Upload
others
View
9
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
22:43
3. Kur’an Doğru Bilgiye Önem Verir
4. Kur’an’da Bilgi Edinme Yolları
• 3. Kur’an’ın doğru bilgiyi teşvik ettiğine ayetlerden örnekler verir.
4. Vahiy, akıl ve duyuların Kur’an’a göre bilgi edinme yolları
olduğunu açıklar.
22:43
22:43
1. Aklın Dinî Sorumluluktaki Yeri ve Önemi
2. Kur’an Aklımızı Kullanmamızı İster
22:43
22:43
1. Aklın Dinî Sorumluluktaki Yeri ve Önemi
• Yüce Allah, birçok ayette
akıl sahiplerine hitap eder.
• Akıllı bir varlık olarak
insana, mesajlarını
okumasını ve anlamasını
öğütler.
• Kur’an-ı Kerim’de insanlar
düşünmeye, akıllarını
kullanmaya yönlendirilir:
• «… Anlayan bir
toplum için ayetleri
ayrıntılı bir şekilde
açıkladık.»• (En’âm suresi 98. ayet)
22:43
• İslam’da, dinî sorumluluğun
şartı akıl sahibi olmaktır.
• Dinî sorumluluk, Allah’ın
emirlerine uymak ve
yasaklarından kaçınmaktır.
• Akıl ile dinin öğütlerini doğru
bir şekilde anlayabiliriz,
yorumlayabiliriz ve
sorumluluklarımızın bilincine
varabiliriz.
• Kur’an’da bu konuya dikkat
çekilir:
• «…Doğrusu, ancak akıl
sahipleri öğüt alır.»• (Zümer suresi, 9. ayet)
«Aklı olmayanın dini de yoktur.»
(Suyûtî, Camiu’s - Sağır, C 4, s. 528)
22:43
AYIRT ETME
ANLAMA
YORUMLAMA
BİLİNÇ
• İslam, akla ve düşünmeye büyük
önem verir. İnsanın aklına hitap
ederken ondan, aklını
kullanmasını ister. Kur’an:
• «...Ey akıl sahipleri!...»
• «Düşünmüyor musunuz?»
• «...Aklınızı kullanmıyor
musunuz?»
• «Şüphesiz Allah katında
canlıların en kötüsü,
düşünmeyen sağırlar ve
dilsizlerdir.» (Enfâl suresi, 22. ayet)
22:43
2. Kur’an Aklımızı Kullanmamızı İster
• Aynı şekilde Kur’an’da
insanların ayetler
üzerinde düşünmeleri
ve öğüt almaları
istenir:
• «Sana bu mübarek
Kitab’ı, ayetlerini
düşünsünler ve
aklı olanlar öğüt
alsınlar diye
indirdik.»• (Sâd suresi, 29. ayet)
22:43
2. Kur’an Aklımızı Kullanmamızı İster
• Kur’an, insanı Kur’an,
aklını kullanan ve
düşünen kişileri övmüş,
körü körüne inanan ve
bir düşünceye
bağlananları da
yermiştir:
• «Şüphesiz Allah
katında canlıların en
kötüsü, düşünmeyen
sağırlar ve
dilsizlerdir.»• (Enfâl suresi, 22. ayet)
22:43
2. Kur’an Aklımızı Kullanmamızı İster
• «Güneşi ve onun aydınlık
veren parlaklığını düşün...
• Ve güneş(in ışığını
yansıtan) ayı...
• Dünyayı gün ışığına
çıkaran gündüzü düşün...
• Ve onu karanlığa boğan
geceyi...
• Gökyüzünü ve onun harika
yapısını düşün...
• Ve yeryüzünü, onun (uçsuz
bucaksız) genişliğini...
• İnsan benliğini düşün, onun
nasıl (yaratılma) amacına
uygun olarak şekillendiğini...
• Ve nasıl ahlâkî zaaflarla
olduğu kadar Allah’a
sorumluluk bilinciyle
donatıldığını düşün...
• Her kim (benliğini)
arındırırsa kesinlikle
mutluluğa erişir; onu
(karanlığa) gömen ise
hüsrandadır.»• (Şems, 1-10)
22:43
Akıl nimettir, sorumluluğu
gerektirir
Aklı kullanmak önyargılardan
kurtarır
Aklı kullanarak ders çıkarılır/
ibret alınır
Allah’ın mesajlarını insan aklını kullanarak
okur.
İnsan aklını kullanarak yararlı ve zararlıyı ayırt
eder.
İnsan aklını kullanarak hayatı
anlamlandırır.
22:43
3. Kur’an Doğru Bilgiye Önem Verir
4. Kur’an’da Bilgi Edinme Yolları
3. Kur’an Doğru Bilgiye Önem Verir
22:43
• Kur’an’ın temel amaçlarından biri de insana
doğru bilgileri ulaştırarak onu yanlış inanç ve
davranışlara karşı uyarmaktır.
• Bu nedenle de kutsal kitabımız insanları; aklını
kullanmaya, düşünmeye, araştırmaya ve doğru
bilgiye ulaşmak için çalışmaya teşvik eder.
3. Kur’an Doğru Bilgiye Önem Verir
22:43
• İnsan, düşüncelerini,
davranışlarını, kararlarını
sahip olduğu bilgilere
göre şekillendirir.
• Doğru düşünmek ve
doğru karar vermek için
bilgilerimizin doğru ve
güvenilir olması gerekir.
• Doğru bilgi, insanın
doğru karar vermesinde
ve doğru sonuçlara
ulaşmasında yol
göstericidir.
3. Kur’an Doğru Bilgiye Önem Verir
22:43
• İslam, sürekli
ilerlemeyi öngören
ve kişinin kendini
geliştirmesini isteyen
bir dindir. Kur’an, şu
ayetle bilginin insana
değer kattığını
belirtir:
• «…Hiç bilenlerle
bilmeyenler bir
olur mu? ...» • Zümer suresi, 9. ayet
«Hakkında (kesin) bilgin
bulunmayan şeyin ardına
düşme. Çünkü kulak, göz
ve gönül, bunların
hepsi ondan sorumludur.»(İsrâ suresi, 36. ayet)
3. Kur’an Doğru Bilgiye Önem Verir
22:43
• Kur’an, güvenilir olmayan
kaynaklardan gelen bir haberin
doğruluğunu araştırmadan kabul
etmenin doğuracağı sonuçlara dikkat
çeker: (Hucurât suresi, 6. ayet)
• «Ey iman edenler! Eğer bir
fâsık size bir haber getirirse
onun doğruluğunu araştırın.
Yoksa bilmeden bir topluluğa
kötülük edersiniz de sonra
yaptığınıza pişman
olursunuz.»
3. Kur’an Doğru Bilgiye Önem Verir
22:43
4. Kur’an’da Bilgi Edinme Yolları
22:43
Kur’an’a göre doğru bilginin kaynakları:
Vahiy, akıl ve duyular
4. Kur’an’da Bilgi Edinme Yolları
22:43
• Vahiy, Allah tarafından
peygamberlere
gönderilen emir,
yasak, öğüt ve
bilgilerdir.
• Allah, peygamberlerine
vahiy göndererek pek
çok konuda insanları
bilgilendirmiştir.
• Kur’an-ı Kerim,
Peygamberimize vahiy
yoluyla gönderilmiş bir
kitaptır.
4. Kur’an’da Bilgi Edinme Yolları
22:43
• Vahiy, ilahî kaynaklı olduğu
için kesin ve doğru bilgiler
içerir.
• Vahiy akıl ve duyularla
edinebilecek bilgilerin yanı
sıra insanın aklıyla bilmesi
mümkün olmayan
konularda da bilgiler verir.
• Mesela Allah’ın sıfatları,
peygamberler, ahiret hayatı,
cennet, cehennem, melekler
ve cinler hakkındaki bilgiler
vahiyle bildirilmiştir.
4. Kur’an’da Bilgi Edinme Yolları
22:43
• Vahiy, inanç esasları,
ibadetler, evrensel ahlak
ilkeleri ve insanlar arası
ilişkileri düzenleyen
konularda bilgiler verir.
• Bu sayede insan, neye
inanılacağı, nasıl ibadet
yapılacağı, hangi ahlaki
ilkelere uyulacağı ve
toplumsal ilişkilerde
nelere dikkat edileceği
konularında bilgi sahibi
olur.
«Şüphesiz ki Rabb’iniz,
gökleri ve yeri altı günde
yaratan, sonra arşa kurulan,
geceyi, durmadan kendisini
kovalayan gündüze bürüyüp
örten; Güneş’i, Ay’ı ve
yıldızları emrine boyun
eğmiş durumda yaratan
Allah’tır. Bilesiniz ki
yaratmak da emretmek de
ona mahsustur. Âlemlerin
Rabb’i Allah ne yücedir!»(A’râf suresi, 54. ayet)
4. Kur’an’da Bilgi Edinme Yolları
22:43
• Vahiy, evrenin yaratılışı
ve evrendeki varlıklar
hakkında açıklamalar
yapar.
• İnsanların dikkatini
evrendeki düzene ve
eşsiz güzelliklere
çekerek, Yüce Allah’ın
sonsuz gücüne ve
bilgisine işaret eder.
• Evrenin yaratılışıyla ilgili
bilgi veren ayetlerden
birinde şöyle buyrulur:
4. Kur’an’da Bilgi Edinme Yolları
22:43
• Kur’an’da bilgi edinme
yollarından biri de akıldır.
• Akıl, doğru bilginin elde
edilmesine rehberlik eder.
• İnsan, elde ettiği bilgilerin
doğruluğunu ve yanlışlığını
aklıyla ayırt eder.
• Aklı sayesinde; düşünür,
sorgular, araştırır ve
olaylar arasında sebep -
sonuç ilişkisi kurarak
doğru bilgiye ulaşır. (Modern anlamda) matbaayı bulan Korelilerdir.
4. Kur’an’da Bilgi Edinme Yolları
22:43
• Kur’an, doğru bilgiye ulaşmak
için insanın duyu organlarını
kullanmasını ister.
• Beş duyumuz önemli bir bilgi
kaynağıdır: Görme, duyma,
tatma, koklama, dokunma …
• Dış dünyasındaki birçok şeyin
varlığını; 5 duyusuyla öğrenir.
• İnsanın çevresiyle ve tüm
evrenle ilişkisi büyük ölçüde
duyu organları vasıtasıyla
gerçekleşir.
4. Kur’an’da Bilgi Edinme Yolları
22:43
• Deney ve gözlem yoluyla
elde ettiğimiz bilgilerle
tabiatın işleyişi hakkında
bilgiler ediniriz.
• Doğal yaşamdaki canlıların
kendi aralarında ve
çevreyle kurdukları
ilişkilerdeki düzeni; yıldız
kümeleri ve gezegenlerin
güneş sisteminde
birbirleriyle uyumlu
hareketlerini gözlemleyerek
doğru bilgilere ulaşırız.
4. Kur’an’da Bilgi Edinme Yolları
22:43
• Kur’an, insanları
evrendeki düzeni
fark etmeye,
doğayı incelemeye
ve tabiattaki
güzellikleri
görmeye davet
eder.
• İnsanların doğayı
gözlemleyerek de
doğru bilgiye
ulaşabileceklerine
dikkat çeker.
Sonuç:Kur’an’a göre bilgi edinme yolları olan
vahiy, akıl ve duyular birbirini tamamlayanunsurlardır.
Akıl olmadan vahyi anlayamaz, duyularımızla elde ettiğimiz bilgileri
değerlendiremeyiz.Doğru bilgiye akıl, vahiy ve duyularla
birlikte ulaşabiliriz.
22:43
İnanç Esasları
İbadetler,
İnsanlar Arası
İlişkiler
Doğa ile ilişkiler
22:43
3. Kur’an Doğru Bilgiye Önem Verir
4. Kur’an’da Bilgi Edinme Yolları
22:43
5. Bilgi Taassubu Önler
6. Sevgi ve Merhamet Örneği: Hz. Yusuf