مهارت سوم؛ واژه پردازمولف: گروه تالیف و ترجمه بنیاد ICDL جمهوری اسالمی ایران 

طرح روی جلد، حروف چینی و صفحه آرایی: گروه طرح و گرافیک بنیاد ICDL ایرانچاپ اول: 1390

تیراژ: 2000 نسخهحقوق مطالب، تصاویر، طرح متعلق به بنیاد ICDL جمهوری اسالمی ایران بوده و استفاده از آن به هر شکل پیگرد قانونی دارد.

نرم افزار  با شرایط  مطابق  و   ECDL/ICDL جهانی  بنیاد  استاندارد  اساس سرفصل های  بر  کتاب  این آزمون و صدور گواهینامه بین المللی توسط بنیاد ICDL جمهوری اسالمی ایران انتشار یافته است. 

در این کتاب با نکته های  مهم و ترفندها و بطور کل آموزش کار با نرم افزار Microsoft Word 2007 آشنا خواهید شد. 

این کتاب بصورت تمام رنگی و تصویری تمامی نکـات را مطابق با سرفصل های ICDL Version 5.0  به شما آموزش می دهد. در صورتی که آشنایی چندانی با این برنامه ندارید، با خواندن این کتاب با چگونگی 

کار با این برنامه آشنا خواهید شد و می توانید به آسانی از آن استفاده نمائید.

3

مهارت سوم؛ واژه پرداز

6 مقدمه7 سخنیباخواننده

فصل1:آشناییبامحیطنرمافزار89 Microsoft Wordنظیرپردازهاییواژهدراصلیمفاهیم9 Microsoft Office Wordافزارنرممحیطباآشنایی12 Word OptionsدرSaveتنظیمات13 معرفیفرمتهایخروجی14 )Word Temlate)Wordالگوهایازاستفاده14 ایجادسندبااستفادهازالگوهایمختلف15 آماروارقامسند15 نمایشاسناددرکنارهم16 Helpبرنامهازاستفاده

فصل2:ایجادسندوقالببندیمتن1823 )Paragraph)پاراگرافایجاد23 انواعپاراگراف24 تنظیمفاصلهبینسطرها25 چندنکتهدررابطهباتایپ25 معرفیکلیدهایکمکویرایشی31 چگونگیتغییردادنعالمتآغازپاراگراف31 )Bullets)فهرست36 استفادهازسایرحالتهایشمارشی37 قطعوادامهحالتشمارشی38 ترازبندیپاراگرافها38 Tabامکانازاستفادهبابندیستونایجاد

مطالب کتاب در یک نگاه

4

41 Tabازاستفادهباعمودیخطوطدرج43 افزودنکادرورنگیکردنپاراگرافها44 )Format Painter)دیگرمتنیبهشدهتایپمتنفرمتاعمال45 اضافهکردنزبانفارسیبهسیستم47 تایپفارسی49 استفادهازکلیدAltبرایدسترسیسریعبهفرمانها49 Clipboardحافظهمدیریت50 مرتبکردنپاراگرافها

فصل3:ایجادجدولوکاربردآن5253 رسمجدول60 درجHeader Rowدرصفحهبعدبصورتخودکار70 )SORT)جدولمحتواینمودنمرتب79 تبدیلمتنبهجدولوجدولبهمتن

فصل4:اشیاءگرافیکی8485 درجتصویردرسند91 وضعیتهایدویاچندتصویرنسبتبهیکدیگر 92 تغییراندازهتصویر93 اعمالجلوهبهتصویردرجشده96 فرامینتنظیمتصویر100 )Clip Art)هنرینمادهایدرج102 )Shapes)اشکالدرج106 Smart Artدرج110 )Chart)نموداردرج115 ویرایشنمودار117 )Chart Layouts)شدهدرجنمودارنمایتغییر

فهرست

5

مهارت سوم؛ واژه پرداز

127 WordArtدرج130 Symbolدلخواهکاراکتردرج131 فرمولنویسی

فصل5:ادغامپستی134140 ادغامپستیجهتایجادبرچسب

فصل6:آمادهسازیوچاپ144145 )Page Layout)صفحاتبندیقالب156 Header/Footerسرصفحهوپاصفحهدرج159 درجشمارهصفحه160 )Format Page Numbers)صفحهشمارهفرمت163 )Book Mark)سندگذاریعالمت165 )Find and Replace)جایگزینیویافتن166 )Footnote)پاورقی169 چندستونی171 پیشنمایشچاپ172 چاپ

ضمیمه:آزمونآزمایشی174175 آزمونآزمایشی3-1178 آزمونآزمایشی3-2

6

مقدمه

امروزهاستفادهازابزارهايفناورياطالعاتوارتباطاتدرآموزشويادگيريبهمعنايتوليددانشتوسطفراگيراست.تبادلاطالعاتودانشنويننزديكيملتهاراموجبگرديدهوهمينامردرآيندهنزديكتغييراتاساسيدردانشوفناوريبوجودميآورد.استفادهازارتباطاتدرآموزشبهمعنايبهروزنمودناطالعات،منابع ابزارهايفناورياطالعاتوتدريسوتسهيلكنندهارتباطاتبرايفراگيراناست.بهدليلپاسخگونبودنروشهايآموزشسنتيبهنيازفراگيرانجهتزندگيدرجامعهاطالعاتيبسياريازكشورهايدرحال

توسعه،تغييردربرنامهريزيآموزشيرادرسرلوحهكارخودقراردادهاند.ازطرفديگرفناوريهاياطالعاتيامكانظهوراقتصادمبتنيبردانشرافراهمميآورد.ازاينرومزيتهاينسبيبهوجودآمده،فضايمناسبيبرايسرمايهگذاريخارجي،بهرهوريبيشتر،عموميتدانشواطالعاتودرنتيجهبرابري،مشاركتاجتماعي،مردمساالريو

پاسخگوييوشفافيتبيشتردولتهارافراهمميآورد.بنيادICDLجمهورياسالميايرانبنابررسالتخودكهتوسعهسوادديجيتالدربيناقشارمختلفجامعهميباشد؛اقدامبهتهيهوچاپمحتوايآموزشیمهارتها،منطبقبااستانداردبنيادجهانيECDL/ICDLنمودهاست.اميداستصاحبنظرانباارائهديدگاههاي

خودمارادراستمراروارتقاءفعاليتهاياريدهند.

علیرضاسلطانیفردمدیراجراییبنیادICDLجمهوریاسالمیایران

مقدمه

7

مهارت سوم؛ واژه پرداز

سخنی با خوانندهICDL بينالمللی گواهينامه اروپا از وخارج )ECDL( اروپا درحوزه كامپيوتر كاربری گواهينامهويك كامپيوتریمحسوبشده مهارتهای برای استانداردجهانی اينگواهينامهيك ناميدهمیشود.گواهينامهمعتبربينالمللیبهداوطلبارائهمیدهدكهموردتأييد،انجمنهایكامپيوتری،سازمانهایبينالمللیوشركتهایتجاریمیباشد.اينگواهينامهتنهاگواهينامهبينالمللیاستكهدرايرانصادر

شدهوخدماتآزمونوآموزشدورههایموردتأييدرادرسطحكشورارائهمیدهد.

ICDLهایبرتریاستانداردجهانيبرايمهارتكامپيوتريكاربربهشمارمیرود.

توسطانجمنهايكامپيوتری،سازمانهايبينالملليماننديونسكو،دولتها،بخشعلمیودانشگاهیوسازمانهایخصوصیتأييدشدهاست.

رايجترينگواهينامهيمهارتكاربريكامپيوتردرجهان)بيشاز11ميليونداوطلب(بهشمارمیرود.منحصربهكاربايكنرمافزارخاصنيست.

دورههايیهستندكهازنظركيفيتمطمئنبودهوبهعنوانيكبرنامهبرتروكاربردیتأييدگرديدهاست.در148كشورشناختهشدهاست.

به41زبانترجمهشدهاست.اينگواهينامههاموردتأييدبزرگترينمؤسساتآموزشیدنيامیباشد.يادگيریقابلانعطافیراارائهمیدهد.

دربارهآزمونهایICDLبیشتربدانیداينگواهينامههاشاملآزمونهايیازمهارتهاوتواناييهايعمليداوطلببودهو13ماژولمجزاراپشتيبانیمیكندكهمباحثتئوريوعمليكامپيوترراتحتپوششدارد.تجربهمادراجرایبرنامههادرسيستمهایآموزشیوسازمانهایدولتینشاندادهاست؛برایآنكهفردبتواندفرصتاشتغالبدست

آورد،الزماستحداقلدر7مهارتازمجموعهمهارتهایICDL،توانايیهایالزمراكسبكند.)ICT(اطالعاتوارتباطاتفناوريمفاهيم1.ماژول

ماژول2.استفادهازكامپيوترومديريتفايلهاماژول3.واژهپرداز

ماژول4.صفحهگستردهماژول5.پايگاهدادهماژول6.ارائهمطلب

ماژول7.ارتباطاتواطالعات)2D Computer Aided Design(:2DCAD.8ماژول

Image Editing.9ماژولWeb Editing.10ماژول

Health Information System.11ماژولIT Security.12ماژول

Project Planning.13ماژول

فصل اولآشنایی با محیط نرم افزار

در این فصل می آموزید:

آشنایی با محیط نرم افزارHelp کار با برنامه

آشنایی با فرمت های خروجی آشنایی با الگوهای مختلف ایجاد سند

9

مهارت سوم؛ واژه پرداز

فصل 1

نرمافزارهای پركاربردترين و بهترين از ،Microsoft Office Word يا Microsoft Wordواژهپردازاست.در1۹83اولينانتشارWordتحتنامTool-MultiبرایسيستمهایXenixو

سپسبرایكامپيوترهایشخصیIBMبرایاجرادرمحيطسيستمعاملDOSمنتشرشد.اوليننسخهMicrosoft Wordدرسيستمعاملگرافيكیدرسال1۹84برایكامپيوتراپلمكينتاشWindows3.1وOS/2وSCO UNIXهایعاملهایسيستمبرایبرنامهاينآن،ازپسشد.منتشربهبازارآمد.درسال1۹8۹اينبرنامهبهعنوانجزئیازمجموعهنرمافزاریMicrosoft Officeتبديلشد.واژهپردازبهآندستهازنرمافزارهایرايانهایگفتهمیشودكهبراینوشتنمتونوياويرايشنوشتههابكارمیرود.برنامههایواژهپردازتوانايیهایبسيارديگرینيزبجزنوشتندردسترسكاربرقرارمیدهند،

ازجملهافزودنتصاويربهمتن،اصالحامال،چاپمتنومانندآنها.

Microsoft Wordنظیرپردازهاییواژهدراصلیمفاهیم نویسهیاکاراکتر(Character(:بههرنشانهياعالمتیكهبتوانآنرادركامپيوترتوليدوذخيرهكرد،

نويسهياكاراكترگويند.مانندتمامیحروف،اعدادوسايرنشانهها.فونت(Font(:بهشكلظاهریكاركترگويند.هرفونتشامل:نام،اندازهوحالت)Style(میباشد.

.)Underline(دارزيرخطيا)Italic(مايل،)Bold(ضخيممانندهاحالتخالی فضای يك آنها از بعد و قبل كه گويند كاراكترها از مجموعهای به :)Word) کلمه یا واژه

)Blank(موجودباشد،چهمعنابدهدچهندهد،حتیاگريككاراكترباشد.سطر(Line(:كلمههایتايپشدهدركنارهميكسطرراتشكيلمیدهند.طولسطربستگیداردبه:

.)Landscape(باشدافقیيا)Portrait(عمودیحالتدراينكهكاغذ،پهنای1-2-سايزيااندازهكاغذ.

3-ميزانحاشيههایچپوراستدرنظرگرفتهشده)Margin(،كههرچهميزانحاشيههابيشترباشد،طولسطركمترخواهدشد.تعدادسطردرهرصفحهبستگیداردبه:

1-اندازهفونت..)Landscape(باشدافقیيا)Portrait(عمودیحالتدراينكهكاغذ،پهنای2-

3-سايزيااندازهكاغذ.4-ميزانحاشيههایباالوپاييندرنظرگرفتهشده.

5-فاصلهبينسطرها

Microsoft Office Wordافزارنرممحیطباآشنایی ابتداازطريقمسيرزيرومانندتصويربرنامهرااجرانماييد:

Start> All Programs> Microsoft Office> Microsoft Office Word2007

10

ل 1فص

فصل 1: آشنایی با محیط نرم افزار

آنچهاجرامیشودمانندشكلزيرخواهدبود:

چنانچهقباًلبابرنامههايینظيرPaintياWordPadآشنايیداشتهباشيد،خواهيدديدكهدرزيرنوارعنوان،نوارها)Ribbon(ياتَبهايی)Tabs(ديدهمیشوند.مانندInsertHome،وغيرهكهباكليكبررویهريكزبانهمربوطهياآنTabبازخواهدشد.درهرزبانهياTabقسمتهايیرامیتوانيدمشاهدهكنيد.مثالدرزبانهHomeقسمتیوجودداردبهنامClipboardياقسمتیديگریمانند

Fontرامیتوانيدببينيد.درادامهبيشتردربارهنوارهاوقسمتهایآنهاصحبتمیكنيم.

ممكناستدربرخیازكامپيوترهاقسمتهایايننوارهابصورتMinimizeدرآمدهباشندمانندشكلزير

11

مهارت سوم؛ واژه پرداز

فصل 1

Minimize the Ribbonگزينهزيرشكلمانندوكردهكليكراستفهرستنوارناحيهدرحالتايندرراغيرفعالكنيد:

درپاييننوارهاودرباالیصفحهكار،خطكشديدهخواهدشد.چنانچهخطكشرامشاهدهنكرديدبهيكیازدوروشزيرعملكنيد:

1-مانندشكلزيراززبانهViewگزينهRulerراازقسمتShow/Hideفعالكنيد.

2-درباالینوارپيمايشعمودیآيكنیمشاهدهمیشودمانندشكلزيركهباكليكبررویآنخطكشفعالياغيرفعالخواهدشد:

همچنيندرهمينزبانه،وازقسمتDocument ViewsبايدگزينهPrint Layoutفعالباشد.مانندتصويرزير:

برروی بازكرده را فهرستآن بررویدكمهآفيس باكليك ايجادشده برایذخيرهسازیسند

12

ل 1فص

فصل 1: آشنایی با محیط نرم افزار

گزينهSaveكليككردهوپسازتعيينآدرس،سندرابانامیدلخواهذخيرهكنيد.سندبافرمتيامشخصهdocx.ذخيرهخواهدشد.البتهدربخشمعرفیفرمتهایخروجیدربارهفرمتهایخروجیايننرمافزارمطالبیراخواهيدآموخت.همچنيندرسمتراستفهرست،سابقهمراجعهبهاسنادقبلی

رامشاهدهمیكنيد.

درسمتچپوپايينصفحهواقعدرنواروظيفه،تعدادصفحه،صفحهجاریوتعدادكلمهنيزنمايشدادهخواهدشد.

همچنينميزانبزرگنمايیصفحهدرسمتراستنواروظيفهقرارداردكهآنرارامعموالًبررویعدد%100 تنظيممیكنيم.

يااززبانهViewدرقسمتZoomبررویآيكن %100كليكمیكنيم.

Word OptionsدرSaveتنظیمات هنگاميكهسندخودراذخيرهمیكنيدبصورتپيشفرضآدرسDocumentsراانتخابمیكند.مانندشكلمیتوانيدپسازبازكردنپنجرهWord OptionsوبامراجعهبهبخشSaveآدرسدلخواهخود

رادركادرمربوطهاشيعنی:Default file locationتعيينكنيد:

13

مهارت سوم؛ واژه پرداز

فصل 1

همچنينمیتوانيدگزينهSave AutoRecover information everyرافعالكردهوزمانآنرابرایذخيرهخودكارسندخودتغييردهيد.دراينحالتچنانچهباوضعيتپيشبينینشدهمواجه

شديد،مثالقطعبرق،پسازبازكردنبرنامه،آخرينوضعيتذخيرهشدهراخواهيدداشت.

معرفیفرمتهایخروجی همانگونهكهاشارهشدفرمتخروجیپيشفرضاينبرنامهdocx.میباشد.اينفرمتتوسطنسخهقبلیMicrosoft Office Word2003افزارنرمفردیكامپيوتررویاگريعنیشدنخواهدپشتيبانیofficeنصبشدهباشد،نمیتوانداينچنينفايلیرابازكند.فرمتهایخروجیاينبرنامهرامیتوانپسازكليكبررویگزينه...Save AsازفهرستاصلیofficeوازمنویSave as typeمشاهدهكرد.برخیازفرمتهای

رايجیكهمورداستفادهقرارمیگيرندبهشرحزيرمعرفیمیشوند. انتخابگزينهWord Documentازاينفهرست،همانفرمتdocx.رابرایفايلشمادر

نظرخواهدگرفت. امااگربخواهيدبافرمتیذخيرهكنيدكهنسخههایقديمیofficeنيزبتوانندآنفايلرابازكنندبايداز

گزينهWord 97-2003 Documentراانتخابكنيد.دراينحالتفرمتفايلdoc.خواهدبود. اگرگزينهRich Text Formatانتخابشود،فايلبامشخصهيافرمتRTF.ذخيرهخواهدشد.Word Perfectمانندديگرافزارنرمكنندهتوليديكازديگریپردازواژهبرنامهازكهافرادیحالتدرايناستفادهمیكنند،میتوانندازاينقالبفايلاستفادهنمايند.برنامهWordPadهمايننوعفرمتراباز

خواهدكرد.برخیازقالببندیهایپيشرفتهممكناستطیاينتبديلازبينبرود. اگرفرمتPlain Textانتخابشود،فرمتفايلبهtxt.تبديلخواهدشدكههمانفرمتسادهمتنیمیباشد.دراينوضعيتسندچنانچهبافونتهایمختلفوياحالتهایايجادشدهباشد،حذفخواهندشد.همچنينتمامتصاويرياسايرويژگیهامثلجدولهارانيزحذفمیكند.فقطمتنساده

ذخيرهمیشود.درهنگاماستفادهازاينگزينهاحتياطكنيد. اگرگزينـهPDFانتخـابشود،فرمتفايـلبهشكـلPDF.خواهـدشد.PDFمخففعبـارتPortable Document Formatمیباشدكهفرمتتصويریخواهدبودبااينويژگیكهمتندرون

آنقابليتانتخابوجستجودارد.

14

ل 1فص

فصل 1: آشنایی با محیط نرم افزار

)Word Temlate)Wordالگوهایازاستفاده شمامعموالًسندرابهعنوانيكفايلسندذخيرهمیكنيد،امامیتوانيدسندرابهعنوانيكالگوذخيرهكنيد.اينبدانمعناستكهمیتوانيدبراساساينالگویساختهشدهسندهایجديدديگریدرآيندهبسازيد.چندقالبفايلديگرهموجوددارندامادراينمرحلهبهآنهانيازینخواهيدداشت.سعی

كنيدسندخودرادرقالبهایفايلتوضيحدادهشدهدرباالذخيرهنماييد.

ایجادسندبااستفادهازالگوهایمختلف اگردرهنگامايجادسندجديديااجرایدستورNewرویگزينهInstalled Templates)كهدرليستقسمتچپكادرمحاورهایقراردارد(كليككنيدالگوهاینصبشدهدركامپيوترشمانمايشدادهمیشوند.

مانندتصويرزير:

15

مهارت سوم؛ واژه پرداز

فصل 1

ازنوارپيمايش)Scroll bar(درقسمتوسطكادرمحاورهایبرایمشاهدهالگوهایموجوداستفادهنماييد.يكیازالگوهامانندEquity FaxراانتخابكردهوسپسرویدكمهCreateكليككنيد.

میتوانيديكسندfaxرابراساسالگویخاصیازfaxكهانتخابنمودهايدمشاهدهكنيد.

آماروارقامسند چنانچهبهسمتچپپايينپنجرهwordسمتچپنگاهیبيندازيدضمنمشاهدهتعدادكلصفحه،صفحهجاریراهمنمايشمیدهد.مثالاگر69/141مشاهدهشد،يعنیكلسند141صفحهشدهودرحالحاضردرصفحه69 سندهستيم.دركناراينرقمتعدادكلمههایبكاررفتهدرسندنمايشدادهمیشودمانند14,781Words:كهيعنیسندماتاكنونشامل14781 كلمهشده.باكليكرویناحيهتعدادكلمهپنجرهای

بازخواهدشدكهآماركلسندرامانندپنجرهزيرنمايشخواهدداد:

نمایشاسناددرکنارهم چنانچهچندسندبازكردهباشيدمیتوانيدآنهارادركنارهمدريكزماننمايشدهيد.بااستفادهاززبانهViewوازقسمتWindowوكليكبررویگزينهView Side By Sideمیتوانيدپنجرههایمربوطبه

سندهایبازرادركنارهمنمايشدهيد:

توجهداشتهباشيدممكناستباتوجهبهتنظيماتفارسیسازسيستم،فرمFaxناخواناباشد.

16

ل 1فص

فصل 1: آشنایی با محیط نرم افزار

Helpبرنامهازاستفاده اگربهصفحهواژهپردازنگاهكنيدآيكنHelpرادرگوشهباالیسمتراستباالیصفحهمشاهدهخواهيداست.رویآيكنHelpكليككنيدتاصفحهایبه كرد.شكلاينآيكنبهصورتيكعالمتسوال

شكلزيرظاهرشودياازكليدF1استفادهكنيد.

اين در كنيد. كليك What’s New in Microsoft Office Word2007 موضوع روی حاالصورتصفحهایظاهرمیشودكهدرآنتمامآيتمهایمربوطبهويژگیهایجديدايننسخهازواژهپرداز

قابلمشاهدهمیباشد.Show Table of Contentsآيكنرویكنيد.مشاهدهرابيشتریاطالعاتتابرويدپنجرهاينپايينبه)نمايشفهرستمطالب(كليككنيدتافهرستمطالبدرسمتچپپنجرهنمايانشود.)آيكنیكهشبيه

كتاببنفشرنگاست(

17

مهارت سوم؛ واژه پرداز

فصل 1

میتوانيدرویفهرستمطالبكليككنيدورویآيتمهايیكهمیخواهيدبرويد.باكليككردنبررویدكمهBackدرپنجرهHelpصفحههايیكهقباًلمشاهدهشدهاندرامیبينيد.باكليكبررویدكمهHomeدرپنجرهHelpواژهپردازصفحهشروعپيشفرضبارديگرنمايشدادهمیشود.شمامیتوانيددرموردموضوعخاصیبهجستجوبپردازيد.مثاًلبانوشتنعبارتPrintingدر

قسمتSearch،برایپرينتگرفتنكمكبگيريد.