24. ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Ἀλληλοαποκλειόμενα

ἤ

ἀλληλοσυπληρούμενα;

Ἡ πίστη καί ἡ ἐπιστήμη

εἶναι δύο μεγάλα καί σημαντικά

πνευματικά μεγέθη

πού συνθέτουν

τήν οὐσία τοῦ πολιτισμοῦ.

Ἡ χριστιανική πίστη

εἶναι ἀποτέλεσμα πρωτίστως μιᾶς

προσωπικῆς σχέσεως

τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεόν

πού ξεκινᾶ μέν ἀπό τήν λογική

καί κατεβαίνει στήν καρδιά.

Γι’ αὐτό καί ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέει:

«Ἔστι δέ πίστις

ἐλπιζομένων ὑπόστασις,

πραγμάτων ἔλεγχος

οὐ βλεπομένων». (Ἑβρ. 11,1)

Ἡ πίστη εἶναι βίωμα, ἐμπειρία, τρόπος ζωῆς καί γι’ αὐτό, ὅταν ἀπειλεῖται,

ἐκφράζεται ὥς:

Σύμβολο

Ὅρος

«Πιστεύω εἰς ἕνα Θεόν, Πατέρα,Παντοκράτορα<»

«Εἷς καί ὁ αὐτός Χριστός ἐν δύο φύσεσιν ἀσυγχύτως, ἀτρέπτως, ἀδιαιρέτως καί ἀχωρίστως <»

Ἐπιστήμη ὀνομάζεται ἡ συστηματική καί ἐνδελεχής

μελέτη καί ἔρευνα φαινομένων, γεγονότων καί ἀντικειμένων πού σχετίζονται μέ τόν φυσικό κόσμο

καί τόν ἄνθρωπο ὡς ψυχοβιολογική ὀντότητα.

Ἡ Ἐπιστήμη χρησιμοποιεῖ τίς παρακάτω μεθόδους:

παρατήρηση

πείραμα

μαθηματικό λογισμό

Ἡ σύγκρουση τῆς Ἐπιστήμης μέ τήν Πίστη

εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς δυτικῆς θεολογικῆς σκέψεως,

ἡ ὁποία χρησιμοποίησε τήν λογική

ὡς ὄργανο κατανοήσεως τοῦ Θεοῦ.

Ὁ Καρτέσιος ἔλεγε:

“Cogito ergo sum”

(«σκέφτομαι ἄρα ὑπάρχω»)

Ὁ Διαφωτισμός ἐχρησιμοποίησε

ὡς ἀλάνθαστο ὄργανο τήν λογική

καί ἔτσι ξεκίνησε ἡ ρήξη καί ἡ ἄρνηση κάθε τι μεταφυσικοῦ.

Σύμφωνα μέ τόν Ἐμμ. Κάντ : «Ὁ Διαφωτισμός

εἶναι ἡ ἔξοδος τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τήν ἀνωριμότητά του,

γιά τήν ὁποία ὁ ἴδιος εἶναι ἀνεύθυνος. Ἀνωριμότητα

εἶναι ἡ ἀδυναμία νά μεταχειρίζεσαι τό νοῦ σου

χωρίς τήν καθοδήγηση ἑνός ἄλλου.»

Καί συνεχίζει: «Εἴμαστε ὑπεύθυνοι γιά αὐτή

τήν ἀνωριμότητα, ὅταν ἡ αἰτία της βρίσκεται ὄχι στήν ἀνεπάρκεια

τοῦ νοῦ, ἀλλά στήν ἔλλειψη ἀποφασιστικότητας καί θάρρους

νά τόν μεταχειριζόμαστε χωρίς τή καθοδήγηση ἑνός ἄλλου. Ἔχε θάρρος νά μεταχειρίζεσαι τόν

δικό σου νοῦ! Τοῦτο εἶναι τό ἔμβλημα τοῦ

Διαφωτισμοῦ».

Τό μοντέλο τῆς Ἐπιστήμης κατά τήν ἐποχή τοῦ Διαφωτισμοῦ

(17ος - 18ος αἰ.) ἦταν ἡ ἀρχή rationalismus

(Ratio = αἰτία. Αἰτία-ἀποτέλεσμα Κάντ.) καί determinismus (προσδιορισμός).

Τό μοντέλο τῆς Ἐπιστήμης κατά τόν 20ο αἰ. εἶναι

ἡ ἀρχή τῆς ἀπροσδιοριστίας τοῦ Heisenberg καί

ἡ ἀρχή τῆς σχετικότητος τοῦ Einstein, πού ἔρχεται σέ ἀντίθεση

μέ τό μοντέλο τοῦ Διαφωτισμοῦ καί εἶναι πιό κοντά

στήν Ὀρθόδοξη Θεολογία (ἀποφατική – καταφατική).

Ἡ Ὀρθόδοξη Θεολογία ΔΕΝ συγκρούεται μέ τήν Ἐπιστήμη,

διότι οἱ προϋποθέσεις της εἶναι τέτοιες

πού δέν ἐγκλωβίζουν τόν ἄνθρωπο

καί τίς λειτουργίες του,

ἀλλά τόν ἐλευθερώνουν καί τοῦ δημιουργοῦν

ἄλλες προοπτικές γιά τήν σχέση του μέ τόν:

Θεό-Πατέρα, τόν κόσμο

καί τόν συνάνθρωπο.

ΕΠΕΞΕΡΓΑΙΑ

Ὑπάρχει τελικῶς σύγκρουση Πίστεως καί Ἐπιστήμης γιά τήν

Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία;

Ποῦ ἐντοπίζεται ἡ πρώτη αἰτία γιά τόν πόλεμο Ἐπιστήμης – Πίστεως;

1. Στή δυτική θεολογία.

2. Στή πολιτική σκέψη.

3. Στήν Ἀναγέννηση

Γιατί ὁ Διαφωτισμός ξεκίνησε αὐτόν τόν πόλεμο;

1. Διότι ἄλλαξαν οἱ ἐποχές.

2. Διότι ἐμφανίζεται ὁ καπιταλισμός.

3. Διότι χρησιμοποίησε ὡς ἀλάνθαστο ὄργανο κατανοήσεως τῶν

πραγμάτων την λογική.

Ποιό εἶναι τό μοντέλο τῆς Ἐπιστήμης τήν ἐποχή τοῦ Διαφωτισμοῦ;

1. Ὁ rationalismus.

2. Ὁ determinismus.

3. Καί τά δύο προηγούμενα ὀρθά.

Ποιό εἶναι τό μοντέλο τῆς Ἐπιστήμης τοῦ 20ου αἰῶνα;

1. Ἡ ἀρχή τῆς ἀπροσδιοριστίας.

2. Ἡ ἀρχή τῆς σχετικότητος.

3. Καί τά δύο προηγούμενα ὀρθά.