoquanđiếmtruyềnthốngcủaPhậtGiáo,mỗingườichúngtađượcsinhratrênđờiđãlàmộtânhuệlớn.

Trongcõitrầnthế,ngườitanóirằngcósựphatrộnvừađủcủađaukhổvàvuisướngđểchúngtatỉnhthức,trởnêngiácngộ.Nóicáchkhác,nhữngthứđịnhsẵncủađờisốngmanglạichochúngtacơhộitrảinghiệmhoànhảo.

NHỮNGTHỨĐỊNHSẴNCỦAĐỜISỐNGLÀQUÀTẶNG

Từđịnhsẵncóhainghĩa.Nólàmộtđiềukiệnkhôngthểthayđổinhưngcũnglàmộtthứgìđượctraotặngchochúngta.Nhữngthứđịnhsẵncủađờisốngkhôngtừbỏaivàchúngcũnghếtsứcphongphú.Chínhtrongnhữngđiềukiệnnghiêmngặtvàtháchthứcnhưvậy,chúngtamớicóthểtiếnhoá.Nhữngthứđịnhsẵncủađờisốngđượccoilàquàtặngbởivìchúnglànhữngthànhtốtạonênnéttínhcách,sựhiếubiếtvà lòngtừbicủachúngta.Cầnphải làmgìđểnhậnranhữngtháchthức trongcuộcsốngchínhlàquàtặngchochúngta?Đầutiênvàtrênhết,chúngtaphảingưngtoantínhkiểmsoáthoặcloạibỏchúng.Khiđó,nhữngthứđịnhsẵngâyrắcrốisẽtrởthànhcánhcửagiảithoát.Nhưngconngườichúngtavốnluônphánứngmỗikhigiápmặtvớinhữngtháchthức.Thựcvậy,việcchúngtakhángcựvớisựbấtanlàmộtphầndisảncủaloàingười.Thậttrớtrêu,chúngtađangnỗlựccưỡnglạinhữnggìkhôngthểcảibiếnđược,vốnthuộcthânphậnconngườicủachúngtavà lànhữngđiềukiệncóthểgiúpchúngtatiếnbộ.

Câu“chấpnhậnnhữngthứchúngtakhôngthềthayđổi”khôngcónghĩalàchúngtachấpnhậnsựviệcchỉvìchúngtakhôngthểthayđổiđượcchúng.Thựcra,khihiểuđượcrằngnhữnggìxảyrabênngoàisựkiểmsoátcủachúngtarấtcóthểchínhlàthứchúngtacần,chúngtasẽnhậnthấyrằngchấpnhậnthựctạicóthểlàcáchthamdựvàochínhcuộctiếnhoácủachúngta.Sựannhiêntớikhôngchỉtừsựchấpnhậnnhữnggìkhôngthềthayđổimàcòntớitừsựthôigắnggỏiđểnắmquyềnkiểmsoát.Cómộtýnghĩatrongnhữngbiếncốxảyravàýnghĩanàycónhiềutầnglớp,chúngtasẽđềcậpchủđềnàythườngxuyênquasuốtcuốnsách.

Sựchấpnhậnvôđiềukiệnlàmchúngtasẵnsàngchàođónniềmvuihoặcnỗiđau.Chấpnhậnthếgiớivớihạntừcủanólàsốngđờianhdũng.Nhữngconngườisángtạotrântrọngnhữngđiềukiệnsinhtồnnhưthểchúngcóýnghĩavượtrangoàiýnghĩamàxãhộitoanápđặt.Họtáitạonhữngthứđịnhsẵncủacuộcsốngnhưnhữngtácphẩmnghệthuật.Bởivìnhữngthứđịnhsẵnlànguồnmạchcủatínhsángtạovànhữngkhảtínhmới.Vàsựbấttoàncủachúngtavàcủathếgiớitrởthànhnguyênliệuthôsơchomộttuyệttác,ngườinghệsĩthunhậnnóvàlàmchonótrởnênhữuíchvớikẻkhác.

NHỮNGTHỨĐỊNHSẴNCỦAĐỜISỐNGLÀHỒNGÂN

Đểtìmđượchạnhphúcthựcsự,chúngtaphảipháttriềnbảnthânvềmặtcảmxúcvàtâmlinh.Ýthứctâmlinhphábỏnhữngquanniệmđơngiảncủachúngtavềcáithiệnvàcáiác.Sựchấpnhậnvôđiềukiệnlàchấpnhậnnhữngnghịchlýcủađờisống.Mộtnghịchlýkếthợpnhữngthứtưởngchừngnhưđốilập.Chẳnghạn,chúngtachấpnhậnvôđiềukiệncuộcsốngbịchiphốibởinhữngthayđổivàkếtthúc.Chúngtadấnthândùchokếhoạchcủachúngtacóthểthấtbại.Chúngtacóthểduytrìtấmlòngtừbidùchothếgiớicóthểbấtcôngthếnàovớichúngta.Chúngtacóthểthươngyêukẻkhácbấtkề

họcóhànhđộngácđộcthếnàođốivớichúngta.Chúngtacóthểnhậnramặtkhôngtốtcủangườikhácnhưngchúngtavẫnkhôngtừbỏhọ,mộtđặctrưngkháccủasựtrưởngthànhvềtâmlinh.

Dùmọisựvậtthayđổivàkếtthúc,sựvậttựtáitạovàchuyểnđộngquanhữngchukìđầyxahơncuộctiếnhoá.

Dùsựvậtkhôngluônluôndiễnratheokếhoạch,đôikhichúnglạimởrachochúngtamộtkếhoạchlớnhơnvớinhữngkhảnănglàmchúngtasửngsốt.

Dùđờisốngkhôngphảiluôncôngbằng,chúngtavẫncamkếtluônđốixửcôngbằngvớikẻkhác,từchốisựbấtcônghaytrảđũa.

Dùđaukhổlàmộtphầntấtyếucủađờisống,chúngtacónhữngcungcáchxửtrívớinóvànhờthếcónhiềunănglựcđốiphóvớisựđauđớntrongtươnglaivànângđỡngườikháctrongnỗiđaucủahọ.Dùngườikháckhôngluônluônthươngyêuvàtrungthànhvớichúngta,khônggìcóthểngăntrởchúngtahànhđộngvớitấmlòngtừáivớihọ.

Những thứđịnhsẵncủađờisốngdườngnhưcóvẻ tiêucựcnhưngchúngđềucómặt tíchcực.Khichúngtachấpnhậnmộtthứđịnhsẵnlàchúngtađãpháttriểnvềmặtcảmxúcvàtâmlinh:chúngtakiênnhẫn,chịuđựng,thathứ,khoanhồng,trítuệ,hânthưởng,kiêntrìvàthươngyêuvôđiềukiện.

Tuynhiên,chúngtakhôngthểkiểmsoátnhiềuthứtrongđờisống,cónghĩalàchúngtacầnmộtsựthúcđẩyđặcbiệt,mộtđiềumàbảnngãcủachúngtakhôngthểcungứng,mộtđiềumàtâmtríhạnhẹpcủachúngtakhôngthểquanniệm,mộtđiềumàýchímỏngmanhcủachúngtakhôngthểtácđộng.Đâylàsứcmạnhhỗtrợcủahồngân,làsựbổtúctâmlinh.Mộtđiềugìthúcđẩychúngtavàlàmchođườngđicủachúngtadễdàngdấnbướchơn.

KinhÁoNghĩaThư(Upanishads)-kinhvănthiêngliêngcủaẤnĐộGiáo-quychiếuvềhồngânnhưsau:“Tựngãkhôngthểđạtđượcbởihọcvấn,trítuệhaykiếnthức.Kẻnàotựngã,kẻđóđạtđượctựngã.”HồngânlàmộtquàtặngcủaTựngãsiêuviệtbanchocáiTôi.Mộtluồngmạchvượtngoàibánngãmanglạichochúngtakhảnăngvượtthắngnhữnggiớihạnbìnhthườngcủachúngta.Hồngâncónghĩalàchúngtakhôngđơnđộc;chúngtaluônluôncóbạnđồnghành:

Khichúngtađinhninhrằngchúngtakhôngthểchịuthêmmộtphútgiâynàonữavàchúngtachịuđược,đólàhồngâncủamộtđờisốngSángtạoởtrongchúngta.Khichúngtađinhninhrằngchúngtakhôngthểtìmraánhsángvàchúngtatìmra,đólàhồngâncủaThếgiớiÁnhsángởtrongchúngta.

Khichúngtađinhninhrằngchúngtakhôngthểthởthêmmộthơinữavàchúngtathởthêmđược,đólàhồngâncủaTinhthầnthởquachúngta.

Tâmcủachúng tađượcánhsángsoiđường.Sựchấpnhậnvôđiềukiệngiúp trái timchúng ta tiếpnhậnđượcánhsáng.Hồngânlànhữngquàtặngđặcbiệt,khắcphụcnhữnggiớihạncủachúngtavềtrítuệ,ýchívàtâmtừái.Hồngânkhuếchtrươnglítríbằngcáchbanbốchochúngtatrítuệtrựcgiác.Chúngtađộtnhiêntrởnênhứngkhởivềmộtđiềugìđómàchúngtakhôngtìmthấyqualuậnlí.Hồngânkhuếchtrươngýchíchúngtabằngcáchchochúngtamộtsứcmạnhhoặclòngcanđảmmàtrướcđóchúngtachưatừngcó.Hồngânkhuếchtrươngcõilòngchúngtabằngcáchkhiếnchonócóthểthươngyêuhơnlàthùghét,hoàgiảihơnlàtrảđũa,khiêmtốnhơnlàkiêungạo.Chúngtakhôngthểlàmtấtcảđiềuđóbằngkhảnăngriêngcủachúngta,bảnngãcủachúngtahẳnkhôngtìmrađộngcơnàochođứctínhnhưthế.Hồngânlàđồngminhvàhướngđạonộitâm,làsứcmạnhkhởiđộngchosựtuluyệntâmlinhcủachúngta.Mỗithứđịnhsẵncủađờisốngđếnvớichúngtakéotheonhiềuhồngân.Sựthựcrằngvạnvậtthayđổivàkếtthúccónghĩalàchúngtacóthểtìmthấytrongsựvôthườnghồngâncủaviệctrôichảyvớidòngđời,đicùngvớitràolưucủacácbiếncố,hơnlàbịchặnđứnghoặctổnhạivìchúng.Sựthựcrằngmọithứkhôngluônluôndiễnratheokếhoạchcónghĩalànhiềuquyền

năngvượtngoàibảnngãcủachúngta-nhữngquyềnnăngdẫndắtchúngtatớiđịnhmệnhcủamìnhtheomộtđườnglốimàchúngtacóthểkhôngđểtâmtới.Mộtkhihiểuđượcrằngchúngtađượchộtrìbởinhữngquyềnnăngvượtngoàibảnngã,chúngta thấyrằngviệcnắmquyềnkiểmsoátrấtcóthểkhôngmanglạilợiíchchochúngta.

Sựthựcrằngđờisốngkhôngluônluôncôngbằngcónghĩalàtấtcảchúngtađượckêugọiđểsángtạoranhữngđiềukiệncônglítrongthếgiới.Khichúngtahưởngứnglờikêugọinhưthế,chúngtatìmralòngcanđảmcủamình.Rồichúngtatìmranhữngđườnglốiđểquânbìnhbảnthânchúngtavàtrợgiúpthếgiớitrongviệcquânbìnhchínhnó.

Sựkiệnrằngđauđớnlàthànhphầncủađờisốngđemlạinhữnghồngâncủakiêntrì,nhẫnnạivàtừái.Chúngtachịutácđộngvìsựđauđớncủakẻkhácthìchúngtasẽcókhảnăngngănmìnhlàmngườikhácđauđớn.

Sựthựcrằngngườikháckhôngluônluônthươngyêuvàtrungthànhvớichúngtagâyranhữngtổnthươnglàmchúngtatrởthànhnhữngconngườicóchiềusâuvàcátính.Cóthểnhữngvếtthươngnhưthếlànhữnghồngânbởivìtừđóchúngtacóthểcởimởvớitoànthếvũtrụ.Vàtrênhết,nhờđóchúngtađượctháchthứcđểtoảramộttìnhthươngvôđiềukiện.

Hồngânkhôngphảilàthứthuốcrungủ.Mỗihồngânlàmộtđiềukiệnthứcgiấcđểlayđộngsựtinhtấncủachúngta.Trongcuốnsáchnày,tôihivọngkhámphácáchnhữnghồngânđượccốnghiếnchochúngtatrongdạngthứcnhữngthứđịnhsẵn.Thêmnữa,nếuchúngtacócanđảmgiápmặtvớinhữngsựthậtkhôngthểtránhđượccủađờisống,chúngtasẽtìmrahồngânđểthươngyêubấtkểđiềugìxảyđếnvớichúngta.Thươngyêuluônluônvôđiềukiệntrongcáinghĩarằngnókhôngbịthuichộtbởibấtcứđiềugìcủacuộcsinhtồn.Chẳngcóthayđổi,kếtthúc,bấtcông,đaukhổhoặcthiếutìnhthươngnàocóthểngănchúngtakhôngthươngyêu.Sựchấpnhậnmộthồngândiệukìnhưthếlàđiềumàbảnngãcủachúngtaluônmuốnnóira,bởinócónghĩalàchấmdứtsợhãivàbắtđầutựdo.

PHẦNI:NHỮNGTHỨĐỊNHSẴNCỦAĐỜISỐNG

Giápmặtvớithựctạikhônggọtgiũalàdạngthứccaonhấtcủasựlànhmạnhvàthịkiếngiácngộ...Lòngtínmộtiếnhànhquanhiềugiaiđoạnchotớikhichúngtanhìnthấythếgiớimộtcáchtrựctiếpvàgiảndịmàkhôngápđặtnhữngtạotáccủachúngta...Cóthểcómộtcảmthứcvèsựlạcloàihoặcbịphơitrằn,mộtcảmthứccủasựdễbịtổnthương.Đóchìlàmộtdấuhiệurằngbảnngãđangđánhmấtsựbámvíuvàolãnhthổcủanó,đókhôngphảilàmộtsựlệthuộc.

-CHOGYAMTRUNGPARINPOCHE

CHƯƠNG1:MỌITHỨĐỀUTHAYĐỔIVÀCHẤMDỨT

SỰTHẬTLÀMỌITHỨtrongđờisốngnàyluônthayđổivàkếtthúc,vàđiềunàylàkhôngthểtránhkhỏivớibấtcứai,mốiquanhệnào,lònghăngsaynàohoặcsựvậtnào.Mọisựkhởiđầuđềudẫntớiđiểmkếtthúc.Gắnliềnvàomọitrảinghiệm,conngười,nơichốnvàsựvậtlàmộttuổithọ.Nhữngmốitươngquancủachúngtatrảiquanhiềugiaiđoạn,từchuyệntìnhlãngmạntớikếthôn.Rồichúngkếtthúcvớicáichếthoặcchialy.Thânthểcủachúngtagiàđi.Tàisảncủachúngtahaomòn.Trínhớcủachúngtagiảmsút.Thếgiớitựnhiêncũngthayđổi.Cácloàiđộngvậtbiếnmất.Nhữngtrậnđộngđấtsắpxếplạicácmảngchâulục.Tiếtmùađổithay.Ngaycảbônghồngcũngsẽtànphaisaubuổiđầukhoehươngsắc.

CÁCHCHÚNGTANÉTRÁNHHOẶCCHẤPNHẬN

MeisterEckhart[1]

viết: “Mọi sự phải được buông xả để cho linh hồn có thể đứng trong sự trốngkhôngkhôngchướngngại.”Tahãythửtưởngtượngchiềusâucủaýthứctâmlinhtrongcâuphátbiểuđó.Nócóthểlàcủachúngtacũngnhưcủangài.Trướctiên,chúngtangắmmọivậtvềtavàquanhtavànói:Mọithứnàysẽrađi.Rồichúngtachiêmngắmbảnthânmìnhmàkhôngcótấtcảnhữngthứchúngtabámvíuvàovànói:Tôimuốnkhôngbịvướngvíu.Tôimuốnthuầntuýchẳnglàgìcả.Tôimuốnđứngtrọnvẹntrongsựkhẳngđịnhcủasựchấpnhận.

Chúngtathườngxuyêntránhnénhìnthẳngvàothựctạicủasựthayđổivàcáichết.Chúngtahànhđộngnhưthểchúngtakhôngthếxửtríchúng.Tuynhiên,khisinhrachúngtađãđượctrangbịmộtkĩthuậtcóthểtíncậyđểxửlínhữngmấtmátvànhữngkếtthúc:chúngtacóthểđểtang.Trừkhichúngtachếngựhoặclàmmụmẫmnhữngcảmxúccủamình,chúngtacóthểtựđộngcảmthấybuồnrầu,giậndữhoặcsợhãikhisựmấtmátxảyra.Đâylànhữngcảmxúcvềsầukhổđểgiúpchúngtaxoayxởchoquanhữngsựkiệnnhưcáichếtvàsựkếtthúc.Đểtanggiốngnhưsựchấpnhậnkhichúngtađốidiệnvớinhữngđiềukiệnsinhtồnbằngcảmxúc.Chúngtacóthểđaubuồnkhiphảiđốimặtvớinhữngmấtmát,nhữngkếtthúcvàgiảiquyếtchúng.Bảntínhcủachúngta,giốngnhưtựnhiên,cóchuẩnmựcđểđươngđầuvớicáichếthơnlàphủnhậnnó.Thựcvậy,cáichếtsẽkhônglạlẫmvớinhữngaiđãtrảiquacuộcsốngtrưởngthànhđểbuôngxảcáiTôivànhữnggìgắntheonó.Đaubuồn,sựchấpnhậncủanướcmắt,khiếnchotakhảdĩchấpnhậnthựctạivàcácđiềukiệncủanó,gồmcảsựkếtthúcbằngcáichết.Chừngnàochúngtaphủnhậnnhucầuvềbuồnđaucủaxãhội,chúngtađánhmấtcơhộikiêncườngkhiđốidiệnvớinhữnggìcuộcsốngmanglại.Tráchnhiệmcủachúngtalàchophépviệcchịutangmàmọiđiềukiệncủacuộcsốngđòihỏi.Tráchnhiệmcủachúngtalàtintưởngrằngchịutangchínhlàcáchchúngtagiáiquyếtnhữngmấtmátvàvượtquachúng.

Chúng ta không thể làm sống lạimột ngườimẹ đãmất nhưng chúng ta có thể trải nghiệm nhữngkhoảnhkhắccủatìnhmẫutửvớinhữngkẻkhác.Nhưthếchúngtakhôngcòncảmthấymộtmìnhvàcôđơnnữamàlàđượchoàgiảivớithựctạivàkếtnốilạivớinhữngconngườikhác.Thựcthế,hoàgiảilàkhảnăngchấpnhậnmộtsựtươngcận.Đâylàsựchấpnhậncủasựthoảhiệplànhmạnh.

SAYMÊHAYGHÉTBỎ

Những sự saymêhayghét bỏ của chúng tađối với conngười, nơi chốnvà sựvật dườngnhư lưuchuyểnquamộtđườngcongcóhìnhcáichuông.Chúngtaghinhậnbathờikìnơiđườngcongnày:thăng,tạođỉnhvàgiáng.Chúngtanghemộtbàihátvàtrởnênyêuthíchnó(mốiquantâmthăngtiến),vậynênchúng tamuacáiđĩaCDvà thườngxuyên lắngnghenó (sựhân thưởng tạođỉnh).Và rồi

chúngtangheítthườngxuyênhơn(mốiquantâmsasút),vàsaucùngcáitừnglàbàiháthaynhấtmàchúngtatừngnghehiếmkhiđượcnghelại.Sựhấpdẫncủanóđãđiquáđỉnhrồirơixuống.

Cũngđườngconghìnhchuôngnhưthếxảyravớinhữngsựxuađuổi,nhưcâuchuyệnBeautyandtheBeast(NgườiđẹpvàQuáiVật)môtả.Thoạtđầu,Ngườiđẹpcảmthấyghêsợ,nhưngsaunàngcảmthấyyêuthương,bởiđâylàmộtcâuchuyệncổtích,đỉnhcaotíchcựcvẫntồntại:“Hạnhphúcmãimãivềsau.”Đòihỏirằngcáiđỉnhcaocủabấtcứkinhnghiệmnàophảilàthườnghằngtứclàđangsốngtrongmộtcâuchuyệnthầntiên.Mộtthídụkhácvềđườngconghìnhchuôngđượctìmthấytrongcungcáchchúngtaphảnứngvớimộtquáivậttrongmộtcuốnphimkinhhoàng.Thoạtđầu,chúngtaquayđitrongsựsợhãihoặcsựghêtởm.Nhưngkhiquáivậttiếptụcxuấthiệntừcảnhnàysangcảnhkhác,chúngtadầnquenthuộcvớigươngmặtcủaquáivậtvàkhôngcònhoảngsợ.Thựcvậy,đườngconghìnhchuông,làmộthìnhhọctrongnộitâmtrongtấtcảchúngta,làcáitạonêntinhthầnvôuý(khôngsợhãi).

Nhữngmốitươngquanthânthiếtcũngđitheocùngdạngthứcnày.Chúngtatăngtrưởngtrongnhữngcảmxúclãngmạn,đạttớiđỉnhcủasựhàohứngvàrồighinhậnrằngsựrungđộngđãquađi.Chúngtacóhaicáchchọnlựa.Chúngtacóthểpháđổhoặcchúngtacóthểhìnhthànhmột tìnhthươngyêumới, trưởngthànhhơn,khôngphảidựatrênrungđộngmàdựatrênsựcamkết.Trongdựđịnhtiếpdiễncủasựchốibỏnhữngđiềukiệnsinh tồn,chúng tacó thể tìmmộtbạnđồnghành.Nhữngmốitươngquanthânthiếtcàngtrởnênthenchốtchosựsốngcònởmộtxãhộimàởđótôngiáosuytànvềýnghĩa.Nhữngmốitươngquantrởthànhnơiantrúmới,quyềnnăngmới.Tậpthểđãnhườngchocáthể.KhikhôngcómộtTâmlinhnàoởbêntrên,chúngtacàngbámchặtvàothânthểởbêndưới.Vậynênsựthấtbạicủamộtmốitươngquanchuyềntảimộtnỗiđaubuồnkép,thậmchílàsựhoảngkinh.

Mỗi thứ trongnăm thứđịnh sẵncủađời sốngđươngđầuvớinhữngảo tưởngníugiữ thiết thacủachúng ta.Sựkiện rằngvạnvật đổi thayđươngđầuvới ảo tưởngvề sự thườnghằng.Sựkiện rằngnhữngkếhoạchkhôngthànhđươngđầuvớiảotưởngcủachúngtavềsựkiểmsoát.Chúngtaảotưởngrằngsựvậtsẽcôngbằnghoặcđauđớnsẽkhôngxảyđếnvớichúngtahoặcngườikhácsẽđángtincậyhơn, tất cảđềubịđem ra chấtvấnbởinhững thứđịnh sẵnmàchúng tagiápmặt trongcuộc sống.Nhữngthứđịnhsẵngiảiphóngchúngtakhỏisựngumuộivàmêlầm.Trongmộtphéptutập,chẳnghạnsựtỉnhthức,chúngtavuntrồngsựquantâmtớicáiởđâyvàbâygiờmàkhôngcósựcandựvàonhững tìnhhuốngcủacâuchuyệnhaynhữngsuydiễnvềnó.Đây làcungcáchchúng tađượcgiảithoátkhỏiảotưởngmêlầm.SựtỉnhthứcbảovệchúngtatrênconđườngTrungđạogiữasựsaymêvàghétbỏ.Chúngtakhôngtrởnêngắnbóvớicáigìđangthuhútmàcũngchẳngchạytrốncáigì.Chúngtachỉđơngiảnngồinơithựctạihiệncóvàghinhậnnhữngdụcvọngcủachúngtakhaokhátkéogầnhoặcđẩyxamàkhôngphảitácđộngtrênchúng.

Vềmặttâmlí,dichuyểnhướngtớihoặclùixakhỏisựvậtđềucóýnghĩa.Nólàdấuhiệucủasựthậntrọng,sángsuốt,vàsựkhẳngđịnhlànhmạnh.Tâmlíhọclàkhoahọcvềbảnngã(cáiTôi),vàbảnngãthịnhphátnhờnhữngsựphânbiệtvàchọnlựa.Sựuyểnchuyểntâmlinhthịnhpháttrênsựdunghoànhữngmâuthuẫnbênngoài.TrongthựchànhPhậtGiáo,đạinguyệncủaBồtátdạyngườitutậpphảiđưakẻkháclênhàngđầu.Cũngsựcamkếttươngđồngnàyđượcthấytronglờidạy“hãythươngyêukẻthâncậnvớimình”,mộtnétđặctrưngcủamọitruyềnthốngtôngiáo.Tuynhiên,sựkhẳngđịnhlạinóivềviệcđưachúngtalênhàngđầumàkhônglàmtổnhạikẻkhác.Làmsaochúngtacóthểdunghoàhaiyêucầunày?Câutrảlờilàởtrongsựminhđịnhđịahạtcủamỗikhíacạnhcủađờisống.Tôiquantâmvềtôinhưngkhônglàmthiệtđếnkẻkhác,tôiđểngườikháclêntrướcnhưngkhônglàmthiệttớitôi.

NhữnglờidạycủatruyềnthốngmậttôngtrongPhậtGiáochỉrarằngnhữngđiềukiệnsinhtồnđượcômchoànglấynhưthứchátliệuthôhữuíchchoviệctutậptâmlinh.Nhữngvấnđềcáthểcủachúngtavànhữngtranhchấpgiữanhữngcáthểtrởthànhconđườngtớitừbivàtrítuệ.Chúngtakhôngchốibỏhoặcné tránhnhữngxúc cảmmà cácđiềukiện củađời sốngkhơi dậy.Những thứđịnh sẵnvànhữngđápứngcủachúngtalànhữngthànhphầnthiếtyếuchosựgiácngộ.Điềunàylàmchochính

thếgiớitrởthànhmộtsựhiểnlinhcủaánhsáng.

TUỔIGIÀ:ẢNHBIẾNTRONGGƯƠNG

Nhâncáchcủachúng tacũng trảiquanhiều thờikìsuốt tuổi thọ.CáiTôicó lúckiêumạncủa tuổithiếuniênpháttriểnthànhkhátvọngvàcảmthứcbấtkhuấtquathờikìtrưởngthành.Chúngtatạodấuvếtcủamìnhtrongthếgiới,chúngtathôithúcthânthểmàkhôngcónhữnghiệuquảtiêucựcvềmặtsứckhoẻ.Khiquatuổi45,sựvậtthayđổi.Nếuchúngtachấpnhậnsựthayđổi,chúngtađiquanóbằngsựungdungvàhiênngang.Nếuchúngtavậtlộnvớinóhoặccốgắngkéodàiphongcáchtrẻtrung,chúngtasẽthấymìnhnằmtrongsựkhủnghoảng.

TháchthứctâmlílàchấpnhậncáiđịnhsẵnrằngcáiTôicủachúngtachỉtạmthờiphụtráchvàcuốicùngắtphảitựhoàgiảidướimộtvịthếkhiêmtốnhơn.Điềunàykhôngcónghĩalàchúngtavôdụng,chỉ làbâygiờchúng taởvàomột thờikìmớicủacuộc sống,một thờikì có thể íthuyhoànghơnnhưngkhônngoanhơn.TạisaoconngườithuộcmọilứatuổiđềucùnglúccómặttrênTráiđát?Mỗilứatuổiđóngmộtvaitròthiếtyếuvàvaitrònàybiếnđổisuốtđời.Tôilàthanhniênhămhởvàrồilàônggiàkhônngoan.Nếutiêuđiểmcủatôilànhằmvàovậtchất,tôilàônggiàkeokiệtvàtựlàmlỡcơhộiđónggóp.Nếutiêuđiểmcủatôilàthểchất,tôilàônggiàtựmãnvàtựlàmlỡcơhộibaodung.Điềunàykhôngcónghĩalàmongmuốnluônmạnhkhỏevàcódángvẻtrẻtrunglàsailầm.Điềunguyhiểmlàchúngta trởnênbịámảnhvớivẻbềngoàicủamìnhđếnnỗisựhưvinhcủachúngta làmchúngtakhôngnhìnrađịnhmệnhcủamình.

Xãhộichúngtabịámảnhvìtuổitrẻ,vànếukhôngcómộtýthứctrưởngthànhvềmặttâmlinhchúngtacóthểsabẫythànhconmồichonhữngkhuyếndụvàcámdỗ.Buồnbiếtbaonếuđếncuốicuộcđờichúngtakhôngđểchokhuynhhướngtựnhiênvềtrítuệđượchoạtđộngtrọnvẹnnhưnócóthể.Mộtsựchấpnhậnrằngmọivậtthayđổivàkếtthúclàmộtsựchấpnhậnđểchotựnhiênlàmviệccủanóvớichúngta.Điềunàythườngcónghĩalànhữngnếpnhănvàtrítuệthườngđicùngvớinhau,mặcdùtrítuệcóthểtớinhưmộtânhuệởbấtcứđộtuổinào.Đúngvậychẳngnhữngnếpnhăncóthểxuấthiệnmàsựkhônngoancũnggiảmsút.

ĐIỀUGÌKHIẾNCHÚNGTAMUỐNKIỂMSOÁT?

Chúngtasợsẽphảicảmnhậnmộtđiềugìđauđớn.MọithứđịnhsẵnlăngnhụccáiTôiđangmuốntinrằngnócótoànquyềnkiểmsoát.Chúngtacóthểhọcchấpnhậnsựthựcrằngchúngtađôikhibấtlựctrongviệcngănchặnmộtsựthayđổitrongđờisốngchúngta.Sựchấpnhậnkialạithúcđầychúngtavàosựannhiên tự tại.Cốgiữvững toànquyềnkiểmsoátcủanhữnggì sẽxảyđếnkhiếnchúng tathànhnhữngđốithủvớicácsựkiệncủađờisốngvàduytrìsựcăngthẳng.

Buôngxảsựkiểmsoátcónghĩalàchúngtakhôngthểchechởchúngtakhỏibấtcứthứđịnhsẵnnào.Kiểmsoátlàmộttrongnhữngphươngcáchưachuộngnhátcủachúngtađểchạytrốnkhỏiđờisốngnhưnóđanglà.Loâutươngquantrựctiếptớikiềmsoát.Dườngnhưchúngtaloâuvềtươnglai,tiềnbạc,quanhệ, côngănviệc làmvà tất cảnhững thứkhông thề tiênđoánđượckhác trongđời sốngchúngta.Thậtvậy,chỉcómộtnỗi loâuduynhất: loâukhôngkiểmsoátđượcnhữnggìsẽxảyra.Chúngtaloâubởichúngtakhôngtintưởngrằngmìnhcóthểxoayxởnhữnggìxảyđến.Chúngtaloâuvìkhôngtintưởngrằngvậnsốrồisẽtốtchochúngtanhất.Chúngtaloâubởivìchúngtachưachấpnhận.Tôinhậnthấyrằnggiờđâytôiđangthựchànhsựchấpnhậnvôđiềukiện,vìthếtôiloâuítđi.

Khichúngtabắtđầuchấpnhậnnhữngthựctạicủađờisống,điềuquantrọnglàchúngtanhớđừngxôđẩysựchấpnhậnđặcthùcủachúngtalênngườikhácbởivìtấtcảchúngtađềucómộtthựctạikhácbiệtđểsápnhập.Khitôiđangchuyểnsangchếđộănuốngcủamìnhsangnhữngthứcănlànhmạnh,tôihồitưởnglàđãnhắcnhởcontraitôi,lúcấy21tuổi,tránhxanhữngđồcóhạichosứckhoẻ.Câutrảlờicủanóvẫncòntrongtâmtrítôi:“Concònnhiềuthìgiờlắm.Concóthểănnhữngđồănđómà

khôngcónhữnghậuquảtiêucực.Conbiếtkhinàocầnchuyếnsangthựcphẩmlànhmạnh,vàkhiđósẽthayđổithóiquenănuống.”Nhưvậy,tôiđãápđặtsựchấpnhậnmớicủatôilênthânthểtrẻtrungcủacontraitôi.

Bâygiờtôicẩntrọnghơntrongxửsựđểkhôngđồngthờitrởthànhngườiphêbình,ngườigiảithíchvàngườicốvấn.Chúngtacóthểthựchànhviệckhôngphêbìnhhànhvicủakẻkhác,khônggiảithíchnhữnggìhọlàmtheoquanđiểmcủachúngtavàkhôngcốvấntrừkhingườikhácyêucầuchúngtalàmviệcđó.Loạitrừbahànhvinàykhỏitínhcáchcủachúngtatrongquanhệvớingườikhác,đặcbiệtlàvớinhữngthànhviêngiađình,làmchoquanhệcủachúngtacótínhcáchthươngyêuvàtôntrọnghơnrấtnhiều.

Tạisaomọikiểmsoátlạilàviệclớnvớihầuhếtchúngta?Cólẽchúngtađangtìmcáchgiảmbớtmấtmátbằngkiểmsoát.Chúngtakiểmsoátbởivìchúngtaíchkỉhoặcđòihỏi.Chúngtakiểmsoátbởivìchúngtasợphảibuồnđau.Việcchúngtabiếtmìnhmấtmátcáigìvàmấtrasaolàmchúngtathươngtổn.CáiTôitrầntrụicủachúngtabịlăngnhụcvàcảmthấybấtlực,vàđiềuđóvượtquásứcchịuđựngcủachúngta.

Chừngnàochúngtacòncưỡnglạinhữngquyluậtcủađờisống,chúngtasẽsợhãitiếpxúctrựctiếpvớithựctạivốnlàtinhtuýcủasựtrưởngthànhđíchthực.Chúngtasẽthấysựtỉnhthứclàkhókhănbởivìnóthathiếtvớisựcómặttrọnvẹntrongmỗikhoảnhkhắcnhưthểnólà.Cónhiềuthứchúngtacầntrốntránh:tiềnbạc,tínhdục,rượu,càphê,thứcăn,hútthuốc,matuý,vàdĩnhiêncảtâmtríbấtđịnhcủachínhchúngtavớitấtcảhivọngvàsợhãicủanó.Khichúngtanhìnsâuvàonhữngnỗisợcủamình,chúngtathấyrằngởnềntảng,mọinỗisợhãiđềulàkhôngkiểmsoátđược.

Khôngphảichúng tabựcbộivới thực tạivìkhôngkiểmsoátđượcnó.Nếuchúng tanhìn thật sát,chúngtacóthểthấymộtchiềukíchkiểmsoáttrongnhữngbựcbội,chẳnghạn:

Chúngtamuốnchúngtakhácđi.

Chúngtamuốnngườikhácphảikhácđi.

Chúngtamuốnaiđógọiđiệnlạihoặcthămviếng.Chúngtakhôngthíchnhữngtrắcnghiệmhoặcchờđợikếtquả.

Cănnhàkhôngđượcsạchsẽvàngănnắpnhưchúngtamuốn.Chúngtakhôngtrừđượckiến,giánmộtlầnvàmãimãi.

Chúngtakhôngthểgiữchotrọnglượnggiảmhoặchuyếtápxuốngthấp.

Chúngtacónhữngcảmxúc,tâmtrạngvàthóiquenmàchúngtakhôngthích.

Chamẹ,concái,bạnbèchúngtakhôngxửsựnhưchúngtamuốn.

Ngườikháckhôngyêuthíchchúngtadùchochúngtacócốgắngđếnđâu.

Chúngtakhôngthànhcôngtrongcôngviệchaytrongmộtmốiquanhệ.

Chúngtaluôntinrằngchúngtaphảikiểmsoátđượcmọithứvàotấtcảmọilúc.Niềmtinđótạorasựloâu.Nóđốinghịchvớisựannhiêncóđượcnếu tachấpnhậnvôđiềukiệnvớicáihiện làvàvớichúngtavàkẻkhácnhưvốnphảithế.

Sựcầnthiếtkiểmsoáttrợgiúphayngăntrởchúngtanhưthếnàotrongsựgiápmặtvớinhữngthứđịnhsẵncủađờisống,nhữngđiềukiệnsinhtồntrêntráiđất?Trongmộtthếgiớimàsựvậtđổithayvà

chấmdứt,mộttháiđộchấpnhậnvàtincậytạonênýnghĩa.Điềunàykhôngthểcóđượcnếukhôngbuôngxảsựkiểmsoát.Chămchúvàoviệcnắmkiểmsoátngángtrởnhữngcơmayđểchúngtacóthểtìmranhữngkhảtínhmớiphátkhởikhinhữnghướngđibấtngờxuấthiệntrênđườngđờicủachúngta.

MộtthídụvềviệcđờisốngvàđịnhmệnhxảyramộtcáchđángngạcnhiênđượcthểhiệntrongđờisốngcủanữnhàvănMargaretMitchell.Bàlàmphóngviêntại thànhphốAtlantavàkhônghềcóýđịnhviếttiểuthuyết.Mộtngàykiabàbịngãngựavàphảinghỉởnhàmấythángđểphụchồi.Trongthờigiannghỉngơinày,bàbắtđầuviết tiểuthuyếtlãngmạnvềthànhphốAtlantatrongthờikìnội

chiến[2]

.Bàmiệtmàivớinótrong10năm.CuốntiếuthuyếttênlàGonewiththeWind(Cuốntheochiềugió),xuấtbảnnăm1936,đượcgiảiPulitzervàkhiếnbàtrởthànhmộttêntuổilớntrênvănđànthếgiới.

KHÔNGGÌTÁCHBIỆT

PhéptutậpvềtỉnhthứctrongđạoPhậtthừanhậnsựđaukhổlàđặctrưngcủađổithay,vôthườngvàkhuyênngười takhôngphảichạytrốnkhỏiđaukhổmàphảiquantâmvềnó.Chúngta tráinghiệmnhữnggìxảyramàkhôngcónhữngnhiễuloạncủacáiTôi-sợhãi,thèmmuốn,kiểmsoát,phánđoán,mêlầm,thanvãn.ChúngtagópphầnvàokhổđaucủachínhchúngtakhimắckẹtvàosựsợhãivàthèmmuốncủacáiTôihơnlàchỉhiệnhữutạiđâyvàbâygiờ.ChấpnhậnthựctạilàtiếpcậnvớimộttiếngnóikhácbêntrongchúngtangoàitiếngthanvãncủacáiTôi.Sựchấpnhậnphảnánhbảntínhđíchthực-Phậttínhbêntrongchúngta-trởvềvớichúngta,lànhânchứngcôngbằngvànhanhnhẹnbêntrongchúngta.

Thựctạikhôngtiếpcậnvớinhữngướcmuốnhoặckếhoạchcủachúngtanhưngvẫnhướngvềconđườnghẹpcủachínhnó.Đứngđốilậpvớithựctạithìchắcchắnlànguyênnhâncủakhổđau.ThoátkhỏiảnhhưởngcủacáiTôicanthiệpkéotheotựdokhỏikhổđau.Chúngtabuôngxảmộtniềmtinvàosựthườnghằngbởivìsựbámvíu-hậuquảcủaniềmtinđó-lạilànguyênnhâncủakhổđau.CáiTôiưathíchnắmtrụvàbámvíunhưngchỉthấyđượcsựbátanvàthấtvọng.Chúngtabuôngxảđểcóthểhạnhphúc.Buôngxảkhôngphảilàmộtsựmấtmátmàlàmộtsựcờibỏ.

Trongđờisống,chúngtagiápmặtvớihaitrụcvàsốngcùnghaitrụcđó.Mỗitrụcđềutậptrungquanhhivọng.

Chúngtacóthểsốngbằngtintưởng,hivọng,vàthươngyêu-trụccủaánhsáng.Chúngtacóthểsốngbằngsợhãi,hivọngvàthamdục-trụccủađentối.Thêmnữa,nhìncộtdọcphíabênphải,chúngtathấyrằngthươngyêuchânthựcchiếnthắngsợhãi.Vềphíabêntrái, tin tưởnglàmchosựbámvíuhoặcthamdụcthànhkhôngcầnthiết.Nhìnhàngngang,thươngyêuvớikhảnăngkìdiệucủanóvềtincậyvàbuôngxả,giáithoátchúngtakhỏithamdục.Hivọng,vốncóthểtiêucựchoặctíchcựclàtrụcchomọikhuynhhướngcủachúngta.Khuynhhướngtiêucựccóthểgiữchúngtabịvướngmắchoặccộtbuộc.Khuynhhướngtíchcựclàsựtincậyrằngđentốikhôngphảilàthườnghằngmàchỉlàmộtsựchekhuấttạmthờivàánhsángsẽtrởlại.

THỰCHÀNHTOÀNTÂMTOÀNÝ

Tôinhậnthứcrằngtôisẽluônluônsợhãitrongmộtcungcáchnàođó.Nhưngtôikhôngcầnphảiđặtsợhãilànềntảngchohànhvihoặcnhữngchọnlựacủatôi,tôicóthểcầmnỗisợcủatôitrongmộtbàntayvàbàntaykiacầmsựcamkếtcủatôilàkhônghànhđộngtrênnềntảngcủasựsợhãinữa.

Mộtsựtutậptâmlinhhữuíchtrongbấtcứtìnhthếnàolàgiơcảhaibàntayra,khumlại,lòngtayngửa lênphía trên,và tưởng tượnghaibàn taynắmhaisự tươngphảnnhư thế.Chúng tacảmthấytrọnglượngnhẹnhàngvàbìnhđẳngcủacảhai,bởivìđôibàntaytađềutrốngkhông.Lúcđóchúngtacóthểnói:“Tôicóthểannhiêncầmgiữcảnhucầucủatôivềmốitươngquan,vàvềviệctôikhôngcómốitươngquannàobâygiờ.”Đâylàmộtvídụkhác:tôibịmấtviệcvàđanguuấtvàlongại.Đồngthời,tôibiếttôiphảitìmkiếmmộtviệclàmkhác.Tôicầmgiữtìnhtrạngthấtnghiệpcủatôitrongmộttayvớisựchấpnhậnannhiênvềthựctạicủasựmấtmátcủatôi.Tronglòngtaykiatôinắmgiữkếhoạchtìmkiếmviệclàm.Đâylàcungcáchsaochosựuuấtcủatôi,mộtthứđịnhsẵncủamọicuộcsốngđôilúcxảyra,khôngchuyểnthànhnỗituyệtvọng.Cầmgiữnhữngsựtươngphảncủatôichotôisựannhiênvàlòngcanđảm.Việctutậpnàykếthợpphongcáchcủatỉnhthứcvớicôngcuộctácđộngtâmlívàolòngtựtrọng.

Tôicóthểngồitrongtìnhthếcủamìnhnhưmộtngườilàmchứng,khôngphảinhưmộtnguyêncáohoặcmộtquan toà:“Tôiđangở trong tình trạngnàyvà tôingồivữngvàng trongđóđểhít thởnó.Đồngthờitôinhậnthứcđượcrằngtôicóthểxửlíviệcnàyvàthôngquanómàkhôngbịtổnhại.Cảm

thứcnàyvềkhảnăngđảmđươnggiảiphóngtôikhỏinỗisợ,bởivìsợhãibùngnổtrênsựnhunhược.Tôitưởngtượngchínhmìnhcầmgiữtìnhthếcủamìnhtrongmộtlòngtayvàkhảnăngtácđộnglênnótronglòngtaykia.Mộtlòngtaylàtỉnhthứcthanhthản;lòngtaykialàhoạtđộngkiêncường.Khitôicầmgiữcảhaithựctạitronglềlốinày,tôidễchịuvớisựvậtnhưchúnglà,vàtôicũngđanglàmtấtcảnhữnggìcóthểđểthayđổichúngchotốtđẹphơn.Tronglúctôităngtrưởnglòngcanđảmđểthayđổinhữnggìcóthểthayđổivàsựannhiênđểchấpnhậnnhữnggìkhôngthểthayđổi,tôitìmthấytrítuệđểbiếtsựkhácbiệtgiữachúng.Bâygiờ,tôixácnhậnrằngtôicóthểxửlíbấtcứđiềugìxảyrachođếnhếtđờitôi.Vànếutôicầnthêmsựhỗtrợ,tôisẽtìmthấychúng.Khônggìcóthểlàmđảolộnđờisốngcủatôitớimứctôisẽsuysụpdướinó.”Nhữnggiớihạncủachúngtavềsựtựchấpnhậnngangbằngvớinhữnggiớihạnvềquyềnnăngcủachúngtađểphátkhởitựthân.Chúngtacàngtintưởngvàokhảnăngtáilậptìnhtrạngđổvỡcủamình,chúngtacàngítcảmthấynỗisợhãicầmgiữchúngta.

CÁICHẾTVÀĐỔIMỚI

TrongThiềntôngởNhậtBản,tựnhiênđượchiểunhưmộtphầnkhôngthểthiếucủasángtạo.Sựvậttựnhiênkhôngtáchbiệtmàcómốitươngliên.Hakuin(BạchẨn),mộtthiềnsưNhậtBảnthếkỉthứXVIII,nói:“Bán laivônhấtvật” (từkhởi thuỷkhôngcómộtvậtnào táchbiệt).Chân lícủasựvôthườnglàhiềnhiệntrướcmắttatrongcõitựnhiên,bớisựvậtvẫnluônthayđổi.Chânlívềsựquantrọngcủaviệckhôngvướngmắchiển lộkhichúngtanhậnthấyrằngsựvậtchỉ tồn tạinhưthếđó,khôngnhấtthiếtphảitheoýmuốncủachúngta.

Hầuhếtchúngtanghĩvềcáichếtnhưngluôncóảotưởngvềsựthườnghằng.Chúngtasợsựmấtmát,vậynênchúngtathuthậpvànắmgiữ.Đươngđầuvớithựctạicủanhữngsựkếtthúc-củachúngtavàcủangườikhácchỉlàmộtcáchkhácđểnuôidưỡngthịkiếnvềtâmlinh.SựkếtthúccủachúngtalàmộtsựtrởvềNguồn.

Nhữngdântộcthuởxưa,trongnhữngnghithứcchôncất,đãcónhậnthứctrựcgiácvềsựtáitạovàsựquayvề.Đâylàýniệmvềsựhồisinhđãlàmloàingườimêluyếntừcái thưởbanđầu.Chẳnghạn,trongmộtdichỉchôncấtởLibăng,ngườichếtđượcchônvớimộtconhươuđểcungcấp thứcăntrongđờisau.Ngoàira,còncónhữnghònđásơnđượcxếpđặtquanhthithể.Trongnhữngdichỉchôn

cấtthờisơkhaikhác,phấnhoacủaloàiphongtiếntử[3]

đượctìmthấytrêncácbộhàicốtchỉrarằngnhữnghoanàyđượcđặttrênthânthềtrongnhữngnghithứcchôncấtthờitiềnsử.Hoaphongtiếntửnởmỗiđộxuânvề,làmộtbiểutượngcủasựhồisinh.Sựvậttrongcõitựnhiênnhưthếlànhữngdànxếpmàtựnhiênthiếtlậpvớiconngườiđểđóngdấuchothônghànhcủahọvàothếgiớisơnguyên.

Mộtsựchấpnhậnvôđiềukiệncóquyềnnăngđốivớisựsốngvàcáichết.Đólàniềmtinđãtrởnênmạnhmẽ,mộtcáchnghịchlí,khichúngtachấpnhậncáichếtvàphómặcnhữnggìcònlạichovũtrụbaolanày,nơichúngtađãtớivàchúngtasẽquayvềbằngcáchnàođó.Sựtáinhậpcủachúngtavàocõibaolacủahữuthểcóthểlàmộtsựtươngđươngvớiđờisốngvĩnhhằng.Chúngtakhôngbiếtlàmthếnàođểđượcbấttử.

Nhưngcólẽnếuchúngtađồngthuậnmộtcáchthânáihơnvớisựthậtkhôngthểchốibỏlàchúngtasẽchết,chúngtacóthểtìmthấyngaytrongsựbuôngbỏmộtthoángnhìnvàomộtcungcáchsốngkhác,mộtcungcáchphấnkhởihàohùngtrongmộtsựchấpnhậnvớinhữnggìđanglàvàbấtcứthứgìsẽlà.Điềunàycóthểđượccảmnhậngiốngnhưlàsựbấttử.CáichếtcóthểnhưmộtsựtraotaynhườngvươngquốccủacáiTôi-vàcungđiệncủanólàthânthể-choliênminhcủacácvìsaovàbiểncả.Thânthểhuyềnbícủavũtrụtáihấpthunănglượngcủachúngtavàtáiphânphốinóphùhợpvớibấtcứtrìnhđộtiếnhoánàomàchúngtađãđạttớitronggiaiđoạntrịvìngắnngủi,bấtanvàhoanlạccủachúngta.

Khi tôinóivângvớinhững thứđịnhsẵncủađời sống,mongsao tôichàođónnhữngmùaxuânvànhữngmùađôngcủađờitôicủngvớilờitriânnhưnhau,vàmongsaotôiluôncóthểhướngdẫnvà

trấnannhữngkẻquáđeođẳngđờisốnghoặcđiêncuồngchạytrốnkhỏicáichết.

CHƯƠNG2:SỰVIỆCKHÔNGLUÔNDIỄNRATHEOKẾHOẠCH

Chotấtcảnhữnggìđãlà:Tạơn!

Chotấtcảnhữnggìsẽlà:Xinvâng!

-DAGHAMMARSKJOLD,Markings

ĐẦUTHẬPNIÊN1940,trongbuổitốitiệctốtnghiệp,mộtnữsinhtrunghọctênlàDorisKapelhottbịmộttainạnxehơinghiêmtrọng.CôvốndựđịnhtớiHollywoodđểtrởthànhmộtvũcông,nhưngtainạnđóđãkhiếndựđịnhcủacôkhôngthểthựchiệnđược.Trongsuốtthờikìhồiphụctạinhàdàiđằngđẵng,Dorisbắtđầuhát theovớinhữnggiọngthanhnhạcnữtrênđàiphátthanh.Giọngcôtrởthànhđiêuluyệnvàcôđượcmờiháttrongmộtbannhạc.

Chẳngbaolâucôđượcmờihátchocácbộphim.Kếhoạchbanđầucủacôbịmộtbiếncốthảmkhốcxoátan,nhưngnhờđócôtìmrathiênhướngđíchthựccủamình.Sựviệckhôngluônluôndiễnratheokếhoạchnhưngmộtsựthayđổikếhoạchcóthểlàmộttrườnghợpvềtínhtrùnghợpdẫnchúngtatớisựhoànthiệnmộtđờikhôngđoántrướcđượcvàcũngkhôngkiếmtìm-nóimộtcáchkháclàânsủngcủatrờiđất.

Chúngtatạodựngnhữngkếhoạchvớimongmỏinắmđượcquyềnkiểmsoátnhữnggìsẽxảyra.Cólẽchúngtasợnhữngbấtngờxảyđến,tráingượcvớiướcmuốncủachúngta.Chúngtabịtháchthứcbởicái“trítuệriêng”củađờisốnglàphảibuôngxảcáichấptrướcđòiviệcphảidiễnratheocungcáchcủachúngta.Điềunàyliênhệtớisựkiểmsoát.Chúngtacóthểhànhđộngmộtcáchchuẩnxác,vớikỉluậtbảnthânvàtrôngmonglàthếgiớisẽnoitheovàbanphầnthưởngchochúngta.

TạodựngnhữngkếhoạchlànétđặctrưngcủacáiTôilànhmạnh.Tuynhiên,thựcracuộcđờithườngkhôngdiễnratheokếhoạchcủachúngta.Chúngtakhôngnhấtthiếtphảibuồnrầuvìđiềunày.Nócóthểlàmchúngtahàohứngnghĩrằngmộtđiềugìmangtínhtâmlinh,tứclàkhôngdocáiTôichiêutập,có thể đang chờ sẵn.Có lẽ chúng ta tin tưởng rằng chẳnghề có kế hoạchnào cả và “con tạo trêungươi”,mayrủikhônlường.Sựthoảimáicủachúngtanằmtrongviệcchúngtacamkếtđươngđầuvớinhữnggìxảyravàtìmđượctốiưutrongđó.

Trongmộtthếgiớimàtôikhôngthểlàmhoặchoàntấtbấtcứđiềugìmộtcáchhoànhảohoặccóđượcbấtcứđiềugìthườngxuyênthíchhợp,thìbuôngxảcáinhucầuvềsựhoànhảolàđiềucóýnghĩa.KinhBhagavadGita(ThếTônca)nói:“Ngaycảmộtchúttiếnbộcũnglàhoàntoànthoátkhỏisợhãi.”Liệutôicóthểthoảmãnvớiđiềuđónhưlàphongcáchcủatôi?Chừngnàotôilàmhếtsứcmìnhgầnnhưtoànthờigianvàcóthểđểchosựviệcxảyranhưchúngxảyravàrồilàmhếtsứcmìnhcóthểvớichúng,tôitrởthànhconngườihoànhảovàấylàmộtthànhquảtốithượng.Sựvậtkhôngphảiluônluônnhưchúngtamongmuốn.Chúngtacóthểphấnđấuvớitoànsứclựccủachúngtachonhữnggìchúngtacóthểthayđổi,vàchỉtuânphụcnhữnggìchúngtakhôngthểthayđổi.

Tínhchấtthầnthánhlàgì?Mộtcáigì-chúngtachẳngbiếtlàcáigìhoặclàai,chúngtakhôngbiếtnhưthếnàohoặckhinào-luônluônhoạtđộng,màchúngtakhôngbiếttạisao:vậynênchúngtacóthểlàmtròntínhmệnhcủamìnhbằngcáchtrởthànhnhữngmẫumựcduynhấtvềtìnhthươngvàtrítuệ.Tínhchấtthầnthánhlàsinhlựccủavũtrụsốngđộngđangmongmỏisựphátbiểutrongtấtcảchúngta.Cáihạnđịnhlàmộtkhoảnhkhắcduynhấtcủatiêuđiểmtrêncáivôhạnphithờigian.Chúngtatồntạibởimộtthịkiếnbanântứphúc:thầnthánhhướngmụctiêuvàothờigianvàkhônggian,vàchúngtahướngtiêutrởlại.Thầnthánhởđây,ấylàtôi,vàkhinótớikia,ấylàbạn,vàkhinótớibênngoàicửasổcủatôi,đólàcâybồđề-nơiĐứcPhậtđãđạtgiácngộ.

THIẾTKẾCỦATỰNHIÊN

Kếhoạchcốtyếucủatoànthểvũtrụlàtiếnhoáquathờigianđểtạothếgiớithànhmộtnơicưtrúthânthiệnhơnchotấtcảtạovật.Kếhoạchcủatựnhiênlàmộtkhuônmẫuchochúngta-nhữngkẻđanghọcsựchấpnhận.Tựnhiênchophépnhữngthayđổivàtrôichảycùngvớichúng.Tựnhiênkínhtrọngtrọnvẹnnhữngmốitươngliên.Tựnhiênnhândanhcảsángvàtối.

Chúngtakhôngchỉđơnthuầnlànhữngcưdânthụđộngcủatựnhiênmàlànhữngkẻthamgiatrongđó,đờisốngbêntrongcủatựnhiêncũnggiốngnhưđờisốngbêntrongcủachúngta.Đổilại,cảmthấyđồngnhấtvới tựnhiên là tiếpxúcvớichiềusâuđích thựccủaconngười thiếtyếucủachúngta, lànguyênmẫucủathầntínhbêntrong,sinhlựccủathựctại,làchínhtìnhthương.

Chúngta thườngphảnứnglạisựthậtrằngđờisốngkhôngdiễntheonhữngkếhoạchcủachúngta.Chúngtasợhãi,tranhbiệnvàtráchcứ.NhữngphảnứngthanvãncủachúngtacóthểphátsinhtừcáiTôicứluônmuốnmọivậtphảiđitheolềlốicủachúngta.Điềunàylàmtăngthêmkhổđauchochúngta.Nólàsựđốinghịchvớiviệckhiêmtốnchấpnhậnnhữngđiềukiệncủađờisốngnhưthểchúnglà.

Nhữngđiềukiệnsinhtồnlàchìakhoáthầnkỳđưachúngtatớicuộctiếnhoá.Tựnhiênvàchúngtaliênhiệpđểchấpnhậnvôđiềukiệnphiênbảnkhaitriểncủanămthứđịnhsẵn.Trongnhữngthứđịnhsẵnsauđây,bạnhãytựhỏixemmỗithứđượcápdụngrasaovàocungcáchhiệntạibạnđangsốngởđời:

•Mọivậtthayđổivàchuyểntừmộtdạngthứcnàyquamộtdạngthứckhác.

•Vậtchất,cũngnhưtinhthần,khôngđượcsángtạorahoặchuỷhoạiđinhưngtiếnhoátrongnhữngmùachuyểnhoábằngkhởiđầu,tăngtrưởng,tạođỉnh,thuhoạch,chếtđi,vàđổimới.

•Vũtrụ,giốngnhưtâmhồnconngười,vừahữuhạnvừavôhạn.

•Khônggìvàkhôngailàthựcsựtáchbiệt;tấtcảđềutươngliênmộtcáchbềnchặtvàthiếtyếu.

•Mọivậttrongtựnhiênđềuhạnthuộcvàothờigianvìnóphảisinhravàchếtđi.

•Tấtcảchúngtađềuliêntụctiếnhoá-tiếpnhậncáimớivàbuôngxảcáicũ-đểphùhợpvớinhữngđiềukiệnthayđổicủamôitrườngxungquanh.Chúngtatiếnhoávìcósinhvàcótử.

•Quákhứcủasựvậtvàcủaconngườiảnhhưởngmạnhmẽlênđiềukiệnhiệntạicủahọ,nhưngquákhứkhôngbắtbuộcphảiấnđịnhtươnglai.

•Tìnhthương,trítuệvàcứuđộbềnvữngnhưnhữngsứcmạnhdẫnđườngchochúngta.

THIÊNHƯỚNG

Đâylàniềmhoanlạcđíchthựctrongđờisống:đượcsửdụngchomộtmụcđíchđượcchínhbạnthừanhậnlàmộtmụcđíchcaocả,hoàntoàntiêuhaotrướckhibạnbịliệngvàođốngrác,làmộtsứcmạnhcủatựnhiênthayvìlàmộtnhântốnhỏnhoi,íchkỉ,luônthanphiềnrằngthếgiớikhôngchuyêntâmphụcvụđểlàmchobạnhạnhphúc.

-GEORGEBERNARDSHAW

Thiênhướngđạiđồngcủachúngtalàtrởthànhnhữngngườithươngyêunhấtmàchúngtacóthể.Sựcamkếtnàylàmchochúngta ítcónguycơbịphụthuộcvàonhữngphảnứngcủakẻkhácđốivới

chúngtahoặcýkiếncủahọvềchúngta.Chúngtaquýsựchấpnhậnnhưngkhôngkhátkhaohoặcđeođẳngvàonó.Chúngtabịđauvìsựtừkhướcnhưngkhôngbịhuỷhoạitantànhtừnó.Chúngtaquantâmtớiviệcchúngtathươngyêurasao,chứkhôngvềviệcchúngtađượcthươngyêurasao,vềviệcchúngtacóthểchotặngrasao,khôngphảivềnhữnggìchúngtacóthểchiếmđoạt.Thếgiớimấtmátbiếtchừngnàonếuchúngtasốngđờimìnhmàlãngquênviệckhơimởtrọnvẹnkhảnăngkìdiệucủachúngtavềthươngyêu!

Thiênhướngcủachúngtacũnglàvềnhữngkhảnăngkhác,nhữngquàtặnglànhữngthứđịnhsẵntừviệcchúngta làai.Mụctiêuđờisốngcủachúngtakhôngđơngiảnchỉ lànhữngcôngviệc thườngngày.Kếhoạchđólàtĩnhtại,khôngphảitiếnhoá.Mỗingườitrongchúngtacómặtởđâyđểkhámphávàsansẻnhữngquàtặngđộcđáobêntrong.Đólàđiềuthếgiớiđangchờđợivàlàlídotạisaochúngtađượcbanchotuổithọ.Việcchúngtaquýbáunhữngquàtặngcủamìnhtựthânđãlàmộtliềuthuốcđốitrịvớisựghétbỏbảnthânvàtựtimàđôilúcchúngtamắcphải.

CUỘCĐỜIRỘNGMỞ

MỌIVẬTTHAYĐỔIVÀKẾTTHÚCgợiranguyênmẫucủasựđổimới,đượcphôbàytrongchủđềhuyềnthoạivềsựphụcsinh.Buôngxảviệcsởhữusựvậtvẫntươngđồng,cởimởvớiđổithay,chấpnhậnsựđadạngcủanhữngtìnhthếcủađờingườinhưlàhợplệtrọnvẹn,làsựtáisinhvàomộtthếgiớitâmlinh.Sựkiệnđổimớitựthânlàmộtliềuthuốcđốitrịchosựtuyệtvọng,lànềntảngđểchúngtatintưởngrằngmìnhsẽkhôngbaogiờtừbỏkhảnăngcứuđộtrongbấtcứsựviệcgìhoặcchobấtcứai.

SỰVIỆCKHÔNGLUÔNDIỄNRATHEOKẾHOẠCHgợiranguyênmẫuvềsựđồnghiện,vốnbộclộtựthântrongmộtsựtrùnghợpcóýnghĩamàtacảmthấy.Nóivângvớithứđịnhsẵnnàylàtincậyrằngvũtrụcómộtkếhoạchchochúngtavàrằngsựvậtđangphơibàytrongcuộcsốngnàyđúnglúcđểchúngtatrưởngthành.ĐâylàquanniệmPhậtGiáovềnghiệplựcnhưlàsựtrùnghợpđầyýnghĩa.Kếhoạchriêngcủachúngtadựatrêncáihiểubiếthạnhẹpcủachúngta.Sựkiệnrằngsựviệcxảyrangoàitầmkiểmsoátcủachúngtavàdẫnchúngtatớinhữngcáchnhìnmới,cónghĩalàânsủngđãdiễnra.Đâylànănglượngtâmlinhhợptácvớisựtriểnkhaicủachúngtavàkíchđộngtrítưởngtượngcủachúngta.Chúngtađượckíchđộngbởinhữnglítưởngvàcaovọngbàyrachochúngtamộtconđườngđểsiêuthoátbảnngã.Nólàmộttiếnhoámạnhmẽhướngvềánhsángngàycàngnhiều,tứclàngàycàngnhiềuthêmtâmthứcgiácngộtrêntráiđấtnày.

CUỘCSỐNGKHÔNGPHẢILUÔNLUÔNCÔNGBẰNGlànguyênmẫucủanghiệplựcnhưmộthậuquảcủanhữngchọnlựatốităm,vớikhảtínhlàchuộclỗivàthathứtiếptheosau.Khichúngtachấpnhậnnhữngsựbấttoàncủacônglíconngười,làchúngtachấpnhậnkhíacạnhđentốicủađờisống,củacácbiếncốvàcủangườikhác.Khíacạnhđentốinàycưngụtrongtấtcảchúngtavàpháttriểnbằngviệcchúngtalàmđiềuácđốivớikẻkhácvàchốibỏnóbêntrongchúngta.Cáibónglàmộtthứđịnhsẵncủaconngườivàcácđịnhchế.Chúngtaquảlàngâythơnếuchúngtatrôngchờchínhtrực,cônglívàtìnhthương.Chúngtalạclốinếuchúngtangưnghànhđộngvìnhữngđiềuđóvớihếtcảtấmlòng.

ĐAUĐỚNLÀMỘTPHẦNCỦAĐỜISỐNGgợiranguyênmẫuvềsựcứuđộ.Chừngnàochúngtacònkiêntrìvớinhữngkhổđaucầnthiếtvàloạibỏnhữngkhổđautựtại,làchúngtađangđượccứuđộ,khôngmắcvàosợhãivàmởlòngravớinhữngtháchthứccủatìnhthương.Hoàgiảivớiđờisốngnhưthểđólàcáchgiúpchúngtatìmthấysựcứuđộnày,chúngtakhôngcònbịchặnđứnghoặcbịthúcđẩybởisợhãihoặcthamdục.Chúngtacóthểcảmthấysợvàkhôngthoảmãnnhưngchúngtakhôngbóbuộcphảibịthúcđẩyhoặcchặnđứngvìhậuquảđó.

NGƯỜIKHÁCKHÔNGLUÔNLUÔNTHƯƠNGYÊUVÀTRUNGTHÀNHVỚICHÚNGTAgọinguyênmẫuvề tình thươngvôđiềukiện. “Ngườikhác” là chamẹ,đồngnghiệp,bằnghữuvàmọingườitrongđờisốngcủamình.Chúngtacóthểtrưởngthànhtừniềmđauđớnxảyratrongnhữngmối

quanhệhàngngày.Chúngtahọcđượccáchtrởnênmạnhmẽhơn.Chúngtakhôngbuôngrơikẻkhác.Chúngtathathứcholỗilầmcủahọvàluônthươngyêuhọ.

TẤTCẢQUÂNBÌNHTRONGTÌNHTHƯƠNG

Kếhoạchcánhâncủachúngtasẽdiễnratốtđẹpnhấtkhichúngthẳnghàngvớimộtkếhoạchrộnglớnhơn.Điềunàyxảyrakhichúngtasốngkhôngchỉvìbảnthânvànhữngngườithânyêumàcònsốngchocảthếgiới.Từtâmthânáinuôidưỡngsựđápứngnàythànhmộtsựquantâmchung.Tựnhiêncũnglàmnhưvậy,trongđónóxếpđặtsaochocácloàicósựtươngtrợlẫnnhau.

Tuynhiên,sựquânbìnhtrongtựnhiênkhôngphảiluônluônhàihoà.Nóbaogồmcảsựhoangmanghay rối loạn nhất thời.Chúng ta ghi nhận cũng có sự hỗnmangnhư thế trongđời sống của chínhchúngta.Tuyvậy,còncómộtcáigìđótrongchúngta,mộtcáigìđókhôngbaogiờvơicạnvàcómộtsứcsốngbềnbỉquanhữngxáotrộncủacuộcsống.Cáigìđónàylànănglượngbaochứachúngtavàvũtrụ,làcáigìbềnbỉtrongchúngta,vượtngoàichúngta,khôngbịtổnhạivànguyênvẹnbấtkểđiềugìxảyđếnvớichúngta.

Chúng ta cốgắngdấn thânvàonhững sự tu tập tâm linhvà rồi tiếp theo lànhữngchuyểnđổiđưachúngtavượtngoàinhữnggiớihạncủacáiTôi.NhữngsứcmạnhtrợgiúpbiếncáiTôihoảngsợthànhmộtkẻquánquânvềtìnhthương,biếncáiTôingudốtthànhmộtvịcốvấnkhônngoan,biếncáiTôitanvỡthànhmộtngườilàmphéplạ.ThếrồithiênnhiêndịudàngômấpcáiTôi,cáiTôithoảimáiđểmìnhđượcômấp.Đólàýnghĩacảmthấyđượcvàsựhứahẹncủamộtsựquânbìnhgiữamộtconngườivàthếgiới,giữacáitôivànguyênmẫu,giữanănglượngtrầnthếvànănglượngthầnthánh.

Mongsaochotôitincậyvàonhữngsứcmạnhgiúptôibiếtđượctôilàaivàtôiđangđiđâu,vàmongsaotấtcảnhữngaixemnhẹsốmệnhcủamìnhnhậnrabằngchứngrõràngvềsốmệnhvôbiêncủahọ.

CHƯƠNG3:CUỘCSỐNGKHÔNGPHẢILUÔNCÔNGBẰNG

Luậtcủađờisốngchínhtrongđờisốngvớisựthuậntìnhkhôngdèdặtcủanó.

-MIRCEAELIADE

ĐỜISỐNGKHÔNGLUÔNLUÔNcôngbằngvàconngườicũngthế,kểcảchúngta.Đôikhichúngtabịlợidụng.Đôikhichúngtalàmmọiviệcđúngđắnvàrồivẫnthuathiệt.Đôikhichúngtahànhđộngcẩnthậnmàvẫnbịtổnthương.Ngườikháccóthểhàohiệpvớichúngta,ấythếmàchúngtalạilợidụnglòngtốtcủahọ.Hoặcchúngtacóthểhànhđộngbằngthiệnchívớikẻkhác,ấythếmànhữngcốgắngcủachúngtakhôngđượctánthưởnghoặcbịhiểusai.Cáiđịnhsẵnthứbatháchthứckhảnăngđaubuồncủachúng tavìnhữngmấtmátgắn liềnvớisựbấtcông.Đây làcôngcuộcvề tâmlícủachúngta.

Nócũngtháchthứcchúngtakhôngtrảđũanhữngngườilàmchúngtatổnthương.Đâylàsựtutậptâmlinh của chúng ta.Cảhai thứnàyhợp lại tươngđồngvớimột sự chấpnhậnvôđiềukiệnquy luậtkhôngthểbiếncảilàsựvậtkhôngphảiluônluôncôngbằng.

Tháchthứcởđâylàchúngtaphảichấpnhậnnhữngmấtmátvớitấmlòngtừái,camkếthànhđộngvàsuynghĩmộtcáchthươngyêuđốivớikẻkhác,đặcbiệtkhihọthửtháchsựkiênnhẫncủachúngtahoặccóhànhđộnglàmtổnhạiđốivớichúngta.Nuôidưỡngtâmtừáikhingườikhácđốixửkhôngcôngbằnggiúpchúngtagiữđượctấmlòngmởrộngtrongvàquakhoảnhkhắcbịtổnthương.Sựcởimởkhôngcónghĩalàchúngtađểmìnhbiếnthànhnhữngnạnnhâncủaviệcxâmhại.Chúngtachỉđểchobảnthânlànhữnggìchúngtathậtlàởvàolúcthươngyêunhất,tứclàdễbịtổnthươngnhất.

BÁOTHÙHAYHOÀGIẢI?

CáiTôivịkỷcủachúngtaưathíchsựtrảđũa,điềunàyđốinghịchvớilờidạycủaĐứcPhật.Sựtutậptâmlinhhữuhiệulàgì?Đólàtâmtừái:mộtsựchấpnhậntỉnhthức,từbi,thôngcảm,mộtniềmtinrằngmọingườiđềuđánggiávàcóthểtỉnhthức,vàmộtsựcamkếtvàohoàgiải.TâmtừáigiảiphóngchúngtakhỏibảnnăngtráđũacủacáiTôi.

Nếutôichấpnhậnbạnnhưthểchínhbạnmàkhôngphảnđốihoặctráchcứ,thìtôikhôngbịthúcđẩyphảiđápđốilạibạn.Tôilàmộtngườilàmchứngcôngbằngvànhanhnhẹn,nhìnthấyngayrasựthiếucôngbằngnhưngkhôngtrừngphạtkẻthiếucôngbằng.Thayvìthếtôilêntiếngvàđồngthờitíchcựchànhđộngvìsựchuyểnhoácủakẻkhôngtônkính.Mộtsựtutậptâmlinhlànhậnrahànhvicủakẻkhácmàkhôngphêphánhọhoặcđốiđápvớihọvìđiềuđó.Sựtutậptâmlinhấycómộtquyềnnăngthựchiệnsựbiếncảitrongkẻkhác.Hoàgiảithayvìtrảđũadẫntớisựgầngũigiữaphíabịtổnthươngvàphía làmtổn thương.Thôngthường,chúng tachạykhỏicuộc tranhchấp,hệtnhưchúng tachạykhỏisựgầngũi.Đốithoạilàgiaothếcủaviệcrútluihoặctrảđũa.Mộtngườitrưởngthànhbiếtrằngđôikhixảyranhữngmấtmát,rằngđôikhicũngcónhữngcuộcthươnglượngthiếucôngbằngvàrằngbản thâncó thể sống sót saunhữngmấtmátđó.Mộtngười trưởng thành tiếnhoávềmặt tâm linhkhôngbằnglòngvớinỗivuisướngcủaviệctrảđũamàchọnniềmhânhoancủatâmtừái.Điềunàyxảyrakhichúngtaxửsựphùhợpvớinhữngtiêuchuẩncủatìnhyêuthương.

Cầncóđạođứcđểthathứchonhữngkẻkhôngânhậnvềcungcáchhọđãlấnlướtchúngta.Chúngtakhôngthểlênkếhoạchthathứhoặcxâydựngchochúngtacótấmlòngvịtha.Nóxảyrakhichúngtacamkếtvớibảnthânlàchúngtakhôngtrảđũa.Chúngtacảmthấygiậndữkhikẻkhácđốixửkhôngtốtvớichúngta.Chúngtacóthểlêntiếngvềtổnhạimàchúngtaphảichịu,nhưngrồichúngtabuôngxảnhucầutrừngphạt.

Đôikhingườitathúnhậntộilỗicủamìnhvàbàytỏănnăn.Tâmthứclànhmạnhvốnđượcđiềuđộngđểphátralòngtừbikhinónhìnthấysựđauđớnvàthuathiệt,hệtnhưnóphátrasựthathứkhinónhìnthấysựsámhối.Sámhốilàănnăn,đềnbù,vàcamkếtkhônglặplạiđiềusaiphạm.Khikẻkhácthànhthậtănnăn,nếuchúngtakhôngbàytỏsựthathứlàchúngtasavàotâmtrínhỏnhen.

Sự trả đũa làm tổn hại tâm hồn người trá đũa và gây ra một sự mất quân bình trầm trọng hơn.

Socrates[4]

đã ghi nhận điều này: “Chịu đựngmột sự bất công tốt hơn là phạmvàomột điều bấtcông.”Thânthểvàtâmtríchúngtabịtổnhạivìsựbấtcôngnhưngchínhtâmhồnchúngtacũngbịtổnhạivìsựtrảthù.Trongmộtxãhộitiếnhoáđềcaoýthứctâmlinh,sựhammuốntrảđũađượcthaythếbằngsựhammuốnhoàgiải.Trongmộtthếgiớinhưthế-buồnthay,chưaphảilàthếgiớinày-mọingườiđềucótráchnhiệmvàđượcyêucầuđềnbù,nhưngkhôngaibịtrừngphạt.Trongđờisốngcánhâncủatôi,liệutôiđangsốngtrongthếgiớitiềnvănminhcủasựbáothủhaytrongmộtthếgiớimớicủatìnhthươngthathứvàhoàgiải?

Trảđũanhằm Hoàgiảihướngtới

•Trừngphạtkẻlàmđiềuác. •Tìmcáchchữatrịsựngusicủakẻlàmác.

•Làmaiđóphảitrảgiá. •Khiếnaiđóphảiđềnbù.•Đòingangbằng. •Baodungvàđộlượng.•Bảođảmsựantoàncủaxãhộibằng

cáchtrừngphạtkẻsaiphạmvàkhôngchohọcơhộisửachữa.

•Bảođámsựantoànxãhộibằngcáchtừbivớikẻsaiphạmvàchohọcơhộisửachữa.

•Đoánchắcvòngquaytrảđũatiếpdiễnđểcóthểbiệnminhchochiếntranh.

•Chấmdứtvòngquaytrảđũađếchiếntranhkhôngcònlàgiảiphápđượcchấpnhận.

•Kếtthúccâuchuyện. •Khởiđầumộtđốithoại.

Sựchấpnhậnvôđiềukiệncủachúngtavới thứđịnhsẵnvềkhôngcôngbằngcóhai lớp.Chúngtathừanhậnsựbấtcôngmàkhôngcónhucầutrảđũa.Chúngtathừanhậnrằngxãhộichúngtacònquásơkhai,chưacóđượcmộthệthốngtoàánhoặcmộtchínhquyềntìmkiếmsựphụchồithayvìtrảđũa.

Bởivìchúngtakhôngbỏrơikẻkháchoặcxãhội,chúngtakhôngbaogiờngừngtìmkiếmmộtđườnglốiđếthayđổisựvậtchotốthơn.Nếucóaiđốixửbấtcôngvớichúngta,chúngtaphảichắcchắnrằngcómộtsựthayđổitrongmốitươngquancủachúngtamàkhôngphảiđoánchắcrằngngườikiasẽbịtrừngphạt.Kếhoạchtrướcxuấtpháttừmộtnguyệnvọngcứuchữa.KếhoạchsauxuấtpháttừkhuynhhướngđentốicủacáiTôibịbầmdậpmuốnquaylạilàmđau.Chúngtaghinhậnmộtsựkhácbiệttrongthứđịnhsẵnvềbấtcôngsovớibốnthứđịnhsẵnkia.Ởđâysựchấpnhậnvôđiềukiệncủachúngtabaogồmcôngcuộcbiếncảisựviệc.Trongnhữngthứđịnhsẵnkhácchúngtachỉchấpnhận;cònthứđịnhsẵnnàychúngtachấpnhậnvàlàmhếtsứcđểcósựthayđổi.

TahãythửtưởngtượngýthứctâmlinhtrưởngthànhđãtrởthànhnguồncámhướngchoShantideva(TịchThiên),mộtbậcthầyPhậtGiáocủaẤnĐộởthếkỉthứ8,viếtbàithơsauđây:

Nguyệnnhữngkẻởđịangục

Thủghétvàtổnthương

Biếnthànhnhữngkẻthươngyêu

Manghoatới.

Thayvìnóirằngnhữngaithùghétvàlàmtổnthươngngườikhácthuộcvềđịangục,Ngàinhậnravớilòngtừbirằngthùghétvàlàmtổnthươngngườikhácắtphảicảmthấynhưởđịangục.Thayvìmongmỏirằngnhữngkẻthùghéthoặctổnhạiphảibịtrừngphạt,Ngàicầunguyệnchosựchuyểnhoácủahọ.

TẠISAONGƯỜIVÔTỘILẠIBỊHẠI?

Câuhỏi“Tạisaonhữngngườivôtộiphảiđaukhổ?”hàmýrằngkẻcótộiphảichịuđaukhổ;họphảibịtrừngphạt.Sựtrảđũainsâutrongtâmthứcchúngtađếnnỗichúngtatrôngchờnónhưmộtsựbảođảm.Thôngthường,sựtrôngchờnàyápdụngchokẻkhácnhiềuhơnchochúngta.CáiTôicủachúngtađòihỏirằngchúngtađược“bỏquadễdàng”vàcóthểnổiđiênkhichúngtađượcyêucầuphảitrảgiáchonhữngviphạmcủachúngta.

Tôikhôngthểnàoquênđượcnhữnglờiviếtcảmđộngtrênmộttấmthiệptôiđãnhậnnhiềunămtrướcđây:“Vớingươiđồinghiênghơn.Thậpgiánặnghơn.Nhưngchớnảnlòng,vìkhingươitườngchừngđaukhổnhấthãynhớrằnglúcấychúngtalànhữngbạnđồnghànhchânthậtnhất.”CâuhỏivềlídotạisaoThượngđếlạichophépđaukhổthayđổikhimộtýthứctôngiáotrưởngthànhhơnxuấthiện.KhiđóchúngtabiếtrằngThượngđếcũngđaukhổ.ẤylàbởivìđiềuchúngtagọilàThượngđếkhôngphảilàmộthữuthểtốicaotáchrờinhìnxuốngchúngta.Đúnghơn,Thượngđếcóthểlànềntảngvàthựctạisâuthẳmnhấtcủavạnvật.

Trongmộtýthứctâmlinhkhôngtrưởngthànhchúngtacóthểcầunguyện:“Hãycứutôikhỏinhữngthứđịnh sẵncủađời sống.”Trongmộtý thức tâm linh trưởng thànhchúng ta cầunguyện: “Hãyởcùngtôitrongnhữngthứđịnhsẵnđểtôicóthểđámnhậnchúng.Hãyởcùngtôitrongchúnghơnlàhuỳbỏchúngchotôi.Tôikhôngmuốnlỡthiếutấtcảnhữnggìchúngcóthểdạychotôi.”

NGHỆTHUẬTTHUPHỤCBẢNNGÃ

Bảnngãchúngtabấtbìnhvềviệcnóphảicúiđầutrướcnhữngđiềukiệnkhôngbảotoànchoviệcthụhưởngdanhvọng,tiềntài,sứckhoẻ,hạnhphúc.Cáibảnngãvôminhnàykhôngphảilàmộtcăncướcmàlàmột tậphợpcủaSợhãi,Bámvíu,Kiểmsoát,Danhtước.ĐâylàCÁIMẶTmàchúngtađeođẳngbảovệvàsẵnlònglàmbấtcứđiềugìđểkhôngbịmấtnó.BốnthứkểtrênlàbốnđộngcơcủacáiTôiđượcthôithúcvàlànguyênnhângâykhổđauchochúngta.VàviệcgìngiữcáiTôicóthểkhiếnchúngtakiệtquệ.

THỂDIỆNcủacáiTôicóthểđượcchuyểnhoábằngsựcamkếttâmlinh.Sợhãicóthểthaybằngtìnhthương.Gắnbócóthểbiếnthànhbuôngxả.Danhtướccóthểđổithànhhànhđộngvìcônglíkhôngthùghéthoặc trảđũa.CáiTôiđã tháogỡthểdiệnkhôngcònthùghétainữa.Thùghétkhôngnằmtrongkhokịchbảncủamộtconngườilànhmạnh,cảvềmặttâmlívàtâmlinh.

CáiTôilàmộtconngựahoangcóthểđượcthuầnhoábằngmộtýthứccaothượnghơn,bằngPhậttâm,bằngtrạngtháihoanglạccủanhậnthứcvàcởimở,bằngtâmthứcbấtnhị,vốnlàbảntínhchânthựccủachúngta.Ởmộtđiểmnàođó,kẻthuầnhoángựađạtgiácngộkhiconngựađóchịuđểchongườicưỡivànóở lạiđây.VàokhoảnhkhắcđóconngựacaongạocủacáiTôinhận thức rằngnóđangchốngchọivớichínhmụcđíchđờisốngcủanó:“CáiTôikhôngcókhảnăngchiếnthắngphôrachotôithấyđâylàtôivàđâyđãlàýnghĩachotôi.Đâylàlídotôicómộtcáilưngnhưthếnày.Vậy,hãyđểchotôiđượccưỡi.”Bâygiờcảhaicùnghoạtđộngnhưnhữngngườibạnđồngminh.

CáiTôicủachúngtacầnđượcthuầnhoásaochonhữngnănglượnghoangdạicủanóvàonhữngviệctốtđẹphơn.BỘMẶTcủanócóthểthayđổi:Nănglượngtrongnỗisợhãicủanótrởthànhniềmhứng

khởi.Nănglượngtrongsựgắnbócủanóhoáthànhsựcamkết.Nănglượngtrongsựkiểmsoátcủanóhoáthànhkhảnăngthựchiệnsựviệc.Nănglượngtrongdanhtướccủanótrởthànhmộtcảmthứclànhmạnhhoạtđộngkhôngmệtmỏichocônglý.TấtcảđiềunàyđòihỏisựtháogỡcủacáiTôivôminhsaochocáiTôilànhmạnhcóthểtiếntriển.Làmsaochúngtacóthểthựchiệndễdàngviệcchuyểntiếpnày?

Nhưmộtsựtutậptâmlinh,hãylàmmộtbảngdanhmụcthâmsâuvềtựthântrongmỗiđềmụcdướiđây.Hãyxemchúngcóphảnánhtrungthựcvềbạn?Hãyviếtlạichúngnhưnhữnglờikhẳngđịnhnếuđiềuđóhữuíchchobạn:

1.Chúngtatrởthànhhoàntoàntrongsuốt,khôngcònnỗlựctỏratốtđẹp.

2.Chúngtachấpnhậnhơnlàchốngđốibấtkìđiềukiệnnàocủasinhtồn.Chẳnghạn,chúngtakiênnhẫnđứngtronghàngchờđợithayvìchenchúcxôlấn.Haychúngtachấpthuậncáichếtcủamộtđứatrẻ.Sựsầumuộnbaogồmcảnỗibuồnvànỗigiậnnhưngkhôngcónghĩalàchúngtacảmthấyđắngcayhaymuốntựsát.

3.Chúngtahànhđộngmộtcáchcôngchínhtrongnhữngviệccủariêngchúngtavàlàmviệcchocônglítrongxãhội.

4.Chúngtakhôngđánhmấtcáinhìnvềnhântínhthiếtyếucủanhữngkẻlàmđiềuác,khôngbaogiờbỏrơiviệcchuyểnhoáhọ.

5.Chúngtabuôngxảviệctrôngchờsựthườnghằngtrongbấtcứđiềugì,chẳnghạnsựliêmchínhtuyệtđốitrongchúngtahoặcsựcôngbằngtừnơikẻkhác.

6.Chúngtathừanhậnmặtđentốicủachúngta.Chúngtathúnhậnnhữngsailầmcủachúngta-tronghiện tạivà trongquákhứ-vàđềnbù.Điềunàygiúpchúng tabuôngxảnhữnghối tiếcvàgiữchochúngtakhiêmtốn.

7.Chúngtacảmthấytừbiđốivớinhữngkẻvôtộiphảichịuđaukhổ.

8.Chúngtakhôngthùghét.

9.Chúng tangưngviệc tìmkiếmsựhoànhảomàchỉmuốn trung thànhvới sự tu tập tâm linhcủachúngta.

10.Chúngtaxemnhữngthứđịnhsẵncủađờisốngnhưlànhữngkhoảnhkhắcbanchochúngtamộtquàtặngvàmộtcánhcửa.Chúngtatạơnvàbướcquangưỡngcửa.

NHỮNGCAMKẾTVƯỢTNGOÀIBẢNNGÃ

Tríócchúngtachứatoànbộlịchsửtiếnhoácủaloàingười.TheonhàthầnkinhhọcPaulMacLean,trínãoconngườicóbatầnglớp:tầngbòsát,tầngđộngvậtcóvúvàtầngtrithức-lítính.Chúngtacóthểnghĩvềcáicốtlõibòsátbảnnăngcủatríócchúngtanhưlàsựthiếtlậpcảmquancủachúngtavềtácnhânvàhànhđộngtrongmộtthếgiớibaobọchayđedoạchúngta,chophépchúngtaphảnứngmộtcáchsángsuốt.Tầngnàycủatríócchúngtaliênquanmậtthiếttớisựsốngcòn.Tríócđộngvậtcóvúcủachúngtachochúngtamộtcảmquanvềviệcchúngtatồntại-với-kẻkhácvàvớitoànthểtựnhiên.Tiểunãohoặctríócconngườicóthểchochúngtamộtcảmquanvềsựliênkếtvớimộtthếgiớivượtngoàinhữngmốimảnhghépthờigian.

Đâylànơimàtrítuệ,sứctưởngtượngvàtâmlinhđượchìnhthànhvàthịnhphát.

KhicáiTôicủachúngtabịmắckẹtvàosợhãi,chúngtacóthểhoạtđộngtừcáiquákhứbòsátcủachúngtavàphávỡsựliênkếtvớikẻkhác.Điềunàylàmthuichộtsựtrưởngthànhcủanhântínhtrọnvẹntrongchúngta,mộtquàtặngchochúngtamàthiênnhiênđãphảimấtnhiềunghìnnămđểtraogửi.Chúngtađôikhisốngnhưthểchỉcósựsốngsótlàcóthực,nhưthểnhữngtàinguyênduynhấtcủachúngtathuộcloàibòsát.Đólànơichiếntranh,trảđũa,vàxâmlăngngựtrị.Làconngườichúngtacóbảntínhcốhữulàthươngyêu,nhưngsựsợhãicóthểcảntrởtìnhthươngyêuđópháttriển.Điềuđólànguyhiểm,bởivìnólàmộtsựrútngắncủachínhchúngta,mộtmảnhvátrêntấmvảitrọnvẹncủabảntínhchúngta.Đólàmộtsựchấpnhậncóđiềukiệnđốivớiconngườichúngtalà.

Mặttốicủacủaloàingườibaogồmchiếntranh,diệtchủng,nôlệ,trảđũa,phânbiệtchủngtộc,tụctếthầnvàtratấn.Cáibóngtiêucựcnàycàngcómặttrongnhữnghànhxửcủachúngtathìxãhộicàngtrởnênsuyđồi.Chúngtachấpnhậnnhữngsựthựcnàyhơnlàchốibỏchúng.Đồngthời,chúngtakhôngbaogiờtừbỏcôngcuộclàmchosựđổithaytrongkhivẫnbiếtrằngcáithiệnhoànhảosẽchẳngbaogiờcóthểthắngthếtrọnvẹn.Chiếntranhlàmộtthứđịnhsẵnnhưnglàmộtthứđịnhsẵncóthểđảonghịchvàobấtcứlúcnàonếuchúngtachọnlựalàmnhưthế.

ĐÁPỨNGTỈNHTHỨCCHOSỰBẤTCÔNG

ChúngtacóthểmởrộngsựtỉnhthứcvàosinhhoạtthườngnhậtcủachúngtabằngcáchghinhậnBỘMẶTbảnngãcủachúngtatrongnhữngsợhãivàquyếnluyến.Rồichúngtachỉdánnhãnhiệuchochúngnhưnhữngnguyênnhâncủađaukhổmàkhôngxấuhổhaykhiếpsợ.Sựbìnhtâm,nhậnthứcvàchấpthuậnnhưthếlàmộtphươngthuốcchữatrịsựbấtmãnnềntảngcủađờisốngconngười.

Khôngcôngbằnglàvềviệcpháhuỷmộtliênkếtcủatincậy.Tỉnhthứcdẫntớitừbi,chonêntỉnhthức-giốngnhưsựpháttriểnlúcthơấuvàsựthânmậtlúctrưởngthành-làvềsựliênkết.Ngườitacóthểtườngrằngtỉnhthứclàmộthoạtđộngđơnđộcvàdođókhôngdínhlíugìtớisựtươngliêncủaconngười.Thếnhưngtrongsựthiềnđịnhtỉnhthức,chúngta theodõihơi thởcủamìnhkhôngphảichỉnhưhơithởcủariêngchúngtamànhưlàmộtvớihơithởcủavạnvật.Chúngtađanghítthờtrongbầukhôngkhímàtấtcảchúngtahiệnđangchiasẻvàtrướcđâyđãtừngchiasẻ.Chúngtađangthờkhôngphảinhưnhữngcáthểmànhưnhữngngườithamdựvàocáivũtrụcũngđangthờquachúngta.Mọitutậptâmlinhlàvềmọisự,mộtkhicáiTôihoàngsợkhôngcòncầmlái.

ThiềnđịnhvàtỉnhthứchàngngàydẫntớisựgiảithoátkhỏisựcầmtùtrongthànhtrìcủacáiTôi.Đểtánthànhchomộtđờisốngungdungtựtạibằngtrítuệvàtừbi.Thậtvậy,tỉnhthứclàtrítuệgiảithoátbởivìnókhơimởchochúngtaBỘMẶTchânthựccủacáiTôivôminh.Bởiđâycũngcũnglàbộmặtmànhữngconngườiđồngbạnvớichúngtacũngđangtìmcáchcứuvớt,chúngtacảmthấytừbiđốivớihọ.Tỉnhthứcnhưmộtsựthựchànhthiềnđịnh,cónghĩalàngồimỗingàyítnhất15phúttậptrungvàohơithở.Khinhữngkhuôntâmtrícủacáitôi-sợhãi,hammuốn,phánđoán,kếhoạch,ảotưởng-ngưngbặt,chúngtanhẹnhàngquaysựchúývềthựctạiởđâyvàbâygiờcủahơithở.Đólàsựtỉnhthứcnhưmộtsựchấpnhậnvớicáikhoảnhkhắchiệntiền.Bằngmộtsựchấpnhậntỉnhthức,chúngtatiếpxúcvớimộtcáigìđótrongchúngta-tâmPhậthoặcPhậttính,quyềnnăngcaothượng-khôngbịlùngđuổivìcôngbằnghoặcbấtcông,đượchoặcmất,thànhcônghoặcthấtbại,khoáilạchoặcđauđớn,vuihoặcbuồn,khenthườnghoặctrừngphạt,sốnghoặcchết.Sựcamkếtcủachúngtađểchấpnhậncáihiệntạiđúngnhưnólà,chophépnókhaitriểntrọnvẹnvàsốngtrọnvẹntrongnó,sẽbiếnnhữngthứđịnhsẵnthànhnhữnghồngân.Nhữngthayđổivàkếtthúctrởthànhnhữngthịkiếnvềthựctạicủasựvôthườngnênchúngtacóthểbuôngxảmộtcáchdễdànghơn.Nhữngkếhoạchbịđổvỡđánhthứcchúngtavàosựhuyềnnhiệmcủasựđồnghiện,mộtsựthiếucôngbằnglàmchúngtacànghăngháihoạtđộnghơnchocônglí.Sựđaukhổkhiếnchúngtatrởnêntừbivớisựđaukhổcủakẻkhác.Sựkhôngchungthuỷhoặcthiếutìnhthươngcủakẻkhácbanchochúngtatặngphẩmcủanướcmắtvàkhiếnchúngtacàngđisâuvàosựtutậplòngtừái.Việcchúngtachấpnhậnvôđiềukiệnthựctạikhiếnnótrởthànhmộttặngphẩmvôgiá.

Mongsaotôi luônđốixửcôngbằngvàrộnglượngvớikẻkhác,vàmongsaotôicóthểyêucàusự

côngbằngtừkẻkhácnhưngkhôngđòihỏinóhoặctrừngphạthọnếuhọđốixửbấtcôngvớitôi.

CHƯƠNG4:ĐAUKHỔLÀMỘTPHẦNCỦAĐỜISỐNG

Đểtâmchúngtanhuthuận,khôngnổiloạntrướcquyluậtkhắtkhecủasựsángtạo,phảichăngcómộtnhucầutâmlílàtìmthấymộtgiátrịtíchcựcnàođóđểcóthểcảibiếnđaukhổthànhtiếntrìnhtrưởngthànhvàsaucủngkhiếnnóxứngđángđượcchấpnhận?Dùtốitămvàgớmguốc,đaukhổđãđượcbộclộchochúngtanhưmộtnguyênlíhoạtđộngtốithượngchosựnhânloạihoávàthầnthánhhoávũtrụ.

-PIERRETEILHARDDECHARDIN

MỘTTHỨĐỊNHSẴNcủađờisốngnghĩalàmọithứđềucógiácủanó,vàđaukhổlàmộtphầncủagiáđó.ThứđịnhsẵnnàyđượcphátbiểutrongchânlícaocảthứnhấtcủaPhậtGiáo:Đờilàkhổ.Mộtcáchkhácđểphátbiểuchânlíhoặcthứđịnhsẵnnàylàđauđớnkhôngphảilàtrừngphạt,khoáilạckhôngphảilàphầnthưởng.Đơngiảnchúngchỉlànétđặctrưngcủabấtkìsựsinhtồnnào.

Chúngtađaukhổvềmặtthểxác,tâmlívàtâmlinhvàchúngtacũngtăngtrườngtrongnhữngđườnglốiđó.Đaukhổdườngnhưlàmộtthànhphầncủatăngtrưởngtrongsuốtmọigiaiđoạnvàởmọibậcngưỡngcủasựpháttriểncủachúngta.Tuythế,đaukhổkhôngphảilàmộtcơchếmàmộtquyềnnăngnàođóởtrêntrờisửdụngđểlàmchochúngtatăngtrưởng.Nókhôngbịápđặtmàđúnghơnlàđượcthiếtkếnộitạingaychínhtrongtínhchátcủasựthayđổi,đâylàmộthuyềnnhiệmkhácmàcáiTôivẫnluônthoáithác.

Vềmặt thể chất, đau đớn có thể xảy ramột cách sâu sắc, bằngmột tai nạn bất ngờ hoặcmột vếtthươngdoaiđógâyra.Đauđớncũngcóthểkéodàivàkhôngthểchữatrịđược.Mộtsựđauđớnvềthểxácnàođólàdotựtạovàcóthểlàdấuhiệucủamộtsựrốiloạntâmlítrầmtrọng.

Cónhiềuloạiđauđớnvềtâmlí.Tấtcảchúngtađềucóthểmắccácchứngbệnhtâmthần,baogồmuuất,âulo,ámảnh,xungđộng,rốiloạncátínhvànghiệnngập.Đócóthểlàhậuquảcủanhữngbiếncốxảyratrongđờisốngcủamỗingười,đượckhơidậybằngnhữngmấtmát,thấtvọng,phảnbội,bỏrơi,v.v...

Thídụ,chúngtatrảinghiệmmộtmấtmát.Nólàmộtthứđịnhsẵntrongbấtkìcôngcuộchoặchoạtđộngnàomàchúngtaởthếphảichịumấtquyềnchủđộng.Chúngtacóthểmấtmộtngườicộngsự,chahoặcmẹ, concái,bằnghữu.Chúng ta có thểbị thương tổnhoặccướpbóckhi chúng taởquêhươnghoặctrongkhidulịch.Chúngtacóthểmấtmáttrongthị trườngchứngkhoánhoặcmấtmáttrongtìnhyêu.Khôngchấpnhậnnỗiđauđớntrongnhữngmấtmát,lỡvận,kếtthúc,thiếucôngbằng,hoặcbấtcứthứđịnhsẵnnàolàmộtsựkémcỏi.Khómàcóthểsốnghạnhphúcnếukhôngdễdàngđốimặtvớinhữngquyluậtcủađờisống.Nhữngthứđịnhsẵntrởthànhnhữngnguyênnhâncủađaukhổkhichúngtacứluônmuốnloạibỏhoặcchúngtabịtổnhạikhigiápmặtvớichúng.Bấtcứthứgìtrừsựchấpnhậncũnglàmộtchướngngại.

Mộtsốngườikéođauđớnvàkhủnghoảngvàomình,mộtsốngườigặpđauđớnvàhọtạochochínhmìnhcảmnhậnđauđớnhơnbằngcáchphảnứnglạinó.Tấtcảchúngtađềuphảigiápmặtvớiđauđớnvàkhitrảinghiệmnómộtcáchtỉnhthức,chúngtachỉđơngiảncảmnhậnnónhưthểnólà.

KhichúngtatăngthêmnhữngtầnglớpcủacáiTôi,nhữngsợhãi,tráchcứ,xấuhổ,bámvíu,thanvãn,hoặcámánh,chúngtachỉlàmchosựviệctồitệhơn.

Đâylàmộtvídụ:tôicómộtvụđầutưthualỗ.Nỗiđaugắnliềnvớimộtsựmấtmátnhưthếlàsầunão.Tôităngthêmnhữngchiềukíchmớimẻvàhungbạohơnvàonỗibuồncủatôivềsựmấtmátnàykhi

tôitráchcứmìnhlàngungốcvàcứbịámảnhmãivềlỗilầmđó.Thếrồitôicốgắngkiểmsoátmọikhoảnchitiêuvàđầutưquácẩntrọngvàtrởnênhốthoảngvềviệctiêutiền.Bâygiờtôibịmắckẹttrongnhữngxiềngxíchdochínhtâmtrítôitựtạora.ĐâylàlídotạisaoviệcbuôngxảcáiTôilàthenchốtchosựgiáithoát.Nóchophépchúngtatrảinghiệmthựctạivớinhữnghậuquảtựnhiêncủanó,vốnchẳngbaogiờkhắcnghiệtnhưchúng tanghĩ.Thêmnữa thực tại cùngnhữnghậuquảcủanó,nhữngsựđồnghiệnđángtincậydẫntatớinhữngviễncảnhvànhữngkhảtínhmới.

Cómộtsốngườisốngđờiannhiêntựtạikhônghềcókhủnghoảnghoặcnhữngmốiđaulớn.Đólàtìnhcờhaylàcóchủđích?Jungnói:“Khôngcóchỗchotìnhcờtrongthếgiớichứađựngýnghĩacủatâmthức.”PhậtGiáoliênhệmọibiếncốvớimộttrậttựvôhìnhcủanghiệplực.Tâmlíhọcchiềusâucũngnhìnmọivậtxảyranhưnhữngconđườngmangtínhđồnghiệnđểtìmravàsốngchoratoànbộtiềmnăngcủachúngta.

Nhữngbiếncốxảyrađểbộclộsựthậtvềđờisốngcủachúngta,mộtsựthậtmàchúngtanỗlựcchạytrốn,xoábỏhoặcđảongược.Tuynhiên,chúngtasẽchẳngbaogiờhiếuđượctạisaomộtsốsựviệclạixảyra.CólẽnhucầuhiểubiếtlàmộtphầntrongyêucầucủacáiTôimuốngiữquyềnkiểmsoát.Lốisốngấykhôngthíchhợpvớinhữngđiềuhuyềnnhiệmmàchúngtagặptrongđờisống.Nếumộttôngiáogiảithíchmọiđiều,chúngtasẽbịcắtlìakhỏimộtcảmthứcngạcnhiênvềthếgiớivàkhỏisựkhiêmtốnvềbảnthânchúngta.

Mọitruyềnthốngdườngnhưthoáthuậnrằngtrưởngthànhđượctìmthấyquakhổđau.Tạisao?Đólàmộthuyềnnhiệmvàkhôngcócâutrảlờinàolàmthoảmãnđượcliênhệvớichânlícaocảthứnhất-sựkhôngthoảmãndằngdặccủakiếpngười.Nóchỉcóthểđónchàobằngmộtsựchấpnhận,khôngphảihoágiảibằngmộtlờiđáp.

TrongPhậtGiáo,nghiệp lực lànền tảngcủasự tincậynhữnggìxảyra,củasự tincậynỗiđaumàchúngtakhônghềtrùhoạch.NiềmtinvàonghiệplựcđòihỏisựtincậyrằngcómộtđiềugìđóđangdiễnramàcáiTôikhôngthểnhậnbiết.Cólẽđâylàmộtcáichúngtakhôngbiếtlàgì,chúngtakhôngbiếtrasao,nóluônluônhoạtđộngđểchocuộcchiếnđócóthểtiếnhànhvàviênmãnquachúngta.Mộtcáigìđótrongthựctạicủachínhchúngtađangluôncảibiếnquanỗiđaucủachúngta.

Phảichăngđiềunàycónghĩalàlạcthútrongkhổđau?

Ngườitacónóivềkhổđaurằngchúngtasẽkhôngbaogiờđượcbanchokhổđaunhiềuhơnkhảnăngchịuđựngcủachúngta.Cáichúngtacóthểchịuđựngtỉlệthuậnvớisứcmạnhnộitâmvànhữngtàinguyênchúng tađã thu thậpđược trongdòngđời.Mộtkhobáuvề tựnhiên, thica,nghệ thuật,âmnhạc, tìnhthương,sựtoànvẹntâmlinh;mộtcảmthứcmạchlạcvềtựngã,sựtiếpcậnmộtmứcđộtrưởngthànhcủamộtquyềnnăngcaocảhơn.

Khảnăngđốimặtvớikhổđaucủachúngtatăngtrườngphùhợpvớisựtutậptâmlinhcủachúngtavàcông cuộc tâm lí của chúng ta.Nhưngngay cả khi chúng ta đã tác động lênbản thân, vẫn còn cónhữngbiếncốkhôngnằmtrongdựtính.Sựkhiêmtốnnằmtrongviệcchấpnhậnthựctạivớitấtcảnhữngbấtngờcủanóvàviệcchấpnhậnbảnthânchúngtavới tấtcảnhữnggiớihạncủachúngta.Chúngtahọccáchxoayxởvớibấtcứđiềugìxảyđếnkhôngchỉquaviệcchúngtatácđộnglênbảnthân.Trongthờithơấu,chúngtagắnbóbảnthânvàniềmtincậyvớinhữngngườichămsócvàbaobọcchúngta.Chamẹcanhchừngđểchúngtakhôngphảiđươngđầuquámứcchúngtacóthểchịuđựng.Tuynhiên,điềunàykhôngcónghĩalàchúngtasẽchẳngbaogiờbịthươngtổnhoặctrởthànhbấttử.Nócónghĩalàchúngtasẽchấpnhậnsựhỗtrợcủakẻkhácvàlàmhếtkhảnăngcủachínhmìnhđểchocuộcsốngmởrabằngchínhnhữnghạntừcủanó.

Sựquyếnluyếncủachúngtavớichamẹluôncanhgiữ,baobọcgiúpchúngtahọccáchtựvệ.Nhữngtrảinghiệmantrúlặplạidẫntớimộtcảmthứcvềsựantoànbêntrong:“Bởitôiđãđượcgiúpđỡđểđươngđầuvớisựviệc,bâygiờtôicóthểđươngđầuvớinhữnggìxảyrachotôi.”Lànhữngngườilớn

lànhmạnhchúngtacómộtcơsởantoàntheokiểumẫuvàđượcbantặngdonhữngbậcchamẹchămsócchúngta.

Nhữngngườitrảiquađaukhổnghiệtngãsaunàycóthểchịumắcphảichứngrốiloạncăngthẳngsauchấnthương.MộtsựngoạilệđángkểđãđượcnhậnthấytrongnhữngngườiTâyTạngbịgặpnạn.Họdườngnhưphụchồihoàntoàn.Trongsuốtkhổnạnhọvẫntậptrungvàoviệcthựchànhtừbiđốivớinhữngkẻápbứcvà trongý thứccủahọvềviệc tácđộngquanghiệp lực.DođónhữngngườiTâyTạngchấpnhậnhoàncảnhthựctạikhắtkhecủahọtrongmộtcungcáchvôngã.Họkhôngtrảđũavềsau.Họkhông thùghétnhữngkẻbắthạihọ.Họ trảinghiệmmộtsựannhiênkhiếnhọ tiếp tụcđờisốngvớitìnhthươngnguyênvẹn.Điềunàylàmộtbiệnluậnhùnghồnchosựcầnthiếtcủatutậptâmlinhnếuchúngtamuốnsốnglànhmạnh.

CHÚNGTACÓPHẢILÀNẠNNHÂN?

KhiThượngđếđượcxemnhưmộtđấngcứuvớthoặcchamẹtrêntrời,chúngtacóthểlệthuộcvàoNgàiđểđượcchechờhoặcmấtlòngtinnếuNgàikhôngđápứng.Khichúngtatừbỏđờisốngcủatrẻcon,chúngtađứngtrênđôichâncủachínhmình.

Khikhôngcó‘chamẹ’nàocanhchừng,chúngtaghinhậnrằngcónhữnglúcchúngtaphảigánhchịunhiềuhơnsứcchúngtacóthể,vàchúngtacóthểphảiuốnmìnhdướiáplựcđó.Điềunàycũngđòihỏimộtsựchấpnhận.Mụcđíchcủachúngtatrongđờikhôngphảilàluôngiữvữngtưthếthẳngđứngtrongmọilúcmàlàtạmthờinhượngbộnếuđólàđiềuphảixảyra.Sựkiệncủavôthườngchochúngtaniềmhivọngrằngchúngtasẽtrỗidậymộtlầnnữa.Ngaycảvịanhhùnggandạnhấtcũngđôikhibịđánhbạivàphảidựavàongườigiảicứu.Vậyđờisốnglàmộthànhtrình,chúngta trưởngthànhkhôngchỉbằngviệcchinhphụcsợhãimàđôikhicònbằngcáchquythuậnnó.Nhưvậy,sựkiệnrằngchúngtađượcbanchonhiềuhơnsứcchịuđựngđôilúckhôngphảilàmộtsựkhiếmkhuyếttrongđờisốnghoặc trongchúng tamà làmột trongnhữngcungcáchđếchúng tahoàn thànhbảnnăngbằngcáchtháogỡnhữngcáiTôitheochủnghĩacánhânthôráp.Chúngtahọccáchtrôngcậyvàokẻkhác,mặcdùbấttoàn,vànhưthếthừanhậnmốitươngliêncủachúngta.

Mộtngườitrưởngthànhbiếtrằnghọkhôngthểtránhđượcviệctrởthànhnạnnhân.Đôikhichúngtabịlợidụng,lừagạthaybịphảnbội.Mặcdùchúngtacốgắngtránhtấtcảnhữngđiềunàyhaytìmcáchquậtkhởimạnhmẽkhichúngxảyra,chúngtacũngkhôngthểhoàntoànnéthoátđượcchúng.

Bấtcứaicũngcóthểbị tổnthươngvàmộtcáiTôikhôngthểthíchứngvớihoàncảnhvàvượtquahoàncảnhsẽtrởthànhvậtcảntrởchosựpháttriểntâmlinh.Nếumọisựđổvỡ,tôisẽxửlínóbằngcáchởcùngvớicácmảnhvỡvàrồilượmchúnglên.Việcthựctậpkếtnốicácmảnhvỡgiúpchúngtaphânbiệtcácnạnnhân:mộtsốnạnnhânchịutrậnđauđớnvàbịkhinhmiệt.Họtrôngchờaiđóđingangquavàgiảithoátchohọ.Họtrởnênngàycàngdễtrởthànhmồisăn.

Tuynhiên,nhữngnạnnhânkhácchỉbịtổnthương,phơimởvàtựtrảinghiệmnhữngtổnhạimàđờisốngvàtươngquanđôikhimanglại.Họbịthươngtổn,nhưnghọcómộtsứcmạnhtâmlinhđểđươngđầuvớinhữngthươngtổnđó.Họkhônggâythươngtổnlạichokẻkhác.Họcũngkhôngchịuđểbịthươngtổnthêm.Họđứnglênbảovệbảnthânvàyêucầusựsángsuốtchonhữngngườilàmthươngtổnhọ.Đâylàcungcáchhọmởlòngrahơnbaogiờhếtvàtrởthànhmạnhmẽđốikhánglạinhữngkẻsănmồitrongkhivẫnsẵnsàngđónnhậnnhữnghònđạnvàmũitêncủatìnhthương.Họcóthểlànạnnhânnhưnghọkhôngbịthươngvong.

Đauđớnđôikhilàthiếtthân.Aiđónóimộtđiềugìlàmtôitổnthương.Aiđóđemtôilàmvậttếthầnhayxúcphạmniềmtin,chủngtộchoặckhuynhhướngtínhdụccủatôi.Mộttộiácnhưvậyđượcgọilàcáibềmặt tốiđencủa loàingười.Khôngai có thểhoặcđượcđặtđịnhđểxử líbềmặt tốiđenđó;chúngtacầnmộtcộngđồngđểchứagiữnóvàxửlínó.Nếukhông,chúngtacảmthấybịcáchlivàphânmảnhmộtcáchkhủngkhiếp.Tuynhiên,“sựcôquạnhcủatôibắtđầutạongaymộtđờisốngtốt

đẹphơn,”CleopatranóitrongvờkịchAntonyvàCleopatracủaShakespeare.Chúngtacóthểđốimặtvớihoàncảnhcủamìnhvàtánthườngnónhưmộtlốiđi.C.G.Jungchorằng:“Ýnghĩakhiếnchosựvậtcóthểchịuđựngđược”.Điềunàybảochochúngtabiếtchúngtacóthểchấpnhậnbấtcứđiềugìxảyđếnvớichúngta.Vậychấpnhậnlàcáchthứcgiảithoátvàchuyếnhoáchúngta.NhàhiềntriếtẤnĐộgiáoGovindanói:“Chúngtađượcchuyểnhoábởinhữnggìchúngtachấpnhận.Chúngtachuyểnhoánhữnggìchúngtađãchấpnhậnbằngcáchhiểurõnó.”

CHẤPNHẬNĐAUKHỔMÀTỰNHIÊNĐEMLẠI

Cứuvớtlàmộtsựchialìavàgiảithoátrakhỏitìnhtrạngtămtốivàsựvôthứctrướcđây,dẫntớitìnhtrạngsoisángvàchiếnthắngmọithứ“địnhsẵn”

-C.G.JUNG

CâuchuyệnvềsựgiácngộcủaĐứcPhậtchochúngtathấyrằngđauđớnvàtốitămlàthànhphầncủavạnvậtvàrằngtựnhiênlàmộtđồngminhtrongcôngcuộcgiápmặtvớithựctạicủađờisống.Theotruyềnthuyết,saunhiềunămtìmkiếmvềtâmlinh,ĐứcPhậtngồithiềnđịnhdướimộtcâybồđềvànguyệnrằngkhôngrờikhỏivịtríđóchotớikhiđạttớigiácngộ.KhiNgàingồiđó,nhữngthếlựcđentốicủaMara(đạoquânácquỷ)đãtấncôngNgài.

KhiĐứcPhậttìmthấygiácngộ,chưquỳcảmthấyngỡngàngtrướcviệccóquánhiềuánhsángtrànngậpthếgian.Đâylàsơmẫucủasựkếthợpcácmặtđốilập:ánhsángkíchđộngbóngtốivàbóngtốikíchđộngánhsáng.Cáithiệnbịcácáclựctấncôngvàcáclựccủacáithiệnchiếnđấuvớinhữngsứcmạnhcủabóngtối.

CáibónglàtừC.G.Jungđểchỉmặtđentốicủatâmthức,đượcnhâncáchhoávànhậpthểvàonhữngsựkiệncánhâncũngnhưtậpthểtronglịchsử.Nhữnghoangmangvàxungđộngbóngtốicủachúngtaphụcvụđểchúngtatrởnênlíthúhơnvớibảnthân.Bởivìtựnhiêndựphầnvàoýthức,nócũngcóbóngtối.Nómangnhữngđộngđát,lũlụt,núilửa,bãolốc,sóngthần,v.v...

Tựnhiênkhôngphảichỉlàhoavàthỏ,nógồmchứamộtsốnhữngthànhtốkhôngvuivàhuỷdiệtđếncaođộ.Yêuthiênnhiênkhôngcónghĩalàhưởngthụtấtcảnhữngthăngtrầmvànhữngtìnhtháicủanó.Nhưngnóquảcónghĩalàvinhdanhtấtcảmọimùamàngvàkhảtính.Sựvinhdanhnàymangdạngthứcgì?Nólàsựchấpnhậnnhữngkhíacạnhđauđớnhoặckhônghấpdẫncủatựnhiênnhưlàcầnthiếtvàkhôngthểnétránh.Đâylàsựthânthiết,làmbạnvớiđentốihơnlàsợhãihoặcthùghétnó.Chúngtatạomộtchỗởtrongbùn,chobùnnhơ,chonhữngloàicôntrùngcónọcđộc,chuộtbọ,nhữngvậtvànhữngnơidườngnhưxấuxíđốivớichúngta,nhữnghươngvàvịchúngtakhôngthưởngthức,nhữngbiếncốbấtngờlàmchúngtakinhhoàngvà tổnhại.“Tôingắmnhữngconrắnnước...khôngmột lờinào tảđượcvẻđẹpcủachúng,”người thủy thủgiànói trongkhoảnhkhắcgiácngộ(tríchtừAncientMarinercủaColeridge).Giácngộlànhìnthấyánhsángtrongbóngtối,mộtsựkếthợpkháccủacácmặtđốilập.

Chúngtacóthểthốtramộtsựchấpnhậntỉnhthứcvôđiềukiện,chonhữngbiếnthiêncủasángvàtốitrongsựsinhtồncủachúngtatrênhànhtinhnàymàkhôngthanphiềnhoặcdodự.Duytrìmộtthếgiới tách lìaxấuvà tốtnghĩa làchúngta tựphânchiasợhãimộtbênvàhammuốnmộtbên.Chấpnhậnthựctạinhưlàhợpnguyên,chứamọiđốilậpvàhoàgiảichúng,làtựdothoátkhỏixíchxiềngcủasợhãivàhammuốn.Đâylàcáchmàsựlànhmạnhvàtrongsángtâmlícóthểlànhữngcơhộichosựtỉnhthức.

TrongPhậtGiáovàtrongnhiềutôngiáokhác,chúngtagặpnhữnghìnhtượngcủacácchưthầntrongcõitựnhiênbanphướcvàthịnhnộ.Đâylàsựnhâncáchhoáđờisốngnộitâmcủachúngta.KhichúngtabịmắcvàocáiTôi,nhữnghìnhmẫucủađờisốngnộitâmchúngtaxuấthiệnnhưlàthịnhnộ;khichúngtatỉnhthức,chúngxuấthiệnnhưlàphúclành.

Chúngmuốnlàmbạnvớichúngtavàthửtháchsựtrungthànhcủachúngtadướidángvẻđángsợ.Nhữnghìnhtượngcủacáibóngvốnđedoạchúngtatrởthànhcácđồngminh,bởivìkhichúngtagiápmặtvớichúng,chúngbanchochúngtasựkhôngsợhãi.Điềunàyxảyrakhichúngtađượcđiềuđộngbằngsựchấpnhậngiácngộhơnlàcâuhỏitạisao.

ỞCÙNGVỚIĐAUKHỔCỦAKẺKHÁC

Sựthiềnđịnhtỉnhthứccốtyếulàmộtsựtutậphàngngày.Chúngtacóthểnóitớihailoạithiềnđịnh.Loạithứnhấtcóthểgọilàthiềnđịnh,trongđóchúngtachútâmtớimộtýtường,đốitượng,hoặchìnhảnhtrongsựantrútĩnhlặng,tứclàkhôngbịngắtquãnghoặcđiềuđộngbởinhữngkhuôntâmtrícủacáiTôi,chẳnghạnsựsợhãihoặchammuốn.Loạithứhailàthiềnquán,trongđóchúngtakhôngtậptrungvàomộtđốitượngbênngoàimàchỉđơngiảnghinhậnhoạtđộngtừnggiâytừngphútcủatâmtríchúngta.Chúngtaghinhậnsựlaoxaotiếpdiễntrongđầuchúngtavànhậnthứcđượcnócóthểdẫndắtchúngtanhưthếnàotớisựtintưởngrằngchúngtalàmộtthựcthểtáchlìa.Thựcvậychúngtalànhữnghữuthểriêngbiệt,nhưngkhichúngtacốđịnhvàosựkiệnđó,chúngtakhôngnhìnrasựthựckhácvềchúngta-đólàchúngtatươngliênvàkhôngtáchlìatrongbấtcứmộtcungcáchcốđịnhhayđộclậpnào.Sựtỉnhthứcbộclộbảntínhchânthựccủachúngtatrongtựnhiên.

Jungghinhậnmộtkíchthướctíchcựctrongsựlaoxaotâmtrídườngnhưtrởthànhtriềnmiêntrongsuốtkhithiềnđịnh:ôngcoiđónhưmộtđườnglốiđểthămdònhữnghìnhtượngvàtưtưởngcủacõivô thức.ĐứcPhậtdạy rằngchúng tanên sốngvới sựhiệndiện tỉnh thức trong từngkhoảnhkhắc.HeinzKohut,mộtnhàtâmlícủaTựngãnóivề“hoàmìnhđồngcảm”.Đâylàsựhiệndiệntậntuycủangườitrịliệuvớithânchủ,hoặccủangườibạnvớingườibạn,khôngbịchướngngạivìphánđoán,vìnhữngkếhoạchđểcốđịnhhoặcthayđổikẻkhác,hoặcphóngchiếucánhân.

Sựhiệndiệntỉnhthứccónghĩalàmộtngườibướcvàokhuvườnnộitâmcủangườikiavàdạobướcquađómàkhôngdẫmđạplênbấtcứbônghoanào,màkhôngtráchcứmộtaivìsựcómặtcủacỏdại,vớisựtỉnhthứctolớnchotấtcảthờigian,nỗiđau,vàsựtrưởngthànhnhưnóhiệnlà.Làmsaođiềunàycóthểđượchoàntấttrongnhữngmốitươngquancủachúngta?Nócầnmộttiêuđiểmdấnthânvốnxảyratốtđẹpnhấttrongsựsiêngnăng,làsựchútâmtrầntrụi,đầytỉnhthứccủamộtnhânchứngtinhnhanh,thấyvàthamgiamàkhôngmắcvàonhữngkhuônđúctâmtríphântáncủasợhãi,hammuốn,kiểmsoát,phánđoán,hoặcphóngchiếu.

Giácngộnhưvậydẫn tới việcgiúpbản thân chúng ta thoát khỏi tấmáonặngnề của cáiTôi.Rồichúng ta tựđộngđểchoánh sángchiếuqua,bởivì cáiTôi củachúng takhôngcònnằmchắn lối.Chúngtatrởthànhmộtphươngtiệnvậnchuyểncủaánhsáng,khôngphảimộttảngđáchắnđường.Ởlạicùngvớichínhchúngtahayngườicộngsựcủachúngtatheolốinàyđòihỏichúngtaphảiđượctựdothoátkhỏinhucầuổnthoảsựviệchoặcđảmđươngviệckiểmsoát.Mộtngườichỉđơngiảnchấpnhậnsựthậtcủangườikiabấtkểnócóthểkhôngsángtỏ,đứtđoạn,tuyệtvọng,hoặcmảnhmúnnhưthểnào.Trongsựhiệnhữu tỉnh thứcvà từbi,chúng tahoàn toàncó thể trôinổihơn làchảyđúngdòng.Mọibiếnthiêncủakinhnghiệmconngườiđềuđượcđóntiếptrongcáithiềnđườngtừáinày.TrongtruyềnthốngPhậtGiáo,QuanThểÂmBồTátlàvịPhậtcủalòngtừbi,tênNgàinguyênnghĩalà“ngườilắngnghetiếngkêukhóccủamọichúngsinhđangđauđớn.”Nghethấyắtphảilàmộtsựthựchànhcókhảnăngchữalành.Sựhiệnhữuđồngcảmcónghĩalàlắngnghenỗiđauđớncủaaiđóvớisựchútâm(A-attention),tiếpnhận(A-acceptance),hânthưởng(A-appreciation),thươngyêu(A-affection)vàchophép(A-Allowing).Chúngtachútâmmàkhôngbịđãngtrí.Chúngtachấpnhậnnhữnggìđượcnóiramàkhôngsửađổi,thêmthắt.Chúngtacảmthấymộtsựquantâmchânthựcvềnhữnggìđãxảyravàcóthểxảyravớiconngườinày.Chúngtachophépbấtcứcảmxúcnàomàngườikhácápdụngtrongkhoảnhkhắcnày,chúngtakhôngtoantínhtráchcứhoặcchặnđứngngườiđó.

Mộtngườibạnđangđaukhổsẽsớmbiếtchắcchắnrằngnhữngbốirối,uuấthoặchoangmangcủahọ

luôncóthểđượcchấpnhậnkhihọởquanhta.Conngườiđangđaukhổsẽđượcđónnhậntrongbầukhôngkhícủasựthôngcảm.Ngườiđósẽtìmthấymộtngườiđồnghànhcóthểngồivớimìnhtrongbóngtối.Yếuđiểmcủangườiđócóthểđượcchỉramàkhôngbịtráchcứhoặclàmchoxấuhổ.

Sựtutậptâmlinhvềsựhiệnhữukhôngcónhữnghàmnghĩanghịchlí.Bởivìkhimộttrạngtháicảmxúchoặcmộttrảinghiệmtứcthờiđượclắngnghetrongsựantoàntrọnvẹn,mộtđiềukìdiệusẽxảyra.Mộtchuyểnthếtựđộngnảysinh.Mộtkhiaiđótrảiquamộtkhoảnhkhắctựthânđánhgiásâusắcthìhọsẽtìmthấycảmgiácbuôngxảvàtiếntớitừsâuthẳmtrongtâmthức.Việcthựchànhđồngcảmnàykhônglàgìkháchơnvớisựchấpnhậnvôđiềukiệnápdụngchokinhnghiệmtrựctiếpvềkhổđau.

Cảmthấyhốitiếcchomộtaiđókhôngphảilàbiểuhiệncủalòngtừbi.Từbixuấthiệnkhichúngtachấpnhậnkẻkhácnhưmộtngườibìnhđẳngvàcoinỗiđaucủakẻkhácnhưnỗiđaucủachínhmình.

“Chúngtachỉcầnngồicạnhnhauvàcùngnhaunhìnsựviệc.Sựviệcxảyrachobạnhãyđểtôiởđâyvớibạnvàchúngtacùngnhauchứngkiến.”Khôngphảitôimàchúngtacùnglànhânchứngcủathựctại.

Đâylàđặctrưngthenchốtcủanghịchlí.Chỉtrongsựtỉnhthứchỗtươngthìsựchuyểnđốichữalànhmớicóthểxảyra.

Khichúng tacùngnhauchiêmnghiệmđaukhổmộtcách tỉnh thức,chúng ta thấyngườikhácđồngcảmnhiềuhơnvớimìnhvàngườiđótựnhìnhọvớisựđồngcảmnhiềuhơn,mộtsựdịunhẹnhưthếđốivớibiếncốvàđốivớichínhmình.Nếunókhiếnngườitaxấuhổ,tứclànóđãbịnhìnvớisựkiểmduyệt.Mộtsựchiêmngắmtỉnhthứcsẽlàmtanchảyđiềuđó.Nếunóđãcăncứtrênsợhãi,thìnósẽmởrachonhữngmắckẹthơn,vàsợhãinhờđómàpháttriển.Khiápdụngsựtỉnhthứcđồngcảmnàytôilàngườihưởnglợibởivìtôihọccáchnhìnnhậnvớisựtòmòthươngyêu.Tôicóthểnhìnngắmphongcảnhdướiánhtrănghơnlàđòihỏimộtkhuvườnxanhtốt.Tôicómặtvớicáiđanghiệnhữu,khôngphảiloạitrừnóđểbênhvựcđiềumìnhưathích.Tôikhôngcóchấtvấnhoặcđềnghịnào,tôichỉđơnthuầnchútâmtớilờilẽ,cảmxúc,tâmthái,cửchỉ,ngônngữhìnhthể,ánhmắtvàbấtcứnguồngiaotiếpnàokhác.Tôinhậnthứcrõràngvềcáitôimàkhôngcandựvàocảmxúccủangườikhác.Khitôikếthợpsựsoichiếuvàsựđồngtìnhtheocáchnày,tôitruyềnđạttớingườikhácsựtươngđồng.Tôitạodựngmộtnơimàtrongđóngaycảnhữngkhoảnhkhắcgâykinhhoàngnhấtcủangườikháccũngđượcchấpnhận,tồntạivàsốngsót.

Nhữnglớpphủtâmtrícủachúngtanhưsợhãi,hammuốnkiểmsoát,ảotưởnghoặcphóngchiếulàthôngthườngvớitấtcảchúngta.Chúngtanghĩđếnnhữnggiảiphápkhichúngtađốimặtvớinhữngvấnđề.Tỉnhthứccónghĩalàbướcxuốngkhỏiluồngtưtưởngấy.Trongtỉnhthức,nhữngkhuônđúctâmtrícủachúngtacóthểtreongưnglạiđểchúngtathựcsựcómặtvớinỗikhắckhoảitrầntrụicủamột ai đó.Nếu ghi nhận chínhmình đang phán đoán, tôi chỉ cần chứng kiến nó, trở lại ngay vớikhoảnhkhắcvàvớicáimàngườiđốidiệnvới tôiđangtrảinghiệm.Nếutôighinhậnrằngtôiđangchuyểnnhữngsợhãicủamìnhlênngườikhác,thìtôilạihướngsựchútâmcủamìnhvàocáimàngườikhácđangtrảinghiệm.

Tôighinhậnrằngkhitâmtrícủatôi-sợhãi,phánđoán,tráchcứ,quyếnluyến-thoáilui,tôitiếpxúcnhiềuhơnvớitâmtôivàsựđồngcảmcủanó.Tôikhôngnhìnnhậnngườikhácnhưmộtnạnnhân.Tôinhìntấtcảđơngiảnchỉnhưsựkiệnvàsựkiệnnàytựxuấthiệntrướctôivớimộtsựnhứcnhốimãnhliệtvàtháchđố.

Sựđồngcảmcủachúngtacũngtrảirộngvớichínhbảnthânchúngta.Tấtcảchúngtađềukiếnthiếtmộtbảntựthuậtcuộcđờiđểlênánhoặcxoátộichochúngtahoặcnhữngkẻkhác.Từcâuchuyệnmàchúngtacứmãikểchochínhchúngtavànhữngngườikhác,chúngtahìnhthànhmộttậphợpnhữngkịchbảnngựtrị;chẳnghạn,chúngtalànạnnhânbịbỏrơitrongquákhứhoặcchúngtalànạnnhâncủacungcáchmàngườikhácđangđốixửvớichúngta.Nhữngkịchbảnnàygiảithíchtìnhtrạngcủa

chúng ta trongđờisốngvàgỡchúng takhỏicáimốcphảisửasangđờichúng ta trongnhữngcungcáchcóýthức.Sựhiệnhữutỉnhthứctrongnỗiđauđớncủachínhchúngtalàsựrakhỏicáiảotưởngnươngnáuđó.Nólàsựnhậpvàocõithựchiểnhiệnhơnlàẩntrongcõihuyễnáoâmthầm.

CÕICHÂNKHÔNGPHONGPHÚ

Khichúngtanhậnrarằngcõichânkhôngvĩđạitrànđầykhí,chúngtabiếtrằngkhôngcócáigìlàhưvô.

-TRƯƠNGTÁI(CHANGTSAI)

ThisĩLaMãOvidviết:“Bạncóthấykhông,mộtnămcóbốnmùa,giốngnhưcuộcđờicủamộtconngười?”Nhữngtiếtmùaphảnánhnhữngthờikìsángvàtốitrongcuộcđờicủachúngta.Trôngmongtuổixuânmãimãithìkhôngphảilàmộtlốisốngtrưởngthành.Mộtnămbắtđầubằngmùaxuân,giaiđoạnsinhsôicủacâycỏvàmuôngthú.Vàomùahạ,đờisốngnảynởtrọnvẹnnhưcácconthúnonđượcsinhrahoặclớnlênvàtráicâychínmuồi.Vàomùathu,sựtăngtrưởngthịnhmãnđãsẵnsàngchogặthái.Vàomùađông,tấtcảtiếnvàomộttrạngtháinghỉngơivàkhôngsinhsảnnhưnhiềuloàithúngủquamùađông.Cácmùacứtuầntựlặplạitheochukì.Đờisốngcủachúngtacũngvậy.Mỗigiaiđoạnđềuxôđẩychúngtavàosựtháchđốnhứcnhốicủariêngnó.Nhữngmùatốilàtiênquyếtchosựcanhtân.Mộtbônghồngchỉcóthểtáixuấthiệnvàomùaxuânsaunếunóphómìnhthànhhạtgiốngvàchếtđi.Chúngtacóthểgiảiquyếtbằngnhiềucáchđềsốngtrongnhữngcáchmới.Tựnhiênlàkiểumẫucủasựbuôngxảtỉnhthứctrọnvẹn.Nóchỉđơngiảnquansáttiếtmùacủamìnhvàđiquachúng.MụcđíchcủachúngtakhôngphảilàgiốngTựnhiêntrongcungcáchấy.Chúngtabắtchướcsựbuôngxảchứkhôngphảisựkhắckỉbềngoàicủanó.Nhữnggiọtlệcủachúngtalàquýbáu,cầnthiết,vàlàthànhphầntạochúngtathànhnhữngtạovậtthiếtthađếnthế.

HànhtinhTráiĐấtcủachúngtacónhữngkhuhoangmạcrộnglớn,đạidiệnchomặttốicủathếgiớibừngnở.Thiênnhiênlàmộtầndụchođờisốngnộitâmcủachúngta.Chúngtacóthểtrôngchờmộtkhoảngthờigiantrầmlặngnhưsamạcquặnthắt,khôngcógìdiđộnghoặctăngtrưởng.Đólàmộtthờikìkhôngcóánh sáng trongđời sốngkhi sựvậtkhôngcải thiệnmặcchochúng tanỗ lựcbaonhiêu,khinhữngtutậptâmlinhcủachúngtatrởthànhmỏnglétvàchẳnganủigì.Đólàmặtbóngkhốcliệtcủacõithếgiớitâmlíchúngta,mộtvùnghoangkhôngnhìnthấydấuchântrờigiảicứu.

Chúngtahânthưởngnhữnghoangmạcnhưnhữngđịahìnhhữuíchcủahànhtinhnày.Nhưngchúngtalạithườngkhôngtincậyrằngnhữngkhoảnhkhắctrốngrỗngvàhoangvắngcủachúngtacóthểlànhữngthờikìhoàithaitronghànhtrìnhtiếnhoácủathếgiớinộitâm.Mỗingàyđềubaogồmbuổitrưasángtỏvànửađêmhuyềnnhiệm.Điềunàyxảyraquáđềuđặnvớitấtcảchúngta,cũnggiốngnhưchúngtabấthạnhlúcnàyvàhạnhphúckhikhác.Chúngtađượcnuôidưỡngbằngánhsángvàbóngtối.Phongcáchtâmlinhgiúpchúngtatìmraconđườngđểchấpnhậncảánhsángvàbóngtốitrongtỉnhthức.

Chẳngphảinhữngrừngnày

Thoáthiếmnghèohơnlàtriềuđìnhghentị?

NơiđâytachỉcảmthấysựviệtvịcủaAdam

Sựkhácbiệtcácmùa,nhưnanhvuốtgiábăng

Vàsựrầylanhỏnhencủagióbấc

Khinóchíchvàthổitrênthântôi

Đếnkhilạnhcoro,tôivẫnmỉmcười,nói

“Chẳngnịnhđâu:đâylànhữngcốvấn

Thiếtthathuyếtphụctôirằngmìnhlàai.”

(W.Shakespeare,AsYouLikeIt)

Khitôichấpnhậnthựctạikhổđau,tôinguyệnchấpnhậnmặttốicủađờivàtìmramộtlốiquađó,tôinguyệntrởthànhmộtbạnđườngtừbicùngvớinhữngaicũngkhổđau.

CHƯƠNG5:NGƯỜIKHÁCKHÔNGLUÔNLUÔNYÊUTHƯƠNGVÀTRUNGTHÀNHVỚICHÚNGTA

Bởivìchúngtaphảiminhđịnhrằngsốnghoặcthươngyêuchỉởnơitacóthểtincậy,nơicóantoànvàsựchechở,nơitakhôngthểbịđauđớnhoặcthấtvọng,nơicamkếtbằnglờiđượcgiữmãi,thựcsựcónghĩalàthoátkhỏicáivòngbịtổnhạivànhưthếlàởngoàiđờisốngthực.Vàkhôngquantrọngchiếc thuyền tincậynày làgì -phân tâmhọc,hônnhân,giáohội,hoặcpháp luật,haybấtcứmốitươngquannào.

-JAMESHILLMAN

MỘTSỐNGƯỜIHÀNHĐỘNGbấtlương,mộtsốdốitrá,mộtsốgiảhình.Trưởngthànhvềtâmlívàtâmlinhlàghinhậntấtcảđiềunàymàkhôngphêphánhoặctrảđũa.Chúngtakhôngsẵnlòngđểchokẻkhácgâytổnhạitớichúngtanếuchúngtacóthểngănngừađiềuđó.Nếuchúngtalàmhếtcáchmàvẫnthấtbại,chúngtabuôngxả.Nếunhữngngườichúngtakínhtrọngnhưbậcthầylạihoáralànhữngkẻgiảdối.Mộtngườitrưởngthànhbiếtrằngcáclờigiáohuấnchínhlàngườithầy,cònngườidạychỉlàkẻphátngôn-mộtmảnhghépkhócóthểhoànhảo.

Tôiđánhcaogiátiếngđòngaycảkhingườichèođòlàmộtkẻchẳngragì.

Đôikhingườikhácgiữlờihứavàđôikhikhông.

Đôikhingườitathươngyêuvàtrungthànhvớichúngtavôđiềukiện.Đôikhihọthùghét, loạibỏhoặcphảnbộichúngta.Mộtngườitrưởngthànhđãhọcđượccáchungdungđónnhậntấtcả.Chúngtacảmthấyđauđớn,nhưngnókhônglàmtamấtđisựanổn.Chúngtađónnhậntìnhthươngyêuvớitấmlòngrộngmởvàhoannghênh.Chúngtađónnhậnsựtrungthànhvớitấmlòngbiếtơn.Chúngtađáplạisựphảnbộivớisứcmạnhchúngtađãđạtđượcnhờcôngcuộcrènluyệnvềtâmlí.Chúngtabuôngbỏviệctrảđũahànhđộngvớilòngtừbi.Chúngtakhôngmuốnbịtácđộngquámạnhmẽbởinhữnggìkẻkháclàmđếđánhmấtkhảnăngthươngyêucủachínhchúngta.

Mộtsốngườiưathíchchúngtavàmộtsốngườithùghétchúngta;mộtsốngườiủnghộvàmộtsốngườiphảnbộichúngta;mộtsốngườilặnglẽchămsóccảmxúccủachúngtavàmộtsốngườigiầyđạpchúng.Chấpnhậnsựthựcnàynhưmộtthứđịnhsẵnkhiếnchonhữngphảnứngcủakẻkháckhólòngquyếtđịnhgiátrị thiếtthâncủachúngta.Sựtutậptâmlinhcủachúngtalàmộtsựchấpnhậnthẳngthắnnhữngphảnứngcủaconngườimàchúngtasẽgặpgỡsuốtđời.Điềunàytránhchochúngtakhỏicảmgiáctộilỗihoặckhiểnchokẻkháctrởthànhsaiquấyvìkhôngthươngyêuchúngta.Xưanaykhôngcóngườinàođượctấtcảmọingườithươngyêuhoặctônkính.Điềunàyphảiđượccoinhưmộtsựthậtđơngiảncủacuộcsống.Rồichúngta tỉnhthứcghinhậnphảnứngcủakẻkhácđốivớichúngta,tiếptụcthươngyêuvàkínhtrọnghọbấtkểrasao.

Sựtutậptâmlinhcủachúngtavềviệcnuôidưỡnglòngtừáigiúpchúngtatìmthấytiềmnăngcủachínhmìnhđểthươngyêuvôđiềukiệnvàtừbivôđiềukiện.Ngườikháclàmtổnthươngchúngtanhưngchúngtanhậnthứcđượcrằngđólàcungcáchhọxôđẩychúngtaquamộtcánhcửamàtrướcđâychúngtakhôngngờđến.Nỗiđauchúngtacảmthấychínhlàcảmgiácbịxôđẩykia.

Chúngtacóthểphânbiệthailoạitổnthương:cốývàhậuquả.Thídụ,mộtthứđịnhsẵncủaviệcbắtđầumộtmốiquanhệlàhaibênđềucóthểchấmdứtnó.Tổnthươngcốýxảyrakhingườitabỏrơichúngtamộtcáchácđộcvàvôtâm.Điềunàydẫnchúngtavớiviệccảmthấybuồnđau,vàởnơiýthứctâmlinh,chúngtacảmthấynỗibuồnđaunàymàkhônghềcókếhoạchtrảđũa.Tốnthươngxảy

ranhưlàkếtquảtựnhiên,khôngthểnétránhcủacácsựkiệnvàcácsựchọnlựaphảilẽ.Thídụ,ngườicộngtácchấmdứtmốiquanhệvớichúngtabằngmộtcungcáchtửtếvàtônkính.Cảhaibênchúngtađãcốgắnghếtsứcnhưngmốitươngquankhôngthểtồntại.

Đôikhichúngtalàmtổnthươngkẻkhác.Nếuchúngtacốýlàmnhưthế,chúngtatrảinghiệmtộilỗi,chúngtabiếtrằngsẽđếnlúcmìnhphảiđềnbù.Nếutổnthươngxảyranhưhậuquảcủasựlựachọnchínhđáng,chẳnghạnchấmdứtmộtmốitươngquankhônglànhmạnh,chúngtakhôngtráchcứbảnthân.Chúngtatìmranhữnglềlốiđểtừbỏmộtcáchônhoà,vàchúngtavẫnsẵnsàngchiasẻsựđaubuồncủangườicộngsựchođếnbấtcứkhinàocóthể.

Khichúngtabịkẻkháclàmtổnthương,việccủachúngtalàtrảinghiệmsựtổnthươngthayvìchạytrốnnóhaytoantínhtrảđũa.Nếuchúngtacảmnhậnsựtốnthươngmộtcáchsâusắc,chúngtacóthểnhìnthẳngvàokhuônmặtchúngtatronggươngvànói:

Sợhãi:Tôisợrằngtôisẽkhôngsốngsótnếumọingườikhôngyêuthươngtôi,vàdovậytôilàmộtnguồnmạchkhổđauchochínhtôi.

Dínhmắc:Tôidínhmắcvàoviệctôilàsởhữucủacáigì,vàdovậytôilàmộtnguồnmạchkhổđauchochínhtôi.

Kiểmsoát:Tôicầnphảikiểmsoátnhữngphảnứngcủakẻkhácđốivớitôi,vàdovậytôilàmộtnguồnmạchkhổđauchochínhtôi.

Quyềnnăng:Tôitinrằngtôicóquyềnđượcmọingườithươngyêuvàchungthuỷ,tôikhăngkhăngđòiđiềuđó,vàdovậytôilàmộtnguồnmạchkhổđauchochínhtôi.

Tôibuôngxảsợhãibằngcáchphơibàynhiềuhơn tình thươngyêuvà tìm thấysựhàohứng trongnhữngtháchđốcủacuộcsống.

Tôibuôngxảsựdínhmắcvềviệcngườikhácphảihànhđộngrasaovàtôichấpnhậnthứđịnhsẵncủađờisốngrằngkhôngphảimọingườisẽluônthươngyêuhoặctrungthànhvớitôi.

Tôibuôngxảsựkiểmsoátvàđểchomọingườithươngyêuhoặcghétbỏtôituỳtheohọchọnlựa.Tôibuôngxảviệckiênquyếtrằngtôiphảiđượcmọingườithươngyêuvàkínhtrọng,thayvìthế,tôitậptrungvàoviệcthươngyêuvàkínhtrọngmọingườitôigặp.Tôiluônnhậnthứcrằngbảnthântôicũngkhôngluônthươngyêuvàtrungthànhvớingườikhácvàtôiđangthựchànhvìđiềunày.

CHĂMSÓCCHOCHÍNHBẠNKHICỞIMỞVỚIKẺKHÁC

Sựchú tâm, tiếpnhận,hân thưởng, thươngyêuvàchophépcủangườikháccó thểkhôngđápứngđượcmongmỏicủachúngta.Khichúngtavuilòngchấpnhậnthựctạivềsựbấttoàncủakẻkhácthìnhữngnhucầucủachínhchúngtabắtđầuthayđổi.Chúngtakhôngcòncầnđiềukhôngthểcóđược:

“Tôibuôngxảviệcmuốncáikhônghiệnhữuởđâyvàbâygiờ.”Chúngtasohàngnhữngnhucầucủamìnhvớinhữnggìcóđượcởngườikhác.Nghịchlíthay,khichúngtathuhẹpnhữngchờmongkhôngthựctế,ngườikháccảmthấybớtbịáplựcvàđápứngtốthơnnhữngnhucầucủachúngta-đôikhichấpnhận thực tạicó thểgiúp thực tại thayđổi.Thách thứcđốivớichúng ta làkhảnăngchúng tatrưởngthànhtừsựchútâm,tiếpnhận,hânthường,thươngyêuvàchophép.Chúngtacầnxâydựngnhữngtàinguyênbêntrongnhưthếnàođềcóthểlàmđượcđiềunày?Chúngtacamkếtdấnthânvàoviệctutậptâmlinh,họccáchtincậyrằngcómộttàinguyênlànhmạnh,khônngoanvànuôidưỡngbêntrongchúngta.Càngbiếtrõnhucầuthựcsựcủamình,chúngtacàngítcầntớinó.Điềunàyxảyrabởivìsựtựtrọng,tựtincủachúngtatăngtrường.Dướiđâylàmộtsốcáchthựchànhhữuích:

•Ngồitĩnhlặng15phútmỗingày.Điềunàycónghĩalàhãygiữhiệntrạngcủabạn,khôngtráchcứbảnthânhayngườikhác,cũngkhôngtoantínhthayđổihoặckếtthúcnó.Bạnchỉđơngiảnhiệnhữuvớinhữnggìđangtiếpdiễn,hiệnhữuvớinónhưthểbạnđangnắmgiữtrảinghiệmcủamình.

•Ghinhậnđâulànhữngnhucầu,giátrịvàướcmuốnsâuthẳmnhấtcủabạnvàdõitheochúng.Chútâmtớinhữngcảmxúccủachúngtavànhữnggìgiúpchúngtatăngtrưởng;tiếpnhậnbảnthânnhưchúngtalà;thươngyêubảnthân;chophépbảnthânthửnghiệmnhữngsựviệcmới.Tấtcảđiềunàyxảyranhưlàkếtquảcủasựchấpnhậnvôđiềukiệnbảnthânchúngta.

•Nhắcnhởbảnthânvềvịtrícủabạntrongvũtrụ.Bạnhồitưởngvềgốcgácgiađìnhcủabạnvàsựkếtnốicủabạnvớitoànthểloàingười.Điềunàysẽgiúpbạntìmramộtdisảnphongphúvềsứcmạnhbêntrongchínhbạn.

•Hànhđộngvớilòngtừbivàsựkínhtrọngđốivớimọichúngsinhvìsựtrưởngthànhtâmlinh,khôngphảinhưmộtchiếnthuậtđểthaotúngkẻkhác.

•Tiếp xúc với tự nhiên bằng những cung cách khác nhaumỗi ngày.Lặng thầm cảm thông với tựnhiên.Tựnhiênlàbàmẹcủamộtcảmthứcvềsựtuỳthuộcvàđólàmộtcảmthứcvềtựthân.

Đồngthời, luôntìmkiếmnhữngkhoảnhkhắcđượcyêuthương.Đólànhữngkhoảnhkhắcvôcùngtrânquývàcókhảnăngchữalành.Chúnglàsựchấpnhậnvôđiềukiệnchosựhiệnhữuvàchokhảnăng thương yêu của chúng ta.Vàomột khoảnh khắc như thế, chúng ta có thể nhận ra rằng đượcthươngyêugiúpchúngtakhôngbỏrơibảnthânmình.

Chúngtakhôngpháttriểncátínhbằngcáchtrútbỏsựcăngthẳngcủamìnhmàbằngcáchluônthươngyêukẻkhácbấtkểđiềugìxảyđếnvớichúngtahaykẻkháccưxửvớichúngtarasao.Tínhliênkếtcũngvôđiềukiệnnhưtìnhthươngbởinósốngsótdướibấtkìđiềukiệnnào.

Khitôikhôngyêungười,hỗnmangluôntìmtới.

-WILLIAMSHAKESPEARE,Othello

NHỮNGĐIỀUĐỊNHSẴNCỦAQUANHỆTRƯỞNGTHÀNH

TrongcuốnsáchHowtoBeanAdultinRelationships,tôiđềcậptớinhữngdấuhiệutiêubiểucủatìnhyêu thương bền vững và trưởng thành. Khi chấp nhận sự thực rằng người khác không luôn luônthươngyêuhoặctrungthànhvớichúngta,chúngtatrởnêntrưởngthànhhơntrongnhữngmốiquanhệcủachúngta.Trongbảngliệtkêdướiđây-đượcxemnhưmộtbảngkiểmđiểmcánhân-bạnhãyxemmìnhthoảimáirasaovớinhữngthứđịnhsẵnnày.Nhữngthứđịnhsẵnnàobạndễdàngchấpnhậnvànhữngthứđịnhsẵnnàobạncòntranhluận:

•Bấtkểchamẹcóthểđãngượcđãibạnnhưthếnào,chamẹbạnđãảnhhưởngtiêucựctớicuộcđờibạnrasao,nhưngbạncóthểbuôngxảviệctráchmóchọ.

•Khibạnđặtcâuhòi:“Tạisaotôikhôngcóđượcđiềutôimuốntrongđời?”,mộttrongnhữngcâuhỏitiếptheocóthểlà:“Tôicònđangmangtheonhữnggìtừquákhứ?”

•Tâmtríbạncóthểđangnói:“Tôimuốnmộtmốiquanhệbìnhan,”nhưngthânthểbạncóthểvẫncứhoàiniệmvềthờithơấu:tấnkịchcủasợhãivàhammuốnkhôngđượcthoảmãncứlặpđilặplại.Bạncókhuynhhướngmuốntrảđũamộtngườicộngsựhơnlàđápứng,xửlívàgiảiquyếtvấnđềmàcảhaiđanggiápmặt.

•MộtcâuhỏixuấtpháttừcáiTôitrongmộtmốitươngquanlà:“Tôicóthểđượcgìtừmốiquanhệ

này?”Mộtcâuhỏilànhmạnhvềmặttâmlinhhẳnlà“Tôicầnlàmgìđểlàmngườiđónggópởđây?”

•Trongmộtmốitươngquan,đôibêncộngtáccóthểđặtranhữngtháchthứcmàkhôngsợphátanhoặckếtthúcsựliênkết.

•Mộtsốngười,đặcbiệtlànhữngngườihướngnội,tìmrasứcmạnhbằngcáchthumìnhvàobảnthân.Bạncóthểcoiđólànéttínhcáchcủahọhaycoiđónhưmộtsựbấthợptác?

•Trongmộtmốitươngquanbấtổn,mộtngườitrưởngthànhsẽcósuynghĩrằng“tôiđangchọnhiệnhữuởđây”thayvì“kẻđóđángtrách”.

•Bạncóthểtìmkiếm-hoặchiệnhữutrongmộtsựgắnbóquyếnluyếncảmthấytốtlành,vàgọinólàtìnhyêu,đúnghơnlàmộtsựliênkếtđúnglàtốtlành,vốnlàtìnhyêu.

•Nỗisợhãilớnnhấtvềsựthânmậtlàdobạnsẽphảitừbỏsựkiểmsoátđốivớiviệcaiđóthươngyêubạnrasao.Nếumộtngườibạntìnhquágầngũi,bạncóthểcảmthấynỗisợbịchìmngập.Nếumộtngườibạntìnhquáxacách,bạncóthểcảmthấysợbịbỏrơi.Nhưngcónhữngđườnglốiđểtácđộnglênsựsợhãitrongđiềutrịtâmlívàtrongtutậptâmlinh.

•Nếubạnsợbịbỏrơi,bạnsẽdễdànghoàngsợkhiaiđóbàytỏsựthấtvọngvềbạn.

•“Tìnhyêulàmùquáng”chotấtcảchúngtamộtcơhộiđượcaiđóyêuthương.

•Bạncóthểphânbiệtgiữanhữngnhucầuthựcsựvànhữngtintưởngrằngbạncónhucầuđó?Chẳnghạn,bạnđãtrưởngthànhvàbạnkhôngcầnaichămsócchobạn,nhưngbạncóthểvẫntinrằngbạncầnđượcchămsóc.

•Mộtngườibạntìnhtrongtâmhồnkhôngphảilàkẻnóirằnghọlàmộtnửacủabạnmàlàkẻchobạnthấyrằngbạnlàtấtcảvớihọ.

•“Ngườiấylàtấtcảnhữnggìtôicó”:Đâycóthểlàlídokhiếnbạncònnấnnátrongmộtmốitươngquankhôngthểnàoníugiữ.Mộtsựnhẫnnhụcvớiđớnđaunhưthếdẫntớituyệtvọng,làmmấtnănglượngsốngđộngtrongbạn.

•Khôngngườinàohoặcbiếncốnàocóthểkhiếnbạnphảiđưaramộtphảnứngtiêucựckhibạnđãcamkếtứngxửvớitấmlòngtừái.

•Nhữngconngườikhônghoànhảonhưchúngtacầnnhau,chứkhôngphảicầnsựhoànhảođểtrởnênhạnhphúcvàtoànvẹn.Chúngta“tốtđủ”chonhauvớinhữngconngườithựccủachúngta.

DANHSÁCHNHỮNGRANHGIỚITRONGCÁCMỐIQUANHỆCỦACHÚNGTA

Khôngaicóđủcảchùmchìakhoáđểmởvàonhữngcănbuồngnộitâmcủamỗingười,bởinóluônchứađựngbíẩnhuyềnnhiệm.Côngviệccủachúngtalàduytrìnhữngđườngbiênkhôngquálỏnglẻomàcũngkhôngquácứngnhắc.Chúngtabiếtrõnhữngưathíchưutiênvàtâmtháicủachúngtahơnlàsốngbằngphảnứngđốivớinhữngưutiênvàtâmtháicủakẻkhác.Tìnhthươngyêucủachúngtalàvôđiềukiệnnhưngsựcamkếtcủachúngtalàcóđiềukiệnvàtuỳthuộcvàonhữngmốitươngquanmàchúngtacó.Dướiđâylàmộtdanhsáchcóthểgiúpchúngtanhìnrõchúngtađangđứngởđâu.Cộtbêntráilàvềmốitươngquannhưsựchophép.Cộtbênphảilàvềmốitươngquannhưsựthươngthảo.

Khiphábỏranhgiớicủamìnhtrongmộtmốitươngquan,làbạn

Khigiữnguyênranhgiớicủamìnhtrongmộtmốitươngquan,làbạn

•Phábỏnhữngcamkếtvớibạnbèbởimộtngườiquáquantrọngvớibạnđộtnhiêncómặt.

•Thiếtkếbảngthờigiancủabạntrêntinhthầnhợptácnhưngtôntrọngnhữngnhucầuvàkếhoạchcủariêngbạn.

•Khôngthừanhậnbạnthiếuhạnhphúcrasaobởibạnlàngườiquenchịuđựng.

•Thừanhậnkhinàobạnhạnhphúchoặcbấthạnh.

•Làmngàycàngnhiềumàthuđượcngàycàngít.

•Làmnhiềuhơnvàthuđượckếtquảngàymộttốthơn.

•Đòihỏisựchấpthuậncủakẻkhácđểcóđượclòngtựtrọng.

•Đónnhậnsựphêbìnhcủakẻkhácnhưmộtthôngtinvàkhônghềgiảmsútlòngtựtrọng.

•Luônchờđợisựthayđổi •Sốnglạcquanvàluônhànhđộngđểthayđổi

•Thoảmãnchừngnàobạnchấpthuậnvàcònsốngsót. •Chỉthoảmãnnếubạnthịnhvượng.

•Ítthúvuichơibởibạnkhôngcómốiquantâmcủariêngmình,bạnluônhướngvềngườikhác

•Cómốiquantâmvớinhữngthúvuivàdựđịnhcủariêngmìnhdùchongườikháccóthamdựhaykhông.

•Tạoưuáiđặcbiệtchomộtngườivàchấpnhậnnhữngbàochữahaydốitrácủakẻđó.

•Cómộttiêuchuẩnthiếtthân,dẫurằnguyểnchuyến,ápdụngchomọingườivàkhôngsợđòihỏitráchnhiệmhoặcnguyêncớminhbạch.

•Bịtácđộngbởikẻkhácđếnnỗibạnbịámảnhvềhọ.

•Hànhvicủangườikhácchỉcótácđộngtươngđốilênbạn.

•Cảmthấybịthươngtổnvàlànạnnhânnhưngkhôngdámbàytỏnónggiận.

•Đểchínhbạncảmthấynónggiận,nói“phù!”mộttiếngvàdấnbướcvàomộtchươngtrìnhthayđổinhằmcảithiệntìnhhình.

•Khôngđểtâmđếntrựcgiáccủachínhbạnmàthuậntheotâmvọngtưởng.

•Coitrọngcáctrựcgiácvàphânbiệtchúngvớicácướcvọng.

•Chophépngườicộngtáccủabạnlợidụngbạnhoặclợidụngconcái,giađình,haybạnbècủabạn.

•Luônkiêntrìgiữvữngranhgiớicủachínhbạn.

•Luôncảmthấysợhãivàhoangmang. •Luôncảmthấyantoànvàminhbạch.

•Đangsốngcuộcđờikhôngphảicủachínhbạnvàcólẽbạncũngkhônghoàntoànnhậnthứcđượcđiềuđó.

•Đangsốngcuộcđờiphảnánhnhữngnhucầu,giátrịvàướcmuốnsâuthẳmnhấtcủabạn.

•Tintưởngrằngbạnkhôngcóquyềngìđốivớiđờisốngcủariêngbạn.

•Bảovệvàhưởngthụnhữngchuyệnriêngtưcủabạnmàkhôngphảidốitráhoặclénlút.

•Khôngbaogiờtintưởngrằngbạnđãchođủ

•Chođimộtcáchrộnglượngvàhợplẽvàrồibuôngxả.

•Sợngườibạnđờicủabạnsẽbỏđinếubạnlàmngườiđóthấtvọngvàbạnkhôngthểsốngthiếungườiđó.

•Tintưởngrằngbạncókhảnăngxửlínhữnggìxảyđếnvớimìnhvàbạnthấyhoàntoànthoảimáinếubịbỏrơi.

•Bỏmặcnhữngtiêuchuẩnđạođứccủachínhbạnđểlàmvuihoặcníukéolấyaiđó.

•Duytrìnhữngnguyêntắccủachínhbạnvớisựkiênquyết.

•Đặtsựlànhmạnhthânthểcủabạnvàonguycơbịtổnhại. •Bảovệthânthểbạntrongmọihoàncảnh.

•Cho,chovayhoặcđầutưtiềnbạcmộtcáchkhôngthíchhợp

•Xửlínhữngchuyệntiềnbạcmộtcáchkhônngoan,rộngrãivàkháchquan.

•Đánhmấtsựkháchquan,thôngminhvàquyềnlựcthiếtthân.

•Duytrìtrọnvẹnphạmvinhậnđịnhvàquyềnlựcthiếtthân.

NhữngđềmụctrênxácđịnhSỰLỆTHUỘC

NhữngđềmụctrênxácđịnhSỰTRƯỞNGTHÀNH

TÌNHTHƯƠNGVÔNGÃ

TìnhthươngvôngãlàtìnhthươngvượtkhỏicáiTôi,tìnhthươngkhôngvịkỉ.Chúngtatrântrọngtìnhthươngvôđiềukiệntrongbấtcứdạngthứcnào.Khichúngtakhôngđượctraotặngtìnhthươngvôđiềukiệnmộtcáchđầyđủ,câuhỏiduynhấtchúngtacầnđặtra là:Tôiphải làmgì tiếp theo?Tuynhiên,phầnlớnchúngtalạiđặtcâuhỏi:Ngườikiaphảilàmgìtiếptheođểthoảmãntôi?Đốidiệnvớicáiđanglà,tạisaochúngtalạinêuramộtcáiphảilà?

Khi tôicómặtvớisựchútâm, tiếpnhận,hânthưởng, thươngyêuvàchấpthuận, tôi thấymìnhmởlòngravàtôităngtrưởnglòngtựtrọng.

Sựtutậptâmlinhcủachúngtaphảicótácđộngtrựctiếpđếnkhảnăngthểhiệntìnhthươngyêutrongnhữngmốiquanhệtheomộtcungcáchtrưởngthành.

Sựtỉnhthứcgiúpchúngtapháttriểnsựquantâm,chấpnhậnvàchophép.Lòngtừáigiúpchúngtabàytỏthươngyêuvàtánthưởng.

Bạnhãytựhỏimìnhxemnhữngdấuhiệuchứngtỏtìnhthươngyêumàbạndànhchomộtngườicóthậtsựlàvôđiềukiệnhaykhông:

•Bạncảmthấymộtmốiliênkếtvớingườikhácbềnvữngvàkhôngthểbịthaythếdùbấtcứchuyệngìxảyra.

•Bạnkiêntrìcónhữngýnghĩthiệnývàmongmuốnđiềutốtđẹpnhấtchongườiđó.

•Bạnluônhànhđộngnhântừmàkhôngtrôngchờđượcđềnđáp.

•Bạnthấylòngmìnhmởrakhibạnởcùnghoặckhinghĩvềngườiđó.

•BạnduytrìviệcbồiđắpmốiquanhệhơnlàđápứngnhữngđòihỏicủacáiTôicủabạn.

•Bạnkhôngcònlosợkhigầngũihoặcxacáchvớingườiđó.

•Bạnnhạycảmvớiviệcngườiđócảmnhậnrasaovàluônnỗlựcđểkhônglàmtốnthươngngườiđó.

•Bạngiữmộttháiđộbaodungtừái,thathứ,rộnglượng,cảtrongsuynghĩvàhànhđộng.

•Bạnnhậnthứcđượcnhữngnéttiêucựccủangườiđóvàbạncoichúngvớilòngtừáivàtâmhoanhỉnhưngkhôngđểchúngxâmlánlênbạn.

•Tìnhthươngvôđiềukiệnthìhoàntoànnằmởthờihiệntại.Bạnkhôngphiềnhàvềmộtviệcxảyratrongquákhứcủangườiđóđểchốnglạihọ.

Khitôichấpnhậnnhữngthứđịnhsẵncủamốitươnggiao,mongsaotôitìmthấytìnhthươngvàsựphongphútrongbảnthânvàkẻkhác,vàmongsaotôiluônluônthươngyêukẻkhácbấtkểhọkhôngchungthuỷthếnàovớitôi.

CHƯƠNG6:NƠIANTRÚKHỎINHỮNGTHỨĐỊNHSẴN

CHÚNGTASỐNGTRONGmộtxãhộiluônnỗlựccưỡnglạinhữngthứđịnhsẵncủađờisống.Việcxãhộicoitrọngtiềnbạcvàdanhvọngdẫntớisựđaukhổchonhiềungười.Xãhộiấynóikhôngvớinhữngđiềukiệnkhông thể tránhkhỏicủađờisốngvàcố tìmranhữngphương thứcđểđảonghịchchúng.

TÔNGIÁONHƯMỘTNƠIANTRÚ

Sợhãichưabaogiờbiếnmấtkhỏixãhộiloàingười.Nókếthợpsâuxavớiýtưởngrằngcónhữngquyềnnăngvượtngoàichúngta,cóthểlàmtổnhạihoặcgiúpđỡchúngta.Đólàlídotôngiáocóthểnóinhiềuvềviệcbuôngxảsợhãivàcũnglàlídotôngiáolàmchúngtahoảngsợ.Nhữngnỗisợhãisâuxanhấtcủachúngtaxoayquanhnhữngđiềukiệnsinhtồncủachúngta.Tôngiáocốtìmcáchđápứng lạihoảngsợđóbên trongchúng ta.Khigiápmặtvới sựbấtcông,phần lớn tôngiáocho rằngngườitốtsẽđượcbanthườngvàkẻxấusẽbịtrừngphạt.Đốivớisựthựcrằngngườikháckhôngluônluôn thươngyêuhoặc trung thành, chúng tacóđược sựanủikhibiết rằng: “Thượngđế là thươngyêu”.Dùchongườikháccórờibỏchúngta,Thượngđếkhôngbaogiờđểchúngtahụthẫng.

Mộtýthứctôngiáotrưởngthànhkhôngchỉgiúpchúngtađươngđầuvớinhữngthứđịnhsẵncủađờisốngmộtcáchcantrườngmàcònkhiếnchúngtahânhoanđónnhậnchúng.Tôngiáotrưởngthànhvinhdanhđờisốngnàyởđâyvàbâygiờnhưmộttháchthứccầnthiếtchosựtiếnhoácủaconngười.Mộtlờicầunguyệntrưởngthànhkhôngphải là“Mongsaotôikhôngphải trảiquađiềunày”màlà“Mongsaotôitrưởngthànhnhờđiềunày.”Cầunguyệnnhưsựmởravớicáchồngânvốntớivớimọithứđịnhsẵn.Tấtcảnhữnggìchúngtaphảilàmchỉlàmởlòngđónnhậncuộcsốngnhưlàquàtặng.Chúngtatoantínhníugiữquyềnkiểmsoátlàchúngtachốibỏhồngân.

Conngườichúngtacómặtởđây-trêntráiđấtnày-nhưnhữngsứgiảtừmộttâmthứccaocảhơn,vàbằngmộtsựchấpnhậnđơngiản,thôngsuốtvớithựctạilàcungcáchchúngtahoàntấtsứmệnhcủamình.Mộtsựtrungthànhkhôngchaođảovớinhữnggìcóthựcđưachúngtatớitộtđỉnhcủatâmthứcconngười.

Mộttâmthứctôngiáotrưởngthànhchàođónchúngtavàđưachúngtatớinhữnghuyềnnhiệmtrongnhữngsựkiệnkhôngkhoannhượngcủađờisống.Nóbằnglòngđểchonhữngthứđịnhsẵncủađờisốnglưugiữmộtthànhtốhuyềnnhiệmhơnlàgiảithíchchúnghoặcchechắnđểcáchlichúng.Nếutôixinmộttráitáo,bạncóthểchỉchotôicâytáo.Nếutôixinmộtcáiáo,bạncóthểlấymộtcáichotôitrongtủcủabạn.Nếutôixintìnhthươngyêucủabạn,bạnsẽđiđâu?Nhữngthựctạiquýbáunhấtcủađờisốngconngườivượtngoàitầmnắmbắtcủachúngtanhưngnằmtrongsựhuyềnnhiệmcủanhữngtráitimta.Nhữngthứđịnhsẵncủađờisốnglànhữnghuyềnnhiệmlâudàinhấttronglịchsửloàingười.

TÔNGIÁOVÀANTRÚTRONGTỰNHIÊN

VàongàythứtámthiềnđịnhởgốccâyBồđề,TháitửTấtĐạtĐađộtnhiênthứctỉnhvàoánhsángcủatâmthứcvàNgàithốtlên:“Thếgiớikìdiệu,vạnvậtsansẻbảntínhgiácngộ[Phậttính].”ThiềnsưĐạoNguyêntườngthuậtlờicủađứcPhậttrongcungcáchhàohứngnày:“Khingôisaomaixuấthiện,tavàđạiđịacùngtấtcảchúngsinhnơiđó,đồngthờitrởthànhPhật[giácngộ].”TháitửTấtĐạtĐanắmvữngrằngánhsángvôsắccủatâmthứcởkhắpmọinơitrongmọidạngthứcvàđượcđịnhsẵn.ChỉvìtrikiếncủacáiTôicủachúngtabịđiềukiệnhoávàmêmờnênchúngtakhôngnhậnranó.SựgiácngộcủaTấtĐạtĐalàsựthừanhậnrằngđằngsaunhữngvẻbềngoàicủatửvong,cảtrongthiênnhiên và trong chúng ta, làmột cái gì vượt ngoài sinh tử.Những lời củaĐứcPhật vangvọngvới

nhữnglờicủaShakespearetrongvởkịchTheMerchantofVenice(NgườiláibuônthànhVenice):“Sựtĩnhlặngêmđềmvàbanđêmtrởthànhnhữngvuốtvecủahoàđiệungọtngào...Hoàđiệunhưthếcóởtrongnhữnglinhhồnbấttử,nhưngđươngkhilớpáobùncủatanvữanày[cáiTôi]quánhiênphongkínnómộtcáchthôthiển,chúngtakhôngthểngherahoàđiệukia.”PhậtGiáovàmọitôngiáomangtớinhữngsựantrúchonhữngchỉhướngnghiêmkhắccủađờisống.Nhữngđápứngnàygắnliềnmộtcáchmậtthiếtvớitựnhiên.Sựrađời,giácngộ,vàtịchdiệtcủaĐứcPhậtđềuxảyradướimộtcộicây.Câybồđềchỉlàcáinềnhaynócódựphầntrongsựgiácngộcủangài?ĐứcPhậttrảlờicâuhỏinàymộtcáchminhbạchkhi,saulúcgiácngộ,ngàingồibảyngàyđốidiệnvớicâyđểbàytỏlòngbiếtơnvớicâyvềphầnviệcnógópvàosựgiácngộcủangài.Tựnhiênlàmộtconđườngtớiđờisốnggiácngộ.

NhữnggiáohuấncốtlõicủaĐứcPhậtlàsựđaukhổlàcóthậtvàxảyraởkhắpnơi,tầmquantrọngcủaviệcbuôngxáquyếnluyến,sựthậtvềvôthường,sựvắngmặtcủaviệctáchlìacủamộtcáiTôiđứngđộc lập tựdo,vàquyềnnăngcủanhững thựchànhvề tỉnh thứcvà từái.Tựnhiêncungứngchínhnhữngbàihọccũngnhưthếnày:chúngtavàtoànthểcõitựnhiênđềuđaukhổ.Câybuôngtrútlávàhoabuôngtrútcánhvàchúngtabuôngtrúttuổithanhxuânvàchínhđờisốngcủachúngta.

Nhữnggiaiđoạnvànhữngtiếtmùadạyvềsựvôthường.

Sinhtháihọcdạyvềsựliênkếthỗtương.Ngaycảsựthựchànhvềtâmtừáicũngđượcphảnchiếutrongtựnhiên,bởitựnhiênbantặngrộnglượngchongườikhônvàkẻdạinhưnhau.

LờidạycủaPhậtGiáorằngkhôngcómộtbảnngãcónhiềunéttươngđồngvớiđịnhnghĩacủathánhThomasAquinasvềtâmlinhnhưlà“mộtsựliênkếtvớivạnvật.”Đâylàmộtsựtánthườngtựnhiên.HuyềnhọccủathánhFrancis[FranxicôởAssisi]cũngbaogồmmộtnhậnthứcrằngtựnhiênlàanhchịemđốivớichúngta“anhmặttrời,chịmặttrăng”.

Hơnnữa,trongnghithứccủaKitôgiáo,phảnánhthánhkinhDothái,cónhữnglời:“TrờivàđấtđầynhữngvinhquangcủaNgài!”(tácgiảnhấnmạnh).Đồngthời,cónhữngthànhtốtronggiáohuấntôngiáotruyềnthốngkhinhrẻtựnhiên:

•Thếgiớitựnhiênlàmộtnơicưtrúcholoàingườichúngtatrongkhichúngtaloliệuviệcgiảithoátcủamình.Nókhôngphải làmộtphươngtiệncủahồngânquađóchúngtađượccứuvớthoặcgiácngộ.Tựnhiênchỉlàmộtphươngtiệnđểđitớimộtcứucánh.

•ChỉcóloàingườimớiđượcsángtạotronghìnhảnhcủaThượngđế.

•Loàingườichúngtađượcbanchosựthốngtrịtrêntoàncõicònlạicủatựnhiên.

•Tựnhiênđượcđiềuphối theođẳngcấp thànhnhững thứvà lớpvềcơcấu,vớiconngườiởchópđỉnh.

•Tựnhiêncónghĩavụphảihỗtrợchúngtatrongkhichúngtatậndụngnó,vànóchỉcógiátrịtạmthời,bởinósẽkếtthúctronglửađỏ.

•Thượngđếđãsángtạotựnhiênvàhiệnđangởbêntrênnó.(TrongtruyềnthốngcủaDoTháiGiáo,KitôgiáovàHồigiáo,ThượngđếsángtạothếgiớivàthếgiớicáchbiệtkhỏiThượngđế.

Khimộthuyềnthoạixácđịnhrằngmộtnữthượngđếđãsángtạothếgiới,thếgiớiđólàchínhthânthểcủabà.Chẳnghạn,NutlànữthượngđếtrongnềnhuyềnthoạiAicậplàvịnuốtmặttrờivàolúchoànghônvàsinhranólúcrạngđông,trongkhichínhbàlàbầutrời.)

JohnScotusErigena,mộtnhàthầnhọcCônggiáovàothếkỉXIII,đãviếtrằng“thếgiớitựnhiênlà

Thượngđếnhưđượcxembởichínhngài.”ThiềnsưĐạoNguyên,trongcùngthếkỉ,luậnvềKinhNiếtbàn(NirvanaSutra):“Mọichúngsinhhữutìnhđềucóphậttínhkhôngcóngoạitrừ.”Nhưthế,đốivớiông,nhữngvậttựnhiênsởhữutínhchấtcủaPhật,đạidiệnnó,vàcòntrởthànhnhữnghiểnlinhcủangài.ĐạoNguyên tán thánquyềnnăngdạydỗcủa tựnhiên:“Khibạn tu tậpđúngcách,nhữngâmthanhvàhình tướngcủanhữngdòngnước trong thung lũngvànhữnghình tướngvàâm thanhcủanhữngngọnnúiđềutrởthànhlờikinhtiếngkệ...”ĐạosưẤnĐộgiáoSriAurobindoviết:“Tiếntrìnhẩnmậtcủatựnhiênlàbộclộsựhiệnhữuthiếtyếuquabiểuhiệncácquyềnnăngvàdạngthứccủanó... trở thànhchínhchúng ta làviệcduynhấtphải làm;nhưngchúng tađích thực làcáibên trongchúngta,hiệnhữulinhthánhcủachúngta...Hiệnhữuvàhiệnhữutrọnvẹnlàmụcđíchtựnhiêntrongchúngta.”.Vậynênchúngtacóthểthưởngdụngtráiđátnhưmộtvươngquốctâmlinhthânthiếtnhấtvàphongphúnhất.ĐólàmộtthànhJerusalemmới,cõiTịnhđộcủaPhật,thiênđườngcủachưthánh,mộtcõiniếtbàntựnhiên,mộtnơiantrúthiêngliêng.

BANƠIANTRÚHOẶCTAMQUY

DoTháiGiáo,HồiGiáovàKitôGiáođềuquychiếuvềThượngđếnhưmộtnơiantrú.PhậtGiáocungứngbanơiantrúgiúpchúngtacóthểgiápmặtvớinhữngthứđịnhsẵncủađờisốngvớilòngcanđảmvàminh triết.Nhữngnơian trúnày làPhật (Buddha),Pháp(Dhama),vàTăngđoàn(Sangha).Đâykhôngphảilànhữngsứcmạnhbênngoàichechởchochúngtakhỏikhổđaucủađờisống.Đúngra,đólànhữngthểhiệncủabanănglựcvềgiácngộbêntrongchúngta.“PhậtởđâykhôngphảilàngườiđànôngẤnĐộđãsốngcáchđâycả25thếkỉtrước-màlàtâmthứcgiácngộcủabấtcứchúngsinhnào.PhápquychiếuvềnhữnglờidạyvànhữngphépthựchànhtutậpdoĐứcPhậtcốnghiếnđểdẫntớisựgiácngộ.Tăngđoànlàcộngđồngnhữngngườitutậpbạnbètrênconđườngtớigiácngộ.

BanơiantrúcủaPhậtGiáomởrộngchomọingườithuộcbấtcứnềntảngnào.BấtcứaicũngcóthểnươngtựavàoPhậtnhưmộtlờinhắcnhờ,nguồncảmhứng:giốngnhưngài,chúngtacóthểđánhthứcbảntínhchânthựccủachúngta;chúngtacóthểnhậnramìnhđãđaukhổdoảotưởng.NơiantrúcủaPháplànơiantrúcủasựthựchànhtâmlinhlàconđườngtừái.VàtrongnơiantrúcủaTăngđoàn,hoặccộngđồng,chúngtasansẻýnguyệntỉnhthứcvớinhữngngườikhácvàcóđượcsứcmạnhtrongsựliênkếtvớimọingườitrênconđườngtrítuệvàtừbi.

Thếgiớitựnhiênphảnánhcảbanơiantrúnày.

Phậttâmlàhiểnnhiêntrongtấtcảnhữnggìhiệnhữutrongtựnhiên.Tựnhiênlàmộtcõisinhtháibaolagồmnhữngsựphụtươngthuộcvàchúngtakhôngbaogiờcóthểđứngmộtmình.Pháplàtrậttựcủathựctại,vàđiềunàyhiểnhiệntrongtựnhiên.Vàkhichúngtatrảiquathờigiantrongtựnhiên,chúngtabắtđầu tán thườngtoànbộgiađìnhgồmnhữngconngười,sựvật,muônloài làTăngđoànchânchínhcủachúngta.

TheotruyềnthốngPhậtGiáo,tấtcảchúngtađềuđanglàPhậtsẵnrồi,tấtcảchúngtalàngườivàlàmọithứtrongtựnhiên.Phầnlớnchúngtachỉchưahiếurathựcsựchúngtalàgì.Nhưngdườngnhưtựnhiên biết rõ. Trong thế giới tự nhiên, thực tại thường xuyên được trình ra và giápmặtmột cáchnghiêmtúc.ThiềnsưNhậtBảnlàĐạoNguyênnói:“TựnhiênđangthựchànhđạoPhật.”Tựnhiênluônluôncómặtvớinhữnggìhiệnhữu;tựnhiênluônluônnóivâng.

QuanniệmcủaPhậtGiáovềPhápcũngcóthểhiểuđượcnhưlàluậtnộitạicủasựvật,nhữngquytắctheođósựvậthoànthànhchínhmìnhvàđóngtrọnvẹnvaitròcủachúngtrongcuộctiếnhoá.Tháiđộchấpnhậnvôđiềukiệnvớinhữngtháchđốkhôngthểtránhcủađờisốngchophépchúngtatựhoànthành.Trongcáinhìncủatôi,tinhtuýcủaviệctutậptâmlinhlàvunbồimộtsựchấpnhậnvôđiềukiện.Nhữngthứđịnhsẵncủađờisốnghoáthànhnhữngcánhcổngvàogiácngộkhichúngtachấpnhận trongý, trong lời,và trongviệc làm.Tăngđoàn,như tôiđãgiải thích, làđoàn thểmàvớihọchúngtacùngsansẻmộtsựthựchànhvềtâmlinh.Nhưngtăngđoàncũngcóthểlàgiađìnhchúngta,một nhómhỗ trợ, hoặcnhững aimà cùnghọ chúng ta san sẻ nhữngmụcđíchhoặcniềm tin quan

trọng.Chúngtacảmthấymộttìnhbằnghữuvớihọkhichúngtacùngnhautheođuổimộtconđườngđạo.Chúngtatincậysựhỗtrợcủahọvàtặnghọsựhỗtrợcủachúngta.Vàkhilàmđiềunày,chúngta tuyênbố rằngchúng takhôngphải lànhữnghữu thể rời rạcmà lànhữnghữu thể tương liênvàtươngtác.

BanơiantrúmàchúngtatìmthấytrongPhậtGiáolàbatialửathắpsángchúngtalên,làbahồngânkhíchlệlàmchúngtathànhnhữngngườimangánhsáng,làbathúcđẩyđềgiúpchúngtanhảyvọtlên.Đólàlídochúngđượcvínhưlàtambảo,tứclàbakhobáugiátrịtrênconđườngtâmlinh:

Cầuxinloàithiênlongcủađạophápbấtkhuất

Chụplấycáitôilấnlướt

Vàmổnóchosạch

rongsựthanhkhiếtcủagiácngộkhôngthốichuyển.

SỰXAOLÃNGHOẶCNGUỒNNĂNG

Mộtsốantrúlàhữuích;mộtsốcóthểlàmhạichúngta.Mộtsốlàthíchhợp;mộtsốchỉ“thíchhợpchogiảitrícuốituần”.Thỉnhthoảngđimuasắmthahồ,thỉnhthoảngnhậunhẹt,khôngcónghĩalàbỏđirồi.Chỉkhichúngtrởthànhnghiệnngậpmớilànguyhiếm.Tôiđinhninhrằngmộtsựthựchànhtâmlinhlàquantrọngtrongtiếntrìnhtừbỏnghiệnngập.Tuythế,phươngtiệnthiệnxảođốivớiviệcphụchồithìđadạng,chứkhôngphảiđơngiản.Nhữngconngườimuônmàumuônvẻnhưchúngtacầnmọisựgiúpđỡchúngtacóthểtìmđược.

Mộtsốantrúlàmchúngtaxaolãngvàmộtsốlànguồnnăng.Mộtphầntrongtâmlinhtrưởngthànhlàcósựkhônngoanđểbiếtracáikhácbiệtgiữahaithứđó.Nhữngantrúnhưlànguồnnăngtíchcực:quanhệ,bạnbè,nghệthuật,tựnhiên,âmnhạc,tínhsángtạo,sựnghiệp,vuichơi,thiềnđịnh...

Đối với biết baongười trong chúng ta, những an trú nguồnnăng thanh thản củaPhậtGiáo -Phật,Pháp,vàTăng-khôngkhiếnngườitanhớđượcconđườngđi.

Thựcvậy,mộtngườiđôikhiđiquáđàđếnnỗiphátbiếu:

“Thôiđược,luônluôntôicóthểtựsátđểgiảiquyếtnhữngvấnđềcủamình.Tôichotôilốithoátđó.”ShakespeareminhđịnhmộtsựphótháclànhmạnhnhưthếnàytrongvởkịchVuaLear:

Chưthầnhằnghiềntừxincấthơithởcủatôikhỏitôi;

Chớđểchotinhthầntồitệcủatôilạicámdỗtôilầnnữa

Chếtđitrướckhiđẹpýngài.

Không phải tình cờ ngẫu nhiênmàThi thiên (Psalm) thứ 23 trongThánh kinh được tụng đọc nơinhững đámma hơn những đám cưới. Có lẽ ai đó đã nhận ra rằng “những đồng cỏ xanh tươi” và“nhữngdòngnướclặnglờ”khônghấpdẫnvớingườisống.Chọnnhữngnơiantrúđượccốnghiếntrênconđườngtâmlinhnghĩalàtừbỏnhữngtrạngtháibiếncảivànhữngngãrẽđàothoátđềtrântrọngcuộcđờinhưnólà.Annghỉtrongthựctạiđóchochúngtamộtsựđiềmtĩnhmànhiềungườitrongchúng ta lạixemlàcựcnhàmchán.Nhà thơByronviết:“Đôikhi tôihồnghikhôngbiếtmộtcuộcsốngêmđềmvàkhôngxaođộngcóhợpvớitôichăng-tuythếthỉnhthoảngtôivẫnmongmỏinó.”Tôitinrằngphầnlớnchúngtaxửsựđúngtheolờiphátbiểuđó,dẫuchochúngtabảorằngchúngtahẳnnhiênmuốnsựthanhthản.

SựannghỉvàongàylễSabbath[5]

cuốituầnxảyrabấtcứkhoảnhkhắcnàotrongđóchúngtakhôngbịthúcđẩyhoặcchặnđứngdosợhãihoặcthammuốn.Chúngtathườngưathíchbikịchhơn,nhữngdôngtốcủasợhãivàhammuốn,sựbấttrắcvàhoangmangđicùngvớinhữngquanhệvàchọnlựaphứctạp.Khuynhhướngnàykhôngphảitoànlàtiêucựcđâu.Căngthẳngvàbùngnổ, trongnhữngliềulượngnhỏ,cóthểmangtínhsángtạovàcóthểphóngchúngtavàonhữngkhảtínhmới.Chúngcóthểkíchđộngtrítưởngtượngcủatavàthôithúcchúngtahăngsaylaovềnhữngchântrờimới.Thỉnhthoảngchúngtaphátđiênđểhoáthànhanlànhtrongtâmtrí.

NHỮNGSUYNGHĨSAILẦM

Giápmặtvớinhữngthứđịnhsẵncủađờisống,chúngtacóthểtìmchốnantrútrongnhữngýnghĩmêtínhoặcnhữngnghithứcmathuậtvềantoànmàchúngtabiếnbáorađểchechởchochínhmìnhkhỏicáimàchúngtasợhãichorằngnólàmộtthếgiớikinhhoàng,khôngthểtiênđoánvàtrừngphạt.Đólàsuytưmathuật,sửdụngnhữngướcvọngvàlosợcủachúngtađểgiảithíchnhữnggìđangxảyrahoặccóthểxảyra.Nólắngnghecáicảmthứcsơkhaitậpthểcủachúngtavềnguyhiểmvàcácảotưởngkéotheo.Chúngta lầmlẫnmộtsự liênkếtvìsợhãihoặcướcvọngvớimộtsự liênkếtđíchthực.Sauđâylàmộtsốvídụvềnhữngniềmtinsailầm:

•Thựctạisẽtrởthànhhoặcmãinhưhìnhảnhtrongtâmtưcủatôivềnó.

•Cómộtcáigìđóluônlàsaitrậtđốivớitôivàtôikhôngbiếthoặcchỉnhđốnnómặcdùmọingườikhácđềunhậnrõvềnó.

•Tôiđãmangtộitừthuởđầuđờivàvẫncònchưabịtrừngphạtđếnnơiđếnchốn.

•Chúngtacóđượcnhữnggìmàchúngtaxứngđáng.

•TôiluôncảmthấymắcnợmộtđiềugìđóvớiThượngđếhoặctôicònphảitrảnợchomộtđiềugìđótôiđãlàmsaimàkhôngthểchấnchỉnhđược.

•Nếukhôngphảivìcáiđiềuduynhấtnàyxảyrahoặcmộtđiềuđặcbiệtắtxảyra,mọithứbâygiờhẳnlàhoànhảo.

•Nhucầuhiếmkhiđượcthỏamãn,vậynêntôiphảilàmviệccậtlựcvàcoinhưmìnhmaymắnvìđãtìmthấychútítthoảmãnnàođó.

•Tôiphảichụplấycơhộinàyngaybâygiờbằngkhôngsẽmấtnó.Khôngcóthờigianđểngừnglạitỉnhthức.

•Nếungườitađãbiếttôinhưtôithựcsựlà,họchắcsẽchẳngthươngyêutôi.

•“Cáigìđiquanh,thìvẫnluôntrởlại.”Đâylàmộtmongướccủamộtcáitôi,trảđũavìbịthấtvọng,khôngphảimộtsựdiễnbiếncủanghiệplực.

•Nếutôikhônggiữđượcsựkiểmsoát,mọithứsẽtanvỡ.

•Nếutôicôngkhaivấnđềnày,nósẽtrởthànhcàngnghiêmtrọngvànguyhiểmhơn.Nếutôikhôngnhắcnhởđếnnó,nósẽkhôngcòntồntại.

•Hạnhphúckhôngtrườngcửunếutôihưởngthụnóquánhiều.Sựphấnkhởitràntrềlànguyhiếm.

Đồngminhvớinhữngsuynghĩsailầmlàsuytưvọngtưởng.Chẳnghạntôimongđợiđiềucảithiệntrongtươnglai,mặcdùtôichẳnglàmđiềugìđểđiềuđóxảyra.Tôitinrằngnềnkinhtếchẳngbaolâusẽkhámkháhơn,mặcdùkhôngcăncứvàothựctại..

NHỮNGNƠIẨNTRÚ

Khichúngtasợhãinhữngthứđịnhsẵncủacuộcsống,chúngtanúplánhvàonhữngchỗkhuấtlấptrẻconnhấtcủachúngta.Nócóthểlànhữngsựchắcchắntuyệtđốicủatôngiáohoặcthúvuinghiệnngập.Nócóthểlàbấtcứcáigìmanglạisựxaolãngvàanủi.Trênnềntảngcủasựsợhãi,chúngtamất lốivềnhữngnhucầuvàướcvọngđích thựccủachúng ta.Chúng ta chính làkẻ tạo tácchínhnhữngnhucầuvàướcvọngcủamình.Chúngkhôngbắtchướcnhữngnhucầuvàướcvọngcủakẻkhác,chúngcũngchẳngdokẻkhácápđặtcưỡngbáchlênchúngta.

Đốivớinhiềungườitrongchúngta,nhữngnơitrúẩncủachúngtađôikhikhôngphảilàThượngđế,hoặctựnhiên,hoặcPhật,Pháp,vàTăng.Đôikhichúngtagiápmặtvớicăngthẳng,tranhchấp,hoặcxáotrộnnộitâmthìđócóthểlàrượu,thứcăn,tínhdục,matuý,cờbạc,muasắm,vàv.v.Hoặcchúngtacóthểtìmantrútrongđầuóccủamình.Chúngtacóthểlàmđiềunàybằnghaicách.Chúngtachốibỏnhữnggìđãxảyra,tácđộngcủanhữnggìđãxảyra,hoặcchúngtakiếmcớđổlỗichonhữnggìđãxảyrasaochochúngtakhôngphảicảmthấyphảiđápứngbằngcáigì.Đâylàmộtsựchốibỏchấpnhậnvôđiềukiệnđốivớibấtcứsựkiệnnhứcnhốinàocủađờisốngđãkhởira.Thứhaichúngtacóthểtrútnănglựcvàoviệcsuytưvềsựvậtchothấusuốtbằngviệcsửdụngnhữngphântíchcủachúngta.Ngaycảđiềunàynữacũngcóthểdựavàomộtsựsợhãivềtácđộngtrọnvẹncủacảmxúccủamình.Cólẽchúngtacònchưatincậyvàosựtrảinghiệmcủatỉnhthức,vớisựchútâmcầnthậnvàtỉnhtáovớithựctại,màkhôngbịnhữngxaolãnganủivàđầuócbàyđặtra.

Ngườitatrởnênthậntrọnghơnkhichúngtabịthươngtổn.Đâycóthểlàlídochúngtachegiấucảmxúccủamình.Trongđờisống,tôicóthểthấyrằngtôithườngchegiấucảmxúclẽracóthểlàmchotôihấpdẫnhơn.Tôitránhviệcđểchokẻkhácthấytôitangthương,hãisợ,hoặcthiếuthốnmàđôikhitôithựcsựcảmthấy.Tôichegiấusựthậtrằngmộttrongnhữngsựthậtlà-khổđaulàmộtphầncủađờisống-ápdụnglàmộtkẻ“taitomặtlớn”nhưtôi.Điềunàylàđốinghịchvớiviệcđitớimộtsựtutậptâm linh, gianhậpmộtđoàn thể, hoặc cộngđồng tôngiáo, hoặcxãhội, gặpmộtnhà trị liệu, hoặcngườibạn,đểbàyranhữngcảmxúccủavàtìmsựgiúpđỡ,chiasẻ.Trúấntrongnhữngnguytrangmàtâmtrícủacáitôibàyđặtralàđốinghịchvớiviệcđitớisứcmạnhnộitạicủachínhtôihoặctớitâmgiácngộcủatôi.

Tôisẽănquáđộ,ănvặthoặctìmkiếmnhữngthứcănkhiếntôicảmthấythoảimái.Tôianủimìnhbằngviệcănthayvìmởlòngvớinhữngtrảinghiệmtâmlinh.

Hoặclàkhiđiềugìđólàmtôiuuất,tôisẽngưngănhoặcănrấtít.Nhữngxuhướngcủatôiđượchuấnluyệnsaubaonămnhưthếđếphảnánhnhữngtâmtháicủatôi.NókhôngđượchuấnluyệnđểđitớiTambảocủađạoPhậthoặctớinhữnggiátrịmàđạophápcốnghiến.Khitôicònnhỏ,ănlàmộtnơiantrúvàlàmộtnghilễ.Thựcphẩmkhôngphảilàchấtđốt;nóđãlàmộtgiảiđáp.Nếutôibảobàtôirằngtôicảmthấybuồn,bàắtnói:“Cháucứăncànướnglàsẽcảmthấykháhơnngay.”

ANTOÀNTRONGVÔTRÚ

Chỉkhinàotấtcảnhữngcáinạngvàchốngđỡđãbịphágẫy...vàkhôngcònhivọnggìvềsựantoàn,mớicóthểthànhtrảinghiệmđược...nguyênmẫucủaýnghĩa.

-C.G.JUNG

Nămthứđịnhsẵncủađờisốngthìkinhhoàngđốivớihầuhếtchúngta.Chúngtahoảngsợvớiýnghĩrằngnhữnggìchúngtayêuquýsẽbịmất,kếhoạchsẽđổvỡ,bấtcôngvàkhổđauxảyra...chúngtasợ

cảviệcngườitakháclàmchúngtatổnthương.Chúngtahivọngmộtnơiantrúhoặcsựbảođảmantoànkhigiápmặtvớinhữngđiềukiệnsinhtồn.Nhữngnơiantrútrởnêntiêucựckhichúnghướngtatớisựchốibỏvàtíchcựckhichúnghướngtatớisựchấpnhận.BanơiantrútrongPhậtGiáolànhữngnguồnnăngyêucầusựcómặttrọnvẹntrongthựctại,khôngtôđiểmcũngchẳngmanggiáptrụbằngnhữngbàyđặttrongtâmtrícủachúngta.Sựchechởmàtỉnhthứccốnghiếnlàsựchechờantoàntrongviệckhôngchạytrốn.KhôngchạytrốncáiTôicónghĩalàsựchiếnthắngcủaphật tínhtrongchúngta,bảntínhđíchthựccủachúngta.

Trongnhữngthángcuốiđời,ĐứcPhậtnóivớicácđệtử:“Hãyantrútrongchínhtựthâncủacácconchứkhôngphảicáigìkhác.TrongcácbạnđủcảPhật,Pháp,vàTăngrồi.Đừngcótrôngtìmnhữngthứxangoàicácbạn.Mọi thứở trongtâmcủachínhcácbạn.”Mụcđích trungtâmcủaviệcan trútrongbấtcứlềlốithựchànhtâmlinhtrưởngthànhnàolànhậpvàotrảinghiệmcủabạn,trongbấtcứdạngthứcnào.Chúngtađểtựthâncảmnhậnnótrọnvẹn,hiệnhữutrongnónhưthểnólà,vàchúngtakhôngcốthayđổihoặccốđịnhhoặckếtthúcnó.Chúngtađếnócóđủthờigiantựdiễntiếnxong.Khoatâmlíhiệnđạingàynaychochúngtalờikhuyên:tìmhướnggiảiquyếtquaviệcdấnthântrọnvẹnvàotrảinghiệmcủachúngtabấtkểnónhứcnhốiđếnđâu.

Chúngtakhôngthểantrútrongsựcảmthấytốtlành,bởiđiềuđókhôngthểbềnvững.Điềubềnvữngvànuôidưỡngchúngtalàsựchấpnhậnnhữnggìđanghiệnhữu,“chấpnhậncảcáitốtvàcáixấu.”Điềunàychỉcóthểxảyrakhichúngtakhôngquyếnluyếnvớicungcáchsựvậtphảinênlàthếnào.Khôngquanniệmnàocótrọnglượngtrừnhữngquanniệmphảnánhthựctạimộtcáchchuầnxác.CólẽđâylàđiềumàthiềnsưPhậtGiáoTâytạngChogyamTrungpamuốnnóitới:“Tốt,xấu,hạnhphúc,buồnđau,tanbiếnnhưmộtcánhchimtrêntrời.”Ánhsángcủatrítuệvàtừbichỉxảyrakhinhữngcánhânhànhđộngbằngtừbivàtrítuệ.ĐólàhuyềnnhiệmcủaviệcNhậpthể:nhữngquyềnnăngtâmlinhphi thờigianhoạtđộng trong thếgiớicủa thờigianquacáccánhân.Hữu thểđạt tớichúng tatrongnhữnghữuthế-vàchúngtalànhữnghữuthểấy.

Antrúnhưvậylàliênhệtrựctiếpvớikhátínhcaocảnhấtcủaconngười:đồngtâmtrongchúngtađitrongJesushoặcPhật,trởthànhtrongđờichúngtanhữnggìhọđãlàtrongđờihọ.NhưĐạoNguyênnói:“Sinhtửhoàntoànlàconđườngthíchhợpchophậttâm.”TôilàsựbộclộthiếtthâncủaThượngđếvàPhật.

Tôighinhậnrằngtôivẫncònviếngthămnhữngnơiẩntrúưathíchxưakiacủatôi.Nhưngsựthựchànhmớicủatôilàngưnglạivàngắmnhìntỉnhthứcđiềutôiđanglàm.Nhưvậytôingàycàngthíchđánghơnđểgạtsangmộtbênnhữngnơiẩntrúquenthuộccủatôi,vàtớinhữngnơiantrúmới, lànhữngnơicungứngsựkhátínnhiềuhơn.ChúngtacóthểkhôngcamkếtvàobađiềuquyycủaPhậtGiáohoặcvàonhữngnơiantrúthuộctruyềnthốngtôngiáocủachúngta,nhưngchúngtacóthểluônluônhướngvọngtớinhữngthứđó.

Tôiantrútrongtìnhthươngvôđiềukiện,trítuệvĩnhhằngvàquyềnnăngchữalànhnơiđây-trongtráitimtôivàtrongtráitimkèkhác,tấtcàhiệpthànhmộttráitimcủatoànvũtrụ.

PHẦNII:CHẤPNHẬNVÔĐIỀUKIỆNCUỘCSINHTỒNBỊCHIPHỐICỦACHÚNGTA

Tôiđãtìmthấytrongvănbảncủanhữngnhàhuyềnhọctrungcổvĩđại.Vớihọ,sựphótháctựthânlàconđườngdẫntớinhậnthứcrằnghọđãtìmthấysứcmạnhđểchấpnhậnmọitháchthứcmàhọđốimặt,vàchấpnhậnđịnhmệnhmàcuộcsốngđãdànhchohọ.Họđãtìmthấymộtsựchấpthuậnkhôngdèdặtvềcuộcsống,bấtkểnóđãmanglạichohọbaogianlao,đaukhổhoặchạnhphúc.

-DAGHAMMARSKJOLD,Markings

CHƯƠNG7:HỌCCÁCHCHẤPNHẬN

CHẤPNHẬNVÔĐIỀUKIỆNnhữnggìđanghiệnhữugiảithoátchúngtakhỏikhổđau-vốnlàhậuquảcủaviệcchúngtasợhãikhigiápmặtvớinhữngthứđịnhsẵncủađờisống.Chấpnhậngiúpchúngtachữalànhsợhãi,chúngtathừanhậnrằngbấtcứđiềugìxảyđếnvớichúngtađềulàmộtphầncâuchuyệnđờicủachúngtavàhữuíchchochúngta.Chúngtachấpnhậnnhữngđiềukiệncủasinhtồnlàchúngtakhôngđểbịmắckẹttrongnhữngtoantínhnắmquyềnkiểmsoátsựviệcdiễnra.

Khisựviệcthayđổivàkếtthúc,chúngtatrởnêntincậyvàonhữngchukìcủacuộcsốngnhưnhữngnấcbướcđưatớisựtrưởngthànhtiếnhoá.Sựchấpnhậngiámbớtkhổđaucủachúngtabằngcáchgiảiphóngchúngtakhỏisựđeođẳngvàobấtcứcáigì.Khisựviệckhôngdiễnratheokếhoạchcủachúngta, chúng ta phát triển tiềm năng về sự tin cậy,một quyền năng vượt ngoài cái Tôi của chúng ta.NhữngtoantínhvôíchvàhungbạocủacáiTôicủachúngtakhiếnmọiviệcchệchkhỏiđườngđicủachínhnógiờđãnhườngchỗchoviệcđểmọithứtìnhcờxảyra.Sựchấpnhậnnhưthếgiảithoátchúngtakhỏiđaukhổgâynênbởisựkhiêncưỡngmuốnnắmquyềnđiềuđộng.

Dùcuộcsốngkhôngcôngbằng,chúng ta luônxửsựmộtcáchcôngbằngbấtkểchuyệngìxảy ra.ĐiềunàycónghĩalàchúngtatincậymộtquyềnnăngvượtngoàicáiTôicủachúngta,vớitấtcảsựkhăngkhăngđòitrảđũavànhữngyêucầuđòihỏisựcôngbằngcủanó.Sựchấpnhậnthứđịnhsẵnnàygiảithoátchúngtakhỏikhổđauvốnxảyrakhichúngtamắckẹtvàoviệcphảitrảđũakẻkhác.Khiđauđớnnhậpvàocuộcsốngchúngta,chúngtakíchđộngtiềmnăngđươngđầuvớikhổđaumàkhôngphànnànkêuca,vàchúngtacóđượclòngtừbivớikẻkhác-nhữngngườicũngđaukhổnhưchúngta.Chấpnhậnthứđịnhsẵnnàygiảithoátchúngtakhỏikhổđautớitừsựphảnđốivôích.Khingườikháckhôngchungthuỷhoặcthươngyêuchúngta,chúngtamởrộngtiềmnăngcủamìnhđốivớitìnhthươngvôđiềukiện.Chấpnhậngiảithoátchúngtakhỏiđaukhổgâynênbởinhucầulàmtổnthươnghoặcloạibỏnhữngkẻlàmchúngtabấtmãn.

Sợhãi làchốibỏnhữnggìđanghiệncó.Sợhãinhững thứđịnhsẵn là sợcuộcsống,bởichúng lànhữngthànhphầncủađờisống.Sợhãingăncánchúngtatrảinghiệmcuộcsốngtrọnvẹntrongtừngkhoảnhkhắc.

Chúngtanétránhnhữnggìkhôngvuivànắmbắtbấtcứthứgìlàmchochúngtacảmthấytốtlành.TruyềnthốngPhậtGiáokhíchlệchúngtađitheoconđườngTrungđạo.Mỗiđiềukiệncủasinhtồnđềutrangbịchochúngtamộtkĩnăngtiệndụng.Khithứđịnhsẵnlàngườikhácsẽrờibỏchúngta,thứđịnhsẵnkéotheolàchúngtasẽcôđơn,vậynênsẽlàkhônngoannếuchúngtalênkếhoạchchoviệcđóbằngcáchtrởnênthoảimáivớiviệcsốngmộtmìnhngaytừbâygiờ.Khithứđịnhsẵnlàsựviệckhôngluônluôndiễnratheokếhoạch,thứđịnhsẵnkéotheolàchúngtasẽbátmãn,vậynênsẽlàkhônngoannếuchúngtakhôngđặtquánhiềukỳvọng.Khithứđịnhsẵnlàcuộcsốngkhôngphảiluônluôncôngbằng,thứđịnhsẵnkéotheolàđôikhichúngtasẽcảmthấybịlừagạt,vậynênsẽlàkhônngoannếuchúngtathoảimáichấpnhậnnhữngmấtmátbuồnđau,buôngxảniềmthôithúctrảđũa.Khithứđịnhsẵnlàđauđớnlàmộtphầncủađờisống,thứđịnhsẵnkéotheolàchúngtasẽlàmhếtsứcmìnhđểtrởnênthoảimáivớiviệccưumangđớnđauvàtrưởngthànhnhờnỗiđauđó.Khithứđịnhsẵnlàngườikháckhôngluônluônchungthuỷvàthươngyêuchúngta,sẽlàkhônngoannếuchúngtabuôngxảsựlênánvàcamkếtđốixửvớilòngtừáibấtkểngườikhácđốixửvớichúngtarasao.

ThứđịnhsẵnSợhãicủa

chúngtagiápmặtvớinó

Chúngtangụytrangmặtnạchosựsợhãirasao

Sựchấpnhậnthíchhợpnhất

Sựviệcthayđổivàkếtthúc.

Chúngtacóthểmấtnhữnggìđangcó.

ítcamkếthơnhoặctrởnênkhắckỉ.

Buồnđauvàbuôngxả.

Sựviệckhôngluônluôndiễnratheođúngkếhoạch.

Nhữngtrôngchờcủachúngtasẽkhôngđượcđápứng.

Lênkếhoạchmọichitiếtvàcốgiữquyềnkiểmsoát.

Chấpnhậnnhữnggìxảyravàhọchòitừnó.

Sựviệckhôngluônluôncôngbằng.

Chúngtacóthểkhôngđượcđốixửcôngbằng.

Khăngkhăngđòigiữmọivậtngangđềuvàtráchcứnhữngaicưxửthiếucôngbằng.

Giữtháiđộtrungdungtrongkhihànhđộngvìcônglí.

Đauđớnlàmộtphầntấtyếucủađờisống.

Chúngtasẽkhôngcóthểxửlínó.

Cốgắngcanhchừngđểnétránhđauđớn.

Chophépđauđớnvốnlàtựnhiênvàkhôngtăngthêmđauđớnbằngtoantínhkiểmsoátnó.

Ngườikháckhôngluônluônthươngyêuvàchungthủyvớichúngta

Chúngtasẽcảmthấythươngtổnvàbuồnđau.

Tránhxasựthânmậttrongtươnglai.

Lêntiếngvàbảo“Phù!”trongkhikhôngtrảđũa.

Chấpnhậnnhữngthứđịnhsẵncủađờisốngnhưvậycónghĩalàchúngtamởravớinhữngbiếncốgiángxuốngchúngta,khôngphòngthủkhigiápmặtvớichúng.Đồngthời,chúngtacũngkhôngxiêungãbởinhữnggìxảyđếnvớichúngta.Chúngtađanăngtrongviệcđốiphóvớichúng;chúngtalàmhếtsứcmìnhcóthểđểxửlínhữngthứđịnhsẵnmàchúngtagiápmặt.

Cómộtnguồnsinhlựctrongchúngta,mộttialửa,mộtngọnlửathiêu,khôngthểbịdậptắtbởibấtcứbikịchnào.Mộtcáigìtrongchúngta,mộtthôithúchướngvềnguyênvẹn,mộthammêchotiếnhoá,làmchúngtatiếptụcđi,khởisựlại,khôngbỏcuộc,khôngngừngphấnđáu.Chấpnhậnnhữngsựviệcchúng takhông thể thayđổikhôngcónghĩa là chúng tabỏqua,mà là chúng tahướng tới.Nhữngnguồnnănglượngxảyrađồngthờimỗikhichúngtagiápmặtvớimộttrongcácthứđịnhsẵn.Mộtsốnhàthơviếtranhữngbàithơhaynhấtkhihọđaukhổ.ViệcthựchànhmộtsựchấpnhậnvôđiềukiệnlàtrungtâmcủatruyềnthốngtâmlinhcốxưacủaĐạoGiáo.VôvilàmộttừcủaĐạoGiáocónghĩalàđicùngvớidòngtrôichảycủasựvậtnhưchúngvốnlà.Điềunàygiảmbớtcăngthẳngnảysinhkhichúngtaphảnkhángvớithựctạitronglúcnómuốnxảyra.

VịthầytrongĐạoGiáolàHanHungviết:“Mạohiểmlớnnhấtlàtincậyrằngnhữngđiềukiệnnàylàtấtcảnhữnggìchúngtacầnthiếtđếlàchúngta.”Đâylàmộtnhậnthứcsâuthẳmvềsựnốikếtgiữasựchấpnhậnvôđiềukiện của chúng tavớiniềm tin cậy của chúng ta rằngnhữngđiềukiện sinh tồnchínhlànhữnggìchúngtacầnđểpháttriểnvàhoànthiệnnhânthân.Nhữngthứđịnhsẵncủađờisốngchỉchochúngtathấychúngtathựcsựlàaivàgiúpchúngtatrởnêntốtnhấtcóthể:

•Chỉtrongnhữngthayđổivàkếtthúc,chúngtamớitìmrađượccáchthứcđểkiêntrìhoặcbuôngxả.

•Chỉtrongnhữngkếhoạchthátbại,chúngtamớitìmrađượcmộtkếhoạchlớnhơnphụcvụnhữnglợi ích tối thượngcủachúng ta trong thâmtâm, tincậyvào thiện tâmcủavũ trụvàkhámphá tiềmnăngtâmlinhcủachúngta.

•Chỉkhicuộcsốngkhôngcôngbằngchúngtamớitìmrađượckhíacạnhđentối-vốntìmkiếmsựtráđũahoặckhíacạnhtốtđẹp-vốntrôngtìmsựbuôngxảcủachúngta.

•Chỉkhiđaukhổ,chúngtamớitìmrađượclòngcanđảmvàhọcđượcsựtừbiđốivớiđaukhổcủakẻkhác.

•Chỉkhikẻkháckhôngtrungthànhvàthươngyêuchúngta,chúngtamớinhậnramìnhcókhảnăngthươngyêukẻkhácvôđiềukiệnhaykhông.

TÂMTỪÁI

Sựchấpnhậnvôđiềukiện làmộtchiến thắngvềmặt tâm linh.Cónhững thựchành tâm linhgiúpchúngtađạttớinó,làmchochúngtasốngthưtháihơnvớinhữngthứđịnhsẵncủađờisốngthayvìcưỡnglạichúng.

Mộtlốithựchànhhữuíchlàxemmọibiếncốtrongđờichúngtavàmọiđiềukiệnmàchúngtagặpgỡnhưlàpháp,lànhữngcánhcửavàosựgiácngộ,nhữngbàihọcvềtìnhngười,nhữngnẻotớivớiđạođức.Mỗithứđịnhsẵnmanglạimộttháchđốtâmlinh.Khisựvậtthayđổihoặckếtthúc,chúngtacóthểbuồnđauvàbuôngxảhơnlàtráchcứsốphận.Khisựvậtkhôngdiễnratheođúngkếhoạch,chúngtacóthểmởravớinhữngkhảtínhmới,mộtsốlàtừđịnhmệnh,mộtsốlàtừnghiệplực.Khisựvậtchứngtỏthiếucôngbằng,chúngtacóthểhoạtđộngvìcônglívàkhôngtrảđũachốnglạinhữngngườikhácmànỗ lựcchuyểnhoáhọ.Khiđaukhổđeođuốichúng ta,chúng tacó thể trảinghiệmnómàkhôngphảnđốihoặctráchcứhayđòihỏiđượcmiễntrừ.

Khikẻkháckhôngthươngyêuhoặcchungthuỷ,chúngtacóthểthựchànhtâmtừái.Khigiápmặtvớibấtcứthứđịnhsẵnnào,chúngtachấpnhậnmộtcáchtỉnhthứcmàkhôngmắcvàonhữngkhuônsáotrongtâmthứccủacáiTôi.

Sựthựchànhtỉnhthứccủachúngtapháttriểnthànhtâmtừái.ChúngtacóthểxemtừáinhưmộtthựchànhPhậtGiáođặcthù,quađóchúngtathểhiệnsựâncầnvớimọingười.CáchthựchànhnàydựatrênmộtvănbảnPhậtGiáogọilàMettaSutta(KinhTừtâm).Metta(lòngtừ)làmộtthuậtngữtiếngPaliđượcsửdụngtrongPhậtGiáoNguyênThuỷ(Theravada)cónghĩa là lòngthươngyêu, lànănglượngcưtrútrongvũtrụvàlàmvũtrụhoạtđộngvôđiềukiện.Từáilàsựchấpnhậnvôđiềukiệnrộngnhấtbởivìđólàmộttìnhthươngyêucảtoànthểvũtrụ.

Giáohuấnvềtừáihàmchứatìnhthươngyêuvôđiềukiệnnhưmộtthứcứuchữachosựsợhãingườikhácvànhưmộtsựvinhdanhconđườnghọkhácvớichúngta.Từáilàmộtsựthânhữuvôđiềukiệnhướngvềchúngtavàngườikhác,vớimộtsựsẵnlòngchophépsựbàytòcủabấtcứcảmxúcvàtrảinghiệmnàocủachínhchúngtahoặckẻkhácmàkhôngcócầnthônggiải,tráchcứ,hoặckiểmduyệt.Sựthựchànhtừáigiảthiếttrướcrằngtấtcảchúngtatươngliênvớinhauvàgiúplàmchosựkiệnnàyđượcýthứcvàcóthựctrongmọikhoảnhkhắc.

TheoquanđiểmPhậtGiáo,cóbốncõivôbiêncủathứcgiácđiềuđộngđờisốngtâmlinhcủachúngta.Bốntiềmnăngtâmlinhnàyởtrongchúngta-nhữngthứđịnhsẵncủabảntínhchúngta,đólàbốntâmvôlượng: từ,bi,hỉ,xả.Chúnghiệnhữubên trongchúng tabấtkểhoàncảnhnào,chúngđượcquychiếulàtứvôlượngtâm.

Tìnhthương(từ)liênhệvớimộtýhướngvàmongmỏivôđiềukiệnrằngtấtcảchúngsinhđượcanlànhvàhạnhphúc.Từbi(bi)cónghĩalàrungđộngvớinỗiđaumàngườikháccảmthấyvàmuốnhọđượcgiảithoátkhỏikhổđau.Hoanhỉ(hỉ)làmongmuốntấtcảmọingườiđềucóphướclànhvàmừngvuikhingườikhác thànhcông.Bình tĩnhungdung(xả) làannhiênvà tự tại trongmọihoàncảnh,khôngcònbịchặnhoặcthúcbởisợhãihoặchammuốn,kíứchoặctiênđoán.Xảkhôngcónghĩalàsẽ

khôngcónhữngxáotrộntrongđờisốngmàlàchúngtakhaitriềnkhảnăngcủamìnhđềđiquanhữngkhókhănmàkhôngbịtổnhại.Nóicáchkhác,chúngtatươngquanvớinhữngkhókhănchứkhôngbịchúngchiếmđoạt.Chúng tavẫncảm thấy tácđộngcủanhữngxáo trộn,nhưngchúng ta luôn luônquayvềtrungtâmvànềntảng.Việcthựchànhtừáikíchhoạtvàbồiđắpbốnđứctínhkhôngthểđolườngđược(tứvôlượngtâm)nàytrongđờisốngchúngta.Nólàmtỉnhthứctrọnvẹntiềmnăngthiệntâmtrongconngườichúngtabởivìnógiúpchúngtathươngyêunhiềuhơn.Vôlượngkhôngcónghĩalà rộngmà làchícôngvô tư,khônghạnhẹpvàomộtđíchnhắm.Nóđượccảmnhậnsâuxangangbằngnhauđốivớitấtcảchúngsinh,đượcchúngtaưathíchvàkhôngưa,biếtvàkhôngbiết,gầnvàxa.Từáilàcáchchúngtađápứngbằngmộtsựchấpnhậnnhữngthứđịnhsẵncủađờisốngtrongkhinhữngkẻkhácchịuđaukhổvìnó.Chonênnócũnglàcungcáchchúngtayêuthươngbảnthân,bởivìchúngtatrởnênđángyêuhơnkhichúngtathươngyêungườikhác.

Việcthựchànhtừáicónghĩalàmởrộngmộtcáchýthứcmụctiêutâmlinhcủachúngtasaochotráitimchúngtahướngtớimọichúngsinhởkhắpnơi.Nhưthếđềuxácđịnh“Tôilắngnghethiênnhiênvàtôimởravớiquyềnnăngchữalànhcủanótrongđờitôi”chỉlàcấpđộđầutiêncủasựthựchànhchínchắnvề tâm linh.Chúng ta làmphongphúsự thựchành thươngyêungườikháccủachúng tabằngnhữngnguyệnvọngápdụngchotoànthểchúngsinh:“Nguyệnsaonhữngkẻtôithươngyêulắngnghethiênnhiênvàtiếpcậnđượcquyềnnăngchữalànhcủanótrongđờihọ...Nguyệnsaonhữngkẻđốixửbấtcôngvớitôilắngnghethiênnhiênvàtiếpcậnđượcquyềnnăngchữalànhcủanótrongđờihọ...Nguyệnsaotấtcảloàingườilắngnghethiênnhiênvàtiếpcậnđượcquyềnnăngchữalànhcủanótrongđờihọ.”Vớicầunguyệnnày,chúngtakhôngchỉthựchànhtâmlinhđơnthuầnchobảnthânmàchohếtthảymọingười.Chúngtacóthểnói:“Bằngquyềnnăngcủaviệctutậpnàyvàmọithựchànhcủa tôi,nguyệnsao tấtcảchúngsinh tìm thấyđượcconđường từbivà trí tuệ.”Sauđây làmộtsốhướngdẫndựatrênviệcthựchànhđạoPhậtvềlòngtừái:

Hítthởbìnhthường,tậptrungvàomỗihơithở.Buôngxảcácýnghĩvàdànhchỗchonhữngquyềnnăngsẵnsàngtớiquabạn.Hìnhdungbảnthânbạnlàmộtngườicủatâmtừ,bi,hỉvàxả.Nhữngphẩmchấtnàyđượcgọilà“tứvôlượngtâm”bởichúnglànhữngsứcmạnhđiềuđộngphongphúcủaphậttínhtrongbạn.

Nóithànhtiếnghoặcnóithầmnguyệnvọngcủabạnrằngngườikhácchovànhậnbốnquàtặngnày.Cầunguyệntặnglòngtừbichonhữngaithươngyêubạn,chonhữngaibạnthươngyêu,chonhữngânnhân,bằnghữu,vàquenbiếtvớibạn.Kếtiếp,baogồmnhữngngườibạnkhôngbiếtrànhnhưnggặpgỡtrongđờisốngthườngngày,chẳnghạnnhưnhữngngườibuônbánvàlàmdịchvụ.Kếtiếp,toảtừbitớinhữngngườikhôngthíchbạn,tớinhữngngườibạnkhôngthích,tớinhữngngườikhókhăn,tớinhữngngườihiềmkhích,vàtớinhữngkẻthù.

Saucùng,toảtừbitớitoànthểgiới-bắc,nam,đông,tây.Bâygiờ,bạnlặplạisựhìnhdungvềvòngtrònmãimởrộngkhibạntoảtâmbi,tâmhỉvàtâmxả.

Thídụvềcáchnguyệncầu:“Nguyệnsaonhữngkẻtôithươngyêuchovànhậnlòngtừáingàyhômnay,”“Nguyệnsaonhữngkẻđốixửthiếucôngbằngvớitôichovànhậnsựhoanhỉngàyhômnay.”“Nguyệnsaomọikẻthùcủatôicóđượctâmhoanhỉtạiđâyvàbâygiờ...Nguyệnsaomọikẻtôiquenbiếtcólòngtựtạibuôngxả...Nguyệnsaohọthoátkhỏikhổđauvànhữngnguyênnhâncủakhổđau.”Chútâmtớibấtkìsựkhángcựnàomàbạncảmthấy.Khôngcốloạitrừchúng,bạnchỉđơngiảntiếptụcxâydựngmộtýhướngmạnhmẽhơnvềthươngyêuvàsựkhángcựsẽgiảmbớt.BạnđangbộclộbảntínhđíchthựccủabạnvàđiềunàycóthểđedoạđếncáiTôicủabạn.

Việcthựchànhtừáicóthểápdụngchonhữngngườiđãlàmtổnthươngchúngtatrongquákhứvàtiếngnóicủahọcòntácđộnglênlòngtựtincủachúngtabằngnhữngcungcáchtiêucực.“Nguyệnsaongườiđógiácngộđềcóthểgiúpđỡngườikhácthayvìlàmhọtổnthương.”Điềunàylàmchomộtconngườigâytổnthươnghiềndịuhơntrongtâmtríchúngta.Khichúngtanói:“Mongsaochokẻđócũngbịthươngtổnnhưhắnđãlàmtôithươngtổn!”thìchúngtalàmchokẻđóthànhtêncaingụctiếp

tụcgiamcầmchúngta.

Từáicó thểápdụngchonhữnghoạtđộngcủa tâmtríchúngta.Chẳnghạn,nhữngkíứcđộtnhiênkhởilêntrongchúngtacóthểđượcchúngtacámnhậnnhưnhữngbônghoahoặcnhưnhữngmũitên.Bấtcứkhinàomộtkíứckhởilên,chúngtacóthểgắnbóhoặcthựchànhtừáivàonó.Chẳnghạn,bạnđộtnhiênhồitưởngmộtthờigiankhimẹbạnkhôngđứnglênbênhvựcbạn.Hãythêmmộtthựchànhtừáibằngcáchnói:“Nguyệnsaomẹtôivàmọibàmẹtrênđờihọcđượccáchđứnglênchechởchoconcái.”Bạnhồitườngmẹbạnđãtừnganủibạnnhưthếnàokhibạnbuồn.“Nguyệnsaotôianủimẹtôikhibàcầnđếnnó.Nguyệnsaotấtcảconcáianủimẹmình.Nguyệnsaotấtcảchúngtatìmđượcanủinơibàmẹthiênnhiên.”

THỰCHÀNHTONGLEN

MộtphépthựchànhthiềnđịnhPhậtGiáoliênquanlàtonglen[6]

Tongcónghĩalàthởra,vàlencónghĩa là hít vào.Chúng ta cũng có thể nghĩ đến phép thiền định này như là buông xả và thu nạp.Tonglencógốcrễtrongsựtỉnhthứcvàtâmtừái,giúpgiảiphóngchúngtakhỏisựtậptrungvàobảnngã.

Sựthựchànhnàycóbagiaiđoạn.Giaiđoạnthứnhấtlàtĩnhtâmtỉnhthức:Trongvàikhoảnhkhắc,ngồiyênvàhoàđiệuvớisựannhiênsẵncótrongbạn.Giaiđoạnthứhailàthựchànhhítvàovàthởra.Vớimỗihơihítvàochúngtahìnhdungtựthânhítvàonhữngphẩmchấtđentốinhưlàđauđớnvàhơinhiệt.Rồivớihơithởrachúngtaphóngraánhsáng,cởimở,mátlành.Chúngtacảmthấymộtcáchýthứcnhữngphẩmchấtnàychuyểnvàovàchuyểnrakhỏithânthểchúngta.Hãylàmnhưthếtrongvàiphút.

Giaiđoạnthứbalàtiếptụchítvàovàthởra,chuyểndịchchúýcủabạnvàobấtcứsựđớnđaucảmquannàomàbạncóthểnhậnthấytrongkhoảnhkhắcấy.Hítvàonhữngphẩmchấtcủanỗiđớnđauấyvàthởrasựanbình,cởimở,mátlành.Saukhilàmnhưvậymộtlúc,bạncóthểđitheocùngđườngvòngcungnhưtrongsựthựchànhtừái.Banđầu,bạnhãythựchànhmộtmình,rồimởrộngthựchànhvớimộtngườibạnhoặcmộtngườithânthương.Bạnnghĩvềmộtngườibạnđangkhổđau,thunạpkhổđaucủangườiđóvàtỏarasựanbình.Bạnhítvàovàthởratheolốinày,bạnthuvàocáiđauđớn,biếncảinóbêntrongbảnthânbạnvàtỏarasựcởimởvàánhsáng.Saukhiđãthựchànhnómộtthờigian,bạncóthểmởrộngthựchànhvượtquabảnthânbạnvànhữngngườithânthươngcủabạntớinhững người bạn quen biết, những kẻ thù của bạn, và sau cùng, tới toàn thế giới.Chẳng hạn, nếuchúngtakhởisựthựchànhtừcảmgiáctuyệtvọngvàsợhãi,chúngtacóthểhítvàosựtuyệtvọngvànhữngsợhãi,thởratìnhthươngvàdũngcảm.Đâylàcáchchúngtacóthểbắtđầucảmthấycùnggắnbóvớinhau.

Đâylàmộtthựchànhtáobạo,nốikếtchúngtavớingườikhácbằngnhữngcungcáchbềnbỉ.Nólàmộtdạngthứccủalòngtừbithànhtâm.ThựchànhTonglenliênquantrựctiếptớinhữngthứđịnhsẵncủađờisống:

•Chúngtahítvàosựbuồnđauvàmấtmátvốntớicùngvớisựthayđổivàkếtthúcmàkẻkhácđangcảmnhận,vàchúngtathởrasựgiáiphóngvàcáchthứcgiảiquyếtchúng.

•Chúngtahítvàosựbấtmãncủakẻkhácdonhữngkếhoạchbịthấtbạivàthởrasựtincậyrằngsựviệcsẽdiễntiếnchosựtiếnbộvềtâmlinh.

•Chúngtahítvàosựbấtcôngmàkẻkhácđanggiápmặt,vàthởralòngdũngcảmđểđươngđầuvớibấtcôngvàxửsựmộtcáchcôngchínhđốivớingườikhác.

•Chúngtahítvàosựđauđớnthểxácvàtâmhồn,thởrasựchữalànhvàannhiên.

•Chúngtahítvàosựtổnthươngmàngườikháccảmnhậnkhihọkhôngđượcthươngyêu,vàchúngtathởratìnhthươngyêuvàlòngchungthuỷ.

MộtthídụvềviệckếthợpthựchànhtừáivớiTonglenlànhậnbiếtvềmộtcảmthứccộngđồngvớikẻkháctrongthếgiớihọđangcảmthấyhoặcđãcảmthấynhưchúngta.Bấtkìnỗiđauđớnhoặcsựcăngthẳngnàomàchúngtađanggiápmặt,kẻkháccũngđãgiápmặt.Cóthểhữuíchkhithêmđiềunàyvàotấtcảcôngcuộctácđộngđốivớitựthânchúngta:“Khitôicảmthụđiềunày,tôicũnghoànhậpvớitấtcảnhữngaiđanggiápmặtvớicùngnỗiđauđớnhoặctranhchấpnày.Tôixinhọtrợgiúpvàtôisansẻơnphướccủatôivớihọ.”“Tôihoànhậpvớinhữngngườiuuấtkháckhắpmọinơitrongkhoảnhkhắcnày.Tôimongmọingườichúngtabuôngxảchonhaukhỏiđiềubấthạnh.”Nhữngsựthựchànhnàycóthểgiáithoátchúngtakhỏisựtậptrungvàobảnngãvàmởchúngtađếnvớihồngân.Chúngtakhôngđangthànhtựuăượcgì.Chúngtađangtựmìnhmởravàtrởthànhnhữngcửasổđểánhsángcủaýthứcgiácngộchiếuqua.Nótuônchảyquachúngtakhichúngtahítvàonhữngđaukhổcủathếgianvàthởramộtphươngthuốcchữalành.Chúngtakhôngphảilànhữngvịthuốcchữatrịmàchỉlànhữngkẻtrunggianchoviệcchữalành.HồngânnghĩalàtiếpcậnvớimộtquyềnnăngvượtngoàicáiTôi.Hồngântácđộngtốtnhấtkhichúngtalàmnhữngthựchànhcủamình,thếnhưnghồngânkhôngphảilàkếtquảcủanhữngthựchànhnàymàchỉlàđượcchúngkhíchlệ.

TừáivàthựchànhTonglenlàmcáiTôihoangmangvàbịchấnđộngvìnóvốncókhuynhhướngtràđũa.KhichúngtachọnthựchànhtừáivàTonglen,làchúngtalayđộngnhữngnềntảngcủacáiTôivàgâyranhữngrạnnứttronglớpvỏcứngcủanó.Quanhữngvếtnứtnàylàrạngđôngcủaánhsángtrítuệvàtừbi.ĐiềunàysưởiấmvàlàmbừngsángđườngđicủacáiTôi,vàcáiTôitrởthànhhiềndịuhơn.Nóyêuthíchtìmrađượcmộtgiaothếkìdiệuđếnthếsovớinhữngtròchơiưachuộngnhấtcủanólàsợhãi,đeođẳng,kiểmsoátvàdanhtước.NhữngthựchànhtừáivàTonglengiúpchúngtatìmrahồngânkhôngchỉđểvượtthoátcáiTôimàcònbanchonósựanbình.

KHÔNGCÓBÊNNGOÀI

Mộttrongnhững“vịthánh”chủchốtcủaPhậtGiáolàNgàiBồTátQuánThếÂm,vịbồtátcủatừbi.Giốngnhưtấtcảchưthầnvàchưthánh,QuánThếÂmthựcrakhôngphảilàmộthữuthểtốicaoởbêntrênvàvượtngoàichúngta,màđúngralàmộtphẩmchấtbêntrongchúngta.Khichúngtahànhđộngvớilòngtừ,hoặcbàytỏtâmbi,làchúngtađanghànhđộngphùhợpvớitiềmnăngbầmsinhcủachínhchúngtavốncóthểgiácngộtrongbấtcứkhoảnhkhắcnào.Trítuệvàtừbidấnthâncảhailànhữngthựchànhvàkếtquảcủathựchành.

Mộtvịbồtátlàmộthữuthểgiácngộnguyệnđemtấtcảchúngsinhcùngvớingàivàotronggiácngộ.

Thựchànhtừáilàmộtcáchsốngchorahạnhnguyệncamkếtcủamộtbồtát.Chúngtacóthểkhônghoàntoànchữalànhđượcchongườitabằnglềlốithựchànhnày,nhưngchúngtacóthểphátsinhmộtthứtiếngchuôngtâmlinhtrongvũtrụcủachưbồtátphụngsựcholợilạctốihậucủatấtcảchúngta.TrongquanniệmcủaPhậtGiáocónhiềuvịbồtáttáchànhtrongvàchothếgiớicủachúngta-giốngnhưcácvịthánhcủaDoTháiGiáo,KitôGiáo,vàHồiGiáo.Theomộtnghĩa,quacácthựchànhtâmlinhnhưlàtừáivàthổnạp,chúngtahoànhậpvớichưbồtáthànhđộngvớivàchotấtcảchúngsinh.Khichúngtanghĩvềviệcthựchànhtâmlinhcủachúngta trongcungcáchnày,chúngta trụcxuấtcảmthứcvềsựhạnhẹpvàsựbồnchồncủachúngtavớisựthiếuhụtcủachúngtatrongviệcgiúpđỡkẻkhác.Thựcvậykhichúngtađứnglêntừtấmbồđoàntoạthiền,chúngtacóthểnói:

“TôixintạơnchưPhậtvàchưBồTátđãhoànhậpcùngtôitrongsựngồithiềnnày.”

TỰNHIÊNTHỰCHÀNHSỰCHẤPNHẬN

Tựnhiênmởrachotấtcảmọingười,khôngkìthị.Sựrộnglượngđạiđồngnàyxảyrachúngtakhi

chúngtatỉnhthứcvàotừái.Tựnhiêncũngkhôngtrảđũa.Kẻxảráctrênbãibiểntuyvậyvẫncóthểbắtđượccátrongcùngngàyhômđó.

NguồngốccủaphépthựchànhtừáitrongPhậtGiáoliênquantrựctiếptớitựnhiên.NgườitanóirằngđứcPhậtgửimấyvịtăngtrẻvàorừngđểlậpmộttrungtâmtutập.Chẳngbaolâuhọbỏchạyvềvìcácthầnlinhcủarừngđãcảnđườnghọvàlàmhọhoảngsợ.ĐứcPhậtbảohọquaytrởlạivàngồigiữađámthầnlinhđentốivàbàytỏtừáivớihọ.Ngàidạycácvịtăngphépthựchànhtừái,tứclàbàytỏtìnhthươngvớinhữngaichúngtaghéthoặcsợbằngcáchhoàivọngrằnghọsẽtìmđượctứvôlượngtâm: từ,bi,hỉ,xả.Các thần linhquáxúcđộngvìsự thựchành từáicủacácvị tăngđếnnỗihọ trởthànhnhữngđồngminhvàngườihướngđạo.Phépthựchànhtừáichínhlàcungcáchbiếncảisợhãithànhtìnhthương.Khichúngtasợai,chúngtahãybaoquanhngườiđóbằngtìnhthươngvànỗisợhãicủachúngtabiếnthànhlòngtừái.”Tựnhiênlàmộtnguồnnănglớnxiếtbaotrongviệcthựchànhsựchấpnhận.Nhìnmộtbônghoavàvinhdanhnónhưmộthướngđạo,khôngphảichỉnhưmộtvậtgìđẹp,giúpchúngtaliênhệvớitựnhiêntrongmộtcungcáchsángtạo.MộtbônghoatrởthànhmộtbiếutượngcủađờisốnghuyềndiệutrongchúngtavốnchỉcóthểlớnlênbằngsựbắtrễvữngchãivàoTráiĐất,bằngsựđónchàocácmùa,vàbằngsựtrảiquacácgiaiđoạncủanómàkhôngphànnàn.

ThiềnsưvàthinhânNhậtBảnLươngKhoanĐạiNgu(RyoukanTaigu1758-1831)viết:“Khitâmbạnthanhtịnhthìvạnvậttrongthếgianđềuthanhtịnh...Vàtrăngvàmuônhoasẽdẫnbạntrênlốiđi.”Trongẩndụnày,tựnhiênđượcsánhcùngmộtngườihướngđạo.Điềunàyhàmnghĩarằngchúngtakhôngcôđơntrongnỗlựctrởthànhnhữngconngườitốtđẹpnhấtmàmìnhcóthể.Tựnhiêncóthểxuấthiệnnhưmộtnănglượngvạchlốichỉđường,thườngxuyênhỗtrợchúngtatrongmụcđíchđó.KhiấychúngtacóthểmừngvuitrởthànhmộtkẻtịnạnkhỏimảnhđấtcằncỗicủacáiTôi.

Tínhvôngãnhưvậycónghĩalàđưacáibaolacủađấttrờivàotrongcảmthứccủachúngta.Chúngtacảmnhậnmộtcảmthứcgiaokếtvớivũtrụhơnlàduytrìmộtcáinhìnhạnhẹpvềtựthânnhưthểtáchlìa.Tínhvôngãnghĩalàcósơtâm.ChúngtacóthểdựavàotựnhiênnhưmộtnguồnmạchsungmãncủahồngânchừngnàochúngtacàngbuôngbỏcáiTôi.Nhữnghồngânnàyởtrongnhữngkìquanmàchúngtathấy:hoacỏ,núinon,mặttrăng,ngườikhác.Tấtcảtươngđươngvớinhữngvịthầnhộmệnhhoặcnhữngvịbồtát,nhữnghữuthểánhsánghướngđạochúngtatrongviệctìmraánhsángnơichínhmìnhvàtrongvũtrụ.

NhàkhoahọcIIyaPrigoginenói:“Ngàynaythếgiớichúngtathấybênngoàivàthếgiớichúngtathấybêntrongmìnhđanghộitụ.”Nhìnvàobêntrongkhôngcónghĩalàchốngđốiviệcchúngtahiệnhữutrongtựnhiên.Chúngtagiữmộtkhoảngcáchnàođóvớithếgiớibìnhphàmtrongmộttưtháichiêmngắm.Chúngtacóthểđitớidòngnướchoặcđivàorừngvàtìmthấysựmátlànhtâmlinh.NhưthiềnsưĐạoNguyênnói:“Mêlầmxảyrakhichúngtanhìnthấymọithứhiệnhữutừquanđiểmcủacáitôi.Giácngộxảyrakhichúngtanhìnthấytựthântừquanđiểmcủasựvậttrongtựnhiên.”Sauđâylàmộtsốcáchđểhiệnhữucùngtựnhiêntrongsựchấpnhậnvôđiềukiện:

•Thỉnhthoảngngắmnhìnbìnhminhvàánhhoànghôn,cũngnhưngắmnhìnmặttrăngmọcvàlặn.Khôngchỉvậy,hãytìmmộtnơiưathíchnhấtđểngắmnhìnmỗithờikìcủamặttrăng(trăngnon,trăngtròn, trăngkhuyết, trăng thượnghuyềnvà trănghạhuyền).Ngắmmàn trờiđêmvàquan sátnhữngchuyểnđộngtinhtếởtrênđó.Thờicổxưangườitatinrằngnhữngthiênthểtạoranhạctrongkhidiđộng.Thứnhạcnàyđượcgọilàâmnhạccủacáctinhcầu.Hãylắngtâmvớinhạcđóvàhoàtheonó.

•Nhữnggiấcmộngđưaralờigiảiđápchonhữngvấnđềmàchúngtacònchưanhậnthứcđược.Hãyđicắmtrạithườngxuyênhơnvàngủngoàitrờiđểchocácvìsaoởtrêncaocóthểtỏaraánhsángvàonhữnggiấcmơcủabạn.

•Bạncóthểnằmmơvềmộtloàivật.Khitỉnhdậy,bạnhãytheođuốiloàivậtđótrongtrítưởngtượng.LoàivậtthườngxuấthiệntrongnhữnggiấcmơđểbáochochúngtanhữngconđườngvượtngoàicáiTôi.

•Nhữngbàithơthườngchảytuôntừnhữngthứđịnhsẵnbíầncủađờisống.Hãynuôidưỡngtâmhồnbạnbằngviệcđọc thơvàviết thơ, lắngngheâmnhạc,ngắmnhìnhộihoạ,vẽ tranhhoặcnặnkhắctượng,vàdammêbấtcứmônnghệthuậtnàogiúpnuôidưỡngtâmhồncủabạn.Hãylàmtấtcảđiềunàyngoàitrờimỗikhicóthể.

Bạnhãymởlòngđểnhậnthứcrằngthiênnhiênluônluôntươngthôngvớibạn.Hãyngắmcảnhvậttựnhiênvàlắngnghenhữngthôngđiệpmàbạncóthểcảmnhận.Nguyệnsaotôithựchànhtừáitrongmọigiao tiếpcủa tôi,vànguyện saonhữngkẻcó lònghận thùđượcgiải thoátkhỏi sợhãiđề tìnhthươngbiếnthànhtấtcảnhữnggìhọbiếthoặcbàyra.

CHƯƠNG8:ĐÓNNHẬNCẢMXÚC

Hãynóilênđiềugìtacảmthấy,khôngphảiđiềugìchúngtanênthốtra.

-WILLIAMSHAKESPEARE,KingLear

CHÚNGTACÓTHỂbịxôđẩyvàđènghiếnbởinhữngáplựccủađờisốnghoặcchúngtacóthểtrởthànhnhữngnhânchứngcôngbằngvàtinhnhanhcủacácáplựcnàyvàrồichọnraviệctốtđẹpnhấtkếtiếpđểlàm.Chúngtalànhânchứngchonhữngcảmxúcvànhữngphảnứngcủamìnhcónghĩalàchúngtakhôngbịmắcmứuvàochúng,khôngcoichúngquáthiếtthânhoặcquánghiêmtrọng,khôngbịchúngámảnhchiếmhữu,khôngbịchúnglàmtổnhại,khôngbịchúngchặnđứnghoặcthúcbách.Mụctiêutâmlinhcủachúngtakhôngphảilàđènénhoặcbuônglungcảmxúcmàlàchophépchúngtrọnvẹnđếnmứcchúngdiđộngquachúngtavàđixuốngđấtnày,tứclà,đượcgiảiquyết-hoặccòntrởvềvớiđất,nhưmộtmaichúngtasẽvề.

Khi chúng ta sống đời sống vớimột sự chấp nhận vô điều kiện là chúng ta phát triển sự thư thái.Nhữngngườigiàucảmxúckhankiệtcảvềtâmlívàtâmlinhđềuxúcđộngtrướcnhữnggìxảyravớihọvàvớingườikhác.Họbịtácđộngbởicácbiếncố.Họcảmthụmộtcáchsâuxavàhọbàytỏnóra.Họkhôngphảibấtđộnghoặckhổhạnhkhắckỉvềnhữnggìkẻkháclàmhoặcvềnhữnggìxảyra.

Cátính,chiềusâu,vàtừbibừngnởtrongchúngtabởivìchúngtacóthểbịtácđộngbởinhữnggìxảyđếnvớichúngta.Nhưngnhữngbiếncốkhôngnhấtthiếtphảixâmlấnđờisốngchúngtabằngnhữngcungcáchnguyhiểm:

Khicácbiếncốtácđộng,mộtngười Khicácbiếncốxâmlấn,mộtngười•Cảmthụcảmxúcmộtcáchantoàn

vàvữngtâm.•Bịtrànngậpbởicảmxúc,cảmthấybát

anvàtổnhại.•Điquatrảinghiệmmộtcáchcóý

thứcvàđồngthờitìmkiếmsựhỗtrợlànhmạnh.

•Sửdụngthuốchoặcmộtthứnghiệnngậpnàođóđểtrốntránhthựctại.

•Ghinhậnrằnggiấcngủvàsựngonmiệngbịảnhhưởngmộtcáchtươngđối.

•Ghinhậnrằnggiấcngủvàsựngonmiệngbịảnhhưởngnghiêmtrọng.

•Đápứng,xửlívàtìmhướnggiảiquyết.

•Mắckẹttrongnhữngýtưởngngõcụtámảnhvàtiếptụccảmnhậnsựnhồiđậpcủacácbiếncố

•Cảmthấybuồnchánnhưngởmứcđộthíchnghivớitìnhthế. •Bịuuấthoặcrơivàotuyệtvọng.

•Duytrìsứckhoẻthểchất. •Đểsứckhoẻthểchấtbịtổnhại.

NHỮNGQUÀTẶNGCỦATỰNHIÊN

Cảmxúclànhữngphảnứngcủathânthểvốnlànhữngnềnđượcthiếtkếsẵnlànhmạnhđểđốiphóvớinhữngchấnđộngcủacuộcsống.Cảmxúccủachúngtalànhữngphươngtiệnlànhmạnhmàtựnhiênđãbantặngchúngtađểchochúngtacảmhứnggiảiquyếtcácvấnđề,sángtạonhữnggiảiphápmới.Nóicáchkhác,thiênnhiênlàmchúngtacócảmxúcđểchúngtacóthểtiếnhoá.

Giápmặtvớibấtcứthứđịnhsẵnnàocủađờisống,tôicóthểhỏi:“Làmsaođiềunàycóthểgiúptôităngtrưởng?”Tuynhiên,tôilàmđiềunàytrongkhungcảnhcủanhữngcảmxúcthíchhợpvớihoàncảnh.Chẳnghạn,nếumấtmátxảyra,tôitiếcthươngvàcảmthấybuồntrướckhitôihỏicáchthứcđểtôicóthểtăngtrườngnhờnó.Gặpgỡmộtthứđịnhsẵnvớimộtmốiquantâmtứcthờilàlàmcáchnàotôicóthểhọcđượctừkinhnghiệmcủatôihoặctrưởngthànhtừnólàmộtviệclàmhấptấp.Đólàmộtdạngthứctừchốimộttráinghiệmtrọnvẹn.

Sựchấpnhậnsángsuốtsẽlà:“Làmsaotôicóthểtrảiquađiềunàyvớicặpmắtrộngmở?Làmsaotôicóthểtrảiquađiềunàyvớitoànbộcảmxúccủatôi?Rồitôisẽởtrongvịtrítốtnhấtđểtrưởngthànhtừnhữngbiếncốấy.”Đâylàsựchấpnhậnđikèmvớichúngtatừlúcchàođời.Nókhôngbịđiềukiệnhoábởinhữngkhuônsáogiànuahoặcnhữngphântíchchủquan.

Mỗithứđịnhsẵncủađờisốngđềukhêugợicảmxúc.Buồnđaulàđápứngthíchhợpchomấtmát,đólàdạngthứccủasựchấpnhậnkhigiápmặtvớisựmấtmát.Nóchophépchúngtacámnhậntrọnvẹntrọnglựccủanỗibuồnvềsựkếtthúc,nỗigiậntrướcmấtmátvànỗisợrằngchúngtasẽkhôngbaogiờtìmthấyđượcmộtsựthaythếthíchnghi.Bấtcứcảmxúcnàomàchúngtabiểulộtrọnvẹncũngcóthểkếtnốivớinhữngcảmxúckhác.Chẳnghạn,nỗibuồncóthểdẫnchúngtatớigiậndữ,giậndữtớisợhãivàsaucùngtớiniềmvuigiảithoát.Nghịchlíởđâylàkhichúngtadịudàngvàniềmnởômlấynỗisợthìchúngtathôibámchắcvàonó.

Chẳnghạn,chồngbạnrađivớicôbạnthânthiếtnhấtcủabạn.Banđầu,bạnsẽnónggiậnvìsựphảnbộicủacảhaingười,sauđóbạnghinhậnmộtnỗisợsơnguyênkhởilên.Bạnlorằngbạnkhôngbaogiờthoátkhỏinỗibuồnđauvàámảnhvềnhữnggìđãxảyđếnvớibạn.Bạnerằngsẽchẳngbaogiờcóthểtìmthấyđượcmộtngườibạnđờiđángtincậy.Bạntiếnhànhviệctrịliệubảnthân;bạnbỏquamọitrảđũavàthựchànhtừái.Dầndàbạnítbịámảnhhơn,ítbuồnhơn,ítgiậnhơn,ítsợhơn.Bạnhãnhdiệnvềcungcáchbạnđãtrảiquatấtcảthứđóvàcómộtcảmthứchânhoanvềgiảiphóngvàmộtcuộcđờimớimởrachobạn.Mộtđêmkia,bạnmỉmcườinhớlạimộtcâutừtrongtruyệnOmoocủaHermanMelville,mộtcuốnsáchbạnđãđọcthờitrunghọcvàchưahềnghĩđếnnómãitớibâygiờ:“Vàogiữatrưa,hònđảođãchìmxuốngđườngchântrời;vàtấtcảtrướcchúngtôilàTháiBìnhDươngbaola.”Bạntrầmngâmvềcáchcâunàyđãđượclưutrữtrongbộnhớcủabạnchođếnkhibạncầnđếnnó,vàsaucùngbạnnhìnthấyrằngtấtcảnhữngthứđịnhsẵncủađờibạnmớiđâyđềulàhồngân.

Nhiềungười trongchúngtađãsốngbaonhiêunămtrongnhữngcáiTôiđượcbảovệcủachúngta,nhữngcănchòiộpẹp.Đólàbởichúngtasợhãinhữngcảmxúccủachínhmình.Đôikhichúngtabiếtrằngchúngtađangcảmthấymộtđiềugìđónhưngchúngtakhôngthểgọitên.Khibuôngbỏnhữngnơiantrúcủatrừutượngvàlítrí,chúngtacònchàođónnhữngcảmxúcbằngmộtsựchấpnhậnvôđiềukiện.Chúngtalàmđiềunàyđểnhữngcảmxúcdiễntiếntrọnvẹntrongchúngtakhôngbịchặnngang.

Thânthểcủachúngtabiếtcáchlàmđiềunàybởicảmxúcmangtínhthểchất.Mộtthânthểlànhmạnhthựcsựtrởthànhmộtsứcmạnhhỗtrợgiúpchúngtadễdàngbộclộnhữngcảmxúccủachúngtamộtcáchantoànvàhữuhiệu.

ĐỂCẢMXÚCTRỞNÊNANTOÀN

Chúngtasẽchỉbộclộcảmxúccủamìnhnếuchúngtacảmthấyđủantoàn.Đólàmộtcơchếbảovệlànhmạnh.BốncảmxúcchủchốtcủachúngtalàBuồn,Giận,SợvàVuimừng.Đâylànhữngcảmxúcnềntảnglàmcơsởchophầnlớnsuynghĩ,lờinóivàhànhđộngcủachúngta.

Cảmxúccóthểđượcđánhgiánhưnhữngnềnkĩthuậtđượcthiếtkếsẵntrongbảnthânchúngtađểđốiphóvớinhữngsựkiệncủacuộcsống.Mỗithứđịnhsẵngợiramộthoặcnhiềuhơnnhữngcảmxúccơbảnnày.Nhữngthayđổivàkếtthúclàmchobuồnđautrởthànhmộtphầncủađờisống.Nhữngsự

thayđổivàkếtthúcđượcxửlívàchấpthuậnbằngkinhnghiệmcủabuồnđau.Nóicáchkhác,buồnđaugiúpchúngtabuôngxảvàtiếptụcđitới,giốngnhưmọicảmxúc.Chúngtatrởnênbuồnđaubởivìcómộtthứđịnhsẵnlàbiếnđổivàkếtthúc.

Sựthựcrằngsựviệckhôngluônluôndiễnratheokếhoạchcóthểkhơidậytrongchúngtasựgiậndữvànỗisợhãikhichúngtanhậnthứcđượcrằngnhữngbiếncốđedoạcóthểgiángxuốngchúngta.

Khôngthểtiênđoánnhữngbiếncốcuộcđờiđượcxoaysởvàgiảiquyếtbằngcảmxúcgiậndữvàsợhãi.Đólàcáchchúngtatiếptụctăngtrưởngthayvìbịchiphối.

Sựthựcrằngcuộcđờikhôngluônluôncôngbằngchắcchắnlàmchosựgiậndữlàthíchhợp;giậndữlàsựbấtmãnvềbấtcông.Giậndữđưatớihànhđộngđểđemlạicônglívàđiềunàygiúpchúngtađitớibằngnhữngcungcáchcanđảm.Đauđớnlàthànhphầncủađờisốnggợirabithươngvàviệctìmkiếmchữatrị.Khôngcóđauđớnchúngtakhôngbaogiờcóthểtiếnsâuvàocảmxúcvànhữngquyềnnăngbêntrongchúngtavềsựtáisinhnày.Vàthứđịnhsẵnrằngngườitakhôngluônluôntrungthànhgợirabithương,trưởngthànhvàthathứ.Thứgìđịnhsẵnthìluônluônlàmộtquàtặng.

Đờisốngcũngbaogồmlạcthúvàthoảmãn.Đâycũnglàmộtthứđịnhsẵnchủchốt,nhưnglàmộtthứítkhigâyrachochúngtabấtcứvấnđềgì.Sựcaohứngkhởidậyvàlàcungcáchcủathânthểđểnóivângvớiniềmvuisống.

Chúngtasinhravớimộttiềmnăngtrọnvẹnđểtrảiquavàbiểulộmọicảmxúccủamình.Nhưngđếtrởnênđượckíchhoạtvàsẵnsàngtiệndụng,cảmxúcphảiđượcantoàntừlúckhởiđisớmtrongcuộcđờitiếpdiễnvềsau.Điềunàyxảyrakhinhữngcảmxúccủachúngtađượcchiếutrongtấmgươnglàchamẹtừlúcchúngtacònthơấuvàkhinhữngkẻkháctrongdòngđờicũnglàmgươngsoichiếuchochúngta.Soichiếucónghĩalàmộtcảmxúcđượcđónchàovớisựchútâm,chấpnhận,hânthường,thươngyêuvàchophép.

Soichiếutrongthờithơấuvàtrongsựthânmậttrưởngthànhkhiếnchongườitacóthểcảmthấyđủantoànđểkhóckhibuồnđau,lêncaogiọngkhigiậndữ,runlênkhisợhãihoặccườitokhivuimừng.Nóicáchkhác,gửinhữngcảmxúccủachúngtađượcchínhthứchoá, tônquývàchàođón.Chúngkhônggặpsựkhinhmiệt,nhụcnhãhoặcđedoạ.Chúngkhôngbịcấmkị,phánđoán,cườichêhoặctrừngphạt.Chúngtakhôngđượcngườikhácbáochobiếtlàchúngtaphảinêncảmxúcnhưthếnàovàchúngtacũngkhôngđượcchỉchohayrằngchúngtakhôngcảmthấynhữnggìchúngtabiếtlàmìnhđangcảmthấy.

Nhữngcảmxúcđượcsoichiếu trong thời thơấuđượcdễdàngbiểu lộvàcũngdễdàngđượcchấpnhận.Soichiếutrangbịchochúngtađểđivàothânmật,làsựchovànhậncảmxúc.

Trongđờisốngtrưởngthành,cũngnhưthờithơấu,chúngtacảmthấynhucầuđượcthươngyêu.

Nhưngchúngtacóthểtrởthànhkẻvòivĩnhnếuchúngtađòihỏinhiềuhơnmứckẻkháccóthểcho.Nếutôiđangmuốnđượcômấpvàngườibạntìnhcủatôikhôngthểtớingaytrongkhoảnhkhắcnày,cóhaibướcđitôicóthểđảmnhận:mộtlàtôiphảichấpnhậnthựctại:“Tôikhôngthểcóđượcđiềutôimuốnngaybâygiờ.”Hailàtôiởlạivớichínhmình.Điềunàycónghĩalàtôiởlạinơitôiđangởlà,chỉđơngiảntrảinghiệmnhucầukiamàkhôngtoantínhđểthoảmãnhoặcchạytrốnnó.Tôikhôngnhiếcmócngườiyêuhayuốngrượu.Tôiđểchomìnhcảmnhậnnhữnggìtôiđangcảmthấyvàcũngkhôngcóngaycảtoantínhđểhiểunó.Lúcđómộtchuyểnbiếnkìdiệuvànghịchlícóthểxảyra:Việctôivuilòngởvớicảmxúccủachínhmìnhtrởthànhtươngđươngvớiviệcđượcômấpthươngyêu.Mộtsựchấpnhậnvôđiềukiệnvớithựctạimởrộngconđườngtìmthấythoảmãncủatôi.

TÌNHTHƯƠNGGIẢITHOÁT

Hầuhếtchúngtanghĩvềtìnhthươngnhưmộtcảmxúc,nhưngtìnhthươngkhônghẳnlàmộtcảmxúc.Tìnhthươnglàmộtkhungcảnhchosựchútâm,tiếpnhận,trântrọng,thươngyêuvàchophép.Tìnhthươnglàmộtthứđịnhsẵntrongnộitâmvềthiệnchí.ThánhThomasAquinasđịnhnghĩatìnhthươngnhưlà“muốnnhữngđiềutốtxảyra”.Tìnhthươnglàbảnchấtcủatựthânchânthựcvàsâuthẳmnhấtcủa chúng ta. Trạng thái bẩm sinh này được biếu lộ và trở thành có thực trong những cung cáchchuyênbiệtvàvàonhữnglúcchuyênbiệt.Nhưnhàthơw.

H.Audennói:“Đừngbảotôilàbạnsẽyêutôimãimãi.HãybảotôilàbạnsẽyêutôichiềuthứNăm,lúcbốngiờ!”Khicảmxúccủachúngtaxảyramộtcáchantoàntrongthờithơấuvàbâygiờxảyratrongkhungcảnhcủatìnhthươngyêu,chúngtacảmthấydễdàngbộclộcảmxúcmàkhônghềlúngtúng.Chúngtabàytỏnỗibuồnbằngnướcmắt,vàmộttâmtháiủê.Chúngtabàytỏsựgiậndữmộtcáchkhôngbạođộngnhưng tuy thếvẫnmạnhmẽ.Chúng tabày tỏnỗi sợhãi khôngnhụcnhãvàkhôngquỵluỵ.Chúngtabàytỏsựcaohứngmộtcáchungdungthưthái.

Thêmnữa,chúngtakhôngsửdụngbấtcứcảmxúcnàocủachúngtanhưnhữngmánhkhoé,bùaphép,thủđoạnhoặcchiếnlượcđểthaotúngkẻkhác.Tấtcảbốncảmxúcchủchốtcủachúngtađềumangtínhtíchcực:chúnggiúptamởphơithànhngười.Khôngcảmxúcnàomangtínhtiêucựchoặckhôngthíchđáng.Cáitiêucựcxảyrakhichúngtađènénmộtcảmxúchoặcbịmộtcảmxúcchiếmhữuámảnh.Mộtsốcảmxúclàmchúngtađauđớntrừphichúngtachophépchúngdichuyểnquachúngtavàkhichúngtatakhôngcònsợchúng.Tựoántráchvàthiếukiênnhẫnvớibảnthânlànhữngtênlưumanhkhiếnchonhữngcảmxúcsợhãivàđaubuồntrởnênnhứcnhốihơnmứccầnthiết.

Phầnlớnchúngtachưatừngthửngồitrongvàquamộttrảinghiệmvềcảmxúc.Chúngtakhôngđủtincậybảnthânđểnhữngcảmxúcđượcbộclộđầyđủ.Vậynênchúngtakhôngbaogiờnhậnrarằngmộtcảmxúckhôngđếnnỗigaygonhưchúng ta tường.Chúng tabỏ lỡcảmgiác thư tháikhichúng tabuôngthảthayvìkềmchế.Bảnthâncảmxúccũngcóthểkếthợpvớisợhãivàmộtcảmthứcvềsựvônăng.Chúngtasợmấttìnhthươnghoặcsựtánđồngnếuchúngtabàytòcảmxúccủamình.Mộtsốngườitrongchúngtađãđượcdạydỗrằngcảmxúclàphiềnnhiễu,bấtlịchsựhoặcthôthiển.Nhữngnhậnđịnhđótớitừthếgiớicủasựsợhãi,khôngphảitừthếgiớicủatựdongônluận,lànơicảmxúcthựcsựhiệnhữu.

Cảmxúckhônghềlàmtổnhạichúngta,chỉcónhữnglúcchúngkhônglàmtahàilòng.Chúngtachịuthêmmộttầngđauđớnkhitinrằngchúngtasaiquấytrongcảmxúc.Thếrồichúngtađánhđồngcảmxúcấyvớitộilỗi.Chẳnghạn,chúngtakhôngthíchcảmgiácghentuôngvàchúngtakhiếnnótệhơnbằngcáchtựnhiếcmócbảnthânkhinhậnthấycảmgiácđó.

Nhữngcảmxúccóthểlànhữngcỗmáythờigian.Chúngcóthểđưachúngtatrởlạithờithơấu.

Chúngtasợbịbỏrơibởivìkhinóxảyra,chúngtacảmthấykhôngcóquyềnnăngđểthayđổinónhưkhichúngtacònlàcontrẻ.Đốivớimộtsốngườitrongchúngta,phảichăngtuổitrưởngthànhđếnkhichúngtangàycàngnắmđượcquyềnkiểmsoátđểsaochochúngtasẽkhôngbaogiờcảmthấybấtlựcnhư thếmột lầnnữa?Khi aiđóchốibỏchúng ta, chúng ta có thểquáđaubuồnđếnnỗi cảm thấyhoangtoàng,côđơnvàmấtmát.Lúcđó,chúngtacóthểcảmthấyhệtnhưkhichamẹchúngtaquayđikhôngnhìnchúngtahoặckhibạnbèbỏrơichúngta.Mộtcảmthứctuyệtvọngvàbátlực(thựcchấtlàmột) làmanhmốichosựkếtnốivớiquákhứcủachúngta,hoàcùngcảmthứcbị tổn thươngtừnhữngmũitêncủaquákhứvẫncònbayquanhữngkhungtrờicủahiệntại.

Kẻkhácchỉcóthểlàchấtxúctácchứkhônglànguyênnhânchocảmxúccủachúngta.Kinhnghiệmvềmộtcảmxúcgiốngnhưchàhaiviênđávớinhau.Mộtviênđátáchrờikhôngbaogiờcóthểtạonênlửa.Haingườihoặcmộtngườivàmộtsựkiệntươngtácvớinhaumớicóthểbậtlênmộttiacảmxúc.

NỖISỢKIỀMCHẾCHÚNGTA

Sợhãilàđịchthủchếtngườivàquyếtliệtcủanănglượngsốngđộngtrongchúngta.Sợhãiđànápsựứngphócủachúngtatrướcthửtháchmàchúngtagiápmặt.Chúngtahãychỉđốithoạivớimốinguyhiếmvàcảmthứcthiếutựtincủachúngtakhiđươngđầuvớinó.Khisợhãi,chúngtahãyluyệntậpbằngcáchtựhỏimình:

“Tađangsợchuyệngì?”,rồichophépnỗisợđiqua.Cảmxúclàcungcáchđónchàovàchophépnỗisợđếnvớichúngta.

Sợhãilàmộtphầnbảnchấtcủachúngta,nóphảiđượccảmthấyvàbuôngxả.Sợhãicảmthấynhưthếnàokhinóchiếmhữuchúngtathayvìđiquachúngta,nhưlẽranóphảithế?Nódồnnhậptrongthânthể,tráitimvàtríóccủachúngta.Nótànkhốcvàtrànlan,khướctừtuântheonhữngquyluậtcủacuộcchơi.Sợhãibiếtđiểmyếucủachúngtavàtấncôngchúngtakhichúngtasuysụp.Sợhãicưỡngbáchchúngtalàmnhữngchọnlựabátcẩnvàrồicườinhạochúngtalàhấptấp.Nógiếthaingườibạntốtnhấtcủachúngta:sựtincậyvàobảnthânchúngtavàsựtincậyvàođiềukhảdĩcóthểxảyra.

Nhữnghivọngtốtđẹpnhấtcủachúngtalàsựgandạvàhồngân,nhữngthứphòngvệduynhấtmàsợhãikhôngthểđánhbại.Trongkhungcảnhnày,sựgandạđòihỏichúngtaphải:

Thúnhậnrằngchúngtasợhãi.

Chophépcảmxúcsợhãiđượctrảinghiệmtrọnvẹn.Hànhđộngsaochochúngtakhôngbịchặnđứnghoặcthúcđầybởisợhãi.

Làmsaochúngtathừanhậnhồngântrongkhungcảnhnày?KhởiđầusựthựchànhbằngcáchxinhỗtrợtừmộtquyềnnăngcaocảhơncáiTôivàkếtthúcbằngsựtạân.

Cảbốncảmxúcchủyếucủachúngtađềulàbốnlốiđểchúngtađivàonănglượngsốngđộng.Sợhãilàmphântánnănglượngsốngđộngtrongchúngta.Nhiềungườitrongchúngtaluyệntậpyogavàsửdụngnhữngliệuphápkhácđểlàmcùntrơsựtiếpcậncủachúngtavớicảmxúctươirói.Đằngsaucôngcuộcnhứcnhốinàycóthểlàmộtnhucầumuốnnắmquyềnkiểmsoátvàmộtnỗisợvềcảmxúccủachúngta.Chúngtasợcảmxúcbởivìchúngtatựhỏikhôngbiếtchúngtacóthểdậptắtchúnghaykhôngkhichúngtamuốnnắmđượcquyềnkiểmsoátchúng.Chúngtasợcảmxúcbởivìđôilúcchúngkhôngxinhxắn.Chúngtasợcảmxúcbởivìchúngcóthểdẫnđếnsựđổvỡ,vàchúngtakhôngthểxửlíkhảtínhđó,vậynênchúngtaluônmongmỏinắmquyềnkiểmsoát.Chúngtacóthểsợbuồnđaubởivìchúngtakhôngmuốngiápmặtvớibithương.Khichúngtabithương,cắnchặtmôitrêndườngnhưlàcanđảmhơnkhócoàtrướcmặtmọingười.Chúngtathuyếtphụcmìnhrakhỏibithươngvàđánhmấtsựliênkếtvớibuồnđauvốnlàthứtạochochúngtathànhnhữngconngườigâycảmđộngvàcósứcthuhútbiếtbao.Mỉamaithay,cảmgiácthưtháinhấtlàkếtquảcủaviệccảmthụtrọnvẹnnỗibuồnđaucủachúngta,ghinhậnrằngchúngtađãsốngsótquanó,vàmởravớitìnhthươngmàkẻkhácsẽcảmthấyđốivớichúngta,vớitấtcảsựgầngũinhờđó.Khichúngtabàytỏcảmxúc,chúngtađượcnhữngkẻyêuthươngchúngtaômchoànglấychúngtatrongnhữngcảmxúcđóhoặcbắtđầuthươngyêuchúngtangaytrongkhoảnhkhắcấy,phảichăngđâylàđiềumàchúngtađãsợhãilâuđếnnhưthế?

Chúngtacó thểcảmthấysợhãinỗigiậndữcủakẻkhácbởisựkếthợpcủanóvớibạođộnghoặcnguyhiếm.Nguyhiếmlớnnhấtcóthểlàcảmthứcvềmộtsựmấtliênkếtvớiconngườiđanggiậndữvớichúngta:“Hắntađiên,bởivậynênhắnsẽbỏtôi.”Chúngtacóthểsợviệcbiểulộnỗigiậndữcủachínhchúngtabởivìchúngtakhôngmuốnđánhmấtsựtánđồngcủakẻkhác.Chúngtasợnói“Phù!”saukhibịtổnthươngbởivìđiềuđócóthểcắtđứtsựkếtnốicủachúngtavớimộtngườikhác.Khichúngtabịkhơinỗigiận,dườngnhưchúngtatrưởngthànhhơnkhi“nóirachotangiận”hơnlàbàytỏcảmxúcgiậndữ.Đằngsaunỗisợsựgiậndữlànỗisợkhẳngđịnhbảnthânvànỗisợbàytỏsựdễbịthươngtốncủachúngtatrướchànhvicủakẻkhác.Nỗisợsựgiậndữngăncảnchúngtabộclộnhữngnhucầu,giátrị,mongmuốnvàtiềmnăngsâuxanhấtcủachúngta,vốnlànhữngthànhphầncủatự

thânđíchthực,lànhữngbướctrênconđườngtiếnhoácủachúngta.Làmsaovậnmệnhcủachúngtacóthểmởphơikhiphầntốtđẹpnhấtcủachúngtalạiphảibịchegiấu?

Tệnhấttấtcả,chúngtacònsợngaycảnỗisợnữa.Chúngtaxấuhổkhingườikhácthấychúngtasợ.Chúngtalầmlẫnsợhãivớihènnháthoặcbấttoàn.Việcsợnỗisợcóthểkhiếnchúngtaloliệuquánhiều và quá cẩn trọng đến nỗi chúng ta không bao giờ sống được cuộc đời chúng tamuốn sống.Chúngtalănđitrongnhữngvỏtrứngthayvìphávỡvỏtrứngđểchuira.

Chúngtacóthểsợsựcaohứng.Chúngtacóthểkhôngtincậyniềmvuivàsựtựphát.Chúngtasợcóthểxemrangớngẩnnếuthìnhlìnhnhảymúa.Khichúngtacaohứng,tườngchừngnhưgiữvẻthảnnhiênlàtrưởngthànhhơnviệcphôbàysựkíchđộngtoàndiệnmàchúngtacảmthấy.Chúngtasợmấtkiểmsoát,sợcáibảntínhloàivậtcủachúngta.Tựdocảmxúcdẫntớisựlươngthiện:chúngtacóthểchấmdứtviệcchạytrốnhaytránhné.Chúngtacóthểlàconngườithậtcủachúngta.Chúngtacóthểxửsựmộtcáchtựphátvàtựdobiểulộcáccảmxúccủamình.Dầndàchúngtaghinhậnrằngchúngtathíchnhữnggìchúngtanóivàlàmmộtcáchtựphát,rằngchúngtahãnhdiệnvềsựlươngthiệncủamình.Chúngtađangchấpnhậnconngườithậtcủachúngta.Đâychuẩnxáclàcungcáchtínhthiệncơbảncủachúngtađượcbộclộ.

Cáithiệntrongbảntínhconngườilàởtrongsựthíchnghivàtưchấtcủanóvớihòngânvàcáithiệnđókhôngbaogiờbịmấtđi,ngaycảdophạmtội.

-THÁNHTHOMASAQUINAS

TUỔITHỌCỦAMỘTCẢMXÚC

Sợcảmxúc làmchúng tamắckẹt trongcổchai.Chúng tasợ rằngmộtcảmxúccó thểchiếmđoạtchúngtavàkhôngbaogiờdịuđi.Cảmxúc,giốngnhưmọithứkháctrongđờisống,hằngthayđổivàmangtínhvôthường.Giốngnhưlựchútvàđẩy,cảmxúclưuthôngtrênmộtđườngconghìnhchuông.Chúngtakhôngcầnphảisợrằngsựgiậndữsẽmãikéodàinếuchúngtabàytỏgiậndữ.Tấtcảnhữnggìchúngtaphảilàmlàhoànhậpvớinó.Chúngtakhôngthểghìmmộtcảmxúcgiậndữ,chúngtachỉghìmđượcnhữngphánđoán,nhữngmongướctrảđũa,tráchcứvànhữngtâmtrạngkhácmàchúngtagắnvớicơngiận.

Sauđâylàcungcáchchukìmộttrảinghiệmcảmxúctrọnvẹnlưuthôngquachúngta:

Mộtkíchthíchdẫnkhởimộtcảmxúc-bàytỏcảmxúc-sựhạnhiệt-mộtsựcởimởthưtháicóthểkếtiếpkhichúngtatiếptụcvớiđờisống-sẵnsàngchokíchthíchkếtiếpvàkhởisựtrởlại.

Mộtsựchấpnhậntỉnhthứcvớinhữngcảmxúccủachúngtacónghĩalàchúngtađơngiảnchophépchúngxảyravàghinhậnviệcbảnthânchúngtacảmnhậnđượcchúng.Chúngtakhôngsavàoviệctrởthànhmồichonhữngnguyhiểmcủasựquyếnluyếnhoặckhôngưathích.Nhữngcảmxúccóthậtgiúpchúngtalàmviệcnàybởivìchúngmuốntớivàchúngmuốnđi.Chúngtacóthểdừnglạibấtcứkhinàonếuchúngtaưathíchmộtsựtrảinghiệmkhôngtrọnvẹn.Chẳnghạn:

•Chúngtacóthểngắtngangsựdẫnkhởimộtcảmxúcbằngcáchlítríhoánhữnggìđãxảyrahoặccắtnghĩanó,biệngiảinóhoặcthậmchíkhôngchịughinhậnnó.

•Chúngtacóthểngắtngangsựbiểulộcảmxúcbằngcáchđơngiảngặpnóhoặcđiquátầmkiểmsoáttớimứcnókhôngcònlàmộtcảmxúcmàlàmộttròkịchdiễn.

•Chúngtacóthểghìmchặtmộtnỗiuấtứcvẫncònâmỉ,khiếnnótrởthànhsựcăngthẳng,uuấtthayvìđượcgiảiquyết.“Côtaluônluônsợ”cóthểmangnghĩa“Côtachưatừngbiếulộnỗisợhãithậtsựcủacôra”.

Ởbấtkìthờiđiểmnào,chúngtacóthểquayravớirượu,matuý,nhưnhữngcungcáchlàmcùntrơchukìđờisốngcủanhữngcảmxúccủachúngta.

Sauđâylàmộtthídụvềtiếntrìnhkhichúngtachophéptrọnvẹnmộtcảmxúc:Cóaiđócốýlàmtổnthươngchúngta.Đâylàsựkíchthích.Chúngtabịdẫnkhởitớigiậndữvàcảmthấybịtổnthương,mộtdạngthứccủađaubuồn.Chúngtabàytỏnỗigiậndữmàkhônghềphẫnhậnvàsựbuồnđaucủachúng tamà không hề xấu hổ.Chúng ta ghi nhận những cảmxúc giảm thiểu, và chẳngmấy chốcchúngtatiếptụcvớiđờisốngcủamình.Chúngtalàmtấtcảđiềunàychodùngườikiaphảnứngrasaovàchúngtakhôngtoantínhtrảđũalạihọ.Đólàlòngtừái.

Điềuquantrọngphảilưuýlàhiếmkhinàochỉcóđơnđộcmộtcảmxúckhởilêntrongchúngtavàomỗithờiđiểm.Nhữngcảmxúclànhữngâmđiệu,vàchúngkếtthànhnhữngchuỗiphứcâm.Chẳnghạn,đaubuồnhầunhưluônluônđikèmgiậndữvàngượclại,bởivìtrongcảhaitrườnghợpcóliêncantớibithương.Chúngtađaubuồnvìmộtsựmấtmátnàođó.Chúngtabấtmãnvàgiậndữbởivìsựmấtmátđicùngvớimộtnỗibấtcôngđượcnhậnbiết.

Mộtsốcảmxúc,chẳnghạn,nhữngcảmxúckếthợpvớinỗibithươngvềmộtsựmấtmátnặngnề,cóthểchẳngbaogiờdẫntớisựgiảiquyếttrọnvẹn.Cómộtâmđiệuvềsựkhônnguôitrongmộtnỗibithươngnàođóbấtkểchúngtacóthankhócđếnđâuhoặcnhữngkẻquantâmtớichúngtacósoichiếuchúng tađến thếnào.Chúng tacó thểchấpnhậnsự thật rằngmộtsố trảinghiệmcủachúng tamãikhôngđượcgiảiquyếthoặcchấmdứt.Điềunàykhôngphảibởivìchúngtabấttoànmàbởivìthựctạiđôikhicứbướngbỉnhnhưthế.Cómộtsốđaunhứckhôngbaogiờthuyêngiảmtrọnvẹn.CólẽđâylàđiềumàĐứcPhậtmuốnnóitớiquachânlýcaoquýthứnhất,tínhđạiđồngvàsựkhôngthểtiệttrừcủasựbấtmãn.

Mộtconngườitỉnhthứcvềmặttâmlinhưađicùngvớidòngluânchuyểncủacácbiếncốđầytínhcảmxúc.Lờikhuyênxưađểantoàntrongmộtcơnđộngđấtlàngồitrongkhungcửadựalưngchắcvàomộtcạnhvàghìchặtbànchânvàocạnhbênkia.Nhưngđâycốtyếulàchốngtrảcáituỳthíchxảyranênlờikhuyênmớilàcuốntrònnhưquảbóngvàlăncùngvớinó.

Chukìtựnhiêncủamộtxúcđộngcũnggiúpchúngtanhìnrõhơnvìsaothươngyêukhôngphảithựcsự làmột cảmxúc.Tình thươngyêu,khácvớibốncảmxúckia,khôngphải là cáigìmàchúng tachuyểnđộngqua.Nólàmộtkhungcảnhvàmộtsựdấnthântiếpdiễnđượcbàytỏtrongnhữngchọnlựa tạiđâyvàbâygiờ.Việcbày tỏ tình thươngyêubịquyhạn trong thờigianvàmang tính thôngchuyển,nhưngtìnhthươngyêutựthânluônbềnchặtvàcóthểnươngtựa.Nhữnghànhvithươngyêulàhiệnsinh,nhưngtựthântìnháilàthiếtyếu,vượtngoàinhữngtànphácủacácchukìhoặcnhữngnguycơcủamấtmát.

LÀMSAOCHÚNGTATIẾPNHẬNNHỮNGCẢMXÚCCỦAKẺKHÁC?

Đểtiếpnhậntrọnvẹnnhữngcảmxúccủakẻkhácvàgiúphọchuyểnquanhữngxúcđộngcủamình,chúngtabềnvữngcómặtvớisựchútâm,tiếpnhận,trântrọng,thươngyêuvàchophép,đồngthờikhôngmangnhữngkhuônsáo tâm trí củacáiTôi: sợhãi,quyến luyến,kiểmsoát,phánđoán, thanphiền,tráchmóc,miệtthị,hoặckiểmduyệt.Sauđâylànhữngthídụ:

•Chúngtađểkẻkháctrảinghiệmbithươngtrongcungcáchcủariênghọvớisựtôntrọngvàthờigianhọcầnđểtrảinghiệm,vớilòngtừbitrướcđauđớncủahọvàkhôngcốđiềuchỉnhhọ.

•ChúngtalắngnghenỗigiậndữcủahọvớisựchútâmsaymêvàkhôngcósựphòngvệcủacáiTôihoặcbấtcứtoantínhnàođểchứngtòhọsailầmhoặcđểtrảđũa.

•Chúngtabềnvữngcómặtnhưnhữngbạnđồnghànhtrongnỗisợcủahọ.

•Chúngtakhuyếnkhíchvàvuicùngnhữngsướngvuicủahọ.

Hầuhết chúng ta khôngbày tỏ hoặc tiếpnhận trọnvẹn các cảmxúc.Rất có thể trong thời thơ ấuchúngtađãbịcấmđoánhoặcbịchếnhạovìcónhữngcảmxúcđó.Chẳnghạn,chamẹkhôngthểchịunổicảnhchúng takhóccó thểđãcườinhạochúng tahoặccốbảochúng ta rằng“chẳngcógìphảikhóc”.Chonênbâygiờchúngtacóthể“mímchặtmôi”saochonhữngbithươngthậtsựcủachúngtakhôngđượcbiếulộra.

Chúng ta làmgìkhimộtngườibạnđangđaukhổ?Phảichăngchúng ta lập tứccốanủingườiđó?Chúngtaanủihọrằngnỗiđauđớnấykhôngquánghiêmtrọng?Bấtkìlờilẽnàocũngxâmlấnvàokinhnghiệmcủakẻkhác.Cungcáchthíchhợplàđơngiảnchỉởcùngvớihọ.Chúngtaởcùngmàkhôngphánđoánhoặckhuyênnhủhoặcdùnglờilẽanủinào.Đâylàcungcáchbiểulộsựchấpnhậntừbitrướcsựthốngkhốcủakẻkhác.Ởcùngvớicảmxúccủakẻkhácmàkhôngcótoantínhbiếnđổi,điềuchỉnhhoặcgiảmthiểucảmxúcấy.

ĐứcPhậtmỉmcườivớichúng ta,dườngnhưcũnghứahẹncũngmộtđiềuấy.Ởcùng làcách tìnhthươngyêucómặt.Nókhôngxoábỏthựctạichochúngta,chỉđikèmvớichúngtaquathựctại.Ởcùngvớithựctạicủabảnthânlàcáchđểchúngtathươngyêuchínhmình.

DÕITHEONHỮNGCẢMXÚCCỦACHÚNGTA

Hãychosầukhổlời.Bithươngkhôngnóilên

Thìthầmtráitimchởkhẳmvàkhiếnnónáttan.

-WILLIAMSHAKESPEARE,Macbeth

Tháchđốđầu tiên trongviệcbiểu lộcảmxúc làchúng taphảiđảmnhận tráchnhiệm thiết thânvềnhữnggìchúngtacảmthấy,bởivìđápứngcảmxúccủachúngtamangtínhchủquan,dựatrênnhữngniềmtinvànhucầuriêngcócủamỗichúngta.Mộthànhđộngkhôngdẫntớimộtcảmxúc,trừkhimộtniềmtincandựvào:Hànhđộnghaytácnhânkíchthíchdẫntớiniềmtinvềýnghĩacủanó,niềmtinnàydẫntớicảmxúc.Chẳnghạn,tôighentuôngbởivìngườibạnđờicủatôihìnhnhưcóquanhệmậtthiếtvớiaiđócùngchỗlàm.Đâylàmộtsựkíchthích.Mốiquanhệbạnbècủahọđedoạtôivàkhiếntôilosợ.Nhưngnỗisợnàyđãtừđâutới?Niềmtincủatôilàaiđóđangchiếmchỗcủamình.Nỗisợcủatôidựatrênniềmtinđó,khôngphảitrênmốiquanhệcủahọ.

Tháchđốthứhailàchúngtaphảibàytỏcảmxúccủamìnhtrongnhữngcungcáchkhôngđedoạhoặcxâmlấnvàotựdocủakẻkhác.Chẳnghạn,đôikhichúngtacảmthấyusầu,chúngtacóthểgọimộtngườibạnvàcốlàmngườiđócũngcảmthấyusầunữa.Nhữngngườisángsuốtsansẻcảmxúc,chứkhôngtrútcảmxúccủamìnhlênkẻkhác.Nhữngngườitrưởngthànhtìmcáchxoaysởvớicảmxúccủahọ,chứkhôngkhiếnngườikhácphảimangnhữngcảmxúcnày.Vàhọcầnsựđồngcảmtừbi,khôngphải để gây thươngxót hoặc làmkẻ khác đảm5Sự thật không thê thay đôi -DavidRichođươnghànhđộngtrảđũamàlàmộtcáchđểđượchỗtrợ.

Tháchđốthứbalàchúngtaphảiduytrìkếtnốivớikẻkhácbấtkểchúngtacóthểcảmthấynhưthếnàovềhọ:“Tôigiậnbạnnhưngvẫnthươngyêubạn.Sựcamkếtcủatôivớibạnkhôngbịgiámsútvìnỗigiậntôiđangcảmthấybâygiờ.”Nhữngcảmxúcđíchthựckhôngcầnphảitrởthànhvếtnứttrongnhữngmốiquanhệdẫntớisựthôngcảmsâusắchơn.

Mộtthựchànhhữuíchchoviệcphụchồiquyềncủachúngtađốivớicảmxúccủamìnhlàdõitheonhữnggìxảyra.Mỗixúcđộngkhởilênnhưthếnào?Điềugìxảyrakhichúngtacảmthấynóđangtới?Bằngcáchnàochúngtabàytỏhoặckhôngbàytỏnó?Phongcáchnàytừđâumàra?Nhữngcâu

hỏinàychuyếnđộngtheocảhaihướng,thămdòcảmxúccủachúngtavềkẻkhácvànhữngphảnứngcủachúngtatrướccảmxúccủakẻkháchướngvềchúngta.Ghinhậnsựthămdòmỗicảmxúccóthểtrựctiếpgắnliềnvớikhuônmẫumàchamẹđãchochúngtahoặcvớinhữngmặccảmcốthủtừlâu.

Chẳnghạn,tôiđãghinhậnrằngmỗikhiaiđómuốnnổinónghoặcbấtbìnhvớitôi,tôidùnghếtkhảnăngthuyếtphụccủamìnhđểtrấntĩnhngườiđó.Tôimỉmcười,nóinăngbiếtđiều,vàcốgắnglàmêmmọichuyện.Tôithuyếtphụcbảnthânrằngđiềunàylàtuânthủsựcamkếtcủatôivớibấtbạođộng.Nhưngtôikhôngthểbịmắclừa.Tôibiếtphongcáchxoadịunàycónỗisợđằngsaunó.Tôinhìnramộtsựkếtnốivớituổithơcủatôi,khisựgiậndữđãđượcbiểulộbằngnhữngcungcáchlấnlướt,bạođộng,vàvìvậytôitrởnênkinhhoàngvìsựnónggiận.Sựbấtlựccủatôitrongthờithơấubâygiờlàmchotôisợsựnónggiậnlànhmạnh.Tuynhiên,tôiđangcốthayđổiđếtintưởngvàobảnthânmìnhcóthểđốiphóvớiviệcbịlấnlướtbằngcáchchặnnógiữadònghoặcrakhỏitìnhthế.Tôikhôngcòncầnphảibấtlựcnữa,vàbâygiờtôicóthểchophépngườikhácgiậndữvàtrongtôivớinỗisợíthơnvànhiềutựtinhơn.Thúnhậnsợhãi,theosátcảmxúcvàhànhđộngđãgiúptôinhiều,cũngnhưphépthựchànhtừáivậy.Cómộtsựcảnhbáotrongviệcbiểulộcảmxúc,vànóliênhệđếnsựtincậy.Nếuchúngtakhôngthểtincậyrằngnhữngngườimàchúngtađangnóichuyệncóthểtiếpnhậncảmxúccủachúngtavớisựtôntrọngvàkhôngcókếhoạchsửdụngnhữngcảmxúccủachúngtađểchốnglạichúngtasaunày,thìchúngtakhôngnênbiểulộcảmxúctronglúcnày.Chúngtacóthểsansẻcảmxúccủachúngtasauđóvớingườichúngtatincậy.Thựcvậy,khimộtcảmxúckhởilên,chúngtacầnsựliênkếthơnmứcthôngthường.Đólàlídochúngtacảmthấydễbịtổnthươngkhibàytỏcảmxúcvàchúngtasợbàytỏcảmxúcđếnvậy.

Một số người đã bày tỏ với chúng ta sự chú tâm, tiếp nhận, tán thưởng, thương yêu và cho phép,nhưng đôi khi người khác sẽ không quan tâm đến chúng ta, không tiếp nhận chúng ta, không tánthưởngchúngta,khôngbàytỏthânáihướngvềchúngta,vàmộtsốngườisẽcốkiểmsoátchúngtahơnlàvinhdanhsựtựdocủachúngta.Nếuchúngtacóthểuyểnchuyếnvàlinhhoạttrongnhữngmốiquanhệcủamình,chúngtasẽghinhậncáigìthiếu,cảmthấybuồnvềnó,vàkhôngphảitrảđũa.Bađápứngnàycấuthànhmộtthựchànhtâmlinhcủasựchấpnhậnđốivớicungcáchcủakẻkhác,màkhôngphảnđốihoặctráchcứ.Khiấy,chúngtatrưởngthànhvềlòngtừbiđốivớinhữngaikhôngdễchođisựthươngyêu.

NHỮNGGÌCẢMXÚCKHÔNGLÀ

Nhữngcảmxúccủachúngtalàsựthậtcủachúngta.Chegiấuchúnghoặcchạytrốnkhỏichúnglàkhôngdámgiápmặtvớisựthậtđểgiảiphóngchínhchúngtavàkhôngdámgiápmặtvớisựtiếpxúcvốnlàmchochúngtatrởnêngắnbóvớinhau.Thêmnữa,mộtsựthaythếcáccảmxúckhôngthểthựchiệnđược.Sựthậttrongcảmxúccónghĩalàvinhdanhcáicảmxúcthíchhợpvớikinhnghiệmcủachúngta.

Nhữngcảmxúckhôngphảilànhữngniềmtin,nhữngnhucầu,nhữngcảmgiác,nhữngtrạngtháixúcđộnghaynhữngphánđoán.Chúngtasửdụngtừcảmthấyđểbaophủnhiềukhảtínhtinhtếtronggiaotiếpcủaconngười.

Phátbiểunày: Thựcsựcónghĩalà:•Tôicảmthấyđó

làứngviêntốtnhất. •Tôitinrằngđólàứngviêntốtnhất.

•Tôicảmthấythíchđượcôm. •Tôicầnđượcôm.

•Sựgầngũiđóthậtthúvị. •Sựgầngũiđómanglạinhữngcảmgiácthíchthú.

•Tôicảmthấycôđơn.

•Khicôđơntôicảmthấy...

•Tôicảmthấybạnđãphảnbộitôi.

•Tôiphánđoánvềhànhvicủabạn,hoặckhitôibịphảnbộitôicảmthấy...,hoặctôitinrằngbạnđãphảnbộitôi.

Ngônngữgiúpchúngtatìmranhữngcảmxúcthựccủamình.Nhữngtừđơngiảnnhưlàbuồn,điên,hoảng,vuicókhuynhhướngchỉthịnhữngcảmxúcnềntảng.Tuynhiên,nhiềutừdườngnhưđạidiệnchonhữngcảmxúcnhưngthựcralạikhôngphảithế.Chẳnghạn,nhữngtừsauđâyxuấthiệnđềchỉthịcảmxúcnhưngthựcralànhữngphánđoánvềcungcáchkẻkhácđãđốixửvớichúngta:bịphànbội,bịbỏrơi,bịcựtuyệt,bịthấtvọng,bịlàmnhục,bịcáchli.MỗitừtrongsốnàyđềucóýhướngámchỉaiđóđãdámlàmđiềusaiquấyvớicáiTôicủachúngta.

Mộtdựántrưởngthànhlàtìmchoracảmxúcchânthậtnúpsauniềmtin.Chẳnghạn,“Tôibuồnvìtôibịthấtvọngquáchừng”.Điềunàychuyểnđổitiêuđiểmtừcáchchúngtađãbịđốixửtớicáchchúngtacóthểbàytỏnhữngcảmxúcđíchthựccủamìnhvàdođóchịutráchnhiệmvềchúng.

Chúng ta cũng có thể nhầm lẫn cảmxúc với những trạng thái cô đơnhoặc ghen tức.Tốt hơnhết,chúng tanên thừanhậnnhữngcảmxúcđích thựcđằngsaunhững trạng tháinội tâmcủachúng ta.Thayvìnói“Tôicảmthấycôđơn”hãythửnói“Khitôicôđơn,tôicảmthấy...”Điềunàycóthểđịnhvịchúngtaởmộthoặcnhiềuhơntrongbốncảmxúccơbảnthayvìkhiếnchúngtatìmcáchchốnchạynhờrượu,matuý,dụctínhhoặcmuasắm.

Ghentuông,thựcrakhôngphảilàmộtcảmxúcmàlàmộtsựkếthợpcủabacảmxúc:giậndữ,losợ,vàđaubuồnvớinhữnghuyễntưởngcuồngvọngthêudệtchúngmộtcáchámảnh.Xácđịnhnhữngcảmxúccóthậtcủachúngtalàcáchđểchúngtađảmnhậntráchnhiệmvềtìnhhuốngcủamìnhhơnlàtrútbỏlênkẻkháchoặctìmđếncácthứnghiệnngậpđểchốnchạy.“Bâygiờtôighentuông,tôicảmthấy...”Cónhiềuthídụkhácvềcảmxúcbịlẫnlộnvớinhữngtrạngtháicủatâmtrí.“Tôicảmthấythùnghịch”thìthựcralà“Tôiđanggiậndữ”.“Tôikhôngthoáimái”cóthểlà“Tôiđanghoảngsợ”.“Tôicảm thấy tốt lành” có thể là “Tôiđangvui sướng”.Một lối thựchành tốt là dùng chữviết tắc củachúng taSAFE (Sadness/đaubuồn,Anger/giậndữ,Fear/sợhãi,Exuberance/caohứng)vàkiểmvàovớichúngtađểxemmộthaynhiềuhơncảmxúcnàođangthựcsựdiễnra.Bởivìviệcphầnđầutiênlàtaphảichânthànhvớichínhchúngta,chúngtaởtưthếtốthơnkhibiếtrằngchúngtađangthựcsựcảmthầygìđểtừđóchúngtacóthểgiảimãnhữngtrảinghiệmcủachúngtamộtcáchtinhxác.

Thùghétcóthểlẫnlộnvớinónggiận.Thùghétcónămnét:giậndữmạnhmẽ,nhucầulàmtổnthươngkẻkhác,thèmkhátbáothù,khôngthathứ,vàluônbỏrơikẻkhác.Thùghétlàsựtựvệchốnglạisựgiậndữ,bithươngvàbấtlựccủachúngta.Chúngtakhôngthểchịunổinhữngcảmxúcnàynênchúngtatrútbỏchúnglênkẻkhácnhưlàthùghét.Đólàmộtcôngcuộcnguyhiểmmàchúngtabỏlạiđằngsau.

Phảichăngđiềunàycónghĩalàkhôngcósựnónggiậncôngchính?Sựkhácbiệtgiữanónggiậnvàthùghétlànónggiậntìmcáchtháogỡmộtsựbấtcông.Thùghétlạitìmcáchhuỷdiệtkẻgâyrasựbấtcông.Nónggiậnđưaaiđóvàosựdấnthân.Nónggiậnđượcbiểulộvàrồibuôngbỏ.Thùghétkhôngbaogiờcóthểđượcthoảmãnhoặchoàntấtnhưngtrụlạilòngphẫnuất.Trongnghĩađó,thùghétlàmộtsựnónggiậnbấtlực.Thùghétlàmặttốicủamộtcánhân,chiếntranhlàmặttốicủatậpthể.Tuyệtvọnglànguồngốccủathùghétvàchiếntranh,bởivìmộthoặccảhaibênđãkhôngchọnnhữnggiáipháphoàbình.

Nhữngcảmxúctươirói,nhưgiậndữ,đếntừhệthốngcảmxúccủanãobộ.Sựhiềmkhíchhoặcganhghétnguytrangnhưnhữngcảmxúc.Thựcvậy,chúngcóchứacảmxúc,nhưngđaphầnlànhữngphôdiễnmang tínhxãhội.Cáccảmxúckhácvớinhữngphánđoán,nhữngniềmtinvànhữngphôbày

mangtínhxãhộiấy.Nhữngcảmxúcthậtsựvẫnlàbuồn,giận,sợvàmừngvui.

Hầuhếtchúngtaghinhậntrongbảnthânvàtrongkẻkháccảmxúcduynhấtcókhuynhhướngthốngtrịtrongchúngta.Nólànơinghỉngơiưathíchnhấtcủachúngta,khungcảnhkhuyếttịchcủachúngta.Chẳnghạn,mộtsốngườikhóckhiđiềugìlớnlaoxảyra;mộtsốngườinổinóngvìmộtduyêncớvớvầnnhấtnhưchiếcmũrơi;mộtsốngườitựđộngtìmrađiềugìđóđểloâu;vàmộtsốngườiluônvuicườiđểdễdàngvượtquakhókhăn.Tạicáckhoágiảng,đôikhitôiyêucầuthínhgiảnóivềcảmxúcmàhọcảmthấynhiềunhấttrongđờisốngthườngngày.Sợhãiluônlàcảmxúcđượcchọnlựathườngxuyênnhất.

BACHIỀUKÍCHCỦACẢMXÚC

Cảmxúcđồngvọngtrongthânthểchúngtavớinhữngbiếnđổivềnhịptim,mạchmáu,hơithở,sựcothắthoặctrươngnởphếquản;cothắtcơbắp,nhữngthayđổivềnhiệtđộcơthể...Cảmxúccũngcónhữngkhíacạnhvềtâmlívàtâmlinh.Trongsựbiếulộcảmxúclànhmạnh,cảbachiều-cơthể,tâmhồn,tâmtrí-đềuđượcvinhdanh.

Bàytỏcảmxúcbằngnhữngcửchỉvàbằngsựđồngvọngthânthểtrọnvẹngiúpchúngtachânthựcvớibảntínhnộitạicủakinhnghiệmchúngta.Xãhộicóthểcaumàyvềloạibiểulộcảmxúctrọnvẹn,hoặccònhaidạngnữa,nhưsựtháchđốcủatựdothiếtthânlàthiếtkếhànhvicủachúngtaphùhợpvớicáigìlàtrầntụcvàtựnhiên.Chúngtalànhữngđộngvậtcólítínhvàcảmxúcgiúpchúngtađónrướcnhữngkhuynhhướngbảnnăng,hammê,nguyênkhởicủachúngta.Chúngmởcửađểchúngtadámmạohiếmhơn,táobạohơntrongtrítưởngtượngvàhànhvi.Cólítínhlànắmsựkiểmsoátvàđiềunàycóthểkhiếnchúngtacảmthấyantoànhơn.Cảmxúcnhảymúa,lahét,đùavuicùngnhữngmạohiểmkhácbênngoàihộpsọnão,giảiphóngbảntínhtrànđầyhơncủachúngta.

Vềmặttâmlí,cảmxúcphảiđượcđạođạt,xửlívàgiảiquyết.Khichúngtatựcamkếtlàmđiềunàylàchúngtađangchọnýthức,vàđólàmộtsựchọnlựavềtiếnhoá-mụcđíchcủađờisốngchúngtavàmụctiêuphấnkhíchnhấtcủachúngta.Điềunàykiếnthiếtsựtựtrọngcủachúngta.

Chiềuhướngtâmlinhcủacảmxúcxuyênthấukhichúngtabiếtơnnguồnnănglượngsốngđộngmànhữngcảmxúccủachúngtakhởidẫn.Chúngtacũngcảmthứcmộtsựđồngnhấtgiữanănglượngthiếtthâncủachúngtavànănglượngtrongđờisốngtậpthểcủavũtrụ.Khiấychúngtanhậnthức,tronghânhoan,rằngsựsốngđộngđượccảmthụmộtcáchđộcđáocủachúngtachínhlàquyềnnăngcóthểthiêucháynhữngngôisaoxatítvàcuộnnhữnglànsónghoangdại.

Nguyệnsaotôitìmthấyantoàntrongnhữngcảmxúccủatôi,vànguyệnsaonhữngngườitôitiếpxúctìmthấynhữngđápứngcảmxúcnơitôiđếchotìnhthươngcóthểnẩynởgiữachúngtavàtrongtoànvũtrụ.

CHƯƠNG9:CHẤPNHẬNTÔILÀAI

NHỮNGTHỨĐỊNHSẴNlànhữngtìnhthếmàchúngtaphảiđốidiệnnhiềulầntrongđời.

Chúngtacóthểcoichúngnhưthôngtinhơnlànhữngkhiêukhích.Mộtsựchấpnhậnnhưthếgiúpchúngtatrưởngthành.Rồinhữngđiềukiệnsinhtồncóthểdẫnchúngtatớisựtrưởngthànhvềtâmlí,sựchínchắnvềtâmlinh,vàtâmthứchuyềnnhiệm.Nghịchlíthay,mộtsựchấpnhậnvôđiềukiệnvớiviệctalàai,vớicungcáchnhữngkẻkháclàmthếnào,vàthếgiớilàgìđặtchúngtavàovịthếtốtnhấtđểtrưởngthành.Chúngtacóthểthamdựvàosựtiếnhoácủachínhtavàhướngvềmụcđíchcủađờitatheobacách:vunbồisựlànhmạnhtâmlí,sựchínchắntâmlinh,vànhấtthểhuyềnnhiệmhoặcgiácngộtâmlinh.Đâykhôngphảilàbacấpnốitheonhaumộtcáchtuyếntính;chúngnhưmộtchỉnhthểthốngnhất.Mỗithứchỉvẹntoànkhinóbaogồmhaithứcònlại.

Trongcôngcuộctăngtrườngcánhân,chúngtangàycàngnhậnthứcrằngmộtngườichânthựclànhmạnhcũnglàngườicóđạođức.Chẳnghạn,tựtrọnglàmộtthànhquảtâmlí.Nhưngnếukhôngcósựkhiêmtốn-đứctínhcóđượctừsựtutậptâmlinhthìlòngtựtrọngchỉcònlàthứtrangtrí.Côngcuộctâmlíkhônghướngchúngtatớitâmtừái,vềsựkhướctừtrảđũahayvềsựchínhtrựctrongthươnglượngkinhdoanh.Vớinhữngđứctínhnàychúngtacầnmộtý thức tâmlinhbổ túcchocôngcuộcthựchànhtâmlí.

Mặtkhác,sựthựchànhtâmlinhkhônggiúpchúngtachữalànhnhữngvếtthươngthờithơấu.Chẳnghạn,chúngtacóthểngồithiềnđềuđặnvàthựchànhsựtỉnhthức,nhưngchúngtacóthểvẫnoánhậnchamẹđãbỏbêhoặclạmdụngchúngta,haytệhơn,chúngtacònđốixửvớikẻkhácnhưchamẹđãđốixửvớichúngta.Ngườicónhậnthứctâmlinhlàngườihọcđượccáchthừanhậnvàxửlýnhữngvướngmắccònchưađượcgiảiquyết,mặttốivàcáiTôitựmãncủamình.Thiềnđịnhkhôngđủđểứngphótấtcảchuyệnnày.Nhữngcôngcụvềtâmlíđemđếnsựtrợgiúptốitânvàcầnthiết.

Thựcvậy,sựthốngnhấtthíchhợpnhưthếhỗtrợchúngtabiếtbaotrongviệchoànthànhmụcđíchởđờicủachúngta:khoảnhkhắcgiácngộđểánhsángxuyênthấusaochomọingườicóthểtrảinghiệmtìnhthươngyêuquachúngta.Sựchấpnhậnvôđiềukiệnvàtỉnhthứcvớinhữnggìhiệnhữumởrộngtiềmnăngbatầnglớpcủachúngta:cáthể,tâmlinh,siêucáthể.Nhưvậy,mộtngườichỉnhthểlàmộtkẻtudưỡngtâmlý,dấnthânvàoviệcthựchànhtâmlinhvàchanchứamộtcámthứcnhấtthểvớivũtrụ.

VỀMẶTTÂMLÍ

ChấpnhậnsựpháttriểntâmlícáthểcủachúngtalàdấnthânvàosựtutậpcầnthiếtđểxâydựngmộtcáiTôilànhmạnhhơn,mộtcungcáchlànhmạnhhơnđểhoạtđộngtrongthếgiới.

Nếuchúngtachưasavàomộtcuộcsốngcủathùghét,tuyệtvọnghoặcoánhận,làchúngtađãsốngsótquanhữngbiếncốcủathờithơấuvàtrưởngthànhmộtcáchtoànthắng.Sựlànhmạnhtâmlílàsựkếthợpcủasuynghĩvàhànhđộngtrongmộtthếgiớigiúpchúngtatiếnhoá.Trướcnhất,nólàchìakhoáchosự tự trọngdẫn tới sựannhiênvàhạnhphúc.Tiếpđến, sự lànhmạnh tâm lí cónghĩa làchúngtaxâydựngđượcnhữngmốitươngquancóhiệuquá,trongđótấtcảmọingườiđềuthươngyêunhau.Nhưthànhphầncủasựtutậpthiếtthâncủachínhbạn,xinhãysửdụngnhữngmụcdướiđâyđểtheodõisựtiếnbộcủabạn:

•Quyếtđoántrongcưxửvớikẻkhácđểchúngtacóthểbiểulộnhữngnhucầu,giátrịvàướcmuốnsâuxanhấtcủabảnthânmàkhônggâyrasựxungđộtvớihọ.

•Hoàgiảivớinhữngbiếncốthờithơấuđểchochúngkhôngcònkiểmsoátmạnhmẽcuộcsốnghiệntạicủachúngtahoặcđiềukhiểnphongcáchcủachúngtatrongtươngquanvớikẻkhác

•Họccáchđốiphóvớisợhãi,tộilỗi,nónggiậnvànghiệnngậpđểchúngtakhôngbịđiềuđộnghoặcchặnđứngbởibấtcứthứnàotrongchúng.

•NhìnnhậnrằngcáiTôicủachúngtacóthểtrởnêntựmãnhoặctựchomìnhlàtrungtâm.

•Mộtchươngtrìnhtutậpnộitâmkhảquanmàchúngtadựavàođểxửlínhữngnhucầu,tranhchấp,đaukhổ,mấtmát,tháchđốvàraquyếtđịnh.

•Mộtsựcamkếtcóthểxửlívàgiảiquyếtnhữngvấnđềkhởilêntrongchúngtacũngnhưgiữachúngtavàkẻkhác•Mộtnhậnthứcrằngngườikhác-vàchúngta-đềucóphầnbóngtốivàcómộtchươngtrìnhđểđốiphóvớinómộtcáchsángtạo,baogồmcảviệcbồihoànkhichúngtaphạmlỗi.

•Một sựnhìn nhận rằngnhữngphảnứngmạnhmẽ của chúng ta đối với kẻ khác có thể là nhữngphóngchiếudựavàocáibóngcủachínhchúngta,cáiTôicủachúngtahoặcnhữngvướngmắccủachúngtathờithơấu.

•Mộtcảmthứctiếnhoávềsựtựtrọngvàtôntrọngkẻkhácvớitấtcảnhữngđứctínhvàthóixấudướiđủcácdạngthứccủahọ.

•Mộtkhảnăngduytrìnhữngranhgiớithiếtthânvàvẫnlàconngườiđíchthựccủachúngtatrongnhữngmốitươngquanvớikẻkhác.

•Mộtcảmthứctrựcgiáchằngtiếnhoávàđángtincậyvàmộtsựchútâmkhôngmangtínhphòngvệtớiphảnứngcủakẻkhác.

•Khảnănghoàhợpvớinhữngngườimớiđivàođờisốngcủachúngtavàthanhthảnbuôngxảchonhữngkẻlìabỏchúngta.

•Mộtsựnhìnnhậnrằngnhữngtínhchấtnàycóthểcầntớisựtrợgiúpcủacácliệupháp,cácsáchgiúppháttriểnbảnthânvàmộtsựsẵnlòngtìmtớinhữngnguồntàinguyênnày.

VỀMẶTTÂMLINH

Côngcuộctâmlívàthựchànhtâmlinhkhôngphảilàhaicôngtáctáchbiệtmàchỉlàmộtdựánđồngthờivềviệctudưỡng.Trongsựlànhmạnhtâmlí,mụcđíchcủachúngtalàhoàntấtnhữngmụctiêutrongđời, tìmrahạnhphúc thiết thân,vàvuihưởngnhữngmối tươngquanhữuhiệuvớinhữngkẻquanhta.Trongsựthựchànhtâmlinh,chúngtahướngmụcđíchcủamìnhtớihạnhphúcvàsựtiếnhoácủatoànthếgiới.Đâyđúngralàmộtviệclàmsâusắccảmthứcsốngđộngcủachúngta,nódọnchochúngtamộtsựhiệndiệnyêuthươnghơntrongthếgiới.Nhữngsựthựchànhtâmlinhlànhữngphươngtiệnthiệnxảochoviệclàmsâusắcnày.Chúngcóthểthiềnđịnh,giữtâmtừái,bàytỏlòngtintôngiáovàsốngcóđạođức.

Cuộctiếnhoásoitỏrằngcómộtđiềugìđượcthiếtkếvàobảntínhcủasựvật-mongmuốnrằngsự

sốngđượcưutiênhơnsựpháhuỷ,tìnhthươngchinhphụcthùghét.NhưGandhi[7]

nói:“Conngườichúngtasốngbằngsựtrảinghiệmcủachínhchúngta.Từđiềunày,tôiquychiếurarằngchínhquyluậtthươngyêumớingựtrịloàingười.Nóchotôiniềmvuibấtdiệtđểtiếptụccốgắngminhchứngđiềuấy.”Khichúngtaxácđịnhmộtmụcđíchnhưthếvàhợptácvớinó,tìnhthươngbừngnở;chiếntranhvàhiềmkhíchthôihuỷdiệtthếgiớichúngta.Dựántudưỡngthànhngườihoáracũnglàmột

vớidựáncủatựnhiên:liêntụcsiêuthoát.HọcgiảMirceaEliade[8]

đãviết:“Tựnhiênbiểulộmộtcáigìsiêuthoátchúngta.”Cáigìđượcsiêuthoát?ChínhlàcáiTôitựkỉtrungtâmcủachúngtabịđiềuđộngbởinỗisợhãivàlòngtham.Đâulànhữngcamkếtcủachúngtakhichúngtatrởnênnhữngconngườitiếnhoáhơnvềmặttâmlinh?Hãysửdụngnhữngmụcdướiđâyđểđánhgiáhiệuquácủaviệctutậptâmlinhđốivớiđờisốnghiệnthờicủabạn.

•Hànhđộngcóđạođứctrongmọiứngxửcủachúngtavớikẻkhác,khôngcóđộngcơlợidụnghọ.

•Bàytỏtừbivàthươngyêukhôngchỉvớinhữngaichúngtaquantâmmàtớitấtcảchúngsinh.

•Làmbạnvàchuyểnhoácáibóngtrongchúngtavàtrongkẻkhácđểlàmphongphútrítuệcủachúngta.

•Mongmỏikẻkháctìmđượcnhữngquàtặngtâmlinhmàchúngtađãkhámphávàlàmhếtsứcđểsansẻchúng,đặcbiệtbằngcáchlàmgươngchohọ.

•Đểđờitathànhcâuchuyệnkhôngchỉchocuộcthăngtiếncủachínhchúngtamàcònlàcủasựhợptáccủachúngtavớisựtiếnhoácủahànhtinh:mộtcảmthứcvềmụcđíchvàphụcvụđạiđồng.

•ThoátkhỏinhữngcôngthứccủacáiTôi,tứclà,khôngcònbịđiềuđộnghoặcchặnđứngbởisợhãi,quyếnluyến,kiểmsoáthoặckiêungạo.

•Từbỏmọiýđịnhtrảđũahoặcbạođộng,đểchochúngtathaythếnónggiậnbằngmụcđíchtốtlành.

•Vinhdanhtựdocủakẻkhácvàhoạtđộngchocônglítrênthếgiớibằngchủtrươngbấtbạođộng.

•Hìnhthànhmộtnềntảnghoặckhuônkhổmạchlạcvềgiátrịvàtiêuchuẩn,đểtừđócónhữngchọnlựachocuộcđờichúngta.

•NgàycàngtincậyrằngthếgiớivàmọisựxảyratrongđócómộtýnghĩavàmụcđíchlớnhơnviệclàmthoảmãncáiTôicủachúngta.

•Tincậyrằngmộtcáigìđó-chúngtakhôngđịnhhìnhđược-luônluônhoạtđộngđểđưachúngtavàtấtcảchúngsinhtớikhảnăngyêuthươngcaocảnhất.

•Tạơnkhivàibướcđicủachúngtatrởthànhnhữngchuyểnđổivàotâmthứccaocảhơn.

•Hànhđộngvớilòngkhiêmtốnvànhữngtiêuchuẩnđạođức.

•Luônnhậnthứcrằngchúngtakhôngthànhđạttrítuệtâmlinhmàtiếpnhậnnónhưmộthồngân-vốnluônsẵncóởkhắpmọinơi.

•NgàycàngtincậyrằngthếgiớivàmọiviệcxảyratrongđócómộtýnghĩavàmụcđíchrộnglớnhơnviệclàmthoảmãncáiTôicủachúngta.

Tâmtôicóđủlớnđểdungchứatấtcảnhữngquyềnnăngmuốntìmratôivàhoạtđộngquatôi?

ĐIỀUMÀUNHIỆM

Ýthứclàcáchchúngtaliênkếtvớithếgiớiquanhta.Kinhnghiệmhuyềnnhiệmlàýthứcthuầntuýthoátkhỏinộidung.Màunhiệmởđâykhôngcónghĩalàthầnbíhoặcbímậttruyềnhoặccậntâmlí.Nóthamchiếutớikhảnăngbìnhquânýthứccủachínhchúngtavớiýthứcđạiđồng:Cáicáthểlàcái

tựnhiênlàcáisiêucáthể.

Mộtnhàhuyềnhọcnhìnthấyvàbướcđitrênmộtconđườngtâmlinhmàkhôngcầnnhữngkẻtrunggian-ngaycảkhôngcầnmộtconđường.Mộtnhàhuyềnhọcđãvượtquánhữngdạngthứcvàphânchiađểvàocõithốngnhấtthuầntuý,họcómộttrựcgiácsiêuviệtvàdẹpbỏtưtưởngduylí.Tôngiáovànhữngthựchànhtâmlinhlàconđườngdẫntớisựgiácngộnhưnghuyềnhọclàsựhoànbịgiácngộ.

Khichúngtanhậpvàothịkiếnhuyềnhọc,nhântínhcủachúngta,giốngnhưbảnthântựnhiên,toảrạngkhắpnơi trongvũ trụ.Điềunàycónghĩa làkhôngcósựphânchianàogiữabên trongvàbênngoài,nộitâmvàngoạigiới,bềmặtvàchiềusâu,thânthểvàlinhhồn.TấtcảchỉlàsựphânchiatạmthờimàchúngtadùngđểphânbiệttâmtrícủacáiTôisuytưcáthểvớimộtnănglượngđơnnhấtvôbiênlinhđộngtoànvũtrụ.Trongmỗitruyềnthống,lờilẽcóthểdịbiệt,nhưngkinhnghiệmcùnglàmột. Phật tính trong PhậtGiáo gần với cái gọi là tâm thứcKitô trongKitôGiáo hay linh khí củaThượngđế trongDoTháiGiáohayý thứccaocảhoặcsứcsốngtrongchùnghĩanhânbán.CáiTựthânsơnguyênmàJungmôtảcũngliênquantớinhữngkháiniệmnày.

Quasựthựchànhtâmlinh,chúngtamãitiếnbộ.Trongsựhợpnhấthuyềnnhiệm,toànbộdiễntrìnhcủacuộctiếnhoáđangxảyratrongkhoảnhkhắcgiácngộnày.Luônluônvàđãcó,ởđâyvàbâygiờ.Đâykhôngcònlà tăngtrưởngnữamàlàhoànthiện.Sựhợpnhấthuyềnnhiệmlàmột trạngtháiânsủngkhôngđượcgọilênbằngcôngcuộctutậphoặcthựchành,mặcdùnóthườngđitheochúng.Sauđâylàmộtsốphẩmtínhmàtrạngtháihuyềnnhiệmcóthểbaogồm.Nhưmộtphépthựchànhtâmlinh,cácbạnhãytìmxemhàmnghĩacủamỗiđềmụcdướiđâytrongcuộcsốnghiệntạicủabạn.

•NhìnnhậnrằngýthứcvàcáiTôicáthểchỉlànhữngtêngọitạmthờivànhữngámchỉlặplạivềsựtáchbiệtvàrằngthựcrachúngtaliênquanvớitấtcảnhữnggìhiệnhữu.

•MộtsựkếtthúctìnhtrạngbịthúcđẩyhoặcchặnđứngdosợhãiđểchúngtacóthểđượcgiảiphóngkhỏicáithếgiớitranhchấptriềnmiêncủacáiTôi.

•DànhlòngtừbivàtíchcựcchonhữngaicònbịmắckẹttrongcáiTôi-màkhôngmảymaynghĩrằngchúngtaởbậccaohơnhọ.

•Tìnhthươngvôđiềukiện,trítuệtrựcquanvàquyềnnăngchữalànhtrongtấtcảnhữnggìchúngtanóivàlàm.

•Mộtthịkiếnvềtựnhiênnhưkhuônchứa,bảotồnvàpháttriểnvềýthức.

•Giảiphóngconngườiquasựchínhtrựcvềđạođứcvàsựcốnghiếnchophúclợicủakẻkhácnhưnhữnghạnhnguyệncủabậcbồtát.

•Nhìnnhậnrằngtấtcảlàhồngânvàdùcuộcsốngcótrởnênhỗnmangvàrốitríđếnđâu,vậnmệnhcủachúngtacũngđangđượchoànthànhmộtcáchtốtđẹp.

•Mộtcảmthứcvềmộtcuộcsốngsiêuviệtphíasautấtcảnhữngvẻbềngoàihữuhạn,vềtínhKhôngtrùmkhắplàmnềnchotấtcảnhữnggìhiệnhữu.

•Mộtnhậnthứcrằngsựsiêuviệt/thầnthánhlàthựctạisâuthẳmnhấtcủanhântínhvànhiêntínhchứkhôngphảilàmộttrạngtháitáchbiệthoặcmộthữuthềtáchbiệt,ngoạitrừtrongsựnhâncáchhoávàấndụ.

•Mộttâmtừáithườngtrụvàkhôngthểlaychuyếnhướngvềchúngtavàkẻkhác.

TỰNGÃHAYVÔNGÃ?

SắcvàKhông lànhững từngữ thườngđượcsửdụng trongPhậtGiáo.Mỗingườiđềucómộtdạngthứcvềvậtlívàtâmlíriêngcó.Hơnnữa,mỗingườilàtínhkhông,Phậttính,đạitrí,hiệnhữuthiếtyếucùngsansẻvớimọiconngườicũngnhưvớitựnhiên.Chúngtacóthểnóirằngsắcvàkhôngđượccoinhưnhữngquyềnnăngnềntảngđểchúngtacóthểtiếnhoá.

ChúngtađôikhibịhoangmangdocáitưởngnhưmâuthuẫngiữamụctiêutâmlícủachúngtalàtrởthànhmộtaiđóvớivậnmệnhtâmlinhcủachúngtalàbuôngxảcáiTôivàkhônglàaicả.Đókhôngphảilàmộtsựchọnlựagiữatựngãvàvôngã;chúngtavừalàmộttựthântheoquyướcvừalàmộtvôngã.Chúngtađồngthờilàmộtconngườiđặcthùvàđộcđáonàođóvềmặttâmlí(sắc)vàkhôngtáchbiệtvềmặttâmlinh(không).Làmộttựngãvềmặttâmlícónghĩalàhoạtđộngtừmộtcảmthứcmạchlạcrằngchúngtalàaikhichúngtasuynghĩvàhànhđộngtrongthếgiới.Tựngãtâmlíđơngiảnlàmộtsựmôtảmộttậphợpnhữngthaotácgiữchochúngtanổitrôitrongmộtthếgiớiquyước.Nólàmộtchỉdanhmangtínhtạmthờivàvịlợi,khôngphảilàmộtthựctạicótínhcáchbảnthểhọc.

ThừanhậnsựkiệnvềvôngãlàbuôngxảcáimêlầmrằngmộttựngãhoặccáiTôilàthườnghằng,độclập,cốđịnhhoặcbềnchắc.Cảmthứcvềsựcốđịnhvàtáchbiệtlàmộtấntượng,khôngphảilàmộtsựkiệntrảinghiệm.Mộtnhậnthứcvềtínhkhôngcốhữucủachúngtalàsựthànhđạtcủatrítuệ.CáivôngãtrongPhậtGiáovàcủahuyềnhọcquychiếuvềsựkiệnrằngtấtcảchúngtađềutươngliên,làmộthệthốngtươngtác,khôngphảimộttậphợpnhữngcáthếđộclập.

Tínhtươngliênđạiđồngcủachúngtagiải thíchcảmquancủachúngtavềsựđồngnhấtthểvớitựnhiênvàvớikẻkhác.Khichúngtanhậnrabảntínhchânthựccủachúngta,tínhtươngliênchânthực,chúngtanhậnrarằngtrítuệdẫntớitừbivàchúngtađượcgiảithoátkhỏinhữngxiềngxíchnặngnềcủacáiTôicoimìnhlàtrungtâm.Vôngãlàthựctạivàhoàđiệuthốngnhấtcủatựnhiênnóvậnđộngchúngtavànhữngtinhtúkhác.

Khôngcómộttựngãtáchbiệtkhôngchỉcónghĩalàmọihữuthểđềuliênquanvớinhau.Nócũngcónghĩalàcăncướcquyướccủachúngtalàmộttiếntrình,khôngphảimộtcấutrúcđãđượcthiếtlập.Căncướccủachúngta,nóicáchkhác,làmộthiệntượngđangtiếnhoá.Nólàvôthườngkhôngchỉvìnócótínhcáchthiếtyếulàngẫunhiênmàcònbởivìnóthườngxuyênthayđổiđểtrởthànhcáinósẽkhôngbaogiờcóthểlàtrọnvẹn.

Chủnghĩacánhânvàdấunhấnthônhámvàotựdocáthểkhởilêntrongsuốtphongtràolãngmạncủathếkỉthứ18đãtrựctiếpdẫntớisựvongthânmàchúngtacảmthấytrongthếgiớingàynay.Chúngtalànhữngsinhvậtcótínhxãhộicaonhưnglạicốthểhiệnnhưnhữngkẻtheochủnghĩatáchbiệt.Tâmlinhcómộtlờigiảiđáp:từbituônchảytừmộtcảmthứcvềmốitươngliên.Chúngtakhởiđầucuộcsốngnhưlàmộtphầncủathânthểchamẹchúngta.Rồichúngtathiếtlậptỉtrọngriêngcủachúngtatrênhànhtinhnàybằngnhữngđặctrưngnhâncách,dụcvọngđộcđáo,sởhữu,nhữngmốiquanhệvànhững thành đạt của chúng ta.Những thứ này lẽ ra phải được coi như những phương tiện nhờ đóchúngtahoànthànhbảnthân;thayvìthế,đôikhichúngtrởthànhnhữngcứucánhkéodàimãitínhtáchbiệtcủachúngta.

Marie-LouisevonFranz,mộtnhàphântíchtâmlíchiềusâutheotrườngphảiJung,viếtvềTựngãvàcáivôngãnhưsau:“TựngãlàcốtlõimangtínhcáthểnhấtcủaconngườicáthểnhấtvàđồngthờilàTựngãcủaconngười,tứclàTựngãcủatoànthểloàingười.”MộtTựngãhoàntoàncómặttrongtấtcảnhữnggìhiệnhữucóthểđượcxácđịnhnhưlàsứcmạnhcủađờisống.Sứcmạnhđó,ởtrongtấtcảchúngtacũngnhưtrongtoànthểcõitựnhiên,khôngsốngsótđượctrongcáithếgiớimọi-ngườivì-chính-mình,màchỉsốngsótđượctrongthếgiớisinhtháimọi-người-vì-mọi-người.Tựngãlàsinhlựccủacảvũtrụphátbiểutrongbảnthânnày-củabạnvàcủatôi-ởđâyvàbâygiờ.

Chúngtalànhấtthểvàchúngtahànhđộngphùhợpvớitínhnhấtthểđó.Đờisốngcủachúngtaxảyra

và thịnhvượng,dườngnhư,bởivì tình thương.Vậnmệnhtâmlinhcủachúngta là thươngyêuhếtthảychúngsinh,baolâuchúngtacònsống,trongcungcáchđộcđáocủachúngta,tớikhảnăngtrọnvẹncủachúng ta.Chúng tacàngxácđịnhrằngkẻkháccũngquan trọngnhưchúng ta thìchúng tacàngtìmralốiđithiếtthânvàmụcđíchcủachúngtatrongđời.

MọimiềnhoasenvàmọichưPhậtđềunởrộtronghiệnhữuriêngtôi.

-KINHHOANGHIÊM,AvatamsakaSutra

MỘTCẢMTHỨCBỀNVỮNGVỀCÁITÔI

CảmthứccủachúngtavềcáiTôinởrộtrongmộtbầukhôngkhíhợpđiệuvớinhữngcảmxúccủachúngtabằngcáchbanchochúngtasựchútâm,tiếpnhận,hânthưởng,thươngyêuvàchophép.

Việcchúngtalàaiđượcthiếtkếmộtcáchcáthể,nhưngnócũngliêntụcđượcxácđịnhbằngcungcáchkẻkhácđốiđãivớichúng ta ra saovàcảmnhậnvềchúng tanhư thếnào.Lòng tự trọngcủachúngtanằmởsựthoámãnvớinănglựcthiếtthâncủachúngtanhưngnócũngnằmởcungcáchkẻkhácđápứngvớichúngtarasao,họcócoichúngtaxứngđángvớitìnhthươngyêuvàsựquantâmcủahọhaykhông.Đâylàmộtchỉdấukhácvềtínhtươngliênsâusắccủachúngta.Nhưngmộtcảmthứclànhmạnhvềbảnthânchínhxáclàgì?Dướiđâylànhữngyếutốchìakhoá,mỗithứcóthểcoinhưmộttậphợpnhữngthựchànhhaynhữngkhátvọngchúngtacóthểdùngđểđạtđượcmộtcảmthứcmạnhmẽhơnvềbảnthân.

Mộtcảmthứcvềliêntục

Tôilàthànhphầncủamộtlịchsử.vềmặthuyếtthốngtôiđượcliênkếtvớigiađìnhvàtổtiên.Tôiđãthừahườngnhữngchủngtửtừhọ,vàmộtsốtàinăngnhấtđịnhnữa.Ngoàira,tôilàthànhphầncủalịchsửloàingười.Tôicómộtmốitươngquantậpthể.Tôilàkẻthừakếcủatấtcảnhữngđentốivàánhsángmàconngườiđãmangvàothếgiới.Saucùng,tôilàthànhphầncủatựnhiên.Tôithờcùnglối nhữnghữu thể khác cũng thở, và tôi thườngxuyên trao đổi khí trời và năng lượng cùng tất cảchúngsinhtrongvũtrụ.Tôilàsaothìnhữngtinhtúlàvậy.Hơithởcủatôilàhơithởcủabônghồngvàcủabạnđó.

Mộtkhảnăngđểxửlícácvấnđềvàứngxửvớimọingười

Tôichấpnhậncáitốtvàcáixấutrongnhữngbiếncốcủađờisống.Tôichấpnhậncáitốtvàcáixấutrongkẻkhácvàtrongchínhtôi.Đólàcungcáchtôiduytrìmộtcảmthứcvềbảnthân,mộtcámthứccósựbềnvữngvàsựthườnghằng.Tôicóthểthươngyêukẻkháckhihọlàmthươngtổntôi.CungcáchtheothóiquencủacáiTôilàlênkếhoạchtấncông.Thựchànhtâmlinhlàkhônghànhđộngtheocáchđó.TôitrởthànhmộttựthânmạchlạckhitôikhôngcònhànhđộngtheonhữngphảnứngcủacáiTôinguyênthuỷ.Chẳnghạn,mộtngườiđiềukhiểnxecắtngangtôinhưngtôikhôngtrảđũakẻđó.TôighinhậnphánứngcủatôimộtcáchtỉnhthứcvàchỉthịchocáiTôicủamìnhthưgiãn.Tôikhôngdấnmìnhvàonỗicuồngđiêntrênđườnglộmàvẫnđiềukhiểnxechậmrãivàmongmuốnsựantoànchongườiláixekia.Khitôilàmnhữngthựchànhvềtỉnhthứcvàtừáinày,tôitrởthànhhơnlàmộtcáiTôimangdanhtước,vàtôiyêuquýtôinhiềuhơnnữa.

Tôicónhữngquyềnnăngtựnuôidưỡng.Khisựviệctrởnênkhókhăn,tôicóthểlàmdịuchínhmình.Tôicóthểrãrờivàtôicũngcónhữngcáchđểtựtáithiếtmình.Tôitrọnvẹnchophépmộtsựsuysụpvàrồiđứngdậy.Tôikhôngbịphátantànhvìnhữngcuộckhủnghoảng.Tôicónhữngnguồnnăngxếphàngđểgiúpđỡtôithôngquasựviệc.

Giápmặtvớiđauđớn,tôikhôngnétránhmàđiquanóvàtiếptụcchuyểnđộng.Tôicóthểđươngđầuvớitổnthương,vànếunóquálớnđốivớitôi,tôicóthểtìmkiếmsựgiúpđỡbởinhữngkẻkháchỗtrợ

hoặcbằngđiềutrị.Tôicóthểthấuđạt,xửlí,giảiquyếtnhữnggìxảyđếnvớitôi.Điềunàycónghĩalànhữngbiếncốcủađờitôikhôngphảichỉđượctrảinghiệmmộtcáchvôthứcmàcònđượccứuxétvàchiêmngắmbằngýthứcvàvớimộtkếhoạchcảithiệntôikhôngđiquasựviệc;tôitớiquachúng.

Tôitạoýnghĩachonhữnggìđãxảyđếnvớimìnhvàtôihọcđượctừchúng.Tôithấytấtcảnhữnggìxảyđếnvớitôitrongmộtkhungcảnhtiếnhoá,nhưnhữngtháchđốtrêncuộclữhànhcủangườianhhùngthựchiệntựthân.

Tôibiếtnhữnggìtôicóthểvànhữnggìtôikhôngthểlàm.Tôibiếtnhữnggiớihạncủatôivàtôichấpnhậnchúngnhưnhữngthứđịnhsẵn.Đâylàcungcáchkhiêmtốncủatôihoạtđộngđểdẫntôitớisựchấpnhậnvôđiềukiệnvàkhôngxấuhổđốivớitựthânkhôngbịthổiphồngcủatôi.Vớisựhiểubiếtnày,tôicóthểthựcthisựcẩntrọngvềnhữnggìtôidấnthânvào.Tôikhôngđitớinơitôibiếtrằngtôisẽbịtốnthương,kinhhoàng,hoặcphânliệtranhiềumảnh.

Mộtsựđápứngchohỗtrợ

Bạnbè,đốitácvàngườithânkhôngphảiluôncósẵnthờigianchotôi,vậynêntôikhôngtráchcứaivàtôikhôngtrôngmongrằngbấtcứaiđềucóthểthoảmãnmọinhucầucủatôibấtcứkhinào.Thựcvậy,tôingàycàngbuôngbỏnhữngtrôngmongnhưthế,bởichúngđốinghịchvớimộtsựchấpnhậnvôđiềukiện.

Tôi tán thườngvà tiếpnhậnđốivớisựsoichiếu từnhữngcáikhácvà tôicó thểdựavàovòngbaoquanhbaobọctôi.Sựnươngtựanàycónghĩalàtôicóthểtincậyngườikhác.Tôicóthểtiếpnhậnsựhỗtrợquýbáuvàcảmthứccủatôithuộcvềmộtgiađình,mộtmốitươngquan,mộtcộngđồng.Bâygiờtôithấyrằngmộtcảmthứcquythuộclàquantrọng,bởitôighinhậnrằngtoànvũtrụthịnhphátdựatrênsựtươngquan.

TịchThiên(Shantideva),mộtvịđạosưẤnĐộở thếkỉ thứVIIđãnói:“Nguyệnsaonhữngai thấymìnhtrongchốnhoangvukhônglốiđivàsợhãi...đượcchưthiêntốtlànhcanhgiữ!”.Trênbìnhdiệnsơkhai,tôicũngcómộtcảmthứcđượcnângđỡbởinhữngquyềnlựclớnhơncáiTôicủachínhmìnhhoặccủakẻkhác.Tôilàmnhiềuhơncâuchuyệncủađờitôivàtôicócáiđềdựavào:mộtđờisốngrộnglớnhơncáiTôicóthểloliệu.ĐờisốngthánhlinhrộnglớnhơnđókhôngnhấtthiếtphảilàmộtThượngđếmangnhâncách,nhưngnócủngcốcảmthứchiệpnhấtmàtôicóvớichưthánhvàchưbồtáttừngđitrướctôi.

MộtkhithừanhậnThượngđếlàsựnhâncáchhoámộtthựctạinộitâm,tôikhôngcòncôđơntrongvũtrụ.KhôngcómộtThượngđếnàotáchbiệt,cũngnhưkhôngcóconngườinàohoặccâysồinàotáchbiệt.Tôisốngtrongmộtsựcộngthôngvớichưthánh/bồtátvàcõi tựnhiên.Nóirằngtôikhôngcóchútgìđểdựavàokhisựviệckhôngtheoýmuốnthìkhôngphùhợpvớitruyềnthốngbaolacủatâmlinhloàingười.Nhưtôiđãgiải thích, trongtruyềnthốngPhậtGiáo,bồtátởvớitôichođếnkhitôigiácngộvàbảođảmchotôirằngnhờđótôiđượcthựcsự“canhgiữ”.Tínhkhôngkhôngphảilàhưkhông.Đúngrađólànhậnthứcrằngsựtáchbiệtkhôngcóthựctạinào.Tâmlinhtrưởngthànhkhôngcónghĩalàtôihiệnhữubằngriêngmình;nócónghĩalàtôikhôngbaogiờhiệnhữuriêngmìnhcả.Tôicảmthấyđiềunàytrongcõitựnhiên,làmnáysinhmạnhmẽmộtcảmthứcvềbảnthântôinhưlàliênkếtvớitấtcả.

Mộtkhungđứchạnhcholốisốngýthức

Mộtcảmthứcvềtựthânbaogồmsốngđờitrongmộtkhuônkhổ,tứclàtrongmộtkhungđạođứcvàtiêuchuẩn.Nólàmộtcáchnhìnvềthếgiới,mộtcáchđểhiếuđời.Vớimộtcáikhungnhưthế,tôicóthểđịnhvịbấtcứđiềugìxảyratrongthếgiớivàtrongbảnthântôivàomộtkhuônkhổcóýnghĩa.Khihộingộvớimột trongnhữngthứđịnhsẵnkiênquyếtkhôngkhoandungcủađờisống, tôihiểurằngbấtcứđiềugìxảyrađềucóthểhiểunhưmộtđiềukiệncủasinhtồnvàtôicầntiếpnhậnnóvớisự

chấpnhậnvôđiềukiệncủasựtỉnhthứctâmlinh.Sốngtheomộttậphợpđángnươngtựavềlítường,giátrị,mụctiêu,vànguyệnvọnggiúpchúngtathiếtlậpmộtcảmthứclànhmạnhvềtựthânđượcthoảmãnbằngviệctrởthànhmộtconngườiđứchạnhhơn.Đứchạnhlànhữngthứđịnhsẵncủađờisốngvàhànhvichúngtakhichúngtaxửsựvớisựvẹntoànvàtìnhthương.Đứchạnhlànhữngthóiquencủasựlànhmạnh.Chúnglànhữnghànhđộngxuấtpháttừnhữnggiátrịnộitâmcủachúngta.Hànhđộngđóđúcthànhđứchạnhbàyrathiệntâmcơbảncủachúngta.Chúnglànhữngviêngạchxâynênlòngtựtrọng,cátínhvàsựvẹntoàn.Đứchạnhlànhữngquàtặngdànhchochúngta,tấtcảchúngtađềucóthểtrởthànhngườiđứchạnhnhờthựchànhtutập.TrongtiếngDoTháicổ,từđểchỉđứchạnhlàma’alot-cónghĩalàbướcđi.Chúngtacóthểtiếptụcbướcđi,dùngắnđếnđâu,nhỏbéđếnđâuđểhướngvềđứchạnh.Nhữngsựchuyếnđổibêntrongtheosau,vàchúngtahànhđộngmộtcáchđứchạnhmàkhôngcầnphảinghĩsuyhoặcdựtrùchonó,đứchạnhtrởthànhthứđịnhsẵncủađờisốngchúngta.Nhữngbướcđilànhữngcốgắng,nhữngchuyểnđổitrongnộitâmcũngnhưtrongthóiquenlànhữnghồngân.

Phầnlớnchúngtanghĩvềđứchạnhtronggiớihạncủacáctừnhưlươngthiệnvàkiênnhẫnhơnlàtrongnhữngcâumôtảcáchànhvi.Sựtutậptâmlinhnhằmxâydựngđứchạnhtậptrungvàonhữnghànhđộngchuyênbiệt.Hãysuyngẫmvềđứchạnhtrongcácmụcdướiđâymỗingàyvàtìmranhữngcáchđếđưanóvàothựchành.

•Tôichấpnhậnvôđiềukiệnnhữngthứđịnhsẵncủađờisống:Mọithứsẽbiếnđổivàkếtthúc;sựvậtkhôngluônluôndiễnratheokếhoạchcủatôi;đờisốngkhôngluônluôncôngbằng;vàngườikhácsẽkhôngluônluônthươngyêu,rộnglượnghoặctrungthànhvớitôi.

•Tôisungsướngxuấthiệnnhưthểtôi là.Từthâmtâmmình,tôicamkếtthựchànhtutập.Tôighinhậnrằngcàngdấnmìnhvàoviệctutậpbảnthânthìtôicàngquantâmvềthếgiớivàcáiphầntôicóđặcânđượcđónggópvàoviệcđồngsángtạothếgiới.Thayvìchỉđơngiảnđiquanhữngkinhnghiệmmàkhôngnhậnthức,tôichọnviệcdừnglạiđủlâuđểđạođạtvàxửlínhữnggìxảyđếnvớitôi.Tôihọctừchínhnhữngphảnứngcủamình:nướcmắtrơikhixemmộtbộphim.Nhữngviệckhôngtheoýmuốnmờigọitôinhìnvàonhữngnhucầucònẩngiấutrongtôi.Nhữngkíứcvànhữnghìnhảnhmờigọitôiởcùngvớichúngvàđểchúngdắtvàonhữngkhoảngtrờichưakhaimởcủariêngtôi.

•Tôikhôngbịvướngmắcvàoviệctiếcthươnghoặctựtráchvìnhữnglỗilầmcủamìnhtrongcuộcsống.Tôicoitấtcảchúngnhưmộtkinhnghiệmhọctậpđểtôicóthểlàmtốthơntrongtươnglai.Tôiđềnđápbấtcứkhinàocóthể.Vàdĩnhiên,nhữnglỗilầmcủatôitrởthànhmộtgiấythônghànhcógiátrịđềđitớikhiêmtốn.

•Tôitựvấnlươngtâmmìnhmộtcáchđềuđặn.

Tôilàmmộtbảngkêkĩlưỡngkhôngchỉvềcáchtôiđãlàmthươngtổnngườikhácmàcòncảvềcáchtôicó thểđãkhôngvậnđộnghoặcsansẻnhữngquà tặngcủamình,cách tôivẫncònbámgiữvàothànhkiếnvàýmuốntrảđũa,cáchtôivẫncònchưathươngyêuvớihếtkhảnăngcủamình.

•TôichămchúlắngnghesựănnăncủakẻkháchơnlàđểcáiTôibịkhơidậy.Tôichàođónsựănnănđểthấynơinàotôiítquantâmchămsóc,nơinàotôiítrộnglượng,ítcởimở.Tôimuốnbiểulộvàtiếpnhậncảmxúc,baogồmsựsợhãi,mừngvui,tiếcthương,vàdịudàng.Tôibàytỏsựgiậndữmộtcáchbátbạođộng,khôngphảibằngcáchxâmphạm,đedoạ,tráchcứhoặcnhữngcungcáchmấtkiểmsoát.

•Tôighinhậnrằnghànhvivànhữngchọnlựacủatôikhôngcònbịquyếtđịnhbởinhữnggìngườikháccóthểnghĩvềtôi.Tôikhônghềtoantínhkhiếnngườikhácchấpnhậnhoặcthươngyêutôi.Tôikhôngbiếnđổimìnhchophùhợp.Tôicamkếtvẽchândungmìnhđúngnhưtôilà,bấtkểphảnứngrasao.Tôikhôngcòncó thểbị thao túngbởinịnhhót,nhưng tôibày tỏ lòngbiếtơnkhikẻkhác tánthưởngtôi.

•Bấtkểchuyệngìxảyđếnvớitôi,tôihằnggiữvữngantrụ,khôngbịđiênđảovìsựhãihoặctuyệtvọng.Nhữngbiếncốtrongđờisốngvànhữnghànhđộngcủangườikháctácđộnglêntôinhưngchúngkhôngcộtchặttôi.Tôivẫnantoàntrongnộitâmvàđồngthờiliênkếtvớikẻkhác.

•Tôibuôngbỏviệclợidụnghoặclừagạtkẻkhác.Tôicũngcảnhgiácmìnhkhinhậnrabảnthânđangđểbịlánlướthoặcthaotúng.Tôicóthểminhbạchngaylúcbấygiờvàtạiđóbằngcáchthúnhậnlàtôiđanghànhđộnggiảdối.Đâylàcáchđểtôitìmthấynhữnggiaotếthíchhợp.

•Tôingàycàngbớttranhgiànhtrongnhữngmốiquanhệvàtìmramộtniềmvuihướngthượngtrongsựhợptác.Tôiđặcbiệttránhnhữngtìnhthếtrongđótôithắngđồngnghĩavớiviệckẻkhácthua.

•Tôikhônglàmthươngtổnkẻkhácmộtcáchcốý.Nếuhọlàmthươngtổntôi,tôikhôngtrảđũa,tôichỉmởramộtcuộcđốithoạivàxinbồithường.Bấtcứchuyệngìxảyra,tôikhôngthùghétaihoặcoánhậnai.Tôilấylòngtốtcưxửvớimọingườikhôngđểgâyấntượngchohọhoặcđểhọphảimangơnnhưngvìbởilòngtôithậtsựlàtốt-hoặctôiđangtutậpvềđiềuđó.Nếungườikháckhôngbiếtơntôihoặcđáplạisựtửtếcủatôi,điềuđókhôngngăntôivẫngiữlòngtừái.Tôikhôngbaogiờbỏrơingườikhác.Tôitinrằngaicũngđềucótínhthiệnbẩmsinhvàngườinàođượcthươngyêucũngcóthểphátrathiệntâm.Tôicamkếtđềkhángvớicáiácvàchiếnđáuchốngbấtcôngbằngnhữngphươngcáchbấtbạođộng.

•Tôicómộtcảmthứckhôihàinhưngkhônglàmảnhhưởngđếnkẻkhác.Tôikhôngdấnmìnhvàoviệcchếgiễuhoặcchâmchọc,tôicũngkhôngtrảđũakhikẻkháctrêuchọctôi.Tôichỉcảmthấynỗiđautrongcảhaichúngtôivàtìmcáchmanglạihiệuquảhơnchoviệcgiaotiếp.

•Tôinhìnkẻkhácvànhữngchọnlựacủahọmàkhôngkiểmduyệtkếtán.Tôivẫnghinhậnkhuyếtđiếmcủakẻkhácvàcủatôi,nhưngtôicoichúngnhưnhữngsựkiệnhơnlànhữngkhiếmkhuyết.Tôikhôngcườinhạonhữnglỗilầmhoặcbấthạnhcủangườikhác.

•Tôitôntrọngvàgiữvữngnhữngcamkết.Tôingàycàngngàycóthểkểranhữnggiớihạnvàđiếmmạnhcủa tôi.Điềunàygiúp tôiđặtđịnhnhữngranhgiớivềviệc tôicó thểcốnghiếnchokẻkhácđượcbaonhiêu,hơnlàchỉxoayxởthíchứng.

•Tôicómộtcảmthứckhôngchaođảovềtựthânnhưmộtconngườicóniềmtinvữngchãitrongkhivẫnuyểnchuyểntrongxửsự.Tôicóthểthayđổihànhvicủamình,từbỏnhữngtintưởnglỗithờivàlàmnhữngbiếncảitrongphongcáchsốngcủatôiđểthíchứngvớinhữngđòihỏihằngtiếnhoácủathếgiớitôisống.Khitôigiápmặtvớisựkhủnghoảngbảnthân,tôicoiđónhưmộtcơhộiđểgiácngộ.

•Tôibiếtơnnhữnggiátrịvànhữngniềmtinhữuíchmàtôiđãtiếpnhậntheodòngđờicủatôitừbaonguồnmạch.Đồngthời,tôivẫncứuxétnhữngniềmtin,nhữngthiênchấtmàtôiđãthừahưởngtừgiađình,nhàtrường,tôngiáovàxãhội.Tôitháogỡvàliệngbỏnhữnggìkhôngsonghànhvớinếpsốnglànhmạnhvàđứchạnhcũngnhưyêuquýnhữngthứnàocònthíchhợp.

•Tôi đo lường sự thành công của tôi bằng việc tôi có được bao nhiêu tình thương vững bền, chứkhôngphảibằngviệctôicóbaonhiêutiềntrongngânhàngcũngchẳngphảitôicóbaonhiêuquyềnlựcđốivớikẻkhác.Biểulộkhảnăngtrònđầyvàđộcđáovềthươngyêulàtiêuđiểmtrungtâmcủađờitôi.

•Tôidấnmìnhhăngsayvàonhữngcôngcuộcvàdựáncóýnghĩa,vàđólàcộinguồnhạnhphúccủatôi.Tôitiếptụckhámphánhữngnhucầu,ướcmuốn,giátrịvàtiềmnăngsâuthẳmnhấtcủamình,vàtôisốngphùhợpvớichúng.Tôicólídođểhãnhdiệnvềmộtsốnhữnghoàntất.

•Khikhởi sựvàobấtcứmộtdựánhoặcmốiquanhệnào, tôi thườngđặtcâuhỏi:Cóphảiđây làkhungcảnhthíchnghiđểtôicóthểhoàntấtmụcđíchcủađờitôi?Mụcđíchcủađờitôilàsốngcuộc

đờiđộcđáovàphongphúbêntrongtôi,thươngyêuhếtkhảnăngmình,sansẻnhữngphúbầmthiếtthâncủatôitrongbấtcứcáchnàovàbấtcứởđâucóthể.

•Tôisẵnlònglàmviệckhôngbiếtmệtmỏiđểhoàntátmụcđíchcủađờitôimàkhôngmàngđịavị,danhvọnghoặctàisản,vốnlànhữnggiátrịtrungtâmtrongthếgiớiâulocủacáiTôi.Tiêuđiểmcủatôitrongđờichỉđơngiảnlàtrởthànhmộtngườitốt.

•Việcthựchànhtutậptrênbảnthântôiđãkhiếntôicàngýthứchơnvềchínhtrịvànhữngcăngthẳngcủathếgiớiquanhtôi.Tôichấtvấnquyềnlựctrongkhixácnhận,nguyệncầuvàlàmviệcchomộtsựkếtthúcchiếntranh,trảđũa,thamlam,thùghétvàngusi.Điềunàycăncứtrênsựkiệnlàtôiđãkhôngtừbỏviệctinvàokhảnăngchuyếnhoámọingười,mọilãnhđạochínhtrịvàtôngiáo,vàmọiquốcgia.

•Tôiluônluônnhậnthứcđượcsựđauđớnvànghèokhổcủanhữngngườikémmaymắnhơntôi.Tôithểhiệnsựtừbivàhàophóngvớihọ.

•Chạmtránvớikhổđautrongthếgiới,tôikhôngquaymặtđi,cũngkhôngbịmắckẹttrongviệctráchcứThượngĐếhoặcloàingười,màchỉđơngiảnhỏi:“Vậytôisẽphảilàmgì?”Tôiđápứngvớinỗiđauđớnnơikẻkhácvớimộtkếhoạchgiúpđỡ,dùlànhỏnhất.Tôichọnviệcthắplênmộtngọnnếnthayvìnguyềnrủabóngtối.

ThisĩT.SEliotviết:

Tôingồitrênbờ

Vớibìnhnguyênkhôcằnphíasau.

Tôisẽcàycấyđấtmìnhchocótrậttựchăng?

•Câutựhỏivàcâutríchdẫntrongđoạnnàybàytỏchothấylàsựcamkếtthiếtthânvớiđứchạnhgiúpchúngtarasaođểsốngvớithựctạithayvìđốilậpvớinó.Sựtutậptâmlinhkhiếnchonhữngthứđịnhsẵngâyđaubuồnnhấtcủathếgiớichúngtacũngcóthểthamdựđược.

•TìnhthươngyêucủatôiđốivớicõitựnhiênkhiếnchotôibướcđinhẹnhàngtrênTráiĐấtvớiđiềumàthánhBonaventuragọilà“mộtphéplịchsựđốivớitựnhiên.”

•Tôicóthểcảmthấytựthântăngtrưởngtrongýthứctâmlinh.Tôicóthểcảmthấymộtnănglượngthiênnhiênbêntrongtôivốnởđằngsaubấtcứthươngyêu,trítuệhoặcnănglựcchữalànhnàotôicóthể.Tôicảmơnnhữnghồngânkhíchlệnàyvàtôinguyệnsốngsaochoxứngvớinhữngđiềuđó.

Khitôichấpnhậnnhữngthứđịnhsẵncủađờisống,nguyệnsaotôisốngtrongsựtựtạiannhiênquadôngbãovàbìnhlặng,thôngtỏvàbấtđịnh,đượcvàmất,khenvàchê,vànguyệnsaotôilàđiếmtựachoquânbìnhtrongcõicồngkềnhcủacáiTôi.

LỜIBẠT

Nhữngthứđịnhsẵnlàhồngâncủachúngta

Đôikhichúngtachấpnhậnbảnthân,bìnhanđếnvớichúngtatrọnvẹn,sựthùghétbảnthânbiếnmấtvàtựthânchúngtatáihợpvớichínhnó.

Khiấychúngtacóthểnóirằnghồngânđếnvớichúngta.

-PAULTILLICH

TRONGCUỐNSÁCHNÀY,tôiđãphântíchnămthứđịnhsẵncủađờisốngvànhữngmốiquanhệmàchúngtathườngchốibỏ,khiếnchúngtađauđớnvàbấthạnh.Đâylànhữngsựthậtmàchúngtathườngaoướclàchúngkhôngphảinhưvậy,nhưngtôiđãminhchứngrằngviệccưỡnglạichúngmớilànguyênnhângây chochúng tanhững rắc rối.Khi chúng tamở lòng ravớinhững thứđịnh sẵn,chúngtamởravớikhảtínhtrởthànhnhữngconngườicanđảm,từbivàtrítuệmàchúngtavốnphảilà.

Nhưngđiềuquantrọnglànhớrằngchúngtacũngđượctrangbịnhữngthứđịnhsẵntốtđẹp.Chúnglànhữngquàtặng,nhữnghồngânvàlàthànhphầncủadisảnloàingườidànhchochúngta.ChúngđếntừnhữngquyềnnăngvượtngoàicáiTôicủachúngta.Nhữnghồngânnàykhiếnmỗingườichúngtacảmthấythựcsựcóýnghĩa:

Sựvuiđùavàcảmquankhôihàikhôngthếcưỡnglạicủachúngta.

Khảnăngchúngtatiếptụcthươngyêubátkếkẻkhácđốixửvớichúngtarasaovàbấtkểđiềugìđãxảyđếnvớichúngtatrongquákhứ.

Sựbấtbìnhcủachúngtatrướccáiácvàhànhđộngcanđảmcủachúngtađốidiệnvớicáiác.

Sựsẵnlònglùibướcnhườngchỗchokẻkhác,dùnguyhiểmđếntínhmạng.

Khảnăngthathứvàbướcđicủachúngta.

Sựtừchốichấpnhậnthấtbạicủachúngta.

Khảnăngchúngtatìmratrậttựtronghỗnmangvàýnghĩatrongtaihoạ.

Trựcgiáccủachúngta,phơimởnhiềuhơnchúngtabiếtđượcqualuậnlí.

Khuynhhướnglươngthiệncủachúngtangaycảkhikhôngcóaiquansát.

Nỗlựcđạttớicáigìnằmngoàitầmtaycủachúngta.Quyềnnăngchúngtanóihoặclàmmộtđiềugìđóđểchữalànhchochúngtavàkẻkhác.

Nhữnghồngânnàylàlídochúngtakhôngbaogiờbỏrơichínhmìnhhoặckẻkhác,sẽvẫnluônluôncóđủthờigianchobấtcứaitrongchúngtaxúcđộngvàđượcchuyểnhoánhờhồngânđểnhữngthứđịnhsẵnnàycóthểnởrộ:chúngtaluônluôncóthểthayđổi,tìmrakếhoạchchovậnmệnhcủamình,hànhđộngmộtcáchcôngbìnhvàrộnglượng,sốngquađauđớnvàbàytỏtìnhthươngyêuvôđiều

kiện.Chúngtamởlòngvớinhữnghồngânđó,chúngtacómộtcảmthứcvềđồnghànhcủamộtsựhiệnhữubaobọcantrụngaycảkhichúngtamuốnbuôngbỏbảnthân.Mộtcảmthứcnhưthếđượcômgiữtrongýthứcloàingườibấylâutươngđươngvớimộtthựctại.Đâulàmộtsốnhữngdấuhiệu,dùchủquanđếnđâu,vềsựđịnhsẵntâmlinhcủamộtsựhiệnhữucóthểnươngtựa-nguyênmẫucủasứcmạnhhỗtrợtrongcuộcduhànhhàohùng?

•Chúngtagiữvữngvàhưởngthụmộtcảmthứcnhậnbiếtvềđồnghành,vềsựkhôngđơnđộckhichúngtagiápmặtvớinhữngthửtháchtrongđời.Điềunàykhởiratrongnhữngkhoảnhkhắcđặcbiệtcủađồngthờitínhvàhồngân,đểchúngtanhậnthứcrằngcáiTôikhôngphảilànhữnggìchúngtacóđicùngvớichúngta.

•Cónguồnnăngởtrongvàquanhchúngtavàchúngxuấthiệnbấtcứlúcnàonhưngđặcthùtrongnhữngkhoảnhkhắccủasựchấpnhậnvôđiềukiện,tincậy,thiềnđịnh,cầunguyện,tưởngtượng,thịkiến,hoặctrựcgiáccủachúngta.

•Chúngtatrảinghiệmnhữngkhoảnhkhắc,trongđóchúngtacảmthấymìnhtiếpxúcvớinguồnmạchcủatìnhthương,trítuệvàchữalành-thựcthế,chúngtalànguồnmạchđó.

•Chúngtaghinhậnmộtcảmthứcantrụvềmộtaihoặcmộtcáigìđóthathiếtmuốnchúngtatiếnhoávàhoàntấttiềmnăngcủachúngta.Sựhiệnhữuanủinàykềbênchúngta,tậptrungvàochúngta,tiêuđiểmtrênchúngtakhôngđiềukiện,khôngphánđoán,khônggấprút,khôngngưngnghỉ.

•Chúngtaghinhậnrằngchúngtađượcbanchonhữnghồngângiúpđỡchúngtatrưởngthànhvàtrởnêntoànvẹn.Nhữnghồngânnàycóthểmangnhiềudạngthức:bảnthânnhữngthứđịnhsẵn,nhữnggiấcmơhaynhữngsựkiệnđồngthờivạchđườngđichochúngtavàgiúpchúngtatrênconđườngđó.Nhữngngườitrongđờiđãgiúpđỡhaylàmthươngtổnchúngtadườngnhưlànhữngsứgiảtừchínhmộtnguồnmạchcaocảnhưthế.

•Chúngtađôikhitiếpxúcvớinhữngchiềusâutrongbảnthânvànhậnthứcrằngnhữngchiềusâuấycũnggiốngnhưnhữngchiềusâutrongnhữngkẻkhácvàtrongtoànvũtrụ.Chừngnàotựnhiêncònbaoquanhchúngta,chúngtacònđượccuộntrongđờisốngthánhlinh-đờisốngvượtngoàicácđiềukiện.

•Chúngtatrảinghiệmtrongtựnhiênvàtrongđờisốngtâmthứccủachínhchúngtamộtcảmquankìdiệu,phongphú;chúngtađạttớinhữngđỉnhcaocảvềcảmxúc;hộingộvớinhữngquyềnnăngvượtngoàisự tạo táccuùaconngười.Chúngdườngnhưvươn tớichúng tavàchẳngbaogiờbuôngbỏchúngta.

•Chúngtacảmthấymộtcámthứctươngthuộc,nhưthểthếgiớitựnhiênđangômchúngtatrongmộtsựvuốtvesuốtđời,giốngnhưchúngtađãcảmthấytrongvòngtayngườimẹ.

•Chúngtacảmthấynhưchạmtớiđượcmộtmụcđíchthươngyêuthiếtkếvàongaytrongcấutrúcvàđịnhhướngcủavũtrụ.Tạisaovạnvậtxảyrađềulàđiềuhuyềnnhiệm.Chúngtakhôngthềnóimộtcáchchínhxácrằngmọivậtxảyravìmộtmụcđích.Tuynhiên,khitìmcáchđểnhữnggìtốtnhấtđếnvớimìnhlàchúngtađanghướngtớimộtmụcđích.

•Chúngtacóthểcảmthấyđượcyêuthươngkhichúngtangắmnhìnnhữnghìnhtượngtôngiáohoặckhichúngtathườngthứccõitựnhiên.Chúngtacảmthấycómộtquyềnnăngtrongvũtrụvàđồngthờivượtkhỏinó,quyềnnăngnàythươngyêuchúngtatrongcungcáchđộcđáocủachúngta,tiếpnhậnchúng ta, chămsócchúng ta, lắngnghechúng ta, trân trọngchúng ta,vàcũngđồng thời chophépchúngtakhướctừnónhưngtuythế,nókhôngbaogiờbỏrơichúngta.

•Chúngtacótâmtừáitrongtựthânđểtiếptụcthươngyêutrongnhữnghoàncảnhthửtháchvàvới

nhữngconngười thử thách.Điềunày làmchochúng tacảm thấyvững tin rằng tình thươngyêu lànguồngốc,mụcđíchvàlàđíchđiđếncủachúngta.

•Chúngtacảmnhậnrằngthếgiớivàchúngtalàmộtnănglượnghuyềnnhiệmđơnnhất,vừaphùduvừavĩnhhằng,vừađượcbanchovừalàdânghiến.“Gọitựnhiênlàsaothìtôilàvậy”làmộtcâutrảlờichođiềukiệncủasinhtồn.Đólàcâutrảlờicủasựtươngthuộc.

•Sựhiệndiện thươngyêunàykhôngnhất thiếtphải trảinghiệmnhưmang tínhnhâncách,như làtrongtínngưỡngtôngiáotruyềnthống.KhảnăngcủachúngtagiữmộtcảmthứcvềmộtsựhiệndiệncóthểlàcáitươngđươngvớiđiềuđượchiểulàsựhiệndiệncủaThượngđế.

•CuộcsốngnộitâmsâuxanhấtcủachúngtađãnhìnnhậntựthânnhưlàThượngđếhoặcchưthánhhoặcPhật,khôngcógìtrongnhữngđiềunàylànhữngnhâncáchtáchbiệtmàchỉlànhữngsựnhâncách hoá bằng nguyênmẫu củamột ánh sáng vô ngôn [không thể dùng lời lẽ để diễn tả], vô ngộ[khôngthểlầmlạc],vàbấtdiệttrongchúngtavàtrongtấtcảvạnhữu[tấtcảmọithứcótrongvũtrụ].ThượngđếhoặcPhậttínhlàmộtsựnhâncáchhoácáihữuthểthiếtyếuvẫnhằngtìmthấytựthânquacuộctiếnhoáýthứccủamỗingườitrongchúngta.

•Mộtniềmtinsốngmãi trongchúngtarằngcómộtcáigìđóluônvậnhànhmộtcáchthươngyêu,chúngtakhôngbiếtlàmsaođểthếgiớitốtđẹphơnnólàvàđểchúngtatốtđẹphơnchúngtabâygiờ.Cáigìchínhlànănglượngsốngđộngcủachúngtavàđồngthờilàsinhlựccủavũtrụ.

Chúngtađượclàmbằngchấtliệucủacáctinhtú,chúngtađượcthôithúchướngvềnhữngchuyểnhoácủatiếnhoáđượcgọibằngnhữngtênkhácnhaunhưvẹntoàn,thánhthiện,giácngộ.Chúngtakhôngcôđơnởđây;toànthếcuộcsángtạokếthợpvớichúngta.Chúngtacóthểnghethấynỗimongmỏicủa toàn thểvũ trụ.Bâygiờnónghe rađược trong tiếngnứcnởvề sựhoàn thiệnkhởi lên từmỗingườitrongchúngta.Sựhoànthiệnđóphátsinhmỗikhitìnhthươngcủachúngtađượckhơidậyhoặctraotặng.Vậynên,bâygiờchúngtathấy,lòngtừáilàsựhoànthiệnconngười.

Khitôichấpnhậnnhữngthứđịnhsẵncủađờisống,nguyệnsaotôisốngtrongsựthườngxuyêntinhthức là được ômgiữ với tình thương bởimột sự hiện diện chăm sóc không bao giờ bỏ rơi tôi, vànguyệnsaotôicóthểômgiữkẻkhácđếhọbắtđầutincậyvàosựhiệndiệnấy.

HẾT

[1]EckhartVonHochheimO.P.(1260-1327)thườngđượcgọilàMeisterEckhart,làmộtnhàthần

bíhọcvàtriếtgianổidanhcủaĐức.[2]

CuộcchiếntranhgiữamiềnBắcvàmiềnNamnướcMỹtừ1861-1865vềvấnđềgiảiphóngnôlệ.[3]

Phongtiếntử:mộtloàihoacùnghọvớihoaThủytiênvàmộtsốhoakhácthuộchọthủytiênnhưhoaLoakènđỏvàthườngnởvàomùaxuân.[4]

Socrates (khoảng 470 - 399 trướcCông nguyên) làmột triết gia vĩ đại củaHyLạp cổ đại,ngườiđượcmệnhdanhlàbậcthầyvềhùngbiện.[5]

LễSabbath:NgàylễthánhtrongtuầnđểnghỉngơivàthờChúacủangườitheođạoDoTháivàđạoCơĐốc.

[6]Tonglen:mộttừtrongtiếngTâytạng,cónghĩalàthổnạp,tứcthởravàhítvào.

[7]MahatmaGandhi(1869-1948),tênđầyđủlàMohandasKaramchandGandhi,làanhhùngdân

tộccủaẤnĐộ,ngườiđãchỉđạocuộckhángchiếnchốngthựcdânAnhvàgiànhđộclậpchođấtnước.[8]

MirceaEliade(1907-1986)làhọcgiảnổitiếngngườiRomaniavềtônggiáososánh.