1SAFET Y LIFE

งานเชอมรวมถงงานตดโลหะดวยความรอนสง (พลาสมา) ถอเปนงานอนตรายทสดงานหนงของวชาชพในโลกปจจบน เนองจากเปนงานทาโดยมนษยทตองเผชญหนากบความเสยงขนรนแรงพรอมกนอยางนอยทสด 4 ประการโดยม “อคคภยและการระเบด” เปนภยคกคามนาพรนพรงอนดบแรกในดานความรายแรง แตความไมปลอดภยทงหลายในงานเชอมสามารถควบคมไดดวยมาตรการปองกนขณะทางานซงหากปราศจากสงน หรอมการละเลยการปฏบตเมอเกดอบตเหตหรอสงไมคาดฝนระหวางทางานเชอมหรอตด ผลมกจะลงเอยดวยการบาดเจบสาหสหรอเสยชวตของผปฏบตงานนน

อนตรายหลก 4 ประการของงานเชอมหรอการตดดวยพลาสมาเรยงลาดบตามความถทเกดขนจากมากไปหานอย ไดแก ไฟฟาชอตแกสและฟม อคคภยและการระเบด บาดเจบจากอปกรณปองกนไมเหมาะสม โดยมาตรฐานและขอบงคบความปลอดภยในการทางานทงของสหรฐอเมรกา (OSHA) ยโรปและทวโลก ไดกาหนดขนตอนและวธปฏบตงานเชอมและตดเพอควบคมหรอลดความเสยงจะเกดอนตรายซงผทาการเชอมหรอตดตองทาตามอยางเครงครดเรมจากการอานและทาความเขาใจวธการทางานและการใชอปกรณอยางถกวธ จากนนทบทวนขนตอนเพอความชานาญ เมอลงมอปฏบต หาม

มองขามหรอละเลยความปลอดภยโดยเดดขาดประการสาคญ จะตองตระหนกถงอนตรายอยตลอด เวลาแมจะเปนเรองเลกๆ นอยๆ กตามทเนองจากอาจนาไปสภยอนตรายรายแรงไดโดยไมทนตงตวหรอเตรยมการปองกนไมทน

อนตรายจากไฟฟาชอต (Electric Shock)ไฟฟาชอตเปนอนตรายรายแรงและเกดขน

บอยทสดในการเชอม มตงแตการชาหรอกระตกเลกนอยไปจนถงการชอตรนแรงถงขนบาดเจบสาหสหรอเสยชวต เปนความเสยงภยทเกดขนแบบฉบพลนทนทจากสาเหตทคาดไมถงหรอมองขามไป โดยทาอนตรายแกชางเชอมทงทางตรงและทางออม ทางตรงคอกระแสไฟฟาทรวหรอลดวงจรทาใหผปฏบตบาดเจบหรอเสยชวตขณะทางออม ไฟฟาชอตทาใหชางเชอมหกลมหรอตกจากทสงไดรบบาดเจบสาหสจากการถกกระแทกอยางรนแรง

ไฟฟาชอตจะเกดขนเมอผปฏบตงานสมผสวตถทเปนโลหะสองชนทมแรงดนไฟฟาวงผานระหวางกน นนหมายถง ตวผปฏบตงานแทรกเขาไปอยตรงกลางระหวางสองขวไฟฟาหรอกลายเปนสวนหนงของวงจรไฟฟา ตวอยาง มอขางหนงของชางเชอมแตะสายไฟเปลอย ขณะทอกขางแตะอกสาย กระแสไฟฟาจะวงจากสายหนงไปยงอกสายผานตวชางเชอม ชวเสยววนาททกระแสไฟฟาวงผานรางกายของผทาการเชอม

นเองทเราเรยกวา “ไฟฟาชอต” ยงแรงดนไฟฟา(โวลต) กระแสไฟฟา (แอมแปร) จะมากตามไปดวย และใครกตามถกชอตดวยไฟฟาแรงดนสงถาไมบาดเจบสาหสกอาจถงขนเสยชวต

ในกรณเปนการเชอมดวยไฟฟา (ArcWelding) ไฟฟาชอตสวนใหญจะเกดในลกษณะโดยออม (Secondary Voltage Shock) มการชอตทสายไฟฟา หวเชอม หรออปกรณประกอบอนของเครองเชอม แลวตวคนเชอมไดรบแรงดนไฟฟาเกดจากการชอตนนอยในอตรา 20-100โวลต แตใหระลกไวตลอดเวลาวา แรงดนไฟฟาแมเพยง 50 โวลต กสามารถทาใหคนบาดเจบสาหสหรอเสยชวตได ขนอยกบเงอนไขหรอปจจยทมอยในขณะนน ทงน ไฟฟากระแสสลบ(AC) มแนวโนมทาใหผเขอมหวใจหยดเตนไดมากกวาไฟฟากระแสตรง (DC) ดงนน ผถกไฟฟาชอตขณะทาการเชอมจงมกมอาการหวใจลมเหลว เปนอมพาตเคลอนไหวไมไดชวขณะหากไมไดรบการชวยเหลอทนทวงทจะมความเสยงสงมากตอการเสยชวต

เตอนตวเองเสมอวา หามแตะหรอสมผสขวไฟฟาหรอสวนทเปนโลหะของขวไฟฟาดวยมอเปลาหรอแมผวของรางกายคลมดวยเสอผาธรรมดา พยายามทาตวเองใหเปนฉนวนทงจากอปกรณทางานและพนดน เพอปองกนการถกไฟฟาชอตโดยออม ใหสวมถงมอแหงมสภาพด

Fume & Gas Extraction

www.sa f e ty l i fe tha i l and . com

2SAFET Y LIFE

หามสมผสขวไฟฟาหรอสวนเปนโลหะของขวไฟฟาดวยมอ ผวหนง รวมทงเสอผาเปยกชน ทสาคญอยาทาใหตวเองมสถานะเปนตวนาไฟฟาระหวางอปกรณทางานกบพนดน ขณะทาการเชอมตองสวมรองเทานรภยทตานทานกระแสไฟฟา หรอยนบนพนฉนวน กรณสวมรองเทาทางานทวไป

กอนทางานเชอมทกครง ผเชอมจะตองตรวจสอบสภาพหอหมขวไฟฟา ทจบหวเชอมและสายเชอมวามสภาพดอยหรอไม เพราะหากเกดชารดหรอเสยหาย อาจทาใหเกดไฟฟาชอตหรอเกดความรอนสงสมผสกบผวหนงของผเชอมหรอวตถไวไฟ โดยปกตทวไป เมอมแรงดนไฟฟาไหลผานสายเชอมหรอหวเชอมโลหะอยภายใตเครองหอหมทเปนพลาสตกหรอไฟเบอรจะเกดความรอนแมยงไมเปดหวเชอมหรอทาการเชอมกตาม ดงนนใหแนใจวาตเชอม สายเชอม และหวเชอมไดรบการบารงรกษาเปนประจาและมสภาพใชงานไดปลอดภย โดยเฉพาะสวนทเปนฉนวนหอหมโลหะจะตองไมฉกขาดหรอเปอยยยจนโลหะขางในโผลพนออกมา และแมวาฉนวนหอหมมสภาพสมบรณ หากไมจาเปนจรงๆ ไมควรใชมอเปลาหรอผวหนงสวนใดๆ ทปราศจากเครองปองกนเหมาะสมสมผสขวไฟฟาของตเชอมเนองจากมแรงดนไฟฟาสงมาก

สงนากลวทสดคอ “ไฟฟาชอตโดยตรง”(Primary Voltage Shock) สวนใหญทาใหเสยชวตเกดขนเมอผเชอมไปสมผสสวนทมกระแสไฟฟาไหลในหวเชอมหรอตเชอมแตกราวหรอชารดทาใหกระแสไฟฟาวงผานตวผเชอมลงดนหรอตวนาอน ลกษณะดงกลาวนผเชอมจะถกชอตดวยแรงดนไฟฟาในระดบ 230-480 โวลต

ในกรณไมไดทาการเชอมแตเปดตเชอมทงไว แรงดนไฟฟาทไหลในวงจรอปกรณเชอมอยในระดบ 20-100 โวลต แตหากเปนสวนลก

เขาไปในตวอปกรณเชอมหรอตเชอมจะมแรงดนไฟฟา 120-575 โวลต หรอสงกวาน ซงผเชอมมความเสยงสงจะถกชอตหากสมผสชนสวนภายในของอปกรณเชอม ดงนน หากจะตรวจสอบหรอซอมแซมชนสวนภายในเครองเชอม ตองทาโดยชางผชานาญหรอไดรบการรบรอง สงสาคญคอตองปดเครอง ถอดปลก หรอตดระบบจายไฟแกอปกรณเชอมอยางสมบรณกอนซอมทกครง

แกสและฟม (Gases and Fumes)ไมใชเรองแปลกแตประการใด เมอไดรบ

แจงเตอนวา เมอผเชอมหายใจเอาแกสและฟม(ควนโลหะ) เกดจากการเชอมเขาไปในปรมาณมากกจะสงผลรายตอสขภาพของตวผเชอมเอง

“ฟม” (Fume) ประกอบไปดวยสวนผสมของออกไซดของโลหะหลายชนดทเกดจากการเผาไหมของเนอโลหะ และสารเคลอบโลหะททาการเชอม รวมถงลวดเชอมซงเปนตวประสานเมอเกดความรอนสง ฟมหรอควนโลหะทเปนผลผลตจากการเผาไหมเปนอนตรายตอสขภาพของผเชอมทงแบบเฉยบพลนและเรอรง การจะ

วเคราะหไดวาฟมจากการเชอมประกอบดวยออกไซดของโลหะชนดใดบางและเปนอนตรายมากเทาใดตองตรวจสอบไปถงโลหะทเกยวของทงหมดในการปฏบตเชอมครงนน ซงบางกรณมไมนอยกวาสบชนด

ในขณะทแกสเกดจากการเผาไหมขณะมการเชอม สวนใหญเปนแกสคารบอนออกไซดและแกสคารบอนมอนนอกไซด รวมไปถงแกสเกดจากปฏกรยาระหวางความรอนกบเชอเพลง(โลหะ) ซงถกปลอยออกมาเวลาเดยวกบฟมจนแยกความแตกตางไมออก ดงนนจงเรยกรวมๆกนวา “แกสและฟม” วธปองกนทางวศวกรรมไดแก ระบายอากาศโดยใชพดลมหรอเครองดดอากาศดงแกสและฟมออกจากพนททางานเพอใหบรรยากาศรอบตวผเชอมมสวนผสมแกสพษและไอโลหะตากวาคากาหนดตามมาตรฐานใชอางอง หากเปนมาตรฐานสมาคมนกสขศาสตรอตสาหกรรมแหงรฐบาลสหรฐอเมรกา (ACGIH)คอ คาจากดสงสด (TVL) แตถาเปนขอบงคบสถาบนความปลอดภยในการทางานแหงชาตสหรฐอเมรกา (OSHA) จะเรยกวา คาจากดในการสมผสทยอมรบได (PEL)

การระบายอากาศ ไมวาจะเปนแบบทวไป (General) หรอแบบเฉพาะจด (Local)มเปาหมายเพอใหปรมาณแกสและฟมจากการเชอมในพนททางานตากวาคา TVL หรอ PELสาหรบสวนผสมของแตละชนด และถงแมวาบรรยากาศรอบตวผเชอมจะมคาสารพษและออกไซดโลหะในระดบถอวาปลอดภยแลวกตามผเชอมยงคงตองสวมใสอปกรณปองกนระบบหายใจชวยอกทางหนงในการลดความเสยงจะไดรบสารเคมอนตรายใหเหลอนอยทสด

สขอนามยของผปฏบตงานเปนเรองตองเฝาระวงและรบแกไขทนทเมอมปญหาเกดขน

Fume Extractor

High Welding

Eye-TechTM II Reactive Welding Helmets

3SAFET Y LIFE

หากพบวาอากาศในพนททางานเรมไมสะอาดหรอเรมหายใจไมสะดวก ใหแจงหวหนางานหรอฝายอาชวอนามยเขาไปตรวจสอบระบบระบายอากาศวายงทางานเปนปกตดอยหรอเสอมประสทธภาพลงไป อปกรณปองกนระบบหายใจยงมคณภาพครบถวนหรอไม ใหระมดระวงอนตรายใหมๆ ทมาพรอมกบพนผวโลหะทจะทาการเชอม เชน สเคลอบ สชบ ฯลฯ ใหพจารณาทาความสะอาดกอนจะลงมอเชอม

ทงน หากพบตวเองมอาการผดปกตทางระบบหายใจหรอสขภาพดานอน ใหรบไปพบแพทยโดยดวนเพอตรวจสขภาพและรกษาโรคจากการทางานในระยะเรมตนซงจะไดผลดกวาปลอยใหอาการลกลามหรอหนกเกนจะเยยวยา

อคคภยและการระเบด (Fire and Ex-plosion)

การเชอมอารคไฟฟา (Arc Welding)ทาใหเกดอณหภมสงถงขดสดซงมแนวโนมสงมากจะเกดอคคภยและการระเบด หากกฎความปลอดภยในการทางานถกละเมด ขณะทาการเชอมอารคไฟฟา อณหภมทเกดขนอาจจะสงถง1,000 องศาฟาเรนไฮต (537 องศาเซลเซยส)ทงน อนตรายทแทจรงไมไดมาจากตวอารค (จด

สมผสของลวดเชอมบนผววสดทตองการเชอมซงเกดแสงสวางจาทสด) แตเปนชนความรอนหนาแนนและเขมขนบรเวณใกลๆ กบตวอารครวมไปถงรงสความรอน การปะทของสะเกดไฟ(สปารก) ประกายไฟ และเศษเถาโลหะเกดจากการอารคทพงออกมา สงตางๆ เหลานสามารถทาอนตรายแกผทอยในรศม 35 ฟต (10.5เมตร) จากตวอารคไดหากไมมสงใดมาขวางกนหรอปองกนไว

เพอเปนการปองกนอคคภย กอนทาการเชอมอารค ใหสารวจบรเวณทจะปฏบตงานกอนวามวตถไวไฟหรอวตถตดไฟงายบางหรอไม ถามใหเอาออกไปหรอขจดใหหมดจากพนท โดยวตถดงกลาวเรยกรวมๆ วา “เชอเพลง” มทงทเปนของ แขง เชน ไม กระดาษ พลาสตก ของเหลวอาท นามนเชอเพลง นามนหลอลน สทาบานแกส ไดแก อะเซทลน มเธน โพรเพน (แอลพจ)ไฮโดรเจน เปนตน

นอกจากน ผปฏบตงานเชอมตองรทตงอปกรณเตอนอคคภยและเครองดบเพลง โดยจะตองตรวจสอบเปนประจาวายงอยในสภาพใชงานไดดอยหรอไม หากไมมเครองดบเพลงแบบยกหว ตองมนใจวาสามารถเขาถงสายสบ

ดบเพลง ถงทราย หรออปกรณอนๆ ทสามารถยบยงการลกไหมไดสะดวกและรวดเรว รวมถงตองรเสนทางหนไฟและเสนทางออกไปสพนทปลอดภยดวย

กรณทาการเชอมทระยะ 35 ฟต หางจากวตถไวไฟ ตองม “ผเฝาระวงไฟ” (Fire Watcher)1 คน ตรวจการณอยรอบๆ เพอควบคมอนตรายทจะเกดจากความรอน ประกายไฟ หรอสะเกดไฟ โดยจะตองอยในพนทนนตอไปอกอยางนอย30 นาท หลงเสรจงานเชอม ใหแนใจวาจะไมมการลกไหมเกดขน ทงน กอนทาการเชอมตองคลมวตถไวไฟดวยวสดตานทานความรอนและเปลวไฟ เชน แผนเหลกหรอผาหมกนไฟ หากเคลอนยายออกไปอยในระยะปลอดภยไมได

เมอปฏบตงานเชอมบนทสง ตองแนใจวาขางลางไมมวตถไวไฟ และเฝาระวงไมใหคนงานทอยใตพนททาการเชอมไดรบผลกระทบจากความรอน ประกายไฟ สะเกดไฟ หรอเศษโลหะรอนทกระเดนลงไป พงระลกไวเสมอ แมแตฝนละเอยดของสารบางชนดเมอสมผสกบสะเกดไฟกอาจทาใหเกดการระเบดได และเมอเกดไฟไหมหรอรระเบดอยาตกใจและตนตระหนก ใหรบแจงหนวยดบเพลงของโรงงานหรอหนวยงานภายนอก หากสามารถทาได ใหปฏบตการดบเพลงขนตนทนท

บาดเจบเนองจาก PEE ไมเหมาะสมหรอปองกนไดไมเพยงพอ

PPE หรออปกรณปองกนสวนบคคลชวยทาใหผทางานเชอมหรองานตดดวยพลาสมารอดพนจากการบาดเจบ เชน ถกไฟไหม ซงเกดขนบอยทสด และตาพราจากแสงจา PEE ทเหมาะสมและมคณภาพสามารถปองกนอนตรายไดอยางมประสทธภาพ และผสวมใสเคลอนไหวไดอยางสะดวกและคลองตว

PEE พนฐานทใชในงานเชอม ไดแก ชดชางเชอมตดเยบดวยผาใยสงเคราะหกนไฟเสอหนงหรอผาฝายเคลอบสารตานทานเปลวไฟตองหลกเลยงการสวมเสอผาททาจากเสนใยโพลเอสเตอรและเสนใยเรยอง (Rayon) เพราะจะหลอมละลายเมอสมผสความรอนสง ทงนในการเชอมวสดทอยเหนอศรษะซงมสะเกดไฟกระเดนลงมายงตวผเชอม จงจาเปนจะตองสวมเสอผาทสามารถปองกนไฟไดดเยยม รวมไปถงอปกรณปองกนสวนบคคลอนๆ เชน หมวกแขงฮด กระบงหนา ฯลฯ

ขณะทาการเชอม ใหหลกเลยงการมวน

แขนเสอหรอปลายขากางเกงขนมา เนองจากอาจมสะเกดไฟกระเดนเขาไปในรอยพบเสอผาซงเปนไปไดจะเกดความรอนสะสมแลวลกไหมขนได ปลายขากางเกง ใหคลมทบรองเทาบทไวไมตองสอดเขาไปขางใน ตองสวมหมวกแขงและสวมใสแวนตานรภยทขอบปองกนดานขางหรอทครอบตาเพอไมใหเศษโลหะพงเขาตา รองเทาบทหนงสง 6-8 นว เปนทางเลอกดทสด รองเทาชนดปองกนหลงเทา (Metatarsal) หรอใชการดครอบหลงเทาปองกนวตถแขงหรอสะเกดไฟตกใส เราคงไมมความสขนกหากมสะเกดไฟหรอเศษโลหะรอนๆ เขาไปอยในเสอผาหรอรองเทา

ทขาดไมไดในงานเชอมอกอยางหนงคอถงมอ ใหเนนทความตานทานเปลวไฟ แขงแรงทนทาน นาหนกพอด และมสภาพเปนฉนวนปองกนกระแสไฟฟาซงจะตองอยในสภาพแหงอยตลอดเวลา ถงมอหนงเปนทางเลอกทดและไววางใจไดในความปลอดภย

หากตองการใหปองกนไดสมบรณแบบมสองทางเลอกคอ สวมหนากากชนดออกแบบพเศษใชเฉพาะงานเชอม เปนสวนผสมระหวางหมวกแขงกบกระบงหนาหรอหนากากครอบทงศรษะ และสวมหนากากครอบเฉพาะดานหนาโดยหนากากทงสองชนดคลมลงมาถงคางและตนคอ กระบงหนาหรอหนากากทบแสงตดในตวทาดวยวสดทนไฟและตานทานกระแสไฟฟาไดกระบงหนามฟลมปองกนแสงจาจากการเชอมมเฉด (Shade) หรอระดบความเขมเหมาะสมกบลกษณะของการเชอม กรณไมใชกระบงหนาใหสวมแวนตานรภยหรอทครอบตามความทบแสงของเลนสทใชตรงกบสภาพหรอลกษณะงานไมแนะนาใหใชกระบงหนาแบบโลทพนสมยไปแลว เนองจากตองจบดวยมอขางหนงขณะทาการเชอมซงลดประสทธภาพของงานและเสยงจะเกดอนตรายขนมาได

นอกจากน ยงตองสวมอปกรณปองกนเสยงดง เชน ปลกอดห ทครอบห ดวยเหตทเปนงานเกยวกบโลหะซงหลกเลยงไมไดจะตองเกดเสยงดงอยตลอดเวลา ทงการตด เคาะ ทบ หรอตกแตงผววสด อกทงยงเปนการปองกนไมใหฝนผง หรอเศษเถาโลหะเขาไปในชองรหอกดวย

การพจารณาความปลอดภยอนๆผปฏบตงานเชอมจะตองตระหนกถงความ

ปลอดภยดานอนๆ นอกเหนอจากทกลาวมาขณะทาการเชอมหรอตดวสด อาท เมอทางานในพนทอบอากาศหรอบนทสง ตองมมาตรการ

พเศษเพมเตม และไมวากรณใดๆ เมอเชอมหรอตด ผปฏบตงานจะตองใหความสนใจเรองความปลอดภยอยตลอดเวลา เฝาระวงและใชความรอบคอบในการทางาน รวมทงชวยดแลสวสดภาพของเพอนรวมงานและบคคลทอยบรเวณใกลเคยงดวย

สามญสานกจะชวยเตอนสตใหรอดพนจากอนตราย อาท เมอเออมมอไปเปดตเชอมหรอจบหวหวเชอม ตองแนใจวาสวนของรางกายทปราศจากเครองปองกนไมไปสมผสโลหะมขอบแหลมคมหรอมกระแสไฟฟาเดนอย เมอทาการเชอมหรอตดวสด ใหเกบกวาดเศษโลหะหรอชนสวนไมใชแลว เพอปองกนการบาดหรอแทงทะลรองเทา

ทงน ตองไมสวมอปกรณปองกนสวนบคคล (PPE) ซงชารดหรอใชการไมได ทสาคญตองหมนศกษาหาความรเกยวกบวธลดความเสยงจากการเกดอบตเหตและโรคจากการทางานพรอมกบปฏบตตามแนวทางความปลอดภยในการทางานเปนประจาจนกระทงเกดเปนความเคยชนและพฒนาเปน “ลกษณะนสยทด”(Good Behavior) ไปในทสด

Reference1. NFPA Standard 51B : Standard for

Fire Prevention in Use of Cutting and Weld-ing Processes.

2. Occupational Safety and HealthAdministration (OSHA) 29 CFR 1910.252Welding, Cutting, and Brazing; GeneralRequirements.

3. Be Prepared: Five Potential WeldingSafety Hazards to Avoid by John Petkovsek,April 01, 2014; http://ohsonline.com/Articles/2014/04/01/Be-Prepared.aspx

Well-dressed & Personson Safety for Welder