18

เรมตนท โรงเรยนศลปศกษา

กอนการเปดสอนคณะโบราณคดอยางเปนทางการ มหาวทยาลยศลปากรไดเปดสอนแผนกเตรยมโบราณคดขนในโรงเรยนศลปศกษาเมอ พ.ศ. 2496 แรงผลกดนหนงมาจากในขณะนนกรมศลปากรขาดบคลากรทมความรความสามารถทางโบราณคด การขดแตงบรณะโบราณสถาน รวมถงการจดแสดงในพพธภณฑสถาน เนองจากบคคลากรสวนใหญทเขามารบราชการในกรมศลปากรไมมความรดานโบราณคดมากอน หลวงรณสทธพชย อธการบด มหาวทยาลยศลปากร รวมถงมานต วลลโภดม ต�าแหนงหวหนากองโบราณคด ในเวลานน จงไดรวมกนพจารณาเรองการเปดแผนกโบราณคดในโรงเรยนศลปศกษาขน

การเรยนการสอนของแผนกเตรยมโบราณคดในระยะแรกไดใชห องปฏบตงานศลปะของมหาวทยาลยศลปากร ดานหลงกรมศลปากร และกองหตถศลป กรมศลปากรเปนสถานทศกษา เพราะตองใชขาราชการในกองหตถศลปเปนอาจารยสอน ถดมาในป พ.ศ. 2497 จงไดยายมาเรยนทอาคารกระทรวงคมนาคมเดม ในพนทของวงหนา (บรเวณโรงละครแหงชาตปจจบน)

อาจารยทสอนในแผนกเตรยมโบราณคดสวนหนงใชอาจารยจากขาราชการของกรมศลปากร เชน ศาสตราจารย หมอมเจาสภทรดศ ดศกล, จรา จนทรานนทนยวนจ (อาจารยจรา จงกล), แสง มณวฑรย รวมถงศาสตราจารยชน อยด เปนตน

ตงคณะโบราณคด สพนทมหาวทยาลยศลปากร

โดยมจดมงหมายหลกใหเปนคณะวชาทผลตขาราชการดานโบราณคดของกรมศลปากร หลกสตรและการเรยนการสอนในระยะแรกนนจงเนนหนกไปในดานการผลตนกวชาการสาขาโบราณคดเปนส�าคญ

โดยในระยะแรกสดเปนหลกสตรอนปรญญา ตอมาจงขยายการศกษาถงระดบปรญญาตร และในป พ.ศ. 2503 คณะโบราณคดไดยายจากโรงเรยนศลปศกษาเดมมาท�าการเรยนการสอนในมหาวทยาลยศลปากร ตรงพนททเคยเปนบรเวณของวงกลาง และวงตะวนออก โดยใชอาคารรวมกบคณะจตรกรรมและประตมากรรม และคณะสถาปตยกรรมไทย (ปจจบนเปนอาคารของคณะจตรกรรม ประตมากรรม และภาพพมพ)

ถงต�าหนกพรรณราย วงทาพระ

พ.ศ. 2507 มหาวทยาลยศลปากร ขยายพนทการเรยนการสอนเพมเตมจากบรเวณวงกลางและวงตะวนออก เขามาใชพนทบรเวณ “วงทาพระ” เปนสถานศกษา คณะโบราณคดจงไดยายมาท�าการเรยนการสอนทอาคาร 2 หลง ของวงทาพระ คอต�าหนกพรรณราย และต�าหนกใหญ

อาจารยผสอนในชวงแรกของคณะโบราณคด มฐานเปนลกจางของมหาวทยาลย หรอเปนขาราชการในกรมศลปากร เชน ชน อยด ผสอน วชาโบราณคดสมยกอนประวตศาสตร บงเอญ มาประณต, ปรชา กาญจนาคม, พเยาว อศวเดชา, ศรศกด วลลโภดม, พนธทพย ณ สงขลา, สทธลกษณ ไชยสต และมนตร อมะวชน เปนตน คณาจารณเหลานเปนผบกเบกยคเรมตนของคณะโบราณคด บางทานไดไปศกษาตอในสาขาเฉพาะทางและกลบมาเปนอาจารย รวมถงเปนผวางรากฐานแนวทางพฒนาไปเปนสาขาภาควชาตางๆ

2498 •H คณะโบราณคดไดกอตงขนอยางเปนทางการ เปนคณะวชาท 3 ของมหาวทยาลยศลปากร โดยม ศาสตราจารย หลวงบรบาลบรภณฑ เปนคณบดคนแรก หลกสตรอนปรญญา 3 ป แบงเปน 4 หมวดวชา คอ 1. หมวดโบราณคดและ ประวตศาสตร 2. หมวดศลปกรรม 3. หมวดภาษาตะวนตก 4. หมวดภาษาไทยและภาษาตะวนออก สถานทเรยนของคณะโบราณคดยงอย ท โรงเรยนศลปศกษา คอทอาคารกระทรวงคมนาคมเดม รวมถงในบางสวนของพพธภณฑสถานแหงชาต พระนคร เมอแรกตงคณะขนนน ยงไมมอาจารยประจ�า อาจารยทสอนสวนใหญ เปนขาราชการจากกรมศลปากร และอาจารยพเศษจากมหาวทยาลยอนๆ

นกเรยนศลปศกษารนท 4 ป พ.ศ. 2499 ถายขางตกเรยนทอาคารกระทรวงคมนาคมเดมทมา : ชมนมศษยเกาศลปศกษา ชางศลป 28 : เลอกตงนายกสมาคมและกรรมการบรหารแสดงมทตาจต อาจารยสวสด ตนตสข ในวาระเกษยณอายราชการ. กรงเทพฯ : อมรนทรการพมพ, 2528.

19

2498-

2508

ตกเรยนโรงเรยนศลปศกษา อาคารกระทรวงคมนาคมเดม พ.ศ. 2497ทมา : สมาคมศษยเกา ศลปศกษา-ชางศลป : ทระลก 40 ป ศลปศกษา-ชางศลป. กรงเทพฯ : สมาคมศษยเกา ศลปศกษา-ชางศลป, 2536.

ตกเรยนหลงสดทายกอนถกรอเพอสรางโรงละครแหงชาตเมอราว พ.ศ. 2502ทมา : ชมนมศษยเกาศลปศกษา ชางศลป 28 : เลอกตงนายกสมาคมและกรรมการบรหารแสดงมทตาจต อาจารยสวสด ตนตสข ในวาระเกษยณอายราชการ. กรงเทพฯ : อมรนทรการพมพ, 2528.

สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ครงทรงพระเยาวทมา : สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร กบมหาวทยาลยศลปากร. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศลปากร, 2558.

ศาสตราจารย หลวงบรบาลบรพนธ คณบดคนแรกของคณะโบราณคดทมา : หนงสอตอนรบนกศกษาคณะโบราณคด . กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศลปากร, 2507.

10จากโรงเรยนศลปศกษาแผนกเตรยมโบราณคด สคณะโบราณคดทต�าหนกพรรณราย

อาคารกระทรวงคมนาคมเดม ตงอยบรเวณใกลกบพพธภณฑสถานแหงชาต หนาอนสาวรยทหารอาสา (เชงสะพานสมเดจพระปนเกลาในปจจบน) ใชเปนทท�าการเรยนการสอนของคณะโบราณคดนบแตสมยเปนแผนกวชา จนถงในระยะแรกตงคณะทมา : http://www.oknation.net/blog/surasakc/2010/04/28/entry-1

20

2498 •I สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ประสตเมอวนท 2 เมษายน พ.ศ. 2498 เปนพระราชธดาองคท 2 ในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และสมเดจพระนางเจาพระบรมราชนนาถ

•H คณะโบราณคดไดบรรจวชากอนประวตศาสตรและโบราณคดภาคปฏบตไวในหลกสตรเปนครงแรก โดยมผสอนทานแรกคอ ศาสตราจารยชน อยด

•H ศาสตราจารยชน อยด ไดรบเลอกใหเปนภาคของสมาคมโบราณชววทยา ประเทศอนเดย

•I จดตงคณะสถาปตยกรรมไทย (ปจจบนคอคณะสถาปตยกรรมศาสตร) ขนเปนคณะวชาท 2 ของมหาวทยาลยศลปากร

2499 •I จดตงคณะมณฑนศลปขนเปนคณะวชาท 4 ของมหาวทยาลยศลปากร

•L นคม มสกะคามะ หนงในศษยเกาดเดน ผมบทบาทเปนทรจกในแวดวงโบราณคด ตดสนใจทจะเขาเรยนแผนกเตรยมโบราณคด โดยมจดเรมตนจากการเหนราชรถททางราชการเตรยมจดงานถวายพระเพลงพระบรมศพสมเดจพระพนวสสาฯททองสนามหลวง ตอมาจงไดเขาเรยนในคณะโบราณคดป 2501 เปนรนท 4 ของคณะ

•I พระราชพธถวายพระเพลงพระบรมศพสมเดจพระศรสวรนทราบรมราชเทว พระพนวสสาอยยกาเจา ททองสนามหลวง 22 เมษายน พ.ศ. 2499

นกศกษาคณะโบราณคด ปท 1 พ.ศ. 2498 สมศกด รตนกล, พลศกด มงคลเสถยร, สนนท บรณะเขต, ยพเยาว อาวธกรรมปรชา, รตนศร รตนธาดากล, บงเอญ อทยศลป, ประยงค มายะการ, ธรรมนญ อตถากร (และ มานต จตภกด ไมไดอยในภาพ)ทมา : พธไหวครและตอนรบนองใหม มหาวทยาลยศลปากร. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศลปากร, 2497.

บรเวณทตงโรงเรยนศลปศกษาและสวนขยายของอาคารเรยนทมา : “แผนผงแสดงทตงอาคารและบรเวณของกรมศลปากร”

เอกสารกระทรวงศกษาธการ, ผจ.ศธ. 0701/630, ส�านกหอจดหมายเหตแหงชาต

21

ศาสตราจารยชน อยดผบกเบกการเรยนการสอนวชากอนประวตศาสตรทมา : ชน อยด บดาแหงวชากอนประวตศาสตรไทย. กรงเทพฯ : โรงพมพพฆเณศ, 2529.

การขดคนทางโบราณคดกอนประวตศาสตรของนกศกษาโบราณคดรน 8 ทบานนาด จ. ขอนแกน มกราคม 2508ทมา : Wannee Vardhanabhuti

(ภาพขวา)เตรยมปท 1 คณะโบราณคด พ.ศ. 2498 (แถวบน) จนหอม ถาวรรณรง, ศลปทรง นละคปต, มะเมด ชยบาว (แถวกลาง) จนทวา ฉายะรถ, สนท เยนเปนสข, สมนก พวงสมบต, สทธลกษณ ไชยสต (แถวหนา) ประทป รศมโรจน, จรย แสงหรญ, อรทย อนทราภยทมา : พธไหวครและตอนรบนองใหม มหาวทยาลยศลปากร. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศลปากร, 2497

(ภาพซาย)นกศกษาคณะโบราณคด ราวรนท 2 พ.ศ. 2499 ซายมอคอ อาจารยพเยาว นาคเวก (นามสกลเดม อศวเดชา)ทมา : พรพน พสณพงศ

ศาสตราจารยชน อยด บดาแหงวชากอนประวตศาสตรไทย ขณะลงมอ ขดคนทางวชาการโบราณคดดวยตนเอง ณ ถ�าพระ ไทรโยค จ. กาญจนบรทมา : ชน อยด บดาแหงวชากอนประวตศาสตรไทย. กรงเทพฯ : โรงพมพพฆเณศ, 2529.

นกวชาการยคแรกๆ ทมบทบาทส�าคญตอวงการประวตศาสตรโบราณคด (จากซาย) อาจารยชน อยด อาจารยมานตย วลลโภดม (ทานตรงกลางไมทราบชอ) อาจารยตร อมาตยกล และอาจารยขจร สขพานชทมา : ศรศกร วลลโภดม. รอยตอทางโบราณคดจากความทรงจ�า. กรงเทพฯ : เมองโบราณ, 2530.

22

2500 •H โรงเรยนศลปศกษาไดยบแผนกโบราณคดลง แลวรวมแผนกจตรกรรม ประตมากรรม และแผนกชางสบหมเขาดวยกน เปน “แผนกเตรยมศลป” แลวเปลยนชอเปน “โรงเรยนศลปศกษาเตรยมมหาวทยาลยศลปากร” ทตอมาไดกลายเปน “โรงเรยนชางศลป” สงกดกรมศลปากร ยายไป อยวงหนาเมอป 2504 และยกฐานะขนเปน “วทยาลยชางศลป” ในป 2518

•I 16 กนยายน 2500 จอมพลสฤษด ธนะรชต กอรฐประหารยดอ�านาจ จอมพล ป. พบลสงคราม และคณะรฐประหารไดแตงตง นายพจน สารสน ขนเปนนายกรฐมนตรรกษาการ ตอมาหลงจดใหมการเลอกตง จอมพลถนอม กตตขจร จงไดรบเลอกเปนนายกรฐมนตร แตในป 2501 ถดมา จอมพลสฤษด กไดกอรฐประหารยดอ�านาจ จอมพลถนอม กตตขจร นายกรฐมนตร (ซงพรอมใจลาออก) อกครง

2502 •I รฐบาลกมพชา ยนฟองตอศาลโลก หรอ ศาลยตธรรมระหวางประเทศ (International Court of Justice) ณ กรงเฮก ประเทศเนเธอรแลนด เรยกรองกรรมสทธเหนอเขาพระวหาร ในเขต อ. กนทรลกษ จ. ศรสะเกษ ของไทย วาประเทศไทยละเมดอธปไตยเหนอเขาพระวหารซงเปนของกมพชา ตงแตป 2497 เปนตนมา และขอเรยกรองใหคนอธปไตยเหนอเขาพระวหาร แกกมพชา

2503 •H คณะโบราณคดย ายจากตกกระทรวงคมนาคมเกา มาท�าการเรยนการสอนในมหาวทยาลยศลปากร บรเวณทเคยเปนวงกลางและวงตะวนออก โดยใชอาคารรวมกบคณะจตรกรรมและประตมากรรม และคณะสถาปตยกรรมไทย ปจจบนเปนอาคารของคณะจตรกรรม ประตมากรรม และภาพพมพ

•H พ.ศ. 2503 - 2505 คณะส�ารวจเรองราว กอนประวตศาสตรไทย - เดนมารค ไดเชญ ศ. นายแพทยสด แสงวเชยร และ ศ. ชน อยด ใหไปรวมการขดคนทบานเกา จ. กาญจนบร โดยชวงการขดคนระยะท 2 (2504 – 2505) นกเรยนโบราณคดไดรวมฝกอบรมเรยนรเทคนคการขดคนโบราณคดภาคปฏบตของสาขากอนประวตศาสตรอยางเปนระบบครงแรก

แผนผงมหาวทยาลยศลปากร หลงการปรบปรงในป พ.ศ. 2501 แสดงใหเหนคณะโบราณคดเรยนอาคารเดยวกบคณะสถาปตยกรรมไทยทมา : ระ อนพนทง และอภรด เกษมศข,บรรณาธการ. รงสรยาแหงสถาปตยกรรมสมยใหมในวงทาพระ. กรงเทพฯ : อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง, 2549.

พระราชวงบวรสถานมงคลหรอวงหนา สถานทตงของโรงเรยนชางศลปhttps://www.gotoknow.org/posts/303334

สมยทคณะโบราณฯ ยงใชพนทเรยนรวมกบคณะสถาปตยและจตรกรรมฯ บรเวณวงกลางและวงตะวนออก ทกคณะตองใชประตทางเขา-ออกดานกรมศลปากร ซงเปนประตเดยวของมหาวทยาลย กอนจะยายไปใชประตวงทาพระในเวลาตอมาทมา : พรพน พสณพงศ

23

หลมขดคนทบานเกา ต. จระเขเผอก อ. เมอง จ. กาญจนบร โดยคณะส�ารวจไทย-เดนมารกรวมกบกรมศลปากร พ.ศ. 2503-2505ทมา : Archaeological Excavation in Thailand. Copenhagen: Munksgaard, 1967-1969.

คนงานและนกศกษาคณะโบราณคด ขณะปฏบตงานในหลมขดคนทบานเกา จ. กาญจนบร พ.ศ. 2504-2505ทมา : ชน อยด บดาแหงวชากอนประวตศาสตรไทย. กรงเทพฯ : โรงพมพพฆเณศ. พมพในงานพระราชทานเพลงศพ ศาสตราจารยชน อยด 16 ต.ค. 2529.

คณะส�ารวจ และขดคนแหลงโบราณคด ถายรปรวมกนทสถานรถไฟบานเกา ต. จระเขเผอก อ. เมอง จ. กาญจนบร ทมา : Archaeological Excavation in Thailand. Copenhagen: Munksgaard, 1967-1969.

24

ปราสาทพมาย กอนบรณะ เมอป พ.ศ. 2505ทมา : หนงสอ Bernard Philippe Groslier, หมอมเจา สภทรดศ ดศกล ทรงแปลสรป และหมอมเจายาใจ จตรพงศ ทรงตรวจแก. การซอมปราสาทหนพมาย. กรงเทพฯ : กรมศลปากร, 2506.

2505 •H รองศาสตราจารยศรศกด วลลโภดม ไดเขามาเปนอาจารยสอนประวตศาสตรทคณะโบราณคดตงแตป พ.ศ. 2505 - 2509 กอนจะไปศกษาตอตางประเทศ และกลบมาวางแนวทางหลกสตรสาขาวชามานษยวทยารวมกบ ศาสตราจารยปราน วงษเทศ

•L รบนองใหมคณะโบราณคดทตางจงหวดเปน ครงแรก จดขนทปราสาทหนพมาย จ. นครราชสมา

•I วนท 15 มถนายน 2505 ศาลโลกตดสนใหกมพชาเปนฝายชนะคดปราสาทพระวหาร ใหตวปราสาทตกเปนกรรมสทธของประเทศกมพชา

2506 •H คณะโบราณคดขยายการศกษาถงระดบปรญญาตร ม 4 หมวดวชา ไดแก 1. หมวดโบราณคด 2. หมวดโบราณคดสมยกอนประวตศาสตร 3. หมวดวชาภาษาตะวนออก และ 4. หมวดวชาภาษาตะวนตก

•H จดเรมตนของผลงานประพนธชนส�าคญของ ศาสตราจารย หมอมเจาสภทรดศ ดศกล มทมาจากการแสดงปาฐกถาทคณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ซงหลงจากการบรรยายในครงนน ศาสตราจารยเพชร สมตร อาจารยคณะศลปศาสตร ไดชกชวนใหเรยบเรยงปาฐกถาดงกลาวขน ตอมาจงไดเกดเปนหนงสอชดทถอเปนคมอพนฐานส�าคญส�าหรบนกศกษาและผทสนใจในดานประวตศาสตรศลปะ คอ เรอง “ศลปะในประเทศไทย”, “ศลปะอนเดย” และ “ประวตยอศลปะลงกา ชวา ขอม” ซงตอมา สองเลมหลงไดรวมออกมาเปนหนงสอเรอง “ประวตศาสตรศลปะประเทศใกลเคยง อนเดย ลงกา ชวา จาม ขอม พมา ลาว” ทไดเพมศลปะจาม พมา ลาว เขามาใหครบตามชอศลปะประเทศใกลเคยง

ปราสาทพระวหารตงอยบนผาเปยตาด ยอดเขาพระวหารทมา : สจตต วงษเทศ. ปราสาทพระวหาร ท�าไม? มาจากไหน. กรงเทพ : กองทนเผยแพรความรสสาธารณะ, 2551.

25

ค�าบรรยาย ศลปลงกา ชวา ขอม ฉบบพมพ 2506 ททานอาจารยทรงเรยบเรยงขนตามค�าชกชวนของ ศ.เพชร

หนงสอประวตศาสตรศลปะประเทศใกลเคยงฯ ของศาสตราจารย มจ.สภทรดศ ดศกล ฉบบพมพครงท 2 ปรบปรงใหม พ.ศ. 2540

ศลปะอนเดย พมพครงท 3 พ.ศ. 2534 หนงสอศลปในประเทศไทย ฉบบพมพครงท 5 พ.ศ. 2518

26

2507 •H คณะโบราณคดมอาคารเรยนเปนของตวเองอยางเปนทางการ โดยยายมาใชต�าหนก 2 หลง ของวงทาพระ ไดแก ต�าหนกใหญหลงทองพระโรงและต�าหนกพรรณราย เปนสถานทท�าการเรยนการสอน

•H พ.ศ. 2507 เปนครงแรกทคณะโบราณคดน�านกศกษาออกฝกขดคนภาคสนามเอง โดยอาจารยปรชา กาญจนาคม ประกาศรบสมครนกศกษาเพอไปขดคน มนกศกษาอาสาสมครทงหญงและชายตงแตชนปท 1-3 ราว 50 คน ไปขดคนเตาเผาถวยชามสงคโลกทบานเกาะนอย อ. ศรสชชนาลย จ. สโขทย

•H จดสมมนาทางประวตศาสตรโบราณคดขนครงแรก ในหวขอ “บรรพบรษของไทยเปนใคร” เมอวนท 12 ธนวาคม 2507 ไดรบความสนใจจากบคคลภายนอกเปนจ�านวนมาก โดยบคคลส�าคญในการรเรมคอ อาจารยไฮแรม วดวารด (Hiram Woodward) อาจารยสอนภาษาองกฤษในคณะโบราณคด อาจารยนสา เชนะกล และอาจารย ศรศกร วลลโภดม อาจารยประจ�าคณะโบราณคด

•L ตงแตราว พ.ศ. 2507 เปนตนมา นาจะเรมมการแตงเพลงคณะโบราณคดมาเปนระยะๆ ผซงมบทบาทในการแตงเพลงชวงระยะแรก คอ สจตต วงษเทศ (เขาเรยนในคณะโบราณคด พ.ศ. 2507-2513) เพลงทแตงไวในชวงทเปนนกศกษา ไดแก เพลงไมมน�าตา (ภายหลงรจกกนในชอ โบราณคดไมมน�าตา), เพลงรบไปท�างาน (ภายหลงรจกกนในชอ เพลงโบราณคด 2), เพลงอยธยา, เพลงลพบร และ เพลงสโขทย

•L เรมมกรรมการนกศกษาคณะโบราณคด โดยมพสฐ เจรญวงศ เปนหวหนาคณะ

(บนซาย) ระเบยงชนบนต�าหนกพรรณราย (บนขวา) ต�าหนกพรรณรายในปจจบน (ลาง) บรเวณลานอฐแดงระหวางต�าหนกพรรณรายและต�าหนกใหญ

27

แผนผงแสดงต�าแหนงทตงคณะโบราณคดทต�าหนกพรรณรายทมา : ระ อนพนทง และอภรด เกษมศข,บรรณาธการ. รงสรยาแหงสถาปตยกรรมสมยใหมในวงทาพระ. กรงเทพฯ : อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง, 2549.

นกศกษาคณะโบราณคดถายกบปายคณะ บรเวณทางเขาต�าหนกพรรณรายขางทองพระโรงวงทาพระ ในสมยทยงใชเปนสถานทเรยน ทมา : โบราณคด’19. กรงเทพฯ : คณะโบราณคด มหาวทยาลยศลปากร, 2519.

ต�าหนกใหญดานหลงทองพระโรงทมา : วงทาพระ : ศนยกลางของชางสปปหม 200 ป. กรงเทพฯ : ฝายศลปวฒนธรรม มหาวทยาลยศลปกร, 2554.

ภาพถายทางอากาศ บรเวณวงทาพระ แสดงใหเหนต�าหนกพรรณราย และอาคารตางๆ ในบรเวณวงทาพระ เมอป พ.ศ. 2489ทมา : สวนขยายจากภาพถายทางอากาศชด วลเลยม ฮนท , ภ.WH 2/146 , ส�านกหอจดหมายเหตแหงชาต.

บรรยากาศในหองเรยนทมา : อมราลกษณ ฉ.วณช

28

เตาเผาถวยชามสงคโลกทเกาะนอย ทนกศกษาขดเสรจแลวเมอ พ.ศ. 2507 ทมา : ปรชา กาญจนาคม

ชนบนต�าหนกพรรณรายทมา : อมราลกษณ ฉ.วณช

บรรยากาศการเรยนทต�าหนกพรรณรายในสมยนนทมา : อมราลกษณ ฉ.วณช

ขาวการสมมนาเรอง บรรพบรษของไทยเปนใคร ถกตพมพในหนงสอพมพ พมพไทย ฉบบวนศกรท 1 มกราคม 2508ทมา : “อนเนองมาจากการสมมนาทคณะโบราณคด ศลปากร” 2508 เอกสารกระทรวงศกษาธการ, ศธ.0701.48/72 ส�านกหอจดหมายเหตแหงชาต.

29

อาจารยผสอนในชวงแรกของคณะโบราณคด มฐานเปนลกจางของมหาวทยาลย หรอเปนขาราชการในกรมศลปากร เชน ชน อยด ผสอนวชาโบราณคดสมยกอนประวตศาสตร บงเอญ มาประณต, ปรชา กาญจนาคม, พเยาว อศวเดชา, ศรศกด วลลโภดม, พนธทพย ณ สงขลา, สทธลกษณ ไชยสต และมนตร อมะวชน เปนตน ซงบคคลเหลาน ศาสตราจารยหมอมเจาสภทรดศ ดศกล กลาวถงอยางชนชมวา เปนผทเสยสละเขามาท�างานในคณะโบราณคดตงแตยงคงเปนต�าแหนงลกจาง ซงทานไดสงใหไปเรยนตอยงตางประเทศเพอศกษาหาความร แลวกลบมาสอนทคณะโบราณคดตอไปทมา : โบราณคด 2507. กรงเทพฯ : คณะโบราณคด มหาวทยาลยศลปากร, 2507.

อาจารยประจ�าคณะโบราณคด ชวงป 25071. อาจารยมนตร อมาตยกล 2. อาจารยศรศกด วลลโภดม 3. อาจารยพเยาว อศวเดชา 4. อาจารยบงเอญ มาประณต 5. อาจารย Hiram Woodward 6. อาจารยพนธทพย ณ สงขลา 7. อาจารยสทธลกษณ ไชยสต 8. อาจารยปรชา กาญจนาคม 9. อาจารยมนตร อมะวชน 10. อาจารยพบล ศภกจวเลขการ (ตามล�าดบจากแถวบนซาย)

พสฐ เจรญวงศ หวหนาคณะฯทมา : โบราณคด 2507. กรงเทพฯ : คณะโบราณคด มหาวทยาลยศลปากร, 2507.

รายชอคณะกรรมการนกศกษา ป 2507ทมา : โบราณคด 2507. กรงเทพฯ : คณะโบราณคด มหาวทยาลยศลปากร, 2507.

30

2508 •L ตง “ชมนมศกษาวฒนธรรม-โบราณคด” เพอเปนทรวมนกศกษาทมความสนใจในเรองโบราณคด ประวตศาสตร และวฒนธรรมไทย ใชเวลาวางจากการเรยนเพมพนความรจากการปาฐกถาหรอบรรยาย และออกส�ารวจยงทองทตางๆ รวมทงเปนศนยกลางพบปะแลกเปลยนดานวชาการระหวางนกศกษาปจจบนและศษยเกาคณะโบราณคด ม พเศษ เจยจนทรพงษ เปนประธานชมนมคนแรก

•L เ ก ดคณะกรรมการน กศ กษาคณะโบราณคดอยางเปนทางการในป พ.ศ. 2508 มนายด�ารงสทธ ณ บางชาง ด�ารงต�าแหนงหวหนา โดยจดด�าเนนกจกรรมตางๆ เกยวกบกจกรรมนกศกษาของคณะโบราณคด เชน การจดทศนศกษา งานท�าบญเลยงพระ งานรนเรงอนๆ เปนตน

•I 2508-2515 (บางแหลงวาเรมมขาวการหายตงแต 2504) กระแสขาวดงเกยวกบการลกลอบน�าทบหลงนารายณบรรทมสนธ ของปราสาทพนมรง จ. บรรมย ออกนอกประเทศ จนในป 2515 ศ. มจ.สภทรดศ ดศกล และ อ. Hiram Woodward ไดไปพบอยทสถาบนชคาโก สหรฐอเมรกา จงไดมการด�าเนนการทวงคนทบหลงจนส�าเรจในเวลาตอมา

อาจารยมานต วลลโภดม (ดานหนาสดขวามอชดสออน) ผเปนเจาของภาพทบหลงนารายณบรรทมสนธขณะยงอยทปราสาทพนมรง ครงถายภาพกบเจาหนาทและนกศกษาชดส�ารวจและขดตรวจดงแมนางเมอง พ.ศ. 2508 มมหาจระเดช ไวยโกสทธ ทมาของตวละครขนเดช ยนอยเบองขวาของอาจารยมานตทมา : ณฐภาว สศวะ

ปกหนงสอทพมพเนองในวนแสดงผลงานของชมนม และอภปรายเรอง “ลมน�าเจาพระยาในสมยโบราณ” ในวนอาทตยท 6 มนาคม 2509 ณ ทองพระโรงวงทาพระ คณะโบราณคด มหาวทยาลยศลปากร ซงในเอกสารมรายงานการส�ารวจและศกษานอกสถานทใน จ. เชยงใหม-ล�าพน ของสมาชกชมนมฯ เมอเดอนพฤศจกายน 2508 รวมอยดวย

31

ตราคณะกรรมการนกศกษาทมา : บทจร. ฉบบท 1 (เดอนมกราคม – กมภาพนธ, 2537).

ปราสาทพนมรง หลงบรณะ ภาพถายเมอ พ.ศ. 2531ทมา : หอสมดด�ารงราชานภาพ

ภาพถายทบหลงนารายณบรรทมสนธหรอวษณอนนตศายนปทมนาภา เมอครงยงอยทปราสาทหนพนมรงในราวป 2503 - 2504 โดยอาจารยมานต วลลโภดม เปนผบนทกไว ทในเวลาตอมาไดใชภาพนเปนหลกฐานหนงในการยนยนเพอขอทบหลงคนจากสหรฐอเมรกา

นคม มสกะคามะ และคณะ. การตรวจพสจนทบหลงนารายณบรรทมสนธ ปราสาทพนมรง. กรงเทพฯ : ส�านกโบราณคดและพพธภณฑสถานแหงชาต, 2542.