2017 · dhe duke përshtatur praktikat më të mira ndërkombëtare, zhvillime këto të cilat janë shoqëruar me rishikimin e vazhdueshëm të kuadrit rregullativ. Procesi i vetëvlerësimit

Raporti Vjetor i Mbikëqyrjes

1 Banka e Shqipërisë

2017

Banka e Shqipërisë

2017 RAPORTI VJETOR I MBIKËQYRJES


2Banka e Shqipërisë

2017

Nëse përdorni të dhëna të këtij publikimi, jeni të lutur të citoni burimin.Botuar nga: Banka e Shqipërisë,Sheshi “Skënderbej”, Nr.1, TiranëTel.: + 355 4 2419301/2/3; + 355 4 2419401/2/3Faks: + 355 4 2419408E-mail: [email protected]

Tirazhi: 270 kopjeShtypur në shtypshkronjën “Adel Co”

www.bankofalbania.org



2017

P ë r m b a j t j a

1. FUNKSIONI I MBIKËQYRJES 7

2. VEPRIMTARI KRYESORE TË MBIKËQYRJES GJATË VITIT 2017 8

2.1 Përafrimi i praktikave mbikëqyrëse 82.2 Ndjekja dhe adresimi i ecurisë së kredive me probleme 92.3 Bashkëpunimi me autoritete të huaja 102.4 Vlerësimi i procesit të Parandalimit të Pastrimit të Parave dhe Financimit të Terrorizmit nga MONEYVAL 112.5 Ekzaminimet në vend 12

3. ZHVILLIMET E PLANIFIKUARA PËR VITIN 2018 15

3.1 Rreziku i kredisë me fokus kreditë me probleme dhe trajtimi i kredimarrësve në vështirësi financiare 153.2 Përafrimi i kuadrit rregullator me Bazel III 153.3 Rregullimi dhe mbikëqyrja e qeverisjes së bankave 163.4 Konsolidimi i sistemit bankar 173.5 Vetëvlerësimi i ekuivalencës së kuadrit rregullativ me direktivat evropiane 173.6 Bashkëpunimi me Bankën Qendrore Evropiane 173.7 Përgatitja e raportimit financiar sipas standardeve ndërkombëtare të kontabilitetit 18

4. KUADRI RREGULLATIV 19

5. LICENCIMI 265.1 Bankat 265.2 Subjektet financiare jobanka, institucionet financiare të mikrokredisë dhe institucionet e parasë elektronike 275.3 Shoqëritë e kursim–kreditit dhe unionet e tyre 285.4 Zyrat e këmbimit valutor 285.5 Të tjera 28

6. ECURIA E RREZIQEVE NË SISTEMIN BANKAR DHE INSTITUCIONET FINANCIARE JOBANKA 31

6.1 Zhvillimet kryesore në ecurinë e sistemit bankar shqiptar 316.2 Struktura e kapitalit sipas vendit të origjinës 326.3 Struktura e sistemit bankar 326.4 Administrimi i rreziqeve në veprimtarinë bankare 356.5 Institucionet financiare jobanka dhe shoqëritë e kursim-kreditit 576.6 Regjistri i Kredive 62

7. ANEKSE 641. Struktura e Departamentit të Mbikëqyrjes 642. Pesha specifike e secilës bankë në sistemin bankar 643. Aktivet dhe pasivet 654. Treguesit financiarë bazë 675. Aksionerët e bankave 706. Të dhëna për aksionerët/ortakët e subjekteve financiare jobanka 717. Shpërndarja gjeografike e degëve dhe e agjencive bankare, sipas prefekturave 738. Produktet elektronike bankare të miratuara nga Banka e Shqipërisë 739. Shpërndarja e produkteve/ shërbimeve të e–banking sipas bankave, në fund të vitit 2017 7310. Lista e subjekteve të licencuara nga Banka e Shqipërisë, sipas viteve 7411. Mbulimi me shërbime bankare deri në vitin 2017 7412. Treguesit e shtrirjes së rrjetit të bankave në fund të vitit 2017 7413. Lista e rregulloreve të mbikëqyrjes në fuqi, deri në 31 dhjetor 2017 75



2017

H a p ë s i r a i n f o r m u e s e

Hapësirë Informuese 1. Udhëzimi “Mbi procesin e vlerësimit të brendshëm të mjaftueshmërisë së kapitalit” 21

Hapësirë Informuese 2. Rregullorja “Për planet e rimëkëmbjes së bankave” 24

p ë r m b a j t j a e t a b e l a v e2. VEPRIMTARI KRYESORE TË MBIKËQYRJES GJATË VITIT 2017Tabelë 1. Numri i ekzaminimeve sipas subjekteve dhe sipas tematikës 14

3. ZHVILLIMET E PLANIFIKUARA PËR VITIN 2018Tabelë 2. Prioritetet e mbikëqyrjes për periudhën 2017 - 2018 dhe veprimtaritë e parashikuara 18

5. LICENCIMITabelë 3. Numri i agjentëve për transferimin e parave deri në fund të vitit 2017 29

6. ECURIA E RREZIQEVE NË SISTEMIN BANKAR DHE INSTITUCIONET FINANCIARE JOBANKATabelë 4. Pesha e totalit të aktiveve dhe portofolit të kredive të sistemit bankar ndaj Produktit të Brendshëm Bruto 33Tabelë 5. Ecuria e zërave kryesorë të aktiveve të sistemit bankar 33Tabelë 6. Ecuria e zërave kryesorë të pasiveve të sistemit bankar 34Tabelë 7. Ndryshimi me vitin paraardhës i zërave jashtë bilancit 34Tabelë 8. Indeksi H* (Herfindahl) i përqendrimit të aktiveve, depozitave dhe kredisë 35Tabelë 9. Rritja tremujore e kredisë gjatë vitit 2017 35Tabelë 10. Kredia, sipas sektorit dhe qëllimit të përdorimit (vlera në miliardë lekë dhe pesha e secilit zë ndaj kredisë gjithsej) 37Tabelë 11. Struktura e tepricës së kredisë, sipas afatit (në përqindje) 37Tabelë 12. Struktura e tepricës së kredisë sipas monedhës (në përqindje) 38Tabelë 13. Pesha e tepricës së kredisë sipas klasave (në përqindje) 39Tabelë 14. Llojet e kolateraleve të shpërndara sipas sektorëve dhe monedhave 41Tabelë 15. Vlerësimi i integruar i rrezikut të pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit 48Tabelë 16. Vlerësimi i integruar i transfertave për rrezikun e pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit 48Tabelë 17. Treguesit kryesorë të përfitueshmërisë (në përqindje; kumulative) 54Tabelë 18. Tregues të rentabilitetit nga veprimtaria kryesore (në përqindje; kumulative) 54Tabelë 19. Treguesit mesatarë të përfitueshmërisë (në milionë lekë) 54Tabelë 20. Ecuria e treguesit të efikasitetit (në milionë lekë) 55Tabelë 21. Struktura e kapitalit aksioner të sistemit dhe ecuria e komponentëve të tij 56Tabela 22. Veprimtaria e institucioneve financiare jobanka 57Tabela 23. Totali i aktiveve të IFJB-ve (në miliardë lekë) 58Tabela 24. Ecuria e portofolit të kredisë mbi baza neto dhe bruto për totalin e SFJB-ve, për periudhën dhjetor ’16 - dhjetor ’17, në miliardë lekë 58Tabela 25. Ecuria e portofolit bruto e ndarë sipas veprimtarive, dhjetor 2016 - dhjetor 2017 59Tabela 26. Portofoli i qirasë financiare , sipas objektit të financuar, dhjetor 2017 59Tabela 27. Volumet vjetore të faktoringut dhe teprica, dhjetor 2017 60Tabela 28. Treguesit e cilësisë së kredisë për periudhën dhjetor 2017 (në përqindje) 60Tabela 29. Volumi i transfertave dhe pagesave vjetore 2017 60Tabelë 30. Ecuria e aktiveve të unioneve dhe SHKK-ve për periudhën 61Tabelë 31. Ecuria e portofolit të kredisë bruto dhe neto, për totalin e unioneve dhe SHKK-ve, për periudhën dhjetor ’16 - dhjetor ’17 (në miliardë lekë) 62Tabelë 32. Lista e subjekteve raportuese në regjistrin e kredisë 63



2017

p ë r m b a j t j a e G r a f i k ë v e

5. LICENCIMIGrafik 1. Struktura e sektorit bankar/financiar dhe pronësia 26Grafik 2. Ecuria e numrit të degëve/agjencive të bankave në vite 28Grafik 3. Shpërndarja gjeografike e popullsisë banuese dhe rrjetit të degëve/ agjencive të bankave, sipas qarqeve, në vitin 2017 (në përqindje) 29Grafik 4. Ecuria e numrit të zyrave të këmbimit valutor të licencuara në vite 29

6. ECURIA E RREZIQEVE NË SISTEMIN BANKAR DHE INSTITUCIONET FINANCIARE JOBANKAGrafik 5. Struktura e kapitalit në sistemin bankar, sipas origjinës, dhe ecuria e saj në kohë 32Grafik 6. Ecuria e rritjes mujore të kredisë gjatë vitit 2017 (në përqindje) 36Grafik 7. Teprica e kredisë akorduar biznesit dhe individëve ndaj tepricës totale të kredisë (në përqindje) 36Grafik 8. Vëllimi i tepricës së kredisë, sipas monedhave (në miliardë lekë) 37Grafik 9. Pesha e kredisë në valutë të pambrojtur nga rreziku i kursit të këmbimit, ndaj portofolit të kredisë në valutë (në përqindje) 38Grafik 10. Kredia, sipas degëve të ekonomisë (në vlerë dhe sipas peshës ndaj totalit të kredive) 38Grafik 11. Ecuria e portofolit të kredive me probleme dhe e portofolit të kredive, krahasuar me tremujorin paraardhës (në përqindje) 39Grafik 12. Ecuria e tepricës së kredisë me probleme në sistemin bankar 39Grafik 13. Fonde rezervë për mbulimin e humbjeve nga kreditë me probleme 40Grafik 14. Ecuria e raportit kredi me probleme neto/kapital rregullator 40Grafik 15. Teprica e kredisë me probleme për bizneset dhe individët 40Grafik 16. Teprica e kredisë me probleme sipas monedhave 40Grafik 17. Ecuria 3-mujore e raportit “kredi me probleme në valutë e pambrojtur ndaj rrezikut të kursit të këmbimit/teprica e kredisë në valutë e pambrojtur ndaj rrezikut të kursit të këmbimit” 41Grafik 18. Numri i ankesave të trajtuara nga Banka e Shqipërisë në vite 52Grafik 19. Pesha e ankesave sipas segmentimit të ankuesve 52Grafik 20. Pesha e ankesave sipas segmentimit të produkteve të reklamuara 52Grafik 21. Pesha e ankesave sipas tipologjisë 53Grafik 22. Ecuria e kapitalit aksioner 55Grafik 23. Ecuria e normës së mjaftueshmërisë së kapitalit dhe komponentëve të saj dhjetor ‘16 - dhjetor ’17 (në miliardë lekë) 56



2017



2017

Funksioni mbikëqyrës në Bankën e Shqipërisë ushtrohet nëpërmjet: përmirësimit të vazhdueshëm të kuadrit rregullativ, në përputhje me direktivat evropiane, praktikat më të mira dhe specifikat e tregut; hyrjes në treg të institucioneve financiare të shëndosha, duke shtuar vlerë në rritjen e konkurrueshmërisë së tij; zbatimit të një mbikëqyrjeje të vazhdueshme, të materializuar nga inspektimet në vend dhe analizat periodike; marrjes së masave korrektuese efektive; si edhe bashkëpunimit me autoritete të huaja mbikëqyrëse dhe rregullatore, apo autoritete të tjera rregullatore brenda vendit, të ngarkuara me përgjegjësi për mbikëqyrjen pjesërisht të aktivitetit të kryer nga institucionet financiare të licencuara nga Banka e Shqipërisë, apo institucione të tjera financiare. Mbikëqyrja dhe rregullimi i vazhdueshëm i veprimtarisë bankare, mbetet në fokusin e këtij funksioni dhe përbën një prej veprimtarive kryesore të tij.

Nëpërmjet ushtrimit të funksionit mbikëqyrës, ne synojmë të sigurojmë: një veprimtari të shëndoshë të institucioneve financiare; kontribut të shtuar në drejtim të forcimit të stabilitetit financiar; nxitjen e disiplinës së tregut dhe konkurrencës së ndershme. Gjatë viteve të fundit, kontributi ynë është vendosur dhe në drejtim të rimëkëmbjes dhe ndërhyrjes së jashtëzakonshme në banka, në funksion të përgatitjes së një regjimi specifik të menaxhimit të krizave në vend.

1. FUNKSIONI I mbIKëQYrjES



2017

Viti 2017 ka njohur një sërë zhvillimesh që lidhen me natyrën e punës mbikëqyrëse, si dhe me zhvillimet në sistemin bankar e financiar që mbikëqyr Banka e Shqipërisë. Praktika mbikëqyrëse ka ecur drejt përmirësimit të metodologjisë së mbikëqyrjes të bankave, si nëpërmjet përafrimit me standardet, duke zbatuar parimet e Bazelit për një mbikëqyrje efektive, ashtu dhe duke përshtatur praktikat më të mira ndërkombëtare, zhvillime këto të cilat janë shoqëruar me rishikimin e vazhdueshëm të kuadrit rregullativ. Procesi i vetëvlerësimit të bankave lidhur me kërkesat e brendshme për kapital pritet të përmirësojë menaxhimin e tyre për shkak të dinamikës gjithëpërfshirëse që dikton procesi. Nga ana tjetër, cilësia e menaxhimit të bankave do të kalojë në një filtër të përmirësuar mbikëqyrës si rrjedhojë e rishikimit të metodologjisë së brendshme për vlerësimin e qeverisjes korporative të tyre. Lidhur me parandalimin e pastrimit të parave, ndryshime të ndjeshme janë bërë nëpërmjet rishikimit të kuadrit rregullativ përkatës dhe ndërtimit të metodologjive të brendshme për vlerësimin e profilit të rrezikut të subjekteve të mbikëqyrura. Bashkëpunimi i rritur me Bankën Qendrore Evropiane pritet t’i japë mbështetje këtyre zhvillimeve.

Nga ana tjetër, sistemi bankar ka njohur përmirësime të cilësisë së kredisë dhe treguesi i kredive me probleme ka rënë me rreth 5 pikë përqindje gjatë vitit, duke arritur në 13,23%. Ndërkohë, nivelet e kapitalit dhe të likuiditetit mbeten të kënaqshme. Vëmendje të veçantë kanë marrë proceset konsoliduese me bashkimin e pritshëm të dy bankave në Shqipëri, si dhe planet strategjike për ripozicionim në treg, në varësi të faktorëve dominues afatshkurtër dhe afatgjatë.

2.1 PëraFrImI I PraKtIKavE mbIKëQYrëSE

Përgatitja e kuadrit rregullator për Vlerësimin e Brendshëm të Mjaftueshmërisë së Kapitalit ka qenë një nga zhvillimet e rëndësishme të mbikëqyrjes gjatë vitit 2017, në përafrimin e praktikave mbikëqyrëse me standardet e Bazelit dhe të direktivat e BE-së. Ky proces vlerësohet veçanërisht i rëndësishëm, pasi plotëson perspektivën mbikëqyrëse me dimensionin vetëvlerësues të bankave, duke kontribuuar parimisht, në mënyrë cilësore, në ndërtimin e një profili rreziku sa më objektiv për bankat dhe rrjedhimisht, duke përmirësuar edhe procesin mbikëqyrës të orientuar nga rreziku. Dokumenti që e rregullon këtë proces është hartuar në formën e një udhëzimi, në zbatim të Shtyllës II të Bazel II, i cili përcakton kriteret për ndërtimin e një procesi të brendshëm nga bankat për vlerësimin e rreziqeve të pambuluara nga rregullorja ekzistuese

2. vEPrImtarI KrYESOrE të mbIKëQYrjES Gjatë vItIt 2017



2017

për mjaftueshmërinë e kapitalit. Udhëzimi identifikon kërkesat bazë për vlerësimin e rreziqeve shtesë dhe llogaritjen e kapitalit shtesë për mbulimin këtyre rreziqeve, sipas metodave të përcaktuara në këtë udhëzim dhe atyre të ndërtuara nga vetë banka, bazuar në profilin e rrezikut dhe strategjinë e saj. Raportet e vlerësimit që do të përgatiten nga bankat do të shqyrtohen gjatë vitit 2018 nga Banka e Shqipërisë, dhe me to do të diskutohet në drejtim të mjaftueshmërisë së vetëvlerësimit të ambientit të kontrollit për administrimin e rreziqeve, si dhe kërkesave sasiore respektive për kapital.

Gjatë vitit 2017, në bashkëpunim me Bankën Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim, ka vijuar projekti për rishikimin e kuadrit rregullativ dhe metodologjik mbikëqyrës, për vlerësimin cilësor të strukturave të bankave. Ky projekt synonte mënyrën e analizës dhe të adresimit nga mbikëqyrja, të elementeve të qeverisjes korporative për strukturat e ngritura, funksionimin dhe pavarësinë e komiteteve të bankës, strukturat e kontrollit të brendshëm dhe funksionimin e tyre në vlerësimin e rreziqeve. Zhvillimi i këtij projekti është në fazën përfundimtare. Konkluzionet dhe rekomandimet e rezultuara nga ky projekt janë shoqëruar me përmirësime në nivel rregullativ, të finalizuara gjatë vitit 2017, dhe me propozime për rishikime në nivel metodologjik, të cilat janë në proces përgatitjeje.

Banka e Shqipërisë është duke përgatitur kuadrin rregullator për përafrimin e praktikave mbikëqyrëse me Bazel III për llogaritjen e likuiditetit. Gjatë vitit 2017 është punuar për hartimin e kuadrit rregullator, në përputhje me direktivën evropiane, dhe paralelisht u ngrit infrastruktura për kryerjen e një ushtrimi paraprak me bankat për llogaritjen e treguesit LCR (Liquidity Coverage Ratio), me qëllim evidentimin e hershëm të problemeve në interpretimin e tij dhe vlerësimin paraprak të pozicionit të bankave ndaj këtij treguesi. Ky proces do të vijojë gjatë vitit 2018.

2.2 NdjEKja dhE adrESImI I EcUrISë Së KrEdIvE mE PrOblEmE

Kreditë me probleme kanë ndjekur tendencën rënëse të 4 viteve të fundit edhe gjatë vitit 2017. Vlera absolute e tyre është zvogëluar me më shumë se një të katërtën e saj, 27,5%, duke e ulur treguesin përkatës në 13,23% - një rënie vjetore kjo me 5 pikë përqindje. Ndërkohë, vlera e mbetur në bilanc e këtyre kredive ka një mbulim me provigjione në masën mbi 70%. Rënia prej rreth 30 miliardë lekësh e kredive me probleme gjatë vitit ka ardhur si rrjedhojë e: procesit të fshirjes së kredive të humbura nga bilanci në masën 16,7 miliardë lekë; rasteve të zgjidhjes së disa prej kredimarrësve të mëdhenj nga bankat; rasteve të shlyerjes së detyrimeve të prapambetura nga ana e kredimarrësve; si dhe rasteve të përmirësimit të klasifikimeve të kredimarrësve. Treguesi mbetet ende i lartë dhe kërkon masa të mëtejshme për të përmirësuar edhe më tej tendencën rënëse të evidentuar, nëpërmjet mirëmbajtjes së portofolit ekzistues të rregullt dhe zgjidhjes sa më efikase të portofolit me probleme.



2017

Përmbushja e objektivave vjetorë të bankave lidhur me ecurinë e kredive me probleme, si dhe hartimi i Planeve të Rimëkëmbjes e të Zgjidhjes së kredimarrësve të mëdhenj, janë ndjekur me vëmendje të posaçme, nëpërmjet raportimeve periodike të kërkuara për bankat në vitin 2017. Informacioni i dërguar ka synuar qartësimin e nivelit të marrëdhënieve me çdo kredimarrës, si dhe të pritshmërisë dhe planeve për zhvillimet e ardhshme. Ato kanë qenë objekt diskutimi me bankat për të identifikuar hapësira për gjetjen e zgjidhjeve të qëndrueshme si dhe për ta shtrirë këtë frymë në të gjithë sistemin. Ky raportim do të vijojë gjatë vitit 2018 e më tej, sipas formateve të standardizuara dhe do të shërbejë si pikënisje për kuadrin rregullativ për huamarrësit e përbashkët.

Me asistencën e Bankës Botërore dhe të Fondit Monetar Ndërkombëtar është duke u hartuar një kuadër rregullativ që synon të nxisë bankat të bashkëpunojnë për koordinimin e përpjekjeve për adresimin e kredimarrësve të përbashkët, duke filluar që në fazë të hershme të shfaqjes së problemeve. Ky kuadër përcakton elemente motivuese për t’i sjellë bankat në një emërues të përbashkët në vendimmarrjet e tyre dhe zgjidhjen e koordinuar të problematikave të shfaqura, duke ofruar si ndihmesë marrëveshje bashkëpunimi si midis vetë bankave ashtu edhe me huamarrësit, me qëllim përcaktimin e kritereve dhe mënyrës së bashkëpunimit. Aktualisht, ky kuadër rregullativ është hartuar dhe, pas diskutimit me industrinë bankare, pritet të miratohet gjatë vitit 2018.

Cilësia e analizës së ecurisë së kredisë është përmirësuar, nëpërmjet detajimit të të dhënave të marra në drejtim të kalimit midis klasave të klasifikimit të kredive, faktorët që ndikojnë në ecurinë e kredisë, si edhe monedhave kryesore, ku është i përqendruar aktiviteti kredidhënës. Kjo mënyrë analize është testuar dhe është vënë në funksion gjatë vitit të kaluar dhe do të vijojë me një frekuencë tremujore.

2.3 baShKëPUNImI mE aUtOrItEtE të hUaja

Bashkëpunimi me Bankën Qendrore Evropiane (ECB) është intensifikuar në mënyrë të ndjeshme gjatë vitit 2017, ku është diskutuar përmbajtja e një marrëveshjeje midis dy institucioneve, e cila krijon mundësi bashkëpunimi të qëndrueshëm nëpërmjet: shkëmbimit të informacionit me interes të përbashkët; eksperiencave profesionale; si dhe koordinimit të vendimmarrjes, një hap ky i rëndësishëm në procesin e integrimit të institucioneve shqiptare në strukturat e Bashkimit Evropian. Ndërkohë Banka e Shqipërisë u ftua të marrë pjesë me statusin e vëzhguesit në dy nga kolegjet e mbikëqyrësve të organizuara për grupet bankare greke me prezencë ndërkombëtare (përfshirë prezencën në Shqipëri) dhe në një inspektim të targetuar në një nga bankat me origjinë nga BE-ja. Informacioni i marrë dhe takimet me autoritete homologe të vendeve të tjera kanë ndihmuar në bashkërendimin e aktiviteteve dhe masave mbikëqyrëse, si dhe në krijimin e një profili më të qartë për bankat në Shqipëri dhe grupet ku bëjnë pjesë. Ky bashkëpunim pritet të vijojë edhe në vitin 2018 e përtej tij.



2017

Përgjatë vitit 2017, Banka e Shqipërisë ka vijuar bashkëpunimin me Autoritetin Bankar Evropian (European Banking Authority – EBA), si dhe bankat qendrore të vendeve të Evropës Juglindore, në kuadër të Forumit të Bashkëpunimit mes Autoriteteve Mbikëqyrëse të këtyre vendeve, në drejtim të shkëmbimit të informacionit mbi ndryshimet më të fundit rregullative, si dhe të përditësimit mbi zhvillimet në fushën e mbikëqyrjes. Ndarja e Planit të trajnimeve të EBA-s për vitin 2018, shkëmbimi i eksperiencave mbikëqyrëse mes autoriteteve, mundësimi i pjesëmarrjes në trajnimet e organizuara nga EBA, si dhe këmbimi i treguesve të zhvillimit të sistemeve financiare nëpërmjet një platforme të përbashkët, ndihmojnë në rritjen e cilësisë së mbikëqyrjes dhe përafrojnë zhvillimet tona me ato evropiane.

Banka e Shqipërisë është pjesë e asaj që quhet Nisma e Vjenës (Vienna Initiative), e cila është një medium i gjerë shkëmbimi informacionesh të qëndrueshme mbi masat për adresimin e kredive me probleme në vendet e rajonit të Evropës Qendrore, Lindore dhe Juglindore. Ky forum organizohet në mbikëqyrjen e institucioneve të rëndësishme evropiane dhe botërore si: Komisioni Evropian, Banka Evropiane e Investimeve, Banka Qendrore Evropiane, Fondi Monetar Ndërkombëtar dhe Banka Botërore. Banka e Shqipërisë ka shkëmbyer informacione sasiore e cilësore mbi masat e marra për adresimin e kredive me problemeve dhe ndikimin sasior të tyre në shëndetin financiar të sistemit.

Departamenti i Mbikëqyrjes ka pasur asistencë të vazhdueshme në punën e tij nga Fondi Monetar Ndërkombëtar, nëpërmjet vendosjes së një këshilltari rezident, i cili mbulon fushën e mbikëqyrjes dhe të stabilitetit financiar. Ai luan rol në rishikimin e kuadrit rregullator dhe qasjen e brendshme për trajtimin e çështjeve mbikëqyrëse, me qëllim përmirësimin e tyre dhe përafrimin me standardet më të mira. Gjatë vitit 2017, asistencë është marrë edhe nga Banka e Italisë për dy projekte që lidhen me përmirësimin e proceseve të brendshme të analizës së rrezikut që janë Sistemi i Paralajmërimit të Hershëm dhe përcaktimi i niveleve kufi të treguesve financiarë të kredimarrësve, për të vlerësuar analizën e rrezikut që kryhet nga bankat.

Po kështu, Banka e Shqipërisë është pjesë e grupimit të institucioneve mbikëqyrëse të vendeve të Evropës Qendrore, Lindore dhe Juglindore, BSCEE. Si pjesë e këtij grupimi, ajo mban kontakte periodike me organizatën, duke shkëmbyer informacion mbi zhvillimet vjetore të sistemit bankar dhe duke marrë pjesë në konferenca vjetore apo seminare e trajnime.

2.4 vlErëSImI I PrOcESIt të ParaNdalImIt të PaStrImIt të ParavE dhE FINaNcImIt të tErrOrIzmIt NGa mONEYval

Gjatë vitit 2017 janë kryer disa ndryshime të rëndësishme në rregulloren e Bankës së Shqipërisë për të gjitha subjektet nën juridiksionin e saj (bankat, subjektet financiare jobanka, shoqëritë e kursim-kreditit dhe unionet e tyre, si



2017

dhe zyrat e këmbimit valutor), lidhur me parandalimin e pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit. Veçantia e këtyre ndryshimeve janë kërkesat shtesë për raportim nga subjektet financiare të të dhënave sasiore dhe cilësore, sipas një formati të standardizuar, në bazë vjetore (duke përfshirë edhe një pyetësor). Ndryshimet kanë synuar të adresojnë, krahas problematikave të evidentuara në zbatueshmërinë e kuadrit ligjor dhe rregullativ në fuqi për këtë qëllim, edhe zbatimin e standardeve ndërkombëtare dhe rekomandimeve të lëna gjatë raundit të katërt të vlerësimit të Shqipërisë nga ekspertët e Moneyval.

Si rezultat i këtyre ndryshimeve rregullative u bë i nevojshëm miratimi i një metodologjie për vlerësimin nga jashtë, të rrezikut të parandalimit të pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit (PPP/PFT), të shoqëruar nga një matricë vlerësimi rreziku për këtë fushë. Sistemi i vlerësimit nga jashtë i rrezikut PPP/PFT përbën një instrument të rëndësishëm në mbështetje të procesit mbikëqyrës sipas përqasjes së bazuar në rrezik. Mbi bazën e raportimeve për të dhënat e vitit 2016, Banka e Shqipërisë ka kryer për herë të parë vlerësimin e ekspozimit të këtij rreziku të subjekteve dhe aktualisht e ka konsoliduar tashmë me analizat, bazuar në të dhënat e raportuara nga subjektet për vitin 2017. Rezultatet e këtij vlerësimi do t’i shërbejnë fokusit të procesit mbikëqyrës në subjektet dhe aktivitetet me rrezik të lartë në fushën e PPP/PFT-së.

Në tremujorin e fundit të vitit 2017, Komiteti i Ekspertëve për Vlerësimin e Masave kundër Pastrimit të Parave dhe Financimit të Terrorizmit (MONEYVAL) kreu raundin e pestë të vlerësimit të Shqipërisë. Banka e Shqipërisë ka qenë pjesë e rëndësishme e këtij procesi si mbikëqyrëse e sistemit financiar dhe mjaft aktive me plotësimin e informacionit të kërkuar si nëpërmjet formateve të paracaktuara, ashtu edhe nëpërmjet takimeve të drejtpërdrejta. Zhvillimet e përmendura më sipër u vlerësuan pozitivisht nga ekspertët e Komitetit Moneyval të KE-së, gjatë procesit të vlerësimit. Aktualisht, raundi i pestë i vlerësimit të Shqipërisë, është në fazën e hartimit të raportit të vlerësimit nga ekspertët dhe brenda 6-mujorit të parë të vitit 2018, pritet që ky komitet të miratojë raportin përfundimtar me rekomandimet përkatëse.

2.5 EKzamINImEt Në vENd

Gjatë vitit 2017 janë zhvilluar 14 ekzaminime të plota dhe të pjesshme të subjekteve banka, jobanka, si dhe shoqërive të kursim-kreditit. Gjatë këtij viti është rritur numri i ekzaminimeve në subjekte jobanka, pas zgjerimit të numrit dhe peshës së tyre në sistemin financiar. Objektivi kryesor i ekzaminimeve mbetet përcaktimi i një profili rreziku sa më të plotë për subjektet e licencuara, duke marrë në konsideratë faktorë sasiorë dhe cilësorë.

Fushat kryesore që kanë qenë në fokusin e ekzaminimeve të vitit 2017 dhe gjetjet përkatëse sipas llojeve të subjekteve mund të përmblidhen si më poshtë.



2017

Në subjektet banka, janë konstatuar përmirësime dhe plotësime në drejtim të: kuadrit të brendshëm; përputhshmërisë me kuadrin rregullativ mbikëqyrës (veçojmë klasifikimin dhe krijimin e fondeve rezervë për ekspozimet e kredimarrësve); rikuperimit të kredive me probleme; respektimit të treguesve rregullatorë (në veçanti të kapitalit dhe të likuiditetit) etj. Njëkohësisht, çështje të rëndësishme mbikëqyrëse vijojnë të mbeten: përmirësimi i sistemeve të qeverisjes; forcimi i rolit mbikëqyrës të organeve drejtuese; si dhe rritja e pavarësisë, efektivitetit dhe aftësisë parandaluese të sistemeve të kontrollit. Ndërkohë që është kërkuar rritje e kujdesshme e veprimtarisë kredituese, janë vlerësuar përpjekjet në zgjidhjen dhe rikuperimin e kredive me probleme. Vëmendje të veçantë ka marrë vlerësimi i planeve strategjike të bankave, në terma të identifikimit të pritshmërive të synuara në tregun bankar, orientimit të burimeve dhe përshtatjes së strukturave me këto pritshmëri. Pjesë e këtij vlerësimi është edhe trajtimi i kujdesshëm i zgjerimit të aktiviteteve bankare dhe i formave të zgjedhura të investimit me të gjithë kompleksitetin e tyre, duke qenë se bankat kërkojnë të ruajnë nivelet e përfitueshmërisë.

Marrëdhëniet me palët e lidhura, për shkak të natyrës delikate të raportit aksioner–bankë–administrator, mbeten ndër çështjet në vëmendje të vazhdueshme mbikëqyrëse. Gjithashtu, sigurimi i niveleve të përshtatshme të transparencës me klientët është gjithmonë pjesë e rëndësishme e vlerësimit dhe verifikimeve gjatë ekzaminimeve në vend.

Në subjektet financiare jobanka, vlerësohet se sistemet e drejtimit dhe kontrollit kanë ende hapësira për të siguruar efektivitetin, pavarësinë dhe autoritetin e duhur. Kësaj do t’i vinte në ndihmë edhe përmirësimi i mbështetjes nga sistemet e informacionit. Këta faktorë janë materializuar në një nivel më të lartë mangësish në drejtim të pasqyrimit të saktë të klasifikimit dhe fondeve rezervë për ekspozimet e kredimarrësve, çështjeve të transparencës me klientët etj. Nga ana tjetër, subjektet jobanka paraqiten mjaft aktive, jo vetëm në rritjen apo ndërthurjen e aktiviteteve, por edhe në zgjerimin e përdorimit të instrumenteve të huasë (krahas kapitalit të tyre) për financimin e aktivitetit (titujt e borxhit, pjesëmarrjet në programe kombëtare financimi/zhvillimi, huamarrjet nga bankat apo institucionet ndërkombëtare etj.). Kjo prirje konsiderohet një fazë normale zhvillimi për këto subjekte dhe shtimi i palëve të interesuara, investitorëve, që analizojnë e monitorojnë aktivitetin e subjekteve financiare jobanka, pritet të kontribuojë pozitivisht në forcimin e sistemeve të qeverisjes dhe kontrollit të tyre.

Disa prej shoqërive të kursim-kreditit janë ekzaminuar për herë të parë, pas përfundimit të procesit të konsolidimit dhe shkëputjes nga unionet. Përgjithësisht, konstatohet se procesi i shkëputjes është menaxhuar me kujdes nga organet drejtuese të shoqërive dhe janë ruajtur ritmet pozitive të aktivitetit dhe rezultatet financiare. Nga ana tjetër, është evidentuar nevoja për përmirësimin e kuadrit të brendshëm të këtyre subjekteve, plotësimin e strukturave operative, rritjen e nivelit profesional të organeve drejtuese, ndarjen e qartë të detyrave dhe përgjegjësive etj. Reagimi ndaj rekomandimeve të ekzaminimit ka qenë pozitiv dhe brenda afateve të parashikuara.



2017

Në përfundim të ekzaminimeve të kryera janë lënë rekomandime për përmirësimet e nevojshme dhe është ndjekur me rigorozitet zbatimi i tyre. Gjithashtu janë marrë masa mbikëqyrëse ndaj disa subjekteve, për të cilat u evidentuan shkelje të përsëritura të kërkesave rregullatore.

Tabelë 1. Numri i ekzaminimeve sipas subjekteve dhe sipas tematikës

Subjekte të licencuara të ekzaminuara

Rreziqet

Total aktivesh (mln lekë)

Pesha ndaj

grupit të subjekteve

Pesha ndaj

sistemit financiarSt

rate

gjik

Org

aniz

ativ

I Kr

edisë

Likui

dite

t

RrN

ILB*

Treg

ut

TIK

Ope

raci

onal

Repu

taci

onal

Përfi

tues

hmër

i

Kapi

tal

Banka 4 5 7 5 4 4 4 4 5 4 5 1,029,328.80 71.22% 69.00%

Jobanka 2 4 3 2 3 2 4 1 3 3 3 11,190.20 29.33% 0.75%

SHKK 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 5,845.04 71.28% 0.39%

TOTAL 9 12 13 10 10 9 11 8 11 10 11 1,046,364.04 70.15% 70.15%*Rreziku i normës së interesit në librat e bankës.Burimi: Banka e Shqipërisë.



2017

Prioritetet e Departamentit të Mbikëqyrjes gjatë vitit 2018 synojnë të fokusohen në vlerësimin e administrimit të rreziqeve kryesore ndaj të cilave ekspozohen subjektet e mbikëqyrura, në kryerjen e veprimtarive mbikëqyrëse në mënyrë joshteruese dhe duke vijuar paralelisht me ndjekjen e vazhdueshme të ecurisë së përgjithshme dhe profilin e rrezikut individual për secilin prej subjekteve të mbikëqyrura. Në mënyrë të detajuar, këto prioritete pasqyrohen më poshtë.

3.1 rrEzIKU I KrEdISë mE FOKUS KrEdItë mE PrOblEmE dhE trajtImI I KrEdImarrëSvE Në vëShtIrëSI FINaNcIarE

Reduktimi i nivelit të kredive me probleme do të vazhdojë të jetë në fokus të procesit mbikëqyrës edhe gjatë vitit 2018. Me gjithë rënien e ndjeshme të kredive me probleme gjatë vitit të kaluar, niveli aktual i tyre konsiderohet ende i lartë, duke ndikuar në qëndrueshmërinë afatgjatë të bankave dhe të sistemit bankar. Ruajtja e një qasjeje prudenciale për trajtimin e hershëm të problematikave dhe angazhimi i Bankës së Shqipërisë në kuadrin e programit kombëtar për adresimin e kredive me probleme ka vijuar, duke nxitur marrjen e një nisme për rregullimin e bashkëpunimit midis bankave për adresimin e kredimarrësve të përbashkët në vështirësi financiare për shlyerjen e detyrimeve. Kjo nismë do të konkretizohet gjatë vitit 2018, nëpërmjet hartimit të një kuadri rregullator të posaçëm për mundësinë e zgjidhjes jashtëgjyqësore të kredimarrësve me probleme, me ekspozime në më shumë se një bankë, i cili do të shërbejë si një mekanizëm për të sjellë bankat në një emërues të përbashkët për gjetjen e një zgjidhjeje të qëndrueshme afatgjatë për kredimarrësit në fjalë. Kjo nismë është bazuar në eksperiencat e ngjashme ndërkombëtare dhe është hartuar në bashkëpunim me projektin FinSAC të Bankës Botërore dhe me këshilltarin rezident të FMN-së në Bankën e Shqipërisë.

3.2 PëraFrImI I KUadrIt rrEGUllatOr mE bazEl III

Kriza financiare ndërkombëtare nxori në pah nevojën e rishikimit të rregullimit bankar, lidhur me menaxhimin e situatave të pafavorshme. Këto ndryshime u realizuan nëpërmjet Bazel III, një ndër elementët e rëndësishëm të të të cilit ishte vendosja e kritereve të menaxhimit sasior të likuiditetit të bankave, nëpërmjet një treguesi të ri të quajtur norma e mbulimit me likuiditet (LCR – Liquidity Coverage Ratio). Ky tregues synon përgatitjen e hershme të bankave për përballimin e nevojave për likuiditet që mund të vijnë si pasojë e ngjarjeve të papritura, duke shkaktuar kërkesa për tërheqje masive të depozitave bankare.

3. zhvIllImEt E PlaNIFIKUara Për vItIN 2018



2017

Banka e Shqipërisë ka planifikuar përshtatjen e këtij kuadri rregullativ dhe është duke kryer gjithë përgatitjen e nevojshme për hartimin e tij. Ky proces konsideron, ndër të tjera, edhe parapërgatitjen e bankave për elementet e reja raportuese të këtij kuadri dhe përshtatjen e proceseve të tyre të brendshme, për administrimin e rrezikut të likuiditetit.

Rishikimi i kuadrit rregullativ mbikëqyrës do të synojë që, gjatë vitit 2018, të përfshijë edhe elemente të Bazel III që lidhen me përmirësimin e cilësisë së kapitalit, pas vlerësimit të mundësive për adaptimin dhe krijimin e rezervave të përshtatshme të kapitalit, në funksion të rritjes së qëndrueshmërisë së bankave në Shqipëri.

3.3 rrEGUllImI dhE mbIKëQYrja E QEvErISjES Së baNKavE

Mirëqeverisja e bankave, si një element i rëndësishëm në administrimin e rrezikut dhe drejtimit të bankave, ka marrë një vëmendje të posaçme nga pikëpamja mbikëqyrëse. Për qëllime të vlerësimit të bankave, është gjykuar i nevojshëm rishikimi i rregulloreve dhe manualeve të brendshme. Qëllimi i ndryshimeve të kuadrit rregullativ ka qenë përafrimi i kërkesave dhe metodave mbikëqyrëse me ato të Bashkimit Evropian dhe përmirësimi i kritereve të brendshme të vlerësimit. Një pjesë e ndryshimeve janë finalizuar gjatë vitit 2017, ndërsa brenda vitit 2018 parashikohen të realizohen dhe ndryshime të tjera metodologjike, në bashkëpunim me Bankën Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (EBRD). Ky projekt konsiston në strukturimin dhe orientimin për vlerësimin e drejtë të strukturave të bankave lidhur me vendimmarrjen, ambientin e kontrollit dhe procesin e administrimit të rreziqeve me rëndësi të bankave.

Miratimi i udhëzimit mbi procesin e vlerësimit të brendshëm të mjaftueshmërisë së kapitalit (PVMBK), në fillim të vitit 2017, duke konsideruar edhe një periudhë parapërgatitore për bankat, ka synuar të sigurojë realizimin e një procesi të brendshëm efektiv dhe gjithëpërfshirës të tyre për vlerësimin e mjaftueshmërisë së kapitalit. Procesi parashikon dokumentimin dhe paraqitjen për herë të parë nga bankat, deri në fund të muajit prill 2018, të raportit të vetëvlerësimit mbi mjaftueshmërinë e kapitalit. Ky raport, ashtu si i gjithë Procesi i Vlerësimit të Brendshëm të Mjaftueshmërisë së Kapitalit (PVBMK), do të jetë subjekt vlerësimi dhe rishikimi, me qëllim evidentimin e mangësive të mundshme nga mbikëqyrësit. Rezultatet do t’u bëhen të ditura bankave, me qëllim kryerjen e përmirësimeve të nevojshme në raportimet e ardhshme. Për kryerjen e këtij vlerësimi janë hartuar dhe do të finalizohet rishikimi i dokumenteve të brendshme orientuese, të cilat do të ndihmojnë në vlerësimin e secilit prej dokumenteve të PVBMK-së nga të gjitha bankat, si dhe konfigurimi i Procesit të Brendshëm të Rishikimit dhe Vlerësimit Mbikëqyrës. Ky proces do të zgjasë gjatë gjithë vitit 2018, periudhë në të cilën do të ketë komunikime të vazhdueshme me bankat për të diskutuar mbi përmbajtjen dhe vlerësimet e kryera, në kuadër të raportimit në fjalë.



2017

3.4 KONSOlIdImI I SIStEmIt baNKar

Tendencat konsoliduese të sistemit bankar të identifikuara vitet e kaluara, u materializuan gjatë vitit 2017, me vendimin për bashkimin e Bankës Intesa SanPaolo me Bankën Veneto, kryesisht si pasojë e zhvillimeve ndërkombëtare dhe vendimmarrjes së Bankës së Italisë dhe Bankës Qendrore Evropiane, në koordinim me grupin Intesa SanPaolo në Itali, në vijim të shpalljes së falimentit të Grupit Bankar Veneto. Procesi i thithjes së Bankës Veneto pritet të përfundojë në vitin 2018, vit që do ta gjejë sistemin bankar me numër më të vogël bankash. Nisur nga veprimtaria e bankave në Shqipëri, Banka e Shqipërisë vlerëson se ka hapësira të mëtejshme për konsolidim, në pritje për t’u materializuar në vijimësi. Ajo është duke ndjekur me shumë kujdes të gjitha zhvillimet në këtë drejtim. Ky vlerësim mbështetet në shprehje të interesimit për zgjerim nga banka të caktuara, si dhe tkurrje të disa bankave të tjera, si pasojë e rishikimit të planeve të prezencës në Ballkan nga ana e bankave mëmë.

3.5 vEtëvlErëSImI I EKUIvalENcëS Së KUadrIt rrEGUllatIv mE dIrEKtIvat EvrOPIaNE

Në kuadër të përafrimit të legjislacionit dhe kuadrit rregullativ me direktivat e BE-së dhe standardet përkatëse, me qëllim vlerësimin e gjendjes aktuale dhe përcaktimin e ndërhyrjeve të ardhshme, gjatë vitit 2017 filloi puna për vetëvlerësimin e ekuivalencës së kuadrit rregullativ mbikëqyrës me direktivat dhe rregulloret evropiane (CRD dhe CRR)1, sipas plotsueshmërisë së pyetjeve të Pyetësorit të Autoritetit Bankar Evropian (EBA)2. Ky proces do t’i paraprijë evidentimit të nevojave të Departamentit të Mbikëqyrjes për hartimin e akteve të reja rregullative dhe të metodologjive mbikëqyrëse apo rishikimit të atyre ekzistuese, me qëllim sigurimin e përafrimit në vazhdimësi me Acquis Communautaire lidhur me veprimtarinë e institucioneve të kreditit.

3.6 baShKëPUNImI mE baNKëN QENdrOrE EvrOPIaNE

Me krijimin e një mekanizmi të vetëm mbikëqyrjeje (SSM – Single Supervisory Mechanism) pranë Bankës Qendrore Evropiane, në nëntor 2014, dhe duke konsideruar praninë aktive në Shqipëri të filialeve të grupeve të mëdha bankare evropiane, Banka e Shqipërisë dhe Banka Qendrore Evropiane janë në proces hartimi të një marrëveshjeje të plotë për të rregulluar fushat dhe aspektet e bashkëpunimit. Ky bashkëpunim pritet të finalizohet me nënshkrimin e marrëveshjes nga dy institucionet, brenda vitit 2018.

Gjatë vitit 2018, Departamenti i Mbikëqyrjes synon të marrë pjesë në disa nga Kolegjet e Mbikëqyrësve për grupet bankare evropiane me prezencë në

1 Capital Requirement Directive and Regulation.2 EBA (European Banking Authority).



2017

Shqipëri, me statusin e vëzhguesit, nëpërmjet nënshkrimit të marrëveshjeve specifike për këtë qëllim. Ky konsiderohet një hap i rëndësishëm, jo vetëm në kuadër të forcimit të bashkëpunimit me autoritetet mbikëqyrëse të BE-së dhe përafrimit me praktikat më të përparuara mbikëqyrëse, por edhe në kuadër të një vlerësimi më të plotë të bankave me origjinë nga vende evropiane që ushtrojnë aktivitetin e tyre në Shqipëri.

3.7 PërGatItja E raPOrtImIt FINaNcIar SIPaS StaNdardEvE NdërKOmbëtarE të KONtabIlItEtIt

Për adaptimin dhe aplikimin e Standardeve Ndërkombëtare të Kontabilitetit (SNK), Banka e Shqipërisë është duke bërë disa përgatitje teorike dhe praktike. Përveç përgatitjeve teorike përmes trajnimeve, janë në proces vlerësimi efektet e mundshme nga aplikimi i standardeve në pasqyrat financiare të bankave dhe në kapitalin e tyre, mbështetur në asistencën e Bankës Botërore dhe njërës prej shoqërive ndërkombëtare të auditimit, Grant Thornton. Gjatë vitit 2018, Banka e Shqipërisë do të monitorojë më kujdes rezultatet nga aplikimi për herë të parë i standardit të ri, SNFR 9, në banka dhe, në varësi të rezultateve, do të përcaktojë një qëndrim mbikëqyrës, me një qasje prudenciale, për të siguruar një mbrojtje të përshtatshme për bankat.

Tabelë 2. Prioritetet e mbikëqyrjes për periudhën 2017 - 2018 dhe veprimtaritë e parashikuara

Prioritete 2017 Prioritete 2018 Veprimtari të plani�kuara Shtrirja në një periudhë më tej

Rreziku i kredisë/ Ecuria e kredive me probleme

Rreziku i kredisë/ Ecuria e kredive me probleme

Konsolidimi i sistemit bankar

Bashkëpunimi me BQE-në Bashkëpunimi me autoritete të brendshme dhe të jashtme

Mbikëqyrja e bazuar në rrezik

Zbatimi i Standardeve Ndërkombëtare të Kontabilitetit

KapitalizimiStrategjitë e biznesit

- Vlerësimi i strategjive dhe objektivave të bankave për kreditë me probleme

- Vlerësimi i Planeve të Rikëmbjes dhe Zgjidhjes për kredimarrësit e mëdhenj

- Platformë për adresimin e kredimarrësve të përbashkët të bankave

- Rreziku i Likuiditetit - BAZEL III- Rezervat e kapitalit - Bazel III- PRVM (Procesi i Rishikimit dhe Vlerësimit Mbikëqyrës) - BAZEL II- Rimëkëmbja dhe Ndërhyrja e Jashtëzakonshme në banka- Vetëvlerësimi i njëtrajtshmërisë së kuadrit rregullativ me ato të EBA-s

- Rishikimi i procesit të vlerësimit të Qeverisjes korporative të bankave- Zhvillime metodologjike

- Trajnimi i sta�t

- Nënshkrimi i marrëveshjes së bashkëpunimit me BQE-në- Pjesëmarrja në Kolegjet Mbikëqyrëse të bankave evropiane- Bashkëpunim me AMF-në për inspektime të përbashkëta, rishikimi i Marrëveshjes së Bashkëpunimit, shkëmbimi i informacionit

- Vlerësimi i PVBMK të bankave- Vlerësimi i Planeve të Rimëkëmbjes- Përcaktimi i kritereve vlerësuese për kredidhënien

- Përgatitja e kuadrit raportues për standardet ndërkombëtare të kontabilitetit- Monitorimi i zbatimit të SNRK 9

- Vlerësimi i dokumenteve të PVBMK-së dhe konsultimi i tyre me bankat

- Ndjekja e proceseve të bashkimit të bankave dhei blerjeve të mundshme

Përafrimi i kuadrit rregullativ mbikëqyrës me standardet evropiane

Mbikëqyrja e qeverisjes së bankave

Përafrimi i kuadrit rregullativ mbikëqyrës me standardet evropiane

Rregullimi dhe mbikëqyrja e qeverisjes së bankave



2017

Kuadri rregullativ dhe metodologjik mbikëqyrës është në proces rishikimi dhe plotësimi të vazhdueshëm, me synim: zbatimin e kërkesave ligjore dhe përafrimin e direktivave të Bashkimit Evropian; zbatimin sa më të plotë të parimeve të Bazelit; dhe adresimin e problematikave të vërejtura dhe sugjerimeve të subjekteve të mbikëqyrura, të sjella përmes një komunikimi të vazhdueshëm me to.

Rol aktiv në këtë proces rishikimi kanë luajtur edhe bankat dhe subjektet e tjera financiare të licencuara dhe të mbikëqyrura nga Banka e Shqipërisë, të cilët, në çdo rast, kanë kontribuuar me komentet dhe opinionet e tyre rreth ndryshimeve rregullative.

Udhëzimi mbi Procesin e Vlerësimit të Brendshëm të Mjaftueshmërisë së Kapitalit (PVBMK)3 përbën një hap cilësor në plotësimin e procesit mbikëqyrës dhe përmirësimin e procesit të brendshëm të vlerësimit dhe administrimit të riskut në banka, si dhe fillimin e punës për hartimin e procedurave mbikëqyrëse që lidhen me Procesin e Rishikimit dhe Vlerësimit Mbikëqyrës (PRVM)4. Gjithashtu, ka përfunduar rishikimi tërësor dhe hartimi i disa akteve të reja rregullative, të konsideruara të rëndësishme për mbikëqyrjen bankare dhe për subjektet e këtyre akteve, si dhe janë rishikuar pjesërisht disa rregullore/akte të tjera, të renditura më poshtë.

• rishikimi tërësor i rregullores “Për mbikëqyrjen e konsoliduar” (miratuar me vendimin nr. 4, datë 01.02.2017, të Këshillit mbikëqyrës të bankës së Shqipërisë)

Objekti i kësaj rregulloreje është përcaktimi i kushteve, rregullave dhe kërkesave rregullatore për realizimin e mbikëqyrjes së konsoliduar, me qëllim administrimin e rrezikut që rrjedh nga grupi bankar dhe grupi financiar. Rishikimi tërësor i rregullores u realizua në përputhje me kërkesat dhe parimet për mbikëqyrjen e konsoliduar, sipas direktivave dhe rregulloreve evropiane, si dhe në përshtatje me standardet e Komitetit të Bazelit. Rregullorja e rishikuar parashikon rregullat e autoritetit mbikëqyrës kryesisht: për mbikëqyrjen cilësore dhe sasiore; për metodologjitë e llogaritjes së kapitalit rregullator dhe të kërkesave për kapital; për rreziqet kryesore me të cilat përballen grupet bankare dhe/ose financiare, respektivisht rrezikun e kredisë, rreziqet e tregut dhe rrezikun operacional, duke përfshirë dhe ndikimin e rëndësishëm (material) që mund të kenë subjektet/institucionet e varura të tij (grupit). Rregullorja trajton

3 ICAAP – Internal Capital Adequacy Assessment Process.4 SREP- Supervisory Review and Evaluation Process.

4. KUadrI rrEGUllatIv



2017

edhe disa kërkesa të mbikëqyrjes cilësore, të cilat adresojnë problematika të sistemit bankar, në kuadrin e rreziqeve që mund të rrjedhin nga transaksionet e rëndësishme brenda grupit, të përcaktuara edhe në rregulloren e Bashkimit Evropian5 dhe dokumentin e Komitetit të Bazelit6.

• miratimi i disa ndryshimeve në rregulloren “Për raportin e mjaftueshmërisë së kapitalit” (miratuar me vendimin nr. 5, datë 01.02.2017, të Këshillit mbikëqyrës të bankës së Shqipërisë)

Qëllimi i këtyre ndryshimeve rregullative ishte rivendosja e masës që penalizonte (në terma të kërkesës për kapital) vendosjet e sektorit bankar me jorezidentët, në kushtet kur një pjesë e masave kishin përfunduar në fund të vitit 2016. Ndryshimi i masës u gjykua i nevojshëm për të kombinuar nevojën për ruajtjen e një kërkese më të lartë për kapital për bankat që janë aktive në vendosjet me jorezidentët dhe nevojës për të vendosur një kufi mbi masën e rritjes së kërkesës për kapital.

• miratimi i disa ndryshimeve në rregulloren “Për parandalimin e pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit” (miratuar me vendimin nr. 22, datë 05.04.2017, të Këshillit mbikëqyrës të bankës së Shqipërisë)

Qëllimi i këtyre ndryshimeve rregullative ishte përmbushja e disa rekomandimeve të Komitetit të Ekspertëve të Moneyval-it, gjatë vlerësimit të fundit për Shqipërinë, si dhe zgjidhja e disa çështjeve të konstatuara gjatë mbikëqyrjes në vend të subjekteve të rregullores.

Ndryshimet parashikojnë kërkesa që subjektet e rregullores të hartojnë dhe disponojnë rregulla dhe procedura të brendshme për zbatimin e masave kundër financimit të terrorizmit dhe kritere mbi integritetin e figurës të të gjithë punonjësve të përfshirë në procesin e parandalimit të pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit. Gjithashtu, ndryshimet parashikojnë dhe detyrimin e subjekteve për njoftimin e Bankës së Shqipërisë mbi transaksionet që lidhen me rastet e personave të shpallur si financues të terrorizmit, si dhe disa kërkesave shtesë për raportimin e të dhënave sasiore e cilësore mbi pastrimin e parave dhe financimin e terrorizmit, sipas një formati të standardizuar, mbi baza vjetore.

• miratimi i disa ndryshimeve në rregulloren “mbi transparencën për produktet dhe shërbimet bankare e financiare” (miratuar me vendimin nr. 25, datë 03.05.2017, të Këshillit mbikëqyrës të bankës së Shqipërisë)

5 Regulation (EU) 2015/2303 of 28 July 2015 supplementing Directive 2002/87/EC of the European Parliament and of the Council with regard to regulatory technical standards specifying the definitions and coordinating the supplementary supervision of risk concentration and intra-group transactions.

6 Intra-Group Transactions and Exposures Principles.



2017

Qëllimi i këtyre ndryshimeve rregullative ishte plotësimi dhe përmirësimi në vazhdimësi i kuadrit rregullator të autoritetit mbikëqyrës, mbi transparencën e produkteve dhe shërbimeve bankare e financiare të ofruara nga subjektet e rregullores, si dhe adresimi në veçanti i disa problematikave të shfaqura në banka, lidhur me transparencën ndaj klientit, duke konsideruar edhe rekomandimet e Autoritetit të Konkurrencës në këtë fushë. Ndryshimet synojnë njëkohësisht edhe përafrimin e mëtejshëm me direktivat evropiane për mbrojtjen e konsumatorëve, në kuadër të rritjes së vazhdueshme të kërkesave për mbrojtjen e klientëve.

Rritja e transparencës nga ana e subjekteve të rregullores, përmirëson njëkohësisht edhe efektivitetin e disiplinës së tregut dhe të funksionit mbikëqyrës të Bankës së Shqipërisë.

• miratimi i udhëzimit të ri “Për procesin e vlerësimit të brendshëm të mjaftueshmërisë së kapitalit” (miratuar me vendimin nr. 26, datë 03.05.2017, të Këshillit mbikëqyrës të bankës së Shqipërisë)

Udhëzimi i ri përcakton kërkesat për hartimin dhe zbatimin e këtij procesi, si dhe pritshmëritë mbikëqyrëse, përsa i përket strukturës dhe përmbajtjes së raportit që bankat do të paraqesin pranë Bankës së Shqipërisë, mbi baza vjetore. Ky konsiderohet me rëndësi të veçantë për bankën dhe realizohet në mënyrë të pavarur prej saj, pasi synon të vlerësojë mjaftueshmërinë e niveleve aktuale dhe të ardhshme të kapitalit, duke marrë parasysh edhe profilin e rrezikut dhe strategjitë e saj. Hapësira informuese në vijim paraqet informacion më të detajuar për këtë udhëzim.

Hapësirë informuese 1. udHëzimi “mbi procesin e vlerësimit të brendsHëm të mjaftuesHmërisë së kapitalit”

Banka e Shqipërisë miratoi udhëzimin “Mbi procesin e vlerësimit të brendshëm të mjaftueshmërisë së kapitalit (PVBMK)”, me vendimin nr. 26, datë 03.05.2017, të Këshillit Mbikëqyrës.

PVBMK-ja është një proces që realizohet nga bankat dhe mbështetet në sistemet e brendshme të tyre, me qëllim kontrollin efektiv të profilit të rrezikut dhe përcaktimin e nivelit të nevojshëm të kapitalit. Ky proces është i orientuar drejt elementeve sasiore të administrimit të rrezikut - vlerësimi i kërkesave të brendshme për kapital dhe të kapitalit të nevojshëm për mbulimin e rreziqeve - si dhe të elementeve cilësore të tij, që lidhen me forcimin e rregullave të brendshme të drejtimit dhe kontrollit të bankës, të cilat mundësojnë administrimin efektiv dhe zbutjen e rreziqeve.

Për realizimin e këtij procesi vlerësimi, banka duhet të ndjekë dy hapa: së pari, të përcaktojë nivelin e rrezikut specifik që mund të ndërmarrë, me qëllim përcaktimin e kapacitetit të saj rrezikmbajtës dhe sigurimin e kapitalit të mjaftueshëm për të mbuluar këtë rrezik; dhe së dyti, të bëjë një analizë kritike të nivelit të rrezikut që mund të ndërmerret në mënyrë të arsyeshme, duke konsideruar të gjitha mundësitë dhe kërcënimet që i korrespondojnë këtij rreziku.



2017

Në hartimin e PVBMK-së, bankat duhet të konsiderojnë minimalisht zbatimin e këtyre parimeve bazë:

a) parimi i përgjegjësisë. Zbatimi dhe zhvillimi i PVBMK-së është përgjegjësi e bankës;

b) parimi i proporcionalitetit. Bankat do të zbatojnë PVBMK-në, pavarësisht madhësisë dhe kompleksitetit të tyre. Çdo bankë përdor mjetet dhe proceset e përshtatshme në PVBKM-në e saj, ndërsa Bankës së Shqipërisë duhet t’i provojë se procesi i vlerësimit është i plotë dhe i përshtatshëm për rreziqet që lindin nga veprimtaria dhe mjedisi ku ushtrohet kjo veprimtari;

c) parimi i rëndësisë (materialitetit) të rreziqeve. PVBMK-ja orientohet drejt rreziqeve, të cilat mund të kenë ndikim të rëndësishëm (material) mbi gjendjen aktuale ose të ardhshme të mjaftueshmërisë së kapitalit të bankës;

d) parimi i perspektivës (looking forward). PVBMK-ja fokusohet në sigurimin e kapitalit të mjaftueshëm të bankës, duke konsideruar zhvillimet e ardhshme dhe ecurinë e veprimtarisë së saj.

Banka, në llogaritjen e kërkesës së brendshme për kapital, konsideron të gjitha rreziqet e rëndësishme dhe faktorë të tjerë të brendshëm dhe të jashtëm, që përcaktojnë profilin e saj të rrezikut:

a) rreziqet të cilat janë subjekt i kërkesës minimale për kapital. Banka, në llogaritjen e kërkesës së brendshme për kapital për rrezikun e kredisë, rrezikun e tregut dhe rrezikun operacional, përdor metodat e përcaktuara në rregulloren e Bankës së Shqipërisë për raportin e mjaftueshmërisë së kapitalit;

b) rreziqet që nuk mbulohen tërësisht nga kërkesa minimale për kapital. Banka, në llogaritjen e kërkesave të brendshme për kapital, konsideron edhe rreziqe që nuk mbulohen tërësisht nga kapitali minimal, i llogaritur sipas metodave standarde të parashikuara nga Banka e Shqipërisë, të cilat në përgjithësi nuk marrin në konsideratë disa faktorë të veçantë në llogaritjen e kapitalit, për të mbuluar tërësisht një rrezik të caktuar;

c) rreziqet që nuk janë subjekt i kërkesave minimale për kapital. Banka, në llogaritjen e kërkesës së brendshme për kapital, përveç rreziqeve që janë subjekt i kërkesave minimale për kapital, konsideron edhe llogaritjen e nevojave të brendshme për kapital për rrezikun e normës së interesit në librat e bankës, rrezikun e përqendrimit, rrezikun reputacional, rrezikun e përfitueshmërisë, rrezikun strategjik etj. Banka, në varësi të kompleksitetit dhe veçorive të veprimtarisë së saj, mund të konsiderojë edhe rreziqe të tjera të kësaj kategorie dhe të përdorë metodat e saj të brendshme cilësore dhe sasiore për vlerësimin e tyre;

d) faktorë të mjedisit të jashtëm. Banka, në llogaritjen e kërkesës së brendshme për kapital, konsideron edhe rreziqet që mund të materializohen në situata ekstreme, por jo të pamundura dhe me ndikim të konsiderueshëm në mjaftueshmërinë e kapitalit të bankës. Këto rreziqe mund të rrjedhin nga faktorë të mjedisit makroekonomik ose të tregut, ose nga kuadri rregullativ, për vlerësimin e të cilave banka përdor stress test-et.

Banka e Shqipërisë, bazuar në procesin e vlerësimit të brendshëm të mjaftueshmërisë së kapitalit të realizuar nga banka, do të ndërtojë Procesin e Rishikimit dhe Vlerësimit Mbikëqyrës, me qëllim krijimin e një gjykimi të përgjithshëm mbi profilin e rrezikut të bankës dhe të nevojave të saj për kapital.



2017

• miratimi i disa ndryshimeve në rregulloren “Për përcaktimin e nivelit të vendimmarrjes në mbikëqyrjen e veprimtarive bankare dhe financiare” (miratuar me vendimin nr. 29, datë 07.06.2017, të Këshillit mbikëqyrës të bankës së Shqipërisë)

Ndryshimet synuan plotësimin në vazhdimësi të kuadrit rregullativ të Bankës së Shqipërisë, lidhur me procesin e vendimmarrjes dhe të delegimit të tij, të përcaktuar në shtojcat pjesë përbërëse të kësaj rregulloreje. Ndryshimet sigurojnë përputhshmërinë me proceset dhe vendimmarrjet e përcaktuara në aktet e tjera të mbikëqyrjes, në veçanti: a) me proceset e parashikuara në ligjin e ri dhe në rregulloret e reja të mbikëqyrjes për shoqëritë e kursim-kreditit dhe unionet e tyre; dhe b) të pasqyrimit të disa shfuqizimeve në ligjin, lidhur me kujdestarinë për bankat, si rrjedhojë e miratimit të ligjit të ri “Për rimëkëmbjen dhe ndërhyrjen e jashtëzakonshme në banka”.

• miratimi i disa ndryshimeve në rregulloren “Për administrimin e rrezikut në veprimtarinë e subjekteve financiare jobanka” dhe në rregulloren “Për licencimin dhe ushtrimin e veprimtarisë nga subjektet financiare jobanka” (miratuar respektivisht me vendimet nr. 46 dhe nr. 47, datë 06.09.2017, të Këshillit mbikëqyrës të bankës së Shqipërisë)

Rishikimi i njëkohshëm dhe në mënyrë të ndërvarur i dy rregulloreve të sipërpërmendura, synoi: së pari, të adresonte disa problematika të konstatuara gjatë procesit mbikëqyrës të subjekteve financiare jobanka; dhe së dyti, të ofronte disa lehtësime për këto subjekte, gjatë kryerjes së veprimtarisë financiare. Një ndryshim i rëndësishëm lidhet me parashikimin në rregulloren “Për administrimin e rrezikut në veprimtarinë e subjekteve financiare jobanka”, edhe të rasteve të shkeljeve dhe të masave mbikëqyrëse e sanksioneve të përshkallëzuara për këto subjekte, të referuara më parë në ligjin “Për bankat në Republikën e Shqipërisë” dhe në rregulloren “Për licencimin dhe ushtrimin e veprimtarisë nga subjektet financiare jobanka”, për rastet e pezullimit/revokimit të licencës.

• rishikimi tërësor i udhëzimit “mbi planet e rimëkëmbjes së bankave” (miratuar me vendimin nr. 72, datë 06.12.2017, të Këshillit mbikëqyrës të bankës së Shqipërisë)

Rishikimi tërësor i udhëzimit ekzistues “Mbi planet e rimëkëmbjes”, duke e zëvendësuar atë (udhëzimin) me rregulloren e re “Mbi planet e rimëkëmbjes së bankave” u krye me qëllim plotësimin e kuadrit rregullativ për planet e rimëkëmbjes, sipas kërkesave të ligjit të ri nr. 133/2016 “Për rimëkëmbjen dhe ndërhyrjen e jashtëzakonshme në banka, në Republikën e Shqipërisë”. Rregullorja parashikon kërkesa mbikëqyrëse për planet e rimëkëmbjes së bankave dhe të grupeve bankare, kryesisht për: përmbajtjen, mënyrën dhe afatin e paraqitjes dhe përditësimit të planeve të rimëkëmbjes dhe të planeve të thjeshtuara të rimëkëmbjes; kuadrin minimal të treguesve cilësorë dhe sasiorë, që përfshihen në planet e rimëkëmbjes; skenarët që bankat mund të përfshijnë



2017

në këto plane; si dhe kriteret minimale, të cilat merren parasysh nga Banka e Shqipërisë gjatë vlerësimit të planeve të rimëkëmbjes së bankave.

HAPËSIRË INFORMUESE 2: RREGULLORJA “PËR PLANET E RIMËKËMBJES SË BANKAVE”

Në zbatim të ligjit nr. 133/2016 “Për rimëkëmbjen dhe ndërhyrjen e jashtëzakonshme në banka, në Republikën e Shqipërisë”*, Banka e Shqipërisë miratoi rregulloren “Për planet e rimëkëmbjes së bankave”, me vendimin nr. 72, datë 6.12.2017, të Këshillit Mbikëqyrës.

Planet e rimëkëmbjes janë pjesë e rëndësishme e administrimit të rrezikut të bankave, si dhe e procesit të vlerësimit dhe të mbikëqyrjes së bazuar në rrezik nga ana e Bankës së Shqipërisë. Një plan cilësor i rimëkëmbjes duhet të përfshijë të paktën informacione mbi çështjet e mëposhtme:

a) përmbledhjen e të gjitha elementeve të planit të rimëkëmbjes;b) Qeverisjen e bankës. Për të siguruar që plani zbatohet në mënyrë efektive

dhe në kohën e duhur, është thelbësore që ai të hartohet mbi baza të shëndosha të qeverisjes.

c) treguesit e rimëkëmbjes. Banka harton kuadrin e treguesve sasiorë dhe cilësorë të rimëkëmbjes, si pjesë e rëndësishme e planit të rimëkëmbjes, i cili përfshin tregues të kapitalit, të likuiditetit, të përfitueshmërisë, të cilësisë së aktiveve dhe tregues të tregut dhe makroekonomikë.

d) analizën strategjike të planit të rimëkëmbjes. Nëpërmjet analizës strategjike, banka identifikon veprimtaritë kryesore (linjat kryesore të biznesit) dhe funksionet kritike të saj, si dhe përcakton hapat kryesorë për përfshirjen e tyre në skenarët e rimëkëmbjes.

e) masat e rimëkëmbjes. Nëpërmjet analizës strategjike, banka identifikon dhe vlerëson masat e rimëkëmbjes dhe efektet e mundshme të zbatimit të tyre.

f) skenarët. Banka, si pjesë të planit të rimëkëmbjes, harton të paktën tre skenarë: për një (i) ngjarje sistemike, (ii) një ngjarje specifike dhe (iii) një kombinim të të dyjave.

g) planin e komunikimit dhe informimit të grupeve të interesit. Komunikimi i brendshëm i planit të rimëkëmbjes me punonjësit e bankës dhe komunikimi i jashtëm me të gjithë grupet e interesit, është një aspekt kyç i zbatimit efektiv të tij dhe i shmangies së efekteve negative në sistemin financiar.

h) një analizë të masave parapërgatitore. Plani i rimëkëmbjes mund të kërkojë ndryshime organizative për të lehtësuar përditësimin e planit dhe zbatimin e tij në të ardhmen, për të monitoruar treguesit, ose për shkak se procesi ka identifikuar disa vështirësi për zbatimin e masave të rimëkëmbjes. Këto veprime parapërgatitore që duhet të ndërmerren nga banka ose grupi, duhet të përfshihen dhe përshkruhen në planin e rimëkëmbjes, për të vlerësuar nëse zbatimi i tyre është i mundshëm dhe për të lehtësuar monitorimin e zbatimit të tyre nga banka dhe nga autoriteti mbikëqyrës.

Vlerësimi i planeve të rimëkëmbjes nga Banka e Shqipërisë synon të sigurojë informacionin e nevojshëm edhe për strukturat e ndërhyrjes së jashtëzakonshme, me qëllim hartimin e planeve të ndërhyrjes së jashtëzakonshme, duke marrë në konsideratë edhe përshtatshmërinë e kapitalit dhe të strukturës së fondeve të bankës, në raport me nivelin e kompleksitetit të strukturës organizative dhe profilin e rrezikut të saj.

* Ky ligj përafrohet pjesërisht me Direktivën 2014/59/BE (Banking Recovery and Resolution Directive).



2017

• miratimi i disa ndryshimeve në rregulloren “mbi parimet bazë të drejtimit të bankave dhe degëve të bankave të huaja dhe kriteret për miratimin e administratorëve të tyre” (miratuar me vendimin nr. 73, datë 06.12.2017, të Këshillit mbikëqyrës të bankës së Shqipërisë)

Ndryshimet në rregulloren në fjalë synuan përafrimin me kërkesat më të reja të akteve rregullative të BE-së në fushën e mirëqeverisjes, si dhe plotësimin e disa rekomandimeve, në kuadër të projektit për vlerësimin e kuadrit ligjor, rregullativ dhe të praktikave mbikëqyrëse të Bankës së Shqipërisë në këtë fushë, në bashkëpunim me Bankën Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim.

Ndryshimet konsistojnë kryesisht në: prezantimin e përkufizimit për konceptet “oreks/tolerancë ndaj rrezikut” dhe “kapacitet i rrezikut”; kërkesa për publikimin e një deklarate të veçantë për oreksin/tolerancën ndaj rrezikut të bankës; kërkesa për hartimin e një politike të veçantë për emërimin e anëtarëve të këshillit drejtues të bankës; kërkesa shtesë për strukturën/njësinë e administrimit të rrezikut dhe për strukturën/njësinë e përputhshmërisë; kërkesa për dokumentacion shtesë mbi statusin e kredive të administratorit që propozohet për miratim; kërkesa që banka të realizojë një analizë/vetëvlerësim mbi përshtatshmërinë e njohurive profesionale të administratorit që propozohet për miratim; kërkesa që bankat të kryejnë një proces rivlerësimi periodik të administratorëve dhe sa herë gjykohet e nevojshme, në varësi të rrethanave, gjatë ushtrimit të funksioneve të tyre në bankë etj.

• miratimi i disa ndryshimeve në rregulloren “Për sistemin e kontrollit të brendshëm” (miratuar me vendimin nr. 74, datë 06.12.2017, të Këshillit mbikëqyrës të bankës së Shqipërisë)

Ndryshimet rregullative synuan përafrimin me praktikat më të mira në fushën e kontrollit të brendshëm dhe përshtatjen në të njëjtën linjë me ndryshimet në rregulloren “Mbi parimet bazë të drejtimit të bankave dhe degëve të bankave të huaja dhe kriteret për miratimin e administratorëve të tyre”. Në veçanti, ndryshimet shtojnë kërkesën për bankat që Kryetari i Komitetit të Kontrollit të jetë njëkohësisht edhe anëtar i Këshillit Drejtues të bankës, duke synuar përafrimin me praktikat më të mira që sigurojnë përfshirjen e Komitetit të Kontrollit në procesin e vendimmarrjes së Këshillit Drejtues dhe kufizimin e rrezikut që ekspertiza e kontrollit të brendshëm të mos mbetet vetëm brenda Komitetit.

• akte të tjera

Në vazhdim, Departamenti ka kontribuuar edhe si pjesë e grupit të punës për hartimin e projektligjit “Për shërbimet e pagesave”, në kuadër të angazhimit të Bankës së Shqipërisë për përafrimin e kuadrit ligjor me direktivën evropiane për shërbimet e pagesave (PSD2).



2017

Struktura e sistemit bankar dhe financiar, në fund të vitit 2017, përbëhet nga: 16 banka; 31 subjekte financiare jobanka; 426 zyra të këmbimit valutor; 13 shoqëri të kursim-kreditit; dhe 1 union i shoqërive të kursim-kreditit.

Banka e Shqipërisë, bazuar në ligjin “Për bankat në Republikën e Shqipërisë”, ka autoritetin për të licencuar dhe mbikëqyrur bankat, subjektet financiare jobanka, shoqëritë e kursim-kreditit e unionet e tyre, zyrat e këmbimit valutor dhe zyrat e përfaqësimit të bankave të huaja.

5.1 baNKat

Gjatë vitit 2017, në kuadër të përmbushjes së funksionit licencues, Banka e Shqipërisë ka marrë vendime që lidhen me:

a) miratimin paraprak për transferimin e 100% të pronësisë së aksioneve të Bankës Veneto sh.a, dhe për transferimin e pjesëmarrjes influencuese (të tërthortë) në kapitalin aksioner të Bankës Credins sh.a.;

b) miratimin paraprak për hapjen e filialit të Bankës Kombëtare Tregtare sh.a. në Republikën e Kosovës, nëpërmjet transformimit të degës së saj

5. lIcENcImI

SISTEMI BANKAR DHE FINANCIAR

Gra�k 1. Struktura e sektorit bankar/�nanciar dhe pronësia

Burimi: Banka e Shqipërisë.

BANKA (16) SUBJEKTE FINANCIARE JOBANKA (31)

UNIONE DHE SHOQËRI TË KURSIM KREDITIT

(1 UNION DHE 13 SHOQËRI)

ZYRA TË KËMBIMIT VALUTOR (426)

Kapital privat i huaj (13)

Kapital privat vendas (18)

Kapital shtetëror vendas (2)

Kapital privat i huaj (7)

Kapital privat vendas dhe i huaj (4)

Kapital privat vendas (1 union dhe 13 shoqëri)

Kapital privat vendas (425)

Kapital privat vendas dhe i huaj (3)

Kapital privat I huaj (1)



2017

atje në filial;c) miratimin paraprak për kryerjen e veprimtarisë financiare shtesë të

ndërmjetësimit në sigurime nga Banka Credins sh.a., Banka Intesa Sanpaolo Albania sh.a. dhe Veneto Banka sh.a.;

d) miratimin për 36 administratorë të bankave, të cilët respektivisht sipas pozicioneve renditen: 16 anëtarë të këshillave drejtues, 6 anëtarë të komiteteve të kontrollit dhe 14 drejtues ekzekutivë;

e) miratimin e zgjerimit të rrjetit të bankave me dy degë të reja, brenda territorit të Republikës së Shqipërisë;

f) miratime paraprake për emetim të borxhit të varur nga Banka Credins sh.a. dhe shlyerjen e borxhit të varur nga Banka NBG Albania sh.a.;

g) miratimin e ndryshimeve në statutin e Bankës Intesa Sanpaolo Albania sh.a., të Bankës Kombëtare Tregtare sh.a., të Bankës ProCredit sh.a., të Bankës Amerikane të Investimeve sh.a. dhe të Veneto Bankës sh.a.;

h) miratimin për shtimin e shërbimit M-banking Zing nga Banka Ndërkombëtare Tregtare sh.a.

5.2 SUbjEKtEt FINaNcIarE jObaNKa, INStItUcIONEt FINaNcIarE të mIKrOKrEdISë dhE INStItUcIONEt E ParaSë ElEKtrONIKE

Vendimmarrja e Bankës së Shqipërisë, për subjektet financiare jobanka, institucionet financiare të mikrokredisë dhe institucionet e parasë elektronike, gjatë vitit 2017, konsiston në:

a) licencimin e tre subjekteve financiare jobanka, respektivisht për ushtrimin e veprimtarisë financiare të shërbimeve të pagesave dhe transferimit të parave (Raea Financial Services sh.p.k.), të qirasë financiare (Mogo Albania sh.a.), dhe të institucionit financiar të mikrokredisë (Kredo Financë sh.p.k.);

b) miratimin paraprak për transferimin e kuotave të kapitalit të subjekteve financiare jobanka Omnifactor sh.p.k., Albanian Financial Institution sh.p.k. dhe NOA sh.a.;

c) miratimin paraprak për kryerjen e veprimtarisë së ndërmjetësimit në sigurime nga subjekti financiar jobankë Porsche Leasing sh.p.k. dhe të shërbimeve të pagesave dhe transferimit të parave nga institucioni i parasë elektronike Vodafone M-Pesa sh.p.k.;

d) miratimin paraprak të administratorit të subjektit financiar jobankë Omnifactor sh.p.k. dhe të institucionit financiar të mikrokredisë IuteCredit Albania sh.a.;

e) pezullimin e licencës së institucionit financiar të mikrokredisë Capital Invest sh.a. dhe të institucionit të parasë elektronike Vodafone M-Pesa sh.p.k. Licenca e institucionit financiar të mikrokredisë Capital Invest sh.a. është aktive, pas përfundimit të afatit të pezullimit.



2017

5.3 ShOQërItë E KUrSIm–KrEdItIt dhE UNIONEt E tYrE

Vendimmarrja e Bankës së Shqipërisë, në kuadër të përmbushjes së funksionit licencues, për shoqëritë e kursim–kreditit dhe unionet e shoqërive të kursim–kreditit, gjatë vitit 2017, konsiston në:

a) miratimin e drejtuesve të shoqërive të kursim-kreditit, si kërkesë e ligjit të ri “Për shoqëritë e kursim-kreditit dhe unionet e tyre”, dhe të rregullores “Për licencimin dhe ushtrimin e veprimtarisë së shoqërive të kursim-kreditit dhe të unioneve të tyre”. Miratimet u dhanë për 5 kryetarë të këshillave drejtues të shoqërive të kursim-kreditit, 6 kryetarë të komiteteve të kontrollit të shoqërive të kursim-kreditit dhe 5 administratorë të shoqërive të kursim-kreditit;

b) gjithashtu, në mbështetje të kuadrit ligjor dhe rregullativ, në vitin 2017, u finalizua procesi i shndërrimit të Unionit të Shoqërive të Kursim–Kreditit “Jehona” në shoqëri të kursim-kreditit “UniFin” dhe revokimi i licencës së shoqërisë së kursim–kreditit “NewCred” si rezultat i këtij procesi.

5.4 zYrat E KëmbImIt valUtOr

Vendimmarrja e Banka e Shqipërisë, në kuadër të përmbushjes së funksionit licencues, për zyrat e këmbimit valutor, konsiston në:

a) licencimin e 39 zyrave të reja të këmbimit valutor;b) revokimin e licencës së 41 zyrave të këmbimit valutor, për shkak të

ndërprerjes së veprimtarisë.

5.5 të tjEra

Në fund të vitit 2017, bankat e ushtrojnë veprimtarinë nëpërmjet 473 degëve/agjencive. 472 degë janë të shtrira brenda territorit të vendit, ndërsa një bankë vijon të ketë një degë jashtë territorit të Republikës së Shqipërisë, e cila është në proces transformimi në filial, pas miratimit nga autoriteti mbikëqyrës i vendit pritës7. Zgjerimi i gamës së shërbimeve bankare në rrugë elektronike është një proces që rrit eficiencën, nëpërmjet ofrimit të shërbimeve bankare dhe financiare në kohë reale dhe në 24 orë gjatë 7 ditëve të javës, gjë që ka ndikuar në uljen e numrit të degëve dhe mbajtjen e një numri optimal të tyre.

7 Banka Qendrore e Republikës së Kosovës.

Gra�k 2. Ecuria e numrit të degëve/agjencive të bankave në vite


524529 534 534 529

499 500493

472

440

460

480

500

520

540

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017



2017

Shpërndarja gjeografike e degëve/agjencive bankare përfshin pothuajse të gjithë territorin e vendit, ndërkohë që vazhdon të evidentohet një përqendrim më i madh i degëve dhe agjencive bankare në Tiranë (42%), ku edhe përqendrimi i popullsisë është më i madh (31 %). Po kështu, evidentohet që shpërndarja e degëve dhe agjencive bankare sipas rajoneve është në përpjesëtim me numrin e popullsisë.

Në fund të vitit 2017, veprimtaria e këmbimit valutor ushtrohet në 426 zyra të këmbimit valutor. Gjatë vitit u dhanë 39 licenca të reja për zyrat e këmbimit valutor, si dhe u revokuan 41 licenca ekzistuese.

Në zbatim të kërkesave të kuadrit rregullativ në fuqi, subjektet financiare jobanka dhe institucionet e parasë elektronike mund të ushtrojnë veprimtarinë e shërbimeve të pagesave dhe të transferimit të parave dhe/ose të shpërndarjes dhe ripagimit të fondeve, në rastin e institucioneve të parasë elektronike, edhe nëpërmjet agjentëve. Në fund të vitit 2017, numri i agjentëve të këtyre subjekteve është 714.

Tabelë 3. Numri i agjentëve për transferimin e parave deri në fund të vitit 2017AK-

INVEST**UNION

FINANCIAR TIRANËVODAFONE

M-PESA* EASYPAY TOTALI

Agjentë që kryejnë veprimtarinë e transferimit të parave në emër të subjektit financiar jobankë

176 273 449

Agjentë të institucionit të parasë elektronike - 265 265

TOTALI 176 273 - 265 714Burimi: Banka e Shqipërisë.*Vodafone M-Pesa e ka licencën të pezulluar, në fund të vitit 2017.** Në krahasim me vitin e kaluar është rivlerësuar numri i agjentëve të AK-Invest, duke përfshirë vetëm numrin e atyre që kanë kontratë si agjentë.

Gra�k 3. Shpërndarja gjeogra�ke e popullsisë banuese dhe rrjetit të degëve/agjencive të bankave,

sipas qarqeve në vitin 2017 (në përqindje)

Burimi: Banka e Shqipërisë dhe INSTAT.

0.00

5.00

10.00

15.00

20.00

25.00

30.00

35.00

40.00

45.00

Berat

Dibër

Durrës

Elbasan

Fier

Gjirokastër

Korçë

Kukës

Lezhë

Shkodër

Tiranë

Vlorë

Popullsia Degët e bankave

Gra�k 4. Ecuria e numrit të zyrave të këmbimit valutor të licencuara në vite


1938

58 58 54 58 60

112

189

221

284301

322333356

397428426

-20

0

20

40

60

80

100

0

100

200

300

400

5002000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Nr. i zyrave të këmbimit valutor (aksi majtas)Ndryshimi sipas viteve (aksi djathtas)



2017

Në kategorinë e shoqërive të kursim-kreditit, gjatë vitit 2017, nuk pati licencime të reja, ndërkohë që u finalizua procesi i riorganizimit të shoqërive të kursim-kreditit, nëpërmjet shndërrimit të unionit të SHKK-ve në shoqëri kursim-krediti. Kështu, në fund të vitit 2017, numërohen 13 shoqëri të kursim-kreditit dhe 1 union i shoqërive të kursim-kreditit.

Gjatë vitit 2017, ndryshimet strukturore në pronësinë e bankave dhe të subjekteve financiare jobanka, konsistojnë kryesisht në ndryshime të pjesëmarrjeve joinfluencuese në zotërimin e aksioneve apo të kuotave të kapitalit të tyre. Ndërkohë, këto subjekte kanë njoftuar edhe rritje të kapitalit të tyre të paguar.



2017

6.1 zhvIllImEt KrYESOrE Në EcUrINë E SIStEmIt baNKar ShQIPtar

Zhvillimi më i rëndësishëm i vitit 2017 në veprimtarinë bankare është ulja e treguesit të kredive me probleme në 13.23%, me një rënie vjetore prej rreth 5 pikë përqindjeje. Kjo rënie përbën një zhvillim të qëndrueshëm në drejtim të përmirësimit të cilësisë së portofolit të kredisë së sistemit, të përjetuar gjatë të paktën tre viteve të fundit. Ndërkohë që veprimtaria kredituese ka një rritje të moderuar, ndikimi më i madh në përmirësimin e treguesit të cilësisë së kredisë vjen nga ulja e vlerës së kredive me probleme me rreth 27.5%. Kjo rënie është ndikuar në masën më të madhe nga fshirjet e kredive, si dhe nga zgjidhjet e dhëna për disa grupe të mëdha kredimarrësish gjatë vitit nga bankat.

Qëndrueshmëria e sistemit bankar mbetet e lartë, në kushtet kur raporti i mjaftueshmërisë së kapitalit është rritur në nivelin 16.6% dhe niveli i përfitueshmërisë së sistemit mbetet relativisht i kënaqshëm, kur ROA dhe ROE paraqiten në përkatësisht 0.89% dhe 10.53%. Po kështu, sistemi bankar ka një nivel të lartë likuiditeti, me një tregues prej 40%, kundrejt minimumit rregullator prej 20%.

Zhvillimet kryesore të veprimtarisë bankare, gjatë vitit 2017, përmblidhen si më poshtë:

1. teprica e kredisë së sistemit bankar përllogaritet të jetë rritur me rreth 0.15%, kundrejt rritjes prej rreth 2.5% të një viti më parë;

2. treguesi i kredive me probleme në terma bruto është ulur me 5,04 pikë përqindje, duke regjistruar vlerën prej 13.23% në dhjetor 2017, nga 18.27% në fund të vitit 2016. Vlera e kredive me probleme ka rënë me 30,17 miliardë lekë gjatë vitit 2017, ku një ndikim të rëndësishëm ka dhënë fshirja e kredive në masën 16,67 miliardë lekë;

3. niveli i mbulimit me provigjione të kredive me probleme mbetet i lartë dhe është rritur me 1.2 p.p, krahasuar me një vit më parë, duke arritur në 71.7%;

4. gjendja e likuiditetit të sistemit bankar mbetet e kënaqshme. Treguesi i likuiditetit arriti në nivelin 40.79% në fund të vitit 2017 - nivele pothuaj të njëjta me fundin e vitit të kaluar;

5. depozitat e sistemit janë rritur me rreth 8,5 miliardë lekë këtë vit, përkundrejt rritjes me rreth 59 miliardë lekë, në vitin 2016;

6. raporti i mjaftueshmërisë së kapitalit paraqitet me një rritje vjetore prej rreth 0.9 pp, duke arritur në 16.6%, kundrejt minimumit rregullator prej 12%;

6. EcUrIa E rrEzIQEvE Në SIStEmIN baNKar dhE INStItUcIONEt FINaNcIarE jObaNKa



2017

7. rezultati financiar i vitit 2017 ishte pozitiv, me një vlerë prej rreth 22.07 miliardë lekësh, ose 12.79 miliardë lekë më i lartë se ai i vitit 2016. Treguesit e përfitueshmërisë RoA dhe RoE përllogariten në vlera pozitive prej 0.69% dhe 7.15%, në përkeqësim krahasuar me vitin e kaluar.

6.2 StrUKtUra E KaPItalIt SIPaS vENdIt të OrIGjINëS

Kapitali aksioner i sistemit bankar arriti në vlerën 146,95 miliardë lekë, me një rritje prej rreth 10 miliardë lekësh, ose 7,36% kundrejt një viti më parë. Struktura e kapitalit vijon të dominohet nga kapitali i huaj, i cili në fund të vitit 2017 përfaqëson rreth 88.38% të kapitalit të paguar të sistemit bankar, me një rënie të lehtë prej rreth 0.55 pikë përqindjeje kundrejt fundit të vitit 2016.

6.3 StrUKtUra E SIStEmIt baNKar

6.3.1 aKtIvEt dhE PaSIvEt, StrUKtUra E tYrE

Gjatë vitit 2017, aktivet e sistemit bankar shënuan një rritje prej rreth 38.04 miliardë lekësh ose 2.7%, përkundrejt rritjes me 89.16 miliardë lekë ose 6.76% të një viti më parë. Portofoli i kredive ka pasur rritje me 0.9 miliardë lekë ose 0.15%, gjatë këtij viti.

Pesha që zë sistemi bankar në ekonomi, e shprehur nëpërmjet raportit të totalit të aktiveve ndaj Produktit të Brendshëm Bruto, vijon të qëndrojë në nivele të larta. Këtë vit, treguesi është ulur me 2.54 p.p, duke arritur në nivelin 92.50%. Ndërkohë, raporti i kredive ndaj Produktit të Brendshëm Bruto ka pësuar rënie, si pasojë e rritjes së PBB-së kundrejt rënies së portofolit të kredive.

Gra�k 5. Struktura e kapitalit në sistemin bankar sipas origjinës dhe ecuria e saj në kohë


0.00%

10.00%

20.00%

30.00%

40.00%

50.00%

60.00%

70.00%

80.00%

90.00%

100.00%

1 2 3 4 5 6 7 8

Ecuria në kohë e strukturës së kapitalit sipas origjinës

TurkAustriakItalian

ShqiptarGrekFrancez

Gjerman

Të tjera jo BE

26.09%

18.14%

14.73%

14.62%

14.27%

5.73%2.60%

2.26%1.55%

Struktura e kapitalit në sistemin bankar sipas origjinës, 2017

Turk

AustriakItalian

Shqiptar

Grek

Francez

Gjerman

Të tjera jo BE



2017

Tabelë 4. Pesha e totalit të aktiveve dhe portofolit të kredive të sistemit bankar ndaj Produktit të Brendshëm BrutoTreguesit 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Totali i aktiveve (në mld lekë) 886.30 990.60 1,120.20 1,187.98 1,234.32 1,293.72 1,318.13 1,407.29 1,445.33 Totali i aktiveve/PBB (në %) 77.50 81.00 86.10 89.61 91.13 91.56 91.33 95.05 92.50 Totali i kredive/PBB (në %) 39.30 40.10 40.00 43.58 41.88 42.12 40.61 40.55 38.46


Struktura e aktiveve të sistemit bankar, krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë, shfaq këto zhvillime kryesore:

• rritjetëveprimevemethesarindhendërbankareme21.3miliardëlekëose 4.6%, e cila buron kryesisht nga rritja e marrëdhënieve me bankat e tjera, institucionet e kreditit dhe institucionet e tjera financiare me 30.9 miliardë lekë ose 14.5%, ndërkohë që ndikim të kundërt ka pasur rënia e veprimeve me bonot e thesarit me 3.98 miliardë lekë (5.8%) dhe rënia e marrëdhënieve me Bankën Qendrore me 5.57 miliardë lekë ose 3.6%;

• rritje tëveprimevemeklientët (neto)me74.18miliardëlekë(oseme2.3%);

• rënietëveprimevemeletratmevlerë(neto)tëinstitucionevetëhuajame10.04 miliardë lekë (ose 2.7%);

• rritjetëmjetevetëtjerame5.45miliardëlekë(17%);• rritjetëmjetevetëqëndrueshmeme2.24miliardëlekë(12.7%).

Tabelë 5. Ecuria e zërave kryesorë të aktiveve të sistemit bankar

Treguesit:Dhjetor 2015 Dhjetor 2016 Dhjetor 2017

Shuma* Pesha** Ndryshimi %*** Shuma* Pesha** Ndryshimi

%*** Shuma* Pesha** Ndryshimi %***

1. Veprime me thesarin dhe ndërbankare 448.6 34.0 9.2 462.4 32.9 3.1 482.9 34.3 4.4

Nga të cilat: - - Marrëdhënie me Bankën Qendrore 149.6 11.3 36.1 155.4 11.0 3.9 149.8 10.6 (3.6)- Bono thesari 73.1 5.5 (28.0) 68.6 4.9 (6.1) 65.5 4.7 (4.5)- Marrëdhënie me bankat e tjera 205.0 15.6 16.2 213.4 15.2 4.1 244.3 17.4 14.5 2. Veprime me klientët (neto) 511.8 38.8 1.5 523.6 37.2 2.3 542.7 38.6 2.3 3. Veprimet me letrat me vlerë (neto) 311.3 23.6 (6.1) 371.5 26.4 19.4 361.5 25.7 (2.7) 4. Mjete të tjera 29.1 2.2 0.2 32.1 2.3 10.5 37.6 2.7 17.0 5. Mjete të qëndrueshme 17.3 1.3 (5.3) 17.6 1.3 1.5 19.8 1.4 12.7 Totali i aktiveve 1,318.1 100.0 1.9 1,407.3 100.0 6.8 1,445.33 100.0 2.7

Burimi: Banka e Shqipërisë.Shënim. Zërat 1, 2, 3 të tabelës së mësipërme përfshijnë dhe interesat e përllogaritura.* në miliardë lekë** në % ndaj totalit të aktivit*** në % ndaj një viti më parë

Struktura e pasiveve të sistemit bankar, krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë, shfaq këto zhvillime kryesore:

• rritjeme7.93miliardëlekë(0.7%)tëzërit“Veprimemeklientët”.Kjorritje është përcaktuar nga:

- rritja e zërit “sektori privat” me 10.6 miliardë lekë ose 0.93%, - rënia e zërit “administrata publike” me 1.92 miliardë lekë ose 0.93%;

• rritjetëburimevetëpërhershmeme11.74miliardëlekëose7%;



2017

• rritje të veprimeveme thesarindhendërbankareme14.31miliardëlekë (22.9%), e ndikuar nga:

- rritja e zërit “bono thesari dhe bono të tjera të pranueshme” me 7.6 miliardë lekë (ose 26.03%),

- rritja e zërit “depozita nga bankat, institucionet financiare” me 2.3 miliardë lekë ose 12.16%,

- rritja e zërit “llogari rrjedhëse” me 2.87 miliardë lekë ose 53.93%,- rënia e zërit “hua” me 1.88 miliardë lekë (30.48%);

• rritjetëdetyrimevetëtjerame1.85miliardëlekëose14%.

Tabelë 6. Ecuria e zërave kryesorë të pasiveve të sistemit bankar

Treguesit:Dhjetor`15 Dhjetor`16 Dhjetor’2017

Shuma* Pesha** Ndryshimi %*** Shuma* Pesha** Ndryshimi

%*** Shuma* Pesha** Ndryshimi %***

1. Veprime me thesarin dhe ndërbankare 49.5 3.8 (23.4) 62.5 4.4 26.3 76.8 5.3 22.9 2. Veprime me klientët (bruto) 1,100.3 83.5 3.3 1,157.8 82.3 5.2 1,165.7 80.7 0.7 3. Detyrime të tjera 9.6 0.7 (20.1) 13.2 0.9 37.7 15.0 1.0 14.0 4. Burime të përhershme 158.1 12.0 13.6 167.7 11.9 6.0 179.4 12.4 7.0 Totali i pasivit 1,318.1 100.0 1.9 1,407.3 100.0 6.8 1,445.3 100.0 2.7

Burimi: Banka e Shqipërisë.* në miliardë lekë ** në % ndaj totalit të pasivit,*** në % ndaj një viti më parë

Gjatë vitit 2017, pesha e zërave jashtë bilancit ndaj aktiveve totale të sistemit ka pësuar rritje, duke arritur në nivelin 113.82% nga 102.62% që ishte në fundin e vitit 2016. Siç ilustrohet në tabelën më poshtë, gjatë këtij viti, rritja vjetore ka ardhur si pasojë e rritjes së angazhimeve të dhëna. “Transaksione në valutë” është zëri që ka raportuar rënie me 8.3 miliardë lekë, ndërkohë që zërat e tjerë kanë raportuar rritje. Në strukturën e zërave jashtë bilancit, angazhimet e marra janë elementi më i rëndësishëm, me një peshë prej 84% nga 83.26% që ishte në fund të vitit 2016.

Tabelë 7. Ndryshimi me vitin paraardhës i zërave jashtë bilancit

Treguesit:

Ndryshimi me vitin paraardhës

Dhjetor’15

Ndryshimi me vitin paraardhës

Dhjetor`16

Ndryshimi me vitin paraardhës Dhjetor’17

Dhjetor`15 Dhjetor’16 Dhjetor`17

Në mld lekë Në % Në mld lekë Në % Në mld lekë Në %TOTALI (86.8) (5.7) 1,423,481.0 20.7 1.5 1,566.8 78.4 5.0 1,645.2Angazhime të dhëna (34.2) (17.1) 166,258.5 20.7 12.5 187.0 15.3 8.2 202.3Nga të cilat: 0.0 0.0- Angazhime financimi (20.8) (30.1) 48,197.5 10.2 21.1 58.4 (4.0) (6.9) 54.4- Garanci 1.7 4.2 42,891.9 (1.5) (3.4) 41.4 5.7 13.7 47.1- Angazhime për letrat me vlerë (15.1) (16.8) 75,169.1 12.0 16.0 87.2 13.7 15.7 100.8

Angazhime të marra (31.0) (2.5) 1,203,893.5 (1.5) (0.1) 1,325.0 65.0 4.9 1,390.0Nga të cilat: 0.0 0.0- Angazhime finacimi (18.7) (67.2) 9,088.8 3.1 34.3 15.2 -3.9 (25.6) 11.3- Garanci (12.1) (1.0) 1,193,304.6 (4.3) (0.4) 1,308.7 69.1 5.3 1,377.8Transaksione në valutë (28.5) (40.4) 42,115.9 1.6 3.9 43.8 -8.3 -19.0 35.4Angazhime të tjera 7.6 522.9 9,096.2 0.8 8.8 9.9 -0.7 -7.4 9.2Angazhime për instrumente financire (0.7) (26.1) 2,116.9 (1.0) (44.9) 1.2 7.1 611.2 8.3




2017

6.3.2 PërQENdrImI

Treguesit e përqendrimit, të shprehur nëpërmjet indeksit Herfindahl të përllogaritur për totalin e kredive dhe aktiveve, paraqiten në të njëjtin nivel me vitin 2016, ndërkohë që indeksi i depozitave paraqitet në rritje të lehtë. Gjithsesi, të tre treguesit rezultojnë në nivele të ulëta.

Tabelë 8. Indeksi H* (Herfindahl) i përqendrimit të aktiveve, depozitave dhe kredisëTreguesit 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Indeksi H (aktivet) 0.14 0.15 0.15 0.14 0.14 0.15 0.15 0.15 Indeksi H (depozita) 0.16 0.16 0.15 0.14 0.14 0.15 0.14 0.15 Indeksi H (kredia) 0.11 0.12 0.12 0.12 0.12 0.12 0.13 0.13

Burimi: Banka e Shqipërisë.* Vlerat e këtij treguesi luhaten në vlerat 0 deri në 1, ku vlerat më afër 0 përfaqësojnë nivele të ulëta përqendrimi

6.4 admINIStrImI I rrEzIQEvE Në vEPrImtarINë baNKarE

6.4.1 rrEzIKU I KrEdISë

6.4.1.1 Aktiviteti kreditues

Totali i kredisë evidenton një rritje prej 0.9 miliardë lekësh ose me rreth 0.15% gjatë vitit 2017 - tendencë e njëjtë me vitin paraardhës, ku ky portofol ka rezultuar me rritje. Gjatë këtij viti, portofoli kredisë është paraqitur në rritje në tremujorët e parë dhe të tretë, ku rritja më e madhe është raportuar në tremujorin e tretë me 10.4 miliardë lekë. Ndërsa në dy tremujorët e tjerë është raportuar rënie e portofolit të kredisë, ku rënia më e madhe ka rezultuar në tremujorin e fundit të vitit me 6.8 mld lekë.

Tabelë 9. Rritja tremujore e kredisë gjatë vitit 2017Rritja tremujore e kredisë Tremujori I Tremujori II Tremujori III Tremujori IV Në milionë lekë 1,458.32 (4,132.87) 10,414.91 (6,821.03) Në % 0.24 (0.69) 1.74 (1.12)


Në shtatë muajt e vitit 2017, ecuria mujore e kredisë ka njohur rënie, ku rënia më e madhe është raportuar në muajt dhjetor, prill dhe maj, me përkatësisht 5.72 miliardë lekë (-0.94%), 2.5 miliardë lekë (-0.42%) dhe 2.37 miliardë lekë (-0.40%). Ndërsa për pjesën tjetër të muajve është raportuar rritje e portofolit të kredisë, ku rritja më e madhe është raportuar në muajt shtator, gusht dhe mars, me përkatësisht 5.54 miliardë lekë (0.92%), 5.03 miliardë lekë (0.84%) dhe 3.44 miliardë lekë (0.58%). E mesatarizuar mbi baza mujore, rritja e kredisë për vitin 2017 ka shënuar nivelin 0.01%.



2017

Analiza e kredisë sipas llojit të subjektit evidenton një përqendrim më të lartë në sektorin privat, rreth 65%, në rënie me 2.1 p.p, ndërkohë edhe kreditimet për këtë sektor gjatë vitit 2017 janë ulur me 12.18 miliardë lekë (-3%). Kredia dhënë individëve dhe kredia për sektorin publik kanë regjistruar rritje, përkatësisht me 9.33 miliardë lekë (5.5%) dhe 3.76 miliardë lekë (13.1%).

Gjatë vitit 2017, konfirmohet pesha në rritje e kredisë në monedhën vendase, kur ajo u rrit me afro 2.18 pikë përqindje, duke arritur në 43.56%. Përbërja e portofolit të kredisë, sipas subjektit dhe monedhës përkatëse8, evidenton se rreth 58.4% e kredisë dhënë biznesit është kredi në monedhë të huaj. Brenda portofolit në monedhë të huaj, kredia në monedhën Euro zë rreth 90.46% nga 86.6% që rezultonte në vitin 2016, ndërsa ajo në USD zë rreth 9.48% nga 13.3% të portofolit.

Pesha e kredisë në monedhë të huaj për individë, ndaj totalit të kredive për individë, është në nivelin 43%. Brenda portofolit të kredisë në monedhë të huaj për individë, kredia në monedhën Euro zë 97.9% të totalit dhe ajo në USD vetëm 1.7%.

Analiza sipas subjektit dhe qëllimit të përdorimit9 të kredisë evidenton se kredia “overdraft” për bizneset zë peshën më të madhe ndaj totalit të portofolit të kredisë (23.3%), pasuar nga kredia për “investime për pasuri të paluajtshme” dhënë individëve (20.1%), kredia për “investime për pasuri të paluajtshme” dhënë biznesit (18.5%) dhe nga kredia për “hua të tjera” për biznese (15.5%).

Rritjen më të lartë gjatë vitit 2017, e shfaq kredia për “blerje pajisjesh” dhënë bizneseve (21.1%), ndjekur nga kredia për “konsum të mallrave jo të qëndrueshme” dhënë individëve (14.8%). Ndërkohë, rënien më të lartë e ka shfaqur kredia “overdraft” dhënë individëve (15.9%) dhe kredia “hua të tjera” (4.4%) dhënë bizneseve.

8 Të dhënat nuk përfshijnë jorezidentët.9 Të dhënat nuk përfshijnë jorezidentët.

Gra�k 6. Ecuria e rritjes mujore të kredisë gjatë vitit 2017 (në %)


0.01%

-2.00%

-1.50%

-1.00%

-0.50%

0.00%

0.50%

1.00%

1.50%

Janar 2017

Shkurt 2017

Mars 20

17

Prill 2017

Maj 201

7

Qershor 20

17

Korrik 2017

Gusht 2

017

Shtator 201

7

Tetor 2017

Nëntor 201

7

Dhjetor 20

17

Ecuria mujore e kredisëRritja mesatare mujore

Gra�k 7. Teprica e kredisë akorduar biznesit dhe individëve ndaj tepricës totale të kredisë (në %)


25.0%

26.0%

27.0%

28.0%

29.0%

30.0%

60.0%

65.0%

70.0%

75.0%

Dhjetor`11

Mars`1

2Q

ershor`12Shtator`12D

hjetor`12M

ars`13

Qershor`13

Shtator`13D

hjetor`13M

ars`14

Qershor`14

Shtator`14D

hjetor`14M

ars`15

Qershor`15

Shtator`15D

hjetor`15M

ars 2016Q

ershor 2016Shtator 2016D

hjetor 2016

Dhjetor 20

17

Kredia dhënë biznesit (në të majtë)Kredia dhënë individëve (në të djathtë)



2017

Tabelë 10. Kredia, sipas sektorit dhe qëllimit të përdorimit (vlera në miliardë lekë dhe pesha e secilit zë ndaj kredisë gjithsej)

PËRSHKRIMI Dhjetor 2015

Pesha në %

Dhjetor 2016

Pesha në %

Ndryshimi në % Dhjetor 2015 - Dhjetor 2016

Dhjetor 2017

Pesha në %

Ndryshimi në % Dhjetor 2016 - Dhjetor 2017

Kredia gjithsej 529.7 100.0 530.7 100.0 0.2 533.8 100.0 0.6 Kredia dhënë biznesit 373.6 70.5 370.2 69.8 (0.9) 362.3 68.4 (2.2)Overdraft 122.1 23.0 117.6 22.2 (3.7) 123.6 23.3 5.1 Kapital qarkullues 62.6 11.8 61.8 11.6 (1.3) 51.6 9.7 (16.4)Blerje pajisjesh 4.9 0.9 5.9 1.1 21.1 6.9 1.3 17.2 Pasuri të paluajtshme 95.3 18.0 100.2 18.9 5.1 97.8 18.5 (2.4)Hua të tjera 88.7 16.7 84.7 16.0 82.3 15.5 (2.8)Kredia dhënë individëve 156.2 29.5 160.5 30.2 2.8 171.5 32.4 6.9 Overdraft 9.4 1.8 7.9 1.5 (15.9) 8.4 1.6 5.3 Mallra jo të qëndrueshme 18.5 3.5 21.2 4.0 14.8 24.7 4.7 16.7 Mallra të qëndrueshme 16.0 3.0 17.5 3.3 8.8 18.9 3.6 7.9 Hua për blerje banesash 102.4 19.3 103.9 19.6 1.5 106.5 20.1 2.5 Hua për qëllime të tjera 9.8 1.9 9.9 1.9 1.5 13.1 2.5 31.4

Burimi: Banka e Shqipërisë.Shënim: Të dhënat e tabelës së mësipërme i referohen vetëm klientëve rezidentë dhe në to nuk përfshihen interesat e përllogaritura.

Kredia sipas afatit, në ndryshim nga viti i kaluar, ka pasur disa ndryshime në strukturë, pasi vërehet një rënie e peshës së kredive afatmesme dhe afatshkurtër në favor të kredive afatgjata. Kjo e fundit, në fund të vitit 2017, ka dhe peshën kryesore në totalin e portofolit të kredisë, e ndjekur nga kredia afatshkurtër dhe kredia afatgjatë.

Tabelë 11. Struktura e tepricës së kredisë, sipas afatit (në përqindje)

Afati i maturimit Dhjetor 2012

Dhjetor 2013

Dhjetor 2014

Dhjetor 2015

Dhjetor 2016

Mars 2017

Qershor 2017

Shtator 2017

Dhjetor 2017

Afatshkurtër 33.2 34.0 33.7 33.9 33.1 31.3 30.6 30.5 30.6 Afatmesme 20.0 17.9 17.9 18.3 44.4 20.7 20.3 19.2 18.7 Afatgjatë 46.8 48.1 48.4 47.8 22.5 48.0 49.1 50.3 50.7


Portofoli i kredive sipas monedhës, për vitin 2017, evidenton se kredia në valutë vijon të ketë peshën më të madhe në totalin e kredisë me 56.4% edhe pse gjatë vitit konfirmohet tendenca e zhvendosjes së portofolit nga kredia në valutë në kredinë në monedhën vendase. Në fund të vitit 2017, pesha e kredisë në monedhën vendase ndaj totalit të portofolit të kredisë ka njohur një rritje me 0.6 pikë përqindje, krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.

Gra�k 8. Vëllimi i tepricës së kredisë sipas monedhave (në miliardë lekë)


0

100

200

300

400

500

600

700

Dhjetor`12

Mars`13

Qershor`13

Shtator`13

Dhjetor`13

Mars`14

Qershor`14

Shtator`14

Dhjetor`14

Mars`15

Qershor`15

Shtator`15

Dhjetor`15

Mars 20

16Q

ershor 2016

Shtator 2016

Dhjetor 20

16M

ars 2017

Qershor 20

17Shtator 201

7D

hjetor 2017

Teprica e kredisë në valutëTeprica e kredisë në lekëTeprica e kredisë në total



2017

Tabelë 12. Struktura e tepricës së kredisë sipas monedhës (në përqindje)

Monedha Dhjetor 2013

Dhjetor 2014

Dhjetor 2015

Dhjetor 2016

Mars 2017

Qershor 2017

Shtator 2017

Dhjetor 2017

Lekë 37.0 37.6 39.2 41.4 41.6 42.9 42.9 43.6Valutë 63.0 62.4 60.8 58.6 58.5 57.1 57.1 56.4


Gjatë vitit 2017, pesha e kredisë në valutë, e klasifikuar si e pambrojtur ndaj rrezikut të kursit të këmbimit, ndaj totalit të portofolit në valutë10, në krahasim me vitin paraardhës, ka shfaqur një rënie me 1.8 p.p, duke arritur në nivelin 43.53%.

Struktura e kredisë sipas sektorëve të ekonomisë11, për vitin 2017, nuk evidenton ndryshime të qenësishme krahasuar me një vit më parë. Sektorët më të kredituar të ekonomisë vazhdojnë të mbeten “Tregtia me shumicë dhe me pakicë; Riparimi i automjeteve dhe motoçikletave” me një peshë prej 22.6% të portofolit, pasuar nga sektori i “Industrisë përpunuese” me një peshë prej 10.2% dhe sektori i “Ndërtimit” me një peshë prej 8.7%.

Grafik 10. Kredia, sipas degëve të ekonomisë (në vlerë dhe sipas peshës ndaj totalit të kredive)

Përshkrimi Dhjetor 2016 Dhjetor 2017Në vlerë Pesha në % Në vlerë Pesha në %

Bizneset 370.3 69.8 364.3 68.6Bujqësia, pyjet, peshkimi 5.2 1.0 5.4 1.0Industria nxjerrëse 7.2 1.4 7.7 1.5Industria përpunuese 59.6 11.2 54.1 10.2Energjia elektrike, furnizimi me gaz, avull dhe ajër i kondicionuar 49.0 9.2 52.7 9.9Furnizimi me ujë, aktivitete të trajtimit dhe menaxhimit të mbeturinave, mbetjeve 0.2 0.0 0.2 0.0Ndërtimi 47.0 8.8 46.4 8.7Tregtia me shumicë dhe me pakicë; Riparimi i automjeteve dhe motoçikletave 125.8 23.7 119.8 22.6Transporti dhe magazinimi 7.0 1.3 7.8 1.5Akomodimi dhe shërbimi ushqimor 13.7 2.6 13.6 2.6Informacioni dhe komunikacioni 4.5 0.9 3.9 0.7Aktivitete financiare dhe të sigurimit 1.7 0.3 2.8 0.5Aktivitete të pasurive të paluajtshme 4.9 0.9 4.2 0.8Aktivitete profesionale, shkencore dhe teknike 0.9 0.2 0.8 0.2Shërbime administrative dhe mbështetëse 0.4 0.1 0.4 0.1Administrimi publik dhe mbrojtja; Sigurimi social i detyrueshëm 1.6 0.3 1.7 0.3Arsimi 5.6 1.1 5.7 1.1Shëndetësia dhe aktivitete të punës sociale 2.8 0.5 3.8 0.7Arte, argëtim dhe çlodhje 5.2 1.0 3.0 0.6Aktivitete të tjera shërbimi 24.3 4.6 28.1 5.3Aktivitete të familjeve si punëdhënës; Aktivitete të prodhimit të mallrave e shërbimeve të pandryshueshme të familjeve për përdorimin e vet 3.7 0.7 2.1 0.4

Aktivitete të organizatave dhe organizmave ndërkombëtare 0.1 0.0 0.2 0.0Individët 160.5 30.2 169.5 31.9totali 530.8 100.0 533.8 100.0

Shënim: Të dhënat e tabelës së mësipërme i referohen vetëm klientëve rezidentë dhe në to nuk përfshihen interesat e përllogaritura.Burimi: Banka e Shqipërisë.

10 Përcaktimi për kreditë e pambrojtura nga rreziku i kursit të këmbimit jepet në rregulloren e Bankës së Shqipërisë, nr. 62, datë 14.09.2011, “Për administrimin e rrezikut të kredisë”, neni 4, pika 2, shkronja “c”.

11 Të dhënat nuk përfshijnë jorezidentët.

Gra�k 9. Pesha e kredisë në valutë të pambrojtur nga rreziku i kursit të këmbimit ndaj portofolit të

kredisë në valutë (në %)


20.0

25.0

30.0

35.0

40.0

45.0

50.0

55.0

60.0

T4 `11T4 `12T1 `13T2 `13T3 `13T4 `13T1 `14T2 `14T3 `14T4 `14T1 `15T2 `15T3 `15T4 `15T1 `16T2 `16T3 `16T4 `16T1 `17T2 `17T3 `17T4 `17

Kredia në valutë e pambuluar nga risku i kursit të këmbimit (në %)



2017

6.4.1.2 Cilësia e aktiveve

Në fund të vitit 2017, kredia me probleme arriti nivelin 79.5 miliardë lekë, duke u ulur me 30.18 miliardë lek ose 27.51% krahasuar me një vit më parë. Treguesi i kredive me probleme ka pësuar një rënie prej 5.04 p.p në terma vjetorë, duke arritur në 13.23% në fund të vitit 2017.

Teprica e kredisë me probleme neto ndaj totalit të portofolit të kredisë paraqitet në nivelin 3.7%, në rënie me 1.6 p.p krahasuar me dhjetorin 2016, tregues ky i nivelit të lartë të mbulimit me provigjione të kredive me probleme.

Në portofolin e kredive cilësore, evidentohet rritje e kredive të klasifikuara “standard” me 1.65 pikë përqindje dhe rritje e peshës së kredive të klasifikuara “në ndjekje” me 3.36 pikë përqindje. Ndërkohë, në portofolin e kredive me probleme, evidentohet ulje e të tre klasave “nënstandard”, “të dyshimta” dhe “të humbura”, me përkatësisht 1.4 p.p, 1.06 p.p dhe 2.54 p.p.

Tabelë 13. Pesha e tepricës së kredisë sipas klasave (në përqindje)Klasifikimi i kredisë

2013 2014 2015 2016 2017T I T II T III T IV T I T II T III T IV T I T II T III T IV T I T II T III T IV T I T II T III T IV

Standard 66.8 66.3 67.3 68.4 67.6 67.0 66.1 70.0 70.6 72.6 73.5 74.4 73.7 74.0 73.4 76.4 77.6 74.3 77.0 78.1

Në ndjekje 9.5 9.5 8.5 8.1 8.5 9.0 9.0 7.3 6.6 6.5 6.0 7.5 7.0 6.1 5.4 5.3 5.0 10.2 8.2 8.7

Nënstandard 9.6 9.7 9.0 7.6 8.5 7.5 8.3 6.7 6.4 5.3 5.3 4.2 4.9 6.1 6.8 4.7 4.6 4.0 3.4 3.3

Të dyshimta 6.2 5.3 4.0 4.3 3.5 4.2 4.5 4.2 4.6 4.8 4.5 4.0 4.5 3.9 4.1 3.3 2.3 2.2 2.5 2.2

Të humbura 7.9 9.2 11.1 11.6 11.9 12.3 12.1 11.8 11.8 10.7 10.7 9.9 10.0 9.9 10.4 10.2 10.6 9.3 8.8 7.7


Fondet rezervë për mbulimin e humbjeve nga kreditë rezultojnë në 57 miliardë lekë, me një ulje prej rreth 20.34 miliardë lekësh kundrejt një viti më parë, megjithatë mbulimi i kredive me probleme me fonde rezervë për humbjet nga kreditë është 71.7%, rreth 1.2 pikë përqindje më i lartë.

Gra�k 11. Ecuria e portofolit të kredive me probleme dhe e portofolit të kredive krahasuar me

tremujorin paraardhës (në %)


-20%

-15%

-10%

-5%

0%

5%

10%

Dhjet'12

Mars' 13

Qersh'13

Shtat'13

Dhjet'13

Mars' 14

Qersh'14

Shtat'14

Dhjet'14

Mars' 15

Qersh'15

Shtat'15

Dhjet'15

Mars' 16

Qersh'16

Shtat'16

Dhjet'16

Mars' 17

Qersh'17

Shtat'17

Dhjet'17

Rritja e kredisë me problemeRritja e tepricës së kredisë

Gra�k 12. Ecuria e tepricës së kredisë me probleme në sistemin bankar


2.0%

6.0%

10.0%

14.0%

18.0%

22.0%

26.0%

-

20,000

40,000

60,000

80,000

100,000

120,000

140,000

160,000D

hjet'12

Mars' 13

Qersh'13

Shtat'13D

hjet'13

Mars' 14

Qersh'14

Shtat'14D

hjet'14

Mars' 15

Qersh'15

Shtat'15D

hjet'15

Mars' 16

Qersh'16

Shtat'16D

hjet'16

Mars' 17

Qersh'17

Shtat'17D

hjet'17

Teprica e kredisë me probleme (në mln lekë, në të majtë)Kredi me probleme/Tepricë kredie (në të djathtë)



2017

Treguesi i kredive me probleme neto ndaj kapitalit rregullator ka rënë me 7.4 pikë përqindje në krahasim me një vit më parë, në nivelin prej 15.7%, duke treguar rritje të ndjeshme të aftësisë së sistemit për të mbuluar me kapital humbjet që mund të realizohen nga përkeqësimi i kredisë. Përmirësimi i këtij treguesi vjen si pasojë kryesisht e rënies së kredive me probleme neto me 30% dhe në një masë më të vogël e rritjes së kapitalit rregullator me 2%.

Për sa i përket cilësisë së kredisë të ndarë sipas llojit të subjektit, treguesi i kredisë me probleme për biznesin ka rënë me 5.8%, duke shkuar në nivelin 15.6%, ndërsa për individët ka rënë me 2.5 pikë përqindje kundrejt një viti më parë, duke shënuar nivelin 7.6%.

Gra�k 13. Fonde rezervë për mbulimin e humbjeve nga kreditë me probleme


50.0%

54.0%

58.0%

62.0%

66.0%

70.0%

74.0%

78.0%

-

50,000

100,000

150,000

200,000

Dhje'12

Mars'1

3Q

ersh'13Shta'1

3D

hje'13M

ars'14

Qersh'14

Shta'14

Dhje'14

Mars' 15

Qersh'15

Shtat'15D

hjet'15M

ars' 16Q

ersh'16Shtat'16D

hjet'16M

ars' 17Q

ersh'17Shtat'17D

hjet'17

Fondet rezervë për kreditë me probleme (1) (në mln lekë, në të majtë)

Kredi me probleme (bruto) (2) (në mln lekë, në të majtë)

Raport (1)/(2) (në %, në të djathtë)

Gra�k 14. Ecuria e raportit kredi me probleme neto/kapital rregullator


0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

-

20,000

40,000

60,000

80,000

100,000

120,000

140,000

160,000

Dhjet`11

Mars`1

2Q

ersh`12Shtat`12D

hjet`12M

ars`13

Qersh`13

Shtat`13D

hjet`13M

ars`14

Qersh`14

Shtat`14D

hjet`14M

ars' 15Q

ersh'15Shtat'15D

hjet`15M

ars' 16Q

ersh'16Shtat'16D

hjet`16M

ars' 17Q

ersh'17Shtat'17D

hjet`17

Kredi me probleme netoKapitali rregullator

Gra�k 15. Teprica e kredisë me probleme për bizneset dhe individët


0.0%

10.0%

20.0%

30.0%

-

20,000

40,000

60,000

80,000

100,000

120,000

Dhje'12

Mars'1

3Q

ersh'13Shta'1

3D

hje'13M

ars'14

Qersh'14

Shta'14

Dhje'14

Mars' 15

Qersh'15

Shtat'15D

hjet'15M

ars' 16Q

ersh'16Shtat'16D

hjet'16M

ars' 17Q

ersh'17Shtat'17D

hjet'17

Kredia me probleme e bizneseve (në milionë lekë), majtasKredia me probleme e individëve (në milionë lekë), majtas

Kredi me probleme e bizneseve/kredi dhënë bizneseve, djathtasKredi me probleme e individëve/kredi dhënë individëve, djathtas

Gra�k 16. Teprica e kredisë me probleme sipas monedhave


0.0%

20.0%

40.0%

-

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

70,000

80,000

90,000

100,000

Dhje'12

Mars'1

3Q

ersh'13Shta'1

3D

hje'13M

ars'14

Qersh'14

Shta'14

Dhje'14

Mars' 15

Qersh'15

Shtat'15D

hjet'15M

ars' 16Q

ersh'16Shtat'16D

hjet'16M

ars' 17Q

ersh'17Shtat'17D

hjet'17

Teprica e kredisë me probleme në lekë (ne mln lekë)Teprica e kredisë me probleme në valutë (ne mln lekë)

Kredi me probleme në lekë / totalin e kredisë në lekë (në të djathtë)Kredi me probleme në valutë / totalin e kredisë në valutë (në të djathtë)



2017

Për sa i përket ndarjes së kredive me probleme sipas monedhës rezulton se, portofoli i kredive me probleme në valutë paraqet një tregues më të lartë me 14.7% (21.5% në fund të vitit të kaluar) krahasuar me portofolin në lekë me 11.3% (13.7% në fund të vitit të kaluar).

Brenda portofolit të kredisë në valutë të klasifikuar si e pambrojtur ndaj rrezikut të kursit të këmbimit, kredia me probleme në valutë e klasifikuar si e pambrojtur ndaj rrezikut të kursit të këmbimit zë 14% ose 5 pikë përqindje më pak se në muajin dhjetor 2016. Treguesi i kredive me probleme ndaj kredive në valutë të pambrojtura ndaj rrezikut të kursit të këmbimit është 38.5%, në ulje me 8.9 pikë përqindje kundrejt fundit të vitit 2016. Kjo ulje ka ardhur si pasojë e rënies së kredive me probleme në valutë me 8.9% dhe rënies së tepricës së kredive në valutë të pambrojtura ndaj rrezikut të kursit të këmbimit me 40.1%.

Rezulton se pjesa më e madhe e portofolit të kredive (76.7%) është e kolateralizuar, duke u rritur në peshë me 5.5 pikë përqindje, krahasuar me një vit më parë. Referuar llojit të kolateralit, pjesa më madhe e kredive të sistemit, rreth 54% është e kolateralizuar me pasuri të paluajtshme. Kreditë për individët kanë një nivel më të lartë mbulimi me pasuri të paluajtshme me 63%, krahasuar me kreditë për bizneset 46%.

Tabelë 14. Llojet e kolateraleve të shpërndara sipas sektorëve dhe monedhave (në përqindje)

Llojet e kolateralitIndividë Biznese Totali

ALL Valutë ALL Valutë ALL ValutëPasuri të paluajtshme 56% 73% 42% 48% 47% 54%Cash 4% 3% 1% 2% 2% 2%Kolateral tjetër 5% 9% 42% 24% 28% 20%Kredi e pakolateralizuar 35% 15% 15% 27% 22% 24%Totali 100% 100% 100% 100% 100% 100%


Banka e Shqipërisë kryen edhe analizat e provës së rezistencës (stress-test) për të matur qëndrueshmërinë e kapitalit të bankës në përballimin e rreziqeve të veprimtarisë bankare. Këto analiza tregojnë se niveli aktual i kapitalit të sistemit bankar është i mjaftueshëm për të përballuar një nivel relativisht të lartë të humbjeve që vijnë si rezultat i ekspozimeve ndaj rrezikut të kredisë. Kjo aftësi e kapitalit për të përballuar humbjet e mundshme ka qenë konstante përgjatë gjithë vitit 2017.

Gra�k 17. Ecuria 3-mujore e raportit “kredi me probleme në valutë e pambrojtur ndaj rrezikut të kursit të këmbimit / teprica e kredisë në valutë e

pambrojtur ndaj rrezikut të kursit të këmbimit"


0%

20%

40%

0

100,000

200,000

300,000

Dhjetor`12

Mars`13

Qershor`13

Shtator`13D

hjetor`13M

ars`14Q

ershor`14Shtator`14D

hjetor`14M

ars' 15Q

ersh'15Shtat'15D

hjet'15M

ars' 16Q

ersh'16Shtat'16D

hjet'16M

ars' 17Q

ersh'17Shtat'17D

hjet'17

Teprica e kredisë në valutë e klasi�kuar si "e pambuluar ndaj rrezikut të kursit të këmbimit"Kredi me probleme në valutë e klasi�kuar si "e pambuluar ndaj rrezikut të kursit të këmbimit"Kredi me probleme në valutë e klasi�kuar si "e pambuluar ndaj rrezikut të kursit të këmbimit"/ teprica e kredisë në valutë e pambrojtur ndaj kursit të këmbimit



2017

6.4.2 rrEzIKU I lIKUIdItEtIt

Situata e përgjithshme e likuiditetit të sistemit bankar, gjatë vitit 2017, ka vijuar të provojë qëndrueshmëri të lartë, duke paraqitur një ekspozim relativisht të ulët ndaj rrezikut të likuiditetit. Rritja e qëndrueshme e nivelit të depozitave, si kontribuues kryesor i financimit të aktivitetit të bankave; niveli shumë i lartë (dy herë më i madh) i treguesit të likuiditetit, i llogaritur si raport i aktiveve likuide ndaj pasiveve afatshkurtra; niveli i ulët i treguesit kredi ndaj depozitave, si dhe aftësia e sistemit për të gjeneruar likuiditet në rastet e materializimit të situatave të jashtëzakonshme; përbëjnë një kuadër të kënaqshëm për mbrojtjen ndaj rrezikut të likuiditetit.

Treguesit e likuiditetit në mënyrë të vazhdueshme paraqiten ndjeshëm mbi normat e parashikuara në aktet rregullative të Bankës së Shqipërisë. Në dhjetor 2017, raporti i aktiveve likuide ndaj detyrimeve afatshkurtra për sistemin bankar rezultoi 40.79%12, me një rritje prej 0.22 pikë përqindjeje krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë. Zmadhimi ka ndodhur si pasojë e zvogëlimit të pasiveve afatshkurtra (-1.34%) me një normë më të lartë se aktivet likuide (-0.8%).

Treguesi i likuiditetit në valutë, në dhjetor 2017, paraqitet në nivelin 32.1%13 (nga 31.4% në dhjetor 2016), si pasojë e rritjes së aktiveve likuide në valutë dhe e uljes së pasiveve afatshkurtra. Rritja më e madhe e aktiveve likuide në valutë evidentohet për shkak të maturimit të “letrave me vlerë “të investimit” me maturim të mbetur deri në 1 (një) muaj” dhe kanalizimit të këtyre fondeve drejt “depozitave me afat të mbetur deri në 7 ditë me bankat apo institucionet financiare”. Aktivet likuide në lekë vijojnë të mbeten mbështetësit kryesorë të likuiditetit në nivelin 57% të totalit të aktiveve likuide (58.2% të totalit të aktiveve likuide në dhjetor 2016) si dhe niveli i treguesit në lekë në dhjetor 2017 arrin në 51.26%, nivel pothuajse i njëjtë me atë të një viti më parë (51.3% në dhjetor 2016).

6.4.2.1 Depozitat e sistemit14

Depozitat e klientëve mbeten burimi kryesor i financimit për sistemin bankar shqiptar, me një peshë prej 80.41% (82.27% në dhjetor 2016) të totalit të pasivit. Në dhjetor 2017, vlera totale e depozitave të sistemit arrin 1.162 miliardë lekë, me një rritje vjetore prej 0.74%, krahasuar me një vit më parë. Pesha e monedhës vendase në totalin e depozitave ka rënë lehtësisht në 47.08%, nga 47.2% në dhjetor 2016. Struktura e maturitetit është zhvendosur në drejtim të afateve më të shkurtra, sepse është rritur pesha e llogarive rrjedhëse dhe depozitave pa afat, ndërkohë që depozitat me afat janë tkurrur relativisht nën ndikimin e uljes së vazhdueshme të normave të interesit të tregut.12 Niveli minimal i lejuar i këtij treguesi sipas kërkesave rregullative është 20%.13 Niveli minimal i lejuar i treguesit në lekë dhe atij në valutë sipas kërkesave rregullative është

15%.14 Me termin “depozita” i referohemi të gjitha burimeve nga klientët, përfshirë llogaritë rrjedhëse,

depozitat me afat, depozitat pa afat dhe llogaritë e tjera të tyre, përveç kur specifikohet ndryshe.



2017

6.4.2.2 Përqendrimi i depozitave

Lidhur me përqendrimet e depozituesve më të mëdhenj, në dhjetor 2017, dhjetë depozituesit më të mëdhenj zënë 5.46% të totalit të depozitave të sistemit bankar, kundrejt 6.16% që zinin në dhjetor 2016. E njëjta ecuri tkurrëse e përafërt vërehet edhe për grupet e tjera të depozituesve të mëdhenj15.

Depozitat e individëve mbeten baza kryesore e depozitave të sistemit, me peshë prej 83.24% të totalit të depozitave, por me një rënie rreth 0.19 pikë përqindjeje krahasuar me një vit më parë.

Kjo sjellje vjen si pasojë e kombinimit të efekteve të ecurisë së normave të interesit të tregut me faktorë të jashtëm. Gjatë këtij viti, llogaritë e bizneseve janë rritur me ritme më të larta se llogaritë e individëve (përkatësisht 3.27% dhe 0.46%).

6.4.2.3 Treguesi kredi ndaj depozitave

Raporti kredi/depozita, në dhjetor 2017, paraqitet në nivelin 51.55% (dhjetor 2016, 51.86%) dhe reflekton një strukturë të aktiv-pasiveve që krijon lehtësi në administrimin e likuiditetit, si dhe stimuj potencialë kredidhënieje. Gjatë vitit 2017, treguesi është reduktuar lehtësisht, për shkak të ritmeve të ndryshme të rritjes së portofolit të kredisë dhe totalit të depozitave (këto të fundit janë rritur me një ritëm më të lartë). Ky raport ka evidentuar gjithnjë vlera më të larta në valutë megjithë rënien e treguesit gjatë vitit 2017 (nga 57.6% në 54.98%), nën ndikimin e të njëjtëve faktorë të përmendur për treguesin në total.

6.4.2.4 Aktivet likuide të sistemit

Aktivet likuide kanë rënë me 3.52 miliardë lekë ose 0.8%, gjatë vitit 2017. Rënia vjen më së shumti nga maturimi i portofolit të investimit në letra me vlerë të bankave.

Totali i aktiveve likuide të sistemit bankar, në dhjetor 2017, arriti në 436.8 miliardë lekë dhe në strukturën e tyre peshën kryesore e zënë letrat me vlerë të Qeverisë Shqiptare (me 51.18%, nga 51.37% në dhjetor 2016).

6.4.2.5 Burimet e tjera financiare

Burimet e tjera financiare të sistemit bankar kanë një peshë relativisht të vogël në totalin e pasiveve, rreth 5.31%, me një zgjerim të lehtë gjatë vitit (dhjetor 2016, 4.43%). Pjesa kryesore e këtij zëri përfaqësohet nga detyrimet ndaj institucioneve financiare dhe marrëveshjet e riblerjes.

15 20 depozituesit e mëdhenj: 7.54% në 2017, kundrejt 8.37% në 2016. 50 depozituesit e mëdhenj: 10.83% në 2017 kundrejt 11.68% në 2016.



2017

6.4.2.6 Provat e rezistencësProvat e rezistencës, si rezultat i aplikimit të skenarëve të ndryshëm me ngjarje

të paparashikuara dhe faktorë që mund të ndikojnë negativisht në likuiditet, kanë treguar se të gjitha bankat mund t’i përballojnë me sukses situata të tilla.

6.4.3 rrEzIQEt E trEGUt

Situata e përgjithshme e ekspozimit të sistemit bankar ndaj rreziqeve të tregut edhe gjatë vitit 2017 ka qëndruar në nivele të ulëta. Në vlerësimin e rreziqeve të tregut në librin e tregtueshëm dhe në librin e bankës janë përfshirë treguesit (faktorët e rrezikut) e ekspozimit ndaj ndryshimit të normës së interesit në librin e bankës, ndaj rrezikut të kursit të këmbimit në të gjithë bilancin, ndaj rrezikut të pozicionit (specifikisht ndryshimit të normave të interesit në portofolin e tregtueshëm dhe të vendosjes), si dhe aftësisë mbrojtëse të kapitalit për mbulimin e humbjeve të mundshme nga këto rreziqe.

Kërkesa për kapital për rrezikun e tregut në nivel sistemi përbën vetëm 1.25% të të gjithë kërkesës për kapital. Ky ekspozim vjen kryesisht ndaj rrezikut të kursit të këmbimit, duke qenë se niveli i portofolit të tregtueshëm është në nivele shumë të ulëta.

Rreziku i tregut me burim ekspozimin ndaj normës së interesit (matur si ndryshimi i vlerës së ekspozimit në librin e bankës, pas goditjes standarde të normës së interesit, kundrejt kapitalit rregullator) gjatë vitit, është paraqitur në nivele të qëndrueshme dhe reflekton një strukturë të balancuar të riçmimit të aktiveve dhe pasiveve të sistemit bankar. Vlera e këtij treguesi, në dhjetor 2017, është 3.34%, krahasuar me dhjetor 201616 (4.54%). Diferencë nga mesatarja, megjithatë brenda limiteve dhe larg kufijve rregullatorë, paraqesin banka të veçanta, si pasojë e maturitetit mesatar të portofolit të kredisë dhe investimeve në letra me vlerë.

Rreziku i tregut me burim ekspozimin nga kursi i këmbimit, i vlerësuar nga dinamika e pozicionit të hapur valutor, vijon të shfaqet i ulët, dhe kjo sjellje ka qenë mbizotëruese gjatë gjithë periudhës vjetore. Ekspozimi i sektorit bankar ndaj rrezikut të kursit të këmbimit, në dhjetor 2016, ishte “në blerje” në masën 9.5 miliardë lekë, ose 6.68% e kapitalit rregullator të sistemit bankar17. Këto nivele vlerësohen krahasimisht larg me limitin rregullator prej 30%. Referuar bankave specifike, ekzistojnë dy banka për të cilat niveli i ekspozimit është mbi nivelin e treguesit të sistemit, por ky pozicion vjen si pasojë e strukturës së bilancit.

Rreziku i tregut në portofolin e tregtueshëm për sistemin bankar është shumë i vogël dhe paraqet një dinamikë në rënie. Ky rrezik vlerësohet i tillë përgjatë

16 Niveli minimal i lejuar i këtij treguesi, sipas kërkesave rregullative, është 20%.17 Niveli maksimal i lejuar i këtij treguesi, sipas kërkesave rregullative, është 30%.



2017

ecurisë vjetore të analizuar. Portofoli i tregtueshëm në nivel sistemi shfaqet mjaft i ulët ndaj totalit të aktiveve (0.6% në dhjetor 2017, nga 1.1% që ishte në dhjetor 2016). Rreziku i tregut me burim normën e interesit në portofolin jorezident të vendosjes dhe të tregtueshëm (portofoli jorezident i vendosjes mbart faktorë të rrezikut të tregut) vlerësohet në nivele të ulëta kundrejt totalit të aktiveve.

Provat e rezistencës për rrezikun e kursit të këmbimit, duke përdorur skenarë të ndryshëm të goditjes (ndryshimit) së kursit të këmbimit, tregojnë se si bankat individuale, ashtu edhe sistemi bankar në tërësi, do të ishin në gjendje të përballonin skenarët e parashikuar.

6.4.4 rrEzIKU OPEracIONal

Ekspozimi i bankave të sistemit ndaj rrezikut operacional, në vlerë absolute bruto, paraqitet në rritje, krahasuar me vitin e kaluar. E matur në raport me kapitalin rregullator të sistemit, kjo humbje rezulton në nivelin 9.61%, kundrejt nivelit prej 7.41% të vitit të kaluar, rritje kjo e ndikuar kryesisht nga një ngjarje e vetme e mashtrimit të jashtëm, e përqendruar në totalin e humbjeve në linjën “Veprimtari bankare me pakicë”. Ndërkohë që humbjet bruto operacionale në vitin 2017 paraqiten në rritje prej 25%, numri total i ngjarjeve të ndodhura paraqitet në rënie prej 38% krahasuar me vitin 2016. Megjithatë, kjo vlerë e shtuar e humbjeve ka ndikim të ulët financiar mbi bankat, pasi ngjarjet e ndodhura janë të mbuluara në nivel të kënaqshëm nga kontrata sigurimi, duke e transferuar pjesën më të madhe të rrezikut në institucione sigurimi.

Veçori e zhvillimeve gjatë vitit ka qenë rritja e vëmendjes së bankave në administrimin e rrezikut operacional ku, si rezultat i përmirësimit të proceseve ditore, ka pasur një evidentim të hershëm të problemeve të mundshme, si dhe reagim në kohë për adresimin e tyre, fenomen i cili ka ndikuar pozitivisht në rënien e numrit të ngjarjeve të ndodhura.

6.4.4.1 Teknologjia e informacionit

Ndryshimet e vazhdueshme në industrinë e teknologjisë së informacionit, si dhe rritja e problematikave të ndryshme që rrjedhin nga përdorimi i kësaj teknologjie kanë ndikuar në shtimin e vëmendjes dhe investimeve në lidhje me sigurinë e informacionit, nga ana e bankave. Vëmendje e veçantë po i kushtohet rritjes së sigurisë së informacionit dhe monitorimit të vazhdueshëm të rrezikut në lidhje me të. Gjatë vitit 2017, një peshë të madhe të këtyre investimeve kanë zënë investimet për sigurinë kibernetike, e cila është edhe tendenca ndërkombëtare e teknologjisë së informacionit. Në këtë kuadër, gjatë vitit 2017 ka filluar projekti i SWIFT-it (Client Security Program), i cili synon rritjen e sigurisë së informacionit (pagesave), të cilat kalojnë dhe përpunohen nëpërmjet kësaj platforme. Një ndikim të rëndësishëm në zvogëlimin e rrezikut



2017

të teknologjisë së informacionit ka pasur hartimi dhe zbatimi në vend i planeve të vazhdimësisë së biznesit në raste të jashtëzakonshme. Bankat kanë rritur ndërgjegjësimin e tyre në lidhje me vazhdimësinë e punës, jo vetëm në raste të fatkeqësive natyrore apo ndodhive madhore, por edhe në lidhje me incidente të ndryshme që mund të ndodhin gjatë punës, veçanërisht të incidenteve në lidhje me sigurinë e informacionit. Kuadri i politikave dhe procedurave në lidhje me TIK-në ka ardhur duke u pasuruar në vijimësi, por për shkak të spektrit të gjerë të aktiviteteve që mbulon dhe zhvillimeve dinamike në fushën e teknologjisë, plotësimi dhe përmirësimi i tij mbetet një proces i vazhdueshëm.

6.4.5 rrEzIKU rEPUtacIONal

Rreziku reputacional, si një nga rreziqet që mund të dëmtojë bankat dhe institucionet financiare në mënyrë të menjëhershme, ka si element kryesor vlerësimi: dyshimet e mundshme për përfshirje apo përdorim të institucioneve financiare për qëllime të pastrimit të parave/financimit të terrorizmit; mungesën e transparencës në marrëdhëniet me klientët; mosrespektimin e kushteve të punës; termave të kontratave etj.

Edhe gjatë vitit 2017 janë konstatuar përpjekje pozitive të bankave dhe subjekteve financiare në lidhje me parandalimin e pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit. Veçanërisht bankat kanë implementuar struktura dhe sisteme të kënaqshme për këtë funksion, si dhe kanë rritur efikasitetin e masave parandaluese, çka reflektohet në rritjen e numrit dhe cilësisë së raporteve të aktiviteteve të dyshimta. Por, bazuar në gjerësinë e shërbimeve bankare dhe zhvillimin e produkteve elektronike që mundësojnë kryerjen e transaksioneve në distancë, mund të krijohen hapësira për elementët që synojnë kryerjen ose fshehjen e aktiviteteve të jashtëligjshme. Në këtë këndvështrim, pavarësisht nga përpjekjet e përmendura më sipër, ka gjithmonë vend për përmirësimin e sistemeve të kontrollit dhe analizës, në kuadër të rritjes së vigjilencës dhe identifikimit të skemave të mundshme të përdorura për pastrimin e parave apo financimin e terrorizmit. Gjatë ekzaminimeve të kryera nga autoriteti mbikëqyrës janë përcaktuar rekomandime konkrete në këtë drejtim dhe për subjekte të veçanta janë vendosur edhe masa mbikëqyrëse.

Nga inspektimet në vend të kryera në banka gjatë vitit 2017 ka rezultuar se, përgjithësisht, ka një nivel të kënaqshëm përputhshmërie të tyre me detyrimet ligjore dhe nënligjore, si dhe janë menaxhuar me efektivitet rreziqet që vijnë nga pastrimi i parave/financimi i terrorizmit, dhe konkretisht, subjektet kanë:

• hartuardhezbatuarpolitikatdheprocedurateduhura;• ndërtuarstrukturatepërshtatshme;• ndërtuarsistemetecentralizuaradhefunksioniminetyre;• vënënëfunksionsistemetekontrollittëbrendshëm;• hartuardhezbatuarprogrametetrajnimit;



2017

• zbatuar detyrimet ligjore mbi raportimet, cilësinë e raporteve tëaktivitetit të dyshimtë (RAD) dhe analizën e transaksioneve komplekse e të pazakonta që janë kryer apo tentohen të kryhen etj.

Me vendim të Këshillit Mbikëqyrës nr. 22, datë 05.04.2017, përtej të tjerave, në kuadër të përmirësimit të procesit të mbikëqyrjes së bazuar në rrezik, janë miratuar disa ndryshime të rëndësishme që prekin rregulloren nr. 44, datë 10.06.2009, “Për parandalimin e pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit, për të gjitha subjektet nën juridiksionin e saj (bankat, subjektet financiare jobanka, shoqëritë e kursim-kreditit dhe unionet e tyre, si dhe zyrat e këmbimit valutor).

Veçantia e këtyre ndryshimeve janë kërkesat shtesë për raportim nga subjektet financiare të të dhënave sasiore dhe cilësore, sipas një formati të standardizuar, në baza vjetore (duke përfshirë edhe një pyetësor). Ndryshimet kanë synuar të adresojnë, krahas problematikave të evidentuara në zbatueshmërinë e kuadrit ligjor dhe rregullativ në fuqi për këtë qëllim, edhe zbatimin e standardeve ndërkombëtare dhe rekomandimeve të lëna gjatë raundit të katërt të vlerësimit të Shqipërisë nga ekspertët e Moneyval.

Në këtë kontekst u përcaktuan disa detyrime për raportim, të cilat konsistojnë në raportimin e informacionit cilësor dhe sasior, kryesisht mbi:

• klasifikimineklientëvenëbazërreziku;• klasifikiminetransfertavenëbazërreziku;• numrineRADtëraportuaradheanalizavetëkryera;• strukturënpërgjegjëse;• trajnimet;• problematikateevidentuarangakontrolletebrendshme;• vlerësiminebrendshëmtërrezikuttëPP/FT;etj.

Ky kuadër u plotësua në fillim të muajit korrik 2017, me hartimin dhe miratimin e një metodologjie për vlerësimin nga jashtë vetëm për rrezikun e parandalimit të pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit (PPP/PFT), të shoqëruar nga një matricë vlerësimi rreziku për këtë fushë. Metodologjia e vlerësimit nga jashtë të rrezikut PPP/PFT, përbën një instrument të rëndësishëm në mbështetje të procesit mbikëqyrës sipas përqasjes së bazuar në rrezik, dhe mundëson arritjen e një gjykimi të përgjithshëm mbi nivelin e këtij rreziku (i ulët, i mesëm, i lartë). Ky vlerësim shërben më tej si një bazë e mirë mbi të cilën projektohet edhe prioriteti i mbikëqyrjes dhe burimeve, me fokus në subjektet dhe aktivitetet me rrezik të lartë.

Mbi bazën e raportimeve për të dhënat e vitit 2016, Banka e Shqipërisë ka kryer për herë të parë vlerësimin e ekspozimit të këtij rreziku të subjekteve dhe aktualisht e ka konsoliduar edhe me analizat për të dhënat e vitit 2017. Rezultatet e këtij vlerësimi, do t’i shërbejnë fokusit të procesit mbikëqyrës në subjektet dhe aktivitetet me rrezik të lartë në fushën e PPP/PFT-së.



2017

Nga analizat e kryera për vitin 2017, sipas kësaj metodologjie ka rezultuar si më poshtë:

Sistemi i vlerësimit të rrezikut të pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit (PP/FT), konsiston në integrimin e vlerësimit për sasinë e rrezikut dhe vlerësimit për cilësinë e administrimit të rrezikut, për të dhënë një vlerësim final. Vlerësimi u krye për 60 subjekte financiare (16 banka, 31 IFJB dhe 13 SHKK).

Vlerësimi i integruar rezultoi me rrezik të mesëm për 31 subjekte (12 banka, 13 IFJB dhe 6 SHKK) dhe me rrezik të lartë për 29 subjekte (4 banka, 18 IFJB dhe 7 SHKK), nga të cilat 20 subjekte (1 bankë, 12 IFJB dhe 7 SHKK) janë vlerësuar automatikisht me rrezik të lartë për shkak të mosraportimit.

Tabelë 15. Vlerësimi i integruar i rrezikut të pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmitNr. i subjekteve Nr. Total i subjekteve Banka IFJB SHKK

Vlerësimi Rrezik i lartë

Rrezik i mesëm

Rrezik i ulët

Rrezik i lartë

Rrezik i mesëm

Rrezik i ulët

Rrezik i lartë

Rrezik i mesëm

Rrezik i ulët

Rrezik i lartë

Rrezik i mesëm

Rrezik i ulët

Vlerësimi i integruar 29 31 - 4 12 - 18 13 - 7 6 -Burimi: Banka e Shqipërisë.

Pjesë integrale e vlerësimit të rrezikut për PPP/PFT sipas kësaj metodologjie, është edhe vlerësimi i integruar i transfertave të kryera nga subjektet (23 subjekte gjithsej, nga të cilat 16 banka dhe 7 IFJB). Vlerësimi i integruar i transfertave përbëhet nga integrimi i dy vlerësimeve, vlerësimi i numrit të transfertave dalëse dhe hyrëse, si brenda dhe jashtë vendit, si dhe vlerësimit të vlerës së transfertave dalëse dhe hyrëse, si brenda dhe jashtë vendit.

Vlerësimi i integruar i transfertave, rezultoi me rrezik të ulët (U) për 3 subjekte (3 IFJB), me rrezik mesatarisht të ulët (MU) për 2 subjekte (2 banka), me rrezik mesatarisht të lartë (ML) për 4 subjekte (4 banka) dhe me rrezik të lartë (L) për 14 subjekte (10 banka dhe 4 IFJB).

Tabelë 16. Vlerësimi i integruar i transfertave për rrezikun e pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit

Nr. i subjekteve Nr. Total i subjekteve Banka IFJBVlerësimi U MU ML L U MU ML L U MU ML LVlerësimi i integruar i transfertave 3 2 4 14 - 2 4 10 3 - - 4


Edhe për këtë vit, niveli i rreziqeve të identifikuara gjatë procesit mbikëqyrës, bazuar në dokumentin e vetëvlerësimit të rrezikut për PPP/PFT të kryer nga subjektet, vlerësohet si më poshtë:

- nivel i ulët i rreziqeve për produktet dhe shërbimet e reja, si rezultat i ofrimit të produkteve/shërbimeve tradicionale;

- nivel i ulët i rreziqeve për teknologjitë e reja, si rezultat i kufizimeve të shumës (internet banking dhe karta parapagese);

- nivel i ulët i rrezikut për marrëdhëniet me bankat korrespondente, të njohura dhe ndërkombëtare;

- nivel i moderuar i rrezikut gjeografik, sidomos në transferimet nëpërmjet internetit;



2017

- nivel i moderuar i rrezikut, për shkak të kontrolleve të forta nga bankat mëmë, si rezultat i pjesëmarrjes së grupeve të njohura ndërkombëtare;

- nivel i moderuar për disa raste të mangësive lidhur me identifikimin e pronarit përfitues.

Në mbikëqyrjen e këtij rreziku, Banka e Shqipërisë ka bashkëpunuar ngushtë edhe me autoritetin përgjegjës, Drejtorinë e Përgjithshme të Parandalimit të Pastrimit të Parave, nëpërmjet: kryerjes së inspektimeve të përbashkëta; shkëmbimit të informacionit; koordinimit të masave administrative; koordinimit të raportimeve për organizmat ndërkombëtare etj.; si dhe me Ministrinë e Punëve të Jashtme nëpërmjet shpërndarjes tek subjektet e licencuara të rezolutave të Këshillit të Sigurimit të OKB-së dhe vendimeve të Këshillit të Ministrave, për vendosjen e sanksioneve dhe përditësimin e listës së financuesve të terrorizmit.

Fokusi mbikëqyrës edhe këtë vit është vënë kryesisht në fusha të tilla si:- politikat dhe procedurat;- strukturat dhe sistemet e centralizuara;- identifikimi i pronarit përfitues dhe strukturës së pronësisë së kontrollit të

klientit;- cilësia e raporteve të aktivitetit të dyshimtë (RAD) dhe analiza e

transaksioneve komplekse e të pazakonta që janë kryer apo tentohen të kryhen;

- kategorizimi i klientëve dhe transaksioneve sipas shkallës së rrezikut;- zbatimi i detyrimeve ligjore;- sistemet e kontrollit të brendshëm;- menaxhimi efektiv i rreziqeve që vijnë nga pastrimi i parave/financimi

i terrorizmit.

Llojet e problematikave të identifikuara gjatë inspektimeve në vend për PPP/PFT në banka mbi Vigjilencën e duhur dhe Vigjilencën e zgjeruar, kanë qenë kryesisht të lidhura me:

- justifikimin e transaksioneve të kryera për punonjësit e bankës;- mospërputhjen e të dhënave të bankës me profilin e klientit dhe aktivitetin

e tij;- disponimin e dokumenteve që provojnë burimin e fondeve, të cilat

mbeten kryesisht në nivel deklaratash për transaksione të kryera nga klientët me para fizike (cash) në llogaritë individuale dhe tregtare;

- përditësimin e informacionit për kompanitë me dokumente të vlefshme identifikimi;

- disponimin e dokumentacionit dhe njohurive për marrëdhëniet ndërmjet disa kompanive që kryejnë transferta hyrëse në shuma të mëdha në llogaritë e tyre;

- identifikimin e saktë të strukturës së pronësisë në momentin e inicimit të marrëdhënies së biznesit me kompanitë me aksione të prurësit, ku nuk janë përdorur dokumente ligjërisht të vlefshme si dhe nuk janë monitoruar në vazhdimësi për ndryshime të mundshme në strukturën e pronësisë;

- plotësimin e të dhënave të klientëve biznes në sistem, si dhe të klasifikimit të klientëve sipas rrezikut, ku u konstatuan mangësi në kundërshtim me



2017

ligjin për PPP/FT;- procesin e kryerjes së vigjilencës së duhur dhe zgjeruar për praktikat

e miratimit të vendosjes së marrëdhënies me institucionet financiare ndërkombëtare, marrja e masave për zbatimin e kuadrit të brendshëm të bankës nga struktura përgjegjëse për çështjet e parandalimit të pastrimit të parave;

- përfshirjen e të gjithë punonjësve të bankës në procesin e trajnimit për çështjet e PPP;

- vënien në fokus të veçantë nga kontrolli i brendshëm i respektimit nga banka të kuadrit ligjor në fuqi dhe kuadrit rregullator të Bankës së Shqipërisë për këto çështje;

- rishikimin e praktikave të kredidhënies për të parandaluar përdorimin e kredisë në veprimtari kriminale.

Llojet e problematikave të identifikuara gjatë inspektimeve në vend për PPP/PFT në subjektet financiare jobanka dhe SHKK, mbi Vigjilencën e duhur dhe Vigjilencën e zgjeruar, kanë qenë kryesisht:

- përcaktimi në rregullore i personit përgjegjës për çështjet e PPP në qendër dhe në degë;

- përcaktimet në rregullore të masave parandaluese për kategorinë e vigjilencës së zgjeruar (me rrezik të lartë);

- caktimi si person përgjegjës i një “Administratori” dhe raportimi i tij pranë Bankës së Shqipërisë dhe DPPP-së në zbatim të nenit 8, pika 2 dhe pika 4 të rregullores nr. 44, datë 10.06.2009 të Bankës së Shqipërisë “Për parandalimin e pastrimit të parave e financimit të terrorizmit”;

- hartimi i një plani vjetor trajnimi dhe trajnimi i punonjësve;- mbledhja dhe saktësimi i informacionit mbi burimin e fondeve të klientit;- përmirësimi i sistemit të centralizuar për grumbullimin e analizimin e të

dhënave në drejtim të identifikimit dhe matjes së rrezikut, duke ndërtuar profil rreziku për çdo anëtar.

transparenca dhe publikimi i informacionit nga ana e subjekteve të licencuara kanë qenë në vëmendje të autoritetit mbikëqyrës edhe gjatë vitit 2017, me qëllim rritjen e transparencës kundrejt klientit, si një hallkë e rëndësishme e besueshmërisë së publikut ndaj sistemit financiar në vend.

Në këtë kuadër u monitorua dhe u realizua përmbushja e detyrimeve që kanë bankat për raportim në Bankën e Shqipërisë, në drejtim të zbatimit të kuadrit rregullativ mbi transparencën, si dhe është evidentuar problematika e raportimit apo publikimit në mënyrë të plotë të kushteve të punës edhe në faqen e internetit të bankave. Sjellja e bankave dhe masat e marra prej tyre në lidhje me transparencën me publikun dhe publikimin e informacionit financiar u vlerësua në mënyrë të vazhdueshme, nëpërmjet analizave nga jashtë dhe mbikëqyrjes në vend. Përcaktimi i kërkesave mbi përmbajtjen dhe mënyrën e dhënies së informacionit parakontraktor dhe kontraktor për kredimarrësin, përpara lidhjes dhe gjatë ekzekutimit të kredisë hipotekare për individin, si dhe rregullimi i kredisë konsumatore, kanë qenë në fokus gjatë zbatimit të përditshëm të detyrave ligjore dhe rregullative.



2017

Në kuadër të masave të ndërmarra, rezulton i përmirësuar raporti dhe angazhimi i sektorit bankar me çështjet e transparencës dhe publikimit të informacionit. Megjithëkëtë, nga procesi i inspektimeve në vend, sistemi financiar ka ende çështje për të adresuar, të cilat më së shumti lidhen me elementet e mëposhtme:

- pajisjen e klientit me planin e amortizimit të kredisë; - unifikimin e vlerës së NEI-t në dokumentacionin e kredisë konsumatore

dhe bërja e treguesit sa më transparent për klientët;- personalizimin e vlerës së NEI-t në informacionin parakontraktor për

kredinë kufi, personalizimin e informacionit parakontraktor për kredinë konsumatore të kartës së kreditit dhe të qartësojë normën bazë për përllogaritjen e NEI-t;

- vënien në fokus të çështjeve të transparencës gjatë ekzaminimit të degëve;

- hartimin e një politike për transparencën të mbështetur në rregulloren nr.59, datë 29.08.2008, “Mbi transparencën për produktet dhe shërbimet bankare e financiare”, e ndryshuar;

- hartimin e një metodologjie të brendshme për llogaritjen e normave të interesave për kreditë, në zbatim të nenit 5, pika 8, të rregullores nr.59, datë 29.08.2008, “Mbi transparencën për produktet dhe shërbimet bankare e financiare”, e ndryshuar;

- rishikimin e të gjitha rasteve të aplikimit të kamatëvonesave për ditëvonesa, duke marrë për bazë një normë interesi më të lartë nga sa parashikohet në kontratë, rimbursimin e klientëve që rezultojnë me humbje nga ky gabim dhe marrjen e masave për mospërsëritjen e fenomenit;

- përditësimin e kontratave të kredisë dhe depozitave me elementet e përcaktuara në rregulloren nr. 59, datë 29.08.2008, “Mbi transparencën për produktet dhe shërbimet bankare e financiare”, e ndryshuar;

- mirëmbajtjen e të dhënave rreth ankesave të klientëve sipas nenit 12, pikat 3 dhe 4, të rregullores nr. 59 të Bankës së Shqipërisë etj.

Gjatë vitit 2017, siç u përmend edhe më sipër, u krye ekzaminimi nga jashtë mbi kërkesat minimale të publikimit të raporteve financiare nga bankat dhe degët e bankave të huaja, sipas tremujorëve. Pavarësisht zhvillimeve pozitive në sistemin bankar, lidhur me zbatueshmërinë e kërkesave rregullatore të Bankës së Shqipërisë mbi publikimet, gjatë vitit 2017, kanë rezultuar edhe mangësi, për të cilat Departamenti i Mbikëqyrjes ka marrë masat përkatëse për rregullimin e tyre. Mangësitë e evidentuara në publikimin e informacionit konsistojnë në:

- teknikat e zbutjes së rrezikut;- ecurinë e gjendjes financiare të bankës; - veçoritë kryesore kontraktuale të instrumenteve të kapitalit dhe veçanërisht

të instrumenteve të borxhit të varur;- metodën standarde për vlerësimin e mjaftueshmërisë së kapitalit të

bankës; - informacionin përmbledhës mbi rrezikun e kredisë;



2017

- secilën klasë të ekspozimit; - teknikat e zbutjes së rrezikut; - rrezikun e kredisë së kundërpartisë; - titullzimet; - investimet në aksione të përfshira në librin e bankës; - rrezikun e likuiditetit; - politikat kontabël.

trajtimi i ankesave nga klientët ka zënë një peshë të konsiderueshme në kuadrin e transparencës dhe mbrojtjes së klientëve të sektorit financiar. Gjatë vitit 2017 janë trajtuar në total 124 ankesa/kërkesa/letra të ardhura nga individë, biznese, persona fizikë dhe institucione shtetërore. Rreth 95% e problematikave në ankesat e trajtuara kanë qenë jashtë mundësive për zgjidhje nga Bankës së Shqipërisë. Në grafikët 18-21 jepen të dhëna statistikore mbi ankesat e trajtuara.

Siç shihet edhe në grafikun 19, numrin më të madh të ankesave të trajtuara e zënë individët me 77% të tyre. Siç vërehet nga grafiku 20, peshën më të madhe të ankesave e zë produkti i kredisë me 53%.

Gra�k 18. Numri i ankesave të trajtuara nga Banka e Shqipërisë në vite


54

106115

124

2014 2015 2016 2017

Ankesat

Gra�ku 19. Pesha e ankesave sipas segmentimit të ankuesve


Individë 77%

Biznes 18%

Instit. Shtet. 4%

Person �zik 1%

Gra�ku 20. Pesha e ankesave sipas segmentimit të produkteve të reklamuara


Bllokim llogarie / Urdhër sekuestro

8%Depozita 3%

Kartë Krediti/Debiti /Parapaguar

3%

Kredi53%Kredi/ marrëdhënie

mes aksionerëve1%

Llogari Rrjedhëse11%

Qira Financiare 2%

Te tjera14%

Transferta5%



2017

Një informacion lidhur me tipologjinë e kërkesave, mënyrën e hartimit të tyre, si dhe dokumentacionin e nevojshëm, jepet në faqen e internetit të Bankës së Shqipërisë:

https://www.bankofalbania.org/Mbikeqyrja/Trajtimi_i_ankesave/

6.4.6 PërFItUEShmërIa

6.4.6.1 Rezultati neto dhe struktura e tij

Rezultati financiar i vitit 2017 ishte pozitiv, me një vlerë prej rreth 22.07 miliardë lekësh, ose 12.79 miliardë lekë më i lartë se ai i vitit 2016.

Përgjatë vitit 2017, ndikimin më të madh në rezultatin financiar e ka dhënë tremujori i parë, me një rezultat financiar neto prej rreth 6.04 miliardë lekësh, duke u ulur lehtë për tremujorët në vijim. Kjo ka ardhur kryesisht si pasojë e rritjes së shpenzimeve për provigjione dhe atyre të veprimtarisë bankare gjatë tremujorëve të fundit të vitit. Rritja e ndjeshme e rezultatit neto nga veprimtaritë e tjera dhe rënia e shpenzimeve për provigjione kanë bërë që fitimi i vitit 2017 të jetë më i lartë se ai i vitit paraardhës, edhe pse të ardhurat neto nga interesat kanë rënë.

Rezultati neto nuk ka pasur luhatje të ndjeshme gjatë muajve të vitit 2017, i shoqëruar me rritje konstante gjatë gjithë muajve, dhe duke njohur rritjen më të madhe në muajin mars me 3.29 miliardë lekë.

6.4.6.2 Treguesit e përfitueshmërisë

Si rrjedhojë e rezultatit financiar pozitiv më të lartë se në vitin e kaluar, edhe ecuria e treguesve kryesorë të përfitueshmërisë, përkatësisht kthimi nga aktivet mesatare (RoAA) dhe kthimi nga kapitali aksioner mesatar (RoAE) shfaqet në rritje të ndjeshme gjatë vitit 2017. Vlerat, në fund të vitit 2017, shfaqen në 1.56% për RoAA dhe 15.71% për RoAE, në krahasim me përkatësisht 0.69% dhe 7.15% që ishin në fund të vitit 2016.

Gra�ku 21. Pesha e ankesave sipas tipologjisë


Të tjera70%

Mosdhënie info/doc/përgjigj

e nga banka9%

Aplikim I padrejtë komisioni

8%

Mos njoftim nga banka për ndryshim kushtesh

8%

Aplikim NI ndryshe nga

kontrata3%

Rishikim të dhënash ne RK

2%



2017

Tabelë 17. Treguesit kryesorë të përfitueshmërisë (në përqindje; kumulative)

Treguesit Dhjetor 2017

Dhjetor 2016

Dhjetor 2015

Dhjetor 2014

Qershor 2014

Dhjetor 2013

Qershor 2013

Dhjetor 2012

Qershor 2012

RoAA 1.56 0.69 1.20 0.89 0.88 0.54 0.25 0.33 0.42

RoAE 15.71 7.15 13.16 10.53 10.38 6.43 2.93 3.78 4.79


Dy tabelat në vijim shfaqin përfitueshmërinë e sistemit bankar nga veprimtaria kryesore, si dhe dinamikën e ekuilibrit ndërmjet mbledhjes së burimeve për të cilat paguhet interes dhe investimit në aktive që gjenerojnë të ardhura.

Tabelë 18. Tregues të rentabilitetit nga veprimtaria kryesore (në përqindje; kumulative)

Dhjetor 2017

Dhjetor 2016

Dhjetor 2015

Dhjetor 2014

Qershor 2014

Dhjetor 2013

Qershor 2013

Dhjetor 2012

Qershor 2012

Të ardhurat nga interesat/aktive mesatare që sjellin të ardhura(1) 3.8 5.2 5.7 6.28 3,21 7.32 7.39 7.73 7.76

Shpenzime për interesa/aktive mesatare që sjellin të ardhura(2) 0.6 1.0 1.3 2.10 1.22 3.42 3.61 3.72 3.72

Marzhi neto nga interesat (NIM)[(1) - (2)] 3.2 4.2 4.4 4.18 1.99 3.89 3.78 4.01 4.04


Gjatë vitit 2017, veprimtaria bankare e bazuar në instrumente që gjenerojnë të ardhura nga interesat ka qenë më e ulët në krahasim me vitin paraardhës. Rezultati negativ vjen si rrjedhojë e rënies së të ardhurave nga interesat ndaj aktiveve mesatare me ritme më të larta se sa rënia e shpenzimeve për interesa ndaj aktiveve mesatare.

Tabelë 19. Treguesit mesatarë të përfitueshmërisë (në milionë lekë)

Treguesit tremujori i Iv 2017

tremujori i II 2017

tremujori i Iv 2016

tremujori i II 2016

tremujori i Iv 2015

tremujori i II 2015

Aktivet mesatare që sjellin të ardhura (1)

1,145,687.3 1,136,912.3 1,125,051.5 1,121,035.2 1,107,966.5 1,094,642.5

Pasivet mesatare që shkaktojnë shpenzime (2)

1,317,211.1 1,313,686.8 1,165,305.5 1,127,618.1 1,119,565.7 1,116,190.0

Aktivet mesatare (3) 1,413,877.0 1,403,702.8 1,347,001.9 1,326,177.5 1,312,711.6 1,305,607.5

(1) / (3) 81.03% 80.99% 83.52% 84.53% 84.40% 83.84%

(2) / (3) 93.16% 93.59% 86.51% 85.03% 85.29% 85.49%Burimi: Banka e Shqipërisë.

Në fund të vitit 2017, raporti i aktiveve mesatare që sjellin të ardhura ndaj aktiveve mesatare ka rënë me 2.49 pikë përqindje (nga 83.52% në 81.03%) krahasuar me fundin e vitit të kaluar, ndikuar më shumë nga rritja me ritme më të shpejta e aktiveve mesatare (4.97% ose 66.92 miliardë lekë) se sa nga rritja e aktiveve mesatare që sjellin të ardhura (2.69% ose 29.96 miliardë lekë). Përsa i përket raportit pasive mesatare që shkaktojnë shpenzime ndaj aktiveve mesatare, rezulton të jetë rritur me 6.65 pikë përqindje (nga 86.51% në 93.16%) krahasuar me fundin e vitit të kaluar, ndikuar nga rritja me ritme më të shpejta e pasiveve mesatare që shkaktojnë shpenzime (17.7% ose 197.64 miliardë lekë) se sa rritja e aktiveve mesatare.



2017

Treguesi i efikasitetit të sistemit, në fund të vitit 2017, është rritur me 4.1 pikë përqindje në krahasim me vitin paraardhës, në kushtet kur të ardhurat operacionale janë ulur me 3.61 miliardë lekë ose 6.7%, ndërsa shpenzimet operacionale janë rritur me 0.38 miliardë lekë ose 1.31%.

Tabelë 20. Ecuria e treguesit të efikasitetit (në milionë lekë)

Treguesit Dhjetor 2017

Dhjetor 2016

Qershor 2016

Dhjetor 2015

Qershor 2015

Dhjetor 2014

Qershor 2014

Dhjetor 2013

Qershor 2013

Dhjetor 2012

Qershor 2012

Shpenzime operacionale (1)

29,530.7 29,143.1 13,944.7 28,539.1 13,486.3 27,001.7 12,963.5 26,223.2 12,660.9 25,930.6 12,264.7

E ardhura operacionale (2)

54,185.5 57,799.8 28,098.5 49,995.9 25,267.0 43,659.7 20,096.1 44,974.3 22,326.3 39,328.6 17,277.2

Efikasiteti (1)/(2) 54.5% 50% 50% 57% 53% 62% 65% 58% 57% 66% 71%


6.4.7 mjaFtUEShmërIa E KaPItalIt

6.4.7.1 Kapitali aksioner

Në fund të vitit 2017, kapitali aksioner i sistemit bankar arrin nivelin prej 146.95 miliardë lekësh, me një rritje vjetore prej 10.47 miliardë lekësh (7.67%) përkundrejt rritjes në nivel më të lartë prej 11.3 miliardë lekësh (9.01%) gjatë vitit 2016.

Gjatë vitit 2017, kapitali aksioner ka shfaqur një rënie në tremujorin e dytë (-1.04%). Ndërkohë që rritja gjatë pjesës tjetër të vitit ka variuar ndërmjet normave 2.07% dhe 3.78%, ku rritja më e madhe ka qenë gjatë tremujorit të tretë, ndërsa ajo më e ulët gjatë tremujorit të parë.

Komponentët me ndikim më të madh material në rritjen e kapitalit aksioner janë rritja e kapitalit të paguar me rreth 5.29 miliardë lekë (ose 4.3%) dhe rënia e diferencës së rivlerësimit me rreth 6.99 miliardë lekë (ose 147.60%), në krahasim me të njëjtën periudhë të një viti më parë. Këto zhvillime janë tregues pozitivë në mbështetje të aktivitetit bankar me burimin e nevojshëm të të ardhurave të gjeneruara nga vetë bankat.

Gra�k 22. Ecuria e kapitalit aksioner


-2%

-1%

0%

1%

2%

3%

4%

5%

6%

7%

8%

-

20,000

40,000

60,000

80,000

100,000

120,000

140,000

160,000

Dhj

et'1

1M

ars'1

2Q

ersh

'12

Shta

t'12

Dhj

et'1

2M

ars'1

3Q

ersh

'13

Shta

t'13

Dhj

et'1

3M

ars'1

4Q

ersh

'14

Shta

t'14

Dhj

et'1

4M

ars'

15Q

ersh

'15

Shta

t'15

Dhj

et'1

5M

ars'

16Q

ersh

'16

Shta

t'16

Dhj

et'1

6M

ars'

17Q

ersh

'17

Shta

t'17

Dhj

et'1

7

Kapitali aksioner Rritja (në %)



2017

Tabelë 21. Struktura e kapitalit aksioner të sistemit dhe ecuria e komponentëve të tijTreguesit Dhjetor 2017 Dhjetor 2016 Dhjetor 2015

mln lek % mln lek % mln lek %

Kapitali aksioner 146,953.0 100.0 136,883.1 100.0 125,566.4 100.0

Kapitali i paguar 128,713.8 87.6 123,416.2 90.2 113,048.2 90.0

Primet e aksioneve 6,479.8 4.4 6,259.1 4.6 5,736.5 4.6

Rezervat 12,918.5 8.8 12,289.2 9.0 11,869.4 9.5

Diferencë rivlerësimi (2,255.5) (1.5) 4,738.5 3.5 5,235.6 4.2

Fitim/humbje e pashpërndarë (20,977.5) (14.3) (19,090.1) (13.9) (26,051.1) (20.7)

Fitim/humbje e periudhës 22,073.8 15.0 9,270.1 6.8 15,727.8 12.5 Burimi: Banka e Shqipërisë.

6.4.7.2 Raporti i mjaftueshmërisë së kapitalit

Përkundrejt minimumit rregullator të kërkuar prej 12%18, raporti i mjaftueshmërisë së kapitalit, si tregues thelbësor mbikëqyrës, në fund të vitit 2017, raportohet në nivelin 16.6%. Në krahasim me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar, ky tregues shfaqet me një rritje prej 0.58 pikë përqindjeje, ndërsa krahasuar me fundin e vitit 2015 rritja është me 0.74 pikë përqindje.

6.4.7.2.1 Kapitali rregullator

Kapitali rregullator i sistemit bankar evidentohet në nivelin 143.14 miliardë lekë. Në krahasim me vitin 2016, kapitali rregullator shfaq një rritje prej 0.8 miliardë lekësh (0.56%).

Kapitali bazë i sistemit bankar përbën komponentin kryesor të kapitalit rregullator të sistemit me një peshë prej rreth 91.07%, në rritje me 2.93 pikë përqindje, krahasuar me vitin e kaluar, çka tregon për një kapital rregullator cilësisht të qëndrueshëm.

Kapitali shtesë i sistemit, i cili përbëhet kryesisht nga borxhi i varur, llogaritet në nivelin e 12.78 miliardë lekëve, kundrejt 16.97 miliardë lekëve që ishte në fund të vitit 2016.

6.4.7.2.2 Totali i aktiveve dhe zërave jashtë bilancit të ponderuara me rrezik

Totali i aktiveve dhe i zërave jashtë bilancit të ponderuara me rrezik është ulur në krahasim me atë të vitit të kaluar me 26.14 miliardë lekë ose 2.94%. 18 Për disa banka, ky nivel është kërkuar më i lartë se minimumi rregullator.

Gra�k 23. Ecuria e normës së mjaftueshmërisë së kapitalit dhe komponentëve të saj


14.0%

14.5%

15.0%

15.5%

16.0%

16.5%

17.0%

17.5%

18.0%

-

200,000

400,000

600,000

800,000

1,000,000

Dhjet`11M

ars`12Q

ersh`12Shtat`12Dhjet`12M

ars`13Q


ars`14Q


ars' 15Q

ersh'15Shtat'15Dhjet`15M

ars' 16Q

ersh'16Shtat'16Dhjet`16M

ars' 17Q

ersh'17Shtat'17Dhjet`17

Kapitali rregullatorAktivet e ponderuara me rrezikRMK (në %)



2017

Elementi që ka peshën më të madhe në totalin e aktiveve dhe zërave jashtë bilancit të ponderuara me rrezik është kërkesa për kapital për rrezikun e kredisë me 83.6%, e ndjekur nga kërkesa për kapital për rrezikun operacional me 9.65% dhe kërkesa për kapital për rrezikun e tregut me 1.66%. Elementi shtesë i paketës së masave për veprimet me jorezidentët në totalin e aktiveve të ponderuara me rrezik përbën 5.03% të totalit.

6.5 INStItUcIONEt FINaNcIarE jObaNKa dhE ShOQërItë E KUrSIm-KrEdItIt

6.5.1 SUbjEKtEt FINaNcIarE jObaNKa

6.5.1.1 Të përgjithshme

Në dhjetor 2017, numërohen 31 institucione financiare jobanka (IFJB), duke u shtuar me 3 krahasuar me dhjetorin e vitit 2016. Në tabelën e mëposhtme paraqitet ndarja e tyre sipas veprimtarive financiare për të cilat janë licencuar.

Tabela 22. Veprimtaria e institucioneve financiare jobanka

Nr. Institucione financiare jobankaVeprimtari të shërbimit

të pagesave dhe transferimit të parave

Veprimtari me rrezik kredie Këmbim valutor

Kredidhënie MikrokrediQira

financiareFaktoring

Shërbime të këmbimit

valutor

Shërbime këshilluese për

këmbimin valutor1 Unioni Financiar i Tiranës √ √ √2 Shoqëria e Parë Financiare e Zhvillimit - FAF √3 Ak-Invest √ √ √ √4 Fondi Besa √5 NOA √ √ √6 Easypay √7 Posta Shqiptare √8 Tranzit √ √ √9 M-Pay √10 Platinium Investment √11 Raiffeisen Leasing √12 FIN - AL √ √13 Landeslease √14 Porshe Leasing √15 Albania Leasing √16 Crimson Finance Fund Albania (CFFA) √ √17 Mogo Albania √18 Agro & Social Fund √19 Capital Invest √20 Micro Credit Albania √21 Iutecredit Albania √22 Agro Partner √23 Kredo Financë √24 Albanian Factoring Services √25 Omnifactor √26 Tirana Factoring & Lease √ √27 Albanian Financial Institution √ √ √28 Kastrati √29 Pay & Go √30 Raea Financial Services √ √ √31 Vodafone M-Pesa √ √ √




2017

6.5.1.2 Ecuria e aktiveve të subjekteve financiare jobanka

Totali i aktiveve për subjektet financiare jobanka, në dhjetor 2017, arrin në nivelin e 38.15 miliardë lekëve, duke u rritur me rreth 3.14 miliardë lekë ose 8.97%. Aktivet e subjekteve financiare jobanka zënë rreth 2.6% të totalit të aktiveve të sistemit bankar, duke qëndruar pothuajse në të njëjtin nivel krahasuar me vitin paraardhës.

Tabela 23. Totali i aktiveve të IFJB-ve (në miliardë lekë) Dhjetor '16 Mars '17 Qershor '17 Shtator '17 Dhjetor '17

Totali i aktiveve të IFJB* 35.01 35.21 35.10 36.32 38.15Burimi: Banka e Shqipërisë.* Në totalin e aktiveve të IFJB-ve nuk përfshihen të dhënat për Postën Shqiptare, pasi në bilancin e saj paraqiten të dhëna edhe për veprimtaritë e tjera jofinanciare të saj.

Pesha kryesore në strukturën e aktiveve të subjekteve financiare jobanka përbëhet nga portofoli i kredisë me rreth 57.10%. Pjesa tjetër e aktiveve është e orientuar drejt aktiveve likuide (17.4%) dhe letrave me vlerë me të ardhura të ndryshueshme (12.7%).

Subjektet financiare jobanka janë financuar kryesisht nga kreditë e marra (52.7% e pasivit) dhe nga kapitali i tyre (39.2% e pasivit). Kreditë e marra përbëhen nga kreditë e marra nga institucionet e tjera financiare – jorezidente (38%), institucionet vendase – bankat (36.7%), dhe nga financimet nga burime të tjera rezidente19 (13.5%).

Gjatë vitit 2017, pjesa më e konsiderueshme e institucioneve financiare jobanka janë paraqitur të mirëkapitalizuara.

6.5.1.3 Zhvillimet në tepricën e portofolit të kredisë dhe vëllimet e veprimtarisë

Në fund të vitit 2017, portofoli bruto i institucioneve financiare jobanka arrin në nivelin 24.21 miliardë lekë, duke njohur një rritje me rreth 3.33 miliardë lekë (ose 15.9%) krahasuar me vitin paraardhës. Ndikimin më të madh në këtë rritje e kanë subjektet kredidhënëse, me rreth 2.82 miliardë lekë (ose 20.0%). Sa i takon portofolave të subjekteve të faktoringut dhe qirasë financiare, gjatë këtij viti janë rritur përkatësisht me 54.88 dhe 453.66 milionë lekë.

Tabela 24. Ecuria e portofolit të kredisë mbi baza neto dhe bruto për totalin e SFJB-ve, për periudhën dhjetor ’16- dhjetor ’17, në miliardë lekë

Dhjetor '16 Mars '17 Qershor '17 Shtator '17 Dhjetor '17Total portofol i kredisë për IFJB-të (neto) 19.26 19.69 20.14 20.85 21.78Total portofol i kredisë për IFJB-të (bruto) 20.89* 21.46 21.92 22.82 24.21

Burimi: Banka e Shqipërisë.* ndryshimi i vlerës, krahasuar me raportin e vitit 2016, vjen nga saktësimi i raportimeve nga ana e subjekteve.

19 Qeveria Shqiptare apo financime nga palë të lidhura.



2017

Pjesa më e madhe e portofolit të kredisë së subjekteve financiare jobanka përbëhet kryesisht nga subjektet e kredidhënies dhe mikrokredisë (69.8%), ndjekur nga portofoli i subjekteve të qirasë financiare (27.1%) dhe portofoli i subjekteve faktoring (3.1%). Portofoli i kredidhënies për këto subjekte përbën 4.1% të portofolit të sistemit bankar.

Tabela 25. Ecuria e portofolit bruto e ndarë sipas veprimtarive, dhjetor 2016 - dhjetor 2017Veprimtaria financiare Totali (mld Lek) Dhjetor 2016 Totali (mld Lek) Dhjetor 2017Kredidhënie 13.46 15.55Qira financiare 6.10 6.56Mikrokredi 0.63 1.35Faktoringu 0.69 0.74Portofoli Bruto 20.89 24.21


Në fund të vitit 2017, aktivitetet e subjekteve të kredidhënies dhe qirasë financiare mbeten të orientuara drejt biznesit, përkatësisht me rreth 78.8% dhe 83.9%. Ndërkohë, portofoli faktoring është kryer tërësisht për qëllime biznesi, orientuar drejt sektorëve “të tjerë” (57.20%).

Sektorët më të financuar të aktivitetit kredidhënës janë: “tregtia, riparimi i automjeteve dhe artikujve shtëpiakë” (25.6%); “të tjera” (22.4%); dhe “bujqësia, gjuetia dhe silvikultura” (19.3%). Ndërsa për aktivitetin e qirasë financiare, përveç sektorëve të “tregtisë, riparimit të automjeteve dhe artikujve shtëpiakë” dhe “të tjera”, të cilat përbëjnë përkatësisht 17.3% dhe 16.8% të aktivitetit, sektori tjetër më i financuar është “pasuritë e patundshme, dhënia me qira etj.”, i cili zë rreth 16.4% të këtij aktiviteti.

Portofoli i mbarë IFJB-ve mbetet i orientuar drejt financimeve në monedhën vendase (67%) dhe me afat të mesëm maturimi (72.5%).

Lidhur me objektin e financimeve, portofoli i qirasë financiare dominohet nga financimet për mjete transporti personale (55.1%) dhe mjete transporti pune (26.1%). Krahasuar me dhjetor 2016, portofoli shënon një rritje me rreth 453.66 milionë lekësh, ndikuar nga “mjete transporti personale dhe pune”.

Tabela 26. Portofoli i qirasë financiare, sipas objektit të financuar, dhjetor 2017Qira Financiare Pajisje e re Pajisje e përdorur Total dhjetor '17 (mln Lek)Mjete transporti personale 2,375.92 1,241.20 3,617.12Mjete transporti pune 1,122.03 594.46 1,716.49Pajisje pune/linja prodhimi 675.05 248.56 923.61Pasuri të patundshme 36.32 94.25 130.56Të tjera 81.02 95.46 176.48Totali 4,290.33 2,273.92 6,564.26


Teprica e aktivitetit faktoring arrin në nivelin e 744.56 milionë lekëve në fund të vitit 2017, duke njohur një rritje me rreth 54.88 milionë lekë krahasuar me vitin paraardhës.



2017

Qarkullimi vjetor i portofolit faktoring është realizuar në masën 98.9% në tregun vendas dhe për financime me garanci (98%).

Tabela 27. Volumet vjetore të faktoringut dhe teprica, dhjetor 2017 Faktoring Dhjetor 2017 Qarkullim Teprica e portofolit Nr. Faturash Vlerë (mln lek) Vlerë (mln lek) Totali 1,292 3,117.79 744.56


Në fund të vitit 2017, treguesi i kredive me probleme për subjektet financiare jobanka është pothuajse në të njëjtin nivel krahasuar me vitin e kaluar, edhe pse gjatë vitit 2017 ka pasur luhatje (rritje me rreth 0.1 p.p). Ky rezultat është ndikuar nga rritja më e madhe e kredive me probleme me rreth 16.6% (ose 412.28 milionë lekë), pavarësisht rritjes së portofolit të kredisë bruto, i cili për këtë periudhë ka njohur një rritje me rreth 15.9%.

Tabela 28. Treguesit e cilësisë së kredisë për periudhën dhjetor 2017 (në përqindje) Dhjetor’ 16 Mars ’17 Qershor ’17 Shtator '17 Dhjetor '17Kredi me probleme/ Teprica e kredisë (bruto) 11.92 12.63 12.44 12.54 11.98Kredi me probleme/ Teprica e kredisë (neto) 5.65 6.01 5.91 5.55 3.45


Lidhur me aktivitetin e shërbimit të pagesave ofruar nga subjektet financiare jobanka, vihet re se në vitin 2017 kanë njohur rritje transfertat në mbërritje dhe pagesat në nisje (si në numër ashtu edhe në vlerë). Veprimtaria e tyre paraqitet si më poshtë:

Tabela 29. Volumi i transfertave dhe pagesave vjetore 201720

Viti 2017 Nr. Volumi (mln lek)

Transfertat në nisje 672,716 18,008.05 Transferta në mbërritje 3,210,963 112,914.47 Pagesa në nisje 1,841,612 5,029.44


6.5.1.4 Rezultati financiar

Gjatë vitit 2017, subjektet financiare jobanka kanë njohur një rezultat pozitiv prej 1.16 miliardë lekësh. Ky rezultat është reduktuar me rreth 51.92 milionë lekë (ose 4.3%) krahasuar me vitin paraardhës. Ndikimin në këtë rënie të lehtë të rezultatit e kanë dhënë kryesisht subjektet e kredidhënies. Rezultati i institucioneve financiare jobanka përbën rreth 5.3% të rezultatit të sistemit bankar.

20 Të dhënat nuk përfshijnë transaksionet e Postës Shqiptare.



2017

6.5.2 UNIONEt FINaNcIarE dhE ShOQërItë E KUrSIm-KrEdItIt

6.5.2.1 Struktura e unioneve dhe e rrjetit të SHKK-ve

Pas konsolidimit të shoqërive të kursim-kreditit (SHKK) dhe unioneve të tyre, në fund të vitit 2017, struktura e shoqërive të kursim-kreditit dhe unioneve përbëhet nga 13 SHKK dhe 1 union.

Unioni Jehona, pas marrjes së miratimit nga Banka e Shqipërisë, është shndërruar në Shoqërinë e Kursim-Kreditit “UniFin”. Kjo SHKK është përfshirë në skemën e sigurimit të depozitave në qershor 2017, duke e çuar në 6 numrin e SHKK-ve të anëtarësuara në këtë skemë.

Ndërkohë, Departamenti i Mbikëqyrjes vijon të ndjekë SHKK-të të cilat janë të licencuara, por ende jo pjesë e skemës së sigurimit të depozitave, me qëllim marrjen e masave, sipas përcaktimeve ligjore.

6.5.2.2 Ecuria e aktiveve të SHKK-ve dhe unioneve

Shoqëritë e Kursim-Kreditit (SHKK), në fund të vitit 2017, paraqiten me një total aktivesh në nivelin e 8.20 miliardë lekëve, duke u rritur me rreth 1.63 miliardë lekë, krahasuar me një vit më parë. Krahasuar me totalin e aktiveve të sistemit bankar, totali i aktiveve të SHKK-ve përbën vetëm 0.57% të tij. Përsa i përket dy unioneve, Unioni Jehona ka përfunduar procesin e likuidimit të tij në muajin korrik ’17, ndërkohë që Unioni Shqiptar Kursim-Kredi vijon raportimin e të dhënave financiare.

Tabelë 30. Ecuria e aktiveve të unioneve dhe SHKK-ve për periudhën dhjetor ‘16 - dhjetor ’17 (në miliardë lekë) Dhjetor'16 Qershor’17 Dhjetor’17Unione 2.08 1.89 1.28*SHKK 6.57 7.45 8.20

Burimi: Banka e Shqipërisë.*Përbëhet vetëm nga të dhënat e USHKK-së.

6.5.2.3 Zhvillimet në tepricën e portofolit të kredisë

Në dhjetor 2017, portofoli i kredisë bruto për SHKK-të arrin në vlerën 6.31 miliardë lekë, duke u rritur me rreth 786.3 milionë lekë krahasuar me një vit më parë. Portofoli i kredisë bruto të SHKK-ve përbën vetëm 1.05% të sistemit bankar.



2017

Tabelë 31. Ecuria e portofolit të kredisë bruto dhe neto, për totalin e unioneve dhe SHKK-ve, për periudhën dhjetor ’16 - dhjetor ’17 (në miliardë lekë) Kredia bruto

Dhjetor '16 Dhjetor ’17

Unionet 0.25 0.08*SHKK-të 5.52 6.31Kredia netoUnionet 0.20 0.00SHKK-të 5.26 6.06

Burimi: Banka e Shqipërisë.*Përbëhet vetëm nga të dhënat e USHKK-së.

Në dhjetor 2017, treguesi i kredive me probleme për SHKK-të paraqitet në nivelin 4.60%, duke u përmirësuar me rreth 0.87 p.p, krahasuar me vitin paraardhës. Ky përmirësim vjen si rezultat i rritjes së portofolit bruto (14.2%) dhe rënies së kredive me probleme (3.9%).

6.5.2.4 Rezultati financiar i unioneve dhe rrjetit të SHKK-ve

Gjatë vitit 2017, shoqëritë e kursim-kreditit, kanë njohur një rezultat financiar pozitiv, duke arritur në 78 milionë lekë. Krahasuar me një vit më parë, ky rezultat është rritur me rreth 48.56 milionë lekë.

6.6 rEGjIStrI I KrEdIvE

Sistemi i Regjistrit të Kredive, në dhjetor 2017, regjistron vitin e dhjetë të funksionimit të tij. Përgjatë këtij viti, sfida kryesore ishte çelja e projektit mbi “Përmirësimin e Regjistrit të Kredive”, pas vlerësimit dhe analizës së propozimeve dhe kërkesave nga përfaqësuesit e subjekteve raportuese. Sistemi i ri parashikon një infrastrukturë të përmirësuar teknike, e cila do të ndikojë pozitivisht në drejtim të përpunimit të të dhënave, automatizimit të proceseve dhe reduktimit të shkallës së rrezikut operacional. Në kuadër të promovimit të transparencës, risia kryesore që do të sjellë sistemi i ri do të jetë aksesimi i drejtpërdrejtë nga individët dhe ofrimi elektronikisht i Raportit të Kredimarrësit.

Përfshirja e subjekteve të reja raportuese, në funksion të reduktimit të asimetrisë së informacionit midis agjentëve që operojnë në sistemin bankar e financiar, ka vijuar të jetë në vëmendje edhe përgjatë këtij viti. Në Regjistrin e Kredive janë përfshirë 3 subjekte të reja raportuese, duke e çuar numrin total në 42 subjekte, karakteristikat e të cilave pasqyrohen në tabelën më poshtë.



2017

Tabelë 32. Lista e subjekteve raportuese në regjistrin e kredisëBANKA IINSTITUCIONE FINANCIARE

JOBANKAUNIONE DHE SHOQËRI

KURSIM KREDITINr. Nr. Nr.1 BANKA RAIFFEISEN SH.A. 1 FONDI BESA SH.A. 1 SHKK UNIFIN

2 BANKA E BASHKUAR E SHQIPËRISË SH.A. 2 SHOQERIA E PARË FINANCIARE E ZHVILLIMIT - FAF SH.A. 2 SHKK ALB-PROGRES

3 BANKA VENETO SH.A. 3 TRANZIT SHPK 3 SHKK PARTNER PLUS4 BANKA KOMBËTARE TREGTARE SH.A. 4 NOA SH.A. 4 SHKK PETRELE5 BANKA TIRANA SH.A. 5 AGRO & SOCIAL FUND SHPK 5 SHKK ALB CREDIT6 BANKA NDËRKOMBËTARE TREGTARE SH.A. 6 CAPITAL INVEST SH.A. 6 SHKK FED INVEST7 BANKA INTESA SANPAOLO ALBANIA SH.A. 7 AK INVEST SH.A.

7UNIONI SHQIPTAR KURSIM-KREDI8 BANKA PROCREDIT SH.A. 8 IUTECREDIT ALBANIA SH.A.

9 BANKA AMERIKANE E INVESTIMEVE SH.A. 9 AGRO PARTNER SHPK10 BANKA E KREDITIT TË SHQIPËRISË 10 MICRO CREDIT ALBANIA SH.A.11 BANKA CREDINS SH.A. 11 ALBANIAN FINANCIAL INSTITUTION SHPK12 BANKA SOCIETE GENERALE ALBANIA SH.A. 12 KREDO FINANCE SHPK13 BANKA UNION SH.A. 13 RAIFFEISEN LEASING SH.A.14 BANKA NBG ALBANIA SH.A 14 LANDESLEASE SH.A.15 BANKA ALPHA ALBANIA SH.A. 15 FINAL SH.A.16 BANKA E PARË E INVESTIMEVE ALBANIA SH.A. 16 PORSCHE LEASING SH.P.K.

17 ALBANIA LEASING SHA18 CRIMSON FINANCE FUND ALBANIA SHPK19 MOGO ALBANIA SHPK

Gjatë vitit 2017 ka ardhur në rritje vëllimi i kërkesave nga subjektet juridike dhe individët për pajisjen me Raport Kredimarrësi, si dhe nga njësi të veçanta të Bankës së Shqipërisë për informacione të përpunuara nga Regjistri i Kredisë, në funksion të ushtrimit të veprimtarive përkatëse. Në këtë drejtim, sigurimi i saktësisë dhe plotësisë së të dhënave që shpërndahen nëpërmjet këtij sistemi, si dhe përdorimi i tyre në përputhje me kuadrin rregullator dhe legjislacionin në fuqi për mbrojtjen dhe përdorimin e të dhënave personale, vijon të mbetet tepër prioritar dhe i rëndësishëm.



2017

7. aNEKSE

2- PESHA SPECIFIKE E SECILëS BANKë Në SISTEMIN BANKARDhjetor`17

BANKAT Totali i bilancit

Burimet e përhershme

Kapitali aksioner

Teprica e kredisë

Kredi me probleme

Bono thesari

Letra me vlerë

Totali i depozitave

(Treguesi në %) BANKA RAIFFEISEN 17.3 20.8 18.1 16.4 21.1 20.1 19.4 17.2 BANKA E BASHKUAR E SHQIPËRISË 0.6 0.7 0.9 0.7 0.4 - - 0.5 BANKA VENETO 2.0 2.6 2.6 1.1 1.5 - 0.2 1.7 BANKA KOMBËTARE TREGTARE 27.9 24.2 26.1 21.6 13.9 32.3 36.0 27.3 BANKA TIRANA 5.1 5.9 6.6 4.4 9.0 6.9 2.9 5.1 BANKA NDËRKOMBËTARE TREGTARE 0.8 0.7 0.8 0.9 0.6 0.4 0.9 0.7 BANKA INTESA SANPAOLO ALBANIA 10.6 10.5 12.1 8.1 5.5 20.3 12.6 11.0 BANKA PROCREDIT 2.4 2.7 2.6 4.0 2.6 2.2 0.1 2.1 BANKA AMERIKANE E INVESTIMEVE 2.9 2.7 2.7 1.7 0.5 1.2 4.8 3.0 BANKA NBG ALBANIA 2.5 2.9 3.0 3.7 5.5 3.9 1.0 2.6 BANKA ALPHA ALBANIA 5.2 5.3 4.7 5.5 4.1 0.0 4.1 5.3 BANKA E PARE E INVESTIMEVE ALBANIA 1.4 1.3 1.6 1.7 1.5 1.0 1.7 1.5 BANKA E KREDITIT TË SHQIPËRISË 0.1 0.5 0.6 0.1 - 0.2 - 0.0 BANKA CREDINS 12.5 11.9 9.4 18.3 25.6 10.0 6.4 12.9 BANKA SOCIETE GENERALE ALBANIA 5.6 5.0 5.7 8.6 5.5 - 5.4 5.9 BANKA UNION 3.2 2.2 2.5 3.2 2.8 1.6 4.4 3.3 Totali 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0


1- Struktura e Departamentit të Mbikëqyrjes

HEAD OF DEPARTMENTDENIZ DERALLA

DEPUTY HEADJONIDA KAÇANI

1- STRUKTURA E DEPARTAMENTIT TË MBIKËQYRJES

RISK SUPERVISION DIVISIONERIS SHARXHI

INDIVIDUAL ENTITIESSUPERVISION DIVISON

MANJOLA MANÇE(DYRMISHI)

SUPERVISIONDEVELOPMENT DIVISION

ERMIRA TEPELENA

LARGE BANKSSUPERVISION UNIT

ILIR PUSTINAELDA DEMNERI

(2 PM+4)

MEDIUM BANKSSUPERVISION

UNITMATILDA KRISTOARZANA HAXHIAJ

(2 PM+4)

SMALL BANKS ANDNBFIS

SUPERVISION UNIT VIVJAN JUPI

(1PM+3)

REGULATION UNITIRINI KALLUCI

(1+3)

LINCENSINGUNIT

LINDITA SHEHI(1+3)

METHODOLOGY UNITELVIS PONARI

(1+2)

CREDIT RISKSUPERVISION

DIVISIONGEROND ZIU

(1+7)

MARKET RISKAND LIQUIDIYSUPERVISION

UNITANDI HABILAJ

(1+3)

OPERATIONALRISK SUPERVISION

UNITALMA THIMO (VANI)

(1+3)

CREDIT REGISTRYUNIT

ANA DYLGJERI(1+2)

REPUTATIONAL RISKSUPERVISION UNIT

MIRJANA GOXHARAJ(1+2)



20173-

AKT

IVET

DH

E PA

SIVE

TAK

TIVE

T (n

ë m

ilion

ë le

kë)

PË

RSH

KRIM

IM

ars

2016

Qer

shor

201

6Sh

tato

r 201

6D

hjet

or 2

016

Dhj

etor

201

71

TOTA

LI I A

KTIV

EVE

1,3

27,5

29.9

6 1

,329

,507

.73

1,3

66,2

63.4

0 1

,407

,285

.86

1,4

45,3

29.8

5 11

VEP

RIM

ET M

E TH

ESAR

IN D

HE

ND

ËRBA

NKA

RE 4

30,6

98.2

2 4

21,1

96.2

3 4

52,6

74.0

9 4

62,4

35.3

1 4

82,9

14.3

4 11

1 M

jete

mon

etar

e 2

3,45

1.66

2

4,44

9.25

2

7,26

3.59

2

5,08

7.50

2

4,17

6.38

11

2 M

arrë

dhen

ie m

e Ba

nkën

Qen

dror

e 1

32,0

70.2

7 1

19,4

17.7

1 1

15,8

48.2

9 1

55,3

66.2

5 1

49,7

92.0

9 11

21 R

ezer

va të

det

yrue

shm

e në

Ban

kën

Qen

dror

e 9

7,52

0.22

9

6,56

6.99

9

8,37

7.91

9

8,00

2.97

9

7,72

5.32

11

22 T

ë tje

ra 3

4,55

0.06

2

2,85

0.72

1

7,47

0.39

5

7,36

3.28

5

2,06

6.77

11

3 Bo

no th

esar

i dhe

bon

o të

tjer

a të

pra

nues

hme

për r

ifina

ncim

me

Bank

ën Q

endr

ore

67,

253.

43

69,

210.

73

65,

163.

78

68,

573.

14

64,

617.

63

1131

Bon

o th

esar

i 6

7,25

3.63

6

9,21

0.75

6

5,16

3.78

6

8,59

3.05

6

4,62

1.58

11

32 B

ono

të tj

era

të p

ranu

eshm

e pë

r rifi

nanc

im -

- -

- -

1133

Fon

de re

zerv

ë pë

r zhv

lerë

simin

e b

onov

e të

për

shta

tshm

e pë

r rifi

nanc

im n

ga B

Q (0

.20)

(0.0

2) -

(19.

90)

(3.9

4)11

4 M

arre

dhen

ie m

e ba

nkat

, ins

titut

utet

e k

redi

tit d

he in

stitu

cion

et e

tjer

a fin

anci

are

207

,922

.85

208

,118

.54

244

,398

.42

213

,408

.41

244

,328

.25

1141

Llog

ari r

rjedh

ese

46,

201.

43

50,

589.

64

61,

688.

86

60,

831.

35

60,

794.

76

1142

Dep

ozita

në

bank

a, in

stitu

cion

e kr

editi

dhe

insti

tuci

one

të tj

era

finan

ciar

e 1

06,7

38.7

0 1

02,1

69.5

6 1

17,6

69.3

3 8

8,09

6.31

1

18,8

66.3

3 11

43 H

ua 5

2,34

7.01

5

3,07

9.84

6

3,91

0.42

6

2,01

1.84

6

3,02

0.16

11

44 T

ë tje

ra 2

,645

.01

2,2

89.0

9 1

,138

.69

2,4

73.1

5 1

,700

.49

1145

Fon

de re

zerv

ë pë

r llo

garit

ë pë

r t'u

ark

ëtua

r nga

ban

kat,

insti

t. e

kred

itit d

he in

stit.

e tje

ra fi

nanc

iare

(9.3

0) (9

.58)

(8.8

8) (4

.24)

(53.

49)

13 V

EPRI

MET

ME

KLIE

NTE

T (B

ruto

) 5

84,8

71.3

6 5

93,4

58.9

4 5

96,2

29.3

1 5

96,8

64.6

9 5

97,7

93.5

1 13

1 H

ua d

hënë

sek

torit

priv

at d

he in

divi

dëve

555

,806

.21

564

,966

.76

569

,866

.23

570

,621

.76

565

,692

.56

1311

Hua

afa

tshku

rtër

166

,023

.14

166

,340

.93

165

,914

.39

162

,079

.59

151

,141

.75

1312

Hua

afa

tmes

me

107

,601

.19

110

,907

.45

115

,677

.55

120

,404

.73

108

,783

.72

1313

Hua

afa

tgja

të 1

74,6

89.6

0 1

78,8

84.7

4 1

80,6

27.2

9 1

80,8

50.1

8 1

95,8

73.8

5 13

14 H

ua p

ër p

rona

të p

atun

dshm

e 1

05,5

68.1

6 1

06,9

32.8

4 1

05,8

02.5

5 1

05,3

68.7

8 1

07,3

87.7

2 13

15 K

ontra

ta q

iraje

1,9

24.1

2 1

,900

.81

1,8

44.4

4 1

,918

.49

2,5

05.5

3 13

2 H

ua d

hënë

adm

inist

ratë

s pu

blik

e 1

,970

.84

1,8

30.0

4 1

,812

.84

1,7

81.0

0 2

,903

.61

1321

Llog

ari r

rjedh

ëse

- -

- -

- 13

22 H

ua 1

,970

.84

1,8

30.0

4 1

,812

.84

1,7

81.0

0 2

,902

.52

1323

Llog

ari t

ë tje

ra -

- -

- 1

.08

133

Lloga

ri të

tjer

a të

klie

ntëv

e 2

7,09

4.32

2

6,66

2.14

2

4,55

0.25

2

4,46

1.93

2

9,19

7.34

14

VEP

RIM

ET M

E LE

TRAT

ME

VLER

E 3

33,2

39.3

2 3

37,1

58.7

3 3

42,7

56.9

9 3

68,3

62.2

2 3

57,0

87.9

9 14

1 Le

tra m

e vle

rë m

e të

ard

hura

fiks

e 3

29,9

33.9

2 3

33,4

08.3

1 3

39,4

59.2

1 3

56,8

17.0

1 3

53,9

34.9

6 14

11 R

ezid

ent n

ë Le

kë 2

24,2

31.5

6 2

29,6

28.1

9 2

38,1

38.8

8 2

36,9

44.5

8 2

47,7

73.5

2 14

12 R

ezid

ent n

ë Va

lutë

25,

116.

27

24,

796.

83

22,

582.

68

24,

933.

66

26,

109.

16

1413

Jore

zide

nt n

ë Le

kë -

- -

- -

1414

Jore

zide

nt n

ë Va

lutë

80,

586.

10

78,

983.

29

78,

737.

65

94,

938.

77

80,

052.

28

142

Letra

me

vlerë

me

të a

rdhu

ra të

ndr

yshu

eshm

e 3

,305

.39

3,7

50.4

2 3

,297

.78

3,5

67.0

9 3

,153

.03

1421

Rez

iden

t në

Lekë

- -

- -

- 14

22 R

ezid

ent n

ë Va

lutë

- -

- -

- 14

23 Jo

rezi

dent

në

Lekë

- -

- -

-



2017

1424

Jore

zide

nt n

ë Va

lutë

3,3

05.3

9 3

,750

.42

3,2

97.7

8 3

,567

.09

3,1

53.0

3 14

3 Le

tra m

e vle

rë të

ble

ra d

he s

hitu

ra s

ipas

mar

rëve

shje

ve të

ribl

erje

s -

- -

7,9

78.1

2 -

144

Kola

tera

li i p

agua

r -

- -

- -

145

Prim

et e

mar

ra -

- -

- -

146

Der

ivat

ivë

finan

ciar

ë -

- -

- -

147

Kuot

a/ak

sione

të fo

ndev

e të

inve

stim

it -

- -

- -

15 F

ON

DE

REZE

RVË

TË K

RIJU

ARA

(78,

917.

93)

(79,

032.

71)

(83,

701.

89)

(79,

021.

86)

(58,

214.

87)

151

Fond

e re

zerv

ë pë

r mbu

limin

e h

umbj

eve

nga

huat

ë (k

ryeg

jëja

) (7

6,87

4.34

) (7

7,37

4.14

) (8

2,00

3.65

) (7

6,26

6.06

) (5

6,33

1.52

)15

2 Fo

nde

reze

rvë

për m

bulim

in e

hum

bjev

e ng

a hu

atë

(inte

resi

i për

lloga

ritur

) (1

,181

.83)

(1,1

72.1

8) (1

,335

.92)

(1,0

87.9

4) (6

76.8

2)15

3 Fo

nde

reze

rvë

për i

nves

time

(861

.76)

(486

.39)

(362

.33)

(1,6

67.8

6) (1

,206

.54)

16 M

JETE

TË

TJER

A 3

0,20

7.84

2

9,77

8.59

3

0,61

7.90

3

2,11

5.54

3

7,56

9.18

16

1 M

jete

të tj

era

27,

622.

09

28,

139.

05

28,

083.

08

29,

790.

50

34,

822.

82

162

Vepr

imet

si a

gjen

t 1

.22

35.

35

32.

41

59.

17

61.

34

163

Lloga

ri m

arrë

dhën

iesh

24.

77

0.0

8 1

37.5

0 0

.19

0.2

0 16

4 Llo

gari

pezu

ll të

dife

renc

ave

dhe

të p

ozic

ioni

t 2

,337

.72

1,3

79.5

6 2

,171

.29

2,0

49.4

6 2

,589

.89

1641

Llog

ari p

ezul

l 2

,296

.17

1,3

18.1

3 2

,106

.92

1,8

88.4

9 2

,589

.36

1642

Llog

ari p

ozic

ioni

41.

55

61.

42

64.

37

160

.97

0.5

3 16

5 Ta

timi i

vle

rës

së s

htua

r 2

22.0

4 2

24.5

6 1

93.6

3 2

16.2

2 9

4.93

17

MJE

TE T

Ë Q

ËND

RUES

HM

E 1

7,11

8.96

1

7,02

4.12

1

7,43

9.74

1

7,59

1.66

1

9,82

9.88

17

1 In

vesti

me

në p

jesë

mar

rje 1

67.4

4 1

77.6

0 1

77.0

2 1

61.7

7 5

0.53

17

2 Fi

liale

t 6

23.6

0 6

21.8

8 6

21.8

8 7

46.6

6 8

55.4

1 17

3 M

jete

të q

ëndr

uesh

me

(net

o) 1

6,32

7.91

1

6,22

4.65

1

6,64

0.84

1

6,68

3.22

1

8,92

3.94

18

INTE

RESA

TË

PËRL

LOG

ARIT

URA

10,

312.

18

9,9

23.8

2 1

0,24

7.26

8

,938

.30

8,3

49.8

1 18

1 In

tere

sa të

llog

aritu

ra (K

lasa

1)

872

.43

500

.52

634

.36

596

.86

859

.26

182

Inte

resa

të ll

ogar

itura

(Kla

sa 2

) 4

,190

.00

3,9

95.9

6 4

,107

.11

3,5

02.7

8 3

,082

.05

183

Inte

resa

të ll

ogar

itura

(Kla

sa 3

) 5

,249

.75

5,4

27.3

4 5

,505

.79

4,8

38.6

6 4

,408

.50

A To

tali

i Akti

veve

në

valu

të 7

63,7

59.1

6 7

65,8

95.2

3 7

97,0

86.0

9 8

16,2

16.1

3 8

18,4

44.6

8 B

Tota

li i A

ktive

ve jo

rezi

dent

344

,817

.53

344

,886

.99

387

,281

.52

377

,067

.16

381

,253

.93

Tepr

ica

e hu

ave

neto

506

,815

.20

514

,912

.62

512

,889

.75

519

,510

.69

540

,785

.18

Tepr

ica

e hu

ave

neto

me

inte

res

511

,005

.20

518

,908

.59

516

,996

.85

523

,013

.47

543

,867

.22

Tepr

ica

e hu

ave

me

inte

res

(bru

to+i

nter

esi i

për

lloga

ritur

) 5

89,0

61.3

7 5

97,4

54.9

1 6

00,3

36.4

2 6

00,3

67.4

7 6

00,8

75.5

6



2017PA

SIVE

T (n

ë m

ilion

ë le

kë)

PË

RSH

KRIM

IM

ars

2016

Qer

shor

201

6Sh

tato

r 201

6D

hjet

or 2

016

Dhj

etor

201

71

TOTA

LI I P

ASIV

EVE

1,3

27,5

29.9

6 1

,329

,507

.73

1,3

66,2

63.4

0 1

,407

,285

.86

1,4

45,3

29.8

5 11

VEP

RIM

ET M

E TH

ESAR

IN D

HE

ND

ËRBA

NKA

RE 4

5,84

1.28

5

8,87

3.77

6

1,47

4.91

6

2,40

7.87

7

6,70

1.37

11

1 Ba

nka

Qen

dror

e 3

,791

.87

674

.97

5,0

93.1

8 3

56.2

2 1

,472

.18

112

Bono

thes

ari &

bon

o të

tjer

a të

pra

nues

hme

8,6

24.7

7 2

3,12

4.21

2

6,00

2.86

2

9,92

7.42

3

6,91

7.87

11

3 Llo

gari

rrjed

hese

5,4

07.2

3 5

,434

.32

6,5

92.7

8 5

,337

.38

8,2

15.7

3 11

4 D

epoz

ita n

ga b

anka

t. in

st Fi

nanc

16,

167.

65

18,

944.

24

15,

945.

16

20,

553.

26

21,

237.

05

115

Hua

10,

462.

99

9,2

98.4

5 6

,463

.34

6,1

75.8

6 8

,058

.18

116

Të tj

era

1,3

86.7

5 1

,397

.58

1,3

77.5

9 5

7.74

8

00.3

6 12

VEP

RIM

E M

E KL

IEN

TËT

1,1

04,0

81.2

9 1

,094

,201

.23

1,1

22,2

96.7

1 1

,153

,665

.07

1,1

62,2

25.9

4 12

1 Ad

min

istra

ta p

ublik

e 1

7,02

9.15

1

5,36

9.37

1

3,61

1.14

1

2,20

2.13

1

0,27

5.23

12

11 Ll

ogar

i rrje

dhës

e 9

,606

.61

8,6

37.3

4 9

,558

.93

10,

530.

14

8,3

25.5

2 12

12 D

epoz

ita p

a af

at 6

.01

6.0

2 6

.03

6.0

3 6

.06

1213

Dep

ozita

me

afat

6,6

34.4

4 5

,983

.89

3,3

55.8

4 1

,030

.39

1,4

19.2

0 12

14 H

ua 7

82.0

9 7

42.1

2 6

90.3

4 6

35.5

6 5

24.4

4 12

15 T

ë tje

ra -

- -

- -

122

Sekto

ri pr

ivat

1,0

87,0

52.1

4 1

,078

,831

.86

1,1

08,6

85.5

6 1

,141

,462

.93

1,1

51,9

50.7

1 12

21 Ll

ogar

i rrje

dhës

e 2

97,3

19.3

8 3

05,3

01.1

3 3

36,0

19.9

6 3

63,5

83.8

5 3

74,8

88.6

8 12

22 D

epoz

ita p

a af

at 7

2,33

7.56

7

6,34

7.21

8

4,76

4.29

9

1,25

0.35

1

06,5

61.9

8 12

23 D

epoz

ita m

e af

at 6

99,7

00.6

4 6

78,7

21.3

8 6

68,7

81.1

1 6

64,2

56.0

1 6

50,3

08.2

2 12

24 T

ë tje

ra 1

7,69

4.56

1

8,46

2.13

1

9,12

0.20

2

2,37

2.72

2

0,19

1.82

12

25 C

ertif

ikat

a de

pozi

tash

- -

- -

- 13

VEP

RIM

E M

E LE

TRAT

ME

VLER

Ë 6

83.6

4 6

82.2

7 4

,848

.76

6,2

05.8

1 8

,429

.66

131

Borx

he të

për

faqë

suar

a ng

a le

trat m

e vle

rë -

- -

- -

132

Letra

me

vlere

të b

lera

dhe

të s

hitu

ra m

e RE

PO 6

83.6

4 6

82.2

7 4

,848

.76

6,2

05.8

1 8

,429

.66

133

Gar

anci

për

vep

rime

me

letra

t me

vlerë

- -

- -

- 13

4 Pr

ime

për i

nstru

men

tet f

inan

ciar

e -

- -

- -

135

Der

ivat

ivë

finan

ciar

ë -

- -

- -



2017

136

Kuot

a/ak

sione

të fo

ndev

e të

inve

stim

it -

- -

- -

14 D

ETYR

IME

TË T

JERA

14,

528.

26

10,

478.

04

9,4

38.6

5 1

3,18

0.41

1

5,02

6.70

14

1 D

etyr

ime

të tj

era

6,6

05.7

8 4

,456

.63

4,6

47.4

4 6

,113

.23

5,5

20.1

4 14

2 Ve

prim

et s

i agj

ent

4,6

45.5

8 2

,609

.83

1,9

52.7

3 2

,985

.44

3,3

24.7

7 14

3 Llo

gari

mar

redh

enie

sh 6

.83

7.3

6 6

.12

(1.9

5) (0

.33)

144

Lloga

ri pe

zull

të d

ifere

ncav

e dh

e po

zici

onit

3,2

56.9

4 3

,387

.96

2,8

19.4

9 4

,029

.60

6,1

05.8

4 14

41 Ll

ogar

i dife

renc

ash

3,2

68.5

1 3

,377

.20

2,8

16.8

9 3

,972

.25

5,9

02.2

8 14

42 Ll

ogar

i poz

icio

ni (1

1.56

) 1

0.77

2

.59

57.

35

203

.56

145

Tatim

i i v

lerë

s së

sht

uar =

(for

m 2

1) 4

6 1

3.14

1

6.27

1

2.88

5

4.08

7

6.28

15

BU

RIM

ET E

PËR

HER

HM

E 1

56,4

87.4

7 1

59,0

29.8

5 1

63,5

64.6

7 1

67,3

77.4

1 1

79,0

79.1

8 15

1 N

dihm

a dh

e fin

anci

mi p

ublik

15.

52

15.

67

15.

58

16.

27

- 15

2 Fo

nde

reze

rvë

spec

ifike

9,4

99.6

4 9

,072

.57

8,0

41.2

5 8

,080

.30

10,

006.

17

1521

Fon

de re

zerv

ë pë

r rre

ziqe

dhe

shp

enzi

me

8,4

61.5

3 8

,047

.32

7,0

12.6

1 7

,014

.87

8,4

13.6

3 15

22 F

onde

reze

rvë

spec

ifike

1,0

38.1

0 1

,025

.25

1,0

28.6

3 1

,065

.43

1,5

92.5

4 15

3 Bo

rxh

i var

ur 2

2,57

9.60

2

2,61

5.67

2

3,00

0.65

2

2,39

7.79

2

2,12

0.01

15

4 Ka

pita

li i v

et i

aksio

nerë

ve 1

24,3

92.7

1 1

27,3

25.9

3 1

32,5

07.1

9 1

36,8

83.0

6 1

46,9

53.0

0 15

41 K

apita

li i p

agua

r 1

18,3

88.1

1 1

18,5

25.9

1 1

22,8

07.8

3 1

23,4

16.1

5 1

28,7

13.8

1 15

42 P

rimet

e a

ksio

neve

5,7

36.5

0 5

,820

.26

5,8

89.2

7 6

,259

.07

6,4

79.8

1 15

43 R

ezer

vat

12,

040.

27

12,

028.

90

12,

275.

40

12,

289.

24

12,

918.

51

1544

Dife

renc

ë riv

lere

simi

4,8

10.2

4 4

,374

.10

4,1

48.4

0 4

,738

.51

(2,2

55.4

6)15

45 F

itim

et e

pas

hpër

ndar

a os

e hu

mbj

a (1

8,01

2.58

) (1

8,49

2.18

) (1

9,09

6.39

) (1

9,09

0.05

) (2

0,97

7.48

)15

46 F

itim

i (hu

mbj

a) i

vitit

në

vazh

dim

1,4

30.1

8 5

,068

.94

6,4

82.6

8 9

,270

.14

22,

073.

82

16 IN

TERE

SA T

E Pë

rLLO

GAR

ITU

RA 5

,908

.02

6,2

42.5

7 4

,639

.70

4,4

49.2

8 3

,867

.00

161

Inte

resa

të ll

ogar

itura

(Kla

sa 1

) 1

04.4

2 8

3.91

9

1.36

4

5.80

5

9.47

16

2 In

tere

sa të

llog

aritu

ra (K

lasa

2)

5,3

48.8

4 5

,717

.37

4,3

22.2

1 4

,088

.06

3,4

53.4

2 16

3 In

tere

sa të

llog

aritu

ra (K

lasa

3) =

(for

m 2

1) 3

39 +

342

9 0

.19

0.1

3 1

3.20

1

7.67

2

0.58

16

4 In

tere

sa të

llog

aritu

ra (K

lasa

5)

454

.57

441

.15

212

.93

297

.75

333

.52

A To

tali

i Pas

ivev

e në

Val

utë

723

,840

.05

719

,747

.13

749

,225

.99

768

,174

.88

784

,095

.42

B To

tali

i Pas

ivev

e jo

rezi

dent

80,

454.

15

81,

223.

89

81,

773.

93

84,

317.

78

87,

501.

57



20174-

TRE

GU

ESIT

FIN

AN

CIA

Rë B

AZë

(në

përq

indj

e, n

ë ra

st se

nuk

spe

cifik

ohet

ndr

yshe

)Q

ersh

or

2013

Dhj

etor

20

13Q

ersh

or

2014

Dhj

etor

20

14Q

ersh

or

2015

Dhj

etor

20

15Q

ersh

or

2016

Dhj

etor

20

16Q

ersh

or

2017

Dhj

etor

20

17Tr

egue

sit

Bazu

ar n

ë ka

pita

l

Kapi

tali

rregu

llato

r nda

j akti

veve

të p

onde

ruar

a m

e rre

zik

17.

00

17.

96

17.

52

16.

84

15.

98

15.

85

15.

79

15.

71

16.3

3 1

6.60

Kapi

tali

bazë

nda

j akti

veve

të p

onde

ruar

a m

e rre

zik

15.

36

14.

84

14.

50

13.

79

13.

64

13.

45

13.

71

13.

81

14.

66

15.

13

Kapi

tali

bazë

nda

j tot

alit

të a

ktive

ve

7.9

4 7

.73

7.4

9 7

.39

8.2

5 8

.34

8.8

1 8

.75

8.5

4 9

.03

Kapi

tali

rregu

llato

r nda

j tot

alit

të a

ktive

ve 8

.79

9.3

3 9

.04

9.0

2 9

.67

9.7

5 1

0.15

9

.95

9.8

6 9

.90

Kapi

tali

aksio

ner n

daj t

otal

it të

akti

veve

8.4

9 8

.37

8.2

9 8

.58

9.0

9 9

.53

9.5

8 9

.73

9.8

9 1

0.17

Kred

i me

prob

lem

e ne

to n

ga p

rovi

gjio

net n

daj k

apita

lit ba

zë 6

2.46

4

8.54

4

8.97

4

6.71

3

6.12

2

8.38

26.

25

20.

79

17.

26

Kred

i me

prob

lem

e ne

to n

ga p

rovi

gjio

net n

daj k

apita

lit rre

gulla

tor

56.

43

40.

22

40.

53

38.

25

30.

82

24.

27

30.

17

23.

08

18.

65

15.

72

Kred

i me

prob

lem

e ne

to n

ga p

rovi

gjio

net n

daj k

apita

lit ak

sione

r 5

8.41

4

4.82

4

4.20

4

0.22

3

2.82

2

4.84

3

1.98

2

3.62

1

8.59

1

5.31

Kthi

mi n

ga k

apita

li 2

.93

6.4

3 1

0.38

1

0.53

1

4.20

1

3.16

8

.02

7.1

5 1

6.72

1

5.71

Pozi

cion

i i h

apur

në

mon

edhë

të h

uaj n

daj k

apita

lit ba

zë

4.4

7 4

.92

5.8

9 1

0.37

8

.47

8.9

5 9

.70

8.0

0 6

.20

7.3

4

Pozi

cion

i i h

apur

në

mon

edhë

të h

uaj n

daj k

apita

lit rre

gulla

tor

4.0

4 4

.08

4.8

8 8

.49

7.2

3 7

.66

8.4

4 7

.03

5.3

1 6

.64

Pozi

cion

i i h

apur

në

mon

edhë

të h

uaj n

daj k

apita

lit ak

sione

r 4

.18

4.5

4 5

.32

8.9

3 7

.70

7.8

4 8

.87

7.2

0 5

.54

6.5

1

Aktiv

e lik

uide

nda

j tot

alit

të a

ktive

ve 2

7.36

2

7.64

3

2.70

3

1.94

3

2.64

3

2.26

3

0.99

3

1.29

3

1.14

3

0.22

Aktiv

e lik

uide

nda

j det

yrim

eve

afat

shku

rtra

33.

77

34.

71

41.

42

40.

36

42.

02

41.

61

39.

80

40.

57

41.

10

40.

79

Kthi

mi n

ga a

ktive

t 0

.25

0.5

4 0

.88

0.8

9 1

.27

1.2

0 0

.76

0.6

9 1

.64

1.5

6

Kred

i me

prob

lem

e nd

aj to

talit

të k

redi

ve 2

4.16

2

3.45

2

4.07

2

2.75

2

0.94

1

8.17

1

9.96

1

8.27

1

5.58

1

3.23

E ar

dhur

a ne

to n

ga in

tere

si nd

aj të

ard

hurë

s br

uto

131

.15

112

.60

105

.96

113

.09

108

.92

108

.54

119

.10

119

.79

89.

46

86.

66

Shpe

nzim

et e

vep

rimta

risë

ndaj

të a

rdhu

rës

brut

o 8

7.51

7

4.69

6

5.97

6

8.43

6

1.18

6

3.20

7

0.63

7

4.04

5

5.82

5

7.02

B

urim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë.



2017

5- AKSIoNERëT E BANKAVE Nr. / No. Banka/ Bank Aksionerët/ Shareholders Pjesëmarrja në

kapital në % Pronësia Origjina e kapitalit Vendi i origjinës

1. BANKA RAIFFEISEN SH.A. Raiffeisen SEE Region Holding GmbH 100 Private I huaj Austri

2. BANKA KOMBËTARE TREGTARE SH.A. Çalik Finansal Hizmetler A.S. 100 Private I huaj Turqi

3 BANKA E BASHKUAR E SHQIPËRISË SH.A.

Banka Islamike e Zhvillimit (IDB) 86.70 Private I huaj Arabi Saudite

Ithmaar Bank BSC 4.63 Private I huaj Mbretëria e Bahreinit

Dallah Albaraka Holding 2.32 Private I huaj Arabi SauditeBusiness Fokus SDN BHD 1.47 Private i huaj Malajzi

15 individë 4.30 Private i huaj Arabia SauditeSaudi Brothers Commerce Co. 0.58 Private I huaj Arabia Saudite

4 BANKA INTESA SANPAOLO ALBANIA SH.A. Intesa Sanpaolo S.p.A 100.00 Private I huaj Itali

5 BANKA E TIRANËS SH.A.Piraeus Bank SA 98.83 Private I huaj Greqi

1 Individ 1.17 Private I huaj Greqi6 BANKA NBG ALBANIA SH.A. National Bank of Greece 100.00 Private I huaj Greqi7 BANKA ALPHA ALBANIA SH.A. Alpha Bank 100.00 Private I huaj Greqi8 VENETO BANKA SH.A. Intesa Sanpaolo S.p.A. 100.00 Private I huaj Itali9 BANKA PROCREDIT SH.A. ProCredit Holding AG & CO, KgaA 100.00 Private I huaj Gjermani

10 BANKA NDËRKOMBËTARE TREGTARE SH.A. Financial Group ICB Holding 100.00 Private I huaj Zvicër

11 BANKA AMERIKANE E INVESTIMEVE SH.A. TRANZIT sh.p.k 100.00 Private Vendas Shqipëri

12 BANKA E KREDITIT TË SHQIPËRISË SH.A.

z. Fauzi Al-Karafi 33.33 Private i huaj Kuvajtz. Marzouq N.M.A. Al. Kharafi 7.3 Private i huaj Kuvajt

z. Bader N.M.A Al. Kharafi 7.3 Private i huaj Kuvajtz. Faisal N.M.A Al. Kharafi 7.3 Private i huaj Kuvajt

11 individë 44.74 Private i huaj Kuvajt

13 BANKA CREDINS SH.A.

B.F.S.E. Holding B.V. 14.63 Private I huaj Holandë

SIFEM AG 2.09 Publik- Private I huaj Zvicër

Unioni Shqiptar Kursim-Kredi 2.77 Private Vendas ShqipëriEDRO shpk 0.96 Private Vendas Shqipëri

A.F.C. 2.16 Private Vendas ShqipëriAK - INVEST 0.96 Private Vendas ShqipëriPrima sh.p.k. 3.22 Private Vendas Shqipëri

Renis Tërshana 24.54 Private Vendas ShqipëriAleksandër Pilo 16.85 Private Vendas Shqipëri

35 individë 31.82 Private Vendas Shqipëri

14 BANKA SOCIETE GENERALE ALBANIA SH.A.

SOCIETE GENERALE 88.89 Private I huaj Francë7 individë 11.11 Private Vendas Shqipëri

15 BANKA UNION SH.A.

Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (EBRD) 10.12 Private I huaj Angli

Unioni Financiar i Tiranës 86.34 Private Vendas Shqipëri

2 individë 3.54 Private Vendas Shqipëri

16 BANKA E PARË E INVESTIMEVE, ALBANIA SH.A. First Investment Bank 100.00 Private I huaj Bullgari




20176-

Të

DH

ëNA

PëR

AKS

IoN

ERëT

/o

RTA

KëT

E SU

BJEK

TEVE

FIN

AN

CIA

RE Jo

BAN

KA

Nr.

Subj

ekti

finan

ciar

joba

nkë

Orta

kët/

Aksio

nerë

tPj

esëm

arrja

në

kapi

tal,

në %

Pron

ësia

Orig

jina

e ka

pita

litVe

ndi i

orig

jinës

1U

NIO

N F

INAN

CIA

R TI

RAN

Ë SH

.A.

Edm

ond

Leka

35

Priv

ate

Vend

asSh

qipë

riN

iko

Leka

35

Priv

ate

Vend

asSh

qipë

riVa

ruzh

an P

irani

an

10Pr

ivat

eVe

ndas

Shqi

përi

Gje

rgj M

isha

10Pr

ivat

eVe

ndas

Shqi

përi

Edua

rd S

him

a 10

Priv

ate

Vend

asSh

qipë

ri

2PO

STA

SHQ

IPTA

RE S

H.A

.M

inist

ria e

Eko

nom

isë, T

regt

isë d

he E

nerg

jetik

ës10

0Pu

blik

eVe

ndas

Shqi

përi

3AK

- IN

VEST

SH

.A.

Muh

arre

m K

okon

a 35

Priv

ate

Vend

asSh

qipë

riIlir

Adi

li65

Priv

ate

Vend

asSh

qipë

ri

4N

OA

SH.A

.N

OA

Hol

ding

N.V

.10

0% m

inus

1

shar

ePr

ivat

eI h

uaj

Hol

andë

NO

A C

oope

ratie

f U.A

.1

shar

ePr

ivat

eI h

uaj

Hol

andë

5FO

ND

I BES

A SH

.A.

Alba

nian

Bes

a C

apita

l Fou

ndat

ion

75.3

7%Pr

ivat

eVe

ndas

Shqi

përi

Bajra

m M

uçaj

12

.00%

Priv

ate

Vend

asSh

qipë

ri53

indi

vidë

12

.63%

Priv

ate

Vend

asSh

qipë

ri

6FI

NAL

SH

.A.

Adria

n Ko

ni11

.45

Priv

ate

Vend

asSh

qipë

riAl

i Vish

aj

8Pr

ivat

eVe

ndas

Shqi

përi

Balfi

n sh

.p.k

40.4

3Pr

ivat

eVe

ndas

Shqi

përi

RIVE

R ST

YXX

CAP

ITAL

sh.

a.40

.12

Priv

ate

I hua

jBu

llgar

i7

SHO

QËR

IA E

PAR

Ë FI

NAN

CIA

RE E

ZH

VILL

IMIT

- FA

F SH

.A.

Min

istria

e F

inan

cave

100

Publ

ike

Vend

asSh

qipë

ri

8RA

IFFE

ISEN

LEAS

ING

SH

.A.

Bank

a Ra

iffei

sen

sh.a

. 10

0Pr

ivat

eVe

ndas

Shqi

përi

9LA

ND

ESLE

ASE

SH.A

.Ba

nka

Uni

on s

h.a.

100

Priv

ate

Vend

asSh

qipë

ri

10AG

RO &

SO

CIA

L FU

ND

SH

.P.K

. Fo

ndi B

esa

SH.A

.10

0Pr

ivat

eVe

ndas

Shqi

përi

11C

APIT

AL IN

VEST

SH

.A.

Gëz

im B

alish

a 34

.88

Priv

ate

Vend

asSh

qipë

riAr

ben

Zene

li 46

.5Pr

ivat

eVe

ndas

Shqi

përi

4 In

divi

dë18

.62

Priv

ate

Vend

asSh

qipë

ri

12TR

ANZI

T SH

.P.K

.N

ew C

entu

ry H

oldi

ngs

XI, L

.P.

35Pr

ivat

eI h

uaj

Ishuj

t Kaj

man

NC

H B

alka

n Fu

nd, L

.P.

35Pr

ivat

eI h

uaj

Ishuj

t Kaj

man

Andi

Bal

lta30

Priv

ate

Vend

asSh

qipë

ri



2017

13AL

BAN

IAN

FAC

TORI

NG

SER

VIC

ES (A

FS) S

H.A

.

Qem

al D

isha

52.5

5Pr

ivat

eVe

ndas

Shqi

përi

Andi

Mem

i16

.78

Priv

ate

Vend

asSh

qipë

riSh

pati

Hox

ha17

.95

Priv

ate

Vend

asSh

qipë

riEr

is H

oxha

12

.72

Priv

ate

Vend

asSh

qipë

ri14

M -

PAY

SH.P

.K.

Ludo

vic

Lave

ntur

e10

0Pr

ivat

eI h

uaj

Fran

cë

15O

MN

IFAC

TOR

SH.P

.K.

FAB

-GRO

UP

shpk

.10

0Pr

ivat

eVe

ndas

Shqi

përi

16PL

ATIN

IUM

INVE

STM

ENT

SH.P

.K.

Andr

i Kas

neci

100

Priv

ate

Vend

asSh

qipë

ri

17TI

RAN

A FA

CTO

RIN

G &

LEAS

E SH

.A.

Rola

ndi M

anus

hi40

Priv

ate

Vend

asSh

qipë

riEr

vin

Alia

j 40

Priv

ate

Vend

asSh

qipë

riEn

drit

Beqa

j 20

Priv

ate

Vend

asSh

qipë

ri18

PORS

CH

E LE

ASIN

G S

H.P

.K.

Pors

che

Bank

Akti

enge

sells

chaf

t (AG

)10

0Pr

ivat

eI h

uaj

Austr

i

19AL

BAN

IA LE

ASIN

G S

H.A

.

Korp

orat

a Isl

amik

e pë

r Zhv

illim

in e

Sek

torit

Priv

at (I

CD

)35

.64

Priv

ate

I hua

jAr

abia

Sau

dite

Bank

a Ko

mbë

tare

Tre

gtar

e sh

.a.

29.9

8Pr

ivat

eVe

ndas

Shqi

përi

ND

BAL

KAN

DO

OEL

, Tet

ovo

21.8

8Pr

ivat

eI h

uaj

Maq

edon

iKO

LON

WO

RLD

INVE

STM

ENT

CO

12.5

Priv

ate

I hua

jH

ong

Kong

20VO

DAF

ON

E M

-PES

A SH

.P.K

. (Pe

zullu

ar li

cenc

a)Vo

dafo

ne A

lban

ia s

h.a.

100

Priv

ate

Vend

asSh

qipë

ri21

IUTE

CRE

DIT

ALB

ANIA

SH

.A.

AS IU

TEC

RED

IT E

URO

PE10

0Pr

ivat

eI h

uaj

Esto

ni22

AGRO

PAR

TNER

SH

.P.K

.Ar

jan

Lala

10

0Pr

ivat

eVe

ndas

Shqi

përi

23C

RIM

SON

FIN

ANC

E FU

ND

ALB

ANIA

SH

.P.K

.

ALBA

NIA

N –

AM

ERIC

AN D

EVEL

OPM

ENT

FOU

ND

ATIO

N (A

ADF)

25

Priv

ate

I hua

jSH

BAC

RIM

SON

CAP

ITAL

CO

RP25

Priv

ate

I hua

jSH

BAN

ORW

EGIA

N IN

VEST

MEN

T FU

ND

FO

R D

EVEL

OPI

NG

C

OU

NTR

IES

(NO

RFU

ND

)25

Publ

ikI h

uaj

Nor

vegj

i

Bash

kia

e Ti

ranë

s25

Publ

ikVe

ndas

Shqi

përi

24EA

SYPA

Y SH

.P.K

.Lin

dita

Sho

mo

100

Priv

ate

Vend

asSh

qipë

ri

25KA

STRA

TI S

H.P

.K.

Shef

qet K

astra

ti 10

0Pr

ivat

eVe

ndas

Shqi

përi

26PA

Y AN

D G

O S

H.P

.K.

Unt

ag C

omm

unity

lim

ited

100

Priv

ate

I hua

jBr

itani

e M

adhe

27M

ICRO

CRE

DIT

ALB

ANIA

SH

.A.

Elda

Ibro

10

0Pr

ivat

eVe

ndas

Shqi

përi

28AL

BAN

IAN

FIN

ANC

IAL I

NST

ITU

TIO

N S

H.P

.K.

Arta

Gur

abar

dhi

20Pr

ivat

eVe

ndas

Shqi

përi

Besn

ik Le

skaj

60Pr

ivat

eVe

ndas

Shqi

përi

Redj

an B

asha

20Pr

ivat

eVe

ndas

Shqi

përi

29RA

EA F

INAN

CIA

L SER

VIC

ES S

H.P

.K.

Relia

nda

Zhel

egu

100

Priv

ate

Vend

asSh

qipë

ri30

MO

GO

ALB

ANIA

SH

.A.

MO

GO

FIN

ANC

E S.

A., L

ukse

mbu

rg10

0Pr

ivat

eI h

uaj

Luks

embu

rg31

KRED

O F

INAN

CE

Aiga

rs K

esen

feld

s10

0Pr

ivat

eI h

uaj

Leto

ni



2017

7- SHPëRNDARJA GJEoGRAFIKE E DEGëVE DHE E AGJENCIVE BANKARE, SIPAS PREFEKTURAVENr. Prefekturat 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 20171 Tiranë 210 210 212 218 213 203 204 207 1972 Durrës 51 54 54 55 53 51 51 49 493 Fier 45 44 44 43 42 42 41 39 384 Elbasan 29 30 30 30 30 28 29 29 275 Korçë 38 38 37 37 38 35 35 34 316 Shkodër 24 25 25 25 24 22 22 22 227 Vlorë 39 41 41 42 41 37 37 35 328 Lezhë 26 25 26 25 24 23 23 23 229 Berat 21 20 21 21 22 20 20 20 2010 Gjirokastër 24 24 24 23 23 20 20 18 1711 Kukës 9 9 10 9 9 9 9 8 812 Dibër 8 9 10 10 10 9 9 9 9 T O T A L I 524 529 534 538 529 499 500 493 472


8- PRoDUKTET ELEKTRoNIKE BANKARE Të MIRATUARA NGA BANKA E SHQIPëRISë Produkte elektronike 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016* 2017Karta debiti 3 4 1Karta krediti 2 4 1ATM 2 2POS 2 1 2 1Internet banking 3 2 2Phone banking 1Mobile banking / SMS banking 1 1 1 1 1 2 2 1

Prepaid Card 1POS Virtual (e-Commerce) 2PayBox 1

Burimi: Banka e Shqipërisë.*Nuk ka licencime për këto veprimtari në vitin 2016.

9- SHPëRNDARJA E PRoDUKTEVE/ SHëRBIMEVE Të E–BANKING SIPAS BANKAVE, Në FUND Të VITIt 2017

BANKAT ATM POSPOS Virtual

PayBoxInternet Banking

Phone banking

Mobile / SMS banking

Karta elektronike

(debit, kredit, prepaid)

BANKA RAIFFEISEN SH.A √ √ √ √ √ √

BANKA KOMBËTARE TREGTARE SH.A. √ √ √ √ √

BANKA TIRANA SH.A. √ √ √ √ √

BANKA NBG ALBANIA SH.A. √ √

BANKA ALPHA ALBANIA SH.A. √ √ √ √ √

BANKA PROCREDIT SH.A. √ √ √ √ √BANKA E PARË E INVESTIMEVE, ALBANIA SH.A.

√ √ √

BANKA CREDINS SH.A. √ √ √ √ √

BANKA UNION SH.A. √ √ √ √ √BANKA SOCIETE GENERALE ALBANIA SH.A.

√ √ √ √

BANKA INTESA SANPAOLO ALBANIA SH.A √ √ √ √ √

BANKA VENETO SH.A √ √ √ √BANKA NDËRKOMBËTARE TREGTARE SH.A √ √ √BANKA AMERIKANE E INVESTIMEVE SH.A √ √ √

BANKA E BASHKUAR E SHQIPËRISË SH.A √




2017

10- LISTA E SUBJEKTEVE Të LICENCUARA NGA BANKA E SHQIPëRISë, SIPAS VITEVE

Nr. Subjektet 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

1 Banka dhe degë të bankave të huaja 17 17 16 16 16 16 16 16 16 16 16 16 16

2 Subjekte financiare jobanka 7 6 6 7 13 17 19 21 21 22 27 28 31

3 Zyra të këmbimit valutor 58 60 112 189 221 284 301 322 333 356 397 428 426

4 Shoqëri të kursim-kreditit 131 125 130 133 135 126 126 126 121 113 111 13 13

5 Unione të shoqërive të kursim-kreditit 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1Burimi: Banka e Shqipërisë.

11- MBULIMI ME SHëRBIME BANKARE DERI Në VITIN 2017 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Numri i bankave 17 16 16 16 16 16 16 16 16 16 16 16

Numri i punonjësve 4,189 5,155 6,493 6,404 6,384 6,714 6,836 6,686 6,819 6,819 6,949 6,877Numri i degëve / agjencive brenda vendit

294 399 511 524 529 534 538 529 499 500 493 472

Numri mesatar i punonjësve për:

- Bankë 246 322 406 400 399 420 427 418 426 426 434 430

- Njësi bankare 14 13 13 12 12 13 13 13 14 14 14 15

Numri i popullsisë (000)

2,982 2,958 2,936 2,919 2,907 2,902 2,899 2,896 2,893 2,886 2,876 2,870

Numri i popullsisë për:

- Bankë 175,412 184,875 183,500 182,438 181,688 181,375 181,188 181,000 180,813 180,375 179,750 179,375

- Njësi bankare 10,143 7,414 5,746 5,571 5,495 5,434 5,388 5,474 5,798 5,772 5,834 6,081

- Punonjës banke 712 574 452 456 455 432 424 433 424 423 414 417Burimi: Banka e Shqipërisë dhe INSTAT.*Të dhënat e popullsisë pas vitit 2011 janë llogaritur mbi bazën e projeksionit.

12- TREGUESIT E SHTRIRJES Së RRJETIT Të BANKAVE Në FUND Të VITIT 2017

Nr. Bankat Nr. i degëve brenda vendit Nr. i agjencive Nr. i degëve jashtë

ShqipërisëNr. i degëve e

agjencive gjithsej

1 Banka Raiffeisen 48 28 76

2 Banka Kombëtare Tregtare 64 3 1 68

3 Banka e Bashkuar e Shqipërisë 4 2 6

4 Banka Veneto 15 15

5 Banka e Tiranës 36 3 39

6 Banka NBG Albania 26 1 27

7 Banka Ndërkombëtare Tregtare 5 5

8 Banka Alpha Albania 34 34

9 Banka Intesa Sanpaolo, Albania 29 3 32

10 Banka ProCredit 9 6 15

11 Banka Amerikane e Investimeve 12 7 19

12 Banka e Kreditit të Shqipërisë 1 1 2

13 Banka Credins 47 11 58

14 Banka Societe Generale Albania 38 38

15 Banka Union 16 14 30

16 Banka e Parë e Investimeve Albania 1 8 9

T O T A L I 385 87 1 473Burimi: Banka e Shqipërisë.



2017

13- LISTA E RREGULLoREVE Të MBIKëQyRJES Në FUQI, DERI Në 31 DHJEToR 2017

1. Rregullorja “Për investimet nga bankat në kapitalin e shoqërive tregtare”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 42, datë 06.06.2001.

2. Udhëzimi “Për certifikatat e depozitave”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 79, datë 03.10.2001.

3. Manuali i veprimeve korrigjuese ndaj bankave dhe degëve të bankave të huaja në Republikën e Shqipërisë, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 51, datë 26.06.2002.

4. Udhëzimi “Për raportimin e veprimeve të këmbimeve valutore”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 69, datë 30.07.2003.

5. Rregullorja “Për mbikëqyrjen e transaksioneve bankare në rrugë elektronike”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 28, datë 30.03.2005.

6. Rregullorja “Për përdorimin e teknologjisë së informacionit dhe të komunikimit në subjektet e licencuara nga Banka e Shqipërisë”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 32, datë 03.05.2006.

7. Rregullorja “Për licencimin, organizimin dhe mbikëqyrjen e zyrave të këmbimit valutor”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 31, datë 06.06.2007, dhe ndryshuar me: vendimin nr. 73, datë 27.11.2007; vendimin nr. 82, datë 14.12.2011; vendimin nr. 31, datë 30.04.2014; si dhe vendimin nr. 48, datë 30.03.2016.

8. Rregullorja “Për administrimin e rrezikut në veprimtarinë e degëve të bankave të huaja”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 57, datë 15.10.2007, dhe ndryshuar me vendimin nr. 62, datë 29.08.2008.

9. Sistemi Raportues i Unifikuar për degët e bankave të huaja, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 58, datë 15.10.2007.

10. Rregullorja “Për instrumentet e pagesave elektronike”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 11, datë 06.02.2008, dhe ndryshuar me vendimin nr. 03, datë 17.01.2013, dhe me vendimin nr. 122, datë 09.11.2016.

11. Rregullorja “Mbi transparencën për produktet dhe shërbimet bankare e financiare”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 59, datë 29.08.2008, dhe ndryshuar me vendimin nr. 14, datë 09.03.2011, dhe me vendimin nr. 25, datë 3.5.2017.

12. Rregullorja “Për kërkesat minimale të publikimit të informacionit nga bankat dhe degët e bankave të huaja”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 60, datë 29.08.2008, dhe ndryshuar me vendimin nr. 25, datë 10.04.2015.

13. Dokumenti “Metodologjia e raportimit dhe përmbajtja e raporteve financiare”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 95, datë 24.12.2008.

14. Dokumenti “Politika e licencimit të subjekteve bankare”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 12, datë 25.02.2009.

15. Rregullorja “Për licencimin dhe ushtrimin e veprimtarisë së bankave dhe degëve të bankave të huaja në Republikën e Shqipërisë”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 14, datë 11.03.2009, dhe ndryshuar me: vendimin nr. 33, datë 11.05.2011; vendimin nr. 28, datë 16.05.2012; vendimin nr. 55, datë 01.10.2014; si dhe vendimin nr. 15, datë 03.02.2016.

16. Rregullorja “Për parandalimin e pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 44, datë 10.06.2009, dhe ndryshuar me vendimin nr. 55, datë 28.08.2013, dhe me vendimin nr. 22, datë 05.04.2017.

17. Rregullorja “Mbi raportimet në Bankën e Shqipërisë sipas Sistemit Raportues të Unifikuar”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 45, datë 10.06.2009, dhe ndryshuar me: vendimin nr. 61, datë 06.08.2015; vendimin nr. 80, datë 06.07.2016; si dhe me vendimin nr. 58 datë 03.10.2017.

18. Rregullorja “Për veprimtarinë valutore”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 70, datë 30.09.2009, dhe ndryshuar me vendimin nr. 07, datë 28.01.2015.



2017

19. Rregullorja “Mbi administrimin e rrezikut të likuiditetit”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 71, datë 14.10.2009, dhe ndryshuar me vendimin nr. 75, datë 26.10.2011, dhe vendimin nr. 28, datë 27.03.2013.

20. Rregullorja “Për përcaktimin e nivelit të vendimmarrjes në mbikëqyrjen e veprimtarive bankare dhe financiare”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 36, datë 26.05.2010, dhe ndryshuar me vendimin nr. 54, datë 12.09.2012, dhe me vendimin nr. 29, datë 07.06.2017.

21. Rregullorja “Për administrimin e rrezikut nga pozicionet e hapura valutore”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 48, datë 14.07.2010.

22. Rregullorja “Mbi përmbajtjen e informacionit dhe funksionimin e Regjistrit të Kredive në Bankën e Shqipërisë”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës, nr. 67, datë 13.10.2010.

23. Udhëzimi “Për procedurën e nxjerrjes së raportit mbi kredimarrësin dhe rishikimin e të dhënave që mbahen në Regjistrin e Kredive”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 68, datë 13.10.2010.

24. Vendimi ”Për miratimin e tarifave të përdorimit të informacionit që mbahet në Regjistrin e Kredive të Bankës së Shqipërisë”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 69, datë 13.10.2010.

25. Manuali “Për kujdestarinë dhe likuidimin”, miratuar me vendimin e Zëvendësguvernatorit të Parë, datë 31.12.2010.

26. Rregullorja “Për administrimin e rrezikut operacional”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 03, datë 19.01.2011;

27. Rregullorja “Për ekspertin kontabël të autorizuar të bankave dhe degëve të bankave të huaja”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 42, datë 15.06.2011.

28. Rregullorja “Për administrimin e rrezikut të kredisë nga bankat dhe degët e bankave të huaja”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 62, datë 14.09.2011, dhe ndryshuar me: vendimin nr. 27, datë 27.03.2013; vendimin nr. 22, datë 27.02.2014; vendimin nr. 26, datë 01.04.2015; dhe me vendimin nr. 50, datë 30.03.2016.

29. Rregullorja “Për krijimin, licencimin dhe funksionimin e bankës urë”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 27, datë 16.05.2012.

30. Rregullorja “Mbi parimet bazë të drejtimit të bankave dhe degëve të bankave të huaja dhe kriteret për miratimin e administratorëve të tyre”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 63, datë 14.11.2012, dhe ndryshuar me vendim nr. 73, datë 06.12.2017.

31. Rregullorja “Për licencimin dhe ushtrimin e veprimtarisë nga subjektet financiare jobanka”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 1, datë 17.01.2013, dhe ndryshuar me: vendimin nr. 47, datë 30.03.201; me vendimin nr. 121, datë 09.11.2016; si dhe me vendimin nr. 47, datë 06.09.2017.

32. Rregullorja “Për administrimin e rrezikut në veprimtarinë e subjekteve financiare jobanka”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 2, datë 17.01.2013, dhe ndryshuar me vendimin nr. 46, datë 06.09.2017.

33. Udhëzimi “Mbi administrimin e rrezikut të normës së interesit në librin e bankës”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 33, datë 30.04.2013.

34. Rregullorja “Për raportin e mjaftueshmërisë së kapitalit”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 48, datë 31.07.2013 dhe ndryshuar me: vendimin nr. 43, datë 30.07.2014; vendimin nr. 70, datë 18.12.2014; vendimin nr. 49, datë 01.07.2015; vendimin nr. 91, datë 02.12.2015; vendimin nr. 49, datë 30.03.2016; si dhe vendimin nr. 5, datë 01.02.2017.

35. Sistemi Raportues për subjektet financiare jobanka, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 65, datë 30.10.2013.

36. Dokumenti “Politika e Mbikëqyrjes”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 09, datë 26.02.2014.

37. Rregullorja “Për administrimin e rrezikut nga ekspozimet e mëdha të bankave”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 10, datë 26.02.2014, dhe



2017

ndryshuar me vendimin nr. 20, datë 04.03.2015 dhe vendimin nr. 50, datë 01.07.2015.

38. Rregullorja “Për kapitalin rregullator”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 69, datë 18.12.2014, dhe ndryshuar me vendimin nr. 19, datë 04.03.2015.

39. Urdhër “Për njohjen e ECAI-ve”, miratuar me urdhër të Zëvendësguvernatorit të Parë të Bankës së Shqipërisë nr. prot./1883, datë 22.04.2015.

40. Rregullorja “Për kredinë konsumatore dhe kredinë hipotekare”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 48, datë 01.07.2015.

41. Rregullorja “Për sistemin e kontrollit të brendshëm”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 67, datë 02.09.2015, dhe ndryshuar me vendimin nr. 74, datë 06.12.2017.

42. Rregullorja “Për kërkesat minimale të sigurisë, në ambientet në të cilat kryhen veprimtaritë bankare dhe financiare dhe për transportin e vlerave monetare”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 67, datë 01.06.2016, dhe ndryshuar me vendimin nr. 107, datë 05.10.2016.

43. Rregullorja “Për licencimin dhe ushtrimin e veprimtarisë së shoqërive të kursim-kreditit dhe të unioneve të tyre”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 104, datë 05.10.2016.

44. Rregullorja “Për administrimin e rrezikut në veprimtarinë e shoqërive të kursim-kreditit dhe të unioneve të tyre”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 105, datë 05.10.2016.

45. Sistemi Raportues për Shoqëritë e Kursim-Kreditit dhe Unioneve të tyre, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 106, datë 05.10.2016.

46. Rregullorja “Për mbikëqyrjen e konsoliduar”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 4, datë 01.02.2017.

47. Udhëzim "Mbi procesin e vlerësimit të brendshëm të mjaftueshmërisë së kapitalit", miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 26, datë 03.05.2017.

48. Rregullorja “Për planet e rimëkëmbjes së bankave”, miratuar me vendimin e Këshillit Mbikëqyrës nr. 72, datë 06.12.2017 (hyn në fuqi në 05.01.2018).



2017



2017



2017



2017

Documents

2017 · dhe duke përshtatur praktikat më të mira ndërkombëtare, zhvillime këto të cilat janë shoqëruar me rishikimin e vazhdueshëm të kuadrit rregullativ. Procesi i vetëvlerësimit