GRATIS

NR 47

| SEP

TEMB

ER - O

KTOB

ER 20

12

DOSSIER KANKEREN TOCH IS KANKER GEEN NOODLOTGEEN ‘DOORBRAAK’, WEL EEN FLINKE STAP VOORWAARTS KANKERVIJANDIGE KOST

SABINE HAGEDORENWE MOETEN NU REAGEREN EN NIET MORGEN

via

uri

nVerkrijgbaar in de apotheek Cnk 2919645 Soria bel nV - iChtegem info@Soriabel.be

Viaurin bevat alle goede eigenschappen van hibis-cus en veenbes.beide vruchten zijn rijk aan vitamine C om de weerstand te verhogen en polyfenolen om het branderig gevoel te verzachten.

Als het nijptzorg je voor een goede waterafvoer

Adv.Viaurin_MN.indd 1 4/09/12 16:03

47/1

2-17

265-

09

Volgende Verschijning

vanaf 12 november

IN DIT NUMMER

INTERVIEWSabine Hagedoren........................ 4

DOSSIERGeen ‘doorbraak’ , wel een fl inke stap voorwaarts ......................... 11

DOSSIERTwaalf deftige madammen... Of wat men verzwijgt ...................... 16

DOSSIEREn toch is kanker geen noodlot! ............................... 6

DOSSIERKanker gaat ook door de mond! .................................... 20

DOSSIERKankervijandige kost ................. 22

REPORTAGEGsm: een gevaar voor onze ge-zondheid? ................................... 34

RECEPTEN .............................. 41

IN DE KIJKER .......................... 45

WEDSTRIJD ............................ 46

VoorwoordBeste lezer,

De laatste jaren verschijnen er steeds meer studies die aantonen dat onze voedingsgewoon-ten of bepaalde bestanddelen uit onze voeding, mogelijk een invloed hebben op het ontstaan of het voorkomen van kanker.

De invloed van onze voeding op kanker is dubbel. Enerzijds kunnen bepaalde eetgewoonten en bepaalde voedingsbestanddelen mede aan de basis liggen van het ontstaan van kanker. Maar anderzijds bevat onze voeding ook stoffen die bescherming kunnen bieden tegen kan-ker.

Ondertussen lijkt het aanneembaar dat een paar eenvoudige voedingsrichtlijnen een nieuwe kanker kunnen helpen voorkomen en ook het hervalrisico kan doen dalen. Lees verder en je komt het allemaal te weten.

De redactie.

inhoud

ColofonCreative director Koen FontaineDruk & PrepressGrafi sche Groep BongaertsGreesstraat 11, 2200 Herentals014-24 68 78, 014-24 68 77RedactiemedewerkersW. De Corte, W.J.Duckaert, C. Wattelaine, Vanessa Luyten.

Maar Natuurlijk, Gezond Genieten: 260.000 exemplarenVerantwoordelijke uitgeverThemamedia nv, Wouter Van MelkebeekMaria-Theresiastraat 19a bus 2, 3000 LeuvenProduct ManagementKatrien HoutmeyersKatrien.houtmeyers@themamedia.beKim De SmedtKim.desmedt@themamedia.be Informatie & administratie014 24 68 78

De uitgever wijst elke aansprakelijkheid voor de inhoud van advertenties en de rubrieken rond productinfo af. Thema Media kan niet aansprakelijk gesteld worden voor eventuele onjuiste gegevens. De inhoud van elke advertentie valt onder de verantwoorde-lijkheid van de adverteerder.

GRATIS

NR 47

| SEP

TEMB

ER - O

KTOB

ER 20

12

DOSSIER KANKEREN TOCH IS KANKER

GEEN NOODLOT

GEEN ‘DOORBRAAK’, WEL

EEN FLINKE STAP VOORWAARTS 

KANKERVIJANDIGE KOST

SABINE HAGEDOREN

WE MOETEN NU REAGEREN

EN NIET MORGEN

47/1

2-18

901-

09

Volgende Verschijning

vanaf 12 november

IN DIT NUMMER

INTERVIEWSabine Hagedoren........................ 4

DOSSIERGeen ‘doorbraak’ , wel een fl inke stap voorwaarts ......................... 11

DOSSIERTwaalf deftige madammen... Of wat men verzwijgt ...................... 16

DOSSIEREn toch is kanker geen noodlot! ............................... 6

DOSSIERKanker gaat ook door de mond! .................................... 20

DOSSIERKankervijandige kost ................. 22

REPORTAGEGsm: een gevaar voor onze ge-zondheid? ................................... 34

RECEPTEN .............................. 41

IN DE KIJKER .......................... 45

WEDSTRIJD ............................ 46

VoorwoordBeste lezer,

De laatste jaren verschijnen er steeds meer studies die aantonen dat onze voedingsgewoon-ten of bepaalde bestanddelen uit onze voeding, mogelijk een invloed hebben op het ontstaan of het voorkomen van kanker.

De invloed van onze voeding op kanker is dubbel. Enerzijds kunnen bepaalde eetgewoonten en bepaalde voedingsbestanddelen mede aan de basis liggen van het ontstaan van kanker. Maar anderzijds bevat onze voeding ook stoffen die bescherming kunnen bieden tegen kan-ker.

Ondertussen lijkt het aanneembaar dat een paar eenvoudige voedingsrichtlijnen een nieuwe kanker kunnen helpen voorkomen en ook het hervalrisico kan doen dalen. Lees verder en je komt het allemaal te weten.

De redactie.

inhoud

ColofonCreative director Koen FontaineDruk & PrepressGrafi sche Groep BongaertsGreesstraat 11, 2200 Herentals014-24 68 78, 014-24 68 77RedactiemedewerkersW. De Corte, W.J.Duckaert, C. Wattelaine, Vanessa Luyten.

Maar Natuurlijk, Gezond Genieten: 260.000 exemplarenVerantwoordelijke uitgeverThemamedia nv, Wouter Van MelkebeekMaria-Theresiastraat 19a bus 2, 3000 LeuvenProduct ManagementKatrien HoutmeyersKatrien.houtmeyers@themamedia.beKim De SmedtKim.desmedt@themamedia.be Informatie & administratie014 24 68 78

De uitgever wijst elke aansprakelijkheid voor de inhoud van advertenties en de rubrieken rond productinfo af. Thema Media kan niet aansprakelijk gesteld worden voor eventuele onjuiste gegevens. De inhoud van elke advertentie valt onder de verantwoorde-lijkheid van de adverteerder.

GRATIS

NR 47

| SEP

TEMB

ER - O

KTOB

ER 20

12

DOSSIER KANKEREN TOCH IS KANKER

GEEN NOODLOT

GEEN ‘DOORBRAAK’, WEL

EEN FLINKE STAP VOORWAARTS 

KANKERVIJANDIGE KOST

SABINE HAGEDOREN

WE MOETEN NU REAGEREN

EN NIET MORGEN

47/1

2-18

901-

09

interview

Hoe kijk jij eigenlijk naar de kli-maatsveranderingen?“Dat is een gigantisch ingewikkeld pro-bleem dat absoluut aangepakt dient te worden. Alle wetenschappers zijn het erover eens dat de stijging van de ge-middelde temperatuur zich zal verder-zetten. Dat zal gepaard gaan met meer neerslag en met een stijging van de zee-spiegel. Ook de ecosystemen moeten

zich aanpassen. Iedereen wil eten op zijn bord en de voedselproductie

moet op gang blijven. En dan heb je nog de economische ontwikkeling. We moeten in ieder geval de broeikasgas-sen verminderen. Daarom moet de hele wereld één richting uitkijken en het is al moeilijk genoeg om een land op één lijn te krij-gen. Dit is nogmaals een erg complexe materie. Maar als individu kun-nen we wel ons steen-tje bijdragen. Hoe we

ons leven aanpassen,

daar hebben we wél invloed op!”

Wat kunnen we doen? “Het is volgens mij niet de bedoeling om terug holbewoners te worden en op een zeer primitieve manier te leven. Het gaat voor mij eerder om aanpas-singen zoals minder energie proberen te verbruiken. Als ik een nieuw elek-trisch toestel koop, spaar ik liever wat langer zodat ik er dan eentje kan kopen dat zuiniger is. Ik ben ook een voor-stander van zonnepanelen. Een goede isolatie is evenzeer belangrijk want dat loont. Ik heb daar zelf bij mij thuis ook in geïnvesteerd. Je kan mensen best motiveren als je zegt dat ze het verschil in hun portemonnee zullen voelen. Zo eet ik verder geen aardbeien in de win-ter, ik eet ze nu. Dat lijkt misschien een druppel op een hete plaat, maar als je al die druppeltjes optelt... Zo neem ik ook veel vaker de fi ets dan vroeger. Ik ga al lang niet meer naar de fi tness. Als individu kan je eigenlijk van alles doen, als je maar wil. Daar komt het op neer.“

Sabine Hagedoren over de huidige

klimaatsveranderingenWeervrouw Sabine Hagedoren is vanzelfsprekend begaan met ons klimaat en alle veranderingen die aan de gang zijn, en nog verwacht worden. “Het is nood-zakelijk dat de hele wereld één lijn gaat trekken”, zegt ze. “Maar ook als individu kunnen we al heel wat doen: kiezen voor zuinig- en duurzaamheid.” Aan het woord een dame die haar hoofd niet in’t zand wenst te steken wat betreft de problematiek rond ons klimaat.Vanessa Luyten

SAB

INE

“We moeten NU reageren en niet morgen”

47/1

2-18

881-

09

© V

RT2

011L

and

er L

oeck

x

© VRT2011Bart Musschoot

5

Kan je wakker liggen van al die sombere verwachtingen? “Ik ben ‘s avonds te moe om wakker te liggen. Maar natuurlijk denk ik er wel over na. Deze generatie moet er iets aan doen. We moeten nu reageren en niet morgen. Natuurlijk is het erg en de verwachtingen zijn er eenmaal. Ver-anderingen zijn overigens al duidelijk zichtbaar in bijvoorbeeld Zuid-Amerika en Zuid-Europa. Je kan er niet meer langs kijken. En als je met je kop in’t zand blijft zitten en niets doet, gebeurt er niets. Het is volgens mij daarom goed om telkens weer de aandacht te vesti-gen op het probleem. Daarom stapte ik ook met een 50tal andere BV’s mee in het project ‘Sing for the climat’ dat op 22 en 23 september plaatsvindt in elke ge-meente. We roepen iedereen in België op om mee te komen zingen. Daarvan maken we een fi lmpje en dat sturen we de wereld rond zodat ook buiten België mensen aan het zingen slaan. Met als doel dat er echt iets gebeurt voor het te laat is. Wie meer informatie wil of mee wil zingen, kan eens kijken op www.singfortheclimat.com.”

Wat zijn de belangrijkste conse-quenties van die klimaatsveran-deringen?“Ik heb geen glazen bol. Omdat het een onderwerp is dat je niet in twee lijnen kan vatten, is het vaak ook minder po-pulair. We hebben maar geleefd en in-eens werd het duidelijk: wat we doen heeft impact op het klimaat. Zo zullen er dit jaar 300.000 mensen sterven door de klimaatsveranderingen, slachtoffers die vooral in het Zuiden vallen. Met an-dere woorden we kunnen de klimaats-veranderingen niet meer voor ons uit schuiven.”

En toch worden bijvoorbeeld nog steeds bomen die voor zuurstof zorgen omgehakt om plaats te maken voor woningen...“De tijd van grote villa’s met lappen

grond bij is volgens mij nochtans wel voorbij. Ik denk dat de volgende gene-ratie het wat kleiner gaat mogen zien. Dat is daarom niet slechter, gewoon an-ders. We vinden het moeilijk om comfort in te boeten en toch zal het echt anders moeten: duurzamer, zuiniger en nog-maals daarom niet slechter. Gewoontes veranderen is natuurlijk niet iets wat je van de ene dag op de andere doet. Het heeft soms wat tijd nodig om nieuwe ge-woontes aan te leren. Zo eet ik zelf ze-ker twee keer per week vegetarisch en ik wil die lijn met mijn gezin ook door-trekken. Ik probeer thuis toch één keer per week vegetarisch te koken en dat is voor hen soms nog wat te veel. Ze zijn het jarenlang anders gewoon. Maar stil-letjes aan hé! Ik ga zelf met de fi ets naar de bakker en breng de kinderen met de fi ets naar school zodat het een nieuwe gewoonte wordt. Ik was een tijdje gele-den een weekje ziek waardoor ik de auto nam en ik merkte daarna dat ik mezelf echt halt moest toeroepen zodat ik niet in mijn oude gewoonte zou hervallen. En alles weer met de auto zou doen. Verder doe ik mijn inkopen graag op de markt. De groenten en het fruit zijn er lekker en vers. Intussen heb ik ook aardbeien en nog enkele andere dingen in de tuin. Ik werk graag in de tuin en in die zin is het een leuke bezigheid. Maar als je het tegen je zin doet, hou je het niet vol. Dat is bij mij niet het ge-val. Ik vind het heel ontspan-nend. Laat ons met z’n alleen wat oude ge-woontes ver-anderen en we komen al een eind...”

47/1

2-18

881-

09

© VRT2011Bart Musschoot

interview

Hoe kijk jij eigenlijk naar de kli-maatsveranderingen?“Dat is een gigantisch ingewikkeld pro-bleem dat absoluut aangepakt dient te worden. Alle wetenschappers zijn het erover eens dat de stijging van de ge-middelde temperatuur zich zal verder-zetten. Dat zal gepaard gaan met meer neerslag en met een stijging van de zee-spiegel. Ook de ecosystemen moeten

zich aanpassen. Iedereen wil eten op zijn bord en de voedselproductie

moet op gang blijven. En dan heb je nog de economische ontwikkeling. We moeten in ieder geval de broeikasgas-sen verminderen. Daarom moet de hele wereld één richting uitkijken en het is al moeilijk genoeg om een land op één lijn te krij-gen. Dit is nogmaals een erg complexe materie. Maar als individu kun-nen we wel ons steen-tje bijdragen. Hoe we

ons leven aanpassen,

daar hebben we wél invloed op!”

Wat kunnen we doen? “Het is volgens mij niet de bedoeling om terug holbewoners te worden en op een zeer primitieve manier te leven. Het gaat voor mij eerder om aanpas-singen zoals minder energie proberen te verbruiken. Als ik een nieuw elek-trisch toestel koop, spaar ik liever wat langer zodat ik er dan eentje kan kopen dat zuiniger is. Ik ben ook een voor-stander van zonnepanelen. Een goede isolatie is evenzeer belangrijk want dat loont. Ik heb daar zelf bij mij thuis ook in geïnvesteerd. Je kan mensen best motiveren als je zegt dat ze het verschil in hun portemonnee zullen voelen. Zo eet ik verder geen aardbeien in de win-ter, ik eet ze nu. Dat lijkt misschien een druppel op een hete plaat, maar als je al die druppeltjes optelt... Zo neem ik ook veel vaker de fi ets dan vroeger. Ik ga al lang niet meer naar de fi tness. Als individu kan je eigenlijk van alles doen, als je maar wil. Daar komt het op neer.“

Sabine Hagedoren over de huidige

klimaatsveranderingenWeervrouw Sabine Hagedoren is vanzelfsprekend begaan met ons klimaat en alle veranderingen die aan de gang zijn, en nog verwacht worden. “Het is nood-zakelijk dat de hele wereld één lijn gaat trekken”, zegt ze. “Maar ook als individu kunnen we al heel wat doen: kiezen voor zuinig- en duurzaamheid.” Aan het woord een dame die haar hoofd niet in’t zand wenst te steken wat betreft de problematiek rond ons klimaat.Vanessa Luyten

SAB

INE

“We moeten NU reageren en niet morgen”

47/1

2-18

881-

09

© V

RT2

011L

and

er L

oeck

x

© VRT2011Bart Musschoot

dossier kanker

Meer dan ooit is het samenleggen van beide opvattingen noodzakelijk. Zeker nu verwacht wordt dat tegen 2030 – dit is over achttien jaar – kanker wereld-wijd met 70% zal zijn toegenomen, zo-als blijkt uit een studie, recent versche-nen in ‘The Lancet Oncology’. In 2008 waren het nog 12,7 miljoen gevallen; in 2030 zullen het er 22 miljoen zijn.

Met het overnemen van de Westerse levensstijl breidt kanker zich ook in de ‘arme’ landen uit. Typisch is de toe-name hier en ginds van borst-, pros-taat- en darmkanker, die nauw met levensstijl en voeding verbonden zijn. Inzake borstkanker behalen wij intus-sen Olympisch Goud: elk jaar 9.500 nieuwe gevallen in ons land, 26 per dag. Prognose: één op acht vrouwen krijgt vroeg of laat met borstkanker te maken. Struisvogelpolitiek is hier uit den boze. Wij dienen de waarheid on-der ogen te zien.

‘Doorbraak nog steeds niet in zicht’Siddharta Mukaheijee, de gerenomeer-de in Stanford en Harvard opgeleide kankerspecialist van de Columbia-uni-versiteit in New York windt er in zijn ge-schiedenis van de kanker geen doekjes om. In zijn ‘The Emperor of all Maladies – A Biography of Cancer’ waarvoor hij in 2011 de Pulitzerprijs kreeg, stelt hij onomwonden: ‘een doorbraak in de be-handeling is nog steeds niet in zicht –

over genezing spreken zelfs de meest optimistische artsen niet meer. Er val-len wel enkele deelsuccessen te no-teren i.v.m. kinderleukemie, bepaalde lymfekankers en teelbalkanker, maar die gaan niet zozeer terug op nieuwe geneesmiddelen, dan wel op fi jnere afstemming en beter gebruik van die middelen, die reeds in de jaren zeven-tig werden ingezet. Ook inzake diag-nose en opsporing, vaak ten onrechte als preventie bestempeld, is er geen grote vooruitgang en na jaren zijn de resultaten van de screenings ontnuch-terend. Wij dienen te erkennen dat er, ondanks vooruitgangsrethoriek en het propageren van ‘behandeling op maat’ nog een lange weg naar de genezing van kanker voor ons ligt, die mogelijk nooit eindigt.’En toch is er hoop!

‘Als de maden in het spek’Er is ook nog de andere aanpak!Vooral in Duitsland en sinds de jaren vijftig van voorbije eeuw zijn er artsen opgestaan, die vanuit een andere optiek

En toch is kankergeen noodlot!De conventionele geneeskunde beoogt de vernie-tiging van de tumor door wegsnijden, bestralen en/of toediening van celgiften. In die oorlog tegen de tumor wordt het zwaarste geschut ingezet en worden de zwaarste nevenwerkingen in koop genomen. Daarnaast is er wat wij de biologische aanpak zouden kunnen noemen. Die beoogt na-tuurlijk ook de uitschakeling van de tumor en wijst geen enkel daartoe noodzakelijke maatregel af, maar die ziet verder dan de tumor en de kankercel en heeft de genezing op het oog van de patiënt mèt zijn tumor. En waar dit niet meer mogelijk is, over-leven in menswaardige omstandigheden.W.J.Duckaert

47/1

2-21

712-

09

7

47/1

2-21

712-

09

onconventionele, schonende en vaak doeltreffende behandelingen hebben ontwikkeld. De figuur die hier bovenuit steekt, omdat hij een alles en de hele mens omvattende therapie ontwikkel-de, is de veel besproken Duitse kanker-arts, wijlen dr. Josef Issels (1907-1998).Dr. Issels zag in de eerste plaats de hele mens in zijn patiënt en niet een optelling van organen en weefsels. Hij behandelde niet de tumor, maar de pa-tiënt met zijn tumor. En ‘die tumor zit in een ziek organisme als de maden in be-dorven spek’, aldus Issels. ’Hij ontstaat, bij geblokkeerde of zwaar gehavende afweermechanismen en onvoldoend ontgiftende afscheidingsorganen, in het meest gehavend orgaan.’Bekend is zijn uitspraak: ‘Een kanker-lijder met een gezonde darm bestaat er niet.’Hij opende in 1951 in Rottach-Egern aan de Tegernsee in Beieren het eerste behandelingscentrum voor ongenees-lijk verklaarde kankerpatiënten, werd in 1960 aangehouden en veroordeeld tot één jaar gevangenisstraf. Er volgde een golf van protest: de mensen ‘pak-ten’ die juridische farce niet. Het was al te duidelijk dat niet de geneesheer Issels terecht stond, maar diens we-tenschappelijke opvatting, die indruiste tegen de gangbare theorie, verper-soonlijkt door de grote kankerspecia-

listen. Bovendien poneerde hij andere dan de gangbare behandelingsmetho-den. Het ‘Bundesgerichtshof’ gaf ten-slotte het bevel het proces te herope-nen. En op 11 december 1964 werd dr. Josef Issels vrijgesproken.

‘Zo lang ze zich beperken tot een deel ...’Op het eind van het proces sprak de voorzitter van de rechtbank de hoop uit, dat de voorvechters van de ver-schillende opvattingen inzake kanker nu eindelijk eens de handen in elkaar zouden slaan om de mensheid van de gesel kanker te bevrijden, in plaats van

elkaar te bevechten.Wij zijn nu bijna een halve eeuw verder. Maar zó ver zijn wij nog niet. Omdat de

ene opvatting specifiek gericht is op organen, weefsels, ziekteverwekkers, tumor en ontaarde cel en daar poogt aan te verhelpen met een specifiek, door de farmaindustrie ontwikkeld middel of een specifieke ingreep. En de andere opvatting in eerste instantie fo-cust op het terrein, waarop de ziekte is ontstaan, en het geheel van afweerme-chanismen, die vaak onspecifiek zijn. Ik hoor dr. Issels nog altijd zeggen, kort vóór hij op hoge leeftijd naar de Ver-enigde Staten vertrok om in San Fran-cisco zijn laatste levensjaren bij zijn jongste twee zonen door te brengen: ‘Zo lang ze zich beperken tot een deel (van de mens en zijn afweer) zullen de successen beperkt blijven.’Dat schoot mij te binnen toen onlangs weer eens een ‘doorbraak’ werd ge-meld: ‘Belgische vorsers hebben ont-dekt dat het melanoom (de zwarte huidkanker) ontstaat door een oneven-wicht tussen tumorbevorderende en tumorremmende elementen in de cel. Gehoopt wordt dat de farma-industrie, stoelend op deze ontdekking, over een aantal jaren een specifiek melanoom-middel zal kunnen ontwikkelen.’ Zo kan men het bekijken. Men kan zich echter ook afvragen, waarom is dat

onevenwicht ontstaan? Waarom zijn de afweermechanismen in gebreke geble-ven? En besluiten: ‘Doen wij dààr toch

47/1

2-21

712-

09

dossier kanker

(ook) wat aan.’De oplossing is niet het één of het an-der, maar het één én het ander. De laatste tijd beginnen vooral jongere professoren en specialisten zich ern-stige vragen te stellen. En als men ziet dat onderzoekers van de universiteiten in Würzburg en Freiburg (D) en van de Columbia universiteit (V.S.) na grondig onderzoek, hoge waardering hebben uitgesproken voor de therapie in de Hufeland Klinik in Bad Mergentheim (D), ja dan is er hoop!

De voedingsbodem voor kankerDr. Wolfang Woeppel, jarenlang rech-terhand van dr. Issels, stichter van de Hufeland Klinik en intussen even-eens overleden, vatte het allemaal als volgt samen: ‘Ons concept gaat ervan uit dat een aantal chronische en zeer boosaardige ziekten slechts kun-nen ontstaan, als ons inwendig milieu door verschillende factoren negatief veranderd wordt, zo bv. door erfelijke belasting, chronische ontstekingen, gemoedsconfl icten, foute voeding, milieu- en chemische invloeden. Die milieustoring komt neer op een storing van ingewikkelde regel- en afweer-mechanismen en verzwakt bepaalde orgaansystemen, in het bijonder onze afweer tegen ziekten.”“Als nu in een dergelijk verzwakt li-

chaam een kankercel ontstaat, dan vindt die een milieu waarin zij goed kan gedijen: vergelijk het met een graankorrel in een goed bewerkte ak-ker. Daar zij op geen weerstand stoot kan daar uiteindelijk een tumor uit ontstaan, die woekert, uitzwermt en metastase produceert, en op zijn beurt het organisme verzwakt. De tumor is bijgevolg slechts het symptoom van een zware chronische verzieking van het organisme, die er al vele jaren over gezet heeft om zichtbaar te wor-den. Verwijdert de chirurg de tumor, dan heeft hij slechts het symptoom verwijderd (wat noodzakelijk kan zijn), maar heeft hij de ziekte niet genezen,

die verder blijft bestaan. Om die reden ook mag nazorg niet beperkt blijven tot geregelde controleonderzoeken, maar dient men zich de moeite te geven om de gestoorde regelcircuits weer in orde te brengen.”

TotaalbehandelingDe ‘totaalbehandeling’ in de Hufeland Klinik kan worden samengevat in het uitschakelen van al wat ongunstig is, ontgifting – vooral lever, nieren, darm – ontzuring, regenereren van heel het organisme, optimaliseren van de stof-wisseling, deblokkeren en activeren van de afweermechanismen, met ook tegen de tumor gerichtte natuurmid-

8

47/12-21712-09

delen en maatregelen. Met waar no-dig conventionele therapie, echter zo schonend en individueel mogelijk, met opvang van de negatieve nevenwerkin-gen. Veel belang wordt gehecht aan de gemoedsgesteldheid, die vaak een rol heeft gespeeld in het ontstaan van de kanker en zeer belangrijk is in het genezings- en herstelproces. En het begint al bij de homeopatische ‘uit-drijving’ van erfgiften van door vorige generaties doorgemaakte ziekten, die weliswaar niet meer acuut kunnen worden, maar het inwendig milieu (hel-pen) verzieken. Veel belang wordt ook gehecht aan ‘haarden’ in de mond en aan de darm. In de mond kunnen totaal verziekte amandelen, haarden onder de tanden (onopgemerkt omdat ze ter plaatse geen pijn doen) en ontzenuwde tanden, met of zonder wortelvulling, langzaam maar zeker het hele orga-

nisme verzieken.

Dode tanden en zieke darmZo’n ontzenuwde tand – een lijk, vaak in gouden doodskist – bevat dood eiwit en produceert thio-ether, lijkengif, ver-want aan het mosterdgas uit de Eerste Wereldoorlog. En de darm, uitschei-dings-, ontgiftings- en immuniteitsor-gaan, is bij de modale Belg en zeker bij kankerlijders verworden tot een riool vol toxineproducerende rottigheid. En dat door foute voeding en het gebruik van antibiotica, chemotherapie, maag-zuur- en ontstekingsremmers, die alle de darmflora beschadigen. Houden wij daarmee rekening, ook als wij (nog) ge-zond zijn.In ieder geval is het gebruik van flink gedoseerde probiotica, liefst met ver-schillende actieve bacteriënstammen, nodig bij zwaar chronische ziekten, ook

allergies, en spijsverteringsstoringen en bij gebruik van hogergenoemde ge-neesmiddelen. Probiotische drankjes uit de supermarkt volstaan hier niet.Tot het behandelingsschema in de Hu-feland Klinik behoort een dieet met vol-waardige gezondheidskost, ontzuring, colon hydrotherapie (hoge darmspoe-ling), toediening van een reeks vita-minen, mineralen en sporenelemen-ten en probiotica, de Neuraal-, Ozon-, Zuurstof- en Enzym- en de weerstand versterkende Thymustherapie. Ook de door dr. Issels ontwikkelde ‘koorts-stoot’, waarmee medicamenteus voor korte tijd en onder controle de lichaamstemperatuur wordt opgedre-ven tot bij de 40° - dat ontgift en port de afweer aan om kankercelllen aan te vallen – en de hyperthermie, verhit-ting van buitenuit om tumoren te doen krimpen.Wat daar in de Hufeland-kliniek ge-beurt, is – hopelijk – een voorafbeel-ding van de toekomst, zoals de voor-zitter van de rechtbank, die dr. Issels vrijsprak, ze een halve eeuw geleden reeds zag.Die toekomst begint vandaag. Want kanker is geen noodlot en mag dat dan ook niet zijn.Een beperkt aantal artsen in ons land past een begeleidende kankerthera-pie toe in hogergenoemde geest. De ziekteverzekering verleent hier echter geen tussenkomt. En wat die artsen doen, wordt niet als specialiteit erkend.

9

47/12-21712-09

delen en maatregelen. Met waar no-dig conventionele therapie, echter zo schonend en individueel mogelijk, met opvang van de negatieve nevenwerkin-gen. Veel belang wordt gehecht aan de gemoedsgesteldheid, die vaak een rol heeft gespeeld in het ontstaan van de kanker en zeer belangrijk is in het genezings- en herstelproces. En het begint al bij de homeopatische ‘uit-drijving’ van erfgiften van door vorige generaties doorgemaakte ziekten, die weliswaar niet meer acuut kunnen worden, maar het inwendig milieu (hel-pen) verzieken. Veel belang wordt ook gehecht aan ‘haarden’ in de mond en aan de darm. In de mond kunnen totaal verziekte amandelen, haarden onder de tanden (onopgemerkt omdat ze ter plaatse geen pijn doen) en ontzenuwde tanden, met of zonder wortelvulling, langzaam maar zeker het hele orga-

nisme verzieken.

Dode tanden en zieke darmZo’n ontzenuwde tand – een lijk, vaak in gouden doodskist – bevat dood eiwit en produceert thio-ether, lijkengif, ver-want aan het mosterdgas uit de Eerste Wereldoorlog. En de darm, uitschei-dings-, ontgiftings- en immuniteitsor-gaan, is bij de modale Belg en zeker bij kankerlijders verworden tot een riool vol toxineproducerende rottigheid. En dat door foute voeding en het gebruik van antibiotica, chemotherapie, maag-zuur- en ontstekingsremmers, die alle de darmflora beschadigen. Houden wij daarmee rekening, ook als wij (nog) ge-zond zijn.In ieder geval is het gebruik van flink gedoseerde probiotica, liefst met ver-schillende actieve bacteriënstammen, nodig bij zwaar chronische ziekten, ook

allergies, en spijsverteringsstoringen en bij gebruik van hogergenoemde ge-neesmiddelen. Probiotische drankjes uit de supermarkt volstaan hier niet.Tot het behandelingsschema in de Hu-feland Klinik behoort een dieet met vol-waardige gezondheidskost, ontzuring, colon hydrotherapie (hoge darmspoe-ling), toediening van een reeks vita-minen, mineralen en sporenelemen-ten en probiotica, de Neuraal-, Ozon-, Zuurstof- en Enzym- en de weerstand versterkende Thymustherapie. Ook de door dr. Issels ontwikkelde ‘koorts-stoot’, waarmee medicamenteus voor korte tijd en onder controle de lichaamstemperatuur wordt opgedre-ven tot bij de 40° - dat ontgift en port de afweer aan om kankercelllen aan te vallen – en de hyperthermie, verhit-ting van buitenuit om tumoren te doen krimpen.Wat daar in de Hufeland-kliniek ge-beurt, is – hopelijk – een voorafbeel-ding van de toekomst, zoals de voor-zitter van de rechtbank, die dr. Issels vrijsprak, ze een halve eeuw geleden reeds zag.Die toekomst begint vandaag. Want kanker is geen noodlot en mag dat dan ook niet zijn.Een beperkt aantal artsen in ons land past een begeleidende kankerthera-pie toe in hogergenoemde geest. De ziekteverzekering verleent hier echter geen tussenkomt. En wat die artsen doen, wordt niet als specialiteit erkend.

Aadexil - multistammen probioticum, beschermt tegen maagzuur,Helpt de darmflora te versterkenZEVEN PROBIOTICASTAMMENEen multispecies/multistrain probioti-cum heeft aangetoonde voordelen bo-ven een monostrain-probioticum, zoals verdubbeling van de kolonisatiecapa-citeit en onderlinge groeistimulatie. Dit komt onder meer tot uiting in betere groeibevordering.

BESCHERMING EN GELEIDELIJKE AFGIFTE Aadexil probiotica met gereguleerde af-gifte in caplets (ronde tabletvorm) bevatzeven stammen met een zeer ruime hoeveelheid levensvatbare probiotische bacteriën: 6 miljard kolonievormende

units (CFU). De levensvatbaarheid en activiteit van de probiotische bacterie-stammen in Aadexil is beter gegaran-deerd.

PATENTDe gepatenteerde formulering met Bio-tract technologie heeft een dub-bele werking. Ten eerste zorgt deze for-mulering er voor dat de probiotische bacteriën ongeschonden in de darmen terechtkomen. Eenmaal in de darmen aangekomen, worden de bacteriën ter plaatse, verspreid over zes uur, afgege-ven. Hierdoor is, dankzij de Bio-tract techno-logie, gedurende een langere periode

een constante hoeveelheid van de probiotische organismen in de darmen aanwezig.

Samenstelling probiotica 6 miljard CFU: lactobacillus fermentum, lact. planta-rum, lact. acidophilus, lact. rhamnosus, lact. salivarius, bifidobacterium bifidum, bifidobacterium longum.

Aadexil is voor alle leeftijdsgroepen ge-schikt; ook voor kinderen vanaf twee jaar. Aadexil wordt aangeboden in caplets (ronde, makkelijk in te nemen tabletten).Aadexil 30 caplets € 17,95 (cnk 2977-452)

Aadexil 90 caplets € 47,95 (cnk 2977-460)

Breng darmen in rustiger vaarwater door probiotica met geleidelijke afgifte

Springfield Nutraceuticals, T 015/349113 E infobel@springfieldnutra.com

Health through nature, science and innovation

NU

TN

R. 1

149/

20

Aadexil A4.indd 1 9/5/2012 3:31:02 PM

47/1

2-18

174-

09

11

Aadexil - multistammen probioticum, beschermt tegen maagzuur,Helpt de darmflora te versterkenZEVEN PROBIOTICASTAMMENEen multispecies/multistrain probioti-cum heeft aangetoonde voordelen bo-ven een monostrain-probioticum, zoals verdubbeling van de kolonisatiecapa-citeit en onderlinge groeistimulatie. Dit komt onder meer tot uiting in betere groeibevordering.

BESCHERMING EN GELEIDELIJKE AFGIFTE Aadexil probiotica met gereguleerde af-gifte in caplets (ronde tabletvorm) bevatzeven stammen met een zeer ruime hoeveelheid levensvatbare probiotische bacteriën: 6 miljard kolonievormende

units (CFU). De levensvatbaarheid en activiteit van de probiotische bacterie-stammen in Aadexil is beter gegaran-deerd.

PATENTDe gepatenteerde formulering met Bio-tract technologie heeft een dub-bele werking. Ten eerste zorgt deze for-mulering er voor dat de probiotische bacteriën ongeschonden in de darmen terechtkomen. Eenmaal in de darmen aangekomen, worden de bacteriën ter plaatse, verspreid over zes uur, afgege-ven. Hierdoor is, dankzij de Bio-tract techno-logie, gedurende een langere periode

een constante hoeveelheid van de probiotische organismen in de darmen aanwezig.

Samenstelling probiotica 6 miljard CFU: lactobacillus fermentum, lact. planta-rum, lact. acidophilus, lact. rhamnosus, lact. salivarius, bifidobacterium bifidum, bifidobacterium longum.

Aadexil is voor alle leeftijdsgroepen ge-schikt; ook voor kinderen vanaf twee jaar. Aadexil wordt aangeboden in caplets (ronde, makkelijk in te nemen tabletten).Aadexil 30 caplets € 17,95 (cnk 2977-452)

Aadexil 90 caplets € 47,95 (cnk 2977-460)

Breng darmen in rustiger vaarwater door probiotica met geleidelijke afgifte

Springfield Nutraceuticals, T 015/349113 E infobel@springfieldnutra.com

Health through nature, science and innovation

NU

TN

R. 1

149/

20

Aadexil A4.indd 1 9/5/2012 3:31:02 PM

47/1

2-18

174-

09

dossier kanker

Die salvestrolen – met de stam van het Latijnse salvare = redden – zitten in groenten, fruit en kruiden, echter na-genoeg niet in de courante ‘bespoten’ producten, wel in bio-producten en geconcentreerd in daaruit gewonnen supplementen.

Geen ‘doorbraak’ in de strijd tegen kanker, waarover de media het zo vaak en ten onrechte hebben, wel een flinke stap voorwaarts.

VeelbelovendDenk nu echter niet dat men daar-mee een volwassen tumor succesvol kan te lijf gaan. Daarvoor is kanker een veel te ingewikkelde en op teveel

verschillende oorzaken teruggaand proces. Het zou fout zijn een nood-zakelijke therapie daarvoor te onder-breken. En voor elke tumor die – liefst schonend – operatief kan verwijderd worden, dient men dankbaar te blij-ven. Mirakels bestaan er niet in de geneeskunde en wondermiddelen al evenmin. Soms echter stoten weten-schappers op een wonder van de na-tuur. Zoals met de ontdekking van de salvestrolen. De werkzaamheid ervan werd in vitro aangetoond op tumorcel-len van hersenen, borst, eierstokken, prostaat, teelballen, dikke darm en longen. Grootscheepse klinische stu-dies zijn er (nog) niet en zullen nog wel

wat op zich laten wachten. Eén van de problemen daarbij zijn de kosten. En natuurlijke plantensubstanties kunnen niet worden gepatenteerd. Toch openen salvestrolen enorme perspectieven. Zij werken nog als de kankerwerende antioxidanten gefaald hebben en er toch cellen ontaarden; zij kunnen voorkomen dat precance-reuse cellen definitief op hol slaan en dat kankercellen tot een tumor uit-groeien; de tot op heden gekende re-sultaten van aanvullende behandeling met salvestrolen zijn bemoedigend en alles wijst erop dat zij ideaal zijn als nabehandeling bij kwaadaardige gezwelziekten, zo mogelijk meer nog dan als preventie.

Waarom krijgen zoveel mensen geen kanker?Het is begonnen twintig jaar geleden, aan de universiteit van Aberdeen (GB), waar professor farmacologie Dan Burke en zijn medewerkers een eiwit ontdekten – een enzym met code-naam CYP1B1 – dat alleen maar voor-komt in menselijke kankercellen èn in precancereuse cellen, maar niet in gezonde. Men mag dit enzym dus ook aanzien als een tumormarker.

Salvestrolen: geen ‘doorbraak’wel een flinke stap voorwaarts !

47/1

2-21

711-

01

De schadelijke nevenwerkingen van de gangbare therapie met celgiften en radioactieve bestraling – o.m. het feit dat zij ook gezonde cellen treffen – vormen één van de grootste problemen in de strijd tegen kanker. Daarom zijn wetenschappers al vele jaren op zoek naar een middel of methode, die gezonde cellen ongemoeid laat, maar kankercellen ertoe brengt, zichzelf te vernietigen. Recent werden substan-ties ontdekt – salvestrolen genaamd – die dat op natuurlijke wijze bewerkstelligen. Maar zij zitten nog nauwelijks in ‘bespoten’ groenten en fruit. W.J.Duckaert

12

dossier kanker

Door zijn benoeming aan de Montfort University in Leicester (GB) kwam prof. Burke in contact met collega Gerry Potter, klinisch chemicus en expert in de ontwikkeling van kankermedi-cijn. Voortbouwend op de ontdekking van dat CYP1B1-enzym door Burke, ontwikkelde Potter een synthetisch middel dat door het CYP1B1-enzym in de kankercel zo werd omgezet dat het de apoptose – de zelfdoding van de cel – induceerde. Potter en Burke lieten het daar niet bij. Belangrijker nog, zo redeneerden zij, dan te weten waarom zoveel mensen kanker krijgen is aan de weet te komen waarom nog meer mensen geen kanker ontwikkelen. En vermits die apoptose, de zelfdoding van de kankercellen, een natuurlijk fenomeen is, vroegen zij zich af of er in de natuur – en meer precies in de voeding – geen stoffen voorkomen, die gezonde cellen niet deren, maar die binnenin de kankercellen door dat CYP1B1-enzym zo worden omge-zet dat die cellen zichzelf ten gronde richten. Stoffen die mogelijk deficiënt zijn in onze hedendaagse voeding. Wat dan één van de verklaringen zou kun-nen zijn voor de enorme toename van kanker de laatste decennia. Immers bij elke gezonde mens ontsporen er dagelijks cellen, die in een goed func-tionerend organisme zichzelf uitscha-kelen. Wat blijkbaar steeds minder

gebeurt.

Bio is gezonder!Om lange dingen kort te maken: beide professoren kwamen terecht bij een reeks stoffen, die planten in de na-tuur aanmaken om zich te verdedi-gen tegen aanvallen van schimmels, bacteriën, virussen en UV-stralen en die wel nog werken waar de kanker-werende antioxidanten gefaald heb-ben en de cellen reeds ontaard zijn of bezig zijn dat te doen: de salvestrolen

waren ontdekt.Die salvestrolen bleken vooral te zit-ten in de schil, de zaden en de buiten-zijde van de wortels van de planten – logisch want die staan het meest aan de vijandelijke aanvallen bloot – maar bleken nog maar magertjes verte-genwoordigd te zijn in de courante groenten en fruit uit de supermarkt. Ook logisch: die ondergingen behan-delingen met insecticiden, fungiciden (schimmeldodende middelen) ed. En bij planten die daarmee bewerkt zijn ziet de natuur nog nauwelijks de noodzaak in om zelfverdedigende sal-vestrolen aan te maken. Voor wie er nog aan twijfelt: bio is gezonder.

Bitter is beter!Door selectie en veredeling van de planten, door raffinage en bewerking na oogst of pluk gaat dan nog vaak een groot deel van de salvestrolen verlo-ren. Die verlenen groenten en fruit nl. een bittere en/of scherpe smaak en maken sappen en oliën troebel. En dat lusten de verbruikers doorgaans niet: liever een zoete dan een wrange

47/1

2-21

711-

01

Prof Dan Burke Prof Gerry Potter

13

47/1

2-21

711-

01

appel, liever spruitjes zonder bittere toets, helder fruitsap en klare olijf-olie. Toch goed om weten: bitter in de mond maakt niet alleen het hart ge-zond.‘Bespoten’ voedsel bevat daarenboven residu’s van chemische bestrijdings-middelen, die uiteindelijk kanker in de hand werken: Test-Aankoop vond er in 8 van de 10 gewoon fruit. Weliswaar in minieme hoeveelheden, maar die ho-pen zich in ons organisme op.Enerzijds doen wij dus met de cou-rante voeding steeds minder kanker-killende salvestrolen op, anderzijds steeds meer schadelijke residu’s.

Enkel geactiveerd in ontspoorde cellenEven terug naar dat door de natuur voorziene wondere systeem van de ‘apoptose’, waarbij ontspoorde cel-len ertoe gebracht worden zichzelf te vernietigen. Terug ook naar dat enzym met codenaam CYP1B1, enkel aan-wezig in menselijke kankercellen, in precancereuse cellen en ook, maar in mindere mate, in bloedvaten daarom-heen.Het gen voor de aanmaak van dat en-zym is wel aanwezig in gezonde cel-len, maar wordt slechts geactiveerd als zij ontaarden. Met de voeding op-gedane salvestrolen worden daardoor in gezonde cellen niet gebruikt om de celdood te induceren, al zijn zij wel nuttig. In ontaard(end)e cellen wor-den zij door dat CYP1B1-enzym zelf-moord-commando’s. Die niet blind, maar heel gericht toeslaan.

Wat wij daaruit moeten besluiten?Veel meer groenten en fruit eten dan wij doorgaans gewend zijn en zoveel mogelijk bio!Voor wie dat – in de praktijk – niet (steeds) mogelijk is of voor wie re-delijkerwijze mag veronderstellen dat hij/zij er méér nodig heeft, zijn er

tegenwoordig voedingssupplemen-ten met een sterke concentratie sal-vestrolen uit biofruit.Er zijn er die men als onderhouds-product kan beschouwen om goed gezond te blijven. En extra hoog gedo-seerde voor wie met celdegeneratie te maken heeft of reden heeft daarvoor te vrezen. De dosering daarvan wordt in ‘sal-vestrolpunten’ berekend: de schaal voor dit puntensysteem is gebaseerd op een berekening van de hoeveel-heid salvestrolen in het oerdieet. Die hoeveelheid is gelijk aan 100 punten. Er zijn supplementen met 350 en met

4.000 salvestrolpunten per dagdosis. Het werkzaamst zijn de salvestro-len als er voldoende biotine (zit in B-complex), niacine (B3) en vitamine C aanwezig is. Die zitten in elke goede multi.

De strijd tegen kanker is er één op vele fronten. Met de ontdekking van de salvestrolen werd een nieuw front geopend; of be-ter gezegd een oud front heropend.

Belangrijke bronnen van salvestrolen(bio gekweekt en vers)

Groenten: groene groenten, alle koolsoorten, artisjokken, asperges, avocado, wortels, selder, komkommer, spinazie, selder, pepers, courgette, pompoen, eierplant (aubergine), rucola, waterkers en gekiemde sojabonenFruit: rode vruchten, bessen, aardbeien, frambozen, moerbei, appels, peren, pruimen, druiven, vijgen, mandarijntjes en sinaasappel (zelden bio te verkrij-gen en in de winter geen aanrader), meloen, ananas, mango, olijvenKruiden: peterselie, salie, tijm, rozemarijn, basilicum, munt, paardebloem, rooibos, weegbree, rozebottel, mariadistel, meidoorn(bes), kamille, agrimo-nie, citroenverbena (geurig ijzerhard).

In regel bevatten traditionele geneeskruiden veel salvestrolen.Opgelet: groenten best stomen of roerbakken. Salvestrolen verdragen wel enige verhitting, maar gaan in het kookwater verloren.

14

Pharma NordQH Active Q10

– Patented Formula

vanaf14,95 EUR

47/1

2-20

717-

09

Pharma NordQH Active Q10

– Patented Formula

vanaf14,95 EUR

47/1

2-20

717-

09

16

dossier kanker

Laat niet te veel naar je borsten kijken!Intussen werd ook Martine Tanghe (56) slachtoffer van borstkanker. De VRT-nieuwsanker was in 2007 boegbeeld van Kom op tegen Kanker en – samen met Chris Lomme en An Nelissen – ge-zicht voor de campagne ‘Naar je bor-sten laten kijken’. Dit laatste heeft zij, zoals zij in een interview vertelde, elk jaar met een mammografi e gedaan:

van haar veertigste tot haar vijfenvijf-tigste. Omdat haar moeder met veer-tig borstkanker kreeg en er erfelijke aanleg zou zijn. Men kan zich de vraag stellen of het na zoveel radioactieve bestraling niet een wonder zou zijn als zich mettertijd geen kanker ontwikkeld had. Terecht wees het Federaal Ken-niscentrum voor de Volksgezondheid er onlangs nog op dat wij in België te veel blootgesteld worden aan medische

straling (driemaal meer dan in Neder-land!) en waarschuwde: ‘Hiermee gaat een niet te verwaarlozen kankerrisico gepaard’. Dat geldt zeker ook voor de roentgen-mammografi e. En terecht ligt de screening onder vuur. Vanwege vooral de vele valspositieve resultaten en het vaak over het hoofd zien van (meestal agressieve) kankers (zie Dos-sier Borstkanker in maarNatuurlijk n° 39 van maart-april 2011).

Geen noodlotGemuteerde BRCA1- en BRCA2-genen worden als kankergenen bestempeld, waarbij de vrouw 60% meer risico loopt om borstkanker te ontwikkelen: aan-leiding om zelfs gezonde vrouwen te verminken.Een verhoogd risico is echter nog geen noodlot. In zo’n geval echter voorziet de conventionele geneeskunde niets om de kanker te voorkomen. Alleen maar naar de borsten kijken ... tot het zo ver is. Echte preventie is nochtans ook hier mogelijk.Geen gen, geen carcinogene substantie veroorzaakt direct kanker bij de mens. Dat gaat steeds over een gebrekkige afweer en dito ontgifting. Het blijkt ook mogelijk te zijn een defect gen te cor-rigeren en bij borstkanker is er nage-

Twaalf deftige madammen... Of wat men je verzwijgtTwaalf deftige madammen, waaronder Geertrui Windels, de echtegnote van Europees president Herman Van Rom-puy, Miet Smet, de felle derde echtegenote van ex-premier en voorzitter van de Europese Volkspartij Wilfried Martens, en minister Annemie Turtelboom, werden ertoe overge-haald om als overjaarse Playboy-girls te fungeren in een naaktkalender voor Kom op tegen Kanker. En dan vooral tegen borstkanker. Daar zijn wij nl. wereldkampioen in.W.J.Duckaert

47/1

2-21

708-

09

17

47/1

2-21

708-

09

noeg steeds een teveel van een bepaald oestrogeen dat, als het niet voldoende in de lever wordt ontgift, als groeifactor voor een borstkankergezwel fungeert.Prominente dames hopen hun zusters in nood en ‘de wetenschap’ een dienst te bewijzen door hun blote borsten te tonen en zo aan te zetten tot mammo-grafie en geld geven voor wetenschap-pelijk onderzoek.

Veel geld, maar...‘Het Laatste Nieuws’ van 19/11/2011, de Nederlandse TV-zender NOS cite-rend, onthulde dat ‘Pink Ribbon, de or-ganisatie die geld ophaalt voor borst-kankeronderzoek, gemiddeld slechts 288.000 euro van de 16 miljoen euro opbrengst (1,8%) aan kankeronderzoek geeft, in 2009 en 2010 zelfs helemaal niets. ‘De organisatie is veel te veel be-zig met marketing en het aan zich bin-den van beroemdheden.’ Pink Ribbon protesteerde: ‘Het meeste geld gaat naar bewustmaking en preventie via mediacampagnes en events. In 2012 zal 33% van wat wij ophalen voor we-tenschappelijk onderzoek worden ge-

reserveerd.’

Dat ‘wetenschappelijk onderzoek’ en de resultaten ervan dienen vaak met meer dan een korrel zout te worden ge-nomen. Naast het bejubelen van ‘door-braken’, munten de media uit in het verzwijgen van informatie, die niet in het kraam past. Zo de onthulling in ‘The Scientist’ van het feit dat het weten-schappelijk onderzoek naar borstkan-ker en naar de respons op geneesmid-delen (waarvan ook de terugbetaling door de ziekteverzekering afhangt), een kwart eeuw lang gebaseerd was op een foute cellijn, met name op me-lanoomcellen (zwarte huidkanker) i.p.v. op mammacarcinoom-(borstkanker-)cellen. Beide soorten kanker zijn bio-logisch geen equivalenten van elkaar, maar moleculair en genetisch erg ver-schillend. Onderzoekers publiceerden zo’n 650 wetenschappelijke medede-lingen i.v.m. studies, verricht op de ver-keerde cellen.Met meer dan een korrel zou dient men ook de ‘getuigenissen’ te nemen van (ex-)kankerpatiënten die o.m. in radio-spots van Kom op tegen Knaker wor-den opgevoerd. Hier komen geen (ex-) patiënten aan het woord, maar inge-huurde acteurs, die een opgelegde boodschap uitspreken. Dat moest de organisatie onlangs zelf toegeven.

Doe er zelf wat aan!Om er de moed en alle vertrouwen bij te verliezen? Neen! Beslist, wij hebben dokters nodig en deskundigheid is hier geboden, maar

kanker is een veel te serieuze zaak om ze aan deskundigen alleen over te la-ten. En wij kunnen zelf heel veel doen om kanker te voorkomen en om – als het toch zo ver is – onze genezingskan-sen te optimaliseren.Om nog even bij borstkanker te blijven.› Zelfonderzoek van de borsten blijft hoogst belangrijk. Dat is geen preven-tie, maar een noodzaak. Opgelet: niet elk gezwelletje is kanker!› Geen herhaalde mammografies!› Bij verdachte situatie: eis Magneet Resonantie-onderzoek: veel duidelij-ker, veel minder foute resultaten en zonder radioactieve belasting.› Geen menopauzehormoon: groot ri-sico op kanker en hartproblemen. Wel hoog gedoseerde isoflavonen (ook an-der en langdurig hormoongebruik blijft niet zonder gevolgen).› Borstkanker zet er vaak 12-15 jaar en meer over om ‘zichtbaar’ te worden, sluimert – vaak tot hij ‘plots’ explo-deert. Vaak wordt de aanzet reeds in de puberteit gelegd!› Risico’s: in het Dossier Borstkanker (maart-april 2011) werden de grote ri-sicofactoren opgesomd. Hier de voor-naamste in een notendop: overmatig suikergebruik – vooral in de jeugd – ro-ken(!!), RX, alcohol, hormonen.› Ook hier speelt de voeding een rol: zie elders in dit nummer.

Doe er dus zelf wat aan!

Het mooie ervan is, dat die bachreme-dies absoluut ongevaarlijk zijn, zonder ongewenste nevenwerkingen en zonder negatieve invloed op welke voorgeschre-ven therapie of medicatie ook. Maar welke bloesem moet je kiezen, in welke omstandigheid?

Star of Bethlehem – Vogelmelk N° 29Om de diagnose-shock te verwerkenAl vermoedt men vaak wel iets, de diag-

nose, het verdict kanker, komt toch als een bliksem bij heldere hemel, brengt slachtoffer en geliefden in shock, slaat als het ware de aarde onder hun voeten weg. Daar moet zo snel mogelijk een eind aan komen. Zo’n shock kan nl. het genezingsproces blokkeren en neemt alle vertrouwen weg.Al wie daardoor getroffen wordt heeft snel baat bij Star of Bethlehem, zeker 14 dagen te gebruiken, 4 x daags 5 drup-pels in een beetje water, in de mond ronddraaien alvorens door te slikken of gewoon onder de tong. Gebruik Star of Bethlehem samen met je geliefden. On-der het motto: samen sterk.

Sclerantus – hardbloemN° 28Om moeilijke beslissingen te treffenEr moeten beslissingen genomen wor-den, gekozen worden tussen twee of meer mogelijkheden: ook als alles zeer goed verklaard wordt, valt dit zwaar. Eerst denk je: ik opteer voor deze mo-gelijkheid, dan weer: nee, dat andere voorstel is beter. Je wordt heen en weer geslingerd, komt niet tot rust, verliest

energie en alle zelfzekerheid. En dat is nu juist wat je het meeste nodig hebt. Vraag je raad aan anderen, dan krijg je ook weer tegenstrijdig advies. Hoe dan ook, je moet zelf beslissen.Bachbloesem Scleranthus helpt je rustig een beslissing te treffen.

Cerato – loodkruid N° 5Bij grote onzekerheidZo onzeker dat je iedereen om raad vraagt: Wat zou je doen in mijn plaats? Wat raad je mij aan? Je dreigt je door an-deren te laten beïnvloeden, om dan later misschien te moeten vaststellen dat je eigen aanvankelijke mening beter was. Maar dan is het te laat. Daarbij dreig je alle moed en zelfvertrouwen te verliezen die je zo nodig hebt. Bachbloesem Cerato gaat je verrassen.

Mimulus – maskerbloemN° 20Om angst te bestrijden voor wat komen gaatAngst is een natuurlijke begeleider van dit ziektebeeld. Angst dreigt je echter in

Bachremedieszeker ook bij kanker!

Wat? Bachbloesems bij kanker? Dat is toch geen medicijn? Wel en niet! Bachbloesemremedies zijn beslist geen geneesmiddelen, zij zijn echter balsem op een zwaar gehavend gemoed, dat mede-lijdt. En als bij één ziekte het gemoed een niet te onderschatten rol speelt, dan wel bij kanker. Negatieve gevoelens werken fataal. Vertrouwen, moed en kracht zijn hier nodig. En ook de nabestaanden van de patiënt(e) heb-ben die vandoen, om mede deze zware strijd te doorstaan.Jeanny Brouns

zeker ook bij kanker!

47/1

2-17

817-

09

een negatieve spiraal te doen belanden. Angst kan daarenboven een eigen leven gaan lijden, als een heuse bijkomende ziekte. Dat er nog bij! Aanhoudende angst verlamt, blokkeert, dreigt wanho-pig te maken.Bachbloesem Mimulus kan natuurlijk niet verhelpen aan de oorzaak van je angst, deze remedie helpt echter die angst in toom te houden, zodat je je niet langer fixeert op een mogelijk negatieve evolutie of afloop, maar ook en vooral positieve mogelijheden onder ogen ziet. Zodat je met optimisme de toekomst in kijkt. Denk er om: de gemoedsgesteld-heid speelt bij kanker een niet te onder-schatten rol in het verdere verloop van de ziekte.

Gorse – gaspeldoorn N° 13Bij hopeloosheid Als je het gevoel bekruipt dat het alle-maal geen zin meer heeft, dat je je in je lot moet schikken, zelfs een fatale afloop in koop moet nemen; als je je laat gaan en niets (meer) wil ondernemen, kortom als je de strijd opgegeven hebt, neem dan toch de bachbloesem Gorse, al denk je dat het hoe dan ook niet helpt. Toch ga je een sprankel hoop ontwaren en wordt het misschien mogelijk de hele situatie nog eens rustig te bekijken en ... toch een uitweg te vinden. Doen!

Negatieve gevoelensNog een aantal andere bachbloesemre-medies komen in aanmerking bij nega-tieve gevoelens, die de kankerpatiënt(e) en zijn/haar omgeving bedreigen.

Impatiens – reuzenbalsemien – n° 18Bij inwendige onrust, maar ook als je erg ongeduldig bent of wordt door de behan-deling.

Olive – olijf – n° 23Bij moeheid, geen zin om nog iets te on-dernemen. Alles is te veel. Het liefst zou je je verstoppen en met rust gelaten wor-den. Niks geen moed meer; depressie doemt dreigend op.

Rock Rose – zonneroosje – n° 26Bij paniek of paniekerige angst: het ge-voel totaal hulpeloos aan de situatie te zijn overgeleverd.

Sweet Chesnut – tamme kastanje – n° 30Als de situatie uitzichtloos lijkt. Je staat met het hoofd tegen de wand, weet niet meer hoe het verder moet; niets dan twijfels.

White Chesnut – paardekastanje – n° 35Bij slapeloze nachten, beheerst door die ene gedachte, die ononderbroken door je hoofd spookt, verbonden met angst. Geen rust meer; geen helderheid in je geest.

Wild Oak – Ruwe Dravik – n° 36Bij grote onzekerheid; geen doorzet-tingsvermogen meer. Je weet niet meer hoe het verder moet. Heeft dat allemaal nog wel zin?

Wild Rose – hondsroos – n° 37Als je redeneert: ‘Aan het verloop van de ziekte kan ik toch niets veranderen’. Het gevoel dat het allemaal geen zin meer heeft, verbonden met moeheid en gebrek aan ondernemingszin. Dat leidt ertoe dat je niets ondernemen wil of kan.

Willow – wilg – n° 38Als je aan de schaduwzijde van het leven bent beland, je het slachtoffer voelt en je je steeds weer afvraagt: waarom ik? Zulke negatieve gedachtengang remt de genezing af.

Rescue – Eerste hulp – n° 39De Rescue-remedie – druppels en spray – is een waardevolle hulp bij alle noodsi-tuaties, als je slecht nieuws hebt gekre-gen, vóór en na een nieuwe behandeling. Ook nuttig voor de andere gezinsleden.

De originele Bach Flower Remedies zijn te verkrijgen in de natuurzaak en de apotheek.

N.B.: verschillende remedies mo-gen gecombineerd worden. Eén remedie: 4 x 4 druppels onder de tong. Niet met de tong aan de druppelaar komen.Meerdere remedies: meng van elke remedie 5 druppels in een 30 ml flesje, met water vullen en goed schudden. Dan 4 x 10 drup-pels onder de tong; de laatste keer vóór het slapengaan. Telkens goed schudden.

19

een negatieve spiraal te doen belanden. Angst kan daarenboven een eigen leven gaan lijden, als een heuse bijkomende ziekte. Dat er nog bij! Aanhoudende angst verlamt, blokkeert, dreigt wanho-pig te maken.Bachbloesem Mimulus kan natuurlijk niet verhelpen aan de oorzaak van je angst, deze remedie helpt echter die angst in toom te houden, zodat je je niet langer fixeert op een mogelijk negatieve evolutie of afloop, maar ook en vooral positieve mogelijheden onder ogen ziet. Zodat je met optimisme de toekomst in kijkt. Denk er om: de gemoedsgesteld-heid speelt bij kanker een niet te onder-schatten rol in het verdere verloop van de ziekte.

Gorse – gaspeldoorn N° 13Bij hopeloosheid Als je het gevoel bekruipt dat het alle-maal geen zin meer heeft, dat je je in je lot moet schikken, zelfs een fatale afloop in koop moet nemen; als je je laat gaan en niets (meer) wil ondernemen, kortom als je de strijd opgegeven hebt, neem dan toch de bachbloesem Gorse, al denk je dat het hoe dan ook niet helpt. Toch ga je een sprankel hoop ontwaren en wordt het misschien mogelijk de hele situatie nog eens rustig te bekijken en ... toch een uitweg te vinden. Doen!

Negatieve gevoelensNog een aantal andere bachbloesemre-medies komen in aanmerking bij nega-tieve gevoelens, die de kankerpatiënt(e) en zijn/haar omgeving bedreigen.

Impatiens – reuzenbalsemien – n° 18Bij inwendige onrust, maar ook als je erg ongeduldig bent of wordt door de behan-deling.

Olive – olijf – n° 23Bij moeheid, geen zin om nog iets te on-dernemen. Alles is te veel. Het liefst zou je je verstoppen en met rust gelaten wor-den. Niks geen moed meer; depressie doemt dreigend op.

Rock Rose – zonneroosje – n° 26Bij paniek of paniekerige angst: het ge-voel totaal hulpeloos aan de situatie te zijn overgeleverd.

Sweet Chesnut – tamme kastanje – n° 30Als de situatie uitzichtloos lijkt. Je staat met het hoofd tegen de wand, weet niet meer hoe het verder moet; niets dan twijfels.

White Chesnut – paardekastanje – n° 35Bij slapeloze nachten, beheerst door die ene gedachte, die ononderbroken door je hoofd spookt, verbonden met angst. Geen rust meer; geen helderheid in je geest.

Wild Oak – Ruwe Dravik – n° 36Bij grote onzekerheid; geen doorzet-tingsvermogen meer. Je weet niet meer hoe het verder moet. Heeft dat allemaal nog wel zin?

Wild Rose – hondsroos – n° 37Als je redeneert: ‘Aan het verloop van de ziekte kan ik toch niets veranderen’. Het gevoel dat het allemaal geen zin meer heeft, verbonden met moeheid en gebrek aan ondernemingszin. Dat leidt ertoe dat je niets ondernemen wil of kan.

Willow – wilg – n° 38Als je aan de schaduwzijde van het leven bent beland, je het slachtoffer voelt en je je steeds weer afvraagt: waarom ik? Zulke negatieve gedachtengang remt de genezing af.

Rescue – Eerste hulp – n° 39De Rescue-remedie – druppels en spray – is een waardevolle hulp bij alle noodsi-tuaties, als je slecht nieuws hebt gekre-gen, vóór en na een nieuwe behandeling. Ook nuttig voor de andere gezinsleden.

De originele Bach Flower Remedies zijn te verkrijgen in de natuurzaak en de apotheek.

N.B.: verschillende remedies mo-gen gecombineerd worden. Eén remedie: 4 x 4 druppels onder de tong. Niet met de tong aan de druppelaar komen.Meerdere remedies: meng van elke remedie 5 druppels in een 30 ml flesje, met water vullen en goed schudden. Dan 4 x 10 drup-pels onder de tong; de laatste keer vóór het slapengaan. Telkens goed schudden.

dossier kanker

Het menselijk organisme is niet ge-maakt om zuiver chemische stoffen te verwerken. Wij dwingen ons organisme daartoe door het eten van geraffi neer-de levensmiddelen – bovenal suiker – en met synthetische geneesmidde-len: allemaal rovers van vitale stoffen, met alle gevolgen vandien. Bovendien verstoren wij landbouw, veeteelt, ons milieu en de ademlucht met chemisch zuivere, niet zelden carcinogene en oestrogeenachtige stoffen.Vernunftige afweer-, ontgiftings- en herstelmechanismen maken dat wij lang tegen de natuur kunnen zondigen. Tot de natuur zich wreekt.

Woekerende gistingDoor falen van die mechanismen scha-kelen cellen van hun normale ener-giewinning door ‘verbranding’ van nutriënten onder invloed van zuurstof over op primitieve gisting en gaan ze woekeren. Kanker is ongetwijfeld de zwaarste stofwisselingsziekte. En wie stofwisseling zegt, kan niet anders dan voeding denken.› Voeding kan in hoge mate kanker voorkomen, helaas ook in de hand wer-ken.› Voeding speelt een kapitale rol in het herstel- en genezingsproces.› Bij kanker past dus een dieet.

Bijna legendarisch is het dieet dat de Nederlandse plattelandsarts Cornelis Moerman zijn patiënt Leendert Brink-man voorschreef, die in 1939 met een inoperabele tumor in de buik, doorge-groeid tot in lies en dijbeen, door de chirurg naar huis gestuurd was, in af-wachting dat de dood hem zou halen.Moerman deed toen al jaren onderzoek naar kanker, met postduiven, omdat de stofwisseling van die diertjes fel ge-lijkt op deze van de mens. En hij was tot de overtuiging gekomen dat kanker (hoofdzakelijk en in die tijd) ontstond als gevolg van foute voeding.Het Moerman-dieet hield in:› geen vlees, vis of gevogelte;› geen water, koffi e of thee, wel sap van rode bieten, worteltjes, zure appe-len en peren;› geen suiker of voedsel, waar suiker in verwerkt is;› karnemelk: per dag een halve liter tot een liter karnemelk of pap daarvan;› citroen (= vitamine C & citroenzuur) zoveel mogelijk, eventueel aangelengd

Kanker gaat ook door de mond!Een Aziatisch spreekwoord stelt: ‘De mens is wat hij eet’. En daar voegde men in het Oude China aan toe: ‘Van één kwart dat hij eet, leeft de mens; van de overige driekwart leeft de dokter’.Maar ook hoe gezond voedsel kan zijn wist men in de Oudheid. Hippocrates, de grondlegger van de wetenschappelijke geneeskunde (460-circa 370 v. Chr.) leerde reeds: ‘De voeding is een geneesmid-del. En (natuurlijke) geneesmiddelen zijn voeding.’ En vermanend voegde hij daar aan toe – en dat geldt in de eerste plaats voor kanker: ‘Voedt men de zieke al te veel, dan voedt men de ziekte.’ Intus-sen weten wij: Kanker gaat ook door de mond.W.J.Duckaert

47/1

2-21

709-

01

met sinaasappelsap;› bessensap› één of twee eierdooiers per dag (van-wege kankerwerend choline);› ‘donker’ brood met echte boter en kaas, geen margarine;› groene groenten, ook rauw. Ook an-dere groenten zoals worteltjes, rode bieten en asperges;› geen aardappelen, wel natuurrijst, ook grof gemaken in volle melk ge-kookt. Daarbij toegelaten: pruimen, abrikozen, moes van zure appelen , pe-ren en perziken;› erwtensoep zonder vlees of spek, met uien, worteltjes, knolselder en an-dere groenten;› veel fruit.Een jaar later constateerde dezelfde chirurg, die Brinkman had opgegeven, dat tumor en metastase volkomen ver-dwenen waren. Brinkman, die vijfen-vijftig was toen hij in behandeling ging, overleed kort vóór zijn negentigste ver-jaardag.

Het kan subtielerHet Moerman-dieet verbood dierlijk

eiwit, slecht vet en lege koolhydraten, was rijk aan voedingsvezels, kanker-werende antioxidanten en- omdat bio – ook rijk aan salvestrolen, die men toen nog niet kende, omvatte een verzurend melkproduct, was rijk aan vitaminen –

o.m. massaal vitamine C – en het kan-kerwerend choline, dat in eigeel zit.Naar hedendaagse opvatting zitten er enkele – begrijpelijke- foutjes in. Zo is er absoluut niets tegen water. Inte-gendeel. Maar geen dood, gechloreerd leidingwater met residu’s van hormo-nen, nog andere geneesmiddelen en pesticiden. En met aardappelen is het probleem dat zij, geschild en in water gekookt, puur zetmeel zijn vol lege koolhydraten. In de pel gekookt, of be-ter nog gestoomd, is matig gebruik wèl zinvol. Ook stamppot, maar dan niet zoals sommige tv-koks doen: groen-ten en aardappelen eerst afzonderlijk afkoken. En wat de thee betreft, de toen nagenoeg onbekende groene thee is, zuiver en onbewerkt, een aanrader vanwege een bom aan antioxidanten.Het kankerdieet van dr. Issels, dat hij voor een groot deel haalde bij prof. Werner Zabel en in grote lijnen toe-gepast wordt in de Hufeland-kliniek is veelzijdiger en ook subtieler dan dat van Moerman. Zie verder onder ‘Kan-kervijandige kost’.

47/1

2-21

709-

01

dossier kanker

Hippocrates verklaarde de (zware chronische) ziekten vanuit een ver-keerde levenswijze en was de mening toegedaan dat aan de basis van de ge-nezing in de eerste plaats moest lig-gen een verandering van levenswijze. Dit geldt heden voor kanker meer dan ooit. Wie echt genezen wil dient een soort bekering door te maken, alles om te gooien. De voeding speelt daar-bij een kapitale rol.Wie (nog) goed gezond is, hoeft het niet zo streng te nemen als een zieke, maar weet: kankerpreventie begint nog vóór bevruchting en dient al op volle toeren te draaien in de puber-teit!Dr. Issels, andere artsen met een to-taalvisie op kanker, ook de Hufeland-kliniek houden het in grote lijnen bij een dieet dat geïnspireerd is op dat wat destijds ontwikkeld werd door de Duitse professor Werner Zabel. Samengevat: een zo volwaardig mo-gelijke voeding met vermijding van overvoeding en van alle giftige stoffen.

Alles dus ook bio.Ook voldoende wateropname en zes kleine maaltijden i.p.v. drie grote. Met bijzondere aandacht voor verzuurde melkproducten.

Suiker is brandstof voor kan-kercellenSuiker en witte meelproducten en al wat daarmee gemaakt is, zijn lege koolhydraten en in alle kankerdiëten streng verboden. Hooguit een beetje echte honig.Lege koolhydraten brengen niets vi-taals bij, maar roven noodzakelijke biostoffen. Zo rooft de witte suiker vooral calcium en magnesium. Daar-enboven verzuurt hij, leidt tot over-gewicht en levert brandstof voor de kankercellen. Die halen hun onge-remde energie uit gisting. En als er iets gisting bevordert is het wel suiker. Alcohol werkt als suiker en is kanker-lijders verboden.Vlees bevat weliswaar waardevol ei-wit met alle essentiële aminozuren, ijzer en B-vitaminen, het eiwit van vlees – vooral rood vlees: runds, var-ken, schaap – verteert veel moeilijker dan bv. eiwit van kwark. En onvoldoend verteerd vlees gaat in de dikke darm gisten en rotten en draagt bij tot de verdere ontaarding van de darmfl ora. Daarbij geraken allergiserende, carci-nogene en toxische stoffen in het bloed. Dit proces wordt sterk in de hand ge-werkt door het samen eten van vlees

met koolhydraten, te weinig groenten en slecht kauwen. Daarenboven werkt (vooral rood spier-)vlees verzurend en bevat het veel arachidonzuur uit de Omega 6-reeks, dat onsteking in de hand werkt. Vlees van echt wild bevat gunstig alfalinoleenzuur (Omega 3) en in vlees van dieren, die gezond wor-den gevoed, zijn de verhoudingen nog redelijk. Af en toe biogevogelte voor kankerlijders moet kunnen; wekelijks (vette) zeevis, afwisselend van soort, en geen kweekvis.

Verzuring maakt ziekWij eten te veel verzurend voedsel – suiker, witte meelproducten, vlees, ongezonde vetten – en te weinig ba-sische, d.i. ontzurende voeding. De meeste groenten zijn ontzurend, be-halve spinazie. Ook koffi e en rabarber zijn verzurend (citroen is zuur, maar verzuurt niet).Verzuring rooft mineralen, hindert de genezing van ziek weefsel en werkt kanker en hart- en vaatziekten in de hand.Opgelet: aanhoudende stress is een grote verzuurder!Voedingsvezels hebben wij nodig voor een goede vertering, ontgifting en ontlasting. Zij zitten samen met vitale stoffen in volkorenproducten, groen-ten en fruit.

Vitale en fatale vettenDertig procent van de opgenomen

Kankervijandige kostIn de courante voeding van de modale Belg zit-ten fouten, die als het ware de loper uitrollen voor kanker, hart- en vaatziekten, andere op ontsteking berustende ziekten en overgewicht. Als men dit inziet, begrijp men een aantal verbods- en gebods-bepalingen in kankerdiëten – en wordt duidelijk hoe kankervijandige kost er moet uitzien.W.J.Duckaert

47/1

2-21

713-

04

23

calorieën dienen uit vetten te komen! Maar er zijn vitale en fatale vetten! De vitale kosten geld, de fatale krijgt men voor een prikje.De wetenschap heeft ons inzake vet-ten recent veel bijgebracht, dat – he-laas – nog niet is doorgedrongen tot vele diëtisten en artsen. Daarbij is de toestand bij ons zeer verschillend van deze in Zuid-Europa. Het begint al in Frankrijk.Typisch voor de zuiderse keuken zijn look (ontstekingremmend, gunstig voor hart en vaten) en olijfolie (Omega 9).Dierlijk vetten worden in kankerdië-ten verboden en onbewerkte olies met meerv. onverz. vetzuren aanbevolen. Het is daarbij echter opletten dat men niet in een te cholesterolarm dieet vervalt. Het zo verguisde LDL-choles-terol – slechts schadelijk als het, bij gebrek aan antioxidanten, geoxideerd is – hebben wij nodig o.m. voor onze celmembranen, onze hersenen en onze hormonen, zowel de bijnierhor-monen, die ontsteking afremmen als de geslachtshormonen.Het overmatig gebruik van verhard dierlijk vet is ook voor een gezonde

mens niet aanbevelenswaardig. Niets echter tegen matig gebruik van echte boter, best karne- of zuurroomboter, waarvan de vetzuursamenstelling – in tegenstelling tot wat vaak verkondigd wordt – gunstig is.Het grote probleem, vandaag en bij ons, is niet zozeer het overma-tig gebruik van dierlijk vet, maar het massaal gebruik van meerv. onverz. Omega 6-vetzuren uit margarine, su-permarkt-, braad- en frituurolies en industriële voedingsmiddelen.Die olies (vooral linolzuur in zonne-bloem-, maiskiem-, distel- of saffloer- en sojaolie) zijn op zich goed – onver-hit, onbewerkt en ongeraffineerd – als sla-olie dus en met mate genoten.Evenwel!Overmatig gebruik van Omega 6 leidt tot een wanverhouding met Omega 3, dat ontstekingremmend werkt.Raffinage en andere bewerkingen voor de productie van margarine en supermarktolies ontdoen die olies van waardevolle vitale stoffen en maken ze, ook nog door chemische behande-lingen, eigenlijk ongenietbaar.Verhitting en verharding maken van deze oorspronkelijk vitale vetzuren fa-

tale, killende transvetzuren. Sinds een aantal jaren worden die in de courante smeermargarines teruggebracht tot circa 5% . De zo makkelijk hanteer-bare braadmargarines zijn in ieder geval uit den boze. En laat je vooral niet vangen door olies met meerv.onverz. vetzuren - vaak dan nog beju-beld als cholesterolvrij en soms zelfs als transvetzuurvrij – die steeds meer worden aangeprezen als bak-, braad- en frituurolies. Verhit worden dat transvetzuren: vergif in de frietketel! Idem met de ‘chips’, die nu gezonder zouden zijn omdat zij gefrituurd wor-den in zonnebloemolie.

Maar wat dan?In geen geval verharde braadmargari-nes of zgn. plantaardig frituurvet.Om te bakken en braden: echte boter, ongeraffineerde olijfolie, eventueel met een klontje boter voor de smaak en om spatten tegen te gaan, kool(raap-)zaadolie of, voor wie het extra gezond wil, ongeraffineerde kokosolie uit de natuurzaak. Daar vind je twee soorten: dure, met de typische kokossmaak, zo heilzaam dat zij bijna een genees-middel is, en minder dure, eveneens

47/1

2-21

713-

04

mens moet bij zijn: na het middageten.Wij houden geen rekening met ons bioritme dat aangeeft dat wij een plak vlees ’s avonds minder goed verteren. Dan is nochtans lichte kost aanbevolen met echter niet te veel koolhydraten.Door werkomstandigheden gedwon-gen gebruiken velen de hoofdmaaltijd ’s avonds. Doe dit dan zo vroeg moge-lijk, bv. vóór 19 uur (in de zomer 17 en in de winter 18 uur zonnetijd). En als de maag vóór het slapengaan ‘grolt’: dan ongezoete (soja-)yoghurt met eventueel wat lijnzaad als maagvul-ling en voor een vlotte stoelgang. Fruit is ’s avonds laat geen goed idee, met uitzondering van een banaan in een milkshake voor de kinderen. Bana-nen en melk bevatten l-tryptofaan dat helpt slapen. Verzuurde melkproducten – kwark, echte karnemelk, melkkefir, in min-dere mate yoghurt – zijn belangrijk in kankerdiëten. Zij bevatten goed op-

neembaar eiwit. En – indien rechts-draaiend (natuurzaak) – kankerwe-rende stoffen.

Kankervijandige kostEen tip: elk dieet, ook een kankerdieet, is minder moeilijk om volgen als men zich niet fixeert op wat men niet mag eten, maar focust op wat men moet eten. Een gezonde mens dient niet te diëten; ons organisme verdraagt voe-

dingsfouten. Maar ... er is een grens!Grote lijnen van een gezonde, kanker-vijandige en hartgenegen kost:Begin de dag met een groot glas lauw water;Vervang de lege koolhydraten zoveel mogelijk door volwaardige en vermijd vooral (veel) suiker;Vervang de fatale vetten door vitale vetten;Vervang het courante zout door onge-raffineerd zeezout, met mate;Eiwitten: matig met vlees; vis niet vergeten, evenmin als peulvruchten, vooral linzen;Veel groenten – niet afkoken, maar stomen. En ... dagelijks ook rauwkost.Fruit: vóór de maaltijd of als tussen-doortje, liefst van eigen bodem. Ook bessen.Aardappelen: in de pel, beter ge-stoomd; rijst en pasta best laten uitko-ken in stoomtoestelletje;Microgolfoven (magnetron) mijden als de pest: ‘plastificeert’ voeding en maakt ze totaal waardeloos;Alles zoveel mogelijk bio.Weet dat kankeren, hartvreterij en een verzuurd karakter ziekmakend zijn.

De mensen smeken de goden om ge-zondheid – zo wist de Griekse filosoof Demokritos in de vijfde eeuw vóór Christus reeds – Dat het in hun hand ligt die te bewaren, daar denken zij niet aan.

47/1

2-21

713-

04

ongeraffineerd en op niet-chemische wijze ontgeurd, om te bakken, braden en (herhaaldelijk) te frituren. In de frietketel echter geen olijfolie! Deze gezonde olie met enkelv. onverz. Ome-ga 9-vetzuren verdraagt wel verhitting, maar slechts éénmalig. Voor gezonde mensen mag dat goede oude ossewit, het echte frietvet, met enige moeite nog te vinden in sommige grote su-permarkten. Voor kankerpatiënten (af en toe), hart- en vaatlijders en wie het heel gezond wil doen: ongeraffineerde kokosolie. En niet boven de 170°.Kokosolie bevat verzadigde plantaar-dige vetzuren. Dat maakt ze geschikt voor braden en herhaaldelijk fritu-ren. Het zijn echter geen langketige vetzuren zoals in al onze Westerse oliën, maar middellange en een beet-je korte. En die zijn een weldaad voor hart en vaten.Als sla-olie: distel- (saffloer-)olie, zonnebloem- en maiskiemolie, in-dien koud geperst en ongeraffineerd (natuurzaak), beter nog olijfolie of kool(raap-)zaadolie, de olijfolie van het Noorden, bij ons bijna vergeten. Ook goed: lijnzaadolie (Omega 3), maar wordt snel ranzig, de in onbruik geraakte hennepolie en dure walnoot-olie, lekker in zomers zuiderse rauw-kost.Voor de mayonaise: kool(raap-)zaad-olie, neutraal van smaak. En vervang

de gewone azijn door citroen of waar-devolle zachte appel(cider-)azijn.En op de boterham? Echte boter, ko-kosolie met die typische smaak of, op geroosterd brood, olijfolie. Margarine met olijfolie deugt niet. Daar zit maar heel weinig olijfolie in, en dan meestal nog geraffineerd.

Ziek door foute voedselcombi-natiesDe Italianen eten hun pasta met toma-tensaus, soms vlees met tomatensaus (nooit de drie samen). De grote uitzon-dering: bolognese met (in Italië weinig,

bij ons veel) gehakt. De Fransen eten alles achter elkaar. Italianen en Fran-sen hebben gelijk!Koolhydraten – brood, aardappelen, pasta, rijst – vergen voor hun vertering een basisch (het tegengestelde van zuur) milieu. Ons speeksel bevat daar-toe een speciaal enzym.Eiwitten daarentegen vergen een zuur milieu, vooral in de maag. Daar zijn diëten op gebaseerd (Hay, Shelton, Montignac).Het idaal, bv. bij kankerdieet of zware spijsverteringsstoringen, is koolhy-draten en eiwitten niet samen te eten tijdens eenzelfde maaltijd. Voor een gezonde mens is de aanbeveling de diverse voedingsmiddelen zoveel mo-gelijk na en niet met elkaar te eten. Fitvetten kan men hier als neutraal beschouwen. En groenten – rauw en gestoomd – kunnen met beide in één maaltijd, maar dan best vóór de ei-witten. Fruit vóór het eten of als tus-sendoortje. Begin ’s morgens met een stuk fruit, ’s middags en ’s avonds met rauwkost of groentensoep. Kaas even-tueel op het eind. En als er een – min-der gezond – toetje voor een gezonde 47

/12-

2171

3-04

dossier kanker

mens moet bij zijn: na het middageten.Wij houden geen rekening met ons bioritme dat aangeeft dat wij een plak vlees ’s avonds minder goed verteren. Dan is nochtans lichte kost aanbevolen met echter niet te veel koolhydraten.Door werkomstandigheden gedwon-gen gebruiken velen de hoofdmaaltijd ’s avonds. Doe dit dan zo vroeg moge-lijk, bv. vóór 19 uur (in de zomer 17 en in de winter 18 uur zonnetijd). En als de maag vóór het slapengaan ‘grolt’: dan ongezoete (soja-)yoghurt met eventueel wat lijnzaad als maagvul-ling en voor een vlotte stoelgang. Fruit is ’s avonds laat geen goed idee, met uitzondering van een banaan in een milkshake voor de kinderen. Bana-nen en melk bevatten l-tryptofaan dat helpt slapen. Verzuurde melkproducten – kwark, echte karnemelk, melkkefir, in min-dere mate yoghurt – zijn belangrijk in kankerdiëten. Zij bevatten goed op-

neembaar eiwit. En – indien rechts-draaiend (natuurzaak) – kankerwe-rende stoffen.

Kankervijandige kostEen tip: elk dieet, ook een kankerdieet, is minder moeilijk om volgen als men zich niet fixeert op wat men niet mag eten, maar focust op wat men moet eten. Een gezonde mens dient niet te diëten; ons organisme verdraagt voe-

dingsfouten. Maar ... er is een grens!Grote lijnen van een gezonde, kanker-vijandige en hartgenegen kost:Begin de dag met een groot glas lauw water;Vervang de lege koolhydraten zoveel mogelijk door volwaardige en vermijd vooral (veel) suiker;Vervang de fatale vetten door vitale vetten;Vervang het courante zout door onge-raffineerd zeezout, met mate;Eiwitten: matig met vlees; vis niet vergeten, evenmin als peulvruchten, vooral linzen;Veel groenten – niet afkoken, maar stomen. En ... dagelijks ook rauwkost.Fruit: vóór de maaltijd of als tussen-doortje, liefst van eigen bodem. Ook bessen.Aardappelen: in de pel, beter ge-stoomd; rijst en pasta best laten uitko-ken in stoomtoestelletje;Microgolfoven (magnetron) mijden als de pest: ‘plastificeert’ voeding en maakt ze totaal waardeloos;Alles zoveel mogelijk bio.Weet dat kankeren, hartvreterij en een verzuurd karakter ziekmakend zijn.

De mensen smeken de goden om ge-zondheid – zo wist de Griekse filosoof Demokritos in de vijfde eeuw vóór Christus reeds – Dat het in hun hand ligt die te bewaren, daar denken zij niet aan.

47/1

2-21

713-

04

25

26

“We zijn zelf ook aardig verrast,” zei de leider van het KiSel-10 onder-zoek, Prof.Dr.Urban Alehagen, een befaamde cardioloog van de univer-siteit van Linköping.Aan het onderzoek deden 443 Zweedse mannen en vrouwen mee in de leeftijd van 70 tot 88 jaar die

bij aanvang van het onderzoek rede-lijk gezond waren. “We hebben een combinatie getest van twee natuur-lijke stoffen, selenium en co-enzym Q10. Uit de beschikbare literatuur wisten we dat beide stoffen een rol spelen in de gezondheid van het hart, maar niemand heeft ooit het gecom-bineerde effect van deze twee voe-dingsstoffen onderzocht,” zei Urban Alehagen. De vrijwilligers werden in twee groepen verdeeld. De ene groep kreeg 200 µg selenium (gestandaar-diseerd organisch selenium: Se-lenoPrecise) en 200 mg co-enzym Q10 (100% natuurlijk ubiquinone: Bio-Q10) per dag en de andere helft placebo’s. Ongeveer de helft van de deelnemers bleven gedurende de vijf jaar de tabletten en capsules gebrui-ken en bleven elke zes maanden voor onderzoek naar het ziekenhuis gaan.

Het resultaat: 3x Sterkere hartenHet bleek dat in de placebogroep in de loop van het onderzoek 12,6% was overleden aan een cardiovascu-laire aandoening. Dit percentage was slechts 5,9% in de groep die de co-enzym Q10 en de selenium gekregen

had. Een meting die de druk op de hart-wand aangeeft (NT-proBNP) was aanmerkelijk lager in de selenium-coQ10 groep. Ook bleek uit de echo-cardiografie dat de pompfunctie , ejectiefractie, significant beter was dan de placebo-groep. De behan-deling had hun hart eenvoudigweg sterker gemaakt.

SynergieCo-enzyme Q10 is van belang bij de energievoorziening van de cellen,

Nieuwe behandeling geeft ouderen een sterker hart Bij een relatief groot percentage van de ouderen van de westerse populatie is hart- en vaatziekte de voornaamste doodsoorzaak. In juni 2012 werden de resultaten voorgesteld van een 5 jaar durend onderzoek in de plaats Kisa, een klein dorpje in het zuidoosten van Zweden. Dit onderzoek waarbij het mineraal selenium en de voedingsstof co-enzym Q10 als voedingsaanvulling gegeven werd laat maar liefst een halvering van de sterfte door een hart-aandoening of beroerte zien.K. De Smedt

47/1

2-21

788-

04

reportage

“We zijn zelf ook aardig verrast,” zei de leider van het KiSel-10 onder-zoek, Prof.Dr.Urban Alehagen, een befaamde cardioloog van de univer-siteit van Linköping.Aan het onderzoek deden 443 Zweedse mannen en vrouwen mee in de leeftijd van 70 tot 88 jaar die

bij aanvang van het onderzoek rede-lijk gezond waren. “We hebben een combinatie getest van twee natuur-lijke stoffen, selenium en co-enzym Q10. Uit de beschikbare literatuur wisten we dat beide stoffen een rol spelen in de gezondheid van het hart, maar niemand heeft ooit het gecom-bineerde effect van deze twee voe-dingsstoffen onderzocht,” zei Urban Alehagen. De vrijwilligers werden in twee groepen verdeeld. De ene groep kreeg 200 µg selenium (gestandaar-diseerd organisch selenium: Se-lenoPrecise) en 200 mg co-enzym Q10 (100% natuurlijk ubiquinone: Bio-Q10) per dag en de andere helft placebo’s. Ongeveer de helft van de deelnemers bleven gedurende de vijf jaar de tabletten en capsules gebrui-ken en bleven elke zes maanden voor onderzoek naar het ziekenhuis gaan.

Het resultaat: 3x Sterkere hartenHet bleek dat in de placebogroep in de loop van het onderzoek 12,6% was overleden aan een cardiovascu-laire aandoening. Dit percentage was slechts 5,9% in de groep die de co-enzym Q10 en de selenium gekregen

had. Een meting die de druk op de hart-wand aangeeft (NT-proBNP) was aanmerkelijk lager in de selenium-coQ10 groep. Ook bleek uit de echo-cardiografie dat de pompfunctie , ejectiefractie, significant beter was dan de placebo-groep. De behan-deling had hun hart eenvoudigweg sterker gemaakt.

SynergieCo-enzyme Q10 is van belang bij de energievoorziening van de cellen,

Nieuwe behandeling geeft ouderen een sterker hart Bij een relatief groot percentage van de ouderen van de westerse populatie is hart- en vaatziekte de voornaamste doodsoorzaak. In juni 2012 werden de resultaten voorgesteld van een 5 jaar durend onderzoek in de plaats Kisa, een klein dorpje in het zuidoosten van Zweden. Dit onderzoek waarbij het mineraal selenium en de voedingsstof co-enzym Q10 als voedingsaanvulling gegeven werd laat maar liefst een halvering van de sterfte door een hart-aandoening of beroerte zien.K. De Smedt

47/1

2-21

788-

04

reportage

Titel paragr.style 2de zin char.style

47/1

2-21

788-

04

waaronder die van het hart. In het verleden zijn diverse onderzoeken uitgevoerd bij mensen met hartfalen met deze vitamineachtige stof die over het algemeen redelijk goede resultaten lieten zien. Het lichaamsgehalte is bij het ouder worden vaak lager. Ook statines, cholesterol-verlagende geneesmiddelen, verlagen het coQ10 gehalte. Veel van de deelnemers in het onderzoek gebruikten deze medicijnen.

Een tekort aan het mineraal selenium is in het verleden al vaker in verband gebracht met hart- en vaatziekten. Eén van de vele functies van dit mineraal is als bouwsteen van een proteïne (TrxR1) dat van belang is voor het me-tabolisme van coQ10. Seleniumgehaltes zijn in Zweden laag. Vandaar dat de wetenschappers van de Linköping en Karolinska universiteit op het idee kwamen beiden te gebruiken in hun KiSel-10 onderzoek. Dat het positieve effect zo groot was zal hun stoutste dromen hebben over-troffen.

Bron:Alehagen U, et al. Cardiovascular mortality and N-terminal-proBNP reducedafter combined selenium and coenzyme Q10 supplementation. International Journal of Cardiology.2012. E-pub vóór gedrukte versie.

Ervaar…het grootste gezondheidsmagazine van Vlaanderen

is een uitgave van

GRATIS

NR 47

| SEP

TEMB

ER - O

KTOB

ER 20

12

DOSSIER KANKEREN TOCH IS KANKER

GEEN NOODLOT

GEEN ‘DOORBRAAK’, WEL

EEN FLINKE STAP VOORWAARTS 

KANKERVIJANDIGE KOST

SABINE HAGEDOREN

WE MOETEN NU REAGEREN

EN NIET MORGEN

Wens je de volgende 5 magazinesthuis te ontvangen?

Stort uw deelname in de verzendingskosten van 10 euro op het rekeningnummer van

Maar Natuurlijk: IBAN BE 93 3630 5774 6867 met vermelding van je naam en adres.

Vanaf dan ontvang je ‘Maar Natuurlijk - Gezond genieten’

bij jouw thuis.

47/1

2-21

791-

09

28

“Nadat ik gedurende 6 weken Selenium+Zinc inge-nomen heb zag ik een opmerkelijke verbetering aan mijn nagels”, vertelt Mevrouw Gisèle Tolkson. “Mijn haren hebben terug aan volume gewonnen en mijn nagels zijn weer sterk en minder breekbaar”, preciseert deze levendige gepensioneerde.

Iedereen wil er op zijn best uit-zien en dit ongeacht de leeftijd. Voor de 83-jarige Mevrouw Gisèle Tolkson is een goed voorkomen zeer belangrijk en deze kleine truc heeft voor haar echt het verschil gemaakt. Deze gezonde dame is gelukkig dat ze haar geheim met ons kan delen.

“Enkele jaren geleden begon ik Selenium+Zinc tabletten te gebrui-

ken. Mijn vriendinnen hadden er mij over gesproken. In die tijd had ik last van gemakkelijk brekende nagels en mijn haar was fel uitge-dund en zonder glans. Maar dit is nu niet meer het geval ! Dankzij die Selenium+Zinc tabletjes heb ik een duidelijk verschil gemerkt”, vertelt Mevr. Tolkson

Voor normaal haar en normale nagelsReeds na zes weken dat ik die kleine tabletjes innam stelde Gi-sèle Tolkson een verbetering vast. “Mijn haren hadden hun volume teruggevonden, ze waren minder dun en minder dof. Ik merkte ook dat mijn nagels terug mooi groei-den en niet meer zo snel afbraken zoals voorheen”. Ik kan ze nu ein-delijk opnieuw laten groeien en

kan ik ook terug nagellak gebruiken », vertelt ze.

Goed voor de lichaamseigen weerstandEigenlijk had Mevr.Tolkson gekozen om Selenium+Zinc in te nemen voor een goede lichaamseigen immuniteit. “Ik voel dat mijn weerstand weer goed is”, zegt deze dynamische, gezonde gepensioneerde. Dit is vooral te danken aan de zeer volledige formulering aan elementen die in Selenium+Zinc zitten zoals enerzijds selenium en zink, maar ook anderzijds de vitamine A, vitamine B6 en vitamine C !

Goed voor de weerstand maar ook goed voor haar en nagels !

Schoonheid is verbonden met gezonde voedingSelenium+Zinc bevat naast sele-nium en zink eveneens vitamine A, B6, C en E. Een voldoende in-name van de elementen selenium en zink zijn nodig voor het haar en de nagels. Zink, vitamine A, C zijn nodig voor de huid.

Innoverend voor de gezondheid Minervastraat 14 - 1930 Zaventem Tel.: 02 /720.51.20 - Fax: 02 /720.51.60 e-mail: info-be@pharmanord.com

Selenium is van levensbelang voor de gezondheid. Het draagt bij tot een goede werking van het immuunsy-steem bij oxidatieve stress veroorzaakt door lichamelijke of geestelijke druk, pollutie, rook enz...Selenium+Zinc bevat het gepatenteerde SelenoPrecise, samen met andere mineralen en vitaminen om ons te beschermen tegen oxidatieve schade.

Het geheim van SelenoPreciseWat hier het verschil maakt is het organisch en gepatenteerd selenium-gist: SelenoPrecise, met een bewezen opname van ongeveer 89%!

Hou je weerStand

Sterk

Selenium+Zinc – beter effect door meer opname

Beschikbaar in verpakkingen van 30 tabletten (CNK 1411-958; € 8,55), 90 tabletten (CNK 1173-434; € 18,40) en de zeer voordelige 150 tabletten (CNK 1445-576; € 25,95). 1 tablet per dag volstaat. Vraag de overeen-komstige CNK-code aan uw apotheker.

Gedocumenteerde werkzaamheid én veiligheidSelenoPrecise – bewezen hoge bilogische beschikbaarheid en stabiliteit, en stabiliteit, werd gebruikt in de KiSel-10 studie (Int.J.Cardilogy 06/2012)

– de Hele

winter lanGHou je weerStandele

winter lanG

Promotie90+30 GratiS

CNK 2326-577

“Ik had selenium nodig en nu zijn

mijn nagels opnieuw mooi”“Mijn nagels zijn sterk en mijn haren hebben

opnieuw volume. Reeds zes weken nadat ik met Selenium+Zinc begon merkte ik een verschil », zegt de 83-jarige Gisèle Tolkson.

Wat je eet heeft een grote invloed op je huid, haar en nagels. Selenium+Zink voedt en helpt de opbouw van binnenuit.

Productinfo

47/1

2-20

718-

09

“Nadat ik gedurende 6 weken Selenium+Zinc inge-nomen heb zag ik een opmerkelijke verbetering aan mijn nagels”, vertelt Mevrouw Gisèle Tolkson. “Mijn haren hebben terug aan volume gewonnen en mijn nagels zijn weer sterk en minder breekbaar”, preciseert deze levendige gepensioneerde.

Iedereen wil er op zijn best uit-zien en dit ongeacht de leeftijd. Voor de 83-jarige Mevrouw Gisèle Tolkson is een goed voorkomen zeer belangrijk en deze kleine truc heeft voor haar echt het verschil gemaakt. Deze gezonde dame is gelukkig dat ze haar geheim met ons kan delen.

“Enkele jaren geleden begon ik Selenium+Zinc tabletten te gebrui-

ken. Mijn vriendinnen hadden er mij over gesproken. In die tijd had ik last van gemakkelijk brekende nagels en mijn haar was fel uitge-dund en zonder glans. Maar dit is nu niet meer het geval ! Dankzij die Selenium+Zinc tabletjes heb ik een duidelijk verschil gemerkt”, vertelt Mevr. Tolkson

Voor normaal haar en normale nagelsReeds na zes weken dat ik die kleine tabletjes innam stelde Gi-sèle Tolkson een verbetering vast. “Mijn haren hadden hun volume teruggevonden, ze waren minder dun en minder dof. Ik merkte ook dat mijn nagels terug mooi groei-den en niet meer zo snel afbraken zoals voorheen”. Ik kan ze nu ein-delijk opnieuw laten groeien en

kan ik ook terug nagellak gebruiken », vertelt ze.

Goed voor de lichaamseigen weerstandEigenlijk had Mevr.Tolkson gekozen om Selenium+Zinc in te nemen voor een goede lichaamseigen immuniteit. “Ik voel dat mijn weerstand weer goed is”, zegt deze dynamische, gezonde gepensioneerde. Dit is vooral te danken aan de zeer volledige formulering aan elementen die in Selenium+Zinc zitten zoals enerzijds selenium en zink, maar ook anderzijds de vitamine A, vitamine B6 en vitamine C !

Goed voor de weerstand maar ook goed voor haar en nagels !

Schoonheid is verbonden met gezonde voedingSelenium+Zinc bevat naast sele-nium en zink eveneens vitamine A, B6, C en E. Een voldoende in-name van de elementen selenium en zink zijn nodig voor het haar en de nagels. Zink, vitamine A, C zijn nodig voor de huid.

Innoverend voor de gezondheid Minervastraat 14 - 1930 Zaventem Tel.: 02 /720.51.20 - Fax: 02 /720.51.60 e-mail: info-be@pharmanord.com

Selenium is van levensbelang voor de gezondheid. Het draagt bij tot een goede werking van het immuunsy-steem bij oxidatieve stress veroorzaakt door lichamelijke of geestelijke druk, pollutie, rook enz...Selenium+Zinc bevat het gepatenteerde SelenoPrecise, samen met andere mineralen en vitaminen om ons te beschermen tegen oxidatieve schade.

Het geheim van SelenoPreciseWat hier het verschil maakt is het organisch en gepatenteerd selenium-gist: SelenoPrecise, met een bewezen opname van ongeveer 89%!

Hou je weerStand

Sterk

Selenium+Zinc – beter effect door meer opname

Beschikbaar in verpakkingen van 30 tabletten (CNK 1411-958; € 8,55), 90 tabletten (CNK 1173-434; € 18,40) en de zeer voordelige 150 tabletten (CNK 1445-576; € 25,95). 1 tablet per dag volstaat. Vraag de overeen-komstige CNK-code aan uw apotheker.

Gedocumenteerde werkzaamheid én veiligheidSelenoPrecise – bewezen hoge bilogische beschikbaarheid en stabiliteit, en stabiliteit, werd gebruikt in de KiSel-10 studie (Int.J.Cardilogy 06/2012)

– de Hele

winter lanGHou je weerStandele

winter lanG

Promotie90+30 GratiS

CNK 2326-577

“Ik had selenium nodig en nu zijn

mijn nagels opnieuw mooi”“Mijn nagels zijn sterk en mijn haren hebben

opnieuw volume. Reeds zes weken nadat ik met Selenium+Zinc begon merkte ik een verschil », zegt de 83-jarige Gisèle Tolkson.

Wat je eet heeft een grote invloed op je huid, haar en nagels. Selenium+Zink voedt en helpt de opbouw van binnenuit.

Productinfo

47/1

2-20

718-

09

reportage30

/10-

2131

6-00

reportage

Nog erger is het feit dat het overgrote deel van de mensen met een hoog cho-lesterolgehalte gewoon met een na-tuurlijk en veilig voedingssupplement kan geholpen worden, terwijl ze een medicijn met potentiële nevenwerkin-gen voorgeschreven krijgt!

Statines: bezint eer ge begint!Dat de meest voorgeschreven choles-terolverlagende medicijnen - statines - niet zo onschuldig zijn en vervelende nevenwerkingen kunnen opleveren, hebben helaas al veel gebruikers erva-ren. Het lijstje van ongewenste effecten

is trouwens n i e t

min: nadat een grootschalige Britse studie het risico op pijnlijke spieront-stekingen, verminderde leverfunctie, nierfalen en lensvertroebeling beves-tigde, blijken statines ook de kans op ondermeer diabetes type 2, geheugen- en concentratiestoornissen, de ziekte van Parkinson en meer dan waar-schijnlijk zelfs de kans op kanker te verhogen. Daarom zouden deze medi-cijnen eigenlijk moeten voorbehouden worden voor erfelijk bepaalde gevallen van een extreem hoge cholesterolspie-gel en voor patiënten met een hoog ri-sico op hart- en vaatziekten.

Gefermenteerde rode rijst Om de bloedcirculatie te verbeteren en het hart te ondersteunen, bestaat er in de traditionele Chinese geneeskunde

met “Ang kak” of “Red Yeast Rice” al eeuwen een natuurlijk fermenta-

tieproduct. Deze gefermenteerde rode rijst wordt gemaakt van gestoomde rijst onder invloed van de nuttige gist Monascus purpureus en levert rode kor-rels op, die na verpoederen

in capsules kunnen gestopt worden. Toen men enkele decennia geleden het cholesterolgehalte begon te meten, merkten Chinese artsen bij hun pati-enten op dat gefermenteerde rode rijst niet alleen duidelijk de bloedsomloop verbeterde, maar ook het cholesterol-peil naar een natuurlijk, laag gehalte bracht.

Bewezen werking!Ondertussen is de natuurlijke en vei-lige cholesterolverlagende werking van gefermenteerde rode rijst of red yeast rice in goed opgezette klinische studies meer dan bewezen. Zelfs het overdre-ven kritische en door de farmaceuti-sche industrie zwaar beïnvloede EFSA (European Food Safety Authority), dat bijna alle voedingssupplementen een nul op het rekest geeft, kon de over-tuigende wetenschappelijke bewijzen niet negeren. Eén correct uitgevoerde studie wees op een daling van het LDL-cholesterolgehalte met gemiddeld 22 % na 12 weken, een andere aanvaarde studie toonde een afname van het LDL-cholesterolgehalte van 16 % na

Gefermenteerde rode rijst (Red Yeast Rice),

natuurlijke, veilige eneffi ciënte cholesterolverlagerEen te hoog cholesterolgehalte is een risicofactor voor het ontwikkelen van hart- en vaatziekten en dat zullen we geweten hebben. Dagelijks worden we er door de media, reclameboodschappen en het medisch korps op attent gemaakt. Jammer genoeg worden hierdoor andere, vaak veel belangrijkere risicofactoren uit het oog verloren zoals ongezonde voeding, gebrek aan beweging, overge-wicht, roken, hoge bloeddruk en een verhoogde bloedsui-kerspiegel.

47/1

2-21

316-

09

47/1

2-21

316-

09

8 weken. Het advies van de EFSA-wetenschappers luidt dat gefermenteerde rode rijst het cholesterolgehalte inderdaad verlaagt, zeker als het een minimum van 10 mg van de voor-naamste werkstof “monacoline K” aanvoert. Onbegrijpelijk dus dat sommige artsen nog durven beweren dat gefermen-teerde rode rijst niet werkt. In de praktijk merk je zelfs dat de meeste mensen al geholpen worden met de halve dosis monacoline K van 5 mg.

Maak de goede keuzeOndertussen schieten voedingssupplementen met gefer-menteerde rode rijst als paddenstoelen uit de grond, de ene helaas een stuk minder van kwaliteit dan de andere. Hoe maak je de beste keuze?› co-enzyme Q10 geeft om vier redenen een meerwaarde aan een voedingssupplement met red yeast rice: het verbe-tert nog het cholesterolverlagend effect, het beschermt als antioxidans de bloedvaten tegen het proces van atheroscle-rose of slagaderverkalking, het helpt een hoge bloeddruk beter onder controle te houden en garandeert een absoluut veilige toepassing van de hogere doses monacoline K in de orde van 10 mg of meer› minimale gehalten aan citrinine en aflatoxine moeten ge-garandeerd zijn: in sommige minderwaardige red yeast rice producten kunnen te veel van deze toxische schimmelpro-ducten aanwezig zijn!› biologische gefermenteerde rode rijst heeft uiteraard ook een kwalitatieve meerwaarde› het gehalte aan monacoline K moet zeker aangegeven zijn.

60 V-caps.€19,95

• op basis van biologische gefermenteerde rode rijst • met natuurlijke co-enzyme Q10 voor een nog beter

e� ect op de cholesterolspiegel, voor een absoluut veilige toepassing en ter ondersteuning van de circulatie

• bevat 5 mg monacoline K per capsule (2 capsules = 10 mg monacoline K)• citrinine en a� atoxine onder de detectiegrens

Beheers je cholesterolgehalte op een natuurlijke en veilige manier met:

Red Yeast Rice Platinum + Co-enzyme Q10

Ervaar wat twee capsules RED YEAST RICE PLATINUM + Co-enzyme Q10 per dag met 10 mg monacoline K voor je cholesterolspiegel kunnen doen. Bij gewenst e� ect is één capsule per dag met 5 mg monacoline K voldoende

1 MET CO-ENZYME

Q10

Verkrijgbaar in alle natuurvoedingswinkels en bij de apotheek Info Mannavita: 056 43 98 52 - info@mannavita.be - www.mannavita.be

kwaliteit bovenal

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

MaarNatuurlijk 01 09 12 Primafec Kids 195x230mm.pdf 24/08/2012 13:45:47

47/1

2-21

714-

09

Naast de bestaande druppels in mono-dosis en de standaard Vismed® Multi is er nu Vismed®Gel Multi op de markt, een fl acon voor meervoudig gebruik. Een eenvoudige druk op de fl acon volstaat om een druppel vrij te geven. Eenmaal geopend is de inhoud drie maanden houdbaar : goed voor het milieu én voor de portemonnee.

Uitdroging van traanvochtEr wordt steeds meer van onze ogen geëist, onder alle omstandigheden. Te droge lucht, airco, rook en straks winderig winters weer, tv-kijken, uren aandachtig aan computer of laptop werken: dat allemaal heeft voor gevolg dat het traanvocht gaat opdrogen, wat eigenaardig genoeg niet alleen een branderig gevoel kan tweegbren-gen, maar ook rode, tranerige ogen. Eenzelfde ongemak wordt veroor-

zaakt door een aantal veel gebruikte geneesmiddelen zoals bètablok-kers voor hart- en bloeddruklijders, hormonen zoals de anticonceptiepil, antidepressiva en chemotherapie. Ook bij bepaalde ziekten, zoals diabetes en reuma en tijdens zwangerschap en menopauze kan uitdroging van het traanvocht optreden.

Natuuridentiek traanvochtFunctie van dat traanvocht is bevoch-tiging van het hoorn- en bindvlies, verzorging van het hoornvlies met zuurstof en voeding, afweer van be-smetting en zuivering van het oog als daar een vreemd element is in beland.Daarom bevat het traanvocht hya-luronzuur, een natuurlijke lichaams-eigen substantie, die overal in ons lichaam voorkomt waar vocht moet worden vastgehouden: in de huid, in de gewrichten en in hoge mate in het traanvocht en het glaslichaam van het oog. Het fungeert als smeermiddel en transportmiddel voor vocht, dat het ook in grote hoeveelheid opneemt en vasthoudt.Wetenschappers slaagden erin biotech-nologisch natuuridentiek hyaluronzuur aan te maken en als basis te gebruiken voor de Vismed®-producten.

Vrij van allergenenVismed®-producten bevatten hy-

aluronzuur , leggen - net als ons traanvocht - een soepele fi lm op het oog en houden het oogweefsel uren lang vochtig. Zo verlichten de klachten snel. Ze zijn steriel, bieden bescher-ming tegen oxidanten en bevorderen de heling van hoornvliesbeschadiging. Ze zijn goed verdraagbaar – zo kunnen zowel zachte als harde contactlen-zen bij het indruppelen in het oog blijven. En niet in het minst belangrijk: Vismed-producten zijn vrij van conser-veringsmiddelen en allergenen.

Drie maanden houdbaarNaast de bestaande drup-pels Vismed®, Vismed® Gel en Vismed® Multi is er nu ook Vismed® Gel Multi voor meervoudig gebruik. Multi staat nl. voor een fl acon, waarvan de inhoud tot drie maanden na ope-ning houdbaar blijft.Vismed® Gel Multi (CNK-nummer 2978-047) is net als het vol-ledige gamma uitslui-tend te verkrijgen in de apotheek, en kost 15,95 euro.

Droge, branderige ogen?Nu voordelige Vismed® Gel Multi!

Vermoeide, branderige, soms ook tranende, rode of jeukerige ogen, met het gevoel dat er zand in zit: altijd heeft dat met storing of uitdroging van het traanvocht te maken. En daar kan snel en goed aan verholpen worden door de ogen te bevochtigen met natuuridentiek traanvocht uit het Vismed®-gamma.

Meer info:www.trbchemedica.be

47/1

2-17

274-

01

33

Naast de bestaande druppels in mono-dosis en de standaard Vismed® Multi is er nu Vismed®Gel Multi op de markt, een fl acon voor meervoudig gebruik. Een eenvoudige druk op de fl acon volstaat om een druppel vrij te geven. Eenmaal geopend is de inhoud drie maanden houdbaar : goed voor het milieu én voor de portemonnee.

Uitdroging van traanvochtEr wordt steeds meer van onze ogen geëist, onder alle omstandigheden. Te droge lucht, airco, rook en straks winderig winters weer, tv-kijken, uren aandachtig aan computer of laptop werken: dat allemaal heeft voor gevolg dat het traanvocht gaat opdrogen, wat eigenaardig genoeg niet alleen een branderig gevoel kan tweegbren-gen, maar ook rode, tranerige ogen. Eenzelfde ongemak wordt veroor-

zaakt door een aantal veel gebruikte geneesmiddelen zoals bètablok-kers voor hart- en bloeddruklijders, hormonen zoals de anticonceptiepil, antidepressiva en chemotherapie. Ook bij bepaalde ziekten, zoals diabetes en reuma en tijdens zwangerschap en menopauze kan uitdroging van het traanvocht optreden.

Natuuridentiek traanvochtFunctie van dat traanvocht is bevoch-tiging van het hoorn- en bindvlies, verzorging van het hoornvlies met zuurstof en voeding, afweer van be-smetting en zuivering van het oog als daar een vreemd element is in beland.Daarom bevat het traanvocht hya-luronzuur, een natuurlijke lichaams-eigen substantie, die overal in ons lichaam voorkomt waar vocht moet worden vastgehouden: in de huid, in de gewrichten en in hoge mate in het traanvocht en het glaslichaam van het oog. Het fungeert als smeermiddel en transportmiddel voor vocht, dat het ook in grote hoeveelheid opneemt en vasthoudt.Wetenschappers slaagden erin biotech-nologisch natuuridentiek hyaluronzuur aan te maken en als basis te gebruiken voor de Vismed®-producten.

Vrij van allergenenVismed®-producten bevatten hy-

aluronzuur , leggen - net als ons traanvocht - een soepele fi lm op het oog en houden het oogweefsel uren lang vochtig. Zo verlichten de klachten snel. Ze zijn steriel, bieden bescher-ming tegen oxidanten en bevorderen de heling van hoornvliesbeschadiging. Ze zijn goed verdraagbaar – zo kunnen zowel zachte als harde contactlen-zen bij het indruppelen in het oog blijven. En niet in het minst belangrijk: Vismed-producten zijn vrij van conser-veringsmiddelen en allergenen.

Drie maanden houdbaarNaast de bestaande drup-pels Vismed®, Vismed® Gel en Vismed® Multi is er nu ook Vismed® Gel Multi voor meervoudig gebruik. Multi staat nl. voor een fl acon, waarvan de inhoud tot drie maanden na ope-ning houdbaar blijft.Vismed® Gel Multi (CNK-nummer 2978-047) is net als het vol-ledige gamma uitslui-tend te verkrijgen in de apotheek, en kost 15,95 euro.

Droge, branderige ogen?Nu voordelige Vismed® Gel Multi!

Vermoeide, branderige, soms ook tranende, rode of jeukerige ogen, met het gevoel dat er zand in zit: altijd heeft dat met storing of uitdroging van het traanvocht te maken. En daar kan snel en goed aan verholpen worden door de ogen te bevochtigen met natuuridentiek traanvocht uit het Vismed®-gamma.

Meer info:www.trbchemedica.be

47/1

2-17

274-

01

dossier kanker

Driekwart van de Vlaamse jongeren on-der de zestien jaar hebben een gsm die ze regelmatig gebruiken om te bellen en te sms’en. Jong geleerd is blijkbaar oud gedaan. De afgelopen jaren ver-schenen heel wat tegenstrijdige be-richten over de gezondheidsrisico’s van al dat mobiel bellen. Is dat nu gezond of niet?

RadiofrequentieGsm-toestellen zenden radiofrequente straling uit met een laag vermogen. Af-hankelijk van het type werken de toe-

stellen bij een frequentie van 450-2700 MHz. De klassieke gsm werkt bij 900 of 1800 MHz. De antenne van een gsm-toestel ontvangt en zendt elektromag-netische straling uit. Als je het toestel bij het oor houdt tijdens het bellen, zal een deel van de elektromagnetische energie door de huid en andere weef-sels worden geabsorbeerd. Dit kan lei-den tot een temperatuur toename in de hersenen. Het zendvermogen van een gsm is lager dan dat van de vast opge-stelde zendantenne, maar omdat de telefoon kort bij het hoofd wordt gehou-

den, is de blootstelling groter. Hoe ver-der men zich tijdens het bellen van de dichtstbijzijnde zendantenne bevindt, hoe sterker het signaal van de gsm moet zijn om de antenne te bereiken.

Een oortje gebruikenOmdat het vermogen snel afneemt met de afstand tot de antenne, is de bloot-stelling bij gebruik van een ‘oortje’ of bij het doorsturen van sms’jes (van het lichaam weg) lager dan tijdens het bellen waar het toestel tegen het oor wordt gehouden. Het gebruik van een gsm-toestel in gebieden met een goed bereik vermindert de blootstelling dan ook aanzienlijk.Men kan de blootstelling aan radiofre-quente straling zelf verminderen door enkel te bellen als er een goed bereik is, een ‘oortje’ te gebruiken en de duur van het bellen te beperken. Vroeger werd soms gezegd dat het bellen met een oortje de blootstelling niet vermin-dert omdat de draad als antenne zou fungeren. Dat is echter niet correct. Ook de beweringen dat straling van een gsm-toestel een ei kan koken of popcorn kan doen poffen, zijn niet cor-rect. Soms wordt melding gemaakt van in de handel beschikbare toestelletjes of ‘beschermers’ die de blootstelling beperken. Die zijn echter niet effectief en zullen vaak de blootstelling zelfs verhogen.

Gsm: een gevaar voor onze gezondheid?Ze zijn overal rondom ons. Onzichtbaar, kleurloos en reukloos… Voor sommigen zijn ze de oorzaak van alle kwaad. Voor anderen is het gevaar dat men hen toedicht alleen maar het resultaat van anti-technologische paranoia. Maar waarover heb-ben we het nu in feite? Over gsm stralingen! Het onderwerp stralingen doet heel wat stof opwaaien. K. De Smedt

47/1

2-21

710-

09

35

Het gsm-toestel werkt alleen wanneer het op staat. Tijdens het bellen of sms-en zendt en ontvangt het continu. In stand-by zendt het gsm-toestel slechts af en toe een kort signaal uit om zijn positie aan het netwerk te laten weten. Gsm-toestellen worden soms verboden in ziekenhuizen en vliegtuigen omdat er een klein risico bestaat voor inter-ferentie met sommige elektronische toestellen en navigatiesystemen.

Een gevaar in onze handen?We weten niet of gsm-gebruik al dan niet schadelijk is. Voor het risico op kanker klasseert de Wereldgezond-heidsorganisatie (WGO) verschillende producten op basis van wetenschap-pelijke bewijzen als “mogelijk”, “waar-schijnlijk” en “bewezen” kankerver-wekkend voor de mens. Gsm-gebruik wordt door de WGO vandaag als “mo-gelijk kankerverwekkend” bestempeld. Er is dus sprake van onzekerheid. Het INTERPHONE onderzoek, gecoör-dineerd door het IARC (International Agency for Research on Cancer), is het grootste en meest recente onderzoek over dit onderwerp. De studie liep on-der patiënten met een glioom (hersen-gezwel) of een meningioom (hersen-vliesgezwel), een acusticus neurinoom (goedaardige gezwel van de gehoorze-

nuw) of een speekselkliergezwel. Deze groep en een controlegroep zonder ge-zwellen kregen vragen voorgeschoteld rond hun gsm-gebruik. Ze laten niet toe een duidelijk verband aan te tonen tussen hersenkankers en gsm, aldus de directeur van het IARC. Vandaag is het onzeker of bellen met een gsm al dan niet schadelijk is voor je gezondheid, of voor die van je kinde-ren. Maar als er op termijn alsnog een risico wordt vastgesteld, zal het groter zijn voor kinderen dan voor volwasse-nen. Op het moment dat je kind zo oud is als jij, zal het langer blootgesteld zijn aan straling, aangezien je pas als(jong)volwassene een gsm bent gaan gebrui-ken. Bovendien is de schedel van je kind dunner en is het mogelijk dat de straling sneller doordringt in de herse-nen.

Voorzorgsmaatregelen› Hou je gsm niet te dicht bij gevoelige lichaamsdelen zoals de geslachtsorga-nen of de buik (bij zwangere vrouwen). Het gebruik van een oortje kan helpen

om de blootstelling aan het hoofd te beperken.› Vermijd lange gesprekken, vooral in zones waar de ontvangst slecht is. Om een optimaal bereik te garanderen, verhoogt je toestel immers automa-tisch zijn uitzendsterkte. Geef de voor-keur aan tekstberichten. › Gebruik je gsm niet in de auto, de trein,... Je gsm zoekt dan immers auto-matisch nieuwe basisstations en scha-kelt daarbij telkens over op maximale uitzendsterkte.› Gebruik je gsm met gezond verstand: vermijd onnodige gesprekken en hou het kort. Kinderen gebruiken een gsm best uitsluitend voor noodzakelijke ge-sprekken. › Laat je gsm niet ingeschakeld liggen naast het bed bij het slapen.

Bron : Stichting tegen Kanker www.kanker.be

47/1

2-21

710-

09

Meer informatie? Tel. 011/371924 of e-mail: info@fytobell.be

www.fytobell.be

De belangrijkste barometer van onze gezondheid zijn de darmen. Daarin wordt via de flora het voedsel opgenomen en doorgegeven aan de bloedsomloop. Hier wordt ook de immuniteit opgebouwd. Gezonde darmen staan borg voor een sterke weerstand tegen ziekten, ook tegen fatale woekerende ziekten, maar ook tegen overgevoeligheid in het pol-lenseizoen. Het is dus van levensbelang de

Gezonde kracht uit de natuur !

darmen gezond te houden of te maken, door volwaardig voedsel, goede probio-tica waarvan het belang door onderzoek steeds meer wordt onderstreept, maar ook door regelmatige en grondige evacuatie van gifstoffen via de stoelgang. Als die hapert, dan vergiftigt het lichaam zichzelf.Je kan er ongelooflijk snel iets aan doen met een veilig natuurlijk middel op basis van Frangula verrijkt met goede

probiotica: Frangulabiose van Fytobell. Een onmisbaar product dat je nooit in de steek laat.Verkrijgbaar in de apotheek met cnk-bestelcode: 1785-187 voor de 50 capsules en 1744-317 voor de 100 capsules

Vraag ernaar in de betere natuurwinkel

Te weinig energie? Chlorella geeft je een superboostHet is een hectische tijd en veel mensen kun-nen het niet meer aan, het ontbreekt hen aan energie. De voeding is verarmd, er is de stress, te weinig vitamines en mineralen. Gelukkig heeft de natuur het beste geschenk klaar: chlorella. Gebundelde power met de meest krachtige concentratie aan voedingsstoffen: mineralen, enzymen, aminozuren, nucleïnezuren, vitamines, inbegrepen de belangrijke vitamine B12, wat heel zeldzaam is. Chlorella geeft een boost aan je energie, beschermt de levercellen, stimuleert de spijsvertering, maakt de huid jonger en frisser, laat wonden sneller genezen, verkleint de kans op overgevoeligheid in het pollenseizoen, ontzuurt het lichaam, drijft giftige stoffen af en pept je op als je in een dip zit. Chlorella: het beste uit de natuur voor een gezonde geest in een gezond lichaam!Verkrijgbaar in de apotheek met cnk-bestelcode: 2600-732

Slaap je niet zo lekker?Escholcin: Helpt natuurlijkSlaap is levensnoodzakelijk. Wie langdurig te weinig slaapt, heeft meer kans op hart- en vaatziekten en kanker. Slapeloos-heid is dus levensbedreigend. Dat is nogal wat, want de helft van de volwassen landgenoten slaapt slecht en een groot deel van hen doet een beroep op synthetische slaapmiddelen. Dat is niet aan te raden, omdat de REM-slaap wordt verstoord en dat is precies de herstellende slaapfase. Daarom ben je veel beter af met een natuur-lijk middel dat je gemakkelijker laat slapen zonder bijwerkingen. Escholcin is zo’n prima middel dat je rustig maakt en de natuurlijke slaap herstelt. Escholcin in de apotheek met cnk-bestelcode: 1744-309

Laat de natuur je helpen!

Trage stoelgang weer snel vlot dankzij Frangulabiose

Fytobell_MaarNatuurlijk_19042012.indd 1 19-4-2012 12:33:45

47/12-18979-01

De kippen wijzen de wegOnmiddellijk na de geboorte heeft het menselijk beenderstelsel geen draag-kracht. Een kuiken kan daarentegen on-middellijk lopen. Dit omdat tijdens zijn ontwikkeling in het ei de eierschaal alle wezenlijke elementen heeft geleverd voor een gezond en sterk bot.Uit zulke eierschalen ontwikkelden Duitse wetenschappers CalciProtect® met een biologisch gebonden, goed op-neembaar calciumcarbonaat. Dit bevat van nature uit een hele reeks sporen-

elementen en vitamine D, die noodzakelijk zijn voor een

goede opname en ver-werking van het cal-

cium. Calci-Protect®

b e v a t b o -

vendien vitamine K, dat de groei van de osteoblasten, dit zijn de botopbouwende cellen, stimuleert. Vooral de vitamines D en K zijn belangrijk. Vitamine D maken we zelf aan in onze huid, onder invloed van de zon. Maar heel wat ouderen ko-men vrijwel helemààl niet meer in de zon. Met de leeftijd gebeurt die aanmaak in de huid ook steeds moeilijker. En vi-tamine K doen we dan weer slechts met mate op met de voeding. En dat moet er onder meer voor zorgen dat het calcium terechtkomt waar het thuishoort, in het bot en de tanden dus, maar niet in de slagaderwanden.

Ook sporters en jongerenHet zijn niet alleen dames na de over-gang en oudere heren, die ontkalkt bot vertonen. In onze huidige tijd zijn er nog drie andere categorieën: actieve sporters, vooral deze die uithoudings-

sporten beoefenen; - mensen met een melkallergie of met een

lactose(melksuiker)intoleran-tie; - jongeren, die weinig melk(producten) gebruiken en veel cola drinken, wat

een echte calciumrover is.

Gezonde botten hebben 3 dingen nodig:• Calcium: deze uit eierschalen bevat ook nog sporenelementen en proteïnen• Vitamine D3 voor een betere calcium-opname • Vitamine K1 voor de opbouw van de botten

Eierschalencalciumvoor een sterk bot

Waarom Calciprotect® beter werkt dan pure calcium

‘Hoe kan dat nu, dokter? Ik, osteoporose? En een slechte botdensiteit? Ik, die sinds de over-gang alle dagen drie plakjes kaas eet en een bruistablet calcium inneem? Dit laatste komt wel uit de discount, maar blijkt niettemin behoorlijk gedoseerd te zijn.’‘Die plakjes kaas’, zo legde de dokter uit, “bevatten wel calcium, maar ook veel vet en verzurend eiwit, die de opname van het calcium bemoeilijken.”En zo’n bruistablet is wel aangenaam om in nemen, maar zonder andere elementen - zoals vooral de vitamines D en K - bereikt dat calcium niet behoorlijk het bot. Eén en ander zit echter, van nature uit goed gedoseerd, in CalciProtect®.

Meer info:info@trbchemedica.bewww.trbchemedica.be

Eierschalencalcium, CalciProtect® dus, is een aanrader tijdens het groeiproces, in de menopauze, voor bejaarden en voor al wie met een onvoldoende calciumopname toch gezonde botten wil.CalciProtect® is te verkrijgen bij je apotheker. Deel hem/haar het CNK-nummer mee: CNK 2231-579.

42/1

1-16

599-

03

37

De kippen wijzen de wegOnmiddellijk na de geboorte heeft het menselijk beenderstelsel geen draag-kracht. Een kuiken kan daarentegen on-middellijk lopen. Dit omdat tijdens zijn ontwikkeling in het ei de eierschaal alle wezenlijke elementen heeft geleverd voor een gezond en sterk bot.Uit zulke eierschalen ontwikkelden Duitse wetenschappers CalciProtect® met een biologisch gebonden, goed op-neembaar calciumcarbonaat. Dit bevat van nature uit een hele reeks sporen-

elementen en vitamine D, die noodzakelijk zijn voor een

goede opname en ver-werking van het cal-

cium. Calci-Protect®

b e v a t b o -

vendien vitamine K, dat de groei van de osteoblasten, dit zijn de botopbouwende cellen, stimuleert. Vooral de vitamines D en K zijn belangrijk. Vitamine D maken we zelf aan in onze huid, onder invloed van de zon. Maar heel wat ouderen ko-men vrijwel helemààl niet meer in de zon. Met de leeftijd gebeurt die aanmaak in de huid ook steeds moeilijker. En vi-tamine K doen we dan weer slechts met mate op met de voeding. En dat moet er onder meer voor zorgen dat het calcium terechtkomt waar het thuishoort, in het bot en de tanden dus, maar niet in de slagaderwanden.

Ook sporters en jongerenHet zijn niet alleen dames na de over-gang en oudere heren, die ontkalkt bot vertonen. In onze huidige tijd zijn er nog drie andere categorieën: actieve sporters, vooral deze die uithoudings-

sporten beoefenen; - mensen met een melkallergie of met een

lactose(melksuiker)intoleran-tie; - jongeren, die weinig melk(producten) gebruiken en veel cola drinken, wat

een echte calciumrover is.

Gezonde botten hebben 3 dingen nodig:• Calcium: deze uit eierschalen bevat ook nog sporenelementen en proteïnen• Vitamine D3 voor een betere calcium-opname • Vitamine K1 voor de opbouw van de botten

Eierschalencalciumvoor een sterk bot

Waarom Calciprotect® beter werkt dan pure calcium

‘Hoe kan dat nu, dokter? Ik, osteoporose? En een slechte botdensiteit? Ik, die sinds de over-gang alle dagen drie plakjes kaas eet en een bruistablet calcium inneem? Dit laatste komt wel uit de discount, maar blijkt niettemin behoorlijk gedoseerd te zijn.’‘Die plakjes kaas’, zo legde de dokter uit, “bevatten wel calcium, maar ook veel vet en verzurend eiwit, die de opname van het calcium bemoeilijken.”En zo’n bruistablet is wel aangenaam om in nemen, maar zonder andere elementen - zoals vooral de vitamines D en K - bereikt dat calcium niet behoorlijk het bot. Eén en ander zit echter, van nature uit goed gedoseerd, in CalciProtect®.

Meer info:info@trbchemedica.bewww.trbchemedica.be

Eierschalencalcium, CalciProtect® dus, is een aanrader tijdens het groeiproces, in de menopauze, voor bejaarden en voor al wie met een onvoldoende calciumopname toch gezonde botten wil.CalciProtect® is te verkrijgen bij je apotheker. Deel hem/haar het CNK-nummer mee: CNK 2231-579.

42/1

1-16

599-

03

dossier slaapcomfort

Voldoende natuurlijke en verkwikkende slaap is één van de belangrijkste voor-waarden om zich goed te voelen en overdag behoorlijk te kunnen functio-neren.In de Chinese Oudheid kende men een verschrikkelijke marteldood: de beul belette de veroordeelde te slapen, tot de dood intrad. Heden martelen velen hun rug in bed en beroven zich daar-mee van een weldoende slaap.

Wie is als Napoleon?Slaaptekort en gebrekkige slaap kos-

ten de ziekteverzekering en de eco-nomie astronomische sommen en zijn (mede-)oorzaak van talloze gezond-heidsproblemen, ongevallen en zelfs rampen. Zo de ontploffing in de kern-centrale van Tsjernobyl, de milieuramp met de Exxon Valdez in Alaska en de ramp met de Harald of Enterprise voor onze kust. En nog dichter bij ons bed: een niet te onderschatten aantal van de zware ongevallen in het verkeer heeft te maken met vermoeidheid door te-kort aan slaap, gebrekkige slaap en/of het gebruik van slaappillen.De ene mens is de andere niet, zoals ook de ene rug de andere niet is: de ene heeft meer slaap nodig dan de andere: de één recupereert sneller dan de an-der. Het heet dat Napoleon, zittend op zijn paard, van ‘dievenslaapjes’ genoot en daarom met weinig slaap uitkwam. Maar wie is als Napoleon?

Verhoogd risicoVoor de hogergenoemde Amerikaanse studie pluisden wetenschappers van het Scripps Clinic Sleep Center in Ca-lifornië de dossiers uit van 34.000 pa-tiënten, in twee groepen verdeeld: de één gebruikers van slaappillen, de ander niet. Beide groepen waren ver-gelijkbaar qua leeftijd, geslacht, le-vensstijl en gezondheidsproblemen en werden tweeëneenhalf jaar gevolgd.Bij de gebruikers van slaappillen wer-den viermaal zoveel overlijdens ge-boekt als bij de niet-gebruikers. En zelfs minder dan 18 slapppillen per jaar (1-2 per maand) resulteerde in een 3,5 maal verhoogd risico. Wie meer dan 138 pillen per jaar slikt (om de 2-3 dagen), bleek zelfs vijfmaal meer risico te lopen. Doodsoorzaken: overwegend hartproblemen en welbepaalde kan-kers: lymfen, longen, dikke darm, pros-taat.

Slaappillen slikken is levensgevaarlijk!Om goed te slapen:

kies de juiste matrasOm wakker te schrikken: ‘wie slaappillen slikt, loopt viermaal meer risico op overlijden’. En ‘zelfs af en toe een slaappil is levensgevaarlijk’, zo blok-letterde de krant toen het toonaangevende ‘British Medical Journal’ de resultaten bekendmaakte van een grootscheeps Amerikaans onderzoek. Als wij die gegevens naar ons land overbrengen, betekent dit 5.000 doden per jaar. Vergelijk dat met de 770 doden in het ‘moordend’ verkeer. Maar ... waarom slapen wij zo slecht? En wat kun-nen wij daar aan doen.Alvast dit: om goed te slapen kies de juiste matras! C.Wattelaine

47/1

2-21

585-

02

Het kan nodig zijn iets te gebruiken om over de berg te geraken. Gebruik dan bij voorkeur een goed natuurmiddel zonder nare nevenwerkingen, maar stop nooit bruusk met een reeds lang gebruikt syn-thetisch middel en vraag u af waarom u zo slecht slaapt.

Doe daar wat aan!De voornaamste oorzaken hier op een rijtje.Doe daar wat aan, zoniet wordt het dwei-len met de kraan open.te laat en te zwaar avondeten, na 18-19 uur;koffie of cola ’s avonds;te laat spannende tv-programma’s kij-ken of met werk bezig zijn en dan direct in bed;alcohol: één slaapmutsje helpt slapen, veel resulteert in een korte, verdovende slaap, gevolgd door onrust en vaak wak-ker worden;licht: om goed te slapen, moet de kamer pikdonker zijn. Slechts zo maken onze hersenen voldoende melatonine aan, het slaaphormoon;stress en problemen: neem die niet mee in bed. Eerst ontstressen en ontspan-nen!te warme en/of slecht verluchte slaap-kamer;elektro-smog: tv, laptop, geluidsinstal-latie ed. hebben in een slaapkamer niets te zoeken – ook niets als zij uit staan: de daardoor opgewekte elektromagne-tische velden werken storend; GSM op tenminste 4 meter afstand van het bed; draagbaar telefoontoestel, ook elders in huis: stekker uit stopcontact ’s nachts;slapen doet men in bed: denk daar aan! En wie bed zegt, zegt matras.

Als geradbraaktVelen slapen slecht, woelen in bed, voe-len zich ’s morgens als geradbraakt. En als zij dan besluiten tot de aanschaf van een nieuwe matras blijkt hooguit één op vier beter te slapen. De reden ligt voor

de hand: foute matras gekozen. Prijs, uitzicht, hard of zacht, kwaliteit mogen een rol spelen, zij geven nog geen ant-woord op de vraag welke matras de bes-te is voor uw individuele rug. Want elke rug is verschillend.Om dat te weten dient men dat te me-ten. Om dat op wetenschappelijk verant-woorde wijze te doen, dient dat te gebeu-ren aan de hand van vier parameters: de spierweerstand, bij het veranderen van slaaphouding, de spierspanning, die het lichaam opbouwt na een tijd op een slaa-psysteem te hebben gelegen, de spier-balans, die het verschil aantoont tussen de spierspanning links en rechts, reke-ning houdend met de voorkeurhouding, en het thermisch profiel, het tempera-tuurverschil, via sensoren gemeten, dat aantoont of men zich goed voelt.De betrouwbaarheid van dit meetsys-teem werd wetenschappelijk bewezen door onderzoek aan het Centrum voor Biostatistiek van het Limburgs Universi-tair Centrum. Metingen op basis van bv. alleen maar de spierspanning volstaan niet.Zo’n meting neemt ongeveer anderhalf uur in beslag, twee uur voor twee perso-nen , waarbij diverse soorten matrassen worden uitgetest in zij- en rugligging, zo nodig zelfs in buikligging. Op basis daar-van wijst een computerprogram dan het meest geschikt slaapsysteem aan.Vraag: wat met een koppel in een twee-persoonsbed?Antwoord: in vele gevallen slaagt men erin er het beste systeem voor beiden uit te halen. Zijn de twee ruggen echter te verschillend, dan zit er niets anders op dan twee verschillende matrassen te kiezen. Deze wetenschappelijk gefundeerde manier van bedmeten wordt – tot nogtoe – nergens elders aangeboden dan in het Bedmeetcenter in Hasselt.Even op verplaatsing spelen dus. Of is dat geen verplaatsing waard?

Meer info over gezond slapenBedmeet Center T 011 21 21 24www.bedmeetcenter.be

46/1

2-21

585-

09

39

Het kan nodig zijn iets te gebruiken om over de berg te geraken. Gebruik dan bij voorkeur een goed natuurmiddel zonder nare nevenwerkingen, maar stop nooit bruusk met een reeds lang gebruikt syn-thetisch middel en vraag u af waarom u zo slecht slaapt.

Doe daar wat aan!De voornaamste oorzaken hier op een rijtje.Doe daar wat aan, zoniet wordt het dwei-len met de kraan open.te laat en te zwaar avondeten, na 18-19 uur;koffie of cola ’s avonds;te laat spannende tv-programma’s kij-ken of met werk bezig zijn en dan direct in bed;alcohol: één slaapmutsje helpt slapen, veel resulteert in een korte, verdovende slaap, gevolgd door onrust en vaak wak-ker worden;licht: om goed te slapen, moet de kamer pikdonker zijn. Slechts zo maken onze hersenen voldoende melatonine aan, het slaaphormoon;stress en problemen: neem die niet mee in bed. Eerst ontstressen en ontspan-nen!te warme en/of slecht verluchte slaap-kamer;elektro-smog: tv, laptop, geluidsinstal-latie ed. hebben in een slaapkamer niets te zoeken – ook niets als zij uit staan: de daardoor opgewekte elektromagne-tische velden werken storend; GSM op tenminste 4 meter afstand van het bed; draagbaar telefoontoestel, ook elders in huis: stekker uit stopcontact ’s nachts;slapen doet men in bed: denk daar aan! En wie bed zegt, zegt matras.

Als geradbraaktVelen slapen slecht, woelen in bed, voe-len zich ’s morgens als geradbraakt. En als zij dan besluiten tot de aanschaf van een nieuwe matras blijkt hooguit één op vier beter te slapen. De reden ligt voor

de hand: foute matras gekozen. Prijs, uitzicht, hard of zacht, kwaliteit mogen een rol spelen, zij geven nog geen ant-woord op de vraag welke matras de bes-te is voor uw individuele rug. Want elke rug is verschillend.Om dat te weten dient men dat te me-ten. Om dat op wetenschappelijk verant-woorde wijze te doen, dient dat te gebeu-ren aan de hand van vier parameters: de spierweerstand, bij het veranderen van slaaphouding, de spierspanning, die het lichaam opbouwt na een tijd op een slaa-psysteem te hebben gelegen, de spier-balans, die het verschil aantoont tussen de spierspanning links en rechts, reke-ning houdend met de voorkeurhouding, en het thermisch profiel, het tempera-tuurverschil, via sensoren gemeten, dat aantoont of men zich goed voelt.De betrouwbaarheid van dit meetsys-teem werd wetenschappelijk bewezen door onderzoek aan het Centrum voor Biostatistiek van het Limburgs Universi-tair Centrum. Metingen op basis van bv. alleen maar de spierspanning volstaan niet.Zo’n meting neemt ongeveer anderhalf uur in beslag, twee uur voor twee perso-nen , waarbij diverse soorten matrassen worden uitgetest in zij- en rugligging, zo nodig zelfs in buikligging. Op basis daar-van wijst een computerprogram dan het meest geschikt slaapsysteem aan.Vraag: wat met een koppel in een twee-persoonsbed?Antwoord: in vele gevallen slaagt men erin er het beste systeem voor beiden uit te halen. Zijn de twee ruggen echter te verschillend, dan zit er niets anders op dan twee verschillende matrassen te kiezen. Deze wetenschappelijk gefundeerde manier van bedmeten wordt – tot nogtoe – nergens elders aangeboden dan in het Bedmeetcenter in Hasselt.Even op verplaatsing spelen dus. Of is dat geen verplaatsing waard?

Meer info over gezond slapenBedmeet Center T 011 21 21 24www.bedmeetcenter.be

46/1

2-21

585-

09

40

Sterke ontsmetterIn 1972 merkte immunoloog Dr Jacob Harich op dat pompelmoes- en grape-fruitpitten in een composthoop niet gin-gen rotten. Hij ontdekte dat de verklaring lag bij de sterk ontsmettende werking van de biofl avonoïden erin: hesperidine en naringenine. Dit bevestigde trouwens het feit dat sommige volkeren al lang pompelmoespittenextract gebruikten om huid, haren en huizen te ontsmetten. In 2002 toonde een wetenschappelijke stu-die aan dat pompelmoespittenextract een natuurlijke en vooral onschadelijke remedie is die zowel bacteriën, virussen, schimmels als protozoa afremt.

Breed inzetbaarDe orale inname van pompelmoespitten-extract, voldoende verdund in water, kan ingezet worden:- in de preventie en aanpak van verkoud-heden, griep, sinusontsteking en keelpijn- om de darmfl ora te verbeteren, bij di-arree en overmatige candidagroei in de

darm- om de maag te beschermen tegen zweervorming Men kan ook, na passende verdunning in water, gorgelen met pompelmoespit-tenextract voor een goede mondhygiëne, bij aften, candida in de mondholte, tand-vleesproblemen, heesheid en keelpijn. Tenslotte levert de verdunde, lokale toe-passing vaak succes op bij acne, huiduit-slag, herpesblaasjes, voetschimmel en nagelschimmel.

Ook sterke antioxidanten!Heel interessant is het feit dat biofl avo-noïden ook sterke antioxidanten zijn in de strijd tegen vrije radicalen. Om die reden helpen ze vroegtijdige ouderdoms-verschijnselen afremmen en dragen ze bij tot de bescherming tegen degenera-tieve ziekten als diabetes type 2, hart- en vaatziekten, dementie en kanker. En leuk meegenomen is ook het stimuleren van de stofwisseling met een afslankende werking.

Infecties voorkomenen aanpakkenmet pompelmoespittenextract

Om infecties te voorkomen of er snel mee af te rekenen, moet ons immuunsysteem paraat staan. Een gezonde levenswijze en een goede voeding zijn daarom belangrijk. Nu weet iedereen dat vitamine C de afweer verhoogt, maar minder bekend is dat stoffen waarmee vitamine C in de natuur voorkomt - welbepaalde biofl avonoïden - nog veel potenter werken. Een topbron van die weerstands-verhogende biofl avonoïden is pompelmoespittenextract.

47/1

2-21

318-

09

Verkrijgbaar in alle natuurvoedingswinkels Info Mannavita: 056 43 98 52 - info@mannavita.be

www.mannavita.be - www.drome-provencale.com

extracten uit het hart van de natuur

Citruvital Bio-Pompelmoespitt enextract

geeft je afweer de nodige sti mulans

• rijk aan weerstandsverhogende biofl avo-noïden voor meer afweervermogen in natt e en gure ti jden

• helpt beschermen tegen vrije radicalen en houdt uw uiterlijk fris en jeugdig

• ondersteunt de stofwisseling en bevordert het afslanken

1000 mg biofl avonoïden

per 100 ml !

41

recepten

Tomatensalade met venkelBenodigdheden - voor 4 personen6 tomaten • 1 venkel • 4 el olijfolie • 4 el sesamzaadjes • cayennepeper • dille • (zeezout) • peterselie

BereidingswijzeSnijd elke tomaat in 12 partjes en de venkel in kleine blok-jes. Doe de groenten in een glazen kom. Voeg de (in een droge pan geroosterde) sesamzaadjes en de olijfolie eraan toe en kruid. Roer even om.

Groenterecepten het hele jaar door

Veel mensen weten niet wanneer groen-ten op hun best zijn. Elk seizoen biedt ons andere groenten aan, die ons lichaam in die periode nodig heeft en die ons kun-nen voorzien van de levensnoodzakelijke voedingsstoffen.

46/1

2-21

075-

04

Tomaat › gunstig voor bloedgroep O en AB en bij opwarming bieden ze bescherming tegen prostaat- en baarmoederhalskanker› sommige mensen met bloedgroep A en B verteren tomaten niet goed› op haar best van mei tem okt

De tomaat is een vruchtgroente en komt in vele variaties voor. De tomaten onderscheiden zich van elkaar door de grootte, vorm, smaak of stevigheid. De tomaat is afkomstig uit de dalen van het Andesgebergte in Peru. De Inca’s kweekten er deze vruchten. Omstreeks de jaren 1500 kwam de tomaat samen met de aardappel naar Europa. Toen de tomaat vier eeu-wen geleden voor het eerst in Europa terechtkwam, gebruikten de mensen haar als versiering: ze zetten haar in een potje. Toen ze er later van aten, noemden ze haar “de liefdesappel” en deed het verhaal de ronde dat je verliefd werd als je ervan at. De tomaat evolueerde in onze streken van sierplant tot één van de meest geconsumeerde groenten. Tomaten hebben een positieve invloed op de gezondheid. In de eerste plaats dankzij lycofeen, een van de plantenkleurstoffen (ook wel ca-rotenen genoemd) die in het darmstelsel worden omgezet in vitamine A en via deze weg het lichaam beschermen tegen stikstofdioxiden. Daarnaast bevat tomaat stoffen uit het vitamine B-complex, vitamine C en verschillende mineralen.

42

Frisse salade van koolrabi

Koolrabi › gunstig voor iedere bloedgroep › verhoogt de immuniteit › op haar best van mei tem okt

Koolrabi is de verdikte stengel van de koolplant die boven de grond groeit. Gekookte koolrabi smaakt iets naar bloemkool, rauwe koolrabi heeft iets weg van selderij. De groente kan in verschillende variaties voorkomen. De knol kan zowel wit, lichtgroen als paars van kleur zijn. Vaak wordt koolrabi als een knolgewas gezien, maar ei-genlijk hoort deze thuis bij de koolsoorten. Koolrabi is een zeer oude groente en is afkomstig uit het Middellandse-Zeegebied. Koolrabi is gezond en slank (maar 24 kcal per 100 gram) en bevat veel vitamine B en C, caroteen en ijzer. De meeste voe-dingsstoffen zitten in de bladeren. Van deze bladeren kan je soep maken. De knol dan weer is gemakkelijk te bewaren, verpakt in de koelkast. Vers geoogste koolrabi is op een koele plaats 4 à 5 dagen houdbaar.

Benodigdheden - voor 4 personen4 koolrabi’s • 4 wortels • 1 jonagold • 1 kl graantjesmosterd • 2 el citroensap • 4 el olijfolie • 1el bronwater • cayennepeper • knoflook(poeder) • (zeezout) • bieslook • kurkuma

BereidingswijzeSnijd de koolrabi in frietjes en de worteltjes in ronde plakjes van 0,5 cm dik. Ver-wijder het klokhuis van de appel en snijd hem ongeschild in dunne halve maantjes. Meng de groenten en de appelstukjes in een glazen kom. Meng voor de dressing de graantjesmosterd, het citroensap, het bronwater, de olijfolie en de kruiden. Spatel de dressing voorzichtig onder de groentemengeling. Versnipper enkele koolra-bibladeren en strooi ze over de salade of serveer de salade op een koolrabiblad.

recepten

Boerenkool met zoete aardappelenBenodigdheden - voor 4 personen400g boerenkool • 4 zoete aardappelen • roomboter • peper • knoflook(poeder) • (zeezout) • kurkuma • peterselie

BereidingswijzeSnijd de boerenkool in fijne repen. Schil de zoete aardappelen en snijd ze in friet-jes. Bak of wok de groenten in roomboter en kruid. Laat gedurende 15 min garen met gesloten deksel. Roer af en toe om. Werk af met versgesnipperde peterselie.

Boerenkool › gunstig voor iedere bloedgroep › bevat kankerbestrijdende stoffen › op haar best van okt tem maart

Boerenkool is de meest oorspronkelijke koolsoort en leunt dan ook nauw aan bij wilde kool. Enigszins gesimplificeerd kunnen we de oerkool karakterise-ren als een opeenhoping van blaadjes. Boerenkool is schatrijk aan vitaminen, mineralen en sporenelementen. Naast een belangrijke leverancier van ijzer is boerenkool ook één van de meest geschikte bronnen van calcium. Calcium is belangrijk voor de zenuwtransmissie, voor het beendergestel en het gebit, voor het functioneren van de spieren, en voor de bloedstolling.

Witlofsalademet spinazie

Witlof› gunstig voor iedere bloedgroep› stimuleert de lever en de gal- productie, zuivert het bloed, de nieren en de milt› op z’n best van okt tem april

Witloof, ook wel Brussels lof genoemd omdat het voor het eerst in Brussel werd geteeld, groeit in het donker op een wortel. Witloof is wit, symmetrisch van vorm en heeft een bittere smaak. Er bestaat ook een rode witloofsoort onder de naam roodloof. Het eerste witloof werd ‘uitgevonden’ in een kelder in Schaarbeek. Tot het einde van de eeuw bleef de teelt van witloof vooral beperkt tot de gemeenten Schaarbeek, Evere, Haren en Diegem. Daarna ver-spreidde de teelt zich verder over Vlaams-Brabant, later over heel Vlaande-ren, Nederland en Frankrijk. Men kan twee teeltwijzen onderscheiden: grond-teelt en hydroteelt. Witloof is de lievelingsgroente van heel wat fi jnproevers omdat ze een wat bittere smaak heeft. Het is een gezonde groente en bevat veel waardevolle stoffen, bovenal veel ijzer (20mg/100g, dit is meer dan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid). Laat witloof echter niet in water liggen, hierdoor verdwijnen de mineralen. Voor het koken of stomen kan je witloof met citroen besprenkelen, zodat de stronk wit blijft. Je kan de groente echter ook rauw eten, gemengd in salades of als ape-ritiefhapje. Bewaar witloof in een droge, papieren zak op een donkere, koele plek (jawel: in de koelkast).

Benodigdheden - voor 4 personen4 stronken witlof • 2 handenvol spina-zie • 4 el gedroogde pompoenpitten • 4 el olijfolie • 4 el sesamzaadjes • cayennepeper • knofl ook(poeder) • kurkuma

BereidingswijzeRooster de pompoenpitten en de se-samzaadjes in een droge pan en houd ze apart. Snijd het witlof in schuine stukken van 1 cm breed en doe ze in een glazen kom. Meng de olijfolie er onmiddellijk onder. Voeg de spinazie-blaadjes eraan toe en kruid. Strooi de pompoenpitten en de sesamzaadjes erover.

Meer recepten vind je in ‘12 maanden groente’Hilde Demurie - Davidsfonds uitgeverijwww.leefgezonder.behilde@leefgezonder.be

43

Witlofsalademet spinazie

Witlof› gunstig voor iedere bloedgroep› stimuleert de lever en de gal- productie, zuivert het bloed, de nieren en de milt› op z’n best van okt tem april

Witloof, ook wel Brussels lof genoemd omdat het voor het eerst in Brussel werd geteeld, groeit in het donker op een wortel. Witloof is wit, symmetrisch van vorm en heeft een bittere smaak. Er bestaat ook een rode witloofsoort onder de naam roodloof. Het eerste witloof werd ‘uitgevonden’ in een kelder in Schaarbeek. Tot het einde van de eeuw bleef de teelt van witloof vooral beperkt tot de gemeenten Schaarbeek, Evere, Haren en Diegem. Daarna ver-spreidde de teelt zich verder over Vlaams-Brabant, later over heel Vlaande-ren, Nederland en Frankrijk. Men kan twee teeltwijzen onderscheiden: grond-teelt en hydroteelt. Witloof is de lievelingsgroente van heel wat fi jnproevers omdat ze een wat bittere smaak heeft. Het is een gezonde groente en bevat veel waardevolle stoffen, bovenal veel ijzer (20mg/100g, dit is meer dan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid). Laat witloof echter niet in water liggen, hierdoor verdwijnen de mineralen. Voor het koken of stomen kan je witloof met citroen besprenkelen, zodat de stronk wit blijft. Je kan de groente echter ook rauw eten, gemengd in salades of als ape-ritiefhapje. Bewaar witloof in een droge, papieren zak op een donkere, koele plek (jawel: in de koelkast).

Benodigdheden - voor 4 personen4 stronken witlof • 2 handenvol spina-zie • 4 el gedroogde pompoenpitten • 4 el olijfolie • 4 el sesamzaadjes • cayennepeper • knofl ook(poeder) • kurkuma

BereidingswijzeRooster de pompoenpitten en de se-samzaadjes in een droge pan en houd ze apart. Snijd het witlof in schuine stukken van 1 cm breed en doe ze in een glazen kom. Meng de olijfolie er onmiddellijk onder. Voeg de spinazie-blaadjes eraan toe en kruid. Strooi de pompoenpitten en de sesamzaadjes erover.

Meer recepten vind je in ‘12 maanden groente’Hilde Demurie - Davidsfonds uitgeverijwww.leefgezonder.behilde@leefgezonder.be

Voel je super met Marcus Rohrer SPIRULINA®

Verkrijgbaar bij de betere natuurvoedings- en kruidenwinkel (verkoopadressen op www.mannavita.be) of apotheek (bestelcode 180 tabl.: cnk 1274299).

Voor meer informatie: info@mannavita.be - tel. 056439852.

In het koude, natte seizoen kun je wel wat extra weerstand gebruiken. Marcus Rohrer Spirulina is een van de rijkste natuurlijke voedingsbronnen. Het bevat bijna alles wat je lichaam nodig kan hebben ter aanvulling op de voeding: vitamines, mineralen, proteïne, chlorophyl, enzymen, antioxidanten en nog veel meer. Alles in een perfecte balans.

● Verhoogt de weerstand

● Activeert het lichaamseigen afweersysteem

● Geeft meer energie

● Ondersteunt bij algehele vermoeidheid

● Stimuleert de stofwisseling

Zorg nu voor extra weerstand. Natuurlijk uit de beste bron!

47/1

2-18

921-

09

45

Voel je super met Marcus Rohrer SPIRULINA®

Verkrijgbaar bij de betere natuurvoedings- en kruidenwinkel (verkoopadressen op www.mannavita.be) of apotheek (bestelcode 180 tabl.: cnk 1274299).

Voor meer informatie: info@mannavita.be - tel. 056439852.

In het koude, natte seizoen kun je wel wat extra weerstand gebruiken. Marcus Rohrer Spirulina is een van de rijkste natuurlijke voedingsbronnen. Het bevat bijna alles wat je lichaam nodig kan hebben ter aanvulling op de voeding: vitamines, mineralen, proteïne, chlorophyl, enzymen, antioxidanten en nog veel meer. Alles in een perfecte balans.

● Verhoogt de weerstand

● Activeert het lichaamseigen afweersysteem

● Geeft meer energie

● Ondersteunt bij algehele vermoeidheid

● Stimuleert de stofwisseling

Zorg nu voor extra weerstand. Natuurlijk uit de beste bron!

47/1

2-18

921-

09

in de kijker

Ambachtelijke bio kaas

Veggielicious

Tijd voor patchouli

De Pur Natur ambachtelijke bio kaas is verkrijgbaar in een smaak-vol bolletje van 900 gram. Zijn ty-pische witte korst en stijlvolle Pur Natur afwerking zijn om duimen en vingers van af te likken. Pur Na-tur ambachtelijke bio kaas smaakt heerlijk als aperitiefhapje, als tus-sendoortje, in een gerecht of een fris slaatje of op een boterham. www.purnatur.be

Veggielicious is dus dé beurs voor zowel vegetariërs, vleesver-minderaars maar ook voor iedere ‘niet-veggie’ die nieuwsgierig is naar wat plantaardige voeding en ecologische levensstijl precies inhoudt. Op de beurs kan je standen ontdekken van o.a. vegetari-sche voeding, kookboeken, plantaardige dranken, biotextiel, bio verzorgingsproducten, ecologische onderhoudsproducten en tal van andere veggievriendelijke producten. Men kan er tal van work-shops en lezingen volgen, en je kan er terecht bij een diëtiste, arts, sportcoach met al je vragen! De beurs vindt plaat op 6 oktober in Gent. Lezers van Maar Natuurlijk krijgen 3 euro korting bij vooraf registratie via de website www.veggielicious.be (7 euro ipv 10 euro). Gebruik hiervoor de code: MN2012

47/1

2-18

896-

04

in de kijker

zaterdag 6 oktober 2012ICC Ghent

Publieksbeurs

kOOkDeMO’s

VeGGie AWArDs

WOrksHOPs

Alle info op: www.veggielicious.be

Kneipp brengt je geurig in balans met de nieuwe verzorgingslijn Patchouli. Ontspan, want met de nieuwe verzor-gingslijn Patchouli van Kneipp kan je de wereld aan. De stimulerende en tegelijk rustgevende eigenschappen brengen je meteen in balans. Om nog te zwijgen van de zachte, warme en kruidige patchouli-geur die vandaag populairder is dan ooit. Tijd voor een patchoulipauze!www.kneipp.be

Keramische messensetDe kunst der snijden beoefen je maar beter met het beste materi-aal. De 3 keramische messen van Berghoff liggen zacht in de hand en snij-den elke groente, elk stuk fruit of elk lapje vlees moeiteloos tot het gewenste formaat. Zeer licht, en heel eenvoudig in onderhoud zijn deze keramische messen uiterst duurzaam. Ze blijven heel lang vlijmscherp en zijn ideaal voor mensen die gevoelig zijn aan of allergisch voor metalen.www.berghoffworldwide.com

wedstrijd

Lignavita combineert alle voordelen van gezonde dieetproducten met de smaak en de looks van onze dag-dagelijkse voeding. Het Lignavita

voedingsconcept staat voor wei-nig suikers en koolhydraten en evenwichtige porties eiwitten, plantaardige vetten, vezels, vitaminen en mineralen. Het

is een eenvoudig eiwitdieet waarmee je de overtollige kilootjes

van je afschudt én je gewicht op peil houdt. Op-starten met Lignavita kan je best doen met een startbox voor

10 dagen. Deze startbox is aangepast aan je doelstelling en aan het programma dat je volgt en wordt aangevuld met LignaPlus (Multi vitamine en mineraal) en VitaBalance (kalium, magnesium + zuur /base regelaar). Je kan bij je Lignavita consulent steeds terecht voor begeleiding en opvolging zowel tijdens als na het gebruik van deze startbox.

Voor meer info: www.lignavita.be

WIN een starterbox van Lignavita!

47/1

2-18

907-

09

91 8 7

4 95 8 7 3 4 9

6 29 6 1 3 5 8

7 24 9 1

3 5

2

Lignavita combineert alle voordelen van gezonde dieetproducten met de smaak en de looks van onze dag-dagelijkse voeding. Het Lignavita

voedingsconcept staat voor wei-nig suikers en koolhydraten en

is een eenvoudig eiwitdieet waarmee je de overtollige kilootjes

van je afschudt én je gewicht op peil houdt. Op-

Wil je kans maken op een starterbox van Lignavita? Stuurdan voor 12/11/2012 een SMS naar 3460.

SMS: THEMA (spatie) LIGNAVITA (spatie) naam en adres naar 3460*

* 0,50 euro per verzonden sms. Deelnemen kan zo vaak je wil. Minderjarig? Vraag

toestemming aan je ouders. De winnars worden persoonlijk op de hoogte gebracht.

Ja, ik wil!

TS Products, HarderwijkInfolijn: 02 502 04 05

info@tsproducts.nlwww.tsproducts.nl

Voor zulke momenten is er Rescue® Spray. Een natuurlijke rustgever op basis van Bach bloesems, die ontspant en gerust stelt en waarmee je toch helder blijft. Ideaal voor het gespannen bruidspaar, ontroerde ouders, nerveuze getuigen en sprekers of enthousiaste kinderen!

Rescue Spray. Ontspant en stelt gerust!

Rescue is evenals de andere Rescue producten verkrijgbaar bij apotheek en natuurwinkel.

47/1

2-17

822-

09

Ja, ik wil!

TS Products, HarderwijkInfolijn: 02 502 04 05

info@tsproducts.nlwww.tsproducts.nl

Voor zulke momenten is er Rescue® Spray. Een natuurlijke rustgever op basis van Bach bloesems, die ontspant en gerust stelt en waarmee je toch helder blijft. Ideaal voor het gespannen bruidspaar, ontroerde ouders, nerveuze getuigen en sprekers of enthousiaste kinderen!

Rescue Spray. Ontspant en stelt gerust!

Rescue is evenals de andere Rescue producten verkrijgbaar bij apotheek en natuurwinkel.

47/1

2-17

822-

09

Biover nv, Monnikenwerve 109 • 8000 Brugge • www.biover.be

Laat u puur natuurlijk verwennen!

Biover biedt nu een nieuw en volledig natuurlijk Wellnessgamma aan, met massageoliën, aromabaden, plantaardige oliën,

douchegels en plantaardige crèmes.

Wellness

Biover nv, Monnikenwerve 109 • 8000 Brugge • www.biover.be

NIEUW

ADV. MAAR NATUURLIJK 08.12.indd 1 20/08/12 10:12

47/12-17379-01