Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
20 มถนายน 2559
กรมสขภาพจต ปจจยทมผลตอพฒนาการและสตปญญาเดก
แนวทางการก าหนดนโยบาย
BIOLOGICAL RISK FACTORS ปจจยเสยงทางกายภาพ
ปจจยเสยงทางกายภาพ
1) ภาวะซดจากการขาดธาตเหลก : Iron-deficiency anemia
• ความชก
พบภาวะซดในหญงตงครรภรอยละ 42 ในกลมประเทศก าลงพฒนา
ในกลมนรอยละ 60 เปนภาวะซดทเกดจากการขาดธาตเหลก
• ผลกระทบ
ภาวะซดในหญงหลงคลอด 6-10 สปดาหมผลลด maternal sensitivity และ child responsiveness
เดกอาย 6-24 เดอนทมภาวะซดจากการขาดธาตเหลกจะเสยงตอพฒนาการลาชาในหลายดาน
แนวทางปองกนและแกไข
• การประเมน
ตรวจ CBC ในหญงตงครรภ หลงคลอด 3 เดอน และ เดก 2 ปแรก
• แนวทางการปองกน
ให iron supplement กลมเสยง ไดแก หญงตงครรภ หญงหลงคลอด 3 เดอน และในเดกทมน าหนกแรกเกดนอย (LBW)
ปจจยเสยงทางกายภาพ
2) โรคขาดสารไอโอดน : Iodine deficiency
• ความชก
ทวโลกพบรอยละ 2.7
ในไทย ป 2553 หญงตงครรภมภาวะขาดสารไอโอดน รอยละ 42.60
• ผลกระทบ
ในหญงตงครรภสงผลอยางรนแรงกบทารกในครรภคอ ทารกตายตงแตอยในครรภ หรอแทง ทารกพการแตก าเนด มความบกพรองทางสตปญญา การเรยนรชา การเจรญเตบโตของรางกายชา รางกายแคระแกรน
ทมา: ส านกโภชนาการ กรมอนามย
ทมา: ส านกโภชนาการ กรมอนามย
ทมา: ส านกโภชนาการ กรมอนามย
แนวทางปองกนและแกไข
• การประเมน
ตรวจปสสาวะของหญงตงครรภ และเดก 3-5 ป
• แนวทางการปองกน
เกลอเสรมไอโอดนถวนหนา
การจายยาเมดเสรมไอโอดนใหหญงตงครรภทกรายตลอดการตงครรภ และหญงใหนมบตรในระยะ 6 เดอนหลงคลอด
การเฝาระวงโรคขาดสารไอโอดนในกลมเสยง มการตรวจระดบไอโอดนในปสสาวะ ของกลมเสยงไดแก หญงตงครรภและ เดกปฐมวย (อาย3-5 ป)
ปจจยเสยงทางกายภาพ
3) ภาวะเตยและแคระเกรน : Stunting
• ความชก
ในกลมประเทศก าลงพฒนา พบรอยละ 34 ของเดกอายต ากวา 5 ป
• ผลกระทบ
ลดโอกาสในการไดเขาเรยนและผลการเรยนในวยรน
ลดโอกาสถกจางงานในอาย 20-22 ป
แนวทางปองกนและแกไข • การประเมน
สวนสงตออาย (height for age)
• แนวทางการปองกน
สงเสรมใหเดกแรกเกด-2ป ไดรบสารอาหารทครบถวน
breast feeding
ปจจยเสยงทางกายภาพ 4) การไดรบสารตะกวปนเปอน : Lead exposure
• ผลกระทบ
Prenatal lead Exposure สงผลตอพฒนาการทลาชาใน
เดกเลก
แนวทางปองกนและแกไข
• การประเมน
การตรวจระดบตะกวในเลอด
• แนวทางการปองกน
ลดการปนเปอนสารตะกวในสงแวดลอมรอบตวเดก เชน สทาบาน น ามน
PSYCHOLOGICAL RISK FACTORS
ปจจยเสยงทางจตสงคม
ปจจยเสยงทางจตสงคม 1) ขาดโอกาสในการเรยนรและสมพนธภาพทดระหวางเดกและผดแล
• รายละเอยด โอกาสในการเรยนร
◊ มกจกรรมรวมกบผดแล
◊ ของเลนสงเสรมพฒนาการดานภาษาและการแกปญหา
สมพนธภาพทดระหวางเดกและผดแล
◊ ผดแลมสขภาพจตด เขาใจและตอบสนองตออารมณของเดกไดอยางเหมาะสม
◊ ไมใชความรนแรง
• ผลกระทบ พฒนาการไมสมวย
แนวทางปองกนและแกไข
• มโปรแกรม/คมอการด าเนนงานสงเสรมพฒนาการเดกทมประสทธภาพ และบรณาการไปกบงานสงเสรมสขภาพและโภชนาการเดก
ปจจยเสยงทางจตสงคม 2) ภาวะซมเศราในแม
• ความชก
พบในชวง 6 เดอนแรกหลงคลอดเทากบรอยละ 1.0-5.7 โดยพบสงสดชวง 3 เดอนแรก
ในไทยพบความชกของโรคซมเศราในชวง 4-6 สปดาหหลงคลอดรอยละ 9.5
• ผลกระทบ
ผดแลไมสามารถตอบสนองตออารมณของเดกไดอยางเหมาะสม
พฒนาการไมสมวย
แนวทางปองกนและแกไข
• คดกรอง/เฝาระวงภาวะซมเศราในหญงตงครรภและหลงคลอด
• มโปรแกรมทชวยลดความเสยงในการเกดภาวะซมเศรา/ ลดอาการซมเศราในแม
ปจจยเสยงทางจตสงคม
3) เผชญกบความรนแรงในชมชนและสงคม
• ผลกระทบ
ปญหาพฤตกรรม
• แนวทางการแกไข
ในการชวยเหลอครอบครวทเผชญกบความรนแรง ท าให ผดแลเดกสามารถชวยเหลอเดกได
ปจจยเสยงทางจตสงคม
4) อยในสถานสงเคราะห
• ผลกระทบ
เสยงตอการเจรญเตบโตทลาชา
ปญหาพฤตกรรม
ระดบสตปญญาต า
• แนวทางการแกไข
สนบสนนใหมครอบครวอปถมภ
มโปรแกรมสงเสรมพฒนาการเดกในสถานสงเคราะห
PROTECTIVE FACTORS
ปจจยปองกน
ปจจยปองกนพฒนาการลาชา
ปจจยปองกน แนวทางการสนบสนน
การไดรบนมแม Breastfeeding
• สงเสรม absolute breasting ในขวบปแรก
ระดบการศกษาของแม Maternal education
• สงเสรมใหประชาชนเขาถงการศกษา • เพมการใหความรแกแม ในทกโปรแกรมการชวยเหลอทเกยวกบเดก • โปรแกรมทตองการใหแมเรยนรและน าไปใช ควรมเนอหาและวธการถายทอดทเหมาะสมกบระดบการศกษาของแม
นโยบาย กลมเปาหมาย ปจจยพนฐาน กลไก
แนวทางการสงเสรมสขภาพทด
• หลกการส าคญคอการสงเสรมใหผปกครองและชมชนมศกยภาพในการดแลเดกอยางเหมาะสม
• ขนตอนในการก าหนดนโยบาย 1. เลอกนโยบายทชวยสงเสรมศกยภาพของผปกครองและ
ชมชน 2. ชวยใหผปกครองและชมชนเขาใจและเขาถงปจจยพนฐาน
ของสขภาพ
3. มความเขาใจวาปจจยพนฐานจะสงผลลพธตอสขภาพไดผานกลไกใดบาง
รปแบบการด าเนนงานสงเสรมพฒนาการเดกทเหมาะสมในระดบประเทศ
มโปรแกรม/คมอสงเสรมพฒนาการเดกทมประสทธภาพ
• พฒนาโปรแกรม/คมอสงเสรมพฒนาการเดกทมประสทธภาพ
• ใหการชวยเหลอตามโปรแกรมในเดกและครอบครวทเปนกลมเสยง
• สงเสรมใหครอบครวและชมชนมสวนรวม
รปแบบการด าเนนงานสงเสรมพฒนาการเดกทเหมาะสมในระดบประเทศ
บรณาการทกภาคสวน
• สอดแทรกการสงเสรมพฒนาการเดกลงในโปรแกรมการดแลสขภาพ
• มการท างานทสอดประสานกนระหวางหนวยงานทเกยวของกบพฒนาการเดก
• พฒนาระบบ/โปรแกรม/รปแบบการด าเนนงานสงเสรมพฒนาการเดกทเหมาะสมตอการขยายผลในระดบประเทศและมการประเมนผลเปนระยะ
รปแบบการด าเนนงานสงเสรมพฒนาการเดกทเหมาะสมในระดบประเทศ
การตดตามและประเมนผลอยางตอเนอง
• ตดตามและประเมนผลของโปรแกรมสงเสรมพฒนาการเดกอยางตอเนอง
• เปรยบเทยบประสทธภาพของโปรแกรมสงเสรมพฒนาการ โดยประเมนจากความกาวหนาในเดกกอนวยเรยน
• พฒนาและประเมนความคมคาคมทนของโปรแกรมสงเสรมพฒนาการเดก
• ประเมนประสทธภาพของโปรแกรมสงเสรมพฒนาการ ในเดกกลมเสยง
รปแบบการด าเนนงานสงเสรมพฒนาการเดกทเหมาะสมในระดบประเทศ
สนบสนนใหด าเนนงานตามนโยบาย
• ชแจงนโยบายโดยเนนวาการสงเสรมพฒนาการเดกเปน
พนฐานส าคญของการสรางความเขมแขงและเทาเทยมในสงคม โดยอางองหลกฐานการวจย
• มงบประมาณทตอเนองเพอสนบสนนบรการและโปรแกรมสงเสรมพฒนาการเดก
• สนบสนนองคความรและสอ/อปกรณสงเสรมพฒนาการเดกในชวง 5 ปแรก
ขอมลทจ าเปนในการขบเคลอนการพฒนาสตปญญาในระดบพนท
• สถานการณทเกยวกบปจจยเสยงและแนวทางการปองกนแกไขในพนท ไดแก
• ภาวะซดจากการขาดธาตเหลก (Iron-deficiency anemia)
• ความชกภาวะซดในหญงตงครรภ หญงหลงคลอด 3 เดอน
• ความชกภาวะซดในเดกแรกเกด- 2 ป
• การด าเนนการสงเสรมธาตเหลกในพนท (ส านกโภชนาการ กรมอนามย)
• ภาวะขาดไอโอดน (Iodine deficiency)
• ความชกภาวะขาดไอโอดนในหญงตงครรภ
• ความชกภาวะขาดไอโอดนในเดกปฐมวย
• การด าเนนการควบคมและปองกนการขาดสารไอโอดนในพนท (ส านกโภชนาการ กรมอนามย)
ขอมลทจ าเปนในการขบเคลอนการพฒนาสตปญญาในระดบพนท
• สถานการณทเกยวกบปจจยเสยงและแนวทางการปองกนแกไขในพนท ไดแก
• Stunting (linear growth retardation)
• ความชกของภาวะ linear growth retardation
• สถานการณการเลยงลกดวยนมแมในพนท
• การสมผสกบสารตะกว (Lead exposure)
• สถานการณพษตะกวในพนท
• การด าเนนการตามแนวทางการด าเนนงานเฝาระวงและปองกนการสมผสสารตะกวในเดกปฐมวยในพนท (กรมควบคมโรค)
ขอมลทจ าเปนในการขบเคลอนการพฒนาสตปญญาในระดบพนท
• สถานการณทเกยวกบปจจยเสยง และแนวทางการปองกนแกไขในพนท ไดแก
• ปจจยเสยงทางจตสงคม
• สถานการณครอบครวแหวงกลาง เดกทอาศยอยกบผสงอายในพนท
• ขอมลพฒนาการ และสถานการณการด าเนนงานสงเสรมพฒนาการในพนท
• ความชกของภาวะซมเศราในมารดาหลงคลอด และแนวทางการตดตามชวยเหลอในพนท
• สถานการณความรนแรงตอเดกและเยาวชนในพนท
• เดกทอาศยอยในสถานสงเคราะห
ขอมลทจ าเปนในการขบเคลอนการพฒนาสตปญญาในระดบพนท
• สถานการณทเกยวกบปจจยเสยง และแนวทางการปองกนแกไขในพนท ไดแก
• ปจจยเสยงอนๆ
• ความชกของเดกกลมเสยง
• ความชกของเดกกลมโรคทสงผลตอระดบสตปญญา เชน ธาลสซเมย
กลมอาการดาวน เปนตน
ขอมลทจ าเปนในการขบเคลอนการพฒนาสตปญญาในระดบพนท
• รปแบบการด าเนนการสงเสรมพฒนาการในพนท ระดบความส าเรจในการด าเนนงาน และผลลพธ
– รอยละของสถานบรการสาธารณสขทใหบรการสงเสรมพฒนาการเดก
– รอยละของเดกทไดรบการประเมนพฒนาการ
– รอยละของเดกทมพฒนาการไมสมวย
– รอยละของเดกทมพฒนาการไมสมวยทไดรบการประเมนพฒนาการและตรวจวนจฉยเพมเตม
– รอยละของเดกทมพฒนาการไมสมวย ทกลบมาสมวย
– รอยละของศนยเดกเลกคณภาพในพนท
กรมอนามย
กรมสขภาพจต
ระบบบรการทตยภม - ตตยภม
ระบบบรการปฐมภม
แนวทางการด าเนนงานสงเสรมพฒนาการและสตปญญาในพนท
• พจารณาจากสภาพปญหาในพนท
• พจารณาจากจดแขง-จดออนในแตละ setting
• รปแบบทเหมาะกบบรบทของพนท
แนวทางการด าเนนงานสงเสรมพฒนาการและสตปญญาในพนท
• บรการสาธารณสข
บรการวางแผนครอบครวและเตรยมตวกอนต งครรภ
• คลนกเสรมความร
• สอเผยแพรความร
การดแลกอนคลอด (ANC)
• การตรวจ CBC และปองกนการขาดธาตเหลก
• ตรวจระดบไอโอดนในปสสาวะ และใหไอโอดนเสรม
• คดกรอง/ เฝาระวงภาวะซมเศรา
• การตรวจคดกรองโรคทางพนธกรรม
• การเสรมความรแกมารดา
แนวทางการด าเนนงานสงเสรมพฒนาการและสตปญญาในพนท
• บรการสาธารณสข
การดแลมารดาหลงต งครรภ (คลนกสต-นรเวช/ คลนกนมแม/ เยยมบานหลงคลอด)
• สนบสนนการเลยงลกดวยนมแม
• ปองกนภาวะขาดธาตเหลกหลงคลอด 3 เดอน
• การเสรมไอโอดนในหญงใหนมบตร 6 เดอน
• คดกรอง/ เฝาระวงภาวะซมเศราในมารดาหลงคลอด
• เฝาระวงส งแวดลอมในบาน
• เฝาระวงการถกท าราย ความรนแรงในครอบครว
• การเสรมความรแกมารดา/ ผเลยงด
แนวทางการด าเนนงานสงเสรมพฒนาการและสตปญญาในพนท
• บรการสาธารณสข
การดแลเดก 0-5 ป (คลนกเดกด)
• การเสรมธาตเหลกในเดก LBW และพนทมความชกภาวะโลหตจางสง
• ตรวจระดบไอโอดนในปสสาวะ เดก 3-5 ป
• ตดตามการเจรญเตบโต โดยเฉพาะสวนสงตามอาย
• ประเมนและสงเสรมพฒนาการ
• สงเสรมภาวะโภชนาการตามวย
• การใหภมคมกนโรค
• เฝาระวงการถกท าราย ความรนแรงในครอบครว
• คดกรอง/ เฝาระวงภาวะซมเศราในมารดา
แนวทางการด าเนนงานสงเสรมพฒนาการและสตปญญาในพนท
• ศนยเดกเลก
ศนยเดกเลก
• ตรวจระดบไอโอดนในปสสาวะ เดก 3-5 ป
• ประเมนและสงเสรมพฒนาการ/ โปรแกรมการสงเสรมพฒนาการ
• สงเสรมภาวะโภชนาการตามวย
• เฝาระวงสงแวดลอม
• การเสรมความรครพเลยง
• การเสรมความรผปกครอง
แนวทางการด าเนนงานสงเสรมพฒนาการและสตปญญาในพนท
• โรงเรยน
โรงเรยนประถมศกษา
• การใหภมคมกนโรค
• การคดกรองปญหาทสงผลตอการเรยนร และใหการชวยเหลอผานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน
• เสรมความรคร (เชน อบรมคร Case Conference เปนตน)
• เสรมความรผปกครอง (เชน การใหความรในการประชมผปกครอง เปนตน)
Reference
• *Susan P Walker,*Theodore D Wachs, Julie Meeks Gardner, Betsy Lozoff , Gail A Wasserman, Ernesto Pollitt, Julie A Carter, and the International Child Development Steering Group†
• Kamila B, M., PhD, et al. (2012). "A New Framework for Childhood Health Promotion: The Role of Policies and Programs in Building Capacity and oundations of Early Childhood Health." American Journai ot Pubiic iHeaith 102(9).
• Engle, P. L., et al. (2011). "Strategies for reducing inequalities and improving developmental outcomes for young children in low-income and middle-income countries." Lancet 378.
Reference
• คมอ แนวทางการควบคมและปองกนโลหตจาง จากการขาดธาตเหลก ส านกโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข
• แนวทางการด าเนนงาน การควบคมและปองกนการขาดสารไอโอดน ส าหรบเจาหนาทสาธารณสข 2558 ส านกโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข
• แนวทางการด าเนนงานเฝาระวงและปองกนการสมผสสารตะกวในเดกปฐมวย ปงบประมาณ 2558 ส านกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข
• รายงานการส ารวจสขภาพประชาชนไทยโดยการตรวจรางกายครงท 4 พ.ศ. 2551-2
• คมอการใหบรการของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล พ.ศ.2552
THANK YOU