3. TEMA · 2018-11-05 · 3. TEMA İnsanlar, Yerler ve Çevreler • Yönümü Bulabiliyorum • Kroki Çiziyorum • Doğal ve Beşerî Unsurlar • Hava Durumu ve İklim • Coğrafi

3. TEMAİnsanlar, Yerler ve Çevreler

• Yönümü Bulabiliyorum

• Kroki Çiziyorum

• Doğal ve Beşerî Unsurlar

• Hava Durumu ve İklim

• Coğrafi Özellikler

• Doğal Afetler

14. Sınıf Sosyal Bilgiler

6 Bilfen Yayıncılık

İnsanlar, Yerler ve Çevreler

Etkinlik

Bulunduğunuz yerden 200 m __________ ilerleyiniz. Sonra __________ dönüp 200 m daha gidi-niz. Karşınıza bir av köşkü çıkacaktır. Av köşkünden 300 m tekrar __________ ilerleyiniz. Ardından __________ dönüp 250 m daha gidiniz. Sonra __________ doğru dönüp 200 m daha ilerleyiniz. Sol tarafta orman korucusunun evini göreceksiniz. Orman korucusunun evinden __________ doğru ilerleyip 300 m yürüyünüz. __________ dönüp 150 m daha yürüyünüz. __________ yönünde 50 m ilerlediğinizde evinize ulaşmış olursunuz.

Akın ve babası, çıktıkları orman yürüyüşünde yönlerini kaybetmişlerdir. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri doldurarak Akın ve babasının evlerine ulaşmasını sağlayalım.

200 m

50 m

50 m

200 m

300 m

250 m

200 m

300 m150 m

50 m

20m

5m

20m

B

D

KG

doğuyadoğuya

doğuya

Doğuya

kuzeyegüneye

Kuzey

güneye


Yönümü Bulabiliyorum

Etkinlik

1. Güneş’in doğuş yönüne göre, boş bırakılan yerlere yönleri yazalım.

2. Aşağıda verilen cümlelerin başına doğru ise “D”, yanlış ise “Y” harfi yazalım.

1. ( ) Pusula, Çinliler tarafından icat edilmiştir.

2. ( ) Kutup Yıldızı, daima kuzeyi gösterir.

3. ( ) Ağaçların yosunlu kısımları güneyi gösterir.

4. ( ) Dört tane ara yön bulunur.

5. ( ) Kaptanlar ve pilotlar, pusula sayesinde yönlerini kolayca bulabilirler.

6. ( ) Bir yerin başka bir yere göre konumuna yön denir.

7. ( ) Sol kolumuzu doğuya uzatırsak önümüz kuzey olur.

8. ( ) Pusulanın renkli ucu daima kuzeyi gösterir.

............................................

............................................

............................................

............................................

............................................

............................................

............................................

............................................Doğu

Kuzey

Kuzeybatı

Batı

Güneybatı

Güney

Güneydoğu

D

D

Y

D

D

D

Y

D

Kuzeydoğu


Kroki Çiziyorum

Etkinlik

E: Evler K: Kasap M: Market O: Okul H: Hastane B: Büfe A: Alışveriş merkezi C: Cami S: Spor salonu T: Tiyatro P: Oyun Parkı

EEE EST

E E E E E

E

EE

E E

E

EE

E E

ECEE

E

E E E E E

EEE

E E E

EEE E

M

M

O

P

PA

T

K

B

M

Kuzey

Özge, okuldan sonra arkadaşlarıyla dolaşarak tiyatroya gitmek istemektedir. Aşağıda verilen yön tarifine göre, kareleri boyayarak Özge ve arkadaşlarını tiyatroya götürelim.

1. İki kare güneye ilerleyiniz.

2. Beş kare batıya ilerleyiniz.

3. Üç kare güneye ilerleyiniz.

4. Üç kare doğuya ilerleyiniz.

5. Üç kare güneye ilerleyiniz.

6. Dört kare batıya ilerleyiniz.

7. İki kare güneye ilerleyiniz.

S



Etkinlik

E: Evler K: Kasap M: Market O: Okul B: Büfe C: Cami P: Park

Arda ve Ege, alışveriş yapmak için Yıldız AVM’de buluşacaklar. Arda’nın ve Ege’nin bulunduk-ları konuma göre takip etmeleri gereken yönleri yazalım.

Arda Ege

YıldızAVM

E

E

E

E

E

E

E E E E E

E E

EE

E E

EE

E EEE

E E

EE

E E

EEEEE

E

E E E E

E E B

B

B

C M M

MM

M

M

P

P

O

K

Vatan Caddesi

Dam

la C

adde

si Fidan Sokak

Çetin Sokak

Aziz BulvarıÇiçek Sokak

Köroğlu Sokak

Kuzey

Arda

Ege

Doğuya dönerek Aziz Bulvarı’ndan geçmeli. Ardından güneye doğru dönerek Köroğlu Sokakdan yürümeli. Son olarak batı yönündeki Çetin Sokak’tan geçmelidir.

Batıya dönerek Vatan Cadde’sine doğru yürümeli. Ardından Kuzey yönünde Köroğlu Sokağı’na yürümeli. Çetin Sokağı geldiğinde batıya sapmalıdır.



Etkinlik

Çevremize baktığımızda beşerî unsurların, doğal unsurlardan daha fazla olduğunu görürüz. Bunun nedenleri:

● Dünya nüfusunun artması,● Tüketim ve ihtiyaçların artması,● Sanayi ve teknolojik ürünlerin artması,● Ormanların kesilip yerine binaların yapılması.

Doğal çevremizi daha dikkatli kullanmamız, doğal kaynaklarımızı bilinçsizce tüketmememiz gerekir.

Doğal ve beşerî unsurların tamamına coğrafi özellikler denir.

Aşağıdaki görselde bulunan doğal ve beşerî unsurları yazalım.

Doğal Unsur

Beşerî Unsur

Yaşadığımız çevreye karşı sorumluluklarımız vardır. Çevremizi temiz tutmak, gelecek nesil-lere yaşanabilir bir dünya bırakmak sorumluluklarımızdandır.

EvlerCamiÇeşmeAtatürk büstü

DağlarAğaçlarOtlar


Doğal ve Beşeri Unsurlar

Etkinlik

E

E

E

E

Ğ

E

E

D

D

D

N İ Z G Z

AS V Y U

U

RK

K

S A

A

Ş L

L

B O N J K

K

P B

E D A

A

A

G E TYE F L K

İ L M A Z VRKAEP J

L A S A D V ANMR

M

M

S OA

A

T RKO A T

T

TT

ON

N

N

Ö

Ö

P

Z

R

R

A

Ü

Ü

Y

BI

I

KP

P

1. Verilen bulmacada yer alan on iki coğrafi özelliği bulalım. Doğal unsurları yeşile, beşerî unsur-ları kırmızıya boyayalım.

2. Numaralanmış cümlelerin başına doğru ise (D), yanlış ise (Y) harfi yazalım.

1. ( ) Barajlar, köprüler, evler, kaleler beşerî unsurlardır.2. ( ) Dağ, tepe, yol, köprü, çayır, ova gibi unsurların hepsi coğrafi özelliklerdir.3. ( ) İnsanlar tarafından oluşturulan unsurlara doğal unsurlar denir.4. ( ) Doğal çevreyi korumak için önlemler almalıyız.5. ( ) Nüfusun ve ihtiyaçların artması doğal unsurların artmasına neden olur.

Uzunca yürüdüm yollarındaDeresinden, köprüsünden geçtim.Dağlarından akan pınarlarındanBuz gibi akan sularını içtim.

Türkiye zümrütten yeşilGöllerinden, ırmaklarından geçtim.Dağlar, ovalar, ormanlar yemyeşilTürkiye’mi yıldızlara bakarak seçtim.

Mustafa Cemil DİRİER

3. Bu şiirde bulunan coğrafi özelliklerin altını çizelim.

DDYDY

E

E

E

D

D

N İ Z G

AV RK

L

N

L

İ E J

D A

A RK

T N

Ö P Ü

Ü

B


Hava Durumu ve İklim

Etkinlik

Yukarıdaki grafiği yorumlayarak, günlere göre hangi hava olaylarının gözlemleneceğini ve hava şartlarına uygun hangi önlemleri almamız gerektiğini tablodaki uygun yerlere yazalım.

Günler Hava olaylarıPazartesi

SalıÇarşambaPerşembe

CumaCumartesi

Pazar

Günler Hava şartlarına uygun önlemlerPazartesi

SalıÇarşambaPerşembe

CumaCumartesi

Pazar

Günler

Hava olayı

Paza

rtes

i

Perş

embe

Paza

r

Cum

arte

si

Cum

a

Çarş

ambaSa

lı

S

karlı Eldiven, bot, atkı, şemsiye alınmalı.

karlı Eldiven, bot, atkı, şemsiye alınmalı.

güneşli Güneş gözlüğü, güneş koruyucu, su alınmalı.

yağışlı Şemşiye, su geçirmeyen bot alınmalı.

karla karışık yağışlı Şemşiye, atkı, bere, eldiven alınmalı.

güneşli Güneş gözlüğü, güneş koruyucusu, su alınmalı.sisli El feneri, koyu renk giysiler alınmalı.



Etkinlik

2. Sembollerle belirtilen hava olaylarına ilişkin giyilmesi gereken kıyafetleri ya da kullanılması gereken araçları yazalım.

(Hava olayı)

(İller)

Erzu

rum

İstan

bul

Anka

ra

Kony

a

Kars

Anta

lya

Mer

sin

Balık

esir

İzm

ir

Trab

zon

1. Tabloda bazı illere ait günlük hava olayları verilmiştir. Tablodaki bilgilere uygun sütun grafi-ğini çizelim.

İller Hava olayıİstanbul Parçalı bulutluAnkara Bulutlu

Erzurum Kar yağışlıKars Kar yağışlı

Trabzon Sağanak yağmurluKonya Bulutlu

Antalya Güneşliİzmir Güneşli

Balıkesir Parçalı bulutluMersin Sisli

S

R

Açık renk giysiler giyilmeli. Güneş koruyucusu sürülmeli, gözlük ve şapka takılmalı. Mendil ve su bulundurulmalı. Hava olabilen rahat ayakkabılar giyilmeli.

Atkı, bere, eldiven takılmalı. Kalın ve koyu renk giysiler giyilmeli. Ayağı sıcak tutan botlar giyilmeli. Şemsiye alınmalı. Arabalar kara uygun lastik ve zincir kullanmalı.

Şemsiye alınmalı. Su geçirmeyecek botlar ve montlar seçilmeli. Sel baskınlarının olmaması için ev ve diğer yapılar akarsu, dere yataklarına yapılmamalı.

Vücudu saran ve koruyan giysiler seçimeli. Evlerin çatı ve pencere sis-temleri kontrol edilmeli. Hasarlı noktalar tamir edilmeli.


Hava Durumu ve İklim

EtkinlikBirkan, öğretmeninin verdiği hava durumu tablosu ve sıcaklık grafiği

çizme ödevini yapmak için bir hafta boyunca gözlem ve sıcaklık ölçümü yap-mıştır.

Pazartesi günü havayı parçalı bulutlu 10 derece, salı günü bulutlu 7 derece, çarşamba günü güneşli 14 derece, perşembe günü bulutlu 9 derece, cuma günü yağmurlu 6 derece, cumartesi günü parçalı bulutlu 8 derece ve pazar günü güneşli 12 derece olarak ölçmüştür.

1. Birkan’ın gözlem sonuçlarına dayanarak hava durumu tablosunu uygun sembollerle tamam-layalım.

2. Birkan’ın ölçtüğü değerlere göre haftalık sıcaklık grafiğini çizelim.

Pazatesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar

Sıcaklık

Günler10

Paza

rtes

i

Salı

Çarş

amba

Perş

embe

Cum

a

Cum

arte

si

Paza

r

23456789

101112131415



Etkinlik

1. Aşağıda verilen cümlelerin başına doğru ise (D), yanlış ise (Y) harfi yazalım.

1. ( ) Deprem en yıkıcı etkiye sahip afettir.

2. ( ) Heyelanı önlemek için dere kenarlarına ev yapılmamalıdır.

3. ( ) Deprem sırasında balkon ve pencerelerden uzak durulmalıdır.

4. ( ) Toprağın, yağmur sularının etkisiyle kayıp sürüklenmesine heyelan denir.

5. ( ) Depremin şiddetini ölçen alete sismograf denir.

6. ( ) Çığı önlemek amacıyla yamaçlara yerleşim yapılmamalıdır.

7. ( ) Jeoloji, yer hareketlerini ve tabakalarını inceleyen bilim dalıdır.

8. ( ) Erozyonu önlemek amacıyla doğal bitki örtüsü korunmalı ve ağaç dikilmelidir.

2. Görselleri inceleyerek deprem sırasında yapılması doğru olan davranışlara “D”, yanlış olan davranışlara “Y” harfi yazalım.

Y

D

Y

D

D

D

D

D

D

Y

Y

Y

D

Y

D

D

Y

Y

Y

Y


Doğal Afetler

Etkinlik

1. Pencere ve balkonlardan uzak durulmalıdır.2. Elektrik, su ve gaz vanaları kapatılmalıdır.3. Düşebilecek ev eşyaları duvara monte edilmelidir.4. Çök - kapan - tutun pozisyonu alınmalıdır.5. Sarsıntı geçene kadar beklenmelidir.6. Merdiven ve asansör kullanılmamalıdır.7. Deprem çantası hazırlanmalıdır.8. Binalardan uzak ve açık bir alanda beklenmelidir.9. Telefonlar meşgul edilmemeli, sadece acil durumlar için kullanılmalı-

dır.10. Kibrit, çakmak gibi malzemeler kullanılmamalıdır.

Deprem Öncesinde

Deprem Sırasında

Deprem Sonrasında

Süpürürüm, taşırım toprağı,Çıkarırım verimsiz alanı.Ağaçların olmadığı yerlerdeÇok görülür benim varlığım.

İçiririm toprağa suyu doyasıya,Kaydırırım dağdan aşağıya.Ağaç, ev ne varsa önüme katarAlırım aşağıya.

Yağar yağmur, erir karlar,Yüzer evler, arabalar.Akarsuların önündeki barajlar,Göğüsler beni, karşılar.

Sallarım binaları,Yıkarım çürük yapıları.Benden korunmak için,Sağlam yapın duvarları.

Dağlardaki karları,İndiririm aşağı.Ancak durdurur beni,Ağaçların kolları.

1. Görseldeki doğal afetlerle o afeti anlatan dörtlükleri eşleştirelim.

1

2

3

4

5

2. Numaralandırılmış cümleleri; deprem öncesi, deprem sırası ve deprem sonrası yapılacaklar şeklinde gruplandıralım.

2

5

1

3

4

3 - 7

1 - 4 - 5 - 6

2 - 9 - 8 - 10

Documents

3. TEMA · 2018-11-05 · 3. TEMA İnsanlar, Yerler ve Çevreler • Yönümü Bulabiliyorum • Kroki Çiziyorum • Doğal ve Beşerî Unsurlar • Hava Durumu ve İklim • Coğrafi