DEKADA

1

Hipisowskie lata 70-te to tylko mit. Dzieci kwiaty skazane już były wtedy na powolne wyginięcie pozostawiając resztę swoich narkotyków dla nowych, agresywnych pokoleń. Rockowcy w końcu zarzucili na siebie swoje skóry, fani disco hodowali swoje afro, a filmowcy zaczęli mieć o wiele większe pole do popisu dzięki błyskawicznemu rozwojowi kinematografii. Wraz ze wspomnieniem genialnego Johna Travolty w białych dzwonach i „Night Fever” w głośnikach żegnamy się z Wami Drodzy Czytelnicy. Ja, trochę zawiedziona, że nie dotarliśmy z naszym pokracznym pisaniem do lat 60-tych, których styl i ducha byłoby nam przenieść na kartki najtrudniej. Rewelacyjnie nam było oderwać się chociaż na chwilę od porażki kulturowej jaką jest XXI wiek.

Redaktor naczelna, Justyna Żyłko

2 Szalone lata 70-te 9 W psychiatryku

3 Gwiazdy lat 70-tych 10 Czy na pewno dzieło sztuki?

5 Styl hippie czy może punk? 11 Top 5: Seriale i filmy

6 Punk: początek anarchii 12 Top 10” Albumy

7 Tytuł lepszy od polskich komedii 13 Od szczegółu do ogółu

14 Kalendarium

DEKADA

2

Szalone lata 70-te

Agata Bochniak

Lata 70-te - dekada hipisów i punków, disco i progresywnego rocka. Barwna mozaika, do

której nie jeden z nas chciałby się cofnąć. Lecz czy na pewno ta sielankowa wizja jest zgodna z

prawdą?

Jak w każdym numerze zaczynamy od wydarzeń w kraju. W lata siedemdziesiąte wkraczamy

serią protestów polskich robotników na Wybrzeżu. Rozpoczyna się również tak zwana „gierkowa

dekada”, czyli okres, w którym do władzy dochodzi Edward Gierek. Czas jego rządów charakteryzował

połowiczny przekrój sukcesywności. W pierwszej połowie mieliśmy do czynienia z dynamicznym

rozwojem gospodarczym, w drugiej zaś kryzysem. W 1974 roku polscy piłkarze zdobywają trzecie

miejsce na mistrzostwach świata. Nie jeden dzisiejszy kibic marzy o powtórce tego wspaniałego

sukcesu. Wydarzeniem, które zdecydowanie wysuwa się na pierwszy plan jest wybór kardynała

Karola Wojtyły na papieża w roku 1978.

Wydarzenia na świecie okrywają tym razem zarówno jasne jak i ciemne chmury. W dekadę

lat siedemdziesiątych wchodzimy kryzysem naftowym, ale również obaleniem dyktatury w Portugalii.

W roku 1975 wojna w Wietnamie dobiega końca, a Hiszpania ulega demokratyzacji. Na rok 1976

przypada śmierć Mao Zedonga, chińskiego przywódcy komunistycznego. Rok 1977 to fala rozpacz

żałoby na całym świecie, w tym roku zmarł, Elvis Presley – symbol seksu i król rock and rolla.

Dziesiątki tysięcy ludzi zgromadziło się u bram Graceland (posiadłość Presleya w Memphis), aby

zobaczyć ciało ukochanego artysty.

Moda tego okresu kojarzy nam się głównie z hipisami. Długie spódnice i falbaniaste sukienki,

podziurawione dzwony i gigantyczne okulary – tak właśnie zachowały się w naszych wyobrażeniach

„dzieci kwiaty”. Obok nich kształtował się jednak również inny modowy i muzyczny ruch, mianowicie

punk. Przedstawiciele tego stylu upodobali sobie czerń i czerwień. Ich stroje zdominowała skóra.

Głównymi dodatkami były wszelkiego rodzaju łańcuchy, agrafki i przeróżne, często dość przerażające

naszywki.

Jest to kolejny okres, który zaskakuje swą różnorodnością i pomysłowością. Ludzie uciekali się

do wielu sposobów, by podkreślić swoją odmienność lub utożsamić się z głoszonymi poglądami. W

latach siedemdziesiątych, zdawać by się mogło, przeważają wydarzenia o pozytywnym wydźwięku,

nie możemy jednak zapominać, że toczących się dramatów nie przysłonimy kolorowym strojem i

uśmiechem na twarzy. Dla wielu były to ciężkie czasy przeobrażeń i zniewolenia. Ta dekada zachowa

się jednak w pamięci kolejnych pokoleń jeszcze przez lata.

DEKADA

3

Gwiazdy lat 70-tych

Dominika Kordulska Jak wiadomo, każda dekada ma swoje wschodzące gwiazdy, gwiazdki, gwiazdeczki. Jedne z nich upadają, drugie pną się jeszcze wyżej po szczeblach kariery. W ostatnim wydaniu „Dekady” poświęconemu latom 70-tym, przedstawiam jedne z tych gwiazd, które zapisały się w historii jako wielcy artyści i które tworzą, bądź tworzyły historię XXI wieku.

DONNA SUMMER. Właściwie LaDonna Andre Gaines, to amerykańska

wokalista muzyki disco i soul, pop oraz R&B. W drugiej połowie lat

70-tych osiągnęła szczyt popularności, kiedy to na rynku muzycznym

zaczął dominować nurt disco. W tych też latach, dzięki swoim licznym

osiągnięciom zapracowała sobie na miano „królowej muzyki disco”. Jej

przeboje takie jak „Hot Stuff” czy „I feel love” potrafi zanucić każde

pokolenie. Była laureatką pięciu nagród Grammy. W życiu prywatnym

borykała się z wieloma problemami, zaczynając od konfliktu z ówczesną

wytwórnią Casablanca Records, z którą współpracowała, kończąc na

nieudanej próbie samobójczej. Piosenkarka zmarła w 2012 roku na raka

płuc.

JIM MORRISON. „Król Jaszczur” znany jest jako wiodący wokalista i

twórca tekstów rockowej grupy psychodelicznej The Doors, ale nie

każdy wie, że to także wybitny poeta wyklęty, a epizodycznie również

scenarzysta, aktor oraz reżyser filmowy. Morisson to zdecydowanie

jeden z najbardziej wpływowych wokalistów muzyki rockowej i figura

współczesnej kultury. Oszałamiające tempo kariery, liczne skandale,

uzależnienie od narkotyków, to wszystko jest potwierdzeniem tego, że

Pan Charyzma -ochrzczony tym mianem przez fanów - żył chwilą ulotną,

lecz intensywną, co było podstawą naśladowania go przez jego

ówczesnych fanów buntowników. Morrison zmarł na początku lat

70-tych, zostawiając po sobie duży arsenał artystyczny.

DEBBIE HARRY. Deborah An Harry to wokalistka punk-rockowego

zespołu Blondie, który zdobył popularność oraz odnosił największe

sukcesy w latach 70-tych i 80-tych. Mało osób wie, że Harry zaczynała

karierę jako „króliczek” Playboya, ze względu na swoją zniewalającą,

zmysłową urodę. Została zauważona jako kobieta obdarzona

charakterystycznym głosem i ponadprzeciętną energią sceniczną. Jest

uważana za jedną z prekursorek stylu new wave. Debbie Harry to

inspiracja m.in. Madonny czy Pink. Sex appeal jaki sobą reprezentowała,

bezapelacyjnie stał się wizerunkiem zespołu, a samej Debbie zapewnił

miejsce na pierwszych stronach gazet jako ikona seksu.

DEKADA

4

MICHAEL DOUGLAS. Początki kariery Michaela Douglasa były mało

efektywne. Dopiero pewną popularność przyniósł mu w latach 70-

tych Serial „Ulice San Francisco”. Znaczący sukces odniósł jako

producent filmu „Lot nad kukułczym gniazdem”. Uznanie przyniosła

mu postać doktora Marka Bellowsa, który wraz ze swoją dziewczyną-

lekarką wpada na trop afery w thrillerze „Śpiączka” oraz jako operator

kamery robiący reportaż z elektrowni atomowej w thrillerze „Chiński

syndrom” u boku Jane Fondy i Jacka Lemmona. W 1998 roku został

laureatem honorowego Cezara za całokształt twórczości, a w 2004

roku otrzymał nagrodę im. Cecila B. DeMille. Zdobywca Oscara oraz

Złotego Globu. Obecnie Michael Douglas ma na swoim koncie liczne

kreacje filmowe i jest uważany jako jeden z najwybitniejszych aktorów

wszechczasów.

DOLLY PARTON. Dolly Rebecca Parton to amerykańska piosenkarka

muzyki country, autorka tekstów piosenek oraz aktorka filmowa i

producentka. Obecnie uważa się ją za jedną z najwybitniejszych

wokalistek tego gatunku muzyki. Parton zaczęła karierę muzyczną w

latach 60., jednak dopiero lata 70-te przyniosły jej wielki, światowy

rozgłos, kiedy to dokładnie w 1974 roku wypuściła singiel „I will always

love you”, który zdobył listy przebojów country. Odniosła sukces także

jako wokalistka pop, kiedy jej piosenka "Here you come again" dotarła

w 1977 roku do pierwszej dziesiątki. W połowie lat 70-tych Parton

zwróciła się ku telewizji. Była częstym gościem różnych programów. W

1976 roku dostała własny show "Dolly", który miał sporą oglądalność.

W późniejszych latach Dolly sprawdzała się dalej jako wokalistka, ale

również jako aktorka i producentka filmowa. Jest odznaczona

Narodowym Medalem Sztuki.

AL PACINO. Alfredo James Pacino mimo, że jest amerykańskim

aktorem, jego korzenie sięgają samej Sycylii. Jego debiutem filmowym

była epizodyczna rola w filmie „Me, Natalie”, a po popisie aktorskim

w następnym filmie „Panic in Needle Park”, gdzie zagrał narkomana,

został zauważony przez reżysera Francisa Forda Coppolę. Jednak

dopiero rola Michaela Corleone w fimlie „Ojciec Chrzestny” otworzyła

mu drogę do kariery, gdzie Douglas zaczął być wręcz obsypywany

propozycjami najróżniejszych ról. Ośmiokrotnie nominowany do

Oscara, którego otrzymał w końcu w 1992 roku. Jest uhonorowany,

podobnie jak Dolly Parton, Narodowym Medalem Sztuki. Odebrał

również nagrodę Amerykańskiego Instytutu Filmowego za całokształt

kariery aktorskiej.

DEKADA

5

Styl hippie czy może punk?

Ewelina Jasińska

Styl hippie, punk, glamour i disco - to wszystko znajdziemy przyglądając się modzie lat 70-tych. To dziesięciolecie to chyba najbardziej różnorodny okres XX wieku w dziedzinie mody. Znajdziemy tutaj niemal wszystko, zaczynając od eleganckich trzyczęściowych garniturów dla panów przez ciężkie glany, aż po długie, luźne i kwieciste spódnice. Dzieci-kwiaty, to określenie nie bez powodu pochodzi z lat 70-tych, to właśnie wtedy bardzo mocno rozwinęła się kultura hippisów, szybko nadając charakter ogólno obowiązującym trendom. Najbardziej zauważalne elementy mody hippisowskiej to kwieciste chusty, przeciwsłoneczne okulary w okrągłych oprawkach i tzw. dzwony - jeansy lub inne spodnie rozszerzane od połowy łydki. Takie spodnie miały charakter uniwersalny, nie tylko kobiety czuły się w nich dobrze, cieszyły się także równym powodzeniem u mężczyzn. Naprzeciw hippisom pojawiła się skrajnie odmienna kultura (z nieco przerażającym stylem), jaką jest punk. Na ulicach widać było ciężkie czarne glany, las irokezów, łańcuchy ozdabiające ogólny ubiór i pełno kolczyków na twarzach punków. Jednym słowem, był to pojedynek subkultur, który wygrali wówczas hippisi.

Oczywiście jak w każdym dziesięcioleciu także tutaj należy wspomnieć o ikonach popkultury, które wyznaczały trendy, stąd też dość duża popularność bieli zaczerpnięta z

zespołu ABBA i masywne buty na koturnach ściągnięte od bohaterek serialu Aniołki Charliego. W mniejszym stopniu, ale zauważalnie pojawił się styl disco, który swoje apogeum osiągnął w latach 80-tych. Disco można było zauważyć przez seksowne mini spódniczki podkreślające kobiece kształty, kolorowe kolczyki i mocny makijaż. Pojawiły

się też elementy stylu glamour, futrzane kamizelki i biżuteria, która łączyła brąz i metal. Elementy tego stylu często wykorzystują dzisiaj znane sklepy sieciowe cieszące się uznaniem wśród kupujących.

Zaskakującym i zarówno bardzo ciekawym zjawiskiem było pojawienie się zagranicznych trendów. Popularnością cieszyły się japońskie kimona, indyjskie sari, hiszpańskie szydełkowe kamizelki czy też etniczne koszule. Oprócz tego kobiety bardzo dobrze czuły się w wełnianych żakietach i jedwabnych koszulach, do tego zazwyczaj zakładały buty na obcasie. Feministki

odnajdywały się w tzw. „męskiej elegancji”, twórcą był Yves Saint Laurent, który

wprowadził na rynek modowy elegancko skrojone garnitury damskie.

Jeśli miałabym określić modę lat 70-tych powiedziałabym po prostu miszmasz. Dla każdego coś dobrego, więc jeśli chcecie zorganizować imprezę tematyczną, zdecydowanie wybierzcie lata 70, a na pewno każdy znajdzie strój odpowiedni dla siebie.

DEKADA

6

Punk: początek anarchii

Justyna Żyłko

Gdzie szukać początku chaosu? Fundamenty punka powstawały na dwóch kontynentach, do

tego nieomal jednocześnie. To właśnie ten fakt spowodował, że data narodzin gatunku nadal jest

kwestią sporną. Początkowo w latach 60-tych określenia „punk rock” używano w stosunku do

zespołów garażowych. Muzycy-amatorzy nie znali wtedy nut, ani żadnych zasad tworzenia muzyki,

więc wymyślali je sobie sami.

W Stanach Zjednoczonych jego początków dopatrywano się w The Stooges i The MC5, którzy

wywoływali spore zamieszanie podczas swoich koncertów. Ciekawym zjawiskiem był wtedy zespół

The Velvet Underground, który (bądźmy szczerzy) zawdzięczał swój sukces ojcu pop-artu

Andy’emu Warholowi będącym ich producentem. W połowie lat 70-tych do nowojorskiej kolebki

punku – clubu CBGB zajrzała Patti Smith i zagościła tam już na dłużej. Na tamtejszej scenie pojawił

się także czerpiący inspiracje z lat 60-tych zespół Ramones. „Kiedy pierwszy raz ich zobaczyłem,

nie mogłem uwierzyć, że ludzie mogą robić coś takiego. Głupie bachory” – wspominał reżyser

Mary Hasson.

Powinien być on jednak bardziej zniesmaczony tym, co działo się po drugiej stronie oceanu.

W obliczu kryzysu gospodarczego w Wielkiej Brytanii głos postanowili zabrać zbuntowani i

bezrobotni młodzi. Mieli oni przecież swoje zdanie i dużo czasu do zabicia. Właściciel jednego z

pierwszych punkowych sklepów w Londynie Malcolm McLaren, podjął się założenia zespołu

rockowego, a sam mianował się jego menadżerem. Sex Pistols stali się jedną z najbardziej

wpływowych grup gatunku. Ich kariera trwała co prawda jedynie dwa i pół roku, ale tworząc takie

kawałki jak „God Save the Queen” czy „Anarchy in U.K.” zatrzęśli wyspami i już na zawsze wpisali

się w rejestr brytyjskich legend muzyki.

Biorąc przykład ze znanych rówieśników, punkowcy zaczęli zakładać własne zespoły. Cóż,

gatunek nigdy nie wymagał od muzyków zbyt wiele talentu i odpowiedniego słuchu. W późnych

latach 70-tych powstały jeszcze takie grupy jak rewelacyjne The Clash, czy Generation X.

Dekada zakończyła się szczytem popularności punku, która stopniowo spadała w następnym,

o wiele bardziej kiczowatym dziesięcioleciu.

DEKADA

7

Tytuł lepszy od polskich komedii

Katarzyna Bartko

Każdy wie, że Polska nie słynie ze świetnych filmów komediowych, które tworzy. Rzekłabym,

że jest t-r-a-g-i-c-z-n-a. Jednak tym stwierdzeniem obraziłabym wiele dobrych komedii, które zostały

wyprodukowane przez polskich reżyserów. Dlatego też należy nanieść małą poprawkę. W XXI w. nie

powstała żadna dobra komedia. Wiadomo, jak zawsze zdarzają się wyjątki, niestety tu jest ich bardzo

mało… ale to bardzo, bardzo mało.

Przykre? Nie tak bym nazwała „ciężką” pracę, jaką wkładają wszyscy zaangażowani w

tworzenie filmu. Jest to niezwykle zabawne. Cóż za ironia – twórcy i ich zaangażowanie są

śmieszniejsi od końcowego efektu ich pracy. Często zdarza się tak, że sami w życiu prywatnym

staramy się być aż za nadto dowcipni. Jaki skutek to przynosi? Odwrotny do zamierzonego. Na nasze

szczęście, nas, ludzi nikt nie nagrywa, a najczęściej już chwilę po małej wpadce nikt o tym nie

pamięta. Z filmami jest całkowicie inaczej, im większa wpadka producentów, tym dłużej ludzie to

pamiętają.

Nie wiem, dlaczego z roku na rok powstają coraz to gorsze komedie. Coraz bardziej…

żenujące. Czy producenci myślą, że my widzowie, stajemy się coraz to głupsi i tym samym śmieszą

nas same idiotyzmy? Owszem często jest tak, że śmieszą nas (przynajmniej mnie) najgłupsze rzeczy,

jakie tylko mogą być. Trzeba jednak pamiętać, że nie śmieszą nas w ten sam sposób, co komedie. Tu

raczej naśmiewamy się czyjejś głupoty... Niestety, ktoś ich nie uświadomił, że tak jest tylko w

prawdziwym świecie, a nie, gdy chcemy się odprężyć po ciężkim dniu przy komedii, która niszczy

naszą biedną i zmęczoną głowę jeszcze bardziej niż była przed wciśnięciem „play”. Nie całkiem

pojmuję, jak to się dzieje, że „kiedyś komedie to były komedie”. Więcej! To były komedie, które

śmieszyły kiedyś i śmieszą do dziś. Może kiedyś producenci, scenarzyści i reżyserzy mieli poczucie

humoru, a dziś mają… no właśnie co mają? Sławę? Rozgłos? Co z tego, skoro są pokazywani w

negatywnym świetle? Może im to wystarcza, nie każdy musi mierzyć wysoko.

Mam nadzieję, że jest to chwilowe dno komediowe w Polsce. Mam nadzieję, że znów z

czasem na ekrany kin będą wchodzić świetne komedie takie, jak kiedyś. Na których będziemy mogli

się zrelaksować, a także takie, podczas których nie zniknie nam uśmiech z twarzy. Trzymajmy kciuki,

by epidemia, która dopadła twórców komedii przeszła jak najszybciej, aby ich poczucie humoru

powróciło… by znów nas zachwycić!

DEKADA

8

DEKADA

9

W psychiatryku

Ewelina Jasińska

Szpital psychiatryczny to jeszcze gorsza kara niż więzienie, taki wniosek nasuwa się od razu po obejrzeniu Lotu nad kukułczym gniazdem, dzieła z 1975 roku reżyserii Milosa Formana. Jest to film fabularny oparty na książce Kena Keseya wydanej 10 lat wcześniej. Przedstawiono w nim historię znanego złodziejaszka i chuligana, który aby uniknąć więzienia za swoje występki udaje psychicznie chorego i ma nadzieję, że wszystko ujdzie mu na sucho. W ten sposób główny bohater Randy Patrick McMurphy – w tej roli Jack Nicholson, trafia do szpitala psychiatrycznego. Z pozoru plan doskonały okazuje się fiaskiem, zamiar udanego życia w szpitalu skutecznie psuje jego przełożona, Mildred Ratched, którą gra Louise Fletcher. McMurphy chcąc wprowadzić więcej życia w naszpikowanych lekami pacjentów wywołuje niezadowolenie siostry przełożonej, w ten sposób rodzi się między nimi niemały konflikt.

Obserwujemy walkę niepokornego McMurphy’ego z niewzruszoną Louise Fletcher i zauważamy jasny przekaz. Reżyser ma na celu pokazać, że pacjenci nie są traktowani należycie, zamiast terapii szprycuje się ich lekami, psychotropami, pozbawiając ich jednocześnie jakiejkolwiek radości z życia. Główny bohater złodziej i przestępca chce to zmienić, w oczach widza staje się ikoną dobra, który walczy ze złem czyli siostrą przełożoną, która pozwala na tak marną egzystencję swoich pacjentów. Od razu zostajemy wciągnięci w tę odwieczną walkę dobra ze złem i z przejęciem czekamy na finał tej wojny. Ken Kesey stworzył postać, która musiała znaleźć się na ekranach, bo przecież kino od zawsze kocha anarchistów, buntowników oraz złe charaktery, które walczą w sprawie dobra. Już sama pełna sprzeczności postać McMurphy’ego tworzy ten film wyjątkowym, ale niemałą rolę odegrała tu też Louise Fletcher, która zamiast stereotypowego dobra odzwierciedla zimną i obojętną na cierpienie innych postać.

Cały film ukazany jest w zimnych barwach, pełno tam szarości, oczywiście nie bez powodu. W efekcie widz zauważa powagę czasami komicznych scen, a mroczny nastrój towarzyszy mu od początku do końca. Oprócz wielu refleksji które towarzyszą przy oglądaniu, nie brak wzruszenia, które wywołuje poboczny wątek niespodziewanego zaprzyjaźnienia się Randy’ego z pacjentami.

Jeżeli oglądając ten film wzruszyłam się, miałam przeróżne refleksje, czekałam z napięciem na finał, a po obejrzeniu go długo nie mogłam przestać o nim myśleć, to czego chcieć więcej? Nie bez powodu dzieło Milosa Formana jest zdobywcą pięciu Oscarów i wielu nominacji. Twórca książki, reżyser filmu, aktorzy i wszyscy, którzy przy tej ekranizacji pracowali stworzyli prawdziwe arcydzieło, które do dziś cenione jest w światowej kinematografii.

DEKADA

10

Czy na pewno dzieło sztuki?

Agata Bochniak

„Lot nad kukułczym gniazdem” to film fabularny w reżyserii Milosa Formana, oparty na

książce Kena Keseya. Opowiada on o losach McMurphy’ego - złodzieja , który za wszelką cenę chce

uniknąć kary więzienia. W tym celu postanawia udawać szaleńca. Plan bohatera wydaje się być

doskonały, jednak na jego nieszczęście faktycznie trafia do domu dla obłąkanych. Wesoły

człowieczek, pragnie wnieść trochę dobrej zabawy w życie pacjentów, co budzi sprzeciw i oburzenie

przełożonej ośrodka – siostry Mildred Ratched.

W niedługim czasie okazuje się, że sytuacja głównego bohatera nie jest już taka różowa.

Okazuje się, że zniewolenie w ośrodku będzie trwało dłużej niż to przewidywano. McMurphy

postanawia „zerwać się ze smyczy” i namawia do tego innych pacjentów, którzy ochoczo przystępują

do spółki. Wspólnie udaje im się ukraść autobus i uciec, co prowadzi do późniejszych komplikacji i

problemów w ośrodku.

Film oceniany jest bardzo wysoko zarówno wśród krytyków jak i widzów, zdobywał liczne

nagrody i nominacje (w tym 5 Oscarów). Faktycznie, fabuła jest uniwersalna i każdy może

interpretować ją jak chce. Jednak czy naprawdę jest się czym zachwycać? Gdyby nie doskonały dobór

aktora – Jacka Nicholsona, wyłączyłabym go po pierwszych minutach. Z ręką na sercu, nie potrafię

powiedzieć nic pozytywnego o tej produkcji.

Zaczęłam zastanawiać się jednak, dlaczego widzowie tak dobrze go oceniają. Czy to za sprawą

właśnie wspomnianego już aktora? Czy też dlatego, że nie wiedzieć czemu stał się on ikoną dawnego

kina? Jestem pewna, że osoba, która przeczytała książkę, na podstawie której powstał film ma kilka,

a nawet kilkanaście zastrzeżeń. Ekranizacja powieści jest płytka i bez wyrazu, reżyser zabrał widzowi

dostęp do niesamowitych emocji, które mamy zapewnione podczas czytania książki. Obnaża ona nam

dokładnie, kawałek po kawałku dusze pacjentów i głównego bohatera, ukazuje ich wewnętrzną

przemianę. Film toczy się tak, aby tylko dotrwać do końca, nie wnosząc nic do życia czy wyobraźni

widza.

„Lot nad kukułczym gniazdem” może i ma pozostawiać fundament do rozmyślań, jest on

jednak tak banalny, że da się go odkryć już na początku. Jako widzowie, mamy dostrzec absurdalność

świata, bowiem pacjenci wydają się tu być przy zdrowych zmysłach w przeciwieństwie do

pracowników ośrodka. Przypuszczam, że większość domyśliła się tego nawet zanim zaczęła go

oglądać. Dlatego może warto jednak zamiast przyglądać się srebrnym ekranom warto by spojrzeć na

białe strony książek?

DEKADA

11

Top 5: Seriale i filmy

Katarzyna Bartko

Seriale

Z upływem czasu coraz bardziej ludzie lubują

się w efektach specjalnych, które możemy

spotkać w serialach wyprodukowanych w XXI

wieku. Nie możemy zapominać o prostocie, którą

możemy spotkać w serialach z lat 70-tych.

Prostocie, która może okazać się dużą zaletą.

1. M*A*S*H – 1972

2. Domek na prerii – 1976

3. Aniołki Charliego – 1976

4. The Sullivans – 1976

5. Korzenie – 1977

Filmy

Kino lato 70-tych to czysta klasyka. Jest

przepełniona humorem, a także silnymi i

charakterystycznymi postaciami, które nie tracą

atrakcyjności z biegiem lat. Kto by pomyślał, że film,

który liczy sobie ponad 40 lat, nadal będzie tym, o

którym się mówi w samych superlatywach? Kto by

pomyślał, że tyle filmów z tej dekady zapiszę się u

wielu fanatyków kina jako „pozycja obowiązkowa”?

Jak dobry musi być film, który im starszy, tym więcej

liczy sobie fanów? Tu tkwi problem, nie może być

dobry. Musi być ponadczasowy.

1. Rejs – 1970

2. Ojciec Chrzestny – 1972

3. Lot nad kukułczym gniazdem – 1975

4. Superman – 1978

5. Star Trek – 1979

DEKADA

12

Top 10: Albumy

Justyna Żyłko

Lata 70-te to bezsprzecznie głównie wszechobecne disco. Na parkietach bawiono się przy

muzyce takich zespołów jak ABBA, Bee Gees czy Boney M. Dekadę rozpoczęła się jednak tragiczną

informacją o rozpadzie Beatlesów. Trzech członków legendarnej czwórki rozpoczęło swoje kariery

solowe. Książę popu – Elton John wydał wtedy jeden ze swoich największych hitów „Your Song”.

Popularny stał się wywodzący się z folk rocka soft rock, a największym powodzeniem cieszył się

glam rock. Miał on porównywalny do disco wpływ na ówczesną kulturę. Bawiąc się seksualnością i

teatrem, mieszał nostalgię z fikcją w idealnych proporcjach. Black Sabath wprowadzili rocka w

bardziej mroczną strefę, tworząc nowy gatunek jakim był stoner rock. Lata 70-te to także czas

powstania hard i progressive rocka. Najgłośniejszym wydarzeniem dekady były jednak narodziny

punku, czyli zupełne odejście od muzykalności i sensownych tekstów. Na tym gatunku bazowała

popularna w kolejnych dziesięcioleciach muzyka SKA. Najbardziej wyróżniające się albumy

dziesięciolecia to:

1. David Bowie – Low

2. The Beatles – Let it be

3. Television – Marquee Moon

4. Joy Division – Unknown Pleasures

5. The Velvet Underground – Loaded

6. Sex Pistols – Never mind the Bollock, here’s the Sex Pistols

7. Bob Dylan – Blood on the Tracks

8. The Stooges – Funhouse

9. Buzzcocks – Singles Going Steady

10. Rolling Stones – Exile on Main Street

DEKADA

13

Od ogółu do szczegółu

Agata Bochniak

Sztuka narodziła się wraz z początkiem cywilizacji. Człowiek posiada ogromną potrzebę

wyrażania siebie, swoich pragnień i emocji. Musi zaspokoić rządzę tworzenia. Jak co wydanie,

„Dekada” otwiera przed nami drzwi do poznania kolejnego nurtu, dzięki któremu artyści mogli się

wyrazić, opowiadać o swoich historiach i poglądach.

W latach 70-tych XX wieku królował Postmodernizm. Jest to nurt w sztuce, któremu nawet

znawcy nie potrafią określić ram dziedzinowych. Nie można mówić tu o zwartej, jednolitej koncepcji

jak w innych ruchach. Postmodernizm jest nazwą dla wielu, szeroko rozumianych zjawisk

artystycznych. Nastąpił po modernizmie, lecz nie można powiedzieć, że jest mu przeciwstawny.

Artyści tworzący w tym okresie czerpali z bardzo wielu źródeł i ruchów awangardowych, takich jak:

dadaizm, futuryzm czy surrealizm. Wszystkie dzieła nawiązywały do nowoczesności. Wybitny krytyk

sztuki, Frederic Jameson uważał, że postmodernizm narodził się przez wyczerpanie starej sztuki i jest

wyrazem kryzysu. Bardzo ważnym elementem tego nurtu był kapitalizm i umasowienie dzieł sztuki.

Pierwszych oznak Postmodernizmu możemy doszukać się nawet w latach 50. ponieważ już

wtedy zaczęto podważać dotąd nienaruszane niczym zasady sztuki, lecz dopiero w latach 70. nastąpił

koniec dotychczasowych koncepcji i tradycyjności. Dzieła stawały się często objawem komercjalizmu,

nastąpiło zatarcie granicy między kulturą wysoką a masową. Artyści mieszali wiele stylów i koncepcji.

W dowolny sposób komponowali swoje dzieła, ich znaczenia również zależały od swobodnej

interpretacji.

Postmodernizm pozostaje dla nas bezstylowy, lecz jakże barwny i ciekawy. Dziś nadal tworzy

się dzieła w jego kanonie. Każdy z nas może nawet zabawić się w malarza i stworzyć dzieło zależne

tylko i wyłącznie od naszej wyobraźni, nie zważając na zasady.

DEKADA

14

Kalendarium

Dominika Kordulska

Lata 70-te XX wieku okazały się bardzo ważne w dziejach jeśli chodzi o przemiany polityczne. To w

tych właśnie latach miały miejsce pierwsze upadki dyktatur na świecie, ale był także to czas krwawych

wojen. Również i dla Polski okres ten odcisnął swój ślad w historii. To właśnie tutaj mamy do czynienia

m.in. z wyborem Karola Wojtyły na papieża, czy z początkiem rządów Edwarda Gierka. Przypomnijmy

sobie zatem najważniejsze wydarzenia historyczne tej dekady.

Wydarzenia w Polsce:

- 14-22 grudnia 1970 r. – rewolta grudniowa, masakra na Wybrzeżu. Protesty robotników w Polsce, głównie w Gdyni, Gdańsku, Szczecinie i Elblągu, stłumione przez milicję i wojsko;

- 1974 r. – podczas Mistrzostw Świata w piłce nożnej w Republice Federalnej Niemiec, Polska zajmuje w ostatecznej klasyfikacji trzecie miejsce;

- czerwiec 1976 r. – mają miejsce tzw. Wydarzenia w Radomiu, czyli fale strajków i protestów w PRL-u po ogłoszeniu przez rząd Piotra Jaroszewicza wprowadzenia drastycznych podwyżek cen urzędowych na niektóre artykuły konsumpcyjne;

- 16 października 1978 r. – kardynał Karol Wojtyła zostaje wybrany na papieża, przyjmuje on imię Jan Paweł II;

- 2-10 czerwca 1979 r. – pierwsza pielgrzymka papieża Jana Pawła II do Ojczyzny;

- 1970 r. – 1980 r. – trwa epoka Edwarda Gierka w Polsce, podczas której jest zasiewana propaganda sukcesu oraz zaciąganie kredytów w światowych bankach, następuje rozwój infrastruktury, budownictwa, kultury, telewizji, motoryzacji, oraz ogólna poprawa standardów życia;

Wydarzenia na świecie:

- 11 września 1973 r. – tzw. Pucz w Chile; chilijskie siły zbrojne dokonały zamachu stanu, w trakcie którego prezydent Salvador Allende popełnił samobójstwo, a władzę po nim przejęła wojskowa junta z Augusto Pinochetem na czele;

- 6-26 października 1973 r. – wojna Izraela z koalicją Egiptu i Syrii (inaczej wojna Jom Kippur);

- 1974 r. – wojskowy zamach stanu w Portugalii, który doprowadził do obalenia dyktatury następcy António Salazara –Marcelo Caetano, tzw. Rewolucja goździków; obalenie dyktatury wojskowej w Grecji (reżimu Junty czarnych pułkowników);

- 11 listopada 1975 r. – zakończenie drugiej wojny indochińskiej w Wietnamie;

- 20 listopada 1975 r. – śmierć hiszpańskiego dyktatora, generała Francisco Franco, a wraz z jego śmiercią upadek frankizmu;

- 9 września 1976 r. – śmierć chińskiego przywódcy komunistycznego Mao Zedonga;

- 11 kwietnia 1979 r. – konflikt pomiędzy Ugandą a Tanzanią, toczący się w latach 1978 - 1979. Konsekwencją przegranej przez Ugandę wojny było obalenie reżimu Idi Amina;

- 20 września 1979 r. – upadek dyktatury jedynego cesarza Republiki Środkowoafrykańskiej Bokassy I;

- 25 grudnia 1979 r. – ma miejsce początek radzieckiej interwencji w Afganistanie, wojna ZSRR wspierającego afgański rząd komunistyczny przeciw partyzantce mudżahedinów wspieranej przez USA na terytorium Afganistanu;

- 1979 r. – islamska rewolucja w Iranie, która doprowadziła do przekształcenia Iranu z monarchii konstytucyjnej w republikę islamską.

*Wszystkie zdjęcia pochodzą ze strony: www.pinterest .com