2. Reshat Millaku - Kodi Penal, Pjesa e Veçante (1)

Republika e Kosovs

Republika Kosova/Republic of Kosovo Instituti Gjyqsor i Kosovs/Kosovski Institut za Pravosudje/Kosovo Judicial Institute

KODI PENAL I REPUBLIKS S KOSOVS

pjesa e veant

Reshat Millaku

Prokuror i Prokuroris Speciale t Republiks s Kosovs

Prishtin, mars 2013

Publikuar nga Instituti Gjyqsor i Kosovs

IGJK 2013, T gjitha t drejtat e rezervuara

Prmbajtja e ktij materiali nuk mund t rishtypet, shumzohet ose prcjellt n fardo forme

tjetr elektronike, mekanike, t fotokopjohet ose regjistrohet pa miratimin me shkrim t Institutit Gjyqsor t Kosovs (IGjK).

Pikpamjet e autorit nuk pasqyrojn medoemos pikpamjet e Institutit Gjyqsor t Kosovs.

Tabela e prmbajtjes

HYRJE

1. Hyrje.............................................1

2. Objektivat trajnuese..................................1

3. Metodat e t shpjeguarit...............................2

4. Pritjet nga pjesmarrsit ......................................2

5. Burimet.....................................3

6. Prmbledhja......................................3

PREZANTIMI 1: VEPRAT PENALE NGA KAPITULLI XIV, XV DHE HYRJE N

KAPITULLIN XVI

1. Hyrje.........................................................................................................................................1

2. Objektivat trajnuese..................................................................................................................1

3. Veprat penale nga kapitulli XIV..............................................................................................2

4. Veprat penale nga kapitulli XV................................................................................................3

5. Veprat penale nga kapitulli XVI..............................................................................................3

5.1 Vepra penale e vrasjes nga neni 178 i KPRK..................................................................4 5.2 Vrasja e rnd neni 179 i KPRK......................................................................................4 5.3 Vrasja e kryer n gjendje t afektit mendor nga neni 180 t KPRK.................................5 5.4 Vrasja nga pakujdesia neni 181 i KPRK...........................................................................6 5.5 Vrasja e foshnjs gjat lindjes neni 182 t KPRK...........................................................6 5.6 Shtytja n vetvrasje dhe dhnia e ndihms n vrasje neni 183 i KPRK.........................6

6. Ushtrime ..................................................................................................................................8

7. Prmbledhje..............................................................................................................................8

PREZANTIMI 2: VEPRAT PENALE KUNDR JETS E TRUPIT DHE LIRIVE E T

DREJTAVE T NJERIUT

1. Hyrje.........................................................................................................................................1


3. Lndimi i leht trupor...............................................................................................................2

4. Lndim i rnd trupor...............................................................................................................2

5. Pjesmarrja n rrahje................................................................................................................3

6. Mosdhnia e ndihms...............................................................................................................4

7. Rrmbimi i personit..................................................................................................................4

8. Shtrngimi................................................................................................................................5

9. Privimi i kundrligjshm nga liria............................................................................................5

10. Ushtrime.................................................................................................................................. 7

11. Prmbledhje.............................................................................................................................7

Tabela e prmbajtjes

PREZANTIMI 3: VEPRAT PENALE NGA KAPITULLI XVII DHE XX

1. Hyrje.........................................................................................................................................1


3. Marrja e deklaratave me an t shtrngimit ............................................................................2

4. Keqtrajtimi gjat ushtrimit t detyrs zyrtare...........................................................................2

5. Tortura......................................................................................................................................2

6. Kontrollimi i kundrligjshm...................................................................................................3

7. Dhunimi....................................................................................................................................3

8. Ushtrime ..................................................................................................................................5

9. Prmbledhje..............................................................................................................................5

PREZANTIMI 4: VEPRAT PENALE NGA KAPITULLI XX

1. Hyrje.........................................................................................................................................1


3. Sulmi seksual............................................................................................................................2

4. Degradimi i integritetit seksual................................................................................................2

5. Keqprdorimi seksual i personave me rregullime mendore a emocionale ose me

paaftsi mendore.......................................................................................................................3

6. Ushtrime ..................................................................................................................................5

7. Prmbledhje..............................................................................................................................5

PREZANTIMI 5: VEPRAT PENALE NGA KAPITULLI XX DHE XXIII

1. Hyrje.........................................................................................................................................1


3. Keqprdorimi seksual i personave nn moshn gjashtmbdhjet vjeare..............................2

4. Nxitja e akteve seksuale ose prekja seksuale nga personat nn moshn gjashtmbdhjet

vjeare......................................................................................................................................3

5. Shprdorimi seksual duke keqprdorur pozitn, autoritetin apo profesionin...........................3

6. Blerja, posedimi, shprndarja dhe shitja e paautorizuar e narkotikve dhe e substancave

psikotropike dhe analoge..........................................................................................................4

7. Prodhimi dhe prpunimi i pa autorizuar i narkotikve substancave psikotrope analoge apo

veglave, pajisjeve apo materialeve narkotike...........................................................................5

8. Lehtsimi i sigurimit apo prdorimit t narkotikve, substancave psikotropike apo

analoge......................................................................................................................................5

9. Ushtrime ..................................................................................................................................6

10. Prmbledhje..............................................................................................................................6

Tabela e prmbajtjes

PREZANTIMI 6: VEPRAT PENALE NGA KAPITULLI XXIII DHE XXV

1. Hyrje.........................................................................................................................................1


3. Posedimi i pa autorizuar i narkotikve, substancave psikotropike ose analoge.......................2

4. Intoksikimi i personit tjetr me narkotik apo substanca psikotropike....................................2

5. Kultivimi i bims s hashashit, shkurres s kokains ose bimve t kanabisit........................2

6. Dnimet pr raste t rnda t veprave penale nga ky kapitull..................................................3

7. Cenimi i barazis s ushtrimin e veprimtaris ekonomike.......................................................4

8. Falsifikimi i paras...................................................................................................................4

9. Shmangia nga tatimi.................................................................................................................5

10. Ushtrime ..................................................................................................................................7

11. Prmbledhje..............................................................................................................................7

PREZANTIMI 7: VEPRAT PENALE NGA KAPITULLI XXVII

1. Hyrje.........................................................................................................................................1


3. Vjedhja.....................................................................................................................................2

4. Vjedhja e rnd........................................................................................................................2

5. Vjedhja grabitqare....................................................................................................................3

6. Grabitja.....................................................................................................................................3

7. Ushtrime ..................................................................................................................................5

8. Prmbledhje..............................................................................................................................5


1. Hyrje.........................................................................................................................................1


3. Shprdorimit i pasuris s huaj...............................................................................................2

4. Marrja n posedim e pasuris s luajtshme.............................................................................2

5. Uzurpimi i paligjshm i prons s paluajtshme........................................................................3

6. Mashtrimi.................................................................................................................................4

7. Ushtrime ..................................................................................................................................5

8. Prmbledhje..............................................................................................................................5

Tabela e prmbajtjes


1. Hyrje.........................................................................................................................................1


3. Detyrimi....................................................................................................................................2

4. Shantazhi..................................................................................................................................3

5. Blerja, pranimi ose fshehja e sendeve t prfituara me vepr penale ......................................3

6. Krimi i organizuar....................................................................................................................4

7. Ushtrime ..................................................................................................................................6

8. Prmbledhje..............................................................................................................................6

PREZANTIMI 10: VEPRAT PENALE NGA KAPITULLI XXIX

1. Hyrje.........................................................................................................................................1


3. Shkaktimi i rrezikut t prgjithshm,.......................................................................................2

4. Asgjsimi, dmtimi ose heqja e instalimeve publike...............................................................3

5. Punimet ndrtimore t kundrligjshme....................................................................................4

6. Rrezikimi i trafikut publik.......................................................................................................5

7. Ngasja n gjendje t paaft apo t dehur.................................................................................6

8. Mosdhnia e ndihms personit t lnduar n fatkeqsin e trafikut publik.............................7

9. Ushtrime..................................................................................................................................9

10. Prmbledhje.............................................................................................................................9

Tabela e prmbajtjes

HYRJE

1. Hyrje.............................................1

2. Objektivat trajnuese..................................1

3. Metodat e t shpjeguarit...............................2

4. Pritjet nga pjesmarrsit.........................................2

5. Burimet.........................................3

6. Prmbledhja......................................3

Hyrje

1. Hyrje

Duke pasur parasysh vllimin veprave penale q prmban pjesa e veant e Kodit Penal t

Republiks s Kosovs, (n tekstin e mtejm KPRK), q nga kapitulli XIV deri n XXXV t

KPRK dhe kohn e kufizuar pr trajnim, gjat trajnimit do t synoj q pjesmarrsit t

njoftohen, me veprat penale q sot n Republikn e Kosovs, jan m aktuale n punn e

prokurorive dhe t gjykatave.

Pjesmarrsit gjat trajnimit do t njoftohen me disa vepra penale t do kapitulli ve e ve,

elementet e veprave penale, kush mund t jet kryes i veprave penale.

Gjithashtu do t njoftohen se cilat vepra penale kryhen me dashje dhe rastet kur kryhen nga

pakujdesia.

Po ashtu pjesmarrsit gjat trajnimit do t njoftohen me ngjashmrit dhe dallimet e veprave

penale, t t njjtit kapitull dhe kapitujve tjer.

2. Objektivat Trajnuese

Pas prfundimit t ktij moduli trajnues, pjesmarrsit do t jen n gjendje q:

- T njoftohen me veprat penale t parapara nga kapitulli XIV deri XXXV

- T dallojn elementet e veprave penale pr do vepr ve e ve,

- T identifikojn se kush mund t jet kryes i veprave penale,

- T msojn se cilat vepra penale kryhen me dashje e cilat nga pakujdesia,

- T identifikojn ngjashmrit dhe dallimet tek veprat penale t t njjtit kapitull,

- T msojn se cilat vepra penale ndiqen sipas detyrs zyrtare,

1

Hyrje

3. Metodat e t shpjeguarit

Gjat ktij programi do t prdoren metoda t kombinuara t shpjegimit duke prfshir

shpjegime teorike dhe praktike t prcjella me shembuj praktik. Pjesmarrsve do tiu jepen

shembuj praktik, ashtu q pasi q ata t ndahen n grupe, ta studiojn rastin, t japin mendimin

e tyre lidhur me at se pr ciln vepr penale bhet fjal, cilat jan elementet e asaj vepre

penale. N kt mnyr secili nga pjesmarrsit do t jet i familjarizuar me temn e shpjeguar

dhe do t jet aktiv gjat gjith kohs, duke marr pjes n diskutime me pjesmarrsit tjer dhe

me vet prezantuesin pas do prezantimi dhe ushtrimi.

4. Pritjet nga pjesmarrsit

Nga pjesmarrsit pritt q t jen aktiv gjat gjith ors, duke dhn kontributin e tyre n

diskutime pa hezitim, n mnyr q me pjesmarrjen e tyre t ndihmojn n arritjen e qllimeve

t ktij programi.

Gjithashtu nga pjesmarrsit pritet q t parashtrojn pyetje, t ofrojn zgjidhje dhe sugjerime

gjat gjith kohs sa zgjat programi.

Ata do t angazhohen n aktivitete t ndryshme si diskutime, debate, pun n grupe, do t

merren me raste pr studim etj.

2

Hyrje

5. Burimet

Pjesmarrsit e programit mund t shfrytzojn si burime pr t msuar prve materialit t

prezantuar nga Ligjruesi edhe nga:

- Kushtetuta e Republiks se Kosovs

- Kodi Penal Republiks s Kosovs

- Rregullorja e UNMIK-ut nr. 2001/22, mbi masat kundr krimit t organizuar,

- Dr. Ismet Salihu e drejta penale pjesa e posame, Prishtin, 2006,

- Miliq Petroviq e Ilia Simiq komentar i Ligjit Penal t Serbis, Beograd 1991,

- Komentari i Ligjit Penal t Serbis, KSA t Kosovs dhe KSA t Vojvodins grup

autorsh, Nikolla Serzentiq etj. Beograd 1981.

- Komentari i Kodit Penal t Republiks s Kosovs, Prishtin 2012, autor Dr. Ismet

Salihu, Mr. Hilmi Zhitija, Dr. Fejzullah Hasani

6. Prmbledhje

N ket modul diskutimi qendror bhet rreth qllimit t modulit, objektivat trajnuese, metodat e

t shpjeguarit, pritjet nga pjesmarrsit si dhe pr burimet nga t cilat mund t msohet nga

pjesa e veant e Kodit Penal t Republiks s Kosovs.

Gjithashtu gjat ktij moduli jan marr edhe sugjerime nga pjesmarrsit lidhur me metodat e t

shpjeguarit dhe shtjellimit te moduleve n prgjithsi n vazhdimsi.

3

PREZANTIMI 1

Veprat penale nga kapitulli XIV, XV dhe hyrje

n kapitullin e XVI

Tabela e prmbajtjes

PREZANTIMI 1: VEPRAT PENALE NGA KAPITULLI XIV, XV DHE HYRJE N

KAPITULLIN XVI

1. Hyrje...................................................................................................................................1

2. Objektivat trajnuese............................................................................................................1

3. Veprat penale nga kapitulli XIV........................................................................................2

4. Veprat penale nga kapitulli XV..........................................................................................3

5. Veprat penale nga kapitulli XVI........................................................................................3

5.2 Vepra penale e vrasjes nga neni 178 i KPRK............................................................4 5.3 Vrasja e rnd neni 179 i KPRK................................................................................4 5.7 Vrasja e kryer n gjendje t afektit mendor nga neni 180 t KPRK...........................5 5.8 Vrasja nga pakujdesia neni 181 i KPRK.....................................................................6 5.9 Vrasja e foshnjs gjat lindjes neni 182 t KPRK.....................................................6 5.10 Shtytja n vetvrasje dhe dhnia e ndihms n vrasje neni 183 i KPRK...................6

6. Ushtrime ............................................................................................................................8

7. Prmbledhje........................................................................................................................8

Veprat penale nga kapitulli XIV, XV dhe hyrje n kapitullin e XVI

1. Hyrje

N kt modul pjesmarrsit do t njoftohen pr veprat penale nga kapitulli XIV, XV dhe XVI

dhe pr veprat penale t vrasjes nga neni 178 t KPRK dhe vrasjes s rnd nga neni 179 t

KPRK.

Pr veprat penale nga kapitulli XIV dhe XV pjesmarrsit do t njoftohen pr do vepr ve e

ve, por detalisht do t shpjegohen veprat penale t vrasjes dhe vrasjes s rnd, pr shkak se

kto vepra penale jan shum aktuale n Kosov.

2. Objektivat e trajnimit


- T shpjegojn veprat penale nga Kapitulli XIV i KPRK - T shpjegojn veprat penale nga Kapitulli XV KPRK - T dallojn veprat penale t vrasjes nga neni 178 t KPRK dhe t vrasjes s rnd nga

neni 179 t KPRK

- T njohin veprn penale t vrasjes e kryer n gjendje t afektit mendor, - T njohin veprn penale t vrasjes nga pakujdesia - T njohin veprn penale t vrasjes s foshnjs gjat lindjes dhe - T dallojn shtytjen n vetvrasje dhe dhnien e ndihms n vetvrasje

1


3. Veprat penale nga kapitulli XIV

do shtet n legjislacionin e tij penal, pr mbrojtjen e rendit juridik t tij, parasheh veprat

penale, pr ata persona t cilt tentojn t ndryshojn kt rend juridik.

Kshtu n KPRK, vepra e par penale n nenin 121, sulmi kundr rendit kushtetues t

Republiks s Kosovs, parasheh se kushdo q me prdorim t dhuns apo me kanosje t

dhuns tenton q ta ndryshoj rendin Kushtetues t Republiks s Kosovs apo t prmbys

institucionet me t larta t Republiks s Kosovs, dnohet jo ma pak se 5 vjet burgim.

Si mnyr e kryerjes s ksaj vepre sht kush tenton t ndryshoj rendin juridik t vendosur n

Kosov, me an t prdorimit t dhuns ose t kanosjes me dhun.

N paragrafin 2 t ktij neni sht parapar se nse duke prdorur elementet inkriminuese nga

paragrafi i par, n ndonj pjes t Republiks s Kosovs implementon rendin e huaj juridik,

n kt rast kryesi dnohet me jo ma pak se 5 vjet burgim.

Ndrsa si rrethan e kualifikuar e ksaj vepre penale , n paragrafin 3, t ksaj vepre penale,

sht kur kryesit e veprs penale duke prdor dhunn ose me kanosje t dhuns tenton t

rrezikoj pavarsin e Kosovs, sovranitetin dhe integritetin e saj territorial, trsin territoriale

dhe karakterin demokratik t shtetit, me rast sht parapar dnimi me burgim jo ma pak se 10

vjet.

Objekt i mbrojtjes penalo-juridike t ksaj vepre penale sht rendi kushtetues dhe organet e

pushtetit t Kosovs. Me shprehjen rend kushtetues - juridik nnkuptohet organizimi i pushtetit

n Kosov, kompetencat dhe funksionimi institucional, si jan Kuvendi, Qeveria, sistemi

gjyqsor, administrata etj.

Nga dispozita e ktij nenin rezulton se veprimi i kryerjes s ksaj vepre penale mund t shprehet

n dy forma themelore.

Forma e par e ksaj vepre penale kryhet n rastet kur ndokush tenton t ndryshoj rendin

kushtetues t Republiks s Kosovs me an t prdorimit t dhuns apo kanosjes. Kjo form e

veprimit t kryerjes konsiston n prdorimin e dhuns apo kanosjes me qllim t ndryshimit t

rendit juridik t vendosur n Republikn e Kosovs.

Pr ekzistimin e ksaj vepre penale sht irelevante se pr far lloji t dhuns sht fjala.

Lidhur me kt n rastin konkret sht e mundur t prdoret si dhuna absolute, ashtu dhe dhuna

kompulsive. Ndrsa, sa i prket kanosjes, sht e nevojshme q ajo t jet serioze dhe e

realizueshme.

Si vepr penale n kt kapitull sht parapar kryerja e veprs terroriste, rekrutimi pr

terrorizm, trajnimi pr terrorizm, shtytja pr kryerjen e veprave terroriste, fshehja ose

moslajmrimi i terroristve dhe grupeve terroriste, organizimi dhe pjesmarrja n grup terrorist

dhe prgatitja e veprave terroriste ose veprave penale kundr rendit kushtetues dhe siguris s

Republiks s Kosovs, jan parapar n nenin 136 deri n nenin 144 t KPRK.

Neni 135 i KPRK, prkufizon terrorizmin si vepr penale, q manifestohet me kryerjen e nj

ose me shum veprave penale, me qllim t friksimit serioz t popullats, detyrimin e pa t

2


drejt t nj organi publik, t nj qeverie ose organizate ndrkombtare pr t kryer ose pr t

mos kryer fardo vepre, apo seriozisht t destabilizoj ose t shkatrroj strukturat themelore

politike, ekonomike a sociale t Kosovs, t nj vendi ose t nj organizate ndrkombtare,

duke kryer vrasje, lndime t rnda trupore, rrmbime, shkaktimin e rrezikut t prgjithshme,

duke furnizuar, poseduar transportuar ame, etj.

Pra si shihet qllimet e kryesve t ksaj vepre penale jan politike.

Kjo vepr penale si u cek me lart kryhet duke kryer vepra t ndryshme penale duke filluar prej

vrasjeve etj, t cekura n nenin 135 par. 1 nnparag. prej 1.1 deri 1.19 t KPRK. Andaj do her

kur ndonjra prej veprave penale kryhet me qllime politike kemi t bjm me terrorizm, n t

kundrtn kemi t bjm me vepra penale t veanta, p.sh. me vrasje etj.

Neni 136 par.1 t KPRK, ka sanksionuar se kushdo kryen nj vepr terroriste dnohet me

burgim jo ma pak se 5 vjet burgim. Par,2 i ktij neni sanksionon se nse vepra nga paragrafi 1

rezulton me vdekjen e nj apo me shum personave kryesi dnohet me burgim s paku

pesmbdhjet vjet ose me burgim t prjetshm.

4. Veprat penale nga kapitulli XV

N kapitullin XV t KPRK, jan parapar veprat penale kundr njerzimit dhe vlerave t

mbrojtura me t drejt ndrkombtare, si jan: gjenocidi, krimet kundr njerzimit, krimet e

lufts n kundrshtim t rnd me Konventn e Gjenevs, krimet e rnda si shkelje e rnd e

ligjeve dhe zakoneve q zbatohen n konfliktin e armatosur ndrkombtare, krimet e lufts pr

shkelje t rnd t nenit 3 t prbashkt me konventat e Gjenevs. Krimet e lufts t cilat

paraqesin shkelje t rnd t ligjeve dhe zakoneve q zbatohen n konflikte t armatosura q

nuk jan t karakterit ndrkombtar, prgjegjsia e komands, rrmbimi i fluturake, rrezikimi i

siguris s aviacionit civil, detar etj., t parapara nga neni 148 deri 163 t KPRK.

Me prjashtim t veprs penale prgjegjsia e komands neni 161 t KPRK, ku si kryes i ksaj

vepre penale sht komandanti ushtarak ose personi i cili vepron si komandant ushtarak, veprat

tjera mund t i kryej do person e n disa vepra edhe urdhrdhnsi.

Kto vepra penale kryhen me dashje, n konfliktet e armatosura dhe t karakterit

ndrkombtar.

Ndjekja kundr kryesve t ktyre veprave penale bhet sipas detyrs zyrtare nga ana e

prokurorit publik.

5. Veprat penale nga kapitulli XVI

N kapitullin e XVI t KPRK, jan t parapara veprat penale kundr jets dhe trupit. Kto vepra

penale sot n punn e prokurorive dhe gjykatave jan n nj prqindje t madhe.

Vepra e par n kt kapitull sht vepra penale e vrasjes e sanksionuar n nenin 178 t KPRK.

3


5.1 Vepra penale e vrasjes nga neni 178 i KPRK

N kuptimin e prgjithshm vepra penale e vrasjes ligji e prcakton si privim t jets personit

tjetr.

Sipas Kodi t Penal t Republiks s Kosovs, parasheh kto lloje t vrasjeve: veprn penale t

vrasjes, vrasjes s rnd, vrasjes s kryer n gjendje t afektit mendor, vrasje nga pakujdesia,

vrasja e foshnjs gjat lindjes dhe veprn penale shtytja n vrasje dhe dhnia e ndihms n

vetvrasje.

T gjitha kto vepra penale t kryera kan pr pasoj privimin nga jeta t nj person. Mirpo

dallohen nga mnyra, dashja, motivi dhe cilsia e viktimave.

N kt modul do t shpjegohet pr veprn penale t vrasjes, pr t ciln me kod sht parapar

dnimi s paku pes vjet burgim.

Vepra penale e vrasje nga neni 178 t KPRK, kryhet me dashje, n praktik sht vrtetuar se

shkaqet pr t cilat kryhet kjo vepr penale jan t llojllojshme.

Elementet tjerat t ksaj vepre penale jan t njjta veprat penale tjera. Do t thot se pr

ekzistimin e ksaj vepre penale duhet t vrtetohet koha e kryerjes s veprs penale, vendi,

shkaku-motivi, mnyra, mjetit i cili sht prdorur, pasojat.

Kur bhet fjal pr mjetin me t ciln kryhet vepra penale e vrasjes, mund t jet t

llojllojshme, mekanike, arm, helme, elektricitet, automjete etj.

Vepra penale e vrasje mund t kryhet me veprim ose mos veprim,me dashje direkte ose

eventuale. Vepra penale e vrasjes mund t kryhet me veprim n mnyr direkte ose indirekte.

Mnyra direkte e vrasjes kryhet kur n viktime veprohet n mnyr t drejtprdrejt, kurse nj

ndr mnyrat indirekte sht kur, viktims p.sh. i drgohet pako ose letr me eksploziv, ashtu q

me rastin e hapjes s saj, vije deri t eksplodimi dhe vrasja e viktims.

5.2 Vrasja e rnd neni 179 i KPRK

Veprat penale t vrasjes s rnd, prmbajn elemente t njjta sikurse edhe t vepra penale t

vrasjes. Mirpo duke pas parasysh cilsin e viktimave, mnyrn dhe motivet kto vepra

cilsohen si vepra penale t vrasjes s rnd.

Kshtu neni 147 i KPRK, pr kt vepr penale parasheh dnimin me burg s paku 10 vjet ose

dnim me burgim t prjetshm.

Si vrasje t rnd konsiderohet kur kryesi privon nga jeta: fmijn, femrn pr t ciln e di se

sht shtatzn, privon nga jeta antarin e familjes, n mnyr mizore ose dinake, kur privon

nga jeta nj person e me dashje v n rrezik jetn e nj personi ose t me shum personave, me

qllim t prfitimit t dobis pasurore, me qllim t kryerjes apo fshehjes s ndonj vepre tjetr

penale ose pr t ndaluar personin nga dhnia e dshmis ose sigurimit n ndonj mnyr

informatave pr policin apo n procedur penale, pr shkak t hakmarrjes s paskrupullt ose

nga motivet e ulta, prfshir hakmarrjen pr dhnien e dshmis ose sigurimin n ndonj

mnyr tjetr t informatave pr policin apo procedur penale, personin zyrtar gjat kohs s

4


ushtrimit t detyrs ose n lidhje me detyrn zyrtare, privon nga jeta personin tjetr pr motive

racore, kombtare ose fetare, me dashje kryen 2 apo ma shum vrasje, prve veprave penale t

vrasjeve t parapara n nenet 180 dhe 182 t KPRK ose ka privuar nga jeta nj person e ma par

ka qen i gjykuar pr vepr penale t vrasjes, prve veprave penale nga neni 180 dhe 182 t

ktij kodi.

Vepra penale e vrasjes s rnd kryhet me dashje dhe kryes mund t jet do person.

N rastet kur nj vepr penale e vrasjes s rnd prmban 2 elemente kualifikuese, ather kemi

t bjm me nj vepr penale por me 2 elemente kualifikuese. P.sh. kryesi e privon nga jeta nj

person me qllim q vetes ti sjelli prfitim pasuror t kundrligjshm n mnyr mizore. Kjo

nga arsye se kemi t bjm me elemente kualifikuese pr t njjtn vepr penale ku mund t

shqiptohet dnimi me burgim jo me pak se 10 vjet apo me burg t prjetshm.

5.3 Vrasja e kryer n gjendje t afektit mendor nga neni 180 t KPRK

Vepra penale e vrasjes n gjendje t afektit mendor, paraqet form me t leht, t veprs penale

t vrasjes.

Te kjo vepr penale duhet t prmbushen elementet e veprs penale t vrasjes nga neni 178 t

KPRK, por q t prmbaj edhe disa elemente tjera, se kryesi sht ven n afekt mendor, i vn

pa fajin e tij n gjendje t tronditjes s fort mendore t shkaktuar nga sulmi, fyerja e rnd nga

ana e personit t vrar.

Pr t ekzistuar kjo vepr penale, duhet q sulmi apo fyerja e rnd t mos jet e provokuar nga

kryesi, sepse ather nuk kemi t bjm me vepr penale t vrasjes n afekt mendor.

N ann tjetr personi i vrar duhet t jet personi i cili e ka sulmuar apo fyer rnd kryesin, e

jo ndonj person tjetr.

Me sulm kuptohet sulmimi n personalitetin e caktuar-kryesit t veprs penale, ky sulm sipas

veprimit mund t jet fizik, keqtrajtimi fizik e psikik.

Sulmi Duhet t jet i atij intensiteti, q kryesi t vihet n gjendje t tronditjes s fort mendore.

Po ashtu edhe fyerja duhet t jet e atij intensiteti q kryesi t vihet n tronditje t fort

mendore, para kryerjes s veprs penale t vrasje.

Si sulmi ashtu edhe fyerja e rnd mund t jen t drejtuara kryesit, por mund t jet edhe

ndonj personi t afrt t kryesit, p.sh. babait, nns, motrs, bashkshortes apo vllait t kryesit

t veprs penale. Kryesi i veprs penale t vrasjes nga pakujdesia mund t dnohet me burgim

prej 1 viti deri 10 vjet.

5


5.4 Vrasja nga pakujdesia neni 181 i KPRK

Vepra penale e vrasjes nga pakujdesia ekziston n rastet kur kryesi ka qen i vetdijshm se me

ndrmarrjen e veprimit mund t shkakton vdekjen e ndonj personi. Por leht sht mbajtur se

deri te pasojat nuk do t vije ose do t pengon shkaktimin e saj. Ky lloj i pakujdesis, ndryshe

quhet pakujdesi e vetdijshme. Mirpo n praktik ndodh q t ndodhin vrasje nga pakujdesia

edhe nga pakujdesia e pavetdijshme, ku kryesi nuk ka qen i vetdijshm se veprimi i tij mund

t shkaktoj pasojn e ndaluar - vrasjen. Por duke pas parasysh rrethanat n t cilat sht

shkaktuar, ka qen i detyruar t jet i vetdijshm pr mundsin e ardhjes s pasojs s ndaluar.

Kjo vepr penale duhet t dallohet nga veprat tjera penale, ku si pasoj ka vdekjen e ndonj

personi nga pakujdesia, p.sh. te veprat penale rrezikimi i trafikut publik, shkaktimi i rrezikut t

prgjithshm etj., kryesi i ksaj vepre penale mund t dnohet me burgim prej 6 muaj deri 5

vjet.

5.5 Vrasja e foshnjs gjat lindjes neni 182 t KPRK

Vrasja e foshnjs gjat lindjes, sht form e privilegjuar e vrasjes.

Kt vepr penale mund ta kryej vetm nna, gjat periudhs s lindjes apo pas lindjes.

Kusht pr t ekzistuar kjo vepr penale sht q fmija t jet i gjall dhe nna vrasjen e kryen

derisa t ajo t vazhdon rregullimi i shkaktuar nga lindja.

Kjo vepr kryhet me veprim apo mos veprim. Me veprim kryhet p.sh. kur nna pr shkak t

rregullimeve gjat lindjes e ngulfat me duar fmijn, ose me mos veprim, kur fmijn nuk e

ushqen, e ln n koh ftoht etj.

Sipas nenit 182 t KPRK, kryesi i ksaj vepre penale dnohet prej 3 muaj deri 3 vjet burg.

N rastet kur nna pasi q i kalojn rregullimet e lindjes, e privon foshnjn pr tu liruar nga

obligimi pr ta mbajtur, ather n veprimet e saja kemi t bjm me vepr penale t vrasjes me

dashje.

5.6 Shtytja n vetvrasje dhe dhnia e ndihms n vrasje neni 183 i KPRK

Kjo vepr penale kryhet n dy mnyra; nj duke shtyt tjetrin pr vetvrasje dhe mnyra e dyt

duke i ndihmuar q t bn vetvrasje, pr ka ligji pr paragrafin 1, parasheh dnimin me burg

prej 1 deri 5 vjet.

Por nse shtytja apo ndihma pr vetvrasje bhet ndaj t miturit ose personit aftsia pr t

kuptuar peshn e veprs s vet ose pr ti kontrolluar sjelljet e veta ka qen thelbsisht e

zvogluar, par.2 i t njjtit nen ka parapar dnimin me burg prej 1 deri 10 vite.

Mirpo nse vepra penale e shtytjes apo ndihms pr vetvrasje sht br ndaj personit i cili

nuk ka mbushur moshn 14 vjeare, ather kryesi dnohet si pr vrasje nga neni 178 t KPRK,

d.m.th. s paku 5 vjet deri 25 vjet burgim. Nga kjo q u tha me lart rrjedh se

6


ligjdhnsi pr shtytje apo ndihme pr vetvrasje, ka parapar dnime me t rnda, kur kemi t

bjm me persona t mitur, personave aftsia e t cilve ka qen e kufizuar ti kuptoj veprimet e

veta ka qen esencialisht e kufizuar apo nn mosh 14 vjeare.

N paragrafin 4 t ktij neni sht parapar se kushdo q mizorisht ose n mnyr njerzore

trajton personin tjetr, q ndodhet n pozit varsie dhe me kt e shtyt t bj vetvrasje

kryesi dnohet me burgim prej 6 muaj deri 5 vjet. Kurse n paragrafin 5 sht parapar se kush

do kryen vepra penale nga paragrafi 1 deri 4 t ktij neni dhe vetm sht tentuar vetvrasja

dnimi mund t zbutet.

Veprimi i shtytjes konsiston n bindjen e viktims pr t br vetvrasje dhe se kjo shtytje ka

ndikuar q viktima t bj vetvrasje.

Ndrsa veprimi tjetr inkriminues i ndihms konsiston n dhn e ndihms viktims pr t br

vetvrasje, p.sh. duke i siguruar armn, helmin etj.

Kryes i ksaj vepre penale mund t jet do person q me shtytje apo duke i dhn ndihme

personit t caktuar kryen vetvrasje.

Edhe kjo vepr penale mund t mbetet n tentativ, kur viktima edhe pse ka ndrmarr t gjitha

veprimet pr vetvrasje, ka mbeture n jet, pr shkaqe t ndryshme, p.sh. i sht dhn ndihma

mjeksore etj.

7


6. Ushtrime

Gjat ktij prezantimi pjesmarrsve do tiu ofrohen shembuj praktik, t cilt pas puns n

grupe do t japin prezantime lidhur me punn e br dhe diskutimet do t fokusohen tek

elementet e ktyre veprave penale, duke dhn komente pr secilin element.

7. Prmbledhje

N ket prezantim jan dhn shpjegime lidhur me veprat penale nga kapitulli XIV, XV dhe pr

veprat penale t vrasjes dhe vrasjes s rnd nga vepra penale e vrasjes e kryer n gjendje t

afektit mendor,vrasja nga pakujdesia,vrasja e foshnjs gjat lindjes dhe shtytja n vetvrasje dhe

dhnia e ndihms n vetvrasje.

Gjat ktij prezantimi pjesmarrsit kan msuar lidhur me veprat penale t kapitujve XIV e

XV dhe pr veprat penale t vrasjes dhe vrasjes s rnd nga kapitulli XVI, elementet e do

vepre penale ve e ve, ngjashmrit dhe dallimet e ktyre veprave penale n kapitujt e

prmendur dhe me kapitujt tjer, ku pjesmarrsit me rastin e studimit t rasteve dhe gjat

prezantimit t modulit kan pasur mundsi t japin komentet e tyre.

8

PREZANTIMI 2

Veprat penale kundr jets dhe trupit dhe lirive

e t drejtave t njeriut

Tabela e prmbajtjes

PREZANTIMI 2: VEPRAT PENALE KUNDR JETS E TRUPIT DHE LIRIVE E T

DREJTAVE T NJERIUT

1. Hyrje.............................................................................................................................1

2. Objektivat trajnuese......................................................................................................1

3. Lndimi i leht trupor...................................................................................................2

4. Lndim i rnd trupor...................................................................................................2

5. Pjesmarrja n rrahje....................................................................................................3

6. Mosdhnia e ndihms...................................................................................................4

7. Rrmbimi i personit......................................................................................................4

8. Shtrngimi....................................................................................................................5

9. Privimi i kundrligjshm nga liria................................................................................5

10. Ushtrime...................................................................................................................... 7

11. Prmbledhje..................................................................................................................7

Veprat penale kundr jets dhe trupit dhe lirive e t drejtave t njeriut

1. Hyrje

N kt modul pjesmarrsve do tu jepen shpjegime lidhur me veprat penale lndim i leht

trupor, lndim i rnd trupor, pjesmarrja n rrahje, mosdhnia e ndihms, rrmbimi i personit,

shtrngimi dhe privimi i kundrligjshm i liris.

Pjesmarrsit do t ken mundsi q t msojn se si duhet t interpretohen dispozitat e neneve

188 deri n nenin 196 t KPRK.

Po ashtu gjat ktij moduli pjesmarrsit do t njohin ngjashmrit dhe dallimet e ktyre

veprave penale me veprat tjera penale.

2. Objektivat trajnuese


- T njohin veprn penale lndim i leht trupor,

- T njohin veprn penale lndim i rnd trupor,

- T njohin elementet e veprs penale pjesmarrje n rrahje

- T njohin veprn penale mosdhnia e ndihms,

- T njohin veprn penale rrmbimi i personit

- T dallojn veprn penale shtrngimi nga vepra penale kanosja

- T njohin veprn penale privimi i kundrligjshm nga liria

1


3. Lndimi i leht trupor neni 188 t KPRK

Kodi Penal i Republiks s Kosov, sa i prket veprave penale lndimit t leht trupor dhe

lndim i rnd trupor, pr dallim nga Ligji Penal i Kosovs, sht shum me i detajuar dhe me

risi sa i prket lndimeve dhe dnimeve t parapare.

KPRK n nenin 188 par.1 ka parapar si vepr penale, kushdo q personit tjetr i shkakton

lndim trupor, duke precizuar n nn paragraft 1.1, 1.2 , 1.3 dhe 1.4, duke parapar dnimin

me gjob ose me burgim deri 1.

Lndimet trupore nga paragrafi 1 i ktij neni duhet t jen shkaktuar p.sh. me shuplak etj., por

jo me arm, mjete t rrezikshme apo me ndonj mjet tjetr q mund t shkaktoj lndime t

rnda trupore ose dmtim t rnd t shndetit.

N rastin kur pr shkaktimin e lndimit t leht trupor jan prdor arm, mjete t rrezikshme

apo mjete tjera t prshtatshme pr t shkaktuar lndim t rnd trupor ose dmtimin e rnd t

shndetit, ather kemi t bjm me vepr penale lndim i leht trupor nga neni 188 par.2 t

KPRK.

Kur viktime e lndimeve t lehta jan persona-viktima t ndejshm, kryesi i veprs penale nga

paragrafi 1, dnohet me burgim prej 3 muaj deri 3 vjet e pr paragrafin 2, me dnim burgu prej

6 muaj deri 5 vjet.

Nse kryesi i veprave penale nga paragrafi 1 dhe 2 t ktij neni ka qen i provokuar nga sjellja

njerzore apo e vrazhd e t dmtuarit, gjykata kryesit mund ti shqiptoj vrejtje gjyqsore.

Kjo vepr penale kryhet vetm me dashje, q do t thot se nuk kemi vepr penale lndim i

leht nga pakujdesia.

Mjetet me t cilat mund t kryhet kjo vepr penale jan t ndryshme prej grushtit, armve,

mjeteve t rrezikshme si thika, spata, mjetet e puns, shkopinj, gur etj.

4. Lndimi i rnd trupor neni 189 t KPRK

KPRK, ka parapar kategorizimin e lndimeve t rnda trupore dhe varsisht prej lndimeve ka

parapar edhe dnimet. Kshtu n paragrafin e par nn paragraft 1.1, 1.2 dhe 1.3 t nenit t

cekur, ka parapar kur viktima ka psuar lndime t rnda trupor t prkohshme q me kalimin

e kohs do t shrohen, p.sh. dobsim i prkohshm ose esencial t nj pjese vitale t trupit t

personit, paaftsimin e prkohshm ose dmtimin e prkohshm.

Pr lndimet nga paragrafi 1 ktij neni kryesi i veprs penale mund t dnohet me burgim prej 6

muaj deri 5 vjet.

Mirpo n paragrafin 2 t nenit t cekur, sht parapar kur kryesi i veprs penale, viktims i

shkakton lndime t rnda trupore ose dmtim t shndetit ku pr pasoj ka: rrezikimin e jets,

paaftsin ose dobsimin e prhershm t nj pjese vitale t trupit, paaftsin e prhershme t

personit pr fardo pune, shmtimin e prhershm ose dmtimin e prhershm t shndetit t

personi dnimin me burgim prej 1 deri 10 vite.

2


Kur viktim e veprs penale t lndimit t rnd trupor jan personat e ndjeshm, pr veprn

nga paragrafi 1 sht parapar dnimi prej 1 deri 5 vjet burgim, kurse pr paragrafin 2, 2 vjet

deri 10 vjet burgim.

Kur nga lndimet trupore t psuara nga paragrafi 1, 2 apo 3 t ktij neni, rezulton me vdekjen e

personit kryesi dnohet me burgim prej 2 deri 12 vjet.

Te ky paragraf duhet pasur parasysh se vepra penale lndim i rnd trupor nga neni 189 par.4 t

KPRK, qndron vetm n ato raste kur kryesi i veprs penale ka pasur dashje q viktims ti

shkaktoj lndime trupore e jo ta privoj nga jeta, sepse n t kundrtn kemi t bjm me vepr

penale t vrasjes. Se a kemi t bjm me vepr penale lndime t rnda trupore me pasoja t

vdekjes duhet vlersuar shum rrethana. Mjetet me t cilat jan shkaktuar lndimet, pjest e

trupit ku i jan shkaktuar lndimet, motivi, deklarata e dshmitarve etj.

Kur veprat penale nga paragrafi 1,2 ,3 t ktij neni sht kryer me arm, mjete t rrezikshme

apo me ndonj send tjetr q mund t shkaktoj lndim t rnd trupor ose dmtim t shndetit

kryesi dnohet me burgim s paku 3 vjet (par. 5). Si shihet nga ky paragraf ligjdhnsi ka

parapar dnim shum m t ashpr, s paku 3 vjet burgim, ka sht ndryshim shum i madh

me KPK t mparshm.

Kjo vepr penale kryhet me dashje dhe mund ta kryes do person.

5. Vepra penale pjesmarrje n rrahje neni 190 t KPRK

N jet ndodh shpesh her se n rrahje t ndryshme, ku ka t lnduar rnd apo t vdekur, t

marrin pjes edhe persona tjer prve kryesit t veprave t cekura penale. Andaj n nenin 195

sht parapar q kta persona pr vepr penale t pjesmarrjes n rrahje mund t dnohen me

gjob ose me burgim prej 1 deri 3 vjet.

Kt vepr penale e kryen personi i cili merr pjes aktive n rrahje ose n ndonj mnyr i ka

kontribuar rrahjes s shkaktuar.

Kur pjesmarrsi n rrahje ose grindje me qllim t friksimit apo kanosjes s personit tjetr,

rrok apo vringllon armn, mjetin e rrezikshm apo mjetin tjetr t prshtatshm pr shkaktuar

lndim t rnd trupor apo pr t dmtuar rnd shndetin kryesi dnohet prej 1 deri 3 vite

burgim (par.2). Nga ky paragraf rrjedh se si pjesmarrs n rrahje konsiderohet kryesi edhe n

rastet kur n ndonj grindje me qllim friksimit apo kanosjet prdor mjetet e prshkruara me

lart.

Paragrafi 3 i ktij neni se parasheh se nuk do t konsiderohet pjesmarrs n rrahje gjegjsish

penalisht prgjegjs personi i cili pa fajin e tij ka marr pjes n rrahje ose pr t mbrojtur veten

apo pr ti ndar pjesmarrsit tjer n rrahje.

N paragrafin 4 sht parapar se arma, mjeti i rrezikshm apo mjeti tjetr konfiskohet.

Si rrjedh nga prmbajtja e cekur kjo vepr penale kryhet vetm me dashje dhe kryes mund t

jet do person.

3


6. Vepra penale mosdhnia e ndihms neni 191 t KPRK

N kapitullin e veprave penale kundr jets dhe trupi sht parapar si vepr penale edhe mos

dhnia e ndihms.

Elementet e ksaj vepre penale qndrojn kur kryesi i ksaj vepre nuk i ofron ndihme presonit

jeta e t cilit sht n rrezik t drejtprdrejt, e kt ka mundur ta bj pa rrezikuar veten apo

tjetrin. Pr nn paragrafin 1 t ksaj vepre sht parapar dnimi me burgim deri n 1 vit.

Ndrsa n paragrafin n 2, t ktij neni sht parapar kur kryesi e ln pa ndihme personin n

gjendje apo rrezikut pr jet, t shkaktuar nga vet kryesi dnohet me burgim deri n tre vjet.

Ndrsa n paragrafin 3, sht parapar se nse nga vepra penale nga paragrafi 1 rezulton me

lndim t rnd trupor ose me dmtim t rnd t shndetit t personit t rrezikuar, kryesi

dnohet me burgim prej 3 muajve deri n 3 vjet.

Kurse n rastet kur personi vdes nga vepra penale nga paragrafi 1, kryesi dnohet me burgim

prej 1 deri 8 vite.

Pra si shihet kryesi i ksaj vepre penale, veprn penale e kryen me mos veprim, d.m.th duke

mos i afruar ndihme personit t lnduar ose personit jeta e t cilit sht n rrezik.

Kt vepr penale mund ta kryej do person.

7. Rrmbimi personit neni 194 t KPRK

Kjo vepr penale kryhet n rastet kur kryesi apo kryesit e veprs penale e rrmbejn personin,

me qllim q at apo personin tjetr ta detyrojn, q t kryej ose t mos e kryej nj vepr apo t

pajtohet me nj vepr. Pr paragrafin 1 t ktij neni sht parapar dnimi me burgim prej 1 deri

10 vite.

Kur vepra penale nga paragrafi 1 sht kryer n rrethanat e mposhtme, kur kryesi i sht

kanosur personit t rrmbyer me vrasje, ose dmtim t rnd t shndetit, kryesi ka vepruar si

antar i grupi, ka prdor arm, mjetin e rrezikshm apo sendin tjetr q mund t shkaktoj

lndim t rnd trupor ose dmtimin e rnd t shndetit apo vepra sht kryer ndaj personit t

ndjeshm, kryesi dnohet me burgim prej 3 deri 12 vjet.

Kur veprn penale t rrmbimit, kryesi e ka kryer si antar i grupit t organizuar, kur i ka

shkaktuar personit t rrmbyer lndime t rnda trupore ose vdekjen e tij, kryesi dnohet me

burgim me 15 vjet burgim ose me burgim t prjetshm.

Kur i rrmbyer sht fmija, pa marr parasysh se pr t shkuar n at vend ka dhn apo nuk

ka dhn plqim konsiderohet se kryesi e mban pa plqimin e fmijs (par.4).

Ligjdhnsi n paragrafin 5 t ktij neni ka parapar se nse kryesi vullnetarisht pa i realizuar

qllimet e liron personin e rrmbyer, gjykata mund tia zbut dnimin.

Kjo vepr penale kryhet n momentin e rrmbimit t personit, kur t njjtit i sht kufizuar liria

4


e lvizjes, gjegjsisht n kto rrethana ai ve sht privuar nga liria, pa marr parasysh se a jan

realizuar qllimet e kryesit. Kjo vepr penale kryhet me dashje direkte. N raste kur jan

rrmbyer shum persona ather kemi aq vepra penale sa persona jan rrmbyer.

Duhet br dallimin n mes t veprs penale t rrmbimit t personit nga neni 194 t KPRK, me

rrmbimin si mnyr e kryerje t veprs penale t terrorizmit nga neni 136 t KPRK, sepse ktu

rrmbimi bhet me qllime politike.

8. Vepra penale e shtrngimit 195 t KPRK

Vepra penale e shtrngimit kryhet, kur kryesi e detyron personin tjetr me dhun ose kanosje

serioze t kryej ose t mos kryej nj vepr ose t pajtohet me nj vepr, dnohet me gjob ose

burgim deri n 1 vit (par.1).

Pra elemente t ksaj vepre penale jan kur viktima detyrohet pr shkak t prdorimit t dhuns

apo kanosjes serioze t kryej, t mos kryej nj veprim ose t pajtohet me nj vepr pa dshirn e

tij, e q n rrethana normale nuk kishte me ndrmarr nj veprim t till.

Kur vepra penale nga paragrafi 1 sht kryer n rrethanat e mposhtme: kur kryesi i sht

kanosur personit t shtrnguarit me vrasje ose dmtim t rnd trupor, kur vepra kryhet si

antar i grupit, duke prdorur arm, mjete t rrezikshme apo ndonj send tjetr q mund t

shkaktoj lndime t rnda trupore apo dmtim t rnd t shndeti apo vepra sht kryer ndaj

personit t ndjeshm, kryesi dnohet me burgim prej 3 muaj deri 5 vite (par. 2).

Vepra penale nga paragrafi 2 mund t kryhet n shum rrethana t parapara n nn paragraft e

nenit 195 par. 2 t KPRK, 2.1, 2.2, 2.3 dhe 2.4, por n kto raste kemi t bjm me nj vepr

penale, me shum rrethana kualifikuese.

Kur vepra penale e shtrngimit sht kryer nga kryesi si antar i grupit t organizuar apo kut

kryesi viktims i ka shkaktuar lndim t rnd trupor ose vdekja gjat kryerjes s veprs penale,

kryesi dnohet me burgim prej 2 deri 10 vjet.

9. Privimi i kundrligjshm nga liria neni 196 t KPRK

Kjo vepr penale konsiston n at se kryesi i saj, personin tjetr e burgos n mnyr t

kundrligjshme, e mban t mbyllur ose n ndonj mnyr tjetr e privon nga liria, kryesi

dnohet me gjob ose me burgim deri 3 vjet.

Heqja e kundrligjshme e liris mund t jet kur viktima nuk mund t bj asnj lvizje n

vendin e caktuar ku mbahet p.sh. i lidhn duar e kmb, ose lehet n lokalin e caktuar, pa

mundsi dalje, n raste kur mbahet n objekte t larta n dhome t mbyllur, por edhe personi t

cilit i sht hequr liria ka mundsi t hap dritaren, por pr shkak t lartsis ska mundsi t

lirohet, pr shkak t lndimeve q do t merrte me rastin e krcimit apo rrezikut t vdekjes.

Kodi Penal ka parapar rastet e kualifikuara t ksaj vepre, kur vepra kryhet ndaj viktims s

ndjeshme, kur heqja e kundrligjshme e liris ka zgjat mbi 15 dit, vepra sht kryer n mnyr

mizore, personit t ndaluar i jan shkaktuar dmtime t rnda t shndetit dhe kur vepra kryhet

5


nga kryesi i cili vepron si antar i grupi, (par. 2 nnparag. 2.1, 2.2, 2.3 , 2.4 dhe 2.5), kryesi

dnohet me burg prej 6 muaj deri 5 vjet.

Kur veprn penale nga parag. 1,2 e kryejn personat zyrtar duke keqprdor detyrn apo

autorizimin, kryesi dnohet me burgim prej 1 deri 8 vite, e nse veprn e kryejn duke prdorur

armn,mjete t rrezikshme apo send t tjetr t prshtatshm pr t shkaktuar lndime t rnda

trupore ose dmtimin e shndetit, kryesi dnohet me burgim prej 1 deri 10 vjet.

N paragrafin e 4 t nenit t cekur sht parapar, kur veprn penale nuk e kryejn personat

zyrtar, por kryesit me rastin e kryerjes s veprs penale prdorin armn, mjetin e rrezikshm apo

ndonj send tjetr q mund t shkaktoj lndime t rnda trupore apo dmtim t rnd t

shndetit, kryesi do t dnohet me burgim prej 1 deri 8 vjet.

N raste kur vepra penale nga paragraft 1 deri 4 t ktij neni rezulton me vdekjen e personit,

kryesi dnohet me burgim jo ma pak s 5 vjet.

Kjo vepr penale kryhet me dashje.

6


10. Ushtrime

Gjat ktij moduli do t prezantohen raste studimi, q do tiu shprndahen pjesmarrsve, t

cilt pas puns n grupe do t bjn prezantimin duke dhn mendimin e tyre. Ktu

pjesmarrsit do t japin komentet e tyre, lidhur me kualifikimin juridik t veprs penale dhe

elementeve t saj.

11. Prmbledhje

N kt modul jan dhn shpjegime lidhur me veprat penale lndim i leht trupor, lndim i

rnd trupor, pjesmarrja n rrahje, mosdhnia e ndihms, rrmbimi i personit, shtrngimi,

privimi i kundrligjshm nga liria dhe infrastrukturs ligjore.

Gjat ktij moduli pjesmarrsit kan mundur t njohin elemente e ktyre veprave penale, kush

mund t jet kryes i veprs penale, kush e ndrmerr ndjekjen penale, elementet kualifikuese t

tyre, elementet e prbashkta t ktyre veprave penale dhe dallimet me veprat tjera.

7

PREZANTIMI 3

Veprat penale nga kapitulli XVII dhe XX

Tabela e prmbajtjes

PREZANTIMI 3: VEPRAT PENALE NGA KAPITULLI XVII DHE XX

1. Hyrje.............................................................................................................................1


3. Marrja e deklaratave me an t shtrngimit.................................................................2

4. Keqtrajtimi gjat ushtrimit t detyrs zyrtare...............................................................2

5. Tortura..........................................................................................................................2

6. Kontrollimi i kundrligjshm.......................................................................................3

7. Dhunimi........................................................................................................................3

8. Ushtrime ......................................................................................................................5

9. Prmbledhje..................................................................................................................5


1. Hyrje

N kt kapitull do t jepen shpjegime pr veprat penale, marrja e deklaratave me an t

shtrngimit, keqtrajtimi gjat ushtrimit t detyrave, e torturs, cenimi i paprekshmris s

baness dhe objekteve dhe veprs penale t dhunimit.

Do t shpjegohen elemente e do vepre penale ve e ve, dallimet dhe ngjashmrit e ktyre

veprave penale dhe elementet kualifikuese.



- T zbatojn procedurn lidhur me veprn penale marrja e deklaratave me an t

shtrngimit,

- T njohin veprn penale keqtrajtimi gjat ushtrimit t detyrave,

- T identifikojn elementet e veprs penale tortura,

- T njohin veprn penale cenimi i paprekshmris s baness dhe objekteve,

- T shpjegojn veprn penale kontrolli i kundrligjshm,

- T shpjegojn veprn penale t dhunimit,

1


3. Marrja e deklaratave me an t shtrngimit 197 i KPRK

Kt vepr penale e kryen personi zyrtar, i cili gjat ushtrimit t detyrs zyrtare, e prdor

dhunn, kanosjen, mjete ose mnyra tjera t ndaluara, me qllim t detyrimit t t dyshuarit, t

pandehurit, dshmitarit, ekspertit ose personit tjetr pr t pohuar apo pr t dhn ndonj

deklarat.

Pra si shihet kt vepr penale e kryen personi zyrtar gjat ushtrimit t detyrs zyrtare, i cili

duke shkelur dispozitat e KPP, pr t ardhur deri t pohimi apo deklarata t ciln ai e dshiron,

prdor dhun, kanosje apo mjete tjera t ndaluar.

Element kualifikues i ksaj vepre sht parapar n paragrafin 2, n rastet kur vepra nga

paragrafi 1, kryhet me prdorimin e dhuns s rnd kundr t dyshuarit, t pandehurit,

dshmitarit, ekspertit apo personit tjetr, i jan shkaktuar pasoja t rnda n procedurn penale,

si rezultat i deklarats s marr me shtrngim. N kt rast kryesi dnohet me burgim prej 1 deri

10 vjet.

Pra kt vepr penale e kryen personi zyrtar gjat ushtrimit t detyrs zyrtare. Kjo vepr penale

kryhet me dashje.

Kurse subjekt pasiv mund t jen i dyshimti, pandehuri, eksperti, dshmitari ose ndonj person

tjetr q jep deklarat.

4. Keqtrajtimi gjat ushtrimit t detyrave neni 164 t KPRK

Kt vepr penale e kryen personi zyrtare gjat ushtrimit t detyrs zyrtare. Elemente

inkriminuese t ksaj vepre penale sht keqtrajtimi, friksimi ose fyerjet q personi zyrtar i

bn ndonj personi, pr ka sipas par. 1, t ktij neni kryesi dnohet me burg deri 3 vjet.

Form e keqtrajtimit sht pr shembull, detyrimi i t dyshuarit, t pandehurit apo ndonj

person tjetr q t qndroj n nj kmb pr nj koh t caktuar, shikim lart n tavanin e zyrs,

n poin elektrik, friksimi se do ta vras, fyerje t ndryshme etj.

Si element kualifikues i ksaj vepre penale, n paragrafin 2 sht parapar kur subjekt i

keqtrajtimit sht fmija, ku kryesi dnohet me burgim prej 6 muaj deri 5 vjet.

Keqtrajtimi sht shkaktimi i dhimbjeve fizike apo psikike personit, t cilat dhimbje nuk mund

t kualifikohen si lndime t lehta trupore.

N rastet kur gjat keqtrajtimit personit i shkaktohen lndime trupore, ather kemi t bjm me

2 vepra penale t kryera n bashkim real, p.sh. keqtrajtim gjat ushtrimit t detyrs dhe lndim

t leht apo t rnd trupor, varsisht prej lndimeve.

5. Vepra penale e torturs neni 199 t KPRK

Vepra penale e torturs hyn n kapitullin e veprave penale kundr lirive dhe t drejtave t

njeriut.

Kt vepr penale e kryen personi zyrtar ose personi i cili vepron me qllim t shtytjes ose

2


me plqim apo pranim t personit zyrtar, i cili kryen aktin e torturs, gjat ushtrimit t detyrs

zyrtare, dnohet me burgim prej 1 deri 15 vjet.

N paragrafin 2 t ktij neni parashihet kur viktime e veprs penale nga paragrafi 1, sht

fmija, me rast sht parapar dnimi me burgim prej 3 deri 15 vjet, q do t thot se sht

rritur minimumi i dnimit shqiptuar me paragrafin 1, pr shkak t moshs s tyre.

N paragrafin 3, t ktij neni sht br prkufizimi i torturs, si kryerje ose moskryerje e nj

akti, me ann e t cilit me qllim i shkaktohet dhembje t rnda ose vuajtje qoft fizike ose

mendore e personit me qllim t marrjes s informacionit a deklarats nga personi i till ose nga

personi i tret e cila ka pr qllim dnimin e personit t till pr nj vepr penale, t ciln ai

ose personi i tret e ka kryer, ose dyshohet se e ka kryer.

Pra edhe t kjo vepr penale sikur te keqtrajtimi gjat detyrs personi zyrtar pr t ardhur deri t

informacionet prdor torturn, ndaj personit t caktuar.

Kryes i ksaj vepre penale sht personi zyrtar ose personi i cili vepron nn ndikimin, plqimin

apo pranimin e heshtur t personit zyrtar. Kjo vepr kryhet gjat ushtrimit t detyrs zyrtare.

5. Vepra penale kontrollimi i kundrligjshm neni 201 i KPRK

Veprn penale t kontrollimit t kundrligjshm e kryen personi zyrtar, gjat ushtrimit t

detyrs zyrtare. Objekt i kontrollit mund t jen shtpit, banesat, lokalet e ndryshme apo

personat.

Kjo vepr penale kryhet kur personi zyrtar duke tejkaluar autorizimet e veta zyrtare, pa

urdhres t gjykats apo n kundrshtim me KPP, bn kontrollimin e objekteve t ndryshme.

Pr kt vepr penale sht parapar dnimi me burgim prej 3 muaj deri 3 vjet.

Paragrafi 2 specifikon se ka mund t jet objekt ti kontrollit t kundrligjshm. Objektet

prfshijn por nuk kufizohen n banes, shtpi, kopshtin rrethues, biznesin, zyrn, dhomn e

hotelit apo dhomn e marr me qira.

6. Vepra penale e dhunimit neni 230 t KPRK

Vepra penale e dhunimit nga neni 230 par.1 t KPRK, sht definuar, kushdo q e detyron

personin tjetr pr t kryer akt seksual pa plqimin e personit t till dnohet me burgim prej 2

deri 10 vjet.

Neni 228 ka br prkufizimin e fjals plqim, q do t thot pajtim i vullnetshm i personit i

cili ka arritur moshn 16 vjeare pr t kryer aktin seksual. Por n paragraft 1 deri 4 t ktij

neni jan parapar raste kur nuk ekziston plqimi n rastet kur: personi me fjal ose me sjellje

shpreh munges t pajtimit pr t kryer aktin apo pr t vazhduar at, kur pajtimi sht shprehur

me fjal ose sjelljen e nj personi tjetr dhe jo t viktims, kur pajtimi i viktims sht marr me

mashtrim, friksim ose me krcnim, nse mnyrat e tilla nuk prfshijn prdorimin e forcs,

kanosjes serioze ose t shfrytzimit si sht parapar n nenin 230 par. 3 t ktij kodi.

3


N paragrafin 3 t nenit t prmendur sht dhn prkufizimi i aktit seksual, q do t thot

penetrim i organit seksual n cilndo pjes t trupit t personit ose penetrim n hapjen anale a

gjenitale t personit me ndonj objekt ose me cilndo pjes tjetr t trupit.

Ndrsa shprehja detyrim i personit tjetr pr t kryer aktin seksual, n paragrafin 4, sht

prkufizuar kryerja e aktit seksual mbi personin tjetr ose cytje e personit n kryerjen e aktit

seksual me personin tjetr.

Vepra penale e dhunimit nga paragrafi 2 i nenit 230,ekziston ather kur kryesi e detyron

personin tjetr pr t krye aktin seksual, duke prdor kanosjen pr zbulimin e nj fakti q do t

dmtonte rnd nderin ose autoritetin e personit t till ose t nj personi n lidhje t ngusht

me at person.

Andaj viktima duke qen nn presionin se kryesi do t zbulon ndonj fakt q dmton rnd

nderin e tij, pranon q t ket marrdhnie seksuale. Pr kryesin e ksaj vepre penale sht

parapar dnimi prej 3 deri 10 vjet.

Kur personi detyrohet pr t kryer aktit seksual me kanosje serioze ose me kanosje pr

prdorimin e dhuns, me kanosje t rrezikimit t atastshm t jets ose trupit, duke

shfrytzuar situatn kur personi sht i pa mbrojtur dhe siguria e tij sht n rrezik, kryesi i

ksaj vepre penale dnohet me burgim prej 5 deri 10 vjet (par.3).

Neni 230 par. 4 i KPRK, parasheh raste kur vepra penale e dhunimit sht kryer n rrethana

kualifikuese, pr ka parashihet dnimi me burg prej 5 deri 15 vjet, pr paragraft prej 4.1 deri

4.10, kur veprs i ka paraprir tortura, trajtimi njerzor, kryesi prdor forcn, i jan shkaktuar

lndime t rnda trupore ose rregullim t rnd t shndetit mendor apo fizik t personit, kur

kryesi prdor ose kanoset se do t prdor arm apo mjeteve t rrezikshme, kryesi me dashje

shkakton dehjen e personit me alkool, drog apo substanca tjera, vepra sht kryer bashkrisht

nga dy apo m shum persona, kryesi e din se personi- viktima sht i ndjeshm pr shkak t

moshs, aftsive t kufizuara mendore apo fizike, rregullimit apo paaftsive fizike, mendore

ose t shtatznis, kur kryesi sht prindi, prindi adoptues, prindi birsues, njerku apo njerka,

gjyshi, gjyshja, daja apo axha, tezja apo halla, vllai ose motra e personit dhe personi i till

sht midis moshs 16 dhe 18 vjeare. Kur kryesi sht n marrdhnie familjare me personin

dhe personi i till sht midis moshs 16-18 vjet dhe kur kryesi sht msimdhns,udhheqs

fetar, profesionist i kujdesit shndetsor, person t cilit i sht besuar rritja apo kujdesi pr

personin e till ose n ndonj mnyr tjetr ka autoritet ndaj personit.

N raste kur pr shkak t kryerjes s veprs penale t dhunimit rezulton me vdekjen e viktims,

kryesi dnohet me burgim s paku 10 vjet ose me dnim me burg t prjetshm.

Vepra penale e dhunimit kryhet me dashje, ashtu q kryesi dhe viktima mund t jen personat e

t dy gjinive.

4


7. Ushtrime

Gjat ktij prezantimi pjesmarrsve do tu ofrohen shembuj praktik, e q pas puns n grupe do

t japin prezantime lidhur me punn e br dhe diskutimet do t fokusohen tek elementet e

ktyre veprave penale, duke dhn komente pr secilin element.

8. Prmbledhje

N kt modul jan trajtuar veprat penale t, marrjes s deklaratave me an t shtrngimit,

keqtrajtimi gjat ushtrimit t detyrave, torturs, cenimi i paprekshmris s baness dhe veprs

penale t dhunimit.

Jan shpjeguar, elementet e ktyre veprave penale ngjashmrit dhe dallimet mes tyre, si dhe

studimi i rasteve, ashtu q pjesmarrsit kan pasur mundsi t japin komentet e tyre.

5

PREZANTIMI 4

Veprat penale nga kapitulli XX

Tabela e prmbajtjes

PREZANTIMI 4: VEPRAT PENALE NGA KAPITULLI XX

1. Hyrje.............................................................................................................................1


3. Sulmi seksual................................................................................................................2

4. Degradimi i integritetit seksual....................................................................................2

5. Keqprdorimi seksual i personave me rregullime mendore a emocionale

ose me paaftsi mendore..............................................................................................3

6. Ushtrime ......................................................................................................................5

7. Prmbledhje..................................................................................................................5


1. Hyrja

N kt kapitull do t jepen shpjegime pr veprat penale; sulmi seksual, degradimi i integritetit

seksual dhe keqprdorimi seksual i personave me rregullime mendore a emocionale ose me

paaftsi mendore.

Do t shpjegohen elemente e do vepre penale ve e ve, dallimet dhe ngjashmrit e ktyre

veprave penale dhe elementet kualifikuese.


Pas prfundimit t ktij prezantimi, pjesmarrsit do t jen n gjendje q:

- T shpjegojn kuptimin e veprs penale sulmi seksual,

- T prkufizojn veprn penale t degradimit t integritetit seksual dhe

- T identifikojn veprn penale t keqprdorimit seksual t personave me rregullime

mendore a emocionale ose me paaftsi mendore.

1


3. Sulmi seksual neni 232 i KPRK

Derisa t vepra penale e dhunimit kemi t bjm me kryerje e akti seksual, te vepra penale sulm

seksual kemi vetm prekje t personit tjetr, me qllime seksuale ose cytje e personit tjetr t

prek kryesin ose personin e tret me qllime seksuale pa plqimin e personit t till ose t nj

personi n lidhje t ngush me at person. Sipas paragrafit 1 t ktij neni, kryesi dnohet me

gjob ose me burgim 1 vjet.

N paragrafin nn 2, sht parapar se kush do q e prek personin tjetr pr qllime seksuale,

ose e cyt personin tjetr t prek kryesin apo personin e tret, n rrethanat e mposhtme: me

kanosje serioze ose me kanosje pr prdorimin e dhuns, me kanosje t rrezikimit t

atastshm t jets ose trupit t personit t till apo personit t tret dhe duke shfrytzuar

situatn kur personi sht i pa mbrojtur dhe siguria e tij sht n rrezik, kryesi i ksaj vepre,

dnohet prej 1 deri n 7 vjet burgim.

Ndrsa si elemente t kualifikuara t ksaj vepre penale sht parapar n par.3 t nenit t

prmendur, ku sht parapar dnim me burg prej 3 deri n 10 vjet, kur vepra sht kryer n

rrethanat e mposhtme: kur veprs i ka paraprir torturat, trajtimi njerzor, kryesi prdor

forcn, kryesi shkakton lndime t rnda trupore ose rregullim t rnd t shndetit mendor

apo fizik t personit ose viktima tenton t bj vetvrasje pas veprs penale, kur kryesi prdor

ose kanoset se do t prdor arm apo mjete t rrezikshme kryesi me dashje shkakton dehjen e

personit me alkool, drog apo substanca tjera, vepra sht kryer bashkrisht nga dy apo ma

shum persona, kryesi e din se personi - viktima sht i ndjeshm pr shkak t moshs, aftsive

t kufizuara mendore apo fizike, rregullimit apo paaftsive fizike, mendore ose t shtatznis,

kur kryesi sht prindi, prindi adoptues, prindi birsues, njerku apo njerka, gjyshi, gjyshja, daja

apo axha, tezja apo halla, vllai ose motra e personit dhe personi i till sht midis moshs 16

dhe 18 vjeare. Kur kryesi sht n marrdhnie familjare me personin dhe personi i till sht

midis moshs 16-18 vjet dhe kur kryesi sht msimdhns, udhheqs fetar, profesionist i

kujdesit shndetsor, person t cilit i sht besuar rritja apo kujdesi pr personin e till ose n

ndonj mnyr tjetr ka autoritet nda personit.

N raste kur pr shkak t kryerjes s veprs penale nga paragrafi 1 dhe 2 t ktij neni rezulton

me vdekjen e viktims, kryesi dnohet me burgim s paku 10 vjet ose me dnim me burg t

prjetshm (par.4).

Kjo vepr penale kryhet me dashje, ashtu q kryes dhe viktima mund t jen personat e t dy

gjinive.

4. Degradimi i integritetit seksual neni 196 i KPRK

Derisa t vepra penale sulmi seksual veprim inkriminues ishte prekja e personit, ose e personit

tjetr me qllime seksuale pa plqimin e personit, te vepra penale degradimi integritetit seksual,

kryesi i veprs penale e cyt personin tjetr q ti ekspozoj pjest intime t trupit, t masturboj,

ose t kryej ndonj veprim tjetr q degradon integritetin e tij seksual pa plqimin e tij. N

paragrafin n 1 t nenit t prmendur sht parapar dnimi pr kryesin me gjob ose me burg

prej 6 muajve deri 1 vit.

2


Kur vepra penale nga paragrafi 1 sht kryer n rrethanat e mposhtme: me kanosje t rrezikimit

t atastshm t jets ose trupit t personit t till apo personit t tret dhe, duke shfrytzuar

situatn kur personi sht i pa mbrojtur dhe siguria e tij sht n rrezik, kryesi dnohet me

burgim prej 6 muajve deri 3 vjet (par.2).

Kjo vepr kryhet n rrethana kualifikuese, kur vepra kryhet n rrethanat e mposhtme: kur

veprs i ka paraprir tortura, trajtimi njerzor, kryesi prdor forcn, shkakton lndime t rnda

trupore ose rregullim t rnd t shndetit mendor apo fizik t personit ose viktima tenton t

bj vetvrasje pas veprs penale, kur kryesi prdor ose kanoset se do t prdor arm apo mjete

t rrezikshme, kryesi me dashje shkakton dehjen e personit me alkool, drog apo substanca

tjera, vepra sht kryer bashkrisht nga dy apo m shum persona, kryesi e din se personi -

viktima sht i ndjeshm pr shkak t moshs, aftsive t kufizuara mendore apo fizike,

rregullimit apo paaftsive fizike, mendore ose t shtatznis, kur kryesi sht prindi, prindi

adoptues, prindi birsues, njerku apo njerka, gjyshi,gjyshja, daja apo axha, tezja apo halla, vllai

ose motra e personit dhe personi i till sht midis moshs 16 dhe 18 vjeare. Kur kryesi sht

n marrdhnie familjare me personin i cili sht midis moshs 16-18 vjet dhe kur kryesi sht

msimdhns, udhheqs fetar, profesionist i kujdesit shndetsor, person t cilit i sht besuar

rritja apo kujdesi pr personin e till ose n ndonj mnyr tjetr ka autoritet nda personit. Nse

vepra penale sht kryer n rrethanat e cekura me lart, kryesi dnohet me burgim prej 1 deri 10

vjet (par. 3).

Tentativa pr kryerjen e veprs penale pr paragrafin 1 sht e dnueshme.

Kjo vepr penale kryhet me dashje e viktima t saj mund t jen personat e t dy gjinive.

5. Keqprdorimi seksual i personave me rregullime mendore a emocionale ose me

paaftsi mendore neni 234 i KPRK

Kt vepr penale e kryen kryersi i cili e detyron personin me aftsi t zvogluara mendore ose

fizike ose me rregullime apo paaftsi mendore apo emocionale, n akt seksual me kryesin apo

personin e tret duke shfrytzuar aftsin e zvogluar, rregullimin ose paaftsin e personit t

till. Pr ka n paragrafin 1 sht parapar dnimi me burg prej 1 deri n 10 vjet.

N paragrafin 2 t ktij neni sht parapar se kushdo pr qllime seksuale ndrmerr veprimet e

parapara n paragrafin 1 duke prekur kryesi dnohet 6 muaj deri 5 vjet (par.2).

Ndrsa kush cyt personat e parapar me lart q ti ekspozojn pjest intime t trupit, t

masturboj ose t kryej nj akt q degradon integritetin seksual dnohet me burgim deri 1 vjet

(par.3).

Por n rastet kur veprimet inkriminuese t parapara n paragraft 1, 2 e 3 t ktij neni jan kryer

n rrethanat e mposhtme: kur veprs i ka paraprir torturat, trajtimi njerzor, kryesi prdor

forcn, kryesi shkakton lndime t rnda trupore ose rregullim t rnd t shndetit mendor

apo fizik t personit ose viktima tenton t bj vetvrasje pas veprs penale, kur kryesi prdor

ose kanoset se do t prdor arm apo mjete t rrezikshme kryesi me dashje shkakton dehjen e

personit me alkool, drog apo substanca tjera, vepra sht kryer bashkrisht nga dy apo m

shum persona, kryesi e di se personi - viktima sht i ndjeshm pr shkak t moshs, aftsive

t kufizuara mendore apo fizike,rregullimit apo paaftsive fizike, mendore ose t shtatznis,

3


kur kryesi sht prindi,prindi adoptues, prindi birsues, njerku apo njerka, gjyshi,gjyshja, daja

apo axha, tezja apo halla, vllai ose motra e personit dhe personi i till sht midis moshs 16

dhe 18 vjeare. Kur kryesi sht n marrdhnie familjare me personin dhe personi i till sht

midis moshs 16-18 vjet dhe kur kryesi sht msimdhns, udhheqs fetar, profesionist i

kujdesit shndetsor, person t cilit i sht besuar rritja apo kujdesi pr personin e till ose n

ndonj mnyr tjetr ka autoritet ndaj personit, kryesi dnohet me burgim pr veprat nga

paragrafi 1 e 2, me burgim prej 3 deri 15 vjet ose me burgim deri 3 vjet pr paragrafin 3 (par.4).

Kur vepra penale nga paragraft 1, 2, 3 dhe 4 rezulton me vdekjen e viktims, kryesi dnohet jo

m pak se 10 vjet burgim ose me burgim t prjetshm.

4


6. Ushtrime

Gjat ktij prezantimi do tu ofrohen shembuj praktik t cilt do tu shprndahen pjesmarrsve,

q pas puns n grupe do t japin prezantime lidhur me punn e br dhe diskutimet do t

fokusohen tek elementet e ktyre veprave penale, duke dhn komente pr secilin element.

7. Prmbledhje

N kt modul jan trajtuar veprat penale t, sulmi seksual, degradimi i integritetit seksual dhe

keqprdorimi seksual i personave me rregullime mendore a emocionale ose me paaftsi

mendore.

Jan shpjeguar, elementet e ktyre veprave penale ngjashmrit dhe dallimet mes tyre, si dhe

jan studiuar rasteve, ashtu q pjesmarrsit kan pasur mundsi t japin komentet e tyre, lidhur

me kto vepra penale dhe elementet e tyre.

5

PREZANTIMI 5

Veprat penale nga kapitulli XX dhe XXIII

Tabela e prmbajtjes

PREZANTIMI 5: VEPRAT PENALE NGA KAPITULLI XX DHE XXIII

1. Hyrje.............................................................................................................................1


3. Keqprdorimi seksual i personave nn moshn gjashtmbdhjet vjeare..................2

4. Nxitja e akteve seksuale ose prekja seksuale nga personat nn moshn

gjashtmbdhjet vjeare.............................................................................................3

5. Shprdorimi seksual duke keqprdorur pozitn, autoritetin apo profesionin...............3

6. Blerja, posedimi, shprndarja dhe shitja e paautorizuar e narkotikve dhe e

substancave psikotropike dhe analoge.........................................................................4

7. Prodhimi dhe prpunimi i pa autorizuar i narkotikve substancave psikotrope

analoge apo veglave, pajisjeve apo materialeve narkotike...........................................5

8. Lehtsimi i sigurimit apo prdorimit t narkotikve, substancave psikotropike apo

analoge..........................................................................................................................5

9. Ushtrime ......................................................................................................................6

10. Prmbledhje..................................................................................................................6


1. Hyrje

N kt modul pjesmarrsve do tu jepen shpjegime lidhur me veprat penale;

- Keqprdorimi seksual i personave nn moshn gjashtmbdhjet vjeare,

- Nxitja e akteve seksuale ose prekja seksuale nga personat nn moshn gjashtmbdhjet

vjeare,

- Shprdorimi seksual duke keqprdorur pozitn, autoritetin apo profesionin,

- Blerja, posedimi, shprndarja dhe shitja e paautorizuar e narkotikve t rrezikshm dhe e

substancave psikotropike,

- Prodhimi dhe prpunimi i pa autorizuar i narkotikve t rrezikshm dhe i substancave

psikotropike,

- Lehtsimi i sigurimit apo prdorimit t narkotikve, substancave psikotropike apo

analogve t rrezikshme,

Po ashtu gjat ktij moduli pjesmarrsit do t msojn pr ngjashmrit dhe dallimet e ktyre

veprave penale me veprat tjera penale.


Pas prfundimit t ktij prezantimi, pjesmarrsit do t jen n gjendje q:

- T shpjegojn kuptimin e veprave penale, keqprdorimi i seksual i personave nn

moshn gjashtmbdhjet vjeare,

- T prkufizojn veprn penale nxitja e akteve seksuale ose prekja seksuale nga personat

nn moshn gjashtmbdhjet vjeare,

- T identifikojn elementet e veprs penale shprdorimi seksual duke keqprdorur

pozitn, autoritetin apo profesionin,

- T dallojn veprat penale blerja, posedimi, shprndarja dhe shitja e paautorizuar e

narkotikve t rrezikshm dhe e substancave psikotropike,

- T njohin veprn penale prodhimi dhe prpunimi i pa autorizuar i narkotikve t

rrezikshm dhe i substancave psikotropike,

T shpjegojn veprn penale lehtsimi i sigurimit apo prdorimit t narkotikve, substancave

psikotropike apo analogve t rrezikshme

1


3. Keqprdorimi seksual i personave nn moshn gjashtmbdhjet vjeare neni 235

KPRK

Me kt dispozit t kodit penal personat nn moshn gjashtmbdhjet vjet, mbrohen nga

marrdhniet seksuale nga kryesit. Kshtu t gjith ata q kryejn veprn penale t dhunimit nga

neni 230 t ktij kodi dnohet me burgim prej 5 deri 20 vjet. Kurse kur kta persona jan

viktima t prdorimit t shrbimeve seksuale t trafikimit, kryesit dnohen me t njjtin dnim

(neni 235 par. 1 nn paragraft 1.1 dhe 1.2).

Kur ndaj ktyre personave kryhet sulmi seksual nga neni 232 i ktij kodi, kryesi dnohet me

burgim prej 5 deri 10 vjet, kurse kur jan viktima t veprs penale degradimi i integritetit

seksual, kryesi dnohet me burgim prej 1 deri 5 vite (par. 1.3 dhe 1.4 t njjtit nen).

Ligjdhnsi ka parapar si rrethan kualifikuese kur viktimat jan nn moshn 14 vjet, kshtu

pr veprn penale t dhunimit dhe t prdorimit t shrbimeve seksuale t trafikimit me njerz

sht parapar dnimi s paku 5 vjet burg, q do t thot maksimumi 25 vjet, (par.2 nn parag.

2.1 dhe 2.2 t nenit t prmendur).

Ndrsa n rastet kur personat nn 14 vjet jan viktima t veprs penale t sulmit seksual nga

neni 232 t ktij kodi, kryesi dnohet me burgim prej 10 deri 20 vjet, kurse pr vepr penale t

degradimit t integritetit seksual nga neni 233 t ktij kodi kryesi dnohet me burgim prej 2 deri

10 vjet.

Kur vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni, sht kryer me marrveshjen e 2 personave t cilt

kan mbushur moshn 14 vjeare dhe dallimi n mosh nuk arrin 2 vjet, akti i till nuk prbn

vepr penale (par. 3).

N rastet kur veprat penale nga paragrafi 1, 2 dhe 3 t ktij neni jan kryer n rrethanat e

mposhtme kryesit dnohen me burgim s paku 15 vjet: kur veprs i ka paraprir tortura,

trajtimi njerzor, kryesi prdor forcn, shkakton lndime t rnda trupore ose rregullim t

rnd t shndetit mendor apo fizik t personit ose viktima tenton t bj vetvrasje pas veprs

penale, kur kryesi prdor ose kanoset se do t prdor arm apo mjete t rrezikshme kryesi me

dashje shkakton dehjen e personit me alkool, drog apo substanca tjera, vepra sht kryer

bashkrisht nga dy apo ma shum persona, kryesi e din se personi - viktima sht i ndjeshm

pr shkak t moshs, aftsive t kufizuara mendore apo fizike, rregullimit apo paaftsive

fizike, mendore ose t shtatznis, kur kryesi sht prindi, prindi adoptues, prindi birsues,

njerku apo njerka, gjyshi, gjyshja, daja apo axha, tezja apo halla, vllai ose motra e personit dhe

personi i till sht midis moshs 16 dhe 18 vjeare. Kur kryesi sht n marrdhnie familjare

me personin dhe personi i till sht midis moshs 16-18 vjet dhe kur kryesi sht

msimdhns, udhheqs fetar, profesionist i kujdesit shndetsor, person t cilit i sht besuar

rritja apo kujdesi pr personin e till ose n ndonj mnyr tjetr ka autoritet ndaj personit (par.

4).

Kur vepra penale nga paragrafi 1 apo 2 t ktij neni rezulton me vdekjen e viktims, kryesi

dnohet jo me pak se 20 vjet ose me dnim me burg t prjetshm (par. 5).

Pra si shihet Kodi i ri Penal i Republiks s Kosovs, parasheh dnime shum m t ashpra se

kodi i mparshm penal.

2


4. Nxitja e akteve seksuale ose prekja seksuale nga personat nn moshn

gjashtmbdhjet vjet neni 236 i KPRK

Elementet inkriminuese t ksaj vepre penale jan: kush ndrmjetson, ofron, siguron i

mundson personit nn moshn 16 vjet, t kryej akt seksual me personin e tret, q ka mbushur

moshn 18 vjet. Pr kt vepr penale n paragrafin 1 sht parapar dnimi me burg prej 2 deri

10 vjet.

Paragrafi nn 2 parasheh, q pr veprime inkriminuese si n par. 1 pr prekje pr qllime

seksuale, kryesi dnohet me burgim prej 1 deri 5 vjet.

Element kualifikues i ksaj vepre penale ekziston n rastet kur, kushdo q e bind, nxit, cyt apo

shtrngon personin nn moshn 16 vjet, q t kryej ndonj aktivitet seksual, pr t ciln cilido

person mund t dnohet t akuzohet pr vepr penale, dnohet me burgim jo m pak se 5 vjet

(par.3).

N rastet kur kushdo q ndrmjetson, ofron apo mundson personit nn moshn 14 vjet, q t

kryej akt seksual me personin q ka mbushur moshn 18 vjet, dnohet me burgim prej 5 deri 10

vite (par.4).

Kurse kur vepra penale nga paragrafi 4 i nenit t prmendur, kryhet me prekje e pr qllime

seksuale, ather kryesi dnohet me burgim prej 2 deri 10 vjet (par.5).

Ndrsa kur vepra penale nga par. 3 i ktij neni sht kryer nga personi nn moshn 14 vjet, q t

prfshihet n ndonj aktivitet kriminal, pr t cilin cilido person mund t akuzohet pr vepr

penale kryesi mund t dnohet me burgim prej 3 deri 15 vjet.

5. Shprdorimi seksual duke keqprdorur pozitn, autoritetin apo profesionin neni

239 i KPRK

Kjo vepr penale kryhet kur kryesi e shprdoron pozitn e tij, n raport me viktimn dhe e

detyron pr akt seksual. E me veprat penale nga ky kapitull nuk sht parapar. Paragrafi 1 i

ktij neni parasheh dnimin me burg prej 6 muajve deri n 5 vjet kur;

- Duke shprdorur pozitn e tij mbi gjendjen financiare, familjare, shoqrore, shndetsore, t punsimit, arsimimit, fetare ose rrethanave t tjera t personit t till apo t tret,

- Duke shprdoruar pozitn ose autoritetin mbi viktimn e cila mbahet n paraburgim, qendrn disiplinore, institucion t edukimit, institucion edukativo-korrektues, pacient n

spital, qendr t shndetit mjeksor, rehabilitim, banor i shtpis s kujdesit apo

strehimore apo q mbahet me urdhr t gjykats apo prokuroris.

- Duke shprdoruar pozitn ose autoritetin e tij mbi viktimn e cila sht midis moshs 16

dhe 18 vjet dhe e cila i sht besuar kryesit pr rritje edukim dhe kujdes.

Mirpo n paragrafin 2 t ktij neni sht parapar, se n raste kur kryesi me qllime seksuale e

prek ose e cyt personin tjetr t prek kryesin ose personin e tret me qllime seksuale, n

rrethanat e m poshtme kryesi dnohet me burgim prej 6 muaj deri n 3 vjet dhe at:

3


- Duke shprdoruar pozitn e tij mbi gjendjen financiare, familjare, shoqrore, shndetsore,

t punsimit, arsimimit, fetare ose rrethanave t tjera t personit t till apo t tret,

- Duke shprdoruar pozitn ose autoritetin mbi viktimn e cila mbahet n paraburgim,

qendrn disiplinore, institucion t edukimit, institucion edukativo-korrektues, pacient n

spital, qendr t shndetit mjeksor, rehabilitim, banor i shtpis s kujdesit apo

strehimore apo q mbahet me urdhr t gjykats apo prokuroris.

Kur kryesi e cyt personin tjetr q t ekspozoj pjest intime t trupit, t masturboj ose t kryej

ndonj akt tjetr q e degradon integritetin seksual t personit t till, me nj apo m shum

veprime t cekura me lart n par. 1 e 2 t ktij neni kryesi dnohet me burgim prej 6 muaj deri

5 vjet.

6. Blerja, posedimi, shprndarja dhe shitja e paautorizuar e narkotikve, substancave

psikotropike dhe analoge neni 273 i KPRK

Kjo vepr penale si rrjedh edhe nga titulli i sa

Documents

2. Reshat Millaku - Kodi Penal, Pjesa e Veçante (1)