287
CHAMBRE DES REPRÉSENTANTS DE BELGIQUE BELGISCHE KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS 7325 DOC 51 3067/001 DOC 51 3067/001 CHAMBRE 5e SESSION DE LA 51e LÉGISLATURE KAMER 5e ZITTING VAN DE 51e ZITTINGSPERIODE 2006 2007 10 april 2007 10 avril 2007 PROJET DE LOI WETSONTWERP portant des dispositions diverses de travail houdende diverse arbeidsbepalingen SOMMAIRE 1. Résumé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 2. Exposé des motifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 3. Avant-projet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 4. Avis du Conseil d’État N° 40.607/1 . . . . . . . . . . . . . 117 5. Avis du Conseil d’État N° 42.357/1 . . . . . . . . . . . . . 123 6. Avis du Conseil d’État N° 42.367/1 . . . . . . . . . . . . . 127 7. Avis du Conseil d’État N° 42.609/1 . . . . . . . . . . . . . 130 8. Projet de loi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133 9. Annexe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192 INHOUD 1. Samenvatting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 2. Memorie van toelichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 3. Voorontwerp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 4. Advies van de Raad van State Nr. 40.607/1 . . . . . . 117 5. Advies van de Raad van State Nr. 42.357/1 . . . . . . 123 6. Advies van de Raad van State Nr. 42.367/1 . . . . . . 127 7. Advies van de Raad van State Nr. 42.609/1 . . . . . . 130 8. Wetsontwerp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133 9. Bijlage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192 DE SPOEDBEHANDELING WORDT DOOR DE REGERING GEVRAAGD OVEREENKOMSTIG ARTIKEL 80 VAN DE GRONDWET. LE GOUVERNEMENT DEMANDE LURGENCE CONFORMÉMENT À LARTICLE 80 DE LA CONSTITUTION.

3067/001 - De Kamer · 2010. 12. 8. · 2 DOC 51 3067/001 KAMER 5e ZITTING VAN DE 51e ZITTINGSPERIODE 2007 CHAMBRE 2006 5e SESSION DE LA 51e LÉGISLATURE De Regering heeft dit wetsontwerp

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • CHAMBRE DES REPRÉSENTANTSDE BELGIQUE

    BELGISCHE KAMER VANVOLKSVERTEGENWOORDIGERS

    7325

    DOC 51 3067/001DOC 51 3067/001

    C H A M B R E 5e S E S S I O N D E L A 5 1e L É G I S L A T U R EK A M E R 5e Z I T T I N G V A N D E 5 1e Z I T T I N G S P E R I O D E 2006 2007

    10 april 200710 avril 2007

    PROJET DE LOI WETSONTWERP

    portant des dispositions diverses de travail houdende diverse arbeidsbepalingen

    SOMMAIRE

    1. Résumé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32. Exposé des motifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63. Avant-projet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 684. Avis du Conseil d’État N° 40.607/1 . . . . . . . . . . . . . 1175. Avis du Conseil d’État N° 42.357/1 . . . . . . . . . . . . . 1236. Avis du Conseil d’État N° 42.367/1 . . . . . . . . . . . . . 1277. Avis du Conseil d’État N° 42.609/1 . . . . . . . . . . . . . 1308. Projet de loi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1339. Annexe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192

    INHOUD

    1. Samenvatting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32. Memorie van toelichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63. Voorontwerp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 684. Advies van de Raad van State Nr. 40.607/1 . . . . . . 1175. Advies van de Raad van State Nr. 42.357/1 . . . . . . 1236. Advies van de Raad van State Nr. 42.367/1 . . . . . . 1277. Advies van de Raad van State Nr. 42.609/1 . . . . . . 1308. Wetsontwerp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1339. Bijlage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192

    DE SPOEDBEHANDELING WORDT DOOR DE REGERING GEVRAAGDOVEREENKOMSTIG ARTIKEL 80 VAN DE GRONDWET.

    LE GOUVERNEMENT DEMANDE L’URGENCE CONFORMÉMENT À L’ARTICLE 80DE LA CONSTITUTION.

  • 2 3067/001DOC 51

    C H A M B R E 5e S E S S I O N D E L A 5 1e L É G I S L A T U R EK A M E R 5e Z I T T I N G V A N D E 5 1e Z I T T I N G S P E R I O D E 2006 2007

    De Regering heeft dit wetsontwerp op 10 april 2007ingediend.

    De «goedkeuring tot drukken» werd op 10 april 2007door de Kamer ontvangen.

    Le Gouvernement a déposé ce projet de loi le10 avril 2007.

    Le «bon à tirer» a été reçu à la Chambre le 10 avril2007.

    Abréviations dans la numérotation des publications :

    DOC 51 0000/000 : Document parlementaire de la 51e législature, suividu n° de base et du n° consécutif

    QRVA : Questions et Réponses écritesCRIV : Version Provisoire du Compte Rendu intégral

    (couverture verte)CRABV : Compte Rendu Analytique (couverture bleue)CRIV : Compte Rendu Intégral, avec, à gauche, le compte

    rendu intégral et, à droite, le compte rendu analytiquetraduit des interventions (avec les annexes)(PLEN: couverture blanche; COM: couverturesaumon)

    PLEN : Séance plénièreCOM : Réunion de commissionMOT : Motions déposées en conclusion d’interpellations

    (papier beige)

    Publications officielles éditées par la Chambre des représentantsCommandes :Place de la Nation 21008 BruxellesTél. : 02/ 549 81 60Fax : 02/549 82 74www.laChambre.be

    Officiële publicaties, uitgegeven door de Kamer van volksvertegenwoordigers

    Bestellingen :Natieplein 2

    1008 BrusselTel. : 02/ 549 81 60Fax : 02/549 82 74

    www.deKamer.bee-mail : [email protected]

    cdH : Centre démocrate HumanisteCD&V : Christen-Democratisch en VlaamsECOLO : Ecologistes Confédérés pour l’organisation de luttes originalesFN : Front NationalMR : Mouvement RéformateurN-VA : Nieuw - Vlaamse AlliantiePS : Parti socialistesp.a - spirit : Socialistische Partij Anders - Sociaal progressief internationaal, regionalistisch integraal democratisch toekomstgericht.Vlaams Belang : Vlaams BelangVLD : Vlaamse Liberalen en Democraten

    Afkortingen bij de nummering van de publicaties :

    DOC 51 0000/000 : Parlementair document van de 51e zittingsperiode +basisnummer en volgnummer

    QRVA : Schriftelijke Vragen en AntwoordenCRIV : Voorlopige versie van het Integraal Verslag (groene kaft)CRABV : Beknopt Verslag (blauwe kaft)CRIV : Integraal Verslag, met links het definitieve integraal

    verslag en rechts het vertaald beknopt verslag van detoespraken (met de bijlagen)(PLEN: witte kaft; COM: zalmkleurige kaft)

    PLEN : PlenumCOM : CommissievergaderingMOT : moties tot besluit van interpellaties (beigekleurig papier)

  • 33067/001DOC 51

    C H A M B R E 5e S E S S I O N D E L A 5 1e L É G I S L A T U R EK A M E R 5e Z I T T I N G V A N D E 5 1e Z I T T I N G S P E R I O D E 2006 2007

    TITRE II

    Modification de la loi du 5 mars 2002 transposant ladirective 96/71/ce du parlement europeen et du

    conseil du 16 decembre 1996 concernant le deta-chement de travailleurs effectue dans le cadre

    d’une prestation de services et instaurant un regimesimplifie pour la tenue de documents sociaux parles entreprises qui detachent des travailleurs en

    Belgique

    Ce titre prévoit l’octroi d’un droit d’action devantles tribunaux belges aux travailleurs détachés ainsiqu’aux organisations des travailleurs et des em-ployeurs de sorte que les dettes salariales en Belgi-que soient exigibles pour les travailleurs détachés enBelgique.

    TITRE III

    L’utilisation de la signature electronique pour laconclusion des contrats de travail et l’envoi et

    l’archivage electronique de certains documentsdans le cadre de la relation individuelle de travail

    Ce titre crée la possibilité juridique explicite de con-clure des contrats de travail par une signature élec-tronique. Il crée en outre la possibilité juridique detransmettre et d’enregistrer par voie électronique cer-tains documents dans le cadre de la relation de tra-vail individuelle entre l’employeur et le travailleur.

    TITRE IV

    Risque aggrave en cas de travail interimaire

    Ce titre permet à une entreprise de prendre encompte les intérimaires occupés pour la définition durisque majoré.

    TITEL II

    Wijziging van de wet van 5 maart 2002 totomzetting van de richtlijn 96/71/eg van het

    europees parlement en de raad van 16 december1996 betreffende de terbeschikkingstelling vanwerknemers met het oog op het verrichten van

    diensten en tot invoering van een vereenvoudigdstelsel betreffende het bijhouden van sociale

    documenten door ondernemingen die in Belgiëwerknemers ter beschikking stellen

    Deze titel voorziet in de toekenning van eenvorderingsrecht voor de Belgische rechtbanken aande gedetacheerde werknemer én aan de werknemers-en werkgeversorganisaties zodat loonschulden inBelgië kunnen worden opgeëist voor werknemers dienaar België werden gedetacheerd.

    TITEL III

    Het gebruik van de elektronische handtekening voorhet sluiten van arbeidsovereenkomsten en het

    elektronisch versturen en opslaan van bepaaldedocumenten in het kader van de individuele

    arbeidsrelatie

    In deze titel wordt de uitdrukkelijke juridische mo-gelijkheid gecreëerd om arbeidsovereenkomsten metbehulp van een elektronische handtekening af te slui-ten. Tevens wordt de juridische mogelijkheid ge-creëerd om bepaalde documenten in het kader vande individuele arbeidsrelatie tussen werkgever enwerknemer elektronisch te versturen en op te slaan.

    TITEL IV

    Verzwaard risico en uitzendarbeid

    Deze titel maakt het mogelijk dat de in een onder-neming tewerkgestelde uitzendkrachten in rekeningworden genomen voor de bepaling van het verzwaardrisico.

    RÉSUMÉ SAMENVATTING

  • 4 3067/001DOC 51

    C H A M B R E 5e S E S S I O N D E L A 5 1e L É G I S L A T U R EK A M E R 5e Z I T T I N G V A N D E 5 1e Z I T T I N G S P E R I O D E 2006 2007

    TITRE V

    Travail des etudiants

    Le présent crée la possibilité de fixer le taux de lacotisation de solidarité due pour l’occupation des étu-diants par arrêté royal.

    TITRE VI

    Contrat d’engagement maritime a bord de naviresde mer

    Ce titre vise à instaurer un nouveau cadre légalmoderne pour les relations de travail dans le secteurde la marine marchande.

    TITRE VII

    Modification de la loi du 5 décembre 1968 sur lesconventions collectives de travail et les commis-

    sions paritaires.

    Ce titre vise à intégrer le personnel employé auprèsdu ‘Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek’et le personnel des sociétés de logement socialagréées conformément aux codes du logement desRégions dans le champ d’application de la loi du 5décembre 1968.

    TITRE VIII

    Communication aux représentants des travailleursdes informations portant sur les avantages relatifs

    aux mesures en faveur de l’emploi

    Le présent article a pour but d’affiner l’article 220de la loi du 27 décembre 2006 portant des disposi-tions diverses (I).

    TITEL V

    Studentenarbeid

    Deze titel creëert de mogelijkheid om het percen-tage van de solidariteitsbijdrage voor de tewerkstellingvan studenten voortaan bij koninlijk besluit te bepa-len.

    TITEL VI

    Arbeidsovereenkomst wegens scheepsdienst aanboord van zeeschepen

    Deze titel beoogt een nieuw, modern wetgevendkader in te voeren voor de arbeidsverhoudingen inde koopvaardijsector.

    TITEL VII

    Wijziging van de wet van 5 december 1968betreffende de collectieve arbeidsovereenkomsten

    en de paritaire comités

    Deze titel beoogt het personeel tewerkgesteld bijde Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoeken het personeel tewerkgesteld bij de maatschappijenvoor sociale huisvesting erkend overeenkomstig dehuisvestingscodes van de Gewesten onder hettoepassingsgebied te brengen van om de wet van 5december 1968.

    TITEL VIII

    Mededeling aan de werknemersvertegenwoordigersvan de inlichtingen over de voordelen betreffendede maatregelen ten gunste van de tewerkstelling

    Dit artikel heeft tot doel het artikel 220 van de wetvan 27 december 2006 houdende diverse bepalin-gen (I), te verfijnen.

  • 53067/001DOC 51

    C H A M B R E 5e S E S S I O N D E L A 5 1e L É G I S L A T U R EK A M E R 5e Z I T T I N G V A N D E 5 1e Z I T T I N G S P E R I O D E 2006 2007

    TITEL IX

    Modification de la loi du 4 aout 1996 relative aubien-etre des travailleurs lors de l’exécution de leur

    travail

    Le présent titre vise à introduire un certain nombrede modifications dans la réglementation relative aubien-être des travailleurs lors de l’exécution de leurtravail, précisément au sujet du travail sur un mêmelieu de travail et du travail avec des entreprises exté-rieures, la plupart du temps aussi appelé « travail avecdes tiers ».

    TITEL IX

    Wijziging van de wet van 4 augustus 1996betreffende het welzijn van de werknemers bij de

    uitvoering van hun werk

    Deze titel beoogt een aantal wijzigingen door tevoeren in de regelgeving inzake het welzijn van dewerknemers bij de uitvoering van hun werk, met namerond het werken op eenzelfde arbeidsplaats en hetwerken met ondernemingen van buitenaf, meestal ookgenoemd «werken met derden».

  • 6 3067/001DOC 51

    C H A M B R E 5e S E S S I O N D E L A 5 1e L É G I S L A T U R EK A M E R 5e Z I T T I N G V A N D E 5 1e Z I T T I N G S P E R I O D E 2006 2007

    MEMORIE VAN TOELICHTING

    TITEL II

    Wijziging van de wet van 5 maart 2002 tot omzettingvan de richtlijn 96/71/eg van het europees parlement

    en de raad van 16 december 1996 betreffende deterbeschikkingstelling van werknemers met het oog op

    het verrichten van diensten en tot invoering van eenvereenvoudigd stelsel betreffende het bijhouden van

    sociale documenten door ondernemingen die inBelgië werknemers ter beschikking stellen

    Deze titel strekt er toe om artikel 6 van de richtlijn 96/71/EG van het Europees Parlement en de Raad van 16december 1996 betreffende de terbeschikkingstellingvan werknemers met het oog op het verrichten van dien-sten, om te zetten.

    Artikel 6 van voormelde richtlijn 96/71/EG bepaalt dat«Om het recht op de in artikel 3 gegarandeerde arbeids-voorwaarden en -omstandigheden te doen gelden, kaneen rechtsvordering worden ingesteld in de Lidstaat ophet grondgebied waarvan de werknemer ter beschik-king is (was) gesteld, onverminderd, in voorkomendgeval, de mogelijkheid om, conform de bestaande in-ternationale overeenkomsten inzake rechterlijke be-voegdheid, een rechtsvordering in een andere Staat inte stellen.»

    Krachtens artikel 5, § 1, eerste lid, van de wet van 5maart 2002 tot omzetting van de richtlijn 96/71/EG vanhet Europees Parlement en de Raad van 16 december1996 betreffende de terbeschikkingstelling van werkne-mers met het oog op het verrichten van diensten, en totinvoering van een vereenvoudigd stelsel betreffende hetbijhouden van sociale documenten door ondernemin-gen die in België werknemers ter beschikking stellen, «is de werkgever die in België een ter beschikking ge-stelde werknemer tewerkstelt, ertoe gehouden, voor dearbeidsprestaties die er worden verricht, de arbeids-,loon- en tewerkstellingsvoorwaarden na te leven diebepaald worden door wettelijke, bestuursrechtelijke ofconventionele bepalingen die strafrechtelijk beteugeldworden.»

    Het gaat in concreto om alle strafrechtelijkgesanctioneerde bepalingen.

    In de huidige stand van zaken gaat het om de Arbeids-wet van 16 maart 1971, de wet van 4 januari 1974 be-treffende de feestdagen, de wetten betreffende de jaar-lijkse vakantie van de werknemers gecoördineerd op28 juni 1971, de wet van 24 juli 1987 betreffende de

    EXPOSÉ DES MOTIFS

    TITRE II

    Modification de la loi du 5 mars 2002 transposant ladirective 96/71/ce du parlement europeen et du

    conseil du 16 decembre 1996 concernant le detache-ment de travailleurs effectue dans le cadre d’une

    prestation de services et instaurant un regime simpli-fie pour la tenue de documents sociaux par les entre-

    prises qui detachent des travailleurs en Belgique

    Le présent titre tend à transposer en droit nationall’article 6 de la directive 96/71/CE du Parlement euro-péen et du Conseil du 16 décembre 1996 concernant ledétachement de travailleurs effectué dans le cadre d’uneprestation de services.

    L’article 6 de la directive 96/71/CE dispose que « Pourfaire valoir le droit aux conditions de travail et d’emploigaranties à l’article 3, une action en justice peut êtreintentée dans l’État membre sur le territoire duquel letravailleur est ou était détaché, sans préjudice, le caséchéant, de la faculté d’intenter, conformément aux con-ventions internationales existantes en matière de com-pétence judiciaire une action en justice dans un autreÉtat. «

    En vertu de l’article 5, §1er , alinéa 1er, de la loi du 5mars 2002 transposant la directive 96/71 du Parlementeuropéen et du Conseil du 16 décembre 1996 concer-nant le détachement de travailleurs effectué dans lecadre d’une prestation de services et instaurant un ré-gime simplifié pour la tenue de documents sociaux parles entreprises qui détachent des travailleurs en Belgi-que , « l’employeur qui occupe en Belgique un travailleurdétaché est tenu de respecter, pour les prestations detravail qui y sont effectuées, les conditions de travail, derémunérations et d’emploi qui sont prévues par des dis-positions légales, réglementaires ou conventionnelles,sanctionnées pénalement.»

    Il s’agit concrètement de toutes les dispositions sanc-tionnées pénalement.

    Dans l’état actuel des choses, il s’agit de la loi du16 mars 1971 sur le travail, de la loi du 4 janvier 1974relative aux jours fériés, des lois relatives aux congésannuels des travailleurs coordonnées le 28 juin 1971,de la loi du 24 juillet 1987 sur le travail temporaire, le

  • 73067/001DOC 51

    C H A M B R E 5e S E S S I O N D E L A 5 1e L É G I S L A T U R EK A M E R 5e Z I T T I N G V A N D E 5 1e Z I T T I N G S P E R I O D E 2006 2007

    tijdelijke arbeid, de uitzendarbeid en het ter beschikkingstellen van werknemers ten behoeve van gebruikers,de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn vande werknemers bij de uitvoering van hun werk, de wetvan 12 april 1965 betreffende de bescherming van hetloon der werknemers, de uitvoeringsbesluiten van dezeverschillende wetten, alsook de collectieve arbeidsover-eenkomsten die krachtens de wet van 5 december 1968betreffende de collectieve arbeidsovereenkomsten ende paritaire comités, algemeen verbindend werden ver-klaard bij koninklijk besluit en gesloten werden in hetparitair comité waaronder de onderneming die de werk-nemer ter beschikking stelt in België, ressorteert.

    Momenteel beschikt de ter beschikking gestelde werk-nemer, in geval van niet eerbiediging door zijn werkge-ver die in een andere lidstaat gevestigd is, enkel overde mogelijkheid om een strafrechterlijke klacht in te die-nen met burgerlijke partijstelling.

    In het Belgische recht voorziet geen enkele bepalingde mogelijkheid, zoals wordt bepaald in artikel 6 vanvoormelde richtlijn 96/71/EG, voor de ter beschikkinggestelde werknemer om een rechtsvordering in te stel-len voor een Belgische rechtbank met het oog op hetdoen gelden van het recht op dwingende voorschrifteninzake de minimale bescherming dat de werkgever, diehem ter beschikking stelt, dient na te leven.

    Het toekennen van een effectief vorderingsrecht aanrepresentatieve werknemersorganisaties en represen-tatieve werkgeversorganisaties, om het hen mogelijk temaken bij de Belgische arbeidsrechtbanken de nalevingvan het Belgische arbeidsrecht af te dwingen, is eenbelangrijk middel ter bestrijding van misbruiken in hetkader van de terbeschikkingstelling van werknemers.

    Teneinde en efficiënte strijd tegen deze misbruikente verzekeren, is de erkenning van dit vorderingrecht inhoofde van de representatieve werknemersorganisatiesen de representatieve werkgeversorganisaties noodza-kelijk, in het bijzonder om te terughoudendheid te ver-helpen van bepaalde ter beschikking gestelde werkne-mers die, uit angst voor vergeldingsmaatregelen, zichonthouden van een optreden.

    travail intérimaire et la mise de travailleurs à la disposi-tion d’utilisateurs, de la loi du 4 août 1996 relative aubien-être des travailleurs lors de l’exécution de leur tra-vail, de la loi du 12 avril 1965 concernant la protectionde la rémunération des travailleurs, des arrêtés d’exé-cution relatifs à ces différentes lois, ainsi que des con-ventions collectives de travail qui, en vertu de la loi du 5décembre 1968 sur les conventions collectives de tra-vail et les commissions paritaires, ont été rendues obli-gatoires par arrêté royal et qui ont été conclues au seinde la commission paritaire dont relève l’entreprise quimet le travailleur à disposition en Belgique.

    En cas de non-respect par son employeur établi dansun autre État membre, le travailleur détaché disposeactuellement de la seule faculté de porter plainte aupénal et de se constituer partie civile.

    Aucune disposition de droit belge ne prévoit, commele stipule l’article 6 de la directive 96/71/CE précitée, lapossibilité pour le travailleur détaché de saisir une juri-diction belge en vue de faire valoir le droit aux règlesimpératives de protection minimale que doit observerl’employeur qui le détache .

    La reconnaissance d’un droit d’action effectif dans lechef des organisations représentatives des travailleurset des organisations représentatives des employeursaux fins de leur permettre de forcer devant les juridic-tions du travail belges le respect du droit du travail belgeconstitue un outil important dans la lutte contre les abusdans le cadre du détachement des travailleurs.

    Afin d’assurer une lutte efficace contre ces abus, lareconnaissance de ce droit d’action dans le chef desorganisations représentatives des travailleurs et desorganisations représentatives des employeurs est né-cessaire en particulier pour combler l’inertie de certainstravailleurs détachés qui, par peur de représailles, s’abs-tiennent d’agir.

  • 8 3067/001DOC 51

    C H A M B R E 5e S E S S I O N D E L A 5 1e L É G I S L A T U R EK A M E R 5e Z I T T I N G V A N D E 5 1e Z I T T I N G S P E R I O D E 2006 2007

    TITEL III

    Het gebruik van de elektronische handtekening voorhet sluiten van arbeidsovereenkomsten en het

    elektronisch versturen en opslaan van bepaaldedocumenten in het kader van de individuele

    arbeidsrelatie

    Op dit ogenblik is het onduidelijk of arbeidsovereen-komsten door middel van een elektronische handteke-ning kunnen worden aangegaan. Deze juridischeonduidelijkheid zet een rem op de toepassing van tech-nieken van e-HR (electronic human ressources) in deprivé-sector. Door een sluitend juridisch kader dat derechtsonzekerheid wegneemt, wordt het gebruik van ICT(informatie- en communicatietechnologie) in de indivi-duele arbeidsrelatie, de verhouding tussen werkgeveren werknemer, gestimuleerd.

    Een aantal argumenten pleit inderdaad voor het be-vorderen van e-HR technieken:

    1. e-HR leidt tot administratieve vereenvoudiging,doordat met minder papier kan worden gewerkt.

    1. Doordat minder papieren documenten moetenworden verstuurd, kan e-HR eveneens bijdragen totduurzame ontwikkeling. Het gelijkaardig voorbeeld vande papieren facturen kan dit illustreren. In België wor-den per jaar 900 miljoen papieren facturen verstuurd.Gemiddeld worden voor elk van de 900 miljoen factu-ren drie A4-vellen opgeofferd, goed voor 2,7 miljardpagina’s of 15.000 ton papier per jaar. Als al die factu-ren zouden worden vervangen door een elektronischevariant, resulteert dat in 33.000 ton minder CO2-uitstoot.

    2. Met behulp van e-HR kunnen werkgevers eenvooruitstrevender personeelsbeleid voeren. Door meergebruik te maken van ICT kunnen werknemers meergreep op hun eigen arbeidssituatie uitoefenen of hunarbeidssituatie verbeteren, bijvoorbeeld door meer mo-gelijkheden qua vorming en opleiding dankzij e-learningof door een pakket aan extralegale voordelen dat dewerknemer zelf via intranet uit een bepaald aanbod kansamenstellen en dat aangepast is aan de eigen toestandvan de werknemer en van zijn gezin op dat ogenblik(self service).

    2. e-HR kan eveneens mede een broodnodig pro-ces van innovatie binnen de Belgische bedrijven op gangbrengen.

    3. De federale overheid heeft zelf een actief beleidinzake e-HR op poten gezet. Ze moet dan ook de privé-

    TITRE III

    L’utilisation de la signature electronique pour laconclusion des contrats de travail et l’envoi et l’archi-

    vage electronique de certains documents dans lecadre de la relation individuelle de travail

    A l’heure actuelle, l’on ne sait pas avec précision sides contrats de travail peuvent être conclus moyennantune signature électronique. Cette insécurité juridiqueentrave l’application de techniques d’e-HR (electronichuman ressources) au sein du secteur privé. Un cadrejuridique adéquat lèvera l’insécurité juridique et inciteraà l’utilisation des TIC (technologies de l’information etde la communication) dans la relation individuelle detravail, les rapports entre employeur et travailleur.

    Certains arguments plaident en effet pour la promo-tion des techniques d’e-HR :

    1. L’e-HR permet une simplification administrativegrâce à une réduction du support papier.

    1. Étant donné qu’un nombre réduit de documentspapier doit être envoyé, l’e-HR peut également contri-buer au développement durable. L’exemple similaire desfactures papier l’illustre parfaitement. En Belgique, 900millions de factures papier sont envoyés chaque année.En moyenne, trois feuilles A4 sont sacrifiées pour cha-cune de ces 900 millions de factures, ce qui représente2,7 milliards de pages, soit 15.000 tonnes de papier paran. Si toutes ces factures étaient remplacées par uneversion électronique, cela se traduirait par une réduc-tion de 33.000 tonnes en émission de CO2.

    2. Les techniques d’e-HR offrent aux employeurs lapossibilité de mener une politique du personnel plusprogressiste. En recourant davantage à l’ICT, les tra-vailleurs disposent de davantage d’emprise sur leur pro-pre situation de travail, ce qui leur permet de l’amélio-rer, par exemple grâce à l’augmentation des possibilitésde formation via l’e-learning ou grâce à une série d’avan-tages extralégaux que le travailleur peut lui-même sé-lectionner sur l’intranet à partir d’une offre particulièreet qui est adaptée à la situation personnelle du travailleuret de sa famille à ce moment-là (self service).

    2. L’e-HR peut également contribuer à enclencherun processus indispensable d’innovation au sein desentreprises belges.

    3. Les autorités fédérales ont lancé une politiqueactive en matière d’e-HR. Elle vise dès lors à donner au

  • 93067/001DOC 51

    C H A M B R E 5e S E S S I O N D E L A 5 1e L É G I S L A T U R EK A M E R 5e Z I T T I N G V A N D E 5 1e Z I T T I N G S P E R I O D E 2006 2007

    sector mogelijkheden geven om van e-HR gebruik temaken.

    3. Door e-HR te stimuleren wordt eveneens hetgebruik van de elektronische identiteitskaart gepromoot.

    Het creëren van de juridische mogelijkheid om be-paalde documenten in het kader van de individuelearbeidsrelatie elektronisch te versturen en op te slaankadert eveneens in deze optiek.

    Het dient hier te worden beklemtoond dat het niet debedoeling van huidig wetsontwerp is om te raken aanéén van de basisregels van het Belgische arbeidsrecht.Die stelt dat arbeidsovereenkomsten die geen arbeids-overeenkomst van onbepaalde duur en voor voltijdsearbeid zijn, schriftelijk en voor iedere werknemer afzon-derlijk moeten worden vastgesteld, uiterlijk op het mo-ment waarop de werknemer begint te werken. Dezebasisregel blijft onveranderd in de elektronische omge-ving.

    Het mag eveneens worden onderlijnd dat de inhoudvan huidig wetsontwerp in grote mate gebaseerd is ophet advies van de Nationale Arbeidsraad terzake.

    TITEL IV

    Verzwaard risico en uitzendarbeid

    Bij de wet van 13 juli 2006 houdende diverse bepa-lingen inzake beroepsziekten en arbeidsongevallen eninzake beroepsherinschakeling werd in de arbeidsonge-vallenwet van 10 april 1971 een forfaitaire preventie-contributie ingevoerd ten laste van werkgevers van wiehet verzekerd risico als een onevenredig verzwaard ri-sico beschouwd wordt.

    Aangezien de gebruiker van uitzendkrachten in eer-ste instantie moet instaan voor de preventie van dearbeidsongevallen van de uitzendkrachten in zijn be-drijf, is het logisch dat voor de bepaling van het ver-zwaard risico de ongevallen overkomen aan de uitzend-krachten mee in rekening genomen worden voor deberekening van de frequentie en de ernst van de onge-vallen. Men moet immers vermijden dat voor de uitvoe-ring van risicovolle activiteiten een beroep gedaan wordtop uitzendkrachten en dat bij de meting van het risicodeze ongevallen niet in rekening zouden gebracht wor-den, waardoor bepaalde werkgevers aan het systeemvan het verzwaard risico zouden ontsnappen.

    secteur privé l’opportunité de recourir aux techniquesd’e-HR.

    3. En stimulant l’e-HR, l’on promeut dans le mêmetemps le recours à la carte d’identité électronique.

    La création de la possibilité juridique d’envoyer et d’ar-chiver par voie électronique certains documents dansle cadre de la relation individuelle de travail s’inscritégalement dans cette optique.

    Il convient à ce niveau de souligner que l’objectif duprésent projet de loi n’est pas de modifier l’une des rè-gles de base du droit travail belge. Il prévoit que lescontrats de travail autres que les contrats de travail àdurée indéterminée et à temps plein doivent être rédi-gés par écrit pour chaque travailleur individuellement,au plus tard au moment de l’entrée en service. Cetterègle de base demeure inchangée dans l’environnementélectronique.

    Il y a également lieu de souligner que le contenu duprésent projet de loi est en large mesure basé sur l’avisdu Conseil National du Travail en la matière.

    TITRE IV

    Risque aggrave en cas de travail interimaire

    La loi du 13 juillet 2006 portant des dispositions di-verses en matière de maladies professionnelles et d’ac-cidents du travail et en matière de réinsertion profes-sionnelle a instauré dans la loi du 10 avril 1971 sur lesaccidents du travail une contribution forfaitaire de pré-vention à charge des employeurs pour lesquels le ris-que assuré est considéré comme un risque aggravé demanière disproportionnée.

    Etant donné que l’utilisateur des intérimaires doitveiller en premier lieu à la prévention des accidents dutravail des intérimaires dans son entreprise, il est logi-que qu’il soit également tenu compte, pour la détermi-nation du risque aggravé, des accidents dont les intéri-maires ont été victimes, pour le calcul de la fréquenceet de la gravité des accidents. Il faut en effet éviter qu’ilsoit fait appel à des intérimaires pour l’accomplissementd’activités à risques et que lors de l’évaluation du ris-que, ces accidents ne soient pas pris en considération,de sorte que certains employeurs échapperaient au sys-tème du risque aggravé.

  • 10 3067/001DOC 51

    C H A M B R E 5e S E S S I O N D E L A 5 1e L É G I S L A T U R EK A M E R 5e Z I T T I N G V A N D E 5 1e Z I T T I N G S P E R I O D E 2006 2007

    TITEL V

    Studentenarbeid

    Deze titel beoogt het bestaande systeem voor detewerkstelling van studenten waarbij de studenten enhun werkgevers niet onderworpen zijn aan de wet van27 juni 1969 tot herziening van de besluitwet van 28december 1944 betreffende de maatschappelijke zeker-heid der arbeiders van studenten, maar ze enkel eensolidariteitsbijdrage dienen te betalen, eenvoudigeraanpasbaar te maken doordat voortaan zowel het aan-tal dagen als het percentage van de solidariteitsbijdragebij een in Ministerraad overlegd koninklijk besluit kanworden bepaald.

    De Koning wordt de mogelijkheid geboden om ofwelhet huidige systeem met twee periodes en twee tarie-ven te behouden ofwel om een regeling uit werken waar-bij slechts één periode met één tarief behouden blijft.

    Het is echter aan de sociale partners (NationaleArbeidsraad) om de Koning een voorstel tot aanpas-sing van het bestaande systeem voor studentenarbeidover te maken. In hun voorstel moeten zij een evaluatievan de bestaande regeling maken en daarenbovenmoeten ze een raming maken van de budgettaire impli-caties van hun voorstel.

    Wanneer de NAR geen voorstel doet vóór 31 juli 2007,kan de Koning alsnog op eigen initiatief de regeling be-treffende de studentenarbeid aanpassen.

    TITEL VI

    Arbeidsovereenkomst wegens scheepsdienstaan boord van zeeschepen

    De arbeidsrechtelijke verhoudingen in de koopvaar-dij worden thans geregeld door de bepalingen van dewet van 5 juni 1928 houdende regeling van de arbeids-overeenkomst wegens scheepsdienst.

    Deze wet werd herhaaldelijk aangepast maar bevattoch nog steeds een groot aantal bepalingen die ofwelals voorbijgestreefd moeten worden beschouwd, ofwelals praktisch niet meer toepasbaar. De huidige maniervan werken in de sector kan in elk geval niet meer wor-den vergeleken met de toestand van 1928.

    Bovendien zijn sinds het ontstaan van de wet talrijkenieuwe rechtsinstrumenten tot stand gekomen, zowel

    TITRE V

    Travail des etudiants

    Le présent titre vise à simplifier le système actuel pourl’occupation des étudiants dans lequel les étudiants etleurs employeurs ne sont pas assujettis à la loi du 27juin 1969 révisant l’arrêté-loi du 28 décembre 1944 con-cernant la sécurité sociale des travailleurs, mais danslequel ils doivent seulement payer une cotisation desolidarité puisque dorénavant tant que le nombre dejours que le taux de la cotisation de solidarité peuventêtre fixés par un arrêté royal délibéré en Conseil desministres.

    Le Roi se voit conférer la possibilité, soit de mainte-nir le système actuel prévoyant deux périodes et deuxtaux, soit, d’élaborer un règlement ne prévoyant plusqu’une seule période et un seul taux.

    Il appartient toutefois aux partenaires sociaux (Con-seil national du travail) de transmettre au Roi une pro-position d’adaptation du système existant en matièrede travail des étudiants. Dans leur proposition, ils doi-vent réaliser une évaluation du règlement existant eteffectuer par ailleurs une estimation des implicationsbudgétaires de leur proposition.

    Si le CNT ne formule pas de proposition avant le 31juillet 2007, le Roi est autorisé à adapter d’initiative lerèglement relatif au travail des étudiants.

    TITRE VI

    Contrat d’engagement maritime a bord denavires de mer

    Les relations en matière de droit du travail dans lamarine marchande ont, jusqu’à ce jour, été réglées parla loi du 5 juin 1928 portant réglementation du contratd’engagement maritime.

    Cette loi a été adaptée à plusieurs reprises, maiscontient cependant toujours une grande série de dispo-sitions qui, ou bien doivent être considérées commedépassées, ou bien ne peuvent pratiquement plus êtreappliquées. La manière actuelle de travailler dans lesecteur ne peut plus en aucun cas être comparée à cellequi avait cours en 1928.

    En outre, depuis la mise en place de la loi, un grandnombre d’instruments juridiques ont été mis en place,

  • 113067/001DOC 51

    C H A M B R E 5e S E S S I O N D E L A 5 1e L É G I S L A T U R EK A M E R 5e Z I T T I N G V A N D E 5 1e Z I T T I N G S P E R I O D E 2006 2007

    internationaal als nationaal, die de rechtsbeschermingvan de werknemers gevoelig hebben verbeterd.

    Op internationaal vlak kan men verwijzen naar deE.U.-regelgeving en naar de talrijke verdragen die deInternationale Arbeidsorganisatie heeft afgesloten m.b.t.de arbeid in de maritieme sector. De evolutie op dit ge-bied is overigens niet ten einde, nu de I.A.O. op 23 fe-bruari 2006 een geconsolideerd maritiem verdrag heefttot stand gebracht, dat de meerderheid van de be-staande verdragen en aanbevelingen (ongeveer 60 tek-sten) in één enkel instrument samenbrengt. In dit ver-band stelt de I.A.O. zich tot doel om moderne normente ontwikkelen inzake behoorlijke arbeid in de maritiemesector, die aangepast zijn aan de toenemendeglobalisering van het werk in de koopvaardij. Verwachtmag worden dat dit geconsolideerd verdrag betreffendede maritieme arbeid binnen afzienbare tijd door Belgiëzal worden geratificeerd.

    Sommige I.A.O.-bepalingen kunnen, door de manierwaarop zij geformuleerd zijn, rechtstreeks worden toe-gepast in de interne rechtsorde (b.v. artikel 13, § 1 en14, § 2 van het I.A.O.-Verdrag nr. 22 betreffende hetaanwervingscontract van zeelieden, artikel 5 van hetI.A.O.-Verdrag nr. 23 betreffende de repatriëring vanzeelieden, artikel 6.4 van het I.A.O.-Verdrag nr. 55 be-treffende de verplichtingen van de reder in geval vanziekte, ongeval of overlijden van zeelieden). AndereI.A.O.-bepalingen vragen dan weer uitdrukkelijk om detussenkomst van de nationale wetgever teneinde be-paalde zaken te voorzien (b.v. artikel 4, § 1 van hetvoormelde I.A.O.-Verdrag nr. 22). Voorliggende wettekstvoert laatstgenoemde verdragsbepalingen uit in zoverrezij betrekking hebben op de rechten en plichten die voorde betrokken partijen voortvloeien uit de arbeidsover-eenkomst wegens scheepsdienst aan boord van zee-schepen.

    Op nationaal vlak heeft het arbeidsrecht sinds 1928eveneens een diepgaande ontwikkeling doorgemaakt.Zo werden de bepalingen inzake loonbescherming ge-moderniseerd door de wet van 12 april 1965 betreffendede bescherming van het loon der werknemers. Op hetdomein van de individuele arbeidsverhoudingen werdende verschillende statuten van werklieden, bedienden,handelsvertegenwoordigers, dienstboden en studentengecodificeerd in de actuele wet van 3 juli 1978 betref-fende de arbeidsovereenkomsten. Het niveau van be-scherming dat in deze wetten wordt gehaald, ligt vaakhoger dan in de wet van 5 juni 1928 houdende regelingvan de arbeidsovereenkomst wegens scheepsdienst.

    tant au niveau international que national, lesquels ontamélioré sensiblement la protection juridique des tra-vailleurs.

    Sur le plan international, on peut se référer à la ré-glementation européenne et aux nombreuses conven-tions qui ont été conclues au sein de l’Organisation In-ternationale du Travail en ce qui concerne le travail dansle secteur maritime. Sur ce plan, l’évolution n’est du restepas finie puisque, le 23 février 2006, l’O.I.T. a adoptéune convention maritime consolidée qui rassemble laplupart des conventions actuelles et des recommanda-tions (environ 60 textes) en un seul instrument. Danscet ordre d’idée, l’O.I.T. s’est attachée à développer desnormes modernes en ce qui concernent le travail con-venable dans le secteur maritime, adaptées à laglobalisation accrue du travail dans la marine mar-chande. On peut s’attendre à ce que cette conventionconsolidée concernant le travail maritime soit prochai-nement ratifiée par la Belgique.

    Vu la manière dont elles sont formulées, certainesdispositions de l’O.I.T. peuvent être directement appli-quées en droit interne (par exemple l’article 13, §1er, et14, §2, de la convention n° 22 de l’O.I.T.concernant lecontrat d’engagement des marins, l’article 5 de la con-vention n°23 de l’O.I.T. concernant le rapatriement desmarins, l’article 6.4 de la convention n°55 de l’O.I.T. con-cernant les obligations de l’armateur en cas de mala-die, d’accident ou de décès des gens de mer). Par con-tre, d’autres dispositions de l’O.I.T. requièrentexpressément l’intervention du législateur national afind’adopter les mesures nécessaires (par exemple l’arti-cle 4, §1er, de la convention n°22 de l’O.I.T. précitée). Leprésent texte exécute les dispositions de la conventionnommée ci-avant pour autant qu’elles concernent lesdroits et obligations résultant, pour les parties concer-nées, du contrat d’engagement à bord de navires demer.

    Sur le plan national, le droit du travail, depuis 1928,connaît également un développement en profondeur.Ainsi, les dispositions en matière de protection de larémunération ont été modernisées par la loi du 12 avril1965 relative à la protection de la rémunération des tra-vailleurs. Dans le domaine des relations individuellesde travail, les différents statuts des ouvriers, employés,représentants de commerce, domestiques et étudiantsont été codifiés dans l’actuelle loi du 3 juillet 1978 rela-tive aux contrats de travail. Le niveau de protection quia été instauré dans ces lois est souvent supérieur auxrègles contenues dans la loi du 5 juin 1928 portant ré-glementation du contrat d’engagement maritime.

  • 12 3067/001DOC 51

    C H A M B R E 5e S E S S I O N D E L A 5 1e L É G I S L A T U R EK A M E R 5e Z I T T I N G V A N D E 5 1e Z I T T I N G S P E R I O D E 2006 2007

    Ook in de wetgeving betreffende mobiliteit werdenwijzigingen aangebracht, die gevolgen hebben op demanier van werken in de koopvaardijsector. Zo werdingevolge de wet van 3 mei 1999 tot regeling van debevoegdheidsverdeling ingevolge de integratie van dezeevaartpolitie, de luchtvaartpolitie en de spoorweg-politie in de federale politie, het ambt van waterschoutafgeschaft.

    Verder moet worden gewezen op de wet van 3 mei2003 tot regeling van de arbeidsovereenkomst wegensscheepsdienst voor de zeevisserij en tot verbetering vanhet sociaal statuut van de zeevisser. Deze wet heeft deregeling van de arbeidsrechtelijke verhoudingen in dezeevisserij uit het toepassingsgebied van de wet van 5juni 1928 gehaald en ondergebracht in een afzonder-lijke wettekst, die rekening houdt met de hedendaagsenoden van de zeevisserijsector.

    Zoals eerder reeds het geval was bij de zeevisserij,bestaat ook voor de koopvaardij de behoefte om debestaande wetgeving van 1928 tot regeling van de ar-beidsovereenkomst wegens scheepsdienst op te hef-fen en te vervangen door een eigentijdse wettekst, dieaangepast is aan de actuele manier van werken in desector. Het is overbodig te benadrukken dat het speci-fieke karakter van de sector (eigen loonregeling, striktearbeidsomstandigheden, lange aanwezigheid op zee,verblijf in het buitenland, enz…) de uitwerking van eenapart wetgevend kader rechtvaardigt.

    Het feit dat de arbeidsverhoudingen in de zeevisserijen in de koopvaardij thans door aparte wetten zullenworden geregeld, wordt gerechtvaardigd door de grotesociaal-economische verschillen die tussen beide sec-toren bestaan en die nu meer dan vroeger op de voor-grond zijn getreden. De zeevisserij is sinds 1928 ver-worden tot een kleine sector in vergelijking met dekoopvaardij die de laatste 50 jaar werd gekenmerkt dooreen steeds toenemende internationalisering, gepaardgaande met een belangrijke schaalvergroting (qua om-vang van schepen, vervoerde goederen, enz). De op-brengsten in de zeevisserij zijn afhankelijk van natuur-lijke omgevingsfactoren waarop de mens minder vatheeft: economisch gezien leunt de zeevisserij dan ookdicht aan bij de landbouwsector. De koopvaardij daar-entegen is in wezen een transportsector, meer bepaaldvervoer over zee van goederen of personen, doorgaansover zeer lange afstand. De economische draagwijdtevan deze sector is van een compleet andere orde dandie van de huidige zeevisserijsector: de rendabiliteit isin beide sectoren vandaag totaal onvergelijkbaar gewor-den.

    Dans la réglementation relative à la mobilité, ont éga-lement été apportées des modifications qui sont consé-cutives à la manière de travailler dans le secteur de lamarine marchande. Ainsi, suite à la loi du 3 mai 1999organisant la répartition des compétences suite à l’inté-gration de la police maritime, de la police aéronautiqueet de la police des chemins de fer, la fonction de com-missaire maritime a été supprimée.

    Par ailleurs, l’attention doit être attirée sur la loi du 3mai 2003 portant réglementation du contrat d’engage-ment maritime pour la pêche maritime et améliorant lestatut social du marin pêcheur. Cette loi a sorti du champd’application de la loi du 5 juin 1928 portant réglemen-tation du contrat d’engagement maritime, la réglemen-tation des relations sur le plan du droit du travail dans lapêche maritime et les a introduit dans un texte de loiparticulier qui tient compte des besoins du secteur de lapêche maritime, aujourd’hui.

    Comme c’était déjà le cas avant pour la pêche enmer, il est également nécessaire, pour la marine mar-chande de supprimer l’actuelle législation de 1928 por-tant réglementation du contrat d’engagement maritimeet de la remplacer par un texte de loi contemporain,adapté à la manière de travailler aujourd’hui dans lesecteur. Il est superflu d’insister sur le fait que le carac-tère spécifique du secteur (convention salariale propre,conditions de travail strictes, longue présence en mer,séjour à l’étranger, etc…) justifie l’élaboration d’un ca-dre législatif à part.

    Le fait que les relations de travail dans la pêche ma-ritime et dans la marine marchande seront à présentrégies par des lois distinctes se justifie par les différen-ces socio-économiques importantes au sein de ces deuxsecteurs et qui, sont davantage visibles aujourd’hui quedans le passé. Depuis 1928, la pêche maritime est de-venue un secteur restreint par rapport à la marine mar-chande qui, au cours des dernières 50 années, a étécaractérisée par une internationalisation croissante et,parallèlement à celle-ci, un agrandissement important(concernant la taille des bateaux, les marchandisestransportées, etc.). Les gains de la pêche maritime dé-pendent de facteurs environnementaux naturels sur les-quels l’homme a moins de prise : au plan économiquela pêche maritime se rapproche du secteur agricole. Aucontraire, la marine marchande relève, par nature, dusecteur du transport et, plus particulièrement, du trans-port par mer de biens ou de personnes, la plupart dutemps sur de longues distances. La portée économiquede ce secteur est d’un tout autre ordre que celle du sec-teur de la pêche maritime dans son état actuel, la renta-bilité de ces deux secteurs est aujourd’hui devenue toutà fait incomparable.

  • 133067/001DOC 51

    C H A M B R E 5e S E S S I O N D E L A 5 1e L É G I S L A T U R EK A M E R 5e Z I T T I N G V A N D E 5 1e Z I T T I N G S P E R I O D E 2006 2007

    Gelet op de grote economische verschillen tussenbeide sectoren houdt de toepassing van het gelijkheids-beginsel thans in dat de regeling van de arbeidsover-eenkomst in de zeevisserij en in de koopvaardij volgensaparte wetgeving dient te gebeuren. Dezelfde trend steltmen trouwens ook vast op internationaal vlak (I.A.O.),waar de arbeidsverhoudingen in beide sectoren even-eens volgens aparte instrumenten worden geregeld.

    De voorliggende tekst is het resultaat van de werk-zaamheden van een werkgroep, die speciaal daartoewerd opgericht binnen de schoot van het Paritair Co-mité voor de koopvaardij en waarvan ook vertegenwoor-digers van de diverse betrokken federale overheidsdien-sten deel uitmaakten. De voorgestelde bepalingenkunnen bijgevolg rekenen op de instemming van deganse sector.

    De meest in het oog springende wijziging die thanswordt doorgevoerd, betreft het afschaffen van de pro-cedure van aanmonstering der zeelieden.

    De aanmonstering is de formaliteit die erin bestaatde zeeman op de monsterrol van het schip in te schrij-ven. Vroeger werd deze inschrijving voltrokken door dewaterschout. Thans geschiedt zij in de kantoren van demet de scheepvaartcontrole belaste ambtenaren diedaartoe zijn aangesteld. Gebeurt de aanmonstering inhet buitenland, dan wordt de inschrijving gedaan doorde consul.

    Juridisch komt de aanmonstering neer op de publiek-rechtelijke bekrachtiging door de openbare overheid vaneen arbeidsovereenkomst afgesloten tussen reder enzeevarende. Door deze bekrachtiging verkrijgt de ar-beidsovereenkomst kracht van wet. Het betreft hierm.a.w. een wilsformalisme: de consensus van de par-tijen alleen volstaat niet om rechtskracht te geven aande tussen hen gesloten arbeidsovereenkomst.

    De procedure van aanmonstering werd indertijd voor-zien omdat – in 1928 – de meeste zeevarenden ofwelongeletterd waren, ofwel in het beste geval hun rechtenvervat in juridische teksten niet konden begrijpen. Bijde aanmonstering moest de waterschout in hun plaatsnagaan of alle wettelijke bepalingen werden nageleefd,en of de rechten van de zeelieden voldoende warenbeschermd.

    Tegenwoordig hebben alle zeelieden evenwel devoltijdse leerplicht doorlopen en zijn zij, mede door desyndicale organisaties, op de hoogte van hun rechtenen plichten. Het gevaar op uitbuiting is daardoor zo goedals verdwenen.

    Vu les différences économiques importantes entre cesdeux secteurs, l’application du principe d’égalité impli-que maintenant que la réglementation relative au con-trat de travail dans la pêche maritime et dans la marinemarchande fasse l’objet de lois distinctes. Une tendanceidentique est d’ailleurs constatée au plan international(O.I.T.) où les relations de travail au sein des deux sec-teurs sont également régies par des instruments dis-tincts.

    Le texte proposé est le résultat de travaux d’un groupede travail qui a été spécialement mis en place dans lasphère de la Commission paritaire de la marine mar-chande et dans lequel faisaient également partie desreprésentants des divers services publics fédéraux con-cernés. Les dispositions proposées peuvent, en consé-quence, compter sur l’adhésion de tout le secteur.

    La modification apportée aujourd’hui qui saute le plusaux yeux concerne la suppression de la procédure d’en-rôlement des marins.

    L’enrôlement est une formalité qui consiste à inscrirele marin sur le rôle d’équipage du navire. Autrefois, cetteinscription était accomplie par le commissaire maritime.Désormais, c’est au bureau du fonctionnaire chargé ducontrôle de la navigation qu’elle est réalisée. Si l’enrôle-ment a lieu à l’étranger, l’inscription est réalisée par leconsul.

    Au plan juridique, l’enrôlement équivaut à une homo-logation publique par l’autorité publique d’un contrat d’en-gagement conclu entre un armateur et un marin. Parcette homologation le contrat d’engagement acquiertforce de loi. Autrement dit, il s’agit ici de formaliser lesvolontés : l’accord des parties ne suffit pas à donnerforce de loi au contrat d’engagement conclu par les par-ties.

    A l’époque – en 1928 –, la procédure d’enrôlementétait prévue car la plupart des navigateurs étaient soitillettrés soit, dans le meilleur cas, leurs droits étaientcontenus dans des textes juridiques qu’ils ne pouvaientpas comprendre. Grâce à l’enrôlement, le commissairemaritime devait vérifier à leur place si toutes les dispo-sitions légales étaient respectées et si les droits desmarins de mer étaient suffisamment protégés.

    Aujourd’hui, par contre, tous les marins ont accomplil’obligation scolaire à temps plein et sont, avec la colla-boration des organisations syndicales, au courant deleurs droits et obligations. Le risque d’exploitation estdonc quasi disparu.

  • 14 3067/001DOC 51

    C H A M B R E 5e S E S S I O N D E L A 5 1e L É G I S L A T U R EK A M E R 5e Z I T T I N G V A N D E 5 1e Z I T T I N G S P E R I O D E 2006 2007

    Bovendien werd tengevolge de wet van 3 mei 1999tot regeling van de bevoegdheidsverdeling ingevolge deintegratie van de zeevaartpolitie, de luchtvaartpolitie ende spoorwegpolitie in de federale politie, het ambt vanwaterschout afgeschaft. De afgeslankte dienst die in deplaats is gekomen, kan geen «24 uur op 24 uur, 365dagen per jaar» permanentie meer verzekeren zodatzowel reders als zeelieden moeilijkheden ondervindenom te kunnen aanmonsteren wat, zoals reeds aange-toond werd, thans een louter administratieve formaliteitis.

    Als gevolg van deze ontwikkelingen wordt het aan-monsteren door de sector als een overbodig formalismeervaren, dat geen enkele toegevoegde waarde heeft inde arbeidsverhouding tussen de werkgever – reder ende werknemer – zeeman. De plechtige tussenkomst vande overheid bij het afsluiten van arbeidsovereenkom-sten is overigens een praktijk die op de hedendaagsearbeidsmarkt nergens meer voorkomt. Ook andere Eu-ropese zeevaartnaties hebben vroeger reeds de formeleprocedure van aanmonstering laten vallen, zoals b.v.Groot-Brittannië met de Merchant Shipping Act van 1970.

    Voortaan zal dan ook gewerkt worden met een ge-wone geschreven arbeidsovereenkomst, waarvan wel-iswaar nog een kopie moet worden overgezonden aande met de scheepvaartcontrole belaste ambtenaar diedaartoe is aangesteld van de thuishaven van het schip.

    Dit blijft noodzakelijk omdat de overheid moet kun-nen nagaan of er voldoende bemanningsleden aanboord zijn, met de juiste kwalificaties en gedurende welketijd.

    Een aantal andere verouderde bepalingen werdenevenmin weerhouden in de nieuwe wettekst, zoals b.v.de regels inzake de wijze van berekening der gages, debeslaglegging op het loon van de zeeman, de bepalin-gen inzake contracten gesloten door minderjarigen ofgehuwde vrouwen, de verplichte verzoening bij geschil-len voor de waterschout, enz…

    Anderzijds werden een aantal nieuwe bepalingen inde wet opgenomen. Vroeger was het normaal dat zo-wel de reder als de zeeman Belgen waren en dus onderde Belgische wetgeving vielen. Met de steeds toene-mende globalisering is dit thans niet meer het geval zodatin de wet moet worden bepaald dat ook vreemde re-ders, die zeeschepen onder Belgische vlag uitbaten,onder de toepassing van de wet vallen. Hetzelfde geldtvoor vreemde zeelui die een arbeidsovereenkomst af-sluiten voor scheepsdienst aan boord van een Belgischzeeschip.

    Par ailleurs, consécutivement à la loi du 3 mai 1999organisant la répartition des compétences suite à l’inté-gration de la police maritime, de la police aéronautiqueet de la police des chemins de fer dans la police fédé-rale la fonction de commissaire maritime a été suppri-mée. Le service allégé qui l’a remplacé n’est pas enmesure d’assurer une permanence « 24 heures sur 24et 365 jours par an », de sorte qu’armateurs et marinséprouvent des difficultés en matière d’enrôlement, ce-lui-ci n’étant plus, comme nous l’avons déjà indiqué plushaut, qu’une simple formalité administrative.

    Suite à ces évolutions, l’enrôlement par le secteurest vécu comme un formalisme superflu, qui n’apporteplus de valeur ajoutée dans la relation de travail entrel’employeur – armateur et le travailleur – marin. L’inter-vention formelle de l’autorité à l’occasion de la conclu-sion de contrats d’engagement est par ailleurs une pra-tique qui n’a plus cours sur le marché du travail à l’heureactuelle. La procédure formelle d’enrôlement a d’ailleursdéjà été abandonnée par d’autres nations maritimeseuropéennes telles que, par exemple, la Grande Breta-gne avec le Merchant Shipping Act de 1970.

    Désormais, le travail se fera avec un simple contratd’engagement écrit, dont une copie doit d’ailleurs en-core être envoyée à l’agent chargé du contrôle de lanavigation, désigné à cet effet, du port d’attache du na-vire.

    Cela reste nécessaire afin de permettre à l’autoritéde vérifier s’il y a suffisamment de membres d’équipageà bord, s’ils disposent des qualifications adéquates etpour quelle durée ils ont été occupés.

    Un certain nombre d’autres dispositions obsolètesn’ont pas été conservées dans le nouveau texte de loi,telles que par exemple les règles relatives à la manièrede compter les gages, la confiscation du salaire du marin,les dispositions en matière de contrats conclus par lesmineurs d’âge ou les femmes mariées, l’obligation pourle commissaire maritime de concilier les litiges, etc…

    D’autre part, un certain nombre de nouvelles dispo-sitions ont été insérées dans la loi. A l’époque, il étaithabituel que tant l’armateur que le marin soient belgeset donc qu’ils soient soumis à la législation belge. Al’heure actuelle, avec la globalisation sans cesse crois-sante, ce n’est plus le cas de sorte qu’il convient depréciser dans la loi que même les armateurs étrangersqui exploitent des navires de mer battant pavillon belgetombent dans le champ d’application de la loi. Cela estégalement valable pour les marins étrangers qui con-cluent un contrat d’engagement maritime à bord d’unnavire de mer battant pavillon belge.

  • 153067/001DOC 51

    C H A M B R E 5e S E S S I O N D E L A 5 1e L É G I S L A T U R EK A M E R 5e Z I T T I N G V A N D E 5 1e Z I T T I N G S P E R I O D E 2006 2007

    Tevens worden in de wet een aantal klassieke bepa-lingen overgenomen uit de algemene wetgeving m.b.t.de arbeidsovereenkomsten (wet van 3 juli 1978). Hetgaat hier om bepalingen die de rechtsbescherming vande werknemer beogen, zoals b.v. de beperking van aan-sprakelijkheid van de zeeman bij de uitvoering van dearbeid, de nietigheid van met de wet strijdige bedingendie de verplichtingen van de zeeman verzwaren, hetverbod voor de reder om eenzijdig de voorwaarden vande arbeidsovereenkomst te wijzigen, enz.

    De arbeidsovereenkomst wegens scheepsdienst aanboord van zeeschepen heeft de typische kenmerken vaneen klassieke arbeidsovereenkomst (met name het pres-teren van arbeid tegen loon onder gezag). Specifiek voordeze overeenkomst is echter dat de zeeman zich te-genover de reder of zijn gemachtigde verbindt om aanboord van een zeeschip te varen en er arbeid in dienst-verband te verrichten.

    De arbeidsovereenkomst wegens scheepsdienst aanboord van zeeschepen wordt steeds gesloten voor eenbepaalde tijd, maar kan zonder enige beperking wor-den hernieuwd.

    Deze overeenkomst dient voorafgaand schriftelijk teworden opgesteld en moet een aantal door de wet ver-plichte vermeldingen bevatten. Bij het sluiten van dearbeidsovereenkomst wordt een exemplaar ervan over-handigd aan de zeeman. Een ander exemplaar dientzich aan boord van het zeeschip te bevinden waar dezeeman het op elk ogenblik moet kunnen inkijken. Te-vens moet een derde exemplaar onverwijld worden over-gezonden aan de met de scheepvaartcontrole belasteambtenaar die daartoe is aangesteld van de thuisha-ven van het zeeschip.

    Op het vlak van de loonregeling voorziet de wet ineen aantal specifieke bepalingen, die voortvloeien uitde eigenheid van de maritieme arbeid (strikte arbeids-omstandigheden, lange afwezigheid van huis, verblijf inhet buitenland).

    Verder wordt voorzien in een regeling betreffendedekking en waarborgen bij arbeidsongeschiktheid we-gens ziekte of ongeval.

    Zo wordt een recht ingevoerd op tussenkomst van-wege de reder in de betaling van kosten voor genees-kundige verzorging en verplaatsingskosten en in eenloonwaarborg voor de zeeman in geval van arbeidson-geschiktheid wegens ziekte of ongeval van gemeenrecht, een arbeidsongeval, een ongeval op de weg naarof van het werk of een beroepsziekte.

    La loi reprend également un certain nombre de dis-positions classiques de la réglementation générale re-lative aux contrats de travail (loi du 3 juillet 1978). Il s’agitdes dispositions visant à protéger juridiquement le tra-vailleur telles que par exemple la limitation de la res-ponsabilité du marin lors de l’exécution du travail, lanullité des clauses contraires à la loi qui alourdissentles obligations du marin, l’interdiction pour l’armateurde modifier unilatéralement les conditions du contrat detravail, etc..

    Le contrat de engagement maritime à bord de navi-res de mer a les caractéristiques d’un contrat de travailclassique (notamment en ce qui concerne la prestationd’un travail contre rémunération et sous autorité). Tou-tefois, une particularité de ce contrat consiste en ce quele marin s’engage, vis-à-vis d’un armateur ou de sonpréposé, à naviguer à bord d’un navire de mer et à ef-fectuer un travail dans le cadre d’un contrat de travail.

    Le contrat d’engagement maritime à bord de naviresde mer est toujours conclu pour une durée déterminée,mais peut être renouvelé sans la moindre restriction.

    Ce contrat d’engagement doit au préalable être cons-taté par écrit et doit contenir un certain nombre de men-tions imposées par la loi. Lors de la conclusion du con-trat d’engagement, un exemplaire est remis au marin.Un autre exemplaire doit être tenu à bord du navire demer à un endroit où il peut à tout moment être consultépar le marin. Un troisième exemplaire doit égalementêtre adressé sans délai à l’agent chargé du contrôle dela navigation, désigné à cet effet, du port d’attache dunavire.

    En ce qui concerne la réglementation salariale, la loiprévoit un certain nombre de dispositions spécifiquesqui résultent de la particularité du travail maritime (con-ditions de travail strictes, longues absences du domi-cile, séjour à l’étranger).

    Par ailleurs, des dispositions relatives à la couver-ture et aux garanties allouées en cas d’incapacité detravail pour cause de maladie ou d’accident sont pré-vues.

    C’est ainsi que la loi instaure un droit à une interven-tion à charge de l’armateur dans le paiement des fraisde soins médicaux et des frais de déplacement ainsique dans le paiement d’une rémunération garantie aumarin en cas d’incapacité de travail résultant d’unemaladie ou d’un accident de droit commun, d’un acci-dent du travail, d’un accident sur le chemin du travail oud’une maladie professionnelle.

  • 16 3067/001DOC 51

    C H A M B R E 5e S E S S I O N D E L A 5 1e L É G I S L A T U R EK A M E R 5e Z I T T I N G V A N D E 5 1e Z I T T I N G S P E R I O D E 2006 2007

    De betrokken bepalingen zijn van toepassing vanafhet ogenblik waarop de zeeman de dorpel van zijn ge-wone verblijfplaats verlaat om zich, langs het normaletraject, naar het zeeschip te begeven tot op het ogen-blik waarop de zeeman, via het normale traject, dezedorpel opnieuw overschrijdt. Zij doen geen afbreuk aande rechten die voor de zeelieden kunnen voortspruitenuit de toepassing van andere wetgevingen, zoals wet-gevingen inzake arbeidsongevallen, beroepsziekten,ziekte- en invaliditeitsverzekering, enz.

    Als de zeeman op grond van andere wetgevingenrechten kan laten gelden om het ingevolge zijn arbeids-ongeschiktheid gederfde loon of de voormelde kostenvoor geneeskundige verzorging of verplaatsingskostengeheel of gedeeltelijk vergoed te zien, dan zal hij dierechten eerst moeten uitputten voor hij de reder op grondvan deze wet zal kunnen aanspreken.

    De reder die gewaarborgd loon betaalt of bijdraagt inde kosten voor geneeskundige verzorging ofverplaatsingskosten, treedt van rechtswege in de rech-ten van de zeeman ten aanzien van de instellingen enpersonen die belast zijn met de uitvoering van de bo-vengenoemde wetten.

    Tot slot wordt een afzonderlijk hoofdstuk gewijd aanhet einde van de arbeidsovereenkomst wegensscheepsdienst aan boord van zeeschepen, dat even-eens afgestemd is op de specificiteit van het werk in dekoopvaardijsector.

    De datum van inwerkingtreding van de wet zal doorde Koning worden bepaald. Dit geeft de sector de gele-genheid om zich voor te bereiden op de komst van denieuwe wet. Zo kunnen tevens de voor de uitvoeringvan de wet nodige reglementaire besluiten en collec-tieve arbeidsovereenkomsten worden voorbereid. Op diemanier is het niet nodig om te voorzien in een overgangs-periode tussen de oude en de nieuwe wet. De bepalin-gen van de nieuwe wet zullen bij de inwerkingtredingervan automatisch van toepassing worden op de lopendearbeidsovereenkomsten.

    TITEL VII

    Wijziging van de wet van 5 december 1968betreffende de collectieve arbeidsovereenkomsten en

    de paritaire comités

    De collectieve verhoudingen tussen werkgever envakbonden worden in principe geregeld ofwel door dewet van 19 december 1974 tot regeling van de betrek-kingen tussen de overheid en de vakbonden van haar

    Les dispositions concernées sont applicables dès lemoment où le marin a franchi le seuil de sa résidencehabituelle, en vue de se rendre sur le navire de mer parl’itinéraire normal, jusqu’au moment où, après avoir suivil’itinéraire normal, le marin franchit à nouveau ce seuil.Elles ne portent nullement préjudice aux droits décou-lant, pour les marins, de l’application d’autres législa-tions, telles que les lois sur les accidents du travail, lesmaladies professionnelles, l’assurance maladie-invali-dité, etc…

    S’il peut se prévaloir de droits en vertu d’autres légis-lations pour réclamer une indemnité totale ou partiellepour la perte de rémunération ou pour les frais poursoins médicaux ou les frais de déplacement précités, lemarin devra d’abord épuiser les droits qu’il tient de ceslégislations avant de pouvoir solliciter l’armateur en ap-plication de la présente loi.

    L’armateur qui verse la rémunération garantie ou in-tervient dans les frais pour soins médicaux ou dans lesfrais de déplacement est subrogé de plein droit aux droitsdu marin vis-à-vis des institutions et des personnes char-gées de l’exécution des lois précitées.

    Enfin, un chapitre distinct est consacré à la fin ducontrat d’engagement maritime à bord de navires demer et qui règle la spécificité du travail dans le secteurde la marine marchande.

    La date d’entrée en vigueur de la loi sera déterminéepar le Roi. Cela donne la possibilité au secteur de sepréparer à la nouvelle loi. Cela permet également depréparer les arrêtés réglementaires et les conventionscollectives de travail nécessaires à l’exécution de la loi.Grâce à cette manière de procéder, il n’est pas néces-saire de prévoir une période transitoire entre l’ancienneet la nouvelle loi. Les dispositions de la nouvelle loi se-ront automatiquement applicables, dès son entrée envigueur, automatiquement aux contrats d’engagementen cours d’exécution.

    TITRE VII

    Modification de la loi du 5 décembre 1968 sur lesconventions collectives de travail et les commissions

    paritaires

    Les relations collectives entre l’employeur et les syn-dicats sont en principe réglées, soit par la la loi du 19décembre 1974 organisant les relations entre les auto-rités publiques et les syndicats des agents relevant de

  • 173067/001DOC 51

    C H A M B R E 5e S E S S I O N D E L A 5 1e L É G I S L A T U R EK A M E R 5e Z I T T I N G V A N D E 5 1e Z I T T I N G S P E R I O D E 2006 2007

    personeel, ofwel door wet van 5 december 1968 betref-fende de collectieve arbeidsovereenkomsten en deparitaire comités (de zogenaamde ‘CAO-Wet’).

    Artikel 1 van het koninklijk besluit van 25 mei 1992tot wijziging van het koninklijk besluit van 28 september1984 tot uitvoering van de wet van 19 december 1974tot regeling van de betrekkingen tussen de overheid ende vakbonden van haar personeel, sluit de VlaamseInstelling voor Technologisch Onderzoek (‘VITO’) uit-drukkelijk uit het koninklijk besluit van 28 september 1984uit.

    Bijgevolg zou voor de regelen van het sociaal over-leg binnen VITO de CAO-W moeten worden toegepast.

    Het decreet van 23 januari 1991 bepaalt bovendieninzake het statuut van het personeel het volgende:

    «De personeelsleden van de VITO worden op basisvan arbeidsovereenkomsten tewerkgesteld. De admi-nistratieve en geldelijke regelingen voor de personeels-leden van de VITO worden in een overeenkomst tussende raad van bestuur en de representatieve vakbondenuitgewerkt.»

    Nochtans is ook de CAO-W niet op VITO van toe-passing. VITO is immers een onderneming van open-baar nut onder de vorm van een naamloze vennoot-schap (decreet van 23 januari 1991) en artikel 2, § 3,1°, eerste lid bepaalt immers : deze wet is niet van toe-passing op degenen die in dienst zijn van de Staat, deGemeenschappen, de Gewesten, de Gemeenschaps-commissies, de provincies, de gemeenten, de daaron-der ressorterende openbare instellingen en de instellin-gen van openbaar nut.

    Hierdoor is de sociaalrechtelijke positie van het per-soneel van VITO onduidelijk. Wegens de uitdrukkelijkeuitsluiting uit de wet van 19 december 1974, is het aan-gewezen VITO uitdrukkelijk onder de CAO-W te bren-gen.

    Het personeel van de maatschappijen voor socialehuisvesting erkend overeenkomstig de huisvestings-codes van de Gewesten ondervinden een gelijkaardigprobleem. De wet van 19 december 1974 is niet op henvan toepassing verklaard, maar ze vallen ook niet auto-matisch onder de CAO-W.

    Gelet op de onduidelijke sociaalrechtelijke positie vande werknemers van de door de Gewesten erkendehuisvestings- en vastgoedmaatschappijen, voorname-lijk met het oog op het toekennen van tijdskrediet,

    ces autorités, soit par la loi du 5 décembre 1968 sur lesconventions collectives de travail et les commissionsparitaires (la loi dite sur les CCT).

    L’article 1er de l’arrêté royal du 25 mai 1992 modifiantl’arrêté royal du 28 septembre 1984 portant exécutionde la loi du 19 décembre 1974 organisant les relationsentre les autorités publiques et les syndicats des agentsrelevant de ces autorités exclut explicitement le ’VlaamseInstelling voor Technologisch Onderzoek’ (‘VITO’) de l’ar-rêté royal du 28 septembre 1984.

    Par conséquent, la loi sur les CCT devrait être appli-quée en ce qui concerne les règles régissant la concer-tation sociale au sein du VITO.

    Par ailleurs, le décret du 23 janvier 1991 stipule cequi suit en ce qui concerne le statut du personnel :

    «Les membres du personnel du VITO sont mis autravail sur la base de contrats de travail. Les règlementsadministratifs et financiers pour les membres du per-sonnel du VITO sont mis au point dans une conventionentre le conseil d’administration et les organisationssyndicales représentatives.»

    Cependant, la loi sur les CCT n’est pas davantageapplicable au VITO. Celui-ci est en effet un établisse-ment d’utilité publique ayant la forme d’une société ano-nyme (décret du 23 janvier 1991) et l’article 2, § 3, 1°,alinéa 1er stipule en effet: la présente loi ne s’appliquepas aux personnes occupées par l’État, les Commu-nautés, les Régions, les Commissions communautai-res, les provinces, les communes, les établissementspublics qui en dépendent et les organismes d’intérêtpublic.

    De ce fait, la position de droit social du personnel duVITO est précaire. En raison de l’exclusion explicite dela loi du 19 décembre 1974, il est indiqué d’intégrer for-mellement le VITO dans la loi sur les CCT.

    Le personnel des sociétés de logement social agrééesconformément aux codes du logement des Régions estconfronté à un problème similaire. La loi du 19 décem-bre 1974 ne leur a pas été déclarée applicable, maiselles ne relèvent pas non plus automatiquement de laloi sur les CCT.

    Compte tenu de la position de droit social précairedes travailleurs des sociétés de logement et des socié-tés immobilières agréées par les Régions, notammenten matière d’octroi de crédit-temps, de travail à temps

  • 18 3067/001DOC 51

    C H A M B R E 5e S E S S I O N D E L A 5 1e L É G I S L A T U R EK A M E R 5e Z I T T I N G V A N D E 5 1e Z I T T I N G S P E R I O D E 2006 2007

    deeltijdse arbeid, brugpensioen, en dergelijke, is het ookhier aangewezen om deze categorie onder de CAO-Wte brengen.

    TITEL VIII

    Mededeling aan de werknemersvertegenwoordigersvan de inlichtingen over de voordelen betreffende de

    maatregelen ten gunste van de tewerkstelling

    Deze titel heeft tot doel een verfijning aan te brengenin artikel 220 van de wet van 27 december 2006 hou-dende diverse bepalingen (I).

    De inlichtingen die worden gegeven stemmen immersmeestal overeen met een boekjaar en moeten in de loopvan de maand maart in het bezit zijn van de vertegen-woordigers van de werknemers. De aangifte betreffendehet vierde kwartaal moet bij de Rijksdienst voor socialezekerheid ingediend zijn op 31 januari van het volgendejaar, waarbij deze termijn wordt verlengd met twintigdagen voor de werkgevers aangesloten bij een erkendsociaal secretariaat. De inlichtingen die zij bevat moe-ten nog worden bewerkt, waardoor het materieel onmo-gelijk wordt rekening te houden met de gegevens be-treffende het vierde kwartaal van het voorgaande jaar.Daarom wordt gerefereerd naar het vierde kwartaal vanhet jaar dat daaraan voorafgaat.

    De machtiging verleend aan het Beheerscomité vande Rijksdienst voor sociale zekerheid heeft tot doel delijst van de bestaande maatregelen ten gunste van detewerkstelling voortdurend bij te werken door rekeningte houden met de nieuwigheden ingevoerd in de loopvan het jaar.

    In antwoord op het advies van de Raad van Statemet betrekking tot het niet inwinnen van een advies bijde Nationale Arbeidsraad of de Rijksdienst voor SocialeZekerheid, wordt de hoogdringendheid van dit hoofd-stuk gemotiveerd.

    In het Generatiepact is voorzien dat de sociale ba-lans vereenvoudigd wordt en dat er een nieuw meet-instrument voor vorming wordt opgenomen. De nieuwesociale balans is voorzien vanaf 1 januari 2008. De RSZkan de gegevens inzake tewerkstellingsmaatregelenleveren vanuit Dmfa. Het wetsontwerp voert de nood-zakelijke wetswijzigingen door zodat de nieuwe socialebalans vanaf 2008 in werking kan treden. Een deel vandeze wijzigingen werden reeds opgenomen in de wethoudende diverse bepalingen van 27 december 2006.Op vraag van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid

    partiel, de prépension, etc., il est également indiqué dansce cas-ci de les intégrer dans la loi sur les CCT.

    TITRE VIII

    Communication aux représentants des travailleursdes informations portant sur les avantages relatifs aux

    mesures en faveur de l’emploi

    Le présent titre a pour but d’apporrter un raffinementà l’article 220 de la loi du 27 décembre 2006 portantdes dispositions diverses (I).

    En effet, les informations qui sont communiquéescorrespondent en général à une année comptable etdoivent être en possession des représentants des tra-vailleurs dans le courant du mois de mars. La déclara-tion relative au quatrième trimestre devant être rentréeà l’Office national de sécurité sociale pour le 31 janvierde l’année qui suit et ce délai étant prolongé de vingtjours pour les employeurs qui disposent d’un secréta-riat social agréé et les informations y contenues devantencore être traitées il est matériellement impossible detenir compte des informations relatives au quatrièmetrimestre de l’année qui précède, d’où la référence auquatrième trimestre de l’antépénultième année.

    La délégation donnée au Comité de gestion de l’Of-fice national de sécurité sociale a pour but d’avoir enpermanence une liste à jour des mesures pour l’emploiexistantes, tenant compte des nouveautés intervenuesdans l’année.

    En réponse à l’avis du Conseil d’État relatif au fait dene pas avoir sollicité l’avis du Conseil national du Tra-vail ou de l’Office national sécurité sociale, l’urgence dece chapitre est motivé.

    Le Pacte des Générations prévoit que le bilan socialsoit simplifié et que l’on prenne un nouvel instrument demesure pour la formation. Le nouveau bilan social estprévu à partir du 1er janvier 2008. L’ONSS peut fournirles données en matière de mesures d’emploi à partir dela DMFA. Le projet de loi exécute les modifications deloi nécessaire de sorte que le nouveau bilan social peutentrer en vigueur à partir de 2008. Une partie de cesmodifications a déjà été reprise dans la loi du 27 dé-cembre 2006, portant des dispositions diverses. Á lademande de l’Office national de la Sécurité sociale, la

  • 193067/001DOC 51

    C H A M B R E 5e S E S S I O N D E L A 5 1e L É G I S L A T U R EK A M E R 5e Z I T T I N G V A N D E 5 1e Z I T T I N G S P E R I O D E 2006 2007

    wordt de wet van 27 december 2006 gewijzigd zodat detaken waaraan de RSZ nog dit jaar uitvoering moet ge-ven, duidelijk afgelijnd zijn. De RSZ moet immers eenprogramma maken dat de transmissie verzekert van deinlichtingen over de voordelen betreffende de maatre-gelen ten gunste van de tewerkstelling, aan de werkge-vers. Deze kadermaatregelen zijn immers noodzakelijkom de financiële middelen, vereist voor de ontwikkelingvan het informaticaprogramma, te evalueren en om deontwikkeling van het programma te realiseren.

    Gelet op het belang om zonder uitstel maatregelente treffen die de uitvoering verzekeren van de bepalin-gen van het generatiepact, in het bijzonder het aanne-men van de kadermaatregelen vereist voor de uitvoe-ring van artikel 28 van de wet van 23 december 2005betreffende het generatiepact;

    Gelet op het belang om zonder uitstel de werkgeverste informeren over de te treffen maatregelen om de in-lichting van de werknemersvertegenwoordigers te ver-zekeren, binnen de termijnen voorzien in het hoofdstukbetreffende de mededeling aan de werknemers van deinlichtingen over de voordelen betreffende de maatre-gelen ten gunste van de tewerkstelling;

    Gelet op het belang de RSZ in de mogelijkheid testellen zijn taak in de vereenvoudiging van de socialebalans te realiseren op basis van een wettelijke grond;wordt de hoogdringendheid ingeroepen voor deze titel.

    TITEL IX

    Wijziging van de wet van 4 augustus 1996betreffende het welzijn van de werknemers bij de

    uitvoering van hun werk

    Deze titel beoogt een aantal wijzigingen door te voe-ren in de regelgeving inzake het welzijn van de werkne-mers bij de uitvoering van hun werk, met name rond hetwerken op eenzelfde arbeidsplaats en het werken metondernemingen van buitenaf, meestal ook genoemd‘werken met derden’.

    De wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijnvan de werknemers bij de uitvoering van hun werk be-vat een regeling waarbij de verschillende aspecten vande tewerkstelling op eenzelfde arbeidsplaats aan bodkomen. Hoofdstuk III stelt in dit verband een algemeenprincipe vast. Hoofdstuk IV betreft specifiek het werkenmet derden. Hoofdstuk V betreft louter de tijdelijke ofmobiele bouwplaatsen.

    loi du 20 décembre 2006 est modifiée de sorte que lestâches auxquelles l’ONSS doit encore donner exécu-tion cette année, soient clairement délimitées. L’ONSSdoit en effet établir un programme qui assure la trans-mission aux employeurs des informations portant surles avantages relatifs aux mesures en faveur de l’em-ploi. Ces mesures-cadres sont en effet nécessaires pourévaluer les moyens financiers nécessaires au dévelop-pement du programme informatique et pour réaliser ledéveloppement du programme.

    Etant donné l’importance de prendre sans délai desmesures qui assurent l’exécution des dispositions duPacte des Générations, particulièrement l’adoption demesures-cadres nécessaires à l’exécution de l’article 28de la loi du 23 décembre 2005, relative au Pacte desGénérations;

    Étant donné l’importance d’informer sans délai lesemployeurs sur les mesures à prendre pour assurer lesinformations des représentants des travailleurs, dansles délais prévus dans le chapitre relatif à la communi-cation aux représentants des travailleurs des informa-tions portant sur les avantages relatifs aux mesures enfaveur de l’emploi;

    Étant donné l’importance de rendre l’ONSS à mêmede réaliser sa tâche dans la simplification du bilan so-cial sur la base d’un fondement légal; L’on invoque l’ur-gence pour ce titre.

    TITEL IX

    Modification de la loi du 4 aout 1996 relative au bien-etre des travailleurs lors de l’exécution de leur travail

    Le présent titre vise à introduire un certain nombrede modifications dans la réglementation relative au bien-être des travailleurs lors de l’exécution de leur travail,précisément au sujet du travail sur un même lieu detravail et du travail avec des entreprises extérieures, laplupart du temps aussi appelé « travail avec des tiers ».

    La loi du 4 août 1996 relative au bien-être des tra-vailleurs lors de l’exécution de leur travail comprend uneréglementation abordant les différents aspects de l’oc-cupation sur un même lieu de travail. Le chapitre III éta-blit à ce sujet un principe général. Le chapitre IV con-cerne spécifiquement le travail avec des tiers. Le chapitreV concerne uniquement les chantiers temporaires oumobiles.

  • 20 3067/001DOC 51

    C H A M B R E 5e S E S S I O N D E L A 5 1e L É G I S L A T U R EK A M E R 5e Z I T T I N G V A N D E 5 1e Z I T T I N G S P E R I O D E 2006 2007

    Het gebeurt steeds vaker dat verschillende onderne-mingen gelijktijdig aanwezig zijn op de arbeidsplaats.Ook in die situatie moet het welzijn van de er aanwe-zige werknemers zo optimaal mogelijk gewaarborgdworden. Een middel daartoe is om de verplichtingen enverantwoordelijkheden van elk der betrokken partijenduidelijk vast te leggen.

    De huidige reglementering vereist dat de Koning denodige uitvoeringsbesluiten neemt om een en anderbetreffende de informatie-, samenwerkings- encoördinatieverplichting nader te bepalen en te regelen.Dit blijkt evenwel moeilijker dan aanvankelijk gedacht.Zo heeft de praktijk uitgewezen dat de te nemen pre-cieze randvoorwaarden (de Koning bepaalt, rekeninghoudend met de risicograad en de omvang van de on-derneming, op welke wijze de informatie wordt verstrekt)het nemen van de nodige uitvoeringsbesluiten bemoei-lijkt.

    Een wijziging van de wet van 4 augustus 1996 be-treffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoe-ring van hun werk dringt zich bijgevolg op. De klassiekeopdeling van het werken met derden, nl. werken metderden-werkgevers (de artikelen 8 en 9) en werken metderden-zelfstandigen (de artikelen 10 en 12) wordt ver-laten. Een nieuwe indeling van artikelen wordt voorzien,waarbij de ‘aannemer’ de verzamelterm wordt voor deonderneming van buitenaf die in de inrichting van eenwerkgever werkzaamheden uitvoert conform een over-eenkomst met deze werkgever. Het is hier van geenbelang of die aannemer werkgever dan wel zelfstan-dige is. Bovendien wordt ook rekening gehouden metde realiteit van het komen werken van onderaannemersin de inrichting van de werkgever. Het is belangrijk datook voor de relatie aannemer/onderaannemer een re-geling wordt uitgewerkt opdat de welzijnsverplichtingenworden nagekomen door elkeen die werkzaamhedenuitvoert in de inrichting.

    BESPREKING VAN DE ARTIKELEN

    TITEL I

    Algemene bepaling

    Artikel 1

    Dit artikel bepaalt dat dit wetsontwerp een aangele-genheid regelt bedoeld in artikel 78.

    Il arrive de plus en plus fréquemment que différentesentreprises soient présentes en même temps sur le lieude travail. Dans cette situation aussi, le bien-être destravailleurs présents doit être garanti de la façon la plusoptimale possible. Un des moyens à cet effet est d’éta-blir clairement les obligations et responsabilités de cha-cune des parties concernées.

    L’actuelle réglementation exige que le Roi prenne lesarrêtés d’exécution nécessaires pour préciser et régle-menter l’une ou l’autre obligation d’information, de col-laboration et de coordination. Cela semble néanmoinsplus difficile qu’on ne le pensait au début. La pratique aainsi démontré que les conditions annexes à prendre(le Roi détermine, en tenant compte du degré de risqueet de la taille de l’entreprise, de quelle manière l’infor-mation est diffusée) compliquent la prise des arrêtésd’exécution nécessaires.

    Une modification de la loi du 4 août 1996 relative aubien-être des travailleurs lors de l’exécution de leur tra-vail s’impose par conséquent. La subdivision classiquedu travail avec des tiers, à savoir le travail avec de tiers-employeurs (les articles 8 et 9) et le travail avec de tiers-indépendants (les articles 10 et 12) est abandonnée.Une nouvelle répartition des articles est prévue, où «entrepreneur » est le terme générique pour l’entrepriseextérieure qui effectue des travaux dans l’établissementd’un employeur conformément au contrat avec cet em-ployeur. Il n’est pas important ici de savoir si cet entre-preneur est employeur ou indépendant. De plus, on tientégalement compte de la réalité du travail avec des sous-traitants dans l’établissement d’un employeur. Il estimportant qu’une réglementation soit également élabo-rée pour la relation entrepreneur/sous-traitant afin queles obligations de bien-être soient respectées par cha-cun qui effectue des travaux dans l’établissement.

    COMMENTAIRE DES ARTICLES

    TITRE Ier

    Disposition générale

    Article 1er

    Cet article prévoit que le présent projet de loi règleune matière visée à l’article 78 de la Constitution.

  • 213067/001DOC 51

    C H A M B R E 5e S E S S I O N D E L A 5 1e L É G I S L A T U R EK A M E R 5e Z I T T I N G V A N D E 5 1e Z I T T I N G S P E R I O D E 2006 2007

    TITEL II

    Wijziging van de wet van 5 maart 2002 tot omzettingvan de richtlijn 96/71/eg van het europees parlement

    en de raad van 16 december 1996 betreffende deterbeschikkingstelling van werknemers met het oog ophet verrichten van diensten en tot invoering van eenvereenvoudigd stelsel betreffende het bijhouden van

    sociale documenten door ondernemingen die inBelgië werknemers ter beschikking stellen

    Art. 2

    Dit artikel voorziet de mogelijkheid voor de ter be-schikking gestelde werknemers om een rechtsvorderingin te stellen voor de bevoegde Belgische rechtbank ten-einde de rechten voorzien in hoofdstuk II van de wetvan 5 maart 2002 te doen gelden.

    Deze vordering is zelfs mogelijk wanneer de werkne-mer, op het moment dat hij de vordering instelt, niet meerter beschikking wordt gesteld in België.

    Art. 3

    Dit artikel voorziet de mogelijkheid voor de represen-tatieve werknemersorganisaties, alsook de representa-tieve werkgeversorganisaties om op te treden voor deBelgische rechtbanken teneinde de belangen van deter beschikking gestelde werknemers te verdedigenwanneer hun werkgever de kern van de beschermendemaatregelen voorzien in Hoofdstuk II van de wet van 5maart 2002 overtreedt.

    In zijn advies vroeg de Raad van State zich af of dezevordering kan leiden tot een uitvoerbare titel voor deindividuele werknemer, dan wel of het hier gaat om eenlouter declaratoir vonnis. Mocht het de bedoeling zijnde werknemer, ook als hijzelf geen partij was in de zaak,een uitvoerbare titel te verlenen dan vroeg de Raad vanState dit uitdrukkelijk te bepalen en te regelen.

    Het vonnis of het arrest dat het geding afsluit heefteen declaratoire waarde. Op basis van dit vonnis of ar-rest kunnen de inspectiediensten de regularisatie doorde werkgever eisen of tegen hem een proces-verbaalopstellen.

    Ingevolge een andere opmerking in het advies vande Raad van State werd in de tekst van art. 8ter, eerstelid, verduidelijkt dat het hier gaat om rechtsvorderingenvoor Belgische rechtbanken.

    TITRE II

    Modification de la loi du 5 mars 2002 transposant ladirective 96/71/ce du parlement europeen et du

    conseil du 16 decembre 1996 concernant le detache-ment de travailleurs effectue dans le cadre d’une

    prestation de services et instaurant un regime simpli-fie pour la tenue de documents sociaux par les entre-

    prises qui detachent des travailleurs en Belgique

    Art. 2

    Cet article prévoit la possibilité pour les travailleursdétachés de saisir la juridiction belge compétente pourfaire valoir les droits qu’ils tirent du chapitre II de la loidu 5 mars 2002.

    Cet action est possible même si le travailleur n’estplus détaché en Belgique au moment où il intente l’ac-tion.

    Art. 3

    Cet article prévoit la possibilité pour les organisationsreprésentatives des travailleurs ainsi que pour les orga-nisations représentatives des employeurs d’agir devantles juridictions belges en vue de défendre les intérêtsdes travailleurs détachés en cas de violation par leuremployeur du noyau dur de règles protectrices viséesau Chapitre II de la loi du 5 mars 2002 .

    Dans son avis, le Conseil d’État se demandait si cetteprocédure pouvait conférer un titre exécutoire au tra-vailleur à titre individuel ou s’il s’agissait en l’occurrenced’un jugement déclaratoire. Si le but était de conférerun titre exécutoire au travailleur, même s’il n’est paspartie au litige, le Conseil d’État demandait alors de lementionner expressément et de le réglementer.

    Le jugement ou l’arrêt qui clôture l’instance a unevaleur déclarative. Sur base de ce jugement ou arrêt,les services d’inspection peuvent exiger la régularisa-tion par l’employeur ou dresser procès-verbal contrecelui-ci.

    Suite à une autre remarque dans l’avis du Conseild’État, il a été précisé dans le texte de l’article 8ter, ali-néa premier, qu’il s’agit ici de procédures devant lestribunaux belges.

  • 22 3067/001DOC 51

    C H A M B R E 5e S E S S I O N D E L A 5 1e L É G I S L A T U R EK A M E R 5e Z I T T I N G V A N D E 5 1e Z I T T I N G S P E R I O D E 2006 2007

    Het optreden van de organisaties laat het recht vande werknemers onverkort om zelf op te treden, zich bijeen vordering aan te sluiten of in het geding tussen tekomen.

    Het recht van de organisaties is niet afhankelijk vande toestemming van de betrokken werknemer. Het isevenwel afhankelijk van de machtiging van een inter-professionele organisatie zoals bedoeld in artikel 3, 1van de wet van 5 december 1968 betreffende de collec-tieve arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités.Op grond van het advies van de Raad van State werd inde tekst van art. 8ter, vierde lid, verduidelijkt dat het gaatom de interprofessionele organisatie waarbij de betrok-