kamrani 2008 1

اصول الكتروكارديوگرافي

فرهاد كامراني عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي

2008

kamrani 2008 2

:اصول الكتروكارديوگرافي

( Electrocardiography ) EKG رسم نمودار فعاليتتشكيل و هدايت امواج از سوي قلب . الكتريكي قلب ميباشد

.موجب ايجاد جريان الكتريكي در تمام بدن خواهد شد موج دپوالريزاسيون از سطح اندوكارد شروع و به سطح

.اپيكارد انتشار مي يابد اختالف پتانسيل منفي و مثبت در بدن را ميتوان توسط دستگاه

چنانچه موج دپوالريزاسيون به . الكتروكارديوگرام اندازه گيري نمود الكترود مثبت دستگاه نزديك شود يك موج مثبت ثبت خواهد شد و اگر

. از الكترود مثبت دور شود،يك موج منفي ثبت ميشود

KAMRANI

kamrani 2008 3

الكتروكارديوگرام طبيعي

kamrani 2008 4

:مشخصات كاغذ الكتروكارديوگرافي دستگاه الكتروكارديوگرافي فعاليت الكتريكي قلب را به صورت ولتاژ بر حسب زمان رسم مي نمايد و حاصل آن

. الكتروكارديوگرام است

:دو محور را ميتوان در نظر گرفت EKGروي كاغذ محور افقي مربوط به زمان و محور عمودي مربوط به ولتاژ الكتريكي بر حسب ميلي ولت يا ميلي متر .

.مربع كوچك و مربع بزرگ : دو نوع مربع وجود دارد EKGروي كاغذ

ميلي ولت است 1/0ميلي متر يا 1ثانيه از زمان است و بعد عمودي آن 04/0بعد افقي مربع كوچك . ميلي ولت 5/0ميليمتر يا 5تشكيل شده در نتيجه بعد عمودي آن ( 5*5) مربع كوچك 25هر مربع بزرگ از

. ثانيه از زمان ميباشد 2/0و بعد افقي آن ثانيه از هم وجود دارند 3در باالي نوارهاي الكتروكارديوگرام نشانه هاي كوچك عمودي به فاصلة. ميليمتر در ثانيه است 50ميليمتر در ثانيه و در برخي ديگر كشورها 25سرعت حركت نوار در ايران و آمريكا. ميلي متر بر ثانيه و يك ميلي ولت تنظيم مي 25هنگام گرفتن نوار قلبي سرعت و ارتفاع استاندارد را به ترتيب

.نماييم

KAMRANI

kamrani 2008 5

:مشخصات كاغذ الكتروكارديوگرافي

kamrani 2008 6

ECGپارامترهاي تفسير

1- تعيين ريتم قلب

2- تعيين تعداد ضربان قلب 3- تعيين محور قلب

KAMRANI

kamrani 2008 7

تعيين ريتم قلب -1

براي تعيين ريتم قلب ، ابتدا بايد به شناخت يك ضربه (BEAT )

.طبيعي قلب پرداخت

:طبيعي قلب از( BEAT) يك ضربه امواج( Waves ) ، كمپلكسها( Complexes ) ، فواصل( Intervals ) ، قطعات( Segments ) تشكيل شده است.

KAMRANI

kamrani 2008 8

:طبيعي قلب ( BEAT) ضربه

موج :امواجP ،Q ،R ، ،S موج ،T موج ،U

كمپلكس :كمپلكسهاQRS كمپلكس،QS ،

RSكمپلكس

فاصلة : فواصلPR فاصلة ،T Q

قطعة : قطعاتST قطعة ،PR

kamrani 2008 9 KAMRANI

kamrani 2008 10

KAMRANI

kamrani 2008 11

به طور كلي

هر گاه موج دپوالريزاسيون به الكترود مثبتمثبت باالي خط ) نزديك شود يك موج باالرونده

.ثبت ميشود ( ايزوالكتريك و هرگاه موج دپوالريزاسيون از الكترود مثبت

پايين –منفي ) دور شود يك موج پايين روندة .ثبت ميشود ( خط ايزوالكتريك

KAMRANI

kamrani 2008 12 KAMRANI

kamrani 2008 13

خط ايزوالكتريك

KAMRANI

kamrani 2008 14

P :موج

kamrani 2008 15

ارتفاع طبيعي آن . معرف انقباض عضالت دهليزي است Pموج

.ثانيه يا كمتر ميباشد 11/0ميلي متر يا كمتر و زمان آن 5/2

KAMRANI

kamrani 2008 16

معرف انقباض هر دو دهليز ميباشد و با وجود اينكه دهليز راست زودتر از دهليز چپ Pموج

.منقبض ميشود ولي به علت كم بودن زمان فقط يك موج ايجاد ميگردد

KAMRANI

kamrani 2008 17

ولتاژ موجP كمتر ازQRS است زيرا .ضخامت دهليزها كمتر از بطن ها ميباشد

درEKG رپوالريزاسيون دهليزها به دليل

.مشخص نيست QRSبه Pنزديك بودن

KAMRANI

kamrani 2008 18

موج P در ليدهايV2,AVF,II,I تاV6 مثبت ، درAVR منفي و در ليدهاي

V1,III بي فاز يك است.

ولتاژ موجP كمتر ازQRS است زيراضخامت دهليزها كمتر از بطن ها

.ميباشد

kamrani 2008 19

مشخص QRSبه Pرپوالريزاسيون دهليزها به دليل نزديك بودن EKGدر

تعيين مي شود Taنيست ولي با

KAMRANI

kamrani 2008 20

:Pانواع موج

موجP دو لتي(mitral) - در هيپرتروفي دهليز چپ بصورت موجP بامثبت و منفي V1ميلي متر بي فازيك در اشتقاق 5/2ارتفاع بيش از

ثانيه و شكافدار در اشتقاق 1/0پهن بيش از Pهمچنين بصورت موج . است ..ديده مي شود II,Iهاي

موجP ريوي(pulmonal)- در هيپرتروفي دهليز راست بصورت موجP , AVFميلي متر در اشتقاق هاي 5/2با ارتفاع بيش از . بلند و نوك تيز

III , II موجP سه لتي(tricuspid)- در هيپرتروفي توام دهليز چپ و راست

II,Iثانيه در اشتقاق هاي 11/0پهن و شكافدار بيش از Pبصورت موج ديده مي شود

موجP در ديس ريتمي هاي نودال چون دهليزها از پايين به باال -نودال بصورت منفي ديده مي شود P،موج بصورت معكوس دپوالريزه مي شوند

kamrani 2008 21 KAMRANI

kamrani 2008 22

KAMRANI

kamrani 2008 23

kamrani 2008 24

QRS :كمپلكس

كمپلكس QRS معرف دپوالريزاسيون عضالت بطنهاست، . ابتداي آن از آغاز موجQ تا انتهاي موجS ميباشد.

مدت زمان( Duration ) ثانيه و 1/0تا 04/0آن

ميليمتر 9آن حداكثر تا ( Amplitude )ارتفاع .است

KAMRANI

kamrani 2008 25

از چندين قسمت مثبت و منفي بشرح QRSكمپلكس

:زير تشكيل يافته كمپلكس بوده و ( منفي ) اولين قسمت پايين رونده Q موج – 1

ارتفاع ¼ ثانيه و ولتاژ آن كمتر از 03/0زمان آن كمتر از ميباشد و ناشي از دپوالريزاسيون سپتوم بين بطني است Rموج

.

كمپلكس ( مثبت ) قسمت باال رونده Qبدنبال موج Rموج – 2 . را تشكيل ميدهد

. را گويند Rموج منفي بعد از موج S موج – 3

KAMRANI

kamrani 2008 26

KAMRANI

kamrani 2008 27

چرا كمپلكسQRS بر خالفاز چندين قسمت مثبت Pموج

و منفي تشكيل شده است ؟

kamrani 2008 28

گذشته ابتدا ديوارة A-Vبطور كلي دريك قلب طبيعي ، موج تحريك از گره بين دو بطن ، سپس بطن راست و بعد تمام ديوار بطن چپ را دپوالريزه

.ميكندباشند كه هر سه بنابراين سه محور نشان دهندة دپوالريزاسيون بطني مي

:كنند را ايجاد مي QRSكمپلكس محور در مجموع ،

نشاندهندة فعاليت و تحريك ديواره بين بطن و تحريك زودرس محور اولباشد يعني ابتدا بخشي از جدار بين دو بطن دپوالريزه بطن راست مي

Q موج. شود مي

موج .باشد نشاندهندة فعاليت و تحريك نوك قلب مي محور دومR نشاندهندة فعاليت ، تحريك و دپوالريزاسيون بطن چپ در محور سوم

S موج. جهت معكوس بسوي قاعده قلب است

kamrani 2008 29

ميليمتر داشته باشند 5ارتفاع كمتر از QRSچنانچه امواج 5نشان داده و اگر ارتفاع بيش از qrsبا حروف كوچك

.نشان ميدهند QRSميليمتر داشته باشند با حروف بزرگ

QS – چنانچهQRS فاقدR بصورت فقط يك . خوانده ميشود QSموج منفي باشد

R'R" – موجهاي مثبت بعد از موجR اوليه را به . نامند "Rو 'Rترتيب

S'S" – موجهاي منفي بعد از موجS اوليه را به . نامند "Sو 'Sترتيب

KAMRANI

kamrani 2008 30 KAMRANI

kamrani 2008 31 KAMRANI

kamrani 2008 32

پاتولوژيك در انفاركتوس ميوكارد Qنحوه تشكيل موج

باشد و در انفاركتوس ، ناحيه انفاركته بطن چپ فاقد نيروي الكتريكي ميشود كه قادر به هدايت هيچ ايمپالسي نيست ، همين امر موجب مي

تر را عريض و عميق Qنيروهاي الكتريكي بطن راست خنثي نشده و موج .نمايند

بايد توجه داشت كمپلكسQRS هاي در اشتقاقV1 وV2 يك بطن طبيعي

ولي در . شود آغاز مي( قسمت باالرو ) اوليه rمنفي بوده كه بايك باشد اوليه مي rتبديل شده و فاقد موج QSبه QRSانفاركتوس ، كمپلكس

.

عوملي كه باعث عميق شدن موجQ انفاركتوس : ميشوند ميوكارد ، ميوكارديت ،آمبولي ريه

KAMRANI

kamrani 2008 33

ثانيه و ولتاژ آن 03/0كمپلكس بوده و زمان آن كمتر از ( منفي ) اولين قسمت پايين رونده Qموج – 1

.ميباشد و ناشي از دپوالريزاسيون سپتوم بين بطني است Rارتفاع موج ¼ كمتر از

KAMRANI

kamrani 2008 34

KAMRANI

kamrani 2008 35 KAMRANI

kamrani 2008 36

تا نقطة تصوير رأس Rزمان انقباض بطني از نقطة شروع R بر خط ايزوالكتريك راVAT گويند.

KAMRANI

kamrani 2008 37

.كمپلكس را تشكيل ميدهد ( مثبت ) قسمت باال رونده Qبدنبال موج Rموج QRSدركمپلكس – 2

اشتقاق هاي جلو قلبي اشتقاق هاي اندام

KAMRANI

kamrani 2008 38

يك بطن طبيعي V2و V1هاي در اشتقاق QRSبايد توجه داشت كمپلكس

.شود آغاز مي( قسمت باالرو ) اوليه Rمنفي بوده كه بايك

. انفاركتوس ديوارة خلفي ميوكارد باR بلند و غير طبيعي در شود مشخص مي V2,V1هاي اشتقاق

هايپرتروفي بطن راست باR هاي بلند در اشتقاقV2,V1 شود مشخص مي

بلوك شاخه اي راست باRR' هاي در اشتقاقV2,V1 مشخص شود مي

در انفاركتوس ، كمپلكسQRS هاي در اشتقاقV1 وV2 بهQS .باشد اوليه مي rتبديل شده و فاقد موج

KAMRANI

kamrani 2008 39 camruny1338@yahoo.com

kamrani 2008 40 camruny1338@yahoo.com