Imprenta at Libreria ni J. MartinezCabil(lo 263 Intramuros, Tel6fono 3283, P. Moraga 34-36, Telefono 5005

at'P. .Oalder6n 108, Binundok, Maynila.

Ipinagbibili sa mga LIBRERIANG it6 ang mga sumu-

sun6d na akli&t sa wikang tagalog:

Biihay ni AladinoAlejandre at D- LuisAlmanzorArturo, Lauro at RosaUoAmang sl Jes\^8

AbeeidarioAdan at nl EvaBaldovinoBeatrJzBeata MariaBemardo OarpioBertong LasengBlanea FlorBabaying SamarilAn»Oabayong TablaGeliraConde UrbanoUrieeldaDama In^sDiluvio UniyersalD a MareeiaD.a Maria sa AhaiDoee ParesDr. Jos6 RizalDr. Jos^ BurgosD. Diego at D.a JuanaDoneella TeodoraDiegd de MareillaEdmundoEliseo at nl FelizaEliseo at HortensioEsopoEmilioFelizardo

_Fiele8 Amantes^'lorante at LauraElorentinaElorinoGonzalo de C6rdovaGunlasGraeiano at nl Gaudenelo ,

Hnaran ng ealinisan n^ purlHaring Asuero

< Caiab«zac Saiil at David« Salom6n

Ibong AdarnaIsabelaJacobinaJaime del Prado ^—

'

Jo8e Vendido *

Btibay ni Jos6 Flore8Juan BaehillerJuan at Maria

^

Juan PatayJuan TinosoJuan TamadJuan LateuyoJuUela at RomeoJobLeopoldoLudoYieoLandas na tuntun<nLigaya sa Langit at MundoManriqueMaria MereedMartir de G61gotaNtra. Sra. de AntipoloPanaginip ng pag>ibig (ComedUPerpetuaPantinuplePrlneipe Glmeno

< Orontis« Igmidio« 01iver()s

Pit6ng Infantes de LaraProeeso/*lu8-Santorum 8 pangealPoneio PHatoReina MoraRodoUoRodrigo de YillasRolante y eiaudina (('oraedia)S' Isidrung MagsasaeaS. Franciseo de SalesSanta Ana

« Eulalia« Reglna« Elena

SigesmnndoSotia, Teresa at MauraSagrada MisaSantong si Mois^sTablante de-RieamonteTatl6ng NilmeroTatlong PersonasTomas at MariaTotoo at SinungalingUliran ng CabaitanUrbana at ni FelizaVillarbaVivenclo at TtoAla

IsaDg palaisipan: Birn-biro kong saDlan taDiaao

nv\ S"o

H^f

TATLOhl^^NAlC.AT SA-

SALITA AT BUHAYNA

PINAGDAANAN

NANG

HARING D. LDIS

SiTiTLOlMAe^AT SA REINA MORA.

MAYNILA:-1921.

IMPRENTA, AT LIBRERIA• NI

P Uorags 34/36, P. Calkdii 108 at dbiMo 253, Iiitraiiiiiros. Tel. 32S3.

SALITA AT BUHAY«

NA PINAGDAANANNANG

HariD^ D. kina tatloD^ aoae

AT SA REINA MORA.

Sa eagalang'galang na ualang pnpulhinsa nangaritong mat^ng tumitingin,

ang isang para co saan mangag&lingsabing masanghayang ieatouang dinguin.

Gayon man (anaquin) aeo'i maglalathala

nang pamimitas co sa dunong nang madla,man|a_ eamahalan sila'i umunaua-sa diiim nang aquing eusang panihala.

Pasisintabi co ang una'i sa Diosat ang iealaua sa nangabibilog,

nangangayupapa aeo't lumuluhodibinibigay co ang galang na puspos.

At eun eaya galang ang aquing paunasa nangaririto na pauang bihasa,

yaring sasabihin hango sa noyela

paquingan sandali't eayo'i manainga.

Ayon Dga sa sabi niyong unaDg arao

ang Haring D. Luis sa UDgriaDg bayao,

malaqui aDg toua naug nasasaeupanbaquit malimusiD sa pobreDg siDO man.Esposa nang Hari marangal Da EeiDa

]aon nang namatay, Dios ang eumuha,ay may tatlong an^e saedal nang gagandana manga lalaquing naiuan sa »mitt

Ba aua nang Dips ang Prineipeng tatlo

ay malaiaqui na't manga bagong tauo,

pinaeapanganay ngala'i D. Pedroat ang pangalaua itong ^i D. Diego.

At si D. Praneiseo ang paDgatlo Dila

may loob sa Dios at sa Yirgen Id^,

sa aDo maDg utos Hari uilaDg am^hiDdi sumusuuay eapagea bata ua.

Di co pag-aanhin nang humabang arao

eun anong talaga nang Dios na mahal,mana'i nagcasaqult Haring marangallumabo ang mat&'t di maeaaninao.

Sabihin pa baga ang hirap at sSquit

paglabo nang matd nang Haring D. Luis,

sa arao at gabi ay tatangistangis

sa Dios na Harb nang lupa at Langit.

Sa ganitong hirap na ualang eatulad

manga an&e niyia'i pagdaeal tinauag,

6 manga bunsp co titigan sa hirap

abang am^ ninyong nalip6s nang sindae.

Ang dinaramdam eo'i dieo maalamanaeo'i ualang ibang sueat madaingan,yaring aquing loob sampo nang eatauannanglolom6 mandin sa malaquing lumbay.

— 5 —Dalauang matd eo'i di na macaquita

eun anong misterio nang Dios na am^,6 manga bunso' eong eun Htndi eayo naang siyang magtangol nang Reinong Ungria.

Hindi co matanto ang bagay na ito

eun ano't lumabo ang maoga ^nat^ co,

aeo ay tulungan, 6 m&n§a ande conang pananalangin sa Poon eay Oristo.

Sa pananalanging taimtim sa dibdibdi earaearaea pagdaea'i naringig,

isang nageaeantang malamig na yoeesg&nito ang sabi na ipinagsulit.

Ang uiea nang voces, 6 Haring marangalang sasabihin eo'i sandaling paquingan,ang tatlong ande mo na naririyan 'dian

siyang pahanapin nang gamot at tapal.

Ang ipahanap mong madaling maquitaang tubig na ingat niyong Reina Mora,siyang hilamusin eun maeaeuha namat^ mong malabo lilinao pagdaea.

Pageatapos nito ay di na umulitnauala at sueat ang nai^abing voces,

ang loob nang Hari ay umulie-ulie

dito sa 'misterio^na bulog nang Langit.

Agad nang tinauag an^e na panganayPrineipe D. Pedro at pinagsabihan,

haliea (aniya) at iyong paquinganyaring sasabihin sa iyo'i tuturan.

Aeo'i di man dapat ay nananalanginsa Poon eay Je|tis at sa Indng Vlrg6n,

ay may isang vbces na ealaguim-Iaguim

bioaela ang aquing puso at panimdim.

Ang sabi nang yoees na ipinagbadyaay pahanapin dao piliting maquita,ang tubig na ingat niyong Keina Morasiyang ipahid sa malabo eong mat4.Ang sagot sa amd nang ande iia ibig

6 Saeramagestad Haring matangquilic,eun iguiguinhaua niyang iyong 8aqult

paghahanapin co anomang masapit.Prlneipe D. Pedro ay ang naisipan

eiya'i nagpagayae^daong na saseqnian,malaqui ang aua sa am^ag may damdamang loob at puso hindi mapalagay.Dalauang eapatid inutusang tambing

at pinapagdal^ nang manga pageain,sampo pa nang tauo na eaeasamahinsa sasaquiang daong pinalulang tambing.Napaalam nanga sa eaniyang am^

tuloy nanieluhod at ang uiea niya,

bendieionan mo po ang anSe mong sinta

maguing baluti eo't magsilbing sandata.

Ang bendici6n mo po ang hinihintay coiyong pabaunan Prineipeng an&e mo,magsilbing baluti na ealasaguing cosapiao co sa balang masasamang tauo.

Malaqui ang habag nang Haring D. Luissa an&e na sintang papanao na pilit,

ang luha sa mat& ay bumabalisbissa^ pagpapaalam na eahapis-hapis.

Bendieio'i tangapin ang uiea nang am^sa ngalan nang Dios at tatlong persona,ang sa iyo bunso ang siyang mag-adyailayo sa tueso at madlang pangamba.

Anol 8A matapos na mabendieionannanaog na siya at nagpatnluyang,tinuDgo na agad daong na sasaquianang maoga bastimento ay ipinalulan.

Madali't salita nang siya ay lumayagPrineipe D. Pedro loob na banayad;

tumulad sa hangin 6 ibong may paep&esinapit ang isa na malaquing eiudad.

Ano'i nang dumating doon sa sambagannag-ahon na siya't pinag-nilaynilay, .

ang balang maquita1 pinagtatanuDgan;_jnang tubig nang Reinang sabi'i cagiiSiu^fi;

Nang ualang magsabi't maeapaghimatongay ipinagbili ang eaniyang daong,

ang lahat nang tauong quinasama roonay inupahan na nang dapat at ueol.

At ang iba naman ay guinasta niyaat sa manga juego ay inilaro na,

nang matalong IsSiat ang^ binanta niyaang siya'i mangagao «tnloy magnaeao pa.

Ang eatulad nitong Prlneipeng marangalyaong aborridong ang loob ay eulang,

paglalim nang gabi papanhie pageouansa isang mayroong bahay nang mayaman.Di co pag-aanhin sa easamlng palad

nang maeanaeao na at saea lalab&s,

pagdaea'i naguisnan hinaboi na agadipinaguibie na lubhang malae&s.

Dumald pagdaoa halos boong bayansaan patutungo't di masusungaban,agad ipinagapos tuloy tinaMan.

sa .malaquing galit nang pinagnaeauait.

— 8—Sa galit na ito ay ipinadala

8a justicia't siyang magbigay ^arusa,ang sam^ nang loob sabihin pa bagahalos maghimutoe sa sarili niya.

At sa bartolina'i doon isinilid

at nagj^unta na ang lahat nang grandesnayaring senteneia nang manga seuoresbitain (anii^) at siyang matouid.

Ihimpil co rito't aquing pagbalieanyaong si D. Dlegong eapatid na hirang,

sa lalong pag-alis nang eaedng panganaybalisa ang loob na di ano lamang.Dumulog sa amd't ang uiea'i ganito

amdng poon namin ^baquin eaeS co,

di pa dumarating malaong totoo?

aeol gagayae na at hahanapin co.

Gun gayon ang uiea nang Haring marangalhayo na (aniya't) na iyong maalaman,

s. Prioeipeng eaea mo eun ilan nang bonanay di na dumating eung anong dahilan.

Cun gayon ang uiea nitong si D. Diegoahg Isang sasaquian ipagagayae co,

tanang babaunin msnga bastimentoat aeo po am&'i paalam sa iyo.

Agad nang eumuha nang isang sasaquiansa oras ding yao'i tiniguib nang lulan,

at nang,maiagay na manga easangeapanlumapit sa am&'t humalie nang eamay.

6eQdici6n nang am& nang maigauad nalumulan sa daong na itinalag^,

sa bilis nang haegin ay>napala(^ ni|

hangang sa dumatiog sa bi^yang mMaya.

Ang bayan ngang yaong eanilang nasapitnasasaeupan din nang Haring D. Lnis,pagdaea'i umahon Priueipeng mariquitat ipinagtanong ang eaedng eapatid.

Sa lahat nang tauo na pinagtanuoganuaia eahit isa na maeapagsaysay,(isaan eaya bag4 dumating humanganyaong eapatid eong pinaeamamahal?

Itong si D. Diego agad nagtanong pasa gamot na tubig niyong Eeina Mora,ang sagot nang tauo dito po (anila)

ay ualang masabi eaming naquiquit8,Ano'i sa uala rin na maeapagsulit

niyong hinahanap na gamot na tubig,

mana'i ang pumasoe sa eaniyang isip

sa 8asaquian niya siya ay magbalie.

^Ano't nang dumatiog doon sa sasaquian

pinag-isa't isa ang iahat nang lulan,

ang lahat nang tauo'i pinamahaguinan. at ang sa eaniya'i dinaia sa sugal.^ Ay sa pag susugal nitong si Diego

sa eaualang palad siya ay natalo,

gumala-gala na, na magsasang lingopaghihirap niyal hindi mamageano.

Dito na nag-isip nang hindi eatouirannanaog naugamit nanuba sa sugal,

sa easam^ng palad siya'i narapatanpinaghabol agad tauong earamihan.

Sabihin pa baga ang pagcacaguI6siya'i hinuhuli sa pagea't nagtaebd,nag labas nang tapang lumaban sa tauoeaya't ang nasapit napat^y ang tatI6.

— 10—Di sueat sabihin ang gul6 at ingay

binubuli siyang pinagtutnlungan,

nang manga jasticia't saea tmalian

matapang man siya'idi na maeagalao.

Garamibang tauo sabibin pa baga

sinusundan sundan saan man bumanga,sa malaquing biya yaong mue ba niya

ay di maitungbay sa nacacaquita:

At sa bartollna'i ipinagtuluyan

piniit na doon na balos mamatSy,ang samd nang loob ay di ano lamanglalo't maguniti ang eaniyang lagay.

Pinag sang usapan nang manga seuores

at iba't iba pang sasa eriminales,

ang batol nang labat na manga oidores

bitain sapagea't buhay ang inalis.

Sapagea't eriminal ang eaniyang sala

bigpitan ang bilin ay sa bartolina,

itiguil co rito't yari ang senteneia

aquing pagbaliean ang bunying Monarea.

Ang loob nang Hari balisang totoo

ang uiea sa an&e na eay D. Francisco,

^baauit eaya baga ang manga cac4 moay di dumarating ang dabila'i an6?

Ani D. Francisco sa eaniyang amdbouag mababala't aeo ang quiquita,

nang tubig na mabal niyong Beina Moraupan di luminao malabo mong matd.

Humanap na muli nang isang sasaquian

tanang babaunin ay ipinalulan,

lumapit sa am&'t humalie sa eamay^ ang bendici6n mo po sa aqui'i paeamtan.

— 11—.

Ang uiea nang Um sa an&e na sinta

6 bunso eong ibig ^paano eaya baga,dalaua mong cac4 Dgiyon ay uala paat eun umalis ea'i aeo'i mag-iis^?At dito sa Reino sino ang titingin

matd eol malabo «lanong mararating?ang sagot nang an^e, maglagay na tambingisang presidente sa madlaag hilahil.

Siya ang bahala hangang uala rito

na di dumarating ang manga eae^ co,

na mag-alaga pong tumingia sa iyosa lahat mong hirap lalo na sa Beino.

Dito na lumuhod sa am^ng harapanat saea hiniging siyai, bendieionan,magning baluti eo't sandata sa raansa alin mang tucso,t manga eahirapan.

Niyaeap hinagean ang bunying Monareaat benendieionan ang an^e na sinta, .

sa eapangyarihan nang tatlong Personaipagtangol eas rin sa madlang pangamba.Nanaog na siya,t tuloy sa 8asaquian

ang tinungo niya yaong earagatan,

sabihin ang tulin na di ano lamangsa aua hang Dios pagdaca,i dumatal.Sa isang aplaya siia ay samadsad

na nag-ahon doon at nagmalas malas,may naquitang tauo,i tinanog na agadtabi po guinoo,t matanon^ eun dapat.

Na dito po caya,i ualang nababagodalauang Prineipe nang Ungrang Keino,ang pangala.t bansag una ay D. Pedroat ang iealaua naman ay D. DiegOe

— 12 —Ang sag6t at uiea nang napagtanungan

eun ditol uala pong naiibang bayan,baquit ang isa pa sa atuin ay baualna magpatuloy po taga ibang lugar.

^guinooT tabi huag ieagalit

yamg pagtatanong eo'i ^uita'i mauulit,^hindi mo po eaya tanto at nababatid <

ang sa Reina Morang iningat na tubig?

Sagot nitong tauo na napagtanunganaeo'i uala manding sueat na maturan,ieao po'i lumaead at upan din lamangmaquita ang lalong ninanasang lugar.

Gun gayon din lamang mahanga'i (aniya)

ang aquing sasaquian ipagbili co na,

iyupa sa tauo na nangagsisamaat ang iba naman ay aquing magasta.

Ipinagbiii na ang eaniyang bareoat pinagbahagui sa lahat nang tauo,

nag-inot lumaead Priaeipe Franciscoang bundoe at parang ang siyang tinungo.

Sa paglaead niya sa parang at bundoesabihin ang sigla nang puso at loob,

.

nang pag hanap niya nang tubig na gamotbundoe, eaparangan, gubat ay sinoot.

Doon sa paglaead na ualahg pahingamay narating siya sa isang Ermita,sa naroong tauo ay tumanong siya

saan ang tahanan niyong Reina Mora.^A.t baquin? ang uiea nitong Ermitano

dahil sa tubig ani D. Francisco,ang amd eong Hari sa Ungriang Reinolumabo ang mat& ualang ano ano.

— 13 —Ito'i siyang sabi naDg nageantang voces

diua'i talaga na Dang Dios sa Laugit,

ang sa Beina Morang iningat na tnbig

sa matdng malabo at siyang ipahid.

Prlneipe Francisco pinaupo munaniyong Ermitano na eausap niya,

at saea binipan ang eaniyang boeina

earamihang ibong dumating pagdaea.

Sa lahat nang ibon doon nagsidating

itong Ermitsno pagdaea'i nagturing,

(>di baga talastas ninyo't nararating

ang sa Keina Mora na tahanang lihim?

Ang sagot nang lahat na ipinagbadya

uala pong masabi eaming nfiquiquita,

na tahanang torre niyong Reina Moraat sampo nang tubig na iniDgRt niya.

Anang Ermitano Piiaeipeng mariquit

^tanto mo na ngayo't yaong nariringig,

ang lahat nang ibon ualang maeabatid

sa sadya mo't layon nang sa Eeinang tubig.

Oo sa malaquing aquing eaauaanPrineipe sa iyong sinabi't tinuran,

magdala nang sulat at iyong ibigay

sa Ermitanong isa na iyong daratnan.

Dieo pag-aanhin siya'i lumaead na'pinunta ang turo na Isang Ermita,

nang siya'i dumating tambing na naquita

«yaong Ermitano doo'i tumitira.

Ang sulat agad niyang ibinigay

doon sa Ermitanong oaniyang dinatnan,

tambing na binasa at ang eahulugan

natanto't nabatid ang uieal hintay.

— 14—Umupo ca muna Prioeipe Francisco

bueina'i hinipan nitong Ermitano,lumitao pagdaea leon, tigre't oso

aspld at vIbora, serpiente't lobo.

Sa oras ding ito ay earaearaea

earamihang ibon nangag si dating na,

sa pagliliparan bumaba pagdaeaat sa Ermitano'i humarap na sila.

Ang lahat nang ibon ay lumapit dito

bueod ang Sguila uala't eun nno,

pagdaeal tumanong itong Ermitanotahanau nang Keina na eun saan daeo.

Ang sagot at uiea niyong earamihaneun eami po'i ualang masabi't maturan,at yaon ay hindi namin nalalamansampo nang tubig na iyong eatanungan.Anang Ermitano Prineipe (aniya)

ang lahat nang ibon natanong co na,

60 datapua't maghintay hintay ca

antabayanan ta ang haring Sguila.

Siya'i pinapasoe sa loob nang bahaynitong Ermitano at pinapaghintay,

nang mahating gabi siya nang pagdatal

nang haring ^uilang pinag-uusapan.

Gapagdating doon ay itinanong naPalaeiong tahanang niyong Eeina Mora,ang sagot at uiea nang haring Sguila

sa daeong oriental nang bundoe nang Adra.Anang Ermitano sa Sguila'i tanong

(lyaong tubig eaya ay saan naroon?

sagot nang ^guila doon din ang balon

batdng eristalina ang hulo't saluysoy.

^

— 15 —Anang Ermitano, eun gayon (aniya)

Prlaeipe Francisco iyong ipagsama,ang hanap ay tubig niyong Eeina Morasiyang igagamot sa hari piyang am&.Cun dumating doon bahala na'i siyang

magsabi sa Beina nang sadya at paeay,

sagot nang &gnila ay malayong tunayna eun liliparin hustong tatlong bnan.Di lalong mahirap na eun may dadalhin

sa aqui'i mabigat di maeapagtulinlaquing eapagalan nitong sasapitin

marahildahil po'i hindi co maearating.

Ang ealae-hang dagat ang tatapating cobago pa sapitin ang Real Palaeio,

ang sag6t at uiea nitoDg ErmitaDOleaauaan mo nal Prineipe Eraneiseo.

Itong. aquing tungeod siya ninyong dalhin

at eayo'i humingi ano mang ibiguin,

eayo'i eatatauag sa Indng Yirgenlumaead na eayo't ay upang ding sapitin.

Di co pag-aanhin sila'i lumipad naat si D. Francisco'i pasan nang aguila,

at eaniyang tangan sa ealiuang pa^ang sa Ermitanong tungeod na padala.

Na sa limang buan eanilang paglipadlaquing earagatan ang siyang tinapat,

ang haring ^guila'i pagdaea'i nangusapsa easama niyang na sa sa balieat.

Anitong &gnila1 bunying D. Franciscoang lagay mong iyan tantong peligroso,

una mong daratnang eaeausapin moang matandang bruja'i di ca sisiguro.

— 16 —Ang anim na buan ay nang maganap na

sinapit ang lupa niyong Eeina Mora,ang unang dinatnan eanilang naquitaay yaong siaabi na bahay nang bruJA.

Ang nasabing bruja ay nageamamanghandito sa Priaeipe nitong paglalaebay,

tinanong na siya na eun pasasaanat eun ano naman ang sadya't paeay.

Anitong Prineipe sa matandang bruja

ang hanap co rito't &quing pinipita,

ang eaonting tubig niyong Beina Moraigagamot lamang sa Hari eong am^.Ang dalanang mat^ nang amd eo'i bul^g

tubig dao nang Keina ang gamot at lunas,

cuQ siy^ng maipahid gagaling dao agadpahayag nang voces na sa langit buhat.

Pageasabing gayo'i nahabag ang brujaeneantadong singsing ay ibiiiigay na,

sa Keal Palaeio na eun dumating ca

dalauang serpiente i^ong maquiquita.Lubhang mabangis dalauang gerpiente

tambing ipaquita ang singsing na yari,

mangangayupapa't saea ca magsabinang nasa loob mo mahal na Prineipe.

Hayo bunso eo't nang di ca mabalamang lahat eong sabi iyong tatandaan,

at eapagea iyong tantong nalimutanay eahabag-habag ang iyong daratnan.

Lumaead na siya sabihin ang tulin

ang layon at sadya ibig na marating,pagdaea'i nasapit at naquitang tambingdalauang serpiente siya'i pagsisilin.

'at

— 17 —Agad hiaandaloas: naag serpieateig lilo=

^ianeaag hmarayia Priaeipe FriiaQiscD,

ipiaiqaita na singsing na eneaatonaagiyupapa na't ulo'i itinuagx

Na^tuloy nuahie dooa sa hagdaaanaag piatuaag uaa'i siyaag papasueaa,isa namaa le6i yaoag nagbabaatayliaueso na siya't agad dinuhapang.Aag taagea naag leda siya'i papatain

mat^'i nangliiisie nagagalit aag ngipin;

ipiaaquita pa dala niyaag siag^ing

yaong eabanglsan ay naualang tambiag.Nang siya'i mapasoe b\ primerong salas

de33aa3oa&; tahaaaag nang Hslaaag mirilag^,

Priaeipe Fraaci3co ay nagmalas-malagm sarili niya'i napapanguilal^s.

D^hil sa naquitaag alfombraag marlquittabing ay bruoado't manga ramilletes,

maa|a piedrerias matyang saglit saglit

«smaltadong gulnto aag maaga paderes.

Sa pageaeasalll; naag manga al£ombraay eauiliuiliag titigaa naag matd,loob i^ang Priaeipe ay tantong nagtaea

sa manga pamuti tangi at ealba.

Loob nang Priaeipe ay umulie-ulie

at hindi sumaua matd sa pagtitig,

sa eana't ealiua'i dulo haagang silid

dooa niling^pan aag batis na tubig.

Nuaueal na tubig ay eaaya-aya

uiea naag Priaelpe diua ay ito na,

eristalina mandin eun tingnan nang mat&maliaao na tublg niyoag R^ina M^ra.

— 18 —MM sa pagtitig inilingap naman

sa daeosg dnlo nang salas na mahal,

may isaeg lamesa bat6 mandin eristal

at isang bandejang doo'i nalalagay.

Sa bandejang ito doon nasisilid

ang tatlong bnlaelde ang nna'i claveles^

iealaual pnti rosas na maiiquit

ieatlo ay houad sa manga laureles.

Ito ay si Eeinang pinag-aaliuan

eun doon sa salas siya'i nagpapasial,

sa eristal na ito'i doon bumubuealtnbig na nasabi silbing eagamutan.

At may isa namang jaulang nabibitin

na may lamang lero pagdaea'i nagturing^

mabal na Prineipe iyong uliniguin

sa eamahalan mo'i aquiDg sasaysayin.

Ang uiea nang lorong naroon sa jau]a

Prleeipeug marangal ngayo'i maquinyig ea^

pint6 nang posentong i^oug maquiquita

pnmasoe ca roon st may jardineria.* At doo'i may isang euartong nabubueodtabieg ay brueado, mutya at earbungeos,

buesan mo ang pinto houag eang mataeot

ang poong eong Eeina ay naeaeatulog.

Bouag eang manimdim di ca maguiguisnaiS'i

lalang nang eneanto at eaugalian,

eun siya'i matulog ay anim na bouaneahimbirgang ito'i di ca maguiguisnan.

€un matapos na anim na bouang taning

ang Beinang ppon eo'i siyang pageaguising^,

uala naman tulog anim na bouan din

eanbi naeg eneanto sa canija'l galing.

— 19 —Sa sabi eong ito na ipinagbadya

masoe ca sa euarto't eang iyong maqmta$at sapagea't ngayon ay narito ca naPrineipen fiiariquit hayo't magtuloy ca.

lealauang pinto siya'i nagtuluyansa pinaeasalas may naquita naman,marlquit na iardin sari-saring eulaybueo at bulaelae nangagdiriquitan.

Sari-saring ibon doon naninipsipat naghuni-huni iba't ibang voce3,

naliegapan naman ang pitong mariquitnang euarto nang Seinang ualang eaholilip.

Ang loob at puso nang Priaeipeng ito

ay nag-aalangan pumasoe sa euarto,

nanielohod siya't ang uiea'i Dios co

saelolohan mo po dating alipin mo.Dios cb (aniyang) maeapangyarihan

sa aua mo't ampon aeo'i nananangan,aeo'i mangaegahas ngayo'i matutuluyannasa sa pusp eo'i iyo pong tulutan.

Nang ito'i matapos nang pananalarginpumaEoe naglagos na nagpaeatulin,

ieaapat na euarto nang siya'! dumatingang pabellong tela'i naquita nang tambing»

Guinto't esmeralda ang naealilibot

sa pabellong tela na ealugod-lugod,

eahit ang sino mang matigas na loob

sasanhi sa puso ang sindae at taeot.

Oo datapoua't pinap^ghinapangang puso't loob limang earamdaman,lumapit na siya't hinaui't binuesanpabellong mariquit naquita't nsmasdan^

-1

— 20 —Ang puso at loob biaaela aaag slnta

^a larauang yaon nang buti at ganda,

sa loob nang eatre nang maquita niya

himbing nang pagtulog niyong Beina Mora.Salamat (aniya) sa Poong eay Oristo

at naquita co rin ang hinahanap eo,

na hindi sasala sa boong isip cona ang Reina' Mora dili iba't ito.

Pagdaea'i lumabas ay naquita niyaiagay naag eelages pataugot sa tita,

dito na nangusap i6 paladl (aaiya)

ano'f di magbihis sa hirap mong daia.

Sigla aquiag loob at houag maapiang iyong tuluran ang sa refraag sabi,

alin mang guerrero balitang bayanidi magYlvlctoria eua eulang liesi,

Dito nga pagdaea'i nag-eslipse agadang sa boong Orbe ay lumiliuanag,rosas ^a paglugay anopa't eumupasyaong eabanguhang laoag iaiiagat.

Lumabas na namaa pagdaea'i tiningaanlagay a las doee tapat na ang arao,

eahimbingang tulog ay di rin haguisaanpagpita ha muli sa bunga nang layao.

Hindi niya halos maubos maisip«ng gayong emetan sa ganda ay labis,

puso't alaala'i pinaulie-ulie

43a naquitaag ito'i inaaring Linglt.Ilalim nang eatre ay naqaita naman

ang aspe hahg Peina na di matitigan,bagama't quiuuha ay eabiae lamangat ang isa naman sa may arihg tuaay.

— 21-

P^geuba nlto siya'i lumabas natuloy pinaronan papgalauang siala,

dito'i nangagsabog mutiang mahalagarosas at iba pang aliuan nang Eeina.

leaapat na euarto tubig ay natingnan

na sa Eeina Morang pinali|iguan,

Prineipe Franci6C0 ay eumu^a ramansaea inilagay sa isang sisiglan.

At saea nanaog nagtuloy p^gdaea

sa nasabing bab^y nang miatanda.ng briija^

sabihin ang toua nang siya'i maquita

mahal na Prineipe maupo ca muna,At aeo'i sa iyo ay may sasabihin

mahal na Prineipe iyong uliniguin,

ang pagsasadya mp at pageahilahil

gang ta6n na ngayon eun pagtatayahin.f'r

Sa malaquing aua nang matandang bruja

ibinigay namah tampayie nang lana,

eahulugan nitong bigay co (aniya)

ano niang hirap mo'i maililigtas ca.

Oahit masagutan nang alin ma't sino

at na sa panganib ito ay saelolo,

muha ca nang lana't siyang ipahid mogagaling na agad eahit baling buto.

Pagea uiea nitong bru^a ay tumauag.

nang ibong malaqui ito ang pahayag,

ang Prineipeng mahal ihatid mong aga.d

sa saeop na lupa nang Ungriang eiudad

Ang bilin nang bru3> sa eay D. Franeisca

tampa^^e nang ianang bigay co sa iyo,

huag rpaquita eahima't eanino

ang sabi eong. ito'i paeatandaan mo.

— 22 —Sampo niyang aspeng quinuha sa Beina

ingatan mabuti't iya*i mahalaga,

€un pagtimbangin sang Reino may di pik

yata maeatulad at ualang eapara.

\^ Taiastas co nama't iya'i hahanapinniyong aming Eeina, eapagea naguising,

sampo nang lagae nio na inahabilin

magpaeailan man'i mahahalata rin.

Pagsisiyasatin at ualang pagsala

gagauin ang lalong sueat ieatlya,

eaya nga bunso co hayo at moui ca na

houag nang maliban pagpanao mong sadya.

At nang madali ca hayo at sumaeaysa ibong malaqui na sa iyo'i bigay,

sa lupang saeop mo eun eayo'i damatalmaglaead ca na at siya'i maiuan.

Isa pang bilin co tandaang magalingitanim sa puso hoaag iiiimutin,

sa eapoua tauo'i ang gauang magalingmasam^ ang dulo eun ieao ay gantihin.

Masama sa tauo eun siyang gauin mo(anaquin) mabuti ang ganti sa iyo,

at eun eaya gayon ang pangangasap co

eahit eapatid man malayong totoo.

Sa ibong m%Iaqui si'ya'i sumaeay natuloy napaalam sa matandang bruja,

Prlaeipe Francisco sabihin pa baga

nang pasasalam^t sa Dios ang una.

Dl co pag-aanhin doon sa paglipad

dagat na malaqui ang siyang tinahae,

di lubhang nalaon dumating na agadlupang nasasiieop nang Uigrlang Giudad.

— 23 —Ang ibong malaqui doon bain%b^ na

^aea sa Priaeipe ay napaalam na,

<aniya')] saiamat ^an6 eaya bagasueat eung iganti eapagalan niya?

Anang ibon naman; mahal na Priaeipe

houag eang manimdim ano bagang ganti,

^eo'i paalam na at baea gumabimag-indt ca namang pumasoe sa eorte.

Lumaead na itong Prineipeng mariquit<}ahariang yaong eaniyahg sinapit,

nagtuluyan si^ang sa Palaeio'i nanhienagbigay nang galang sa Haring marlquit.

Salamat (aniya) Priaeipeag marangalieao sampong aeo naua'i maquinabang,hayo't lumueloe ca sa sillang uupani^ng paeay at sadya iyo ngayong turan.

Ang Hari't Priaeipeng umupo sa silla

nageueumustahan bilang ang dalaua,

naringig ang ingay nang sa tauong badyaPrineipe'i nanaog at tiningnan niya.

Dito na naquita at ngayo'i nabatid

yaong senteneiado ay eaniyang eapatidi

Prineipe Francisco dalidaling nanhie

dumap^ sa harap nang Haring marfquit.

HumiDgl nang tauad sa Haring marangalyaong eomandante tinauag pageouan,esenteneiado (aniya'i) iyong paualan

dito sa Priaeipeng pagdaea'i ibigay.

Yaong si D. Pedro ano'i nang maharap49a mahal na Hari ay nagpasalamat,

sa aquing tinam6ag senteneiang pahirap4quinamtan co ng^yo'i ang boong patauad.

— 24»—

Uiea nang maranoi dito eay. D. PedroenDdi aug PriDeipe na si D. Pre neiseo,

sa pagnaraeao mo't pagbibigay gulo

luarabil sa ngayo'i uala ca naug ulo.

Di naquiquilala noong Haring bantog

itODg eenteneiado eapatid na irog,

uang isang marangal Prineipeng lumuhodano't naparaan talaga nang Dios.

Yaong mage^patid nang magea u$ap nasa eanieanilang sariling dalaua,

si D. Diego nama'i itinanong niya

«nan ang sagot di co naquiquita.

€un gayon ang uiea quita'i paalamsa mabal na Haring maeapangyariban.ating pagbanapin ngayon eun nasaan

eaeS nating mabal eapatid na birang.

Napaalam nanga itong mageapatidsa mabal na Hari at sa tanang-grandes,

ang eapangyariban nang Dios sa Langit

Inmagae sa inyo't sa aming pag-alis,

Itong mageapatid napaalam naMnungo ang Beino't eabarian nila,

may narating sila na isang prcvincia

nasasaeupan din Hari nilang ama.

Nang dumating sila sa pinto nsrg Giudad;

malaqui ang gul6 na di bamse bamae,Prineipe Francisco pagdaea'i nargusapeun ano ang dsbilan maiiga pagbabarap.Ang sagot nang labat di mumunting tauO'

ay may bibitajin isang renteEeiado,

BDg sala'i nagnaeao: ang isa pa'i tat]6

bubay na inutapg sa tanang duma]6.

— 25—Ani D. FraDcisco deon sa may dala

na maega eoeee^o't soldadong labat; ua,

di eaya maegyaring aming maealar^ #buhay niyang taupng bibigyan sentenei».

Ano'i sa maringig nang congejong lahat

uiea nang Prineipe na ipin^hayag,

yaong eomandante nag-utos na agad

sa mahal na hari ipinatalastas.

Anang eomandante sa congejo'i bilin

sa mahal na hsri ay inyong sabihin,

dalauang Piln(jipe na dito'i dumatingipinamamanhie tauong bibitayin.

Nag-usap nsng lihim itong magsing ibig^

uiea'i Gapatid ti itong napipiit,

ang eay D. Francieco eaniyang naisip

siya ang humarap sa Haring mariquit.'i

Ang uiea nang Hsri, Piineipeng marangal

^alin eayang reino ang pinangalingae?

eaml di malayo't sa Ungriang 43ayan

an^e po nang Haring D. Luis pa mahal.

Patauad eun gayon ang sa Harlngbadyasa nariyang tauong dala ay eentepeia,

eahima't eriminal ang eaniyang sala

ito'i sueat na sa Princi.peng dal^ua.

Pagea uieang gayon naeg Haring marangal

abang genteneiado agad pinaualan,

nang oras ding yaon siya'i napaalam

sa mahal na Hsrirg maeapangyaribsn.

Di co pag-aanhin sila'i lumaead na

ang labas nang reino ang siyang pinunta

at doon sa il^og nang sumapit sila

huminto't tumiguil dito nagpahinga. ^

— 26 —Itong mas!capatid ay nagsaug-usapaa

^a eay D. Ffancisco ang bagay dahiian,

^iiPtayo'i dumating sa Ungriang bayanbuhay tang dalaua ay eahalay-halay.Ang nasoe sa loob niia at panimdim

ang bunsong eapatid ininis nang palad,eataua'i bangeay na sa dugong nanat^eat halos na lamang hininga'i mautas.

Sabihin pa baga ang manga pahirap43a bunsong eapatid ininis nang palad,

<3ataua4 bangeay na sa dugong nanat^e^t halos na iamang hininga'i mautas.Nang mageaganito anong gagauin pa

4tng eatauang hap6 ay nalupaypay na,

tubig na iningat eauiiang quinuhapagdaea'i lumaead humarap sa amd.Nang sila'i dumating sa Haring D. Luls

nagbigay nang galang itong mageapatid,.ang tanong nang Hari sa eanila'i sulit

<:un nasaan (aniya) eanilang eapatid.

Ang sagot at uiea nitong si D. Pedroaeo po'i malayo sa tinatanto mo,gayon din ang sabi nitong si D. Diego«uan po am4't di naquiquita^co.Ang lumbay nang Hari sabihin pa baga

dahilan sa an^e na bunso'i uala pa,

quinuha ang tubig at naghilamos siyaang mat&ng malabo luminao pagdaea.Ang mahal na Hari ay napasalamat

^a Dios ang una baga man di dapat,4atapoua't ang loob di mapanatagiit pinaninimdim ang bunso niyang an&e.

"21 —Oiihima't malaqul dalaiig eahirapan

tgiphayo sa puso niyong ealumbayan,

tumanong ang Hari na eun baga't saaii

naeuha ang tubig n^ lubhang malinao.

Ang sagot sa am^ nang dalauang an&e

aba aming amd, 6 saeramagestad,

di namin masabi't malayong di palae

^iuinunan nang tubig na gamot at lunas.

Diyata't sa lahat at ito'i sueat na.

ang paniniuala niyong Harlng am&,

{iquing pagbaliean itong nagdurusa

pinaglilong bunsong eapatid din nila.

Nang mahimasmasa't maeaalam tauo

^ng eaaua-auang Priaeipe Fraacisco,

lam6g ang eatauang at sugatang totoo

di maeagulapay at ball ang but6.

Tampay&e na lana na sa brujang bigay

loob nang eapote doon nalalagay,-

<iuinuha na niya at pinag-inutan

ang balang maabot ay pinapahiran,

Mana'i sa darating ang matandang bruja

Priaeipe Francisco*i malaeas laeas na,

«inabi't tinuran ang nasapit niya *

8Sk manga eapatld nagbigay parusa.

At . ang aquing dalang pinagsadyang tubig

quinuha sa aquin at sila'i umalis,

aeo'i nalugmoe na at di maeatindig

sa banig na aquing dugong tumataguistis.

^Ano anang bruja di baga bilin co

bago ca umalis .Prineipe Francisco?

sa eapatid mo man at sa bagong taao

ay mag-iingat ea't di ca sisiguro.

— 28 —At eun eaya nasga aquirg ipinadala

itong adhie^ epng tan»pay^c na iBna,

na sa leob co na, na liindi sasala

daratnin mong hirap malaquing paEgamba^Haegang nag-uusap lAya'i hinihimas

' buto'i hinshaged sa makquing habag

balang mapahiran eiyang maiga su^at

ay nangauuli't gumagaling agad.

. Saea pinatindig bagama't mahinaang eatai^ang hapong ininis nsng dusa,

^ dahilan sa dugong nagpapaganyaya\ sa catai]iang bangeay an£qui patay na.

^ Ditp sa eanilang pagsasalita&n

niea nang mataBda Isead nang msrahan,

bihisan aog damit ea nssa eatauan

moui ca sa Ungria heuag psmamalay.Doon sa eeeheio narg Hari morg am^

ieao ay lumapit at maLuIuyan ea,

tuloy maquiusap na eun ibig niya

magsilbing utusan ieao sa bala m.Ani D. Eraneiseo sa matanda naman

ieao po'i sumama na moui sa bayan,

upang maeaganti sa loob moEg ptutangna quiniquilala haDgaug aeo'i bubdy.

Hayo D. Franeisco at omoui ca naaeo saman yari ay magbabalie na,

eun ieao'i maquita nang Hari mopg am4eahit anae ca . mao di maquilala.

Nalis na ang bruja at siya'i iniuan

sa lauae nang luDdee manga eapsraegan,

nagbihis; nang damit aug Piineipeeg mahalat nag-inot siyang pumasoe sa bayan.

— 29 —Nang sa eaharlan ay duraatiag siya

€ahit siaoag tauo'i di micjqtiilala,

ang dilauaag eapatid ay laloag lalo naat sampa naag Harl na eaniyaag am^.

Gaehero naag Hiri piaaquiu3apaanitoag Priaeipe eua baga'e eaioDbaa,dito na sa iyo aeo'i nianahaaaamagsilbiag eria^o na inyong utus3in.

Pinayagan siya nito ngiag c5cheromalaqui aag toua na di m^migeano,mabuti (iaiyai:) mayrooa aeona taga pagliais nang mmgi eabayo.Nang magulag isaagbuaaaagpageiltahan na

tila namamaaglao puso't alaila,

aag maagi oabayo'i CJiaiyaag qaiiauhaat tiaat»Uga'i paliliguan sana.

S^bihia p% b^ga aag mmga obayooua nageaeasama m)laqui aag gul6,

nagpaniearan nageagatlaa dito

sinisigUa naag galit Priaeipe Fraaciseo.

Aag manga cAbiyo*i hlndi maauatat hindi maapula sa pagpapanie^d,Priaeipe Fraacisc3 sa galit na hauaehinampas nang isang eahoy na matigSs.

Galit niag cocbero*i hiadiaao lamaag4ito eay Franci8co loob na timtiman,nagtindig sa upo't agad pinarooaaaat siya'i hiaampas na pm^g-iuAtnan.Pagh^mp&s na ito naag eoshero bag&

aug mahal na Harl siia'i naqu*iqaita,

agad nang tinauag parlto (tniya)

at gayon din namaa orladaag miy sala.

— 30—Nang'siya'i dumating sa Haring harapaiB

at tinanong siya eung anong dahilan,

^bSquit pinalo ca na pinag-inamatt?

tila sa masid co ieao ande mahal,leao dito sa Palaeio Keal

at gagauin quitang pinaeamamahal,sa lahat nang gastos ieao ang magtangaadispensero baga na pag-iiuanan.

i>l 00 pag-aanhin ay ibinigay naniyong mayordomo llave nang dispensa,.

ano pa ega at siya'i ang namamahalamanga easangeapan na iba't iba pa.

Pilneipe Eraneiseo ay aquing lilisanin

at ang Reina Mera ang siyang sabihin

aeg eapanahunan ano'i nang dumatinghinalamang sihta nsmueo't nagsupling.

Ang leob nang Eeina hindi mapalaga^?ang tatlong poteneia parating masueal,ayon sa nasapit nang eaniyang buhayna iba sa rati Isgay nang eatauan.

Sa unnlie-ulie nang poteneiang tatl6

limang ear&mdaman ay di mageatoto,

mabangay hanapin at nang matanto co

at enn sino naman ang naghalaman dito.

Dinaang marah^s Ba sumar na euentaat gayon din naman sa aritm^tiea,

tinauag ang suerte sa m^giea blanealalang nang eneanto doon sa norela.

Quinuha ang nivel doon sa artificio

isinalin niya sa sumar quebrado,naguing uae^s hanga eatapusan nito

IniUiulog naman sa sumar entero.

— 31 —Doon na natanto niya't naalaman

ang anSe nang Hsri sa Uogriang bayan^siyang naearating dito'i naglaebaynaglagae sa aquin nitong eahirapan.

Prlneipeng maraegal di mo na naisipmanga eabihiyan mo ngayo'i sumapit,mabuti pa naman buhay eo'i inalis

sinaesae na sana nang punal sa dibdib.

Cun aeo'i patay na yaring eahihiyandi co na nasapit ngayon at quinamtan,eun tads sa pu:;o ang sinta mong iyandi mo matitiis at pagbabaliean.

lab^ eapslaranl ano't nalihls ca

sa eapoua palad ay napaea ab^,

yaring eatauan eong tiguib nang ddlita

dl mo na Iining6n niyang iyong mue-ha.Aeo'i tumauag man at tuman^ls tangir

eahit ang hiniega eo'i mapuesa't maalis,

itong narating co egayo't napagsapit

eapag di natanto buhay ang eapalit

Di co pagaanhin ay nang maganap ntt

ang eapanahunang bulaelae nang sinta,

di lubhang naghirap nanganae ang reiDa^

eambal na Ialaquing ealigaligaya.

Oapoua ]alaqui e^mue-ha nang qui^s

sa taj<5 naeg am4 parang itinabas,

tanang £zucena nang pamumueadeadpang-alio sa leob nang Reinang may sindae;-

Aeg mahal na Beina na eun nalulumba;^'

ang dalauang ae^e siyang lalapitan,

panununhan niya't saea tatangisan

6 manga bunso eong eulang eapalaranl

— 32 —Di aeo tutagot lagay uatia ito

<3ahit nu.ra>iiay pi pati haag bihay o,aqu:ng aaqaitiii iahat natig eampDa cogigaate at la6a serpieate at os3.

Tigre't halijiao, aspid at yioorana nagsisitahan sa bundoe nang Adri,aquing hahanapia at ipagsasamaat paroroaan naaiia ang Re.ao a^ig Uigrla.

Auo'i naag suanpit aa? aaim na bDuauna naeapaagauae aag RBiaaag mirAn^al,bando'i pinalaead sa nasisaeupanna miagagcatipja sa Palaeio Rsil.

Si loob naag tatloag ario ay dunatiagsi Raal P<4lacio an^ baado at bllin,

anaag isa't isj'i aao oiiyaag dihlluto3 na mahlgpit naag Rsina natin.

"^Sa pageaeapisan nang cjnsejaag lahatang Reinaag mahal agad nagpahayag,yariag aquiag ntos talima at tupad -

soidado'i tipuain at tayol lalaead.

dhat nang coaseJD ay nang igeaplsaneaagapay nila ang Rainang marangal,di eaguinsa-guinsa dumating pageuanlahat nang eaniyang naag^sasaeupaa.Ang lahang coasej) n^ mauga gigaute

at pati naag bruj\ na saedal naag dami,bu3od pa ng* rito ang le5a at tigre

030 at halimao, at m\n§a serpleate.

Q\f6ii din ang aipid, at viDjraag mitapalgulopoag, huaiaag) na nagsisigapiag,pagea't dati hilaag maag« easamihaa«a hoebo't batalh m\agi paglalabaa.

-- 33 ~ ,

Di co pag-aanhin ay nang mahusto haang lahat nang eampon na soldados niya,

pagdaea'i nag-orden ang mahal na Beinanaglagay nang puno sa eseuadra niya.

At ieao Mondragon giganteng matapangang siyang halal eong maguing general,

ang bruja't serpiente saeop mo't eaualat nasa sa iyo ang eapangyarihan.Ang bruja'i eapitan, siyang tungeol niya

ang serpiente naman general sa tropa,

ieao naman le6n ang Biyang talaga

magpuno sa lahat nang iyong easama.Nang matipon nanga ang yasallong tanan

ang mahal na Reina nag-orden na naman,ang siyang naghalal sa manga generalganito ang sabi na ipinagsaysay.

Ang marga plfano, elarin at mtisiea

at sampo nang tambor ay inyong isadya,

ang manga mtisieo pauang eneantadaisama sa hoebo nang pagbabatalia.

Nang matalatag na at ualang eulangbastamento'i siyang inihanda naman,ang mahal na Eeina iguinayae pageouandamit niyang dating sangeap sa eatauan.

Ang hoyas de peeho, eoleto't manoplaang daga't rodela sampo nang espada,

ang lauiel sa ulo ay ipinatong nasaea isinaebat easangeapan niya.

Agad nagpalabas sa eneantong lalie

nang labing dalauang damang maririquit,

at saea ang mahal na Eeina'i lumapit

at pinagayaean nang manga desmaltes.BEO^A MORA 3

^ 34 -Kang ito*i magayae, sabi ay gainito

ang dalanang bata'i ipagsasama co,

inyong iganti eahima't mapaanomabuti na sila'i na sa mat^ co.

Ang dalauang bata'i ina eneanto nasa eaniyang agnos ay ipinasoe niya,

ang labingdalauang piling manga damasa isang eahuela'i inilagay pagdaea.

Espada't rodela'i eaniyang tinangnansa Keal Palaeio nanaog pageouan,pagdating sa Inpa'i nangusap sa tananna manga yasallos na pili at hirang.

Tayo'i lumaead na at nang di malibanat samantalahin ang eapanahunan,nang ating sapitin ang sadya at paeaylaon nang panahong pinagnanasaan.

At saea nangusap ang mahal na Reinaaba aquing /singsing ngayo'i maglabas ca,

nang manga 8asaquian na labing dalaua^na natatalatag easangeapan nila.

A Lumitao na agad na di man nageulangang labing dalauang bilang nang sasaquian,

sa eanilang harap doon sa eatihan

pagdaea'i lumulan ang Eeinang marangal.At sampo nang lahat na yasallos niya

gigante't serpiente gayon din ang bruja,

at ang le6n naman sa sasaquiang isa

napipisan doon pati nang easama.Nang manga lulan na doon sa sasaquian

Beina iba't iba pang manga easamahan,gnimbal ay tinugtog mtisiea'i hinipanpifano at elarin ay gayon din naman,

«-. 35 -.

Ang Beina'i nuli pang humingi sa singsing

dagat ay lumaqui eami palutangin,

di nagquisap mat^'i lumitao na tambingat gayon din naman mabilis na hangin.

Sabihin pa baga manga eatulinan

nang labing dalauang armadang sasaquian,

di lubhang na laon sila ay dumatalsa labas nang Eeino na dating daongan.

Mana'i sa aldea nang Ungriang Oiudadarmadang sasa^uian ay doon sumadsad,ang mahal na Eeina'i pagdaea'i nangusapaniya'i gayae na 6j4rcifong marahds.

Pinapag labds na sa eneantong lalang

sa aldea ring yaon nang Palaeio Real,

gigante at bruja siyang inutusan

humarap sa Hari at magbigay alam.

Aug gigante't bruja sabay na umalis

at sila ay humarap sa Haring D. Luis,

nang dumating doon sa Palaeio nanhie

at agad sinabi ang paeay at ibig.

Uiea nang gigante na ipinahayag

Haring daraquila at saeramagestad,

emij»jadoMaming pinapaguing dapat

bilang quinatauan nang Keinang marliag.

(0 Saerama^estadl ngayo'i maquinyig ca

sa aming anyaya ay magdalita ca,

Prineipe mong anie siya po't di iba

pinagnanasaang maquita nang Reina.

At eung di mo naman pahihintulutan

Hari ang sagot mo siya namin hintay,

at nang hindi eami lubhang nababalampagsabihan ngayon nang eatotphanan;

— 36 —EjercitoDg ito ay saedal nang dami

gerpiente't vibora at eaming gigante,

bueod pang oso, leones at tigre

aspid at iba pang lobong maliliesi.

Ang sagot nang Hari eun eayo'i mapilit

sa pinag-uutos nang Eeinang mariquit,

aeo Lamang yari nang houag malihis

Prlneipe eong an6c uutusan eong pilit.

Itong embaoador agad napaalamang Yuestra Alteza ngayo'i aming lisan,

at nang hindi eami lubhang eainipan

niyaong aming Eeinang pinaeamamahal.Pagdating sa harap pagdaea'i nagsulit

sinabi ang sagot nang Haring D. Luis»

sa hinihiling mo ay di po hageait

uala pong pagsalang darating na pilit.

Sabi eong Palaeio eun eaya ang hiling

handa nga at laan sa magsisidating,

cariquitan nito'i sabihin ang ningning

na naeaalio sa mat^ng titingin.

- Itong si D. 'Pedro nama'i gumayae naat sa Eeina Mora ay maquipagquita,yaong manga grandes at con8ejong lahat naabay sa paglaead at siyang easama.Nang mapalabas na sa loob nang Eeino

ay naquita nila malaquing Palaeio,

na eauili-uili sa balat nang mundoang eahalimbaua'i isang eristalino.

Pagdating sa pinto ay nagpasabi nasa soldadong bantay nang mahal na Eeina,

ang iyong sabihin eami narito nanang aming malaman ang easagutan niya.

— 37 —Pumanhie na agad yaong inutusan

at tuloy nagsabi sft Eeinang marangal,(aniya'i) sa lupa ay may nag-aantayPrineipet iba pang manga easamaban.

Itong si D. Pedro ay nanhie pagdaeahumarap na pigla sa mahal na Eeina,ang loob at puso'i (anaqui'i balisa

dahil sa di tanto na pagquiqttilala. ,

Ano'i nang dumating doon sa itaas

ang mahal na Eeina ay nagpasalamat,itong si D. Pedro pagdaea'i nangusapboong eagalangan ang ipinahayag.

Biguian po nang Dios nang magandang arao

ang Saeramagestad at Eeinang marangal,salamat (aniya) esposo eong hirangang touang paiagui ang siya mong eamtan.Ang dahila't bagay nang pagparito co

at ipinaglaebay nitong inyong Eeino,ay aquing eueunin prendang quinuha moigauad mo ngayon at nang maquita co.

Itong si D. Pedro'i natiguilan siya

at hindi natanto hinihinging prenda,

siniglan galit ang mahal na Eeinanagtindig sa upo't sinungab^n siya.

Prineipe D. Pedro ay nang masungabaninihampas agad na di nagpitagan,

saea ipinueol biglang binitiuan

sa tabla'i tumama lam6g ang eatauan.

Sabihin pa baga ang hirap at sdquit

bali ang bay-uang at sira ang dibdib,

ito ang narating bilang na nasapit

ganti sa eaniyang gauang di matouid.

l)inamt>ot na siya at doon qmnuhaniyong.manga grandes at soldidong sama,

at sa eahsrian ay ipinasoe nasa Eeal Palaeio sa am^'i dinala.

Maquita nang am^ ang an^e na hirang

naualan nang loob agad natiguilan,

(aniya) Dios co. ^ano eayang bagay.

itong napagsapit ande eong sinaetan?

Ang uiea nang hari hayo't dalhin ninyo

doon sa hospital ang pobreng ande co,

upan din gumaling laguiau nang remedioipagbilin doon at siyang utos co.

Aquing pabayaan ang na sa hospital

at sampo nang Haring na sa'ealumbayan,itong si D. Diego ang gumayae namandumulog sa amd at napaalam.Ang uiea nang Hari sa ande na ito

ma]aquing panganib nang puso't loob co,

dahil sa nasapit Prineipeng eae^ m6magpaeaingat ea't ito'i tandaan mo.

Uiea ni D. Diego na pinagturing

ano pong gagauin eun aquing marating,

hindi co eaeamtan ang toua at alio

cuB ang eataeutan ang pag-iisipin.

Aeo'i bendieionan nang Hari eong am^maguing baluti eo't mabuting sandata,

aeo'i iligtas din sa manga pangambasa pagtatangol co mahal mong eorona.

Di co pag-aanhin ay agad iguinauadb6ndici6n nang amd sa ande na liyag,

ang eapangyarihan nang tatlong Personassa iyo bunso eo'i siya'i mag'iingat.

«>- Sd^l^agdaeal nanaog sa Heal Palaeio

at aga4 sumaeay s& isang eabayo/easama ang abay na manga consejotinungo ang real sa labas nan reino.

Ano'i nang dumating sa sadya at paeaypinto nan^ Palaeio nang Eeinang marangalagad na^sabi sa soldadong bantayitong si D. Diego na Prineipeng mahal»

Pagdaea'i nagsabi sa mahal na Eeinabantay na soldado eun maeapanbie siya,

hayo't magpatuloy ang uiea nang Beinaay maiuan lamang sa lupa ang iba.

Nanaog na agad bantay na soldadoat pinagpatuloy Prineipe D. Diego,

pagdating sa Beina ang uiniea'i ganitoBeinang pinopoon ilao nang pnso co.

Biguian ca nang Diois arao na mariquitat masayang oras na lubhang tahimio,

ang pagparito co nasa eo'i mageamitampon mo't saelolo siyang ninanais.

Ang Beinang sagot, 6 easi eo't sinta

gayon din ang aquing sagot sa eaniya,

60 bago eamtan boo mong anyayaprenda mong dinala ay igauad mo muna.

Sagot ni D. Diego sa Beinang marilagalin po ang prenda na sa aqui'i tinapat,

di co nababatid at natatalastas

6 mahal na Beina ang hingi eo'i tauad.

Ang Beina ay agad sinidlan nang galit

ang boong eatauan ay halos manginig,

sa liniliemoan pagdaea'i nagtindig

dito eay D. Diego ay biglang lumapit.

— 40 —Dlto matatanto ang may salang tauo

ang bagay at anyo'i magpapatotoo,.

nang di oa tnlaran nang alin ma't sino

mabisang senteneia ngayon at eamtan mo.Agad sinnngaba't saea isinaesae

ang abang eatauan biglang itina^nang ito'i bitauan sabihin ang hiilp

dumampot sa oaniya consejos na lahat.

Lam6g ang eatauan at sampo nang but6nabali ang liig pumutoe ang ulo,

naquita nang Hari loob ay nagulo|Dios eol (aniya) anong bagay ito.

Gaguilaguilalas Haring Poon naminsagot nang consejos sa eaniya'i turing,

ualang ano-ano hinauaeang tambingdahilan po nito'i di po matanto namin.Nang ito'i mahulo^ sa hagdanan niya

sal^ ang eatauan paglaepae sa lupa,

baquit mahina na ang naearagdag paang paghihimutoe puso't loob niya.

Ang uiea nang Hari ano eayang dapat

sueat natin gauing tayo'i maoaligtas,

(idiyata't sa inyong nangaritong lahat

ay uala isa man na maeapangahas.Ang sagot nang grandes consejong lahat na

6 Saeramagestad at Yuestra Alteza,

itong boong reino saeop nang Ungriauala manding lunas tayo sa eanila.

^ Maniniuala ca Haring poon namin~ ang gigante't bruja ay parang buhangin,sa itaas naman ay naealililim

serpiente't yibora halos sapin-sapin.

— 41 —Ang ttiea nang Hari dlyAta't nala na

na maeapagtangol eahima't iisa,

pangaeo co ito ang maeapag-adyasa eorona't eetro siyang magmamana.

Dlto sa uiniea nang Haring marilagay uala isa man na maeapangusap,itong dispensero pagdaea'i humarapsa mahal na Hari sumagot na agad.

Aeo po (aniya) 6 Haring poon co

siyang palulual sa labas nang reino,

6 Yuestra Alteza eun ealooban moaeo'i bendieionan maguing baluti co.

Ang sagot nang Hari eun gayon (aniya)

aquing dispensero ngayo'i gumayae ca,

pangaeo sa iyo ay hindi sasala

aquing isasalin ang eetro't eorona.

Ananig dispensero di nga po salamat

sa para eong aba eun maguiguing dapat,

magtam6 nang tona ang naeaeatulad

ang guint6 sa tanso'i malayong di hamae.6aquin ang isa pa, 6 Haring maraogal

lugami sa hirap ang aquing eatauan,

quinamtan eong toua eun pagealooban

lubusin mo ngayo't ibig na malaman.Ang uiea nang Hari balang ibiguin mo

siya eong susundin sa oras na ito,

at eun baga gayon (anang) dispengero

aeo'i lalabas na sa daquilaag hoebo.

Nang maeapagsuot sabihin pa baga

tieas nang eatauan sa damit ay sadya,

lumabas sa euarto nagtuloy pagdaea

sa harap nang Hari lumuhod na siya.

Mahal na Alteza at Saeramagestadang bendici6n mo po sandaling igauad,

aeo sa pag-alis baga man di dapatmagsilbing sandata sa daratnang hirap.

Pagdaeal nanaog Prineipe Franciscoqainuha ang singsing niyang eneantado,

at siya'i humingi nang isang eabayolumitao pagdaea ualang ano ano.

Sabihin pa baga sa eneantadong lalang

ang silla at ^reno pauang guintong lantay,

ang boong yestido ualang eaeulanganfeligranang pilae ang sineha sa tiyan.

Pananamit niya'i di matingnan mat&turbante't espada probandong tumbaga,doon sa eabayo sumaeay pagdaeaeampanillang sabit ay parang mtisiea.

Nang maeasaeay na'i muling nagpaalampaalam po eami 6 Haring marangal,

ang Dios sa Langit ieao po ay biguiannang magandang palad ieao po'i malisan.

Ang uiea nang Hari Prlneipeng marilagtoua nang puso co1 hindi hamae-hamae,eo^reitong ito cuq iyong masab&teaeamtan mong pilit eorona eong hauae.

Nagpalaead na nga at hindi tumigniltulin nang eabayo mabilis na hangin,baquit ang espada ay naea-aalio

nagquislap-quislap na anaqui salamin.Di co na sabihin ang pamamayagpag

tugtog nang mtisiea'i eaaliuang lahat,

ang eahalimbaua at naeaeatulad

yaong ej^rcito nang eapitang Urias.

Bi lubhang nalaon sa nilaead-laead

sila ay dumating sa lal^as nang eiudad,

dito na tanto't siya'i nanguilalas

Palaeiong pagaua nang easi atliyag.

Sa Palaeiong ito nang siki'i sumapitsa quinalalagnian nang Eeinaug mariquit,

nageataon namansa upo'i nagtindig -

ang larauang gukit nang sinta't pag-ibig.

Doon sa paglapit nito't panunungaomahal na Prineipe ang siyang natanao,

nagtaea ang loob at nageamamanghan(aniya) saan eaya nangaling na bayan.

Aoo'i nang matapat sa mahal na Eeinaang Prineipeng mahal na may dalang guera,

nagbigay nang galang boong eortesia

biguian ca nang Dios arao na maganda.Ang uiea nang Reina ay gayon din naman

mahal na Prineipe ano eayang bagay,

ang pagsasadya mo dito't paglalaebay

magtuloy ca ngayon hang a^nuing malaman.Sagot nang Priaeipe yayamang loob mo

na aeo'i pumanhie sa iyong Palaeio,

hingi eo'i patauad 6 diosang poon eo

houag ieagalit nang eamahalan mo.Ang uiea nang Reina Prineipeng marangal

pumasoe ca rito na magpatuluyan,

nang aquing matanto ngayon at malamannang pagsasadya mo eung anong dahilan.

Ani D. Praneiseo 6 mahal na Reinayaring pagparito ang paesang talaga,

aeo'i inalipad nang paepae nang sinta

sugat nitong puso ninitang guinhaua.

— 44—Ang loob eo't puso ay parating gulo

sa mahal mong ngalan pageabalita co,

sa lahat nang oras ay sisiedo-siedo

ito ang dahilan 6 diosang poon co.

Gaya aquing poon, 6 Eeinang mariquitsa salang nagaua na hindi matouid,hingi eo'i jasticia sa buti mo't diquit

na magpaparusa sa palad eong lihis.

At ang iealaua nang pagparito eo

dabilan sa salang quinuha sa iyo,

ang talaga't nasa nang puso't loob co

igauad co ngayon sa eamalan mo.Oun gayon ang sagot nang mahal na Keina

(^ay narlan baga quinuha mong sangla?

eaya naparito mahal na diosa

sagot nang Priaeipe uala nga't di iba.

Narito at eunin nang iyong earietan

igagauad co sa mahal mong eamay,nang iyong matanto pag-ibig na tunaynitong alipin mong eulang eapalaran.

Ano'i nang abutin nang bunying Prineesatinutop ang noo't nagbuntong hininga,

at saea nangusap 6 ipaladl (aniya)

esposong earugtong nang tangang hininga.

Tamang natanto eo'i aquing sasabihinhirap sa puso eong binihag mong tambing,sa pagliliuanag pagdaea'i nagsuplingnang dalauang rosas na eaalio-alio.

Mula nang umalis ca at aeo'i ininanhalaman mong rosas na mueo't sumilang,ano'i nang dumating ang eapanahunannahinog ang bunga't napintas sa tangeay.

-.45 —Ito ang dahilan nang pagsasadya co

at aquiDg iniuan ang aquing imperio,

ang tangea eo't nasa earatnan ma'i anobuhay ang eapalit puring inalis mo.Laquing dalamhati ang aquing dinala

hindi co man turan ito'i batid mo na,

ibig co pa ngayong yamang narito ca

sa iyong harapan manao ang hininga.

Quinuha ang agnos sa eneantong lie-ha

na pinaglagaean sa dalauang bata,

Prineipe'i eaharap parang maliematapagdaea'i lumitao ang dalauang mutya.Mahal na Prlneipe ang uiea nang Eeina

yamang narito ngayo't eaharap ca,

abot ang eamay mo't siyaug bahala naat papanao mandin ang taegang hininga.

Di pa natatapos huling pangungusapEeina'i nalunusan sa hapis at sindae,

at naghimatay quinalong nang hirap

ang mue-hang bitouin nagdilim na agad.

ISabihin pa baga sa malaquing habagPrineipe'i lumapit at saea nangusap,maghunoB dili ca esposa eong liyag

sa paghihinagpis aeol magbabayad.mahal na Eeina baquit mo iiuan

yaring alipin mong na sa eahirapan,

eun nageasala man ano't di biguian

nang madlang parusa eahit ieamatay.

Sintang minamahal guising sa pagtulog

ano't naparaig sa hina nang loob,

ang eagalitan mo baquit di ibuhos

ngayon narlrito ang aba mong lingeod.

— 46 -O mabangong rosal sa pamumueadead

(lano't nalanta ca sa sandaling oras?

(idi baga balita ang tapang mo't laeas

dito sa sang mundo'i uala eang eatulad?

At yaring espada'i narito po't eunin

gauad sa eamay mo at inihabayin,

sa aquing guinaua na hindi magalingang buhay eo'i siyang dapat mong alisin.

8a aquing nagauang ealapastanganan

qniniquilala co magpaeailan man,dampi nang eamay mo abot yaring punalbuhay eo'i utasin siyang eatampatan.

Sa tinaghoy-taghoy nang Priueipene mahalparang nalilimbag nang mabisang puiial,

eun eaya ang Eeina nang mahimasmasanumupo nang muli at saea nas^saysay.

Manga panambitan Prineipe't sueat naeun quiniquilala ang nagauang sala,

ani D. Francisco mahal na diosa

hayin yaring buhay sampong ealoloua.

€un gayon din poon at inaampon moyaring abang sintang «a iyo'i naglilo,

sumpa co po ngayon dito sa harap modi ca lilisanrn^ nang manga matd co.

Priaeipe'i sueat na ang sagot nang Re'mangayon co natanto't aquing^ naquiquilala,

ang lagay mo't anyo siyang nagbabadyanang pageatotoong tunay ang pagsinta.

Cahalimbaua eo'i yaong Reina Ester

sa Haring Asuero sinta nang ihayin,

ang eadabilanan ay nasasa iyo rin

pinaronan aOo't biniguiang hilabil,

--. 47 —At saea nagtindig ang KeiDang marangal

lumapit sa sinta't tinangnan sa eamay,lay aniya paladl eun ang sinta'i tunaygauin mo ang dapat sa puping nahapay.

V Sagot nang Prineipe 6 sinta eo't guilio

di tinataliedan ano mang marating,suedan yaring buhay ngayon ma'i naquitildi malimutan sa puso't panimdim.Ang dalauang bata eapoua na quinandong

nang Prineipeng am^ toua'i ualang gayon,eamueha'i tinabas sa mat^'t sa ilongbalang maea quita'i tatlo manding erisoLAng uiea nang peina iyon salaminin

galing sa puso mo't aeo ang nag-anquin,sa salang injuria »y doon nangalingmana sa naunang pinagmulan natin,

Toua nang Pilneipe ay di bamae hamaesa dalauang batang eambal niyang amle,ang eahalimbaua'i talang sumisieatna di nagbabago ang pamamanaag.

Prlneipe Praneiseo umuHng nagbadya6 easi't eo't sinta marangal na Reina,sa loob nang reino tayo'i masoe munaat nang houag naman am^ eo'i balisa.

Ang sagot nang Eeina'i balang ealoobanaeo sa gusto ualang pagsouay,at upan din lamang na ating maeamtanyaong matrimoniong eamahal-mahalan. •

Sagot nang Prineipe 6 mahal na Eeinaeun eaya nagsadya sa iyong grandeza,

nasa nang loob co eapagearaea naCUQ tangapin yaring pusong na ga dusa,

— 48 —Ang EeiQ«'i nagtindig pumasoe sa euarto

nagbihis nang damit pauang desmaltado,

ang lalong mariquit na manga yestido

sampong laureles at joyas de peeho.

At pinalabas doon sa cajaela

ang labingdalauang piling manga dama,nangag diriquitan nang damit guirnalda

gayon din sa diquit quias nama't ganda.

Ang dalauang bata ay pinagayaeansa eaniyang dama na nageaeapisan,

pinagparis-paris ualang labis eulanghouad din sa mue ha at pangangatauah.Di co pag-aanhin nang magayaean na

nanaog sa lupa ang mahal na Beina,

at sampo nang abay na labing dalauapati nang dalauang manga ande niya.

Pagdating sa lupa nang Eeinang marangaltinauag na agad sari-saring eaual,

nag-uiea pagdaea ganito ang saysaysa eanieanilang dating pagealagay.

Di nagquisap mat^ pagdaea'i dumatingsa harap nang Eeina sila ay tumiguil,

uiea nang gigante na ipinagturing

(lano po ang bagay? Reinang Poon namin.Ang sagot at uiea nitong Beinang mahal

tayo'i papasoe na sa nasang eahariani

easama rin natin ang Prineipeng mahalat agp'i papanhie sa palaeio Eeal.

Lahat nang mtisieang pauang eneantadongayon din ihanda at hinihintay co,

tayo ay papasoe sa loob nang reino

itiguil ang guerra at uala nang gul6.

— 49-Nang mapisang labat at ualang eulang

maDga ej4rcitoDg pauang matatapang,ay humiBgi siya sa eneantong lalaognaeg maega. porlones na nagdiriquitan.

At. pinagbihis nang mabal na Reinaangp^rineipeng mahal na, easi't sinta,

at sa handang porlon sumaeay na sila

sabihin ang toua't manga pagsasaya.AnSe na dalaua'i sa sinapupunan

pinagtitig-isaban sa eanilang lugar,

yaong maega damang nangagsilbing abayeoehero't Hbrea parejo ang lagay.

Di co pag-aanhin sila ay sumaeay nadoon sa e&bayo na magsisihila,

piling manga hirang ang labing dalauana pareparejo ang lagay at hiehura.

Itiguil co rito manga eagayaeanlalanig na iubha baea eainipan,

sila^ lumaead na nagpatuluyanhangang di sinapit ang loob nang bayau.At ang nasgunguna sa eseuadrang ito

ang porlon nahg Reiha't Prineipe Francisco,

at na sa huiihan yaong ej4reito

gigante't serpiente pauang eneantado.

Ang Mn at tigre, oso at halimao .

aspid at vlyora na sa sa hulihan,

bruja'i lumilipad at tinatapatan

sa paglaead nila ay nahliliman. ^Ang sang eaharian ay nangagtataea

sa ugong at tunog nang manga mtisiea,

gayon din ang vcces na nangageaeantaeahit may lumbay mageaeamit saya.REISA MOAAT 4

— 50—Ano'i nang dumating doon sa harapan

pinto nang Palaeio Hari'i nanunuegao,

maquita ang Keina at Piineipeng mahalagad sinalubong doon sa hagdanan.

At inanyayahan tuloy piuBpanhie

inabot ang Eelna't sa eamay quinipquip,.

sampo nang Piineipe na easi at ibig

easama ang tanang damang maririquit.

Sila'i nagtuluyan doon sa estrado'

ang mahal na Beina't Piiaeipe Francisco,

minulan sinabi dinaanang hoebotiuasay hinahong ualang ano-ano.

Ngayon po Hari eo't daquilang Monareanarito't taglay co ang boong ylotoria,

ang easagutan mo mahal na Monareasiyang hinihintay nang palad eong mura.

Pagea sabing gayon nang Prlneipeng mahaldala ang yietoria at boong tagumpay,ang pasasalamat di sueat maturansa bunying Prioeipe at Eeinang marangal.

At sae^ lumuhod dalaua'i nagsabayang Prlneipe Beina sa Haring* harapan,

mahal mong bendieion ngayon po'i paeamtansa bunsong an4c mong eulang eapalaran.

Magmula nang aeo'i sa iyoi umalispinagdaanan eo'i malaquing paoganib,

dahil sa paghanap nang gamot na tubig

sa mat^ mo'i am^ siyang ipinahid.

Sa tulong nang Dios at Poong Mayeapalat ang aua niya laganap sa tanan,

ualang bundoo yuogib burol eaparanganpinaghanap eo't gumaling ca lamasg.

r

— 51 —Yaong Ermitano ang aqmng nasumpong

napagtanuDgan co*i siyang naghimatong,

ipinatauag na ang dguilang ibon

aeo'i pinasaeay eami naparoon.

Nang eami lumipad Iaquing earagatan

nang eami'i sumapit hustong iimang bouan,

eapagdating namin doon sa sabangan

^ang matandang bru^a ang aming dinatnan.

Aeol sinungaban taneang pagsisilin

inamo-amo eorig houag aeong anhin,

ean ibig mo sana nang gauang magaling

eagamutang tubig ituro sa aquin.

. Ang sagot sa aquin naroon (aniya)

ioob nang Palaeio niyong Reina Mora,

60 datapoua't na sa panganib ca

gigante't serpiente ieao maquiquita.

Leones at tigre sa pinto't hagdanan

na eeeentinela't siyang nagbabantay,

ang iba't iba pa di co na pagturan

ang paglalaead co i na sa eahirapan.

Sa tulong nang Dios na Haring mataas

at ang aua niya'i sa tauo'i laganap,

tubig na sadya co*i dopn co nasabat

at sampo nang Reiaa na aquing aquibat.

Aeo po'i nuha na di namalayan

nang mahal na tubig silbing eagamutan,

nguni't sa isip din ang maBga paraan

eun eaya ang Reina di aeo naguisnan.

Ito nga ang siyang dito*i pinagsadya

nitong Reinang mahal na daquila,

at sampo ang ^aspe na eaniyang gaua

ang eahalagahan ay malaquing lubha.

— 52 —Oaya po am4 co ay iyong titigan

ang dalauang batang taglay nami't tangan,

na eun eaya guerra ang layon at paeay

paghabol sa pnri't sa aring nasayang.

Ipagpagayon eo't aquing ipagsulit

dalauang cac& co na aquing eapatid,

aquing naraanan senteneia'i mahigpit

dahil sa guinaua nilang di matouid.

Inahinging tauad aquing quinalara

pumaiihie sa Hari't tinanong ang sala,

ang sagot sa aquin ay buhay (aniya)

hatol eo'i bit&i't quitlan nang hininga.

Nang matanto co po ang. eadahilan

ipinamanhie co sa Haring marangal,

itong senteneiado'i eun ga't ealooban

hingi eo'i patauad, aquing po ang buhay.

Ang sagot at uiea naeg Hari'i ganito

eun inaaeo mo itong senteneiado,

ealoob eo't bigay sa eamahalan moipagsama munang umoui sa Beino.

Oami napaalam at biglang nalis naat umoui agad dito sa Ungria,

sa aming paglaead itinanong nila

tubig na hanap co eun baga naquita.

. Ang sagot eo'i <5o na ito't dala co

at ang quinacuna'i malayong totoo,

inagao sa aquin dalauang C8c& co

at pinagtulungan na hinampas aeo.

Aeo'i sinugatan sa tangang espadadi anong gagauin aeo'i naboual na,

nahandusay aeong eanilang naquita

agad nagsialis aeo'i iniuan na.

— 53 —Sa tulong at aua nang mahal na Yirgen

may isang matandang sa aqui'i dumating,sugat eo'i guinamot pagdaea'i gumaling .

ang abang buhay eo'i hindi rin naquitil. ^

Aeo ay kimaead at tuloy noui namg sino ma'i di na aeo maquilala^

sa iyong eoeHero humarap pagdaeanang aeo'i hampasin nagdalang galit ca.

Pinapanhie mo po aeo sa Palaeio

tuloy guinaua mong isang dispensero, ,

lahat i^ang eomida bahala'i aeo -

\ na sa aquiDg euenta at siyang utos mo.>j Pagsablng gajon malaqui ang galit

nang daquilang Hari't taglay ang hinagpis,

anys^i maeaeamtan ang malaquing sdquit

dalauang naglilo an4c eong malupit.

Lumapit ang Hari pagdaea'i niyaeap

<5 bunso (aniyang) nagtiis nang hirap,

pinaglilo ca pa at siyang sinueab

bago'i buhay nila ieao aeg nagligtas.

Ang uiea nang Hari sa ande na ito

ang aquing bendici6n ngayon ay eamtan mo,sa Dgalang llang Dios atJ?6rdonang tatlo

gantihin ca naua Prineipe Prianeiseo.

Anitong Prlaeipe 6 Harl eong am^bendieionan mo po ang easi eo't sinta,

at gayon din liaman ang batang dalaua

ating pabinyagan nang mageamit graei?.

Cun gayon ang uiea. nitong Haring mahalang bantog na Heina ay hindi binyagan,

eaya nga't ang bata hindi nasasaeupannang santo bautismong eamahal-mahalan.

— 54-.

€an sa gayong bagay ang uiea nang iieinaeaya di binyagan ang batang dalaua,dinala co rito't sa ngalan nang am^dfbon na masusunod apellido nila.

At aeo po'i houag alalahanin mopagea bata co na'i bininyagan aeo,

Keinong tinubuan Gran Samaritanoande po nang Haring Fernando Mereado.Ang pangalaa co po'i abang si Maria

Aguila de Mildn siyang pangalaua,eun sa^ aming Reino ngalan eo'i hayag nayaong isang bruja ang siyang magbadya.Tanay na alam co sa in&ng naiuan

pagea bata co na'i siyang eatauag^n,eun aeol tauaguin Maria de Mil6neun eaya naalis sa torre nanaeao.At siyang dahilan nang pagea alis co

sa tinubuan eong eabaria't Reino,sa torreng tahanan pinagnaeao aeoearamihang brnja pauang eneantado.

Desoras ang gabi na lubhang tahimieang boong Eeinado ay nanga-iidiip,

manga de la guardia ay di mSki nabatidinaiipad aeong sa hangi'i pumaris.

Aeo'i dinala na't doon itinahanbundoe nang Gorinto eneantong ealae-han,at ang nag-aanquin parang ie^ng tunayReina Mora baga eun turan ang ngalan.Doon sa Palaeio aeo'i quinasama

at eahalobilo parang au&e niya,

na di halos ibig malayo sa mat^sa sandiling oras at siya'i balisa.

— 55 —Nang malapit nanga siya'i bauian

nang Dios na Poon nang buhay na hir^m,

eorona't eetro aeo'i sinalinan

aeo rao ang boong may eapangyarihan.Manga eahariang nasasaeop niya

pauang isinaysay na inisa-isa,

na ang eabilangan baga nang lahat nasang daan at pito pati nang proYineia.

Isang Adri^tieo na ealae-hang degatang bundoe nang Adra easama't ealangeap,

dagat nang Aneiano ay saeop ;Da lahat

ang eapangyarihan cq ang may hauae. ,

Ang lahat na ito pauang eneantadouala namang puno eun di lamang aeo,

sa lahat nang oras ang balang gusto co

ualang ealiuaga't na sa harapan co.

Ang lahat nang ito ihimpil co munaang sinasalita nitong Eeina Mora,aquing ipagbalie sa batang dalauaang Hari'i nag-utos sa con8ejos niya.

Yaong arzobispo ay ipinatauag

ang dalauang bata'i bininyagan agad,

eaya nga't ang egalan nilang itinanag

yaong apellido nang PriDeipeng hayag.

Hgalan nang psoganay D. Oarlos Franciscopangalan nang am^ siyang apellido,

ang eahalimbaua sula at earbungeoeometang lumitao sa Ungriang Beino.Ang pinaeabunso nang dalauang oambal

ay si D. Eraneiseo de Mil^n ang saysay,

ang eahalimbaua'i tala sa oriental

eatulad ni Febo eun bagong sumilang.

— 56 —Saea nang matapos mabinyagan na

ang dalauang batang ealigaligaya,

isinunod naman ang Prineipe't Eeinasa oras din yaong dinesposada.

Ano pa't tinamo nila at quinamtanyaong Saeramentong eamahal-mabalan,habiiin nang Dios sa tauong Mnyaganang Santa Iglesia siyang niigtatangan.

Sabihin ang toua at pasasalamatmng manga consejos at grandes na lahat,

ang mahal na Hari pagdaea'i nag-atas

sa manga vasalios at saeop na lahat.

Ang manga eanones ihandang lahat napauang pasusuhan agad eapagdaea,

at ang boon Beinong saeop nang Ungriasarisaring lar6 dito'i magpaquita.Ang manga mtisieo p!£ano at elarin

mageabilaeabila'i nag-guiguimbal mandin,sa eneanto naman sarisaring tining

Yoees nang eantahan ay eaalio-alio.

Ang manga lansagan ay pinatabinganna manga damaseong sarisariiig eulay, '

torneo't eomedia iba't ibang sayaosftrlsaring plausa comvite sa Eeal.

f Gayon din linag-yan loob nang Palaeio

nang tela at frdDJa at hilo de oro,

may manga aIfombra ang sala't estrado

bneod ang bandera't tabing na bordado.

Sabihin pa baga manga pagpipiguing

palibhasa'i .Hari ay ualang* pupulhin,

lalo na ang Beina na nagbigay alio

pareas manga nint'as ay ealaguim laguim.

— 57— *

,

Sa arao at gabi di nagpapahingamanga estormeato at tinig nang lira,

sa pageaeantahan nang pareas ninfa

ang- lamig nang voces ay pauang gereaa.

Nang maearaan na ang anim na arao

manga pagsasaya nang sangeaharlan,

pagdaeal nag-utos ang Beinang marangallahat nang eneanto magsi ouing minsan.

Gayo'i omoui na sa ating imperioeami ay maiuan dito sa Palaeio,

matahimie lamang lahat nang proeeso

at nang di malumbay ang Haring bienan co.

Anopa't natira silang mag-asauasa Eeal Palaeio nang bunying Monarea,sa dalauang apo toual sabihin padi ibig malingat sa dalauang matd.

Manga eatouaan ihimpil co rito

sa manugang niya at dalauang apo,

ang na sa hospital na dalauang lilo

ay ipinaeuha sa manga yasallo.

Oapagdating doon ay ipinagsiyasat

nang mahal na Hari abg dalauang sueab,

sabihin ang galit apoy ang eatulad

na sa paglililo at gauang di dapat.

Ang tanong nang Hari baquit pinaglilo

anong easalanang guinaua sa inyo?

pinagpaluana't ang sala'i eun anosa laquing pag-iring lalang nang demonio.

Sa tanong nang Hari ualang nangungusap

hindi macaquibo ang dalauang anSe,

itong manga bantay pagdaea'i tinauag

inyong pag-gapusin ang dalauang suoab.

— 58 —ItoDg aquing hatol na di maliliban

bubay ang maalis siyang eabayaran,

sa manga guinaua na di eatouiran

ang senteneia'i dapat alisan nang buhay.Matapos ang hatol nang Haring may galit

ea lieal Palaeio'i agad nagsipanhie,

ang msnga consejos at nang tanang grandes

ay nagaapelo eun baga matouidyAng sagot nang Hari tauad ang hingi co

ang aquing nauiea uaiang pagbabago,

sa manga sueaba't maglililong tauo

dapat ang munglain ang eataua't buto.

Ang manga consejos at grandes na lahat

ay nangatiguila't di maeapangusap,sa hatol nang Hari na lubhang marahasang eahalimbaua'i buleang nag-aalab.

Ano'i naeg dumating ang ieatlong arao

ipinaeuha na ang na sa bilangouan,

yari ang senteneia nang Haring marangalat sa entablado'i ipinagtuluyan.

Ano'i nang matanto nang mahal na Eeinamabilis na hatol at yaring senteneia,

lumuhod Ba harap nang bunying Monareana nangayupapa at saea nagbadyi.

O Saeramagestad at Haring daquila

Monareang amd co na mapag andue-hS,

dito sa Pagluhog magdala eang auatunghayan nang iyong mat^ng maealinga.

Ang sagot nang Hari sa Eeina ay ito

sabihin sa aquin ang eagustuhan mo,baea po sa eali sa nangaririto

ay mahihiya rin mamatay na aeo.

— 59 —Ang mabal na Hari ay di maeaimie

at parang natutop ang eaniyang bibig,

dabil sa nauna na ipinagsulit

maguing parang souay sa puso at dibdib.

Ang uiea'i 6 Haring poong naming amdpunong sinu^unod dito sa Ungria,

dalauang bayao co ay quinacalard

patauarin mo po sa nagauang sala.

Ang uiea nang Hari di sueat ibantongdito'i pag-aanbin manga tauong pusong, .

sa eapatid nilang marunong magtangolang ganti sila rin sa btibay lilipol.

Ang sagot nang Eeina 6 Haring mataaseapangyariban mo'i di baga laganap,

eun nageasala man sa esposbng liyag

ang miserieordia ang lalo sa labat.

Patau«rin mo po sa yaring senteneia

dalaua eong bayao timauain sa dusa,

ang nagauang mali sa eapatid nila

&co co pong labat mabal na alteza.

4 Itong si D. Pedro't si D. Diegong mabalbumingi nang tauad sa Haring marangal,-

sampoiiig sa Prineipeng maeasalananlumubod bumalie sa niyayapaean.

At ang emperador nag-utos pageouansa labat nang Hari nitong fiestang mabal,labat nang eanones inyong pasusubanpagpapasalamat sa eombite real.

Tanang eneantadang sirenas at nintas

taguinting nang lira at sayao nang pareas,

tunog nang musieo't manga melodias*

matigas mang puso pilit ma aagnas.

— 60—Itiguil co rlto at palaguiang haegan

iyong pag-aalay nang nasasaeupan,niyong sari saring manga eatouaanlalauig na lubha ay eainipan.

Nangag si oui na sa eanieanilayaong manga saeop Haring may eorona,aquing pagbaliean ang Emperadoraat ang Emperador na easi at sinta.

Ang pagpapasunod sa nasasaeupanmahinahong loob totoong tiuasay,

malaqui ang toua nang vasallo*fc eaualdunong mapagsunod magpala sa bayan.

Baquit may devoci<5n sa Virgen Mariaitong Emperador at sintang asaua,sa tauong mahirap ay lalong lalo namalimusing dati lalo't enn ulila.

Ang pagsusunura'i di sueat sabihinloob ay hinusay ualang pagmamalio,Haring amd nila'i eun alalahanineahit sa familiar padadalang tambing.At ang tagubilin ay madlang eumusta

na ieatiuasay nang loob nang amS,ang Emperadorang' si Dona Marlanaguing parang mutya sa titig nang matd.

Diyata'i patdin eo't palaguian nang hanganang sa mag-asauang dinating na btibay,

6 manga eapatid at manga magulangang eaeulangan eo'i inyo nang pupunan.

,« ^.-.-^--^&•6| pTAPtiAl !;&•