2 E E E E E HËNËHËNËHËNËHËNËHËNË 4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR 2012 2012 2012 2012 2012

POLITIKE www.gazetadyrrah.com

Klosi: Lënia në harresë eKlosi: Lënia në harresë eKlosi: Lënia në harresë eKlosi: Lënia në harresë eKlosi: Lënia në harresë epeshkimit,peshkimit,peshkimit,peshkimit,peshkimit, dështim i qe dështim i qe dështim i qe dështim i qe dështim i qevvvvverisëerisëerisëerisëerisë

VANGJUSH DAKO

Të hiqet moratoriumiTë hiqet moratoriumiTë hiqet moratoriumiTë hiqet moratoriumiTë hiqet moratoriumipër skafetpër skafetpër skafetpër skafetpër skafet

Nga Llambi KALLCOKALLCOKALLCOKALLCOKALLCO

D eputeti socialistBlendi Klosi kaakuzuar qeverinë

Berisha se e ka harruar duke ezhytur në krizë sektorin e pesh-kimit dhe qyteti i Durrësit po endjen më shumë këtë situatë tërëndë. Sipas Klosit përpara se tëniset të flitet për projektligjin eri të peshkimit, duhet t’u kthe-het përgjigje disa pyetjeve qëkanë të bëjnë me problematikate ndryshme të këtij sektori,problematika që duhenzgjidhur duke ofruar zgjidhjekonkrete e jo demagogji pro-jektligjesh. Deputeti socialistnënvizon faktin se flota epeshkimit në Durrës është nëgjendje të mjerueshme, ndër-sa peshkatarët jetojnë nëkufinjtë e mbijetesës. Për këtëkolaps që ka mbërthyer prejvitesh këtë sektor Klosi fajë-son qeverinë, e cila sipas tijka koleksionuar dështimin erradhës. Në të njëjtën kohëdeputeti i selisë rozë vë thek-sin në rëndësinë që ka heqja emoratoriumit të skafeve që nëtë gjithë këto vite të funksion-imit të tij ka dëmtuar mjaftsektorin e turizmit në Shqipërikrahasuar me vendet e tjeratë rajonit.

Cili është komenti juajCili është komenti juajCili është komenti juajCili është komenti juajCili është komenti juajnë lidhje me projektligjin enë lidhje me projektligjin enë lidhje me projektligjin enë lidhje me projektligjin enë lidhje me projektligjin eri për peshkimin?ri për peshkimin?ri për peshkimin?ri për peshkimin?ri për peshkimin?

Përpara se të flasim përprojektligjin e ri të peshkimit,duhet të dimë shkakun se psepeshkatarët shkojnë të furni-zohen me karburant në Itali,dhe pse të tjerët vijnë dhe pesh-kojnë në ujërat tona. Duhet tëdimë se pse biznesi i peshkim-it ndodhet në gjendje tëmjerueshme dhe i pambësh-tetur nga shteti. Duhet të dimëse pse peshkarexhat në Dur-rës apo dhe në porte të tjeranuk kanë ku të riparohen, sepse gjendja e anijeve të pesh-kimit është e mjerueshme, sepse peshkatarët janë nëkufijtë e mbijetesës? Duhet tëdimë se pse mungojnë portet epeshkimit dhe e gjithë infras-truktura e këtij sektori tërëndësishëm për jetën e njëqyteti si Durrësi, por për qyte-tet e tjera bregdetare si Vlora,Saranda, Shëngjini etj. Natyr-isht që ligjet duhen përmirë-suar dhe ne jemi për projek-tligje të standarteve europi-ane, por qeveria në rradhë tëparë duhet të mendonte tëmbështeste këtë sektor tërëndësishëm dhe jo të bëjëdemagogji projektligjesh.Lënia në harresë e sektorit tëpeshkimit është thjesht njëdështim i qeverisë.

PS-ja është shprehurPS-ja është shprehurPS-ja është shprehurPS-ja është shprehurPS-ja është shprehurpro heqjes së moratoriumitpro heqjes së moratoriumitpro heqjes së moratoriumitpro heqjes së moratoriumitpro heqjes së moratoriumittë skafeve. Pse po insistonitë skafeve. Pse po insistonitë skafeve. Pse po insistonitë skafeve. Pse po insistonitë skafeve. Pse po insistoninë këtë çështje?në këtë çështje?në këtë çështje?në këtë çështje?në këtë çështje?

Së pari, prej shumë ko-hësh shqiptarët lëvizin lir-shëm e pa viza në vendet e BE-

së, ndërsa përsa i takonnarkotikëve, moratoriuminuk ka parandaluar trafikune tyre duke qenë se në brigjetitaliane vazhdojnë të kapenskafet nga Shqipëriangarkuar me lëndë narkotike.Ky moratorium ka thelluaredhe më shumë pozicionin edisfavorshëm të turizmit sh-qiptar dhe infrastrukturës tur-istike detare krahasuar mefqinjët Kroaci, Mal i Zi e Gre-qi. Në këto kushte, jo vetëmqë amendimi total i këtij ligjiështë i domosdoshëm, pornevojiten politika urgjentenxitëse e inkurajuese për këtëtreg shumë të rëndësishëm përtë ardhmen turistike dheekonomike të Shqipërisë. Nëkushtet e pajisjes së shtetasveshqiptarë me letërnjoftime epasaporta biometrike, liberal-izimit të vizave dhe lëvizjes sëlirë të shtetasve shqiptare, sidhe identifikimit elektronik edixhital në pikat e kalimit

kufitar, mundësia e lëvizjeveklandestine është thuajsezeruar. Në këto kushte ky ligje ka humbur funksionin e tijdhe po penalizon shtetasit sh-qiptarë duke bllokuar tur-izmin dhe zhvillimin e tëgjithë infrastrukturës lidhurme mjetet lundruese si portet,pontilet, barkat, me vendet etregtimit dhe riparimit të tyre,shkollat nautike etj. Ky ligj poi bën një dëm të madh ekono-misë në të gjithë vijën bregde-tare të vendit. Jemi në prag tësezonit turistik dhe jemi i vet-mi vend turistik në botë që nukdisponon infrastrukturë turis-tike lundrimi. Si mund të bështurizëm cilësor në këto kush-te, për më tepër të pretendoshpër turizëm elitar.

Cili është vlerësimi juajCili është vlerësimi juajCili është vlerësimi juajCili është vlerësimi juajCili është vlerësimi juajnë lidhje me përgatitjet enë lidhje me përgatitjet enë lidhje me përgatitjet enë lidhje me përgatitjet enë lidhje me përgatitjet esezonit turistik në Durrës?sezonit turistik në Durrës?sezonit turistik në Durrës?sezonit turistik në Durrës?sezonit turistik në Durrës?

Mendoj se Bashkia pobën një punë të mirë në këtë

“Duhet të dimë se pse mungojnë portete peshkimit dhe e gjithë infrastruktura e

këtij sektori të rëndësishëm për jetën e njëqyteti si Durrësi, por edhe për qytetet e tjerabregdetare si Vlora, Saranda, Shëngjini etj. Natyrisht që ligjet duhen përmirësuar dhe

ne jemi për projektligje të standarteveeuropiane, por qeveria në rradhë të parëduhet të mendonte të mbështeste këtësektor të rëndësishëm dhe jo të bëjë

demagogji projektligjesh. Lënia nëharresë e sektorit të peshkimit është

thjesht një dështim i qeverisë...

Kryetari i bashkisë sëDurrësit, Vangjush Dako, nënjë deklaratë për shtyp kambështetur amendimin egrupit parlamentar të PS përshfuqizimin e Moratoriumit tëMjeteve Motorike Lundrueseqë vazhdon të penalizojë ven-din. Kryebashkiaku Dakodhe të gjithë të zgjedhurit ven-dorë, përfaqësues të PS-së, ikanë kërkuar deputetëve tëshfuqizojnë këtë moratorium.Dako ka deklaruar se,- “mepërgjegjësi maksimale për tëpërfaqësuar denjësisht ata qëna kanë votuar për t’u mbroj-tur e avancuar interesat e as-piratat, ne, të zgjedhurit ven-dorë përfaqësues të PS Durrës,Vlorë, Sarandë, Fier, Lushnjë,Himarë, Orikum, Pogradec,Divjakë, Konispol, Kavajë, Ve-lipojë, Shëngjin, Ishëm, Go-lem, Kryevidh e Ksamilmbështesim amendimin egrupit parlamentar të PartisëSocialiste për shfuqizimin eMoratoriumit të Mjeteve Mo-torike Lundruese, si një ligj icili ka penalizuar në mënyrëtë drejtpërdrejtë ekonomitë e

bizneset në të gjitha njësitëtona”. Po sipas Dakos,- “lëvizjetdemografike kanë bërë që bash-kitë dhe komunat tona të stre-hojnë rreth 2/3 e popullsisë, pallogaritur bashkëkombësit ko-sovarë që përgjatë këtyreviteve janë orientuar drejt një-sive tona. Kjo lëvizje është ori-entuar drejt nesh për shkak tëmundësive që ofron deti dheështë absurde që ne të vazh-dojmë t’ua mbajmë atë tëbllokuar”. Duke ju referuar pa-sojave ekonomike Dako ka de-klaruar se,- “shfrytëzimi i detitpër banorët tanë nuk ështëthjesht një mundësi më shumë,por është burimi jetik estrategjik i tyre. Mohimi ishfrytëzimit të lirë të deteve tonajo vetëm që na ka dëmtuarekonomikisht, por ka cënuaredhe krenarinë e banorëve tanë,të cilët ndër shekuj e kanë kon-sideruar detin simbol të lirisë”.Të zgjedhurit lokalë të PS-së ikanë përsëritur edhe njëherëqeverisë dhe parlamentit ape-lin e tyre për të votuar shfuqiz-imin e Moratoriumit të MjeteveMotorike Lundruese.

drejtim, por mendoj se shtetinuk po bën detyrën e tij. Bash-kia e Durrësit ka treguar prejvitesh se di të menaxhojë se-zonin turistik dhe të adminis-trojë në mënyrën më të mirëqytetin.

Si e shpjegoni faktin qëSi e shpjegoni faktin qëSi e shpjegoni faktin qëSi e shpjegoni faktin qëSi e shpjegoni faktin qëBashkia e Durrësit e para-Bashkia e Durrësit e para-Bashkia e Durrësit e para-Bashkia e Durrësit e para-Bashkia e Durrësit e para-qiti me shumë vonëse draf-qiti me shumë vonëse draf-qiti me shumë vonëse draf-qiti me shumë vonëse draf-qiti me shumë vonëse draf-tin e projekt buxhetit?tin e projekt buxhetit?tin e projekt buxhetit?tin e projekt buxhetit?tin e projekt buxhetit? (Ka(Ka(Ka(Ka(Kapasur dhe reagime të degëspasur dhe reagime të degëspasur dhe reagime të degëspasur dhe reagime të degëspasur dhe reagime të degëssë PD-së Durrës në lidhjesë PD-së Durrës në lidhjesë PD-së Durrës në lidhjesë PD-së Durrës në lidhjesë PD-së Durrës në lidhjeme këtë situatë)me këtë situatë)me këtë situatë)me këtë situatë)me këtë situatë)

Unë mendoj se arsyetkanë qenë objektive, të kush-tëzuara si me miratimin mevonesë të paketës fiskale ash-tu dhe me vendimin e qever-isë së muajit shkurt. Ajo qëdua të them është fakti se bux-heti i Bashkisë së Durrësit, poredhe i bashkive dhe komu-nave ku drejtojnë socialistëtështë rrudhur dukshëm si re-zultat i politikave destruktivetë qeverisë. Reagimi i degës së

PD-së nuk është gjë tjetërveçse reagim shterpë politikdhe i pa argumentuar.

Z. Klosi, a mendoni seZ. Klosi, a mendoni seZ. Klosi, a mendoni seZ. Klosi, a mendoni seZ. Klosi, a mendoni sekëtë sezon bashkia do tëkëtë sezon bashkia do tëkëtë sezon bashkia do tëkëtë sezon bashkia do tëkëtë sezon bashkia do tëzgjidhë przgjidhë przgjidhë przgjidhë przgjidhë problemin e roblemin e roblemin e roblemin e roblemin e raporaporaporaporapor-----tit mes plazheve publiketit mes plazheve publiketit mes plazheve publiketit mes plazheve publiketit mes plazheve publikedhe private?dhe private?dhe private?dhe private?dhe private?

Bashkia e Durrësit kabërë më të mirën përsa i për-

ket raportit mes plazhevepublike dhe atyre private, pa-varësisht se PD-ja e ka defor-muar këtë realitet me akuzaqë nuk qëndrojnë. Mendoj sedhe këtë sezon do të ketëplazhe publike dhe private.Gjithsesi qytetarët dinë tëvlerësojnë dhe këtë ja përkthy-en me votë kryebashkiakutDako dhe Partisë Socialiste.

E E E E E HËNËHËNËHËNËHËNËHËNË 4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR 2012 2012 2012 2012 2012 3

“POLITIKEwww.gazetadyrrah.com

OSMAN METALLA

Dako dhe PS bëjnë zhurmë për qëllime politikeDako dhe PS bëjnë zhurmë për qëllime politikeDako dhe PS bëjnë zhurmë për qëllime politikeDako dhe PS bëjnë zhurmë për qëllime politikeDako dhe PS bëjnë zhurmë për qëllime politike

Metalla:PMetalla:PMetalla:PMetalla:PMetalla:Peshkimi drejteshkimi drejteshkimi drejteshkimi drejteshkimi drejtstandartestandartestandartestandartestandartevvvvve të BE-sëe të BE-sëe të BE-sëe të BE-sëe të BE-së

Projektligji për peshkimin synon që tëpërmirësojë ligjin që është në fuqi që

nga viti 1995. Peshkimi aktualishtpo vuan nga mungesa e infrastrukturës

dhe kërkimit shkencor për rezervatpeshkore, porteve etj. Ky projektligj

ka për qëllim shfrytëzimin maksimal të burimeve duke përcaktuar

sezonet e gjuajtjes së peshkut...

Nga Llambi KALLÇOKALLÇOKALLÇOKALLÇOKALLÇO

S hteti parashikonmbështetje maksimale për flotën e

peshkimit, mbështetje për pr-onarët e mjeteve të këtij sektoridhe investime në favor të tyre,pa harruar kompensimin socialdhe ekonomik me qëllim diver-sifikimin e aktivitetit dhe pro-movimin e shumëpunësimit përpeshkatarët. Kështu do ta për-caktonte projektligjin e ri të pesh-kimit deputeti i Durrësit OsmanMetalla. Sipas tij, në projektligjpërcaktohet se mjetet lundruese,subjektet dhe shoqatat e pesh-kimit do të jenë të regjistruaranë një regjistër të posaçëm. Pokështu do të ndalohet e drejtapër dhënien e lejeve të peshkim-it për të huajt në ujërat shqiptare.Krahas ndalimit të zënies dhetregtimit të llojeve të ndryshmetë peshqve, ligji i ri parashikonpenalizime dhe sanksione tëforta për ata që përdorin lëndëplasëse apo kimike për zënien epeshqve. Në të kaluarën, prak-tika të tilla e kanë dëmtuar mjaftflorën dhe faunën nënujore.

Cilat janë impaktet qëCilat janë impaktet qëCilat janë impaktet qëCilat janë impaktet qëCilat janë impaktet qësjell projektligji i ri për pesh-sjell projektligji i ri për pesh-sjell projektligji i ri për pesh-sjell projektligji i ri për pesh-sjell projektligji i ri për pesh-kimin?kimin?kimin?kimin?kimin?

Mendoj se është një projek-tligj që krijon standarte të rejaeuropiane në këtë sektor. Pro-jektligji përfshin peshkimin përsubjekte private, individët e gru-puar pranë shoqatave të pesh-kimit, qytetarët që gjuajnë përargëtim dhe njësitë tregtuese tëkëtij produkti. Të gjithë këto kat-egori do të operojnë me rregullatë reja. Industria e peshkimit nëvend do të operojë me standarteeuropiane dhe një nga kushtetështë përafrimi i legjislacionit.Komisioni parlamentar i vep-rimtarive prodhuese diskutoimë parë projektligjin “Për Pesh-kimin”, në të cilin janë përcak-tuar rregullat e reja se si do tëfunksionojë industria e pesh-kimit, zonat ku mund të pesh-kohet, format e peshkimit si dhe

penalizimet për shkeljen e kë-tyre rregullave.

Cilat ishin arsyet që eCilat ishin arsyet që eCilat ishin arsyet që eCilat ishin arsyet që eCilat ishin arsyet që ebënë të domosdoshëm këtëbënë të domosdoshëm këtëbënë të domosdoshëm këtëbënë të domosdoshëm këtëbënë të domosdoshëm këtëprojektligj përveç përafrimitprojektligj përveç përafrimitprojektligj përveç përafrimitprojektligj përveç përafrimitprojektligj përveç përafrimittë legjislacionit me BE-në?të legjislacionit me BE-në?të legjislacionit me BE-në?të legjislacionit me BE-në?të legjislacionit me BE-në?

Peshkimi aktualisht povuan nga mungesa e infrastruk-turës dhe kërkimit shkencor përrezervat peshkore, porteve etj.Ky projektligj ka për qëllim

shfrytëzimin maksimal të buri-meve duke përcaktuar sezonete gjuajtjes së peshkut. Indus-tria shqiptare e peshkimit du-het që t´i nënshtrohet njëmenaxhimi të ri nëpërmjet nx-itjes së zhvillimit të qën-drueshëm përmes rregullave.Projektligji për peshkiminsynon që të përmirësojë ligjinaktual që është në fuqi që ngaviti 1995. Ai përcakton format

Çfarë parashikohet nëÇfarë parashikohet nëÇfarë parashikohet nëÇfarë parashikohet nëÇfarë parashikohet nëprojektligj përsa i përketprojektligj përsa i përketprojektligj përsa i përketprojektligj përsa i përketprojektligj përsa i përketpolitikave proteksioniste përpolitikave proteksioniste përpolitikave proteksioniste përpolitikave proteksioniste përpolitikave proteksioniste përzhvillimin e këtij sektori dhezhvillimin e këtij sektori dhezhvillimin e këtij sektori dhezhvillimin e këtij sektori dhezhvillimin e këtij sektori dhembrojtjen e rezervave ujore?mbrojtjen e rezervave ujore?mbrojtjen e rezervave ujore?mbrojtjen e rezervave ujore?mbrojtjen e rezervave ujore?

Shteti parashikon mbësh-tetje maksimale për flotën epeshkimit, mbështetje për pr-onarët e mjeteve të këtij sektoridhe investime në favor të tyre,pa harruar dhe kompensiminsocial dhe ekonomik me qëllimdiversifikimin e aktivitetit dhepromovimin e shumëpunësim-it për peshkatarët. Po kështuparashikohet mbështetje edhepër peshkimin artizanal. Shtetido të mbështesë peshkimin dhepër mbrojtjen e llojeve të veçan-ta të peshkut. Në rast se vihen rerreziqe që kërcënojnë burimet egjalla ujore apo ekosisteminatëhere merren masa urgjente.Mjetet lundruese, subjektet dheshoqatat e peshkimit do të jenëtë regjistruara në një regjistër tëposaçëm. Po kështu i ndalohet edrejta për dhënien e lejeve tëpeshkimit për të huajt në ujëratshqiptare. Një nga nenet e rëndë-sishëm është dhe ai që parash-ikon ndalimin e peshkimit,mbajtjen ne bordin e anijes apohedhjen në treg të llojeve të tillapeshqish si krani i lumit, blini,peshkaqenë, lopa e detit, kora-let, sfungjerët, gjitarët e detit,breshka e detit etj. Po kështu njëvëmendje e veçantë i kushtohetpeshkimit argëtues, i cili nukduhet që të pengojë apo rrezikojëpeshkimin tregtar. Sanksionetpër shkeljen e rregullave arrijnëderi në 1 milion lekë.

Çfarë impakti mendoni seÇfarë impakti mendoni seÇfarë impakti mendoni seÇfarë impakti mendoni seÇfarë impakti mendoni sedo të sjellë porti i ri i pesh-do të sjellë porti i ri i pesh-do të sjellë porti i ri i pesh-do të sjellë porti i ri i pesh-do të sjellë porti i ri i pesh-kimit në Durrës?kimit në Durrës?kimit në Durrës?kimit në Durrës?kimit në Durrës?

Ndërtimi i këtij porti, së parido të rriste sigurinë navigacio-

Deputeti i Durrësit Os-man Metalla e ka kon-sideruar një domosdosh-mëri për hir të interesavemadhore të vendit mbajtjennë fuqi të moratoriumit tëskafeve, pasi sipas tij tëmirat që ka sjellë ky ligjjanë reflektuar në ndry-shimin e imazhit të venditdhe rritjen e sigurisë. Dek-laratën më të fundit të krye-bashkiakut Dako përamendimin e moratoriumitMetalla e ka konsideruarpjesë të zhurmës që po bënPS-ja për qëllime politike

dhe jo për interesat e turizmitdhe vendit. Sipas tij,- “mora-toriumi është një nga masatmë të suksesshme që kemindërmarrë në luftën kundërtrafiqeve. Deri në vitin 2005,Shqipëria ishte vendi më i për-mendur në raportet e departa-mentit amerikan të shtetit,përsa i përket trafiqeve, e si-domos atyre njerëzore, që ish-in një nga problemet më mad-hore të këtij vendi. Moratori-umi u vendos për të luftuarimazhin e keq që kishim sivend. Kushtet kanë ndry-shuar, ka ndryshuar mjaft

edhe imazhi i Shqipërisë, kandryshuar mjaft edhe percep-timi që të huajt kanë për Sh-qipërinë. Tashmë, sa përmen-det Shqipëria, të huajt e kanëfjalën për një vend me bregdettë bukur, me kushte ideale përturizëm. Shqipëria ka qenë nëlistën topmodel të rekomand-uara për të bërë turizëm dhepushime. Masat që ndër-morëm në 2005-n, ndryshuanimazhin e Shqipërisë, mundë-suan liberalizimin e vizave.Është ky moratorium që do tëmundësojë edhe marrjen estatusit kandidat. Një nga

kushtet kryesore është luftakundër trafiqeve dhe morato-riumi do të mbetet akoma edhepër njëfarë kohe mjeti më efi-kas. Nuk mund të bësh tur-izëm detar, pa patur infrastruk-turën detare. Trafiqet bëheshinme gomone dhe skafe sh-qiptare dhe këto janë bllokuar.Nga ana tjetër, kushdo qoftëqë vjen nga Gjermania aponga çdo vend tjetër në Sh-qipëri, ne nuk mund ta ndal-ojmë. Më thoni, cili turist dotë guxonte të vinte në një vend,ku lulëzonte krimi i organi-zuar, trafiqet, etj?”.

dhe mënyrat e gjuetisë së pesh-kut. Sipas këtij projektligjindalohet peshkimi në zonën eportit, në rrugët e hyrjes dhenë vendet e ankorimit. Po kësh-tu në projektligj theksohet sezënia, mbledhja apo tregtimi ipeshkut me eksplozivë, sub-stanca kimike apo me çdomënyrë tjetër që i vret apo i in-toksionon ato është e kun-draligjshme.

nale në port, së dyti do të ultemundësinë e ndotjeve dhe së tre-ti do të siguronte një infrastruk-turë më të mirë mbështetëse përaktivitetin e peshkimit.

A nuk duket se kaA nuk duket se kaA nuk duket se kaA nuk duket se kaA nuk duket se kaardhur koha që veç peshkimitardhur koha që veç peshkimitardhur koha që veç peshkimitardhur koha që veç peshkimitardhur koha që veç peshkimittë mendohet dhe për një porttë mendohet dhe për një porttë mendohet dhe për një porttë mendohet dhe për një porttë mendohet dhe për një portjahtesh?jahtesh?jahtesh?jahtesh?jahtesh?

Pavarësisht moratoriumit tëskafeve që ne akoma e kemi nëfuqi, kemi vënë re se edhe verënqë kaloi, numri i mjeteve re-kreative që kanë ardhur në Dur-rës këtë vit ka qenë më i madhse sa vitet e tjera. Natyrisht kjoshpjegohet dhe me atë imazhpozitiv që turizmi shqiptar kandërtuar vitet e fundit, pasi tash-më Shqipëria është shndërruarnë një destinacion të ri tëkërkuar turistik. Mirëpo, në tëgjitha rastet, jahtet janë akostu-ar në të njëjtin port apo në tënjëjtën kalatë ku akostohenanijet e ngarkesës. Së pari, njëkalatë e tillë nuk është e përsh-tatshme për jahtet, duke filluarnga lartësia mbi nivelin e detitqë nuk është e përshtatshme,nuk ofron shërbimet e duhuraqë kërkon një jaht (duke filluarqë nga furnizimi me energji ele-ktrike apo me ujë) si dhe kush-tet e tjera që ofron një portjahtesh apo marine siç quhenrëndom portet e jahteve. Kështuqë unë mendoj se ndërtimi i njëporti jahtesh tashmë ështëshndërruar në një domosdosh-mëri dhe për mua, një qytet siDurrësi, me atraksione arke-ologjike, kulturore apo natyroretë pafundme, nuk mund të për-fytyrohet pa një port jahtesh.Porti i jahteve nuk është njëluks, por një element i domos-doshëm i funksionimit të qytetitqë në fakt i mungon Durrësit.

4 E E E E E HËNËHËNËHËNËHËNËHËNË 4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR 2012 2012 2012 2012 2012

BUXHETwww.gazetadyrrah.com

Nga Llambi KALLÇOKALLÇOKALLÇOKALLÇOKALLÇO

K ryetari i Bashkisë së Durrësit, Vangjush Dako, iështë përgjigjur në mënyrë

sintetike pyetjeve të bëra ngakëshilltarët e djathtë në lidhje me prob-lematika të caktuara të planit të realiz-imit të të ardhurave të vitit 2011 si dhedraft-buxhetit të vitit 2012, por edhepërsa i përket çështjeve dhe problem-atikave të ndryshme që kanë të bëjnëme investimet. Duke ju referuarvonesave të paraqitjes së buxhetitkryetari i Bashkisë së Durrësit, Vang-jush Dako, ka deklaruar se: “Kanëqenë arsyet teknike që kanë kushtë-zuar mos prezantimin e draft bux-hetit në muajin prill, si miratimi mevonesë i paketës fiskale dhe udhëzi-mi i fundit i qeverisë në muajin sh-kurt për transfertën e pakushtëzuar”.

Duke ju referuar problemit tëmos realizimit të të ardhurave Dakoka theksuar se: “Një nga shkaqetkryesore ka qenë mos funksionimi iKRRT-së, pasi të ardhurat nga taksae ndikimit në infrastrukturë kanëzënë pjesën e luanit në buxhetin ebashkisë së Durrësit. E përsëris qëdhe skenari i mos miratimit të tari-fave fiskale do të ketë një efekt tëdrejtpërdrejtë në buxhetin e bash-kisë. Tarifat e ulta të miratuara nëpaketën fiskale dhe mungesa e tëardhurave për shkak të bllokimit tëlejeve të ndërtimit prej të cilave bash-kia merrte 3%, ka limituar maksi-malisht fondet për këtë instutucion.Nëse të gjithë qytetarët durrsakë dotë paguanin 14 mijë lekët e vjetra tëtaksave për pastrimin, gjelbërimindhe ndriçimin e qytetit, me tarifataktuale do të mbuloheshin vetëm njëpërqindje e vogël e shpenzimeve qëduhen për të garantuar këtë proçes.Më konkretisht për ndriçimin e qy-tetit kërkohen 510 milion lekë në vit,në një kohë që nëse do të paguanintë gjithë qytetarët me taksat aktualedo të arkëtoheshin rreth 70 milionëlekë (de facto aktualisht arkëtohen25 milionë lekë)”.

Duke ju përgjigjur njërës prej py-

etjeve që kishte të bënte me rrugën edytë hyrëse të qytetit të Durrësit(pranë portit detar), Dako ka dek-laruar se: “Ndonëse ështëpërzgjedhur firma fituese përndërtimin e kësaj rruge Inspekto-riati Kombëtar i Ndërtimit ndërhyriduke bllokuar punimet pas preten-dimit të Drejtorisë së përgjithshmetë Hekurudhave, se kjo tokë ështënë inventarin e Ministrisë së Ekon-omisë”. Pas kësaj deklarate të Da-kos ka ndërhyrë Drejtori i Përgjiths-hëm i Hekurudhave Shqiptare,Zamir Ramadani, sipas të cilit,- “nëmomentin kur kjo tokë do të hiqetnga inventari i Ministrisë së Ekon-omisë dhe unë si institucion nuk dota menaxhoj, atëhere do të jap ok-inpër vazhdimin e punimeve”. Po kësh-tu Dako është ndalur në çështje qëkanë të bëjnë me investimet dukedeklaruar se me fondet ekzistuese dotë realizohen investime me shtrirjenë qytet, në një kohë që ka deklaruarse do të vazhdojë zgjatimi i shëtitoresbregdetare deri në zonën e Brrylit.Duke ju përgjigjur pyetjeve për kan-alizimet Dako ka deklaruar se,- “nukjanë përgjegjësi dhe kompetencë ebashkisë së Durrësit, por e Bordit tëKullimit, pavarësisht se ka pasur ras-te kur dhe bashkia ka kontribuar nëkëtë drejtim”. Duke ju referuar inves-timeve në zonën e Plazhit dhe Sh-kozetit, Dako ka deklaruar se,- “janëdy zona me shtrirje të madhe ku bash-kia ka ndërhyrë fuqimisht, por mefondet e këtij buxheti do të bëhet aqsa është e mundur”. Një temë më veteka qenë dhe çështja e parkimeve nëDurrës, që sipas kryetarit të Bashkisënuk është aq problematike sa Tirana.Sipas Dakos: “Mungojnë hapësiratpër parkime, në një kohë që në zonasi Sheshi “Liria” ka hapësira përparkime nëntokësore, por nuk jepenleje, pasi është zonë arkeologjike”. Nëfund të fjalës së tij Dako ka pranuarse gjatë këtij viti nuk mund të ketërealizime si vitet e tjera pasi nëse nukfunksionon KRRT-ja dhe nuk jepenleje ndërtimi edhe plani aktual nukështë i arritshëm.

DakDakDakDakDako: Planio: Planio: Planio: Planio: Planirrezikrrezikrrezikrrezikrrezikon tëon tëon tëon tëon tëmos realizohetmos realizohetmos realizohetmos realizohetmos realizohetMos funksionimi i KRRMos funksionimi i KRRMos funksionimi i KRRMos funksionimi i KRRMos funksionimi i KRRTTTTT-së dhe mos dhënia e-së dhe mos dhënia e-së dhe mos dhënia e-së dhe mos dhënia e-së dhe mos dhënia elejeve të ndërtimit do të shoqërohet sipas kreutlejeve të ndërtimit do të shoqërohet sipas kreutlejeve të ndërtimit do të shoqërohet sipas kreutlejeve të ndërtimit do të shoqërohet sipas kreutlejeve të ndërtimit do të shoqërohet sipas kreuttë bashkisë me mos realizim të ardhurashtë bashkisë me mos realizim të ardhurashtë bashkisë me mos realizim të ardhurashtë bashkisë me mos realizim të ardhurashtë bashkisë me mos realizim të ardhurash

495milion

lekë mungojnë ose 27% më pak se në 2010. Tëardhurat janë realizuarnë masën 72%

85përqind

buxhetit të Drejtorisësë Rrugëve shkon për rro-ga dhe vetëm 15% për in-vestime

31përqind

është realizuar vjelja etaksës së tabelave përqëllime reklamimi. Në 2010u realizua 0.01% e planit

MirMirMirMirMiraaaaatohet në ktohet në ktohet në ktohet në ktohet në kohëohëohëohëohërekrekrekrekrekororororord buxheti i vd buxheti i vd buxheti i vd buxheti i vd buxheti i vonuaronuaronuaronuaronuar

TTTTTrrrrryyyyyezaezaezaezaezat e iniciuart e iniciuart e iniciuart e iniciuart e iniciuara nga Këshilli Bashkiak për efikasitetin ea nga Këshilli Bashkiak për efikasitetin ea nga Këshilli Bashkiak për efikasitetin ea nga Këshilli Bashkiak për efikasitetin ea nga Këshilli Bashkiak për efikasitetin ebuxhetit dhe mbështetjen e arsimit dhe sektorëve të tjerëbuxhetit dhe mbështetjen e arsimit dhe sektorëve të tjerëbuxhetit dhe mbështetjen e arsimit dhe sektorëve të tjerëbuxhetit dhe mbështetjen e arsimit dhe sektorëve të tjerëbuxhetit dhe mbështetjen e arsimit dhe sektorëve të tjerëreflektohen në buxhetin e Bashkisë së Durrësitreflektohen në buxhetin e Bashkisë së Durrësitreflektohen në buxhetin e Bashkisë së Durrësitreflektohen në buxhetin e Bashkisë së Durrësitreflektohen në buxhetin e Bashkisë së Durrësit

J anë dashur plot pesë muajvonesë dhe pesë orë debat inxehtë që më së fundi të mira-

tohet buxheti i bashkisë së Durrësit. Nëfakt, nuk kishte ndodhur asnjëherë qëbuxheti të miratohej me një proçedurëkaq të përshpejtuar, gjë që ka shuar çdoparagjykim mbi tentativat bllokuese tëmazhorancës ndaj buxhetit. Shenjat ish-in dhënë që me miratimin e paketësfiskale dhe proçesin e transparencës qëu ndërmor nga Këshilli Bashkiak paramiratimit të buxhetit, por edhe me tryezatqë në një farë mënyre krijuan një vizionmë të plotë mbi orientimet që duhet tëketë një buxhet. Gjithsesi, veç kësaj pjeseformale kanë qenë dhe kontaktet ver-bale të iniciuara nga kryesia e KëshillitBashkiak, që krijuan, në një farë mënyre,një atmosferë mirëkuptimi dhepërgjegjshmërie në lidhje me gjetjen ekonsensusit dhe miratimin e buxhetit tëvonuar. Të dyja palët (e djathta dhe emajta) kanë toleruar për të gjetur një ko-mpromis që mbi të gjitha i shërben qyteta-rëve. Gjithsesi, kryebashkiaku Dako eka justifikuar vonesën në prezantimin ebuxhetit kryesisht me vendimin e Min-istrisë së Financave të muajit shkurt përmënyrën e shpërndarjes së fondeve përtransfertën e pakushtëzuar. Mbledhja efundit e Këshillit Bashkiak tregoi se kurka vullnet pozitiv dhe kur vihen parainteresave politike interesat e qytetarëve,problemet zgjidhen. E majta dhe admin-istrata e bashkisë kanë toleruar nëpjesën që ka të bëjë me katër kushte tëforta të vëna nga mazhoranca e djathtënë Këshillin Bashkiak, në një kohë qëtë djathtët kanë toleruar në pjesën e mi-ratimit të disa projekteve për të cilat atakishin kontestime. Kanë qenë dy mo-mente të vështira në mbledhjen e KëshillitBashkiak të Durrësit, të cilat u dukën se

mund të kompromentonin proçesin e mi-ratimit të buxhetit për vitin 2012. Mo-menti i parë ka qenë përgjigjja që krye-tari i bashkisë së Durrësit, VangjushDako, ju ka dhënë disa pyetjeve të ngrit-ura nga ana e këshilltarëve të djathtë, qëkishin të bënin me çështje të tilla si mosrealizimi i të ardhurave dhe shpenzimevenga ana e pushtetit lokal, mos ndarja ebanesave sociale për të pastrehët, mung-esa e auditimit nga ana e bashkisë përmos realizimet, mos vjelja e taksave, mosbërja e analizës së kostove të shërbimitetj. Në një situatë të tillë, Dako ka sug-jeruar që për çështje specifike të dëgjo-heshin drejtorët përkatës të departament-eve, por të djathtët nuk e kanë pranuarkëtë sugjerim me argumentin se krye-bashkiaku ka pasur kohën e mjaf-tueshme për të marrë informacionin për-katës. Në një situatë të tillë, kryetari i bash-kisë ka zgjedhur një mënyrë tjetër për tëreplikuar me të djathtën nga njëra anë,por dhe për të mos i lënë pa përgjigje ngaana tjetër. Ai ka zgjedhur variantin epërgjigjeve me po dhe jo, gjë që ka sh-kaktuar ilaritet në rradhët e e së djath-tës. Përsa i përket pyetjeve që kanëardhur nga këshilltarët e majtë përmesGëzim Agasit, Dako ka sqaruar me de-taje çështje të tilla si: ndërtimi i rrugëshyrëse të qytetit bregdetar apo dhendikimin që ka pasur në buxhet çësht-ja e mosfunksionimit të KRRT-së dhemos miratimi i planit të ri rregullues.Ndërkohë nënkryetari i bashkisë, Adri-an Çela, ka bërë një prezantim të prior-iteteve të buxhetit të këtij viti, duke e vënëtheksin në drejtim të shpërndarjes sëinvestimeve në të gjithë qytetin, dhënienpërparësi të investimeve në infrastruk-turë, në zonën turistike dhe atë të ish-kënetës. Nga ana tjetër, këshilltari i PD-së Seit Kërtusha i ka sugjeruar admin-

istratës së bashkisë që të gjejë mënyramë eficente për vjeljen e të ardhurave,pasi me metodat aktuale gjërat nuk pofunksionojnë. Sipas Kërtushës, bash-kia ka mundësinë të shtojë zërat e tak-save për të rritur buxhetin e saj, pasiaktualisht është e paaftë ta bëjë një gjëtë tillë. Temperaturat në mbledhjen eKëshillit Bashkiak janë rritur në se-ancën e diskutimeve ku është vënë remungesa e kryetarit Dako, i cili ështëlarguar nga salla. Këshilltari i PD-sëArmand Teliti e ka konsideruar pa-përgjegjshmëri dhe mungesë respektindaj qytetarëve largimin e Dakos. Nëfakt, largimi i kryebashkiakut nga sal-la ka nënkuptuar në një farë mase dhemos arritjen e konsensusit për mira-timin e emërtimeve të aktiviteteve tëkulturës, apo dhe disa pikave të tjera tërëndësishme në buxhet. Teliti ka shkuardhe më larg duke folur për falimentimtë Bashkisë së Durrësit, për shkak të mosrealizimit të të ardhurave të vitit të kalu-ar, paraqitjen me vonesë të buxhetit, mosmbledhjen e taksave, shpenzimet eparave për rroga militantësh etj. Në tënjëjtën linjë me Telitin ka qenë dhekëshilltari Eduard Ndreu, i cili ka dek-laruar se bashkisë i mungon vizioni dhese ka humbur rolin administrues të qy-tetit. Sipas Ndreut edhe projekti i draftbuxhetit ka një paraqitje konstatuese, nënjë kohë që mungon vizioni i një qytetiport dhe turistik. Si shembull të paaftë-sisë së bashkisë, Ndreu ka përmendurmos vjeljen e taksave, ndryshe nga drej-toria e tatimeve që e ka tejkaluar planin.Ndreu ka paraqitur propozimet që më pasdo të reflektoheshin në buxhetin e ri tëvitit 2012. Pas mbledhjes së grupeve dheakordit mes tyre Këshilli Bashkiak ven-dosi miratimin e buxhetit të vitit 2012 mendryshimet e propozuara.

E E E E E HËNËHËNËHËNËHËNËHËNË 4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR 2012 2012 2012 2012 2012 5

BUXHETwww.gazetadyrrah.com

VVVVVizioni Dakizioni Dakizioni Dakizioni Dakizioni Dako është tëo është tëo është tëo është tëo është tëbëjë keq, atë që mundbëjë keq, atë që mundbëjë keq, atë që mundbëjë keq, atë që mundbëjë keq, atë që mundtë bëhet më mirëtë bëhet më mirëtë bëhet më mirëtë bëhet më mirëtë bëhet më mirëBuxheti i vitit 2012 për Bashkinë eDurrësit u miratua më në fund, pasika kaluar pothuaj gjysma e vitit. Kjoështë bërë tashmë një taktikë e za-konshme e drejtuesve të bashkisë qënë thelb synon të vërë këshilltarët nënpresion dhe të prodhojë një produkt(buxhet) për cilësinë e të cilit vështirëtë gjykohet.

Por ,”cilësisë” së proçesit që sjellbuxhetin në Këshillin Bashkiak i sh-tohet dhe “cilësia” e komunikimit tëdrejtuesve të bashkisë, e cila për ngaforma dhe përmbajtja mund të konsi-derohet rrugaçërore (ndjesw qyteta-rëve për etiketimin). Ajo çka është bërëmodë në komunikimin publik të kry-etarit dhe “dishepujve” të tij është ten-denca për të banalizuar çdo qëndrim,sjellje apo diskutim. Banalitetit të kry-etarit Dako, tashmë i shtohet arrogan-ca dhe vetëndjerja se Durrësi me prob-lemet e tij janë shumë të vogla për njënjeri “të madh e me përmasa ko-mbëtare”.

Modeli “Dako” në qytet, duhet tëalarmojë durrsakët, e vjetër dhe të rinjsëbashku, jo vetëm për faktin se nënjë mënyrë a tjetër ndikon në cilësinëe jetës së tyre, por për rrezikun që mbartdhe përcjell midis nesh.

Çfarë po ndodh me insititucio-Çfarë po ndodh me insititucio-Çfarë po ndodh me insititucio-Çfarë po ndodh me insititucio-Çfarë po ndodh me insititucio-nin e Bashkisë së Durrësit?nin e Bashkisë së Durrësit?nin e Bashkisë së Durrësit?nin e Bashkisë së Durrësit?nin e Bashkisë së Durrësit?

Bashkia sot gjithnjë e më shumëpo humbet funksionin e saj, po bëhetgjithnjë e më e vogël, pasi dikush po itregon qytetarëve që për për hir të vo-tave mund të bëjë çfarë të dojë. Mod-eli “Dako”, që sipas “dishepujve” të tijështë “babaxhan” e nuk të bën keq,mjafton ta votosh atëherë kur duhet,tashmë po i jep frytet e veta, më pakpara e investime publike për qytetin.

Siç dihet, ligji për pushtetin lokal,ngarkon bashkinë të mbledhë taksatnga biznesi dhe qytetarët dhe t’ia kthe-jë atyre me investimet në qytet, mirëm-batjen e shkollave, çerdheve, aktiv-itete kulturore e sportive. Tashmë, kjodetyrë e përcaktuar me ligj është kthy-er në Durrës gjithnjë e më shumë nënjë veprimtari selektive, ku biznesetdhe qytetarët ndahen në “ata” dhe “ne”,ku “ata” duhet të paguajnë taksa dhe tëmos përfitojnë investime dhe “ne” du-het të mospaguajmë dhe në të njëjtënkohë të na rregullohen rrugët, fasa-dat, etj (“ata” janë të djathtët, ndërsa“ne” miqtë e Vangjushit).

Referuar vitit 2011, Bashkia e Dur-rësit ka mbledhur 28 % më pak tëardhura se plani, që do të thotë se qy-teti në këtë masë ka humbur inves-timet, se pagat dhe shpërblimet nuk ipreku askush. Mosrealizimi i planittë të ardhurave, bën me faj gjithfarëlloj krizash evropriane e globale,qytetarë e biznese “të pabindura” ndajDakos, por askënd në bashki për këtëpaaftësi. Dhe për më tepër, parashiki-mi për këtë vit është dhe më pesimist,rreth 63 milion lekë (të reja) më pak se2011.

Projekt- buxheti, tashmë i kthyerme disa rregullime në buxhet, ishte mëi keq, në formë e përmbatje se ai i njëvit më parë, e që ngjante më shumëme një raport të përgatitur nga “halli”,e jo nga vizioni dhe përgjegjshmëriapublike për qytetin

Për të vazhduar më tej, Durrësi qy-teti që aktualisht ka 200 mijë banorë,me det e bukuri natyrore pa fund, me

histori të djeshme dhe të sotme, menjë industri kulinare që gjithkush nëShqipëri e shijon e vlerëson, tashmëndodhet në “duart” e personit që anti-reklamën ja bën më mirë së kushdotjetër nëpër media.

Në asnjë rresht të buxhetit, nukshihej përpjekja për të zhvilluar pro-jekte që kanë produkt rritjen e jetësekonomike të qytetit, projekte që zh-villojnë më tej ide apo mundësi përbisnesin privat apo që qytetarët t’ ipërqafojnë për t’ i zhvilluar më tej; pro-jekte që të mundësojnë rritjen evendeve të punës, projekte për dhe nëndihmë të turizmit.

Është e hidhur por e vërtetë, ob-jektivat dhe vizioni i bashkisë “Dako”,mbetet i njëjtë, gjithshka “pazar”, in-veston në lagjet dhe rrugicat ku e vo-tojnë dhe kështu duket sikur qyteti je-ton të tashmen e Dakos dhe humb,për fat të keq, të ardhmen e tij.

Qyteti vuan disbalancat në finan-cimin e qendrës ndaj periferisë: karivitalizime të shesheve në qendër, nëvend të mbylljes së kanaleve problem-atikë midis lagjeve të ShkozetitPlazhit, Spitallës dhe Kënetës; kapërmirësim fasadash në vend tëkullimit të zonave në Plazh dhe nëShkozet; ka ndërtim shëtitoresh tëpapërdorshme nga askush, për të bërëtë vlefshëm ndërtimet buzë detit tëmbështetësve të Kryetarit, në vend tëpërmirësimeve të rrugëve tëbrendshme të Plazhit dhe Shkozetit.

Për të vazhduar më tej me mung-esën e vullnetit për të mbështetur in-frastrukturën dhe logjistiken e arsimit( shumë e qartë se shkollat nuk sjellinvota direkt). Në projekt- buxhetin e2012 për shkollat e Durrësit, Bashkiakishte parashikuar vetëm 4 milion lekë(të vjetra) për çdo shkollë. Kuptohet qëme një fond të tillë në një vit, nuk mundtë rregullohen as tualetet dhe as nukmund të mirëmbahen godinat gjatëvitit, pa menduar të ngrohen ambien-tet në dimër e aq më pak të përmirëso-hen ato.

Buxheti i miratuar me rregullimenë prag të kësaj vere, shpresoj të pak-tën të rikonstruktojë shkollat “NaimFrashëri”dhe “Jan Kukuzeli si dhe tëmbyllë kanalet që prej vitesh përm-bysin Shkozetin dhe Plazhin.

Mungesa e vizionit në përmirë-simin e shërbimeve të tilla si pastrimiapo gjelbrimi i qytetit duket hapur nëpërpjekjet për të ulur shpenzimet për todhe duke mos synuar t’i outsource-ingnga privatët, japin një qytet të papastër.

Dhe për ta mbyllur, nuk jemi vetëmne, këshilltarët e djathtë që mendojmëse qyteti vuan mungesën e vizionit dhe“kapjen” nga votat e Dakos, janë dheshumë të majtë, madje dhe anëtarë so-cialistë të Këshillit Bashkiak, që nda-jnë të njëjtin mendim e gjykim mbi pa-përgjeshmërinë e Dakos në adminis-trimin e qytetit. Vizioni Dako, është tëbëjë keq atë që mund të bëhet më mirë

Begteshi: Bashkia nukBegteshi: Bashkia nukBegteshi: Bashkia nukBegteshi: Bashkia nukBegteshi: Bashkia nukdi të mbledhë të ardi të mbledhë të ardi të mbledhë të ardi të mbledhë të ardi të mbledhë të ardhurdhurdhurdhurdhuraaaaattttt

Kryetarja e Këshillit të Qarkut,Eglantina Begteshi, njëkohësishtkëshilltare në Këshillin Bashkiak e kakonsideruar administratën e pushtetitlokal të paaftë për të mbledhur të ardhu-rat. Sipas Begteshit një nga elementëtkryesore të çdo buxheti është realizimii të ardhurave. Begteshi ka akuzuaradministratën e Bashkisë se ka bërënjë planifikim me rezerva të buxhetit:“Të ardhurat për vitin 2011 janë reali-zuar në masën 72% kundrejt planit,pa përfshirë këtu transfertën e pakush-tëzuar dhe duke përfshirë në të njëjtënkohë të ardhura të trashëguara ngaviti 2010, në një vlerë prej 400 milionëlekë. Pavarësisht nga kjo, referencanga plani arrin në 367 milion lekë mëpak. Në këto kushte, diferenca ështëshumë e madhe dhe nuk mund tëanashkalohet dhe të merret si bazë kyfakt për të planifikuar të ardhurat evitit 2012, siç ka bërë Bashkia e Dur-rësit”. Begteshi i është referuar disashembujve konkretë, të cilët sipas sajjanë domethënës. Sipas kryetares sëKëshillit të Qarkut: “E ardhura ngataksa e përkohshme e plazheve ështërealizuar në masën 65%, në një kohëqë nuk ka patur hapësirë rëre bosh nëplazhe. Po kështu duke ju referuar

materialit të prezantuar nga Bashkiae Durrësit rezulton se numri i tregtarëveambulantë është 961, në një kohë qënë fakt janë mbi 2000”. Duke ju refer-uar taksës vendore të biznesit të madh,Begteshi ka deklaruar se kjo taksë zë21,1 % të të ardhurave të bashkisë dheparaqitet në një realizim prej 76%kundrejt planit. “Një nga arsyet e mos-realizimit sipas planit është fakti sesipas ligjit 9632, dt 30/10/2006, kjotaksë paguhet më 20 prill, 20 korrik,20 tetor dhe 20 janar të vitit të ardhs-hëm. Duke u nisur nga ky fakt del setë ardhurat e tremujorit të fundit të vititdo të pasqyrohen në vitin 2012. Kyfakt nuk mund të justifikojë mosreal-izimin e kësaj të ardhure për arsye seçdo vit do të pasqyrojë tremujorin e IVtë vitit të kaluar”. Duke ju referuar rezer-vave në mosrealizimin e të ardhuravenga ana e administratës së bashkisë,Begteshi ka marrë si shembull tak-sën e tabelës për qëllime reklamimi:“Taksa e zënies së hapësirës publikeduhet planifikuar me kujdes, nëmënyrë që të lihen sa më shumë hapë-sira publike për qytetarët”. Begteshika konstatuar gjithashtu se: “Tëardhurat nga institucionet shtetërorerezultojnë me tejkalim, në një kohë

që bashkia ka mosrealizim”. Një vë-mendje të veçantë, këshilltarja Be-gteshi i ka kushtuar taksës së fjetjesnë hotele e cila sipas saj: “Edhe psenë plan ka qenë me rezerva 4000lekë, përsëri realizimi është më ivogël me 3.570 lekë. Nga ana e ad-ministratës së bashkisë duhet bërëgjithashtu një punë më e ndershmepër evidentimin dhe vjeljen e tak-save të të gjitha hoteleve”. Një ngaproblemet e ngritura nga kryetarja eKëshillit të Qarkut ka qenë edheniveli i bashkëpunimit mes bashkisëdhe institucioneve të tjera shtetërore,ku është kërkuar një vëmendje më emadhe përsa i përket mjedisit.

- Të ardhurat vendoset të jenë 1.300.000.000 lekë me një shtesë prej 63.300.000 lekë- Të mos miratohet shtesa prej 25 punonjësesh për çerdhe, por të merren ngapersoneli ekzistues në varësi të bashkisë- Fondi i projekteve kulturore të aprovohet në total në vlerën prej 15.000.000 lekëdhe përzgjedhja e projekteve fituese të bëhet nga Këshilli Kulturor- Diferenca e të ardhurave 63.300.000 +15 milion të shpërndahet si më poshtë :1) Rikonstruksion i rrugës së “Parthikëve” 12.000.000 lekë2) Rikonstruksion i rrugës pranë postës 10.000.000 lekë3) Projekt inxhinjerik për kanalizimet Plazh-Shkozet4) Rikonstruksion i shkollës “Naim Frashëri”5) Rikonstruksion i shkollës “Jan Kukuzeli”

Ndryshimet në buxhet

- Vazhdimi i përmirësimit të ndjeshëm të infrastrukturës rrugore- Perdorimi i mjeteve alternative të financimit për projektet e Banesave Sociale me qera- Bashkëfinancimi në projekte të bashkëpunimit ndërkufitar të programit të paraaderimit në BE- Vijimi i investimeve për shtimin sasior dhe cilësor të hapësirave të gjelbërta, përmirësimi ishërbimeve të tjera publike, që ndikojnë pozitivisht për një rritje cilësore të jetës në qytet- Rritja e shpenzimeve për shërbimet sociale, duke synuar një rritje cilësore dhe sasiore tëtyre, por edhe me zgjerim shërbimesh- Rritja progresive e shpenzimeve në mirëmbajtjen e infrastrukturës së qytetit, kryesisht përrrugët e ndërtuara, objektet arsimore, si dhe shërbimet e tjera publike- Plani i investimeve kapitale do të vazhdojë me shpërndarjen drejt zonave informale dheatyre në nevojë, përkundrejt atyre formale dhe kontribuese në buxhetin e bashkisë, duke idhënë një natyrë sociale rishpërndarjes së kontributeve të komunitetit- Prezantimi i buxhetit me programe sektoriale dhe prioritare të mbështetura në kostot reale,ku përcaktohen qartë objektivat për çdo sektor si dhe raporti produkt/rezultat

21milion

ulet planifikimi i taksëssë gjelbërimit, ndërkohë qëshpenzimet arrijnë në 60milion

65përqind

është realizuar eardhura nga taksa e plazheveprivate në një kohë kur nukka pasur hapësirë rëre bosh

1.3miliard

lekë në total janë tëardhurat për Bashkinë eDurrësit. Do të ketë njështesë prej 63 milion lekë

Objektivat kryesorë

6 E E E E E HËNËHËNËHËNËHËNËHËNË 4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR 2012 2012 2012 2012 2012

EDITORIALwww.gazetadyrrah.com

RrRrRrRrRroftë kulturoftë kulturoftë kulturoftë kulturoftë kultura,a,a,a,a, por le të jetë por le të jetë por le të jetë por le të jetë por le të jetëe gjallë dhe emocionuesee gjallë dhe emocionuesee gjallë dhe emocionuesee gjallë dhe emocionuesee gjallë dhe emocionuese

“Kultura financohet nga institucionet publike,

pra paraja e destinuar për mbështetjen eevenimenteve kulturore është thithurnga taksat e qytetarëve, pa shqyrtuar

interesin e vërtetë të tyre për ato inciativa. Për shembull, festivalet kinematografikekanë kosto shumë të larta, nuk arrijnë të

prodhojnë fitime dhe ndiqen nga një publikshumë i ngushtë. Ata nuk mund të mbijetojnë

pa financime shtetërore dhe avantazhi ivetëm që sjellin është prestigji i imazhit

për qytetin mikpritës...

Nga Francesca NICCOLAI NICCOLAI NICCOLAI NICCOLAI NICCOLAI

N uk më pëlqen të hyj në çështjet lokaledurrsake, sidomos kur flitet për buxhet dhe për tema delikate adminis-

trative që jo vetëm unë, por edhe shumica e qyteta-rëve, nuk jemi të zotë për t’i trajtuar. Jo më kotjanë zgjedhur si këshilltarë bashkiakë individëtë specializuar në fushën menaxhuese, të cilëveiu kemi deleguar përdorimin dhe shpërndarjen efinancimeve dhe taksave. Megjithatë, meqë nëkëto javë të fundit është diskutuar shumë përfondet e destinuara për sektorin kulturor të qy-tetit tonë, nuk mund të evitoj të bëj një krahasimme krizën e aktiviteteve kulturore në Itali, sepsetë dyja situatat më duken shumë të ngjashme.Në të dy vendet kultura financohet nga institu-cionet publike dhe nuk do të mund të mbijeton-te pa ndërhyrjen e qeverisë, ministrive dhe bash-kive. Pra paraja e destinuar për mbështetjen eevenimenteve kulturore është thithur nga tak-sat e qytetarëve, pa i kërkuar atyre opinion dhepa vlerësuar interesin e vërtetë të tyre për atoinciativa. Dhe nga ana tjetër, vetë qytetarëtduken shpesh indiferentë ndaj aktiviteteve siteatri, koncerte, kinema dhe mbrëmje letrare,sidomos nëse duhet paguar një biletë hyrje.

Çfarë do të thotë kjo? Se jemi popuj injo-rantësh? Ndoshta, pak pak fare. Por do të thotësidomos se propozohen aktivitete kulturore jotë përshtatshme për “publikun e gjerë”, apo nëçdo rast të paafta për të nxitur interesin popu-llor dhe për të tërhequr numër të madh pjesë-marrësish të gatshëm të paguajnë një biletë përtë pasuruar formimin e vet personal. Para pro-pozimit të një evenimenti kulturor në një vendtë përcaktuar, do të duhej të shqyrtoheshin për-bërja sociale, interesat dhe mentaliteti i ban-orëve, domethënë i publikut të cilit i adresohetevenimenti. Dhe do të duhej të pyetej çfarë për-faqëson për atë popull apo për atë komunitetkoncepti i “kulturës”.

Duke nisur nga premisa që nocioni i “kul-turës” rrjedh nga latinishtja “colere” (“kultivoj”,pra “kultivimi i vetvetes” për të dhënë frytet mëtë mira, si një fushë e bukur e pluguar), sektorikulturor ka qenë historikisht bashkëlidhur menjë “status elitar” dhe me një kategori intelektu-ale të specializuar në letërsi, në filozofi, në art,por edhe në shkenca dhe në teknologji.Megjithatë përkufizimi modern i “kulturës”, iinfluencuar nga studimet antropologjike, ngaglobalizmi dhe nga relativizmi kulturor, është“tërësia e dijeve dhe e praktikave të një komu-niteti, të trashëguara brez pas brezi anëtarëvetë tjerë”, ndërsa UNESCO konsideron kulturënsi “një tërësi karakteristikash specifike të njëgrupi social në terma shpirtërorë, materialë,intelektualë ose emocionalë”. Pra, në shqip ter-mi “kulturë” mund të përkthehet me “traditë”. Ngaana tjetër është interesante të shikohet zëri “kul-tura” në Wikipedia shqiptare. Faqja web, e sh-kurtër dhe konfuze, përfundon solemnisht: “Kul-tura është gjithë qka, që nuk ta ka dhënë natyrapor e ke krijuar vet. Kultura e vërtetë na çelrrugën e së vërtetës”. Përveç të shkëlqyeshmes“gjithë qka”, gjej se ky mendim është mjaft la-birintik dhe pyes veten se cila është “rruga e sëvërtetës”... Por mbi të gjitha pyes veten nëseaktivitetet kulturore për të cilat diskutohet nëKëshillin Bashkiak i përkasin kulturës sh-qiptare, qoftë ajo “traditë” apo “rrugë e sëvërtetës”...

KKKKKonsideronsideronsideronsideronsideraaaaata personale mbita personale mbita personale mbita personale mbita personale mbikinemanë turkekinemanë turkekinemanë turkekinemanë turkekinemanë turkeJam mjaft e arsimuar, kam shumë durim

për të lexuar libra “jo të lehtë” dhe adhuroj kine-manë. Për më tepër, vuaj nga pagjumësia. Porvitin e kaluar, në mbrëmjen e parë të Interna-tional Film Summerfest, rrezikova të flija gjatëshfaqjes së “Bal”, film i lavdishëm fitues i Ariut

të Artë në Festivalin e Berlinit. Ka qenë një prejfilmave më të mërzitshëm që kam parë në vitete fundit. Do ta sugjeroja si masë ndëshkimi nëburgje, por kam frikë se Amnesty Internation-al do të denonconte rojet për shkelje të tëdrejtave të njeriut. Dhe përkundrazi regjizori i“Bal”, Semih Kaplanoglu, jo vetëm nuk denon-cohet, por madje çmohet dhe promovohet nëfestivale ndërkombëtare, edhe pse torturon prejvitesh publikun me filma që deri edhe kritikamë përkrahëse dhe filoturke i gjykon “të ngad-altë” dhe “të papërshtatshëm për publikun egjerë”. Nga ana e tyre, kritikët kinematografikëmë të sinqertë dhe të qartë flasin për “mërzi” dhepër “regji të amullt si në filmat-esé e nivelit tëulët”. Kaplanoglu mbron heshtjet e gjata dhengadalësinë vdekjeprurëse të filmave të tij dukembështetur se “koha është materiali bruto i ki-nemasë bashkëkohore”. Ndoshta jam idiote,por nuk kuptoj.

Dhe duke qenë mazokiste, natën tjetër uktheva tek amfiteatri për t’u kënaqur me njëtjetër film turk, titullin e të cilit nuk e kujtoj,totalisht i ambientuar në një shkretëtirë prejkripe: një sfilitje akoma më keq sesa “Bal”, njëeksperiencë surreale që më çoi të reflektoj mbikuptimin e të ashtuquajturës “kinema-esé” dhee promovimit të regjizorëve “emergjentë” (të rinjapo të ardhur nga vende jo euro-amerikane).Mendoja se shumë njerëz do të ishin më mirë tëpunonin në ara – duke ndihmuar bujqësinë eatdheut të tyre – dhe jo të pretendonin të rrininmbas një kamere, ndoshta duke përfituar ngafinancimet shtetërore për “kinema-esé”. Kujtoj,me dhimbje koke, orët e jetës të humbura dukeparë filmat me efekt-Valiumi të një tjetër regji-zori turk, Nuri Bilge Ceylan, i cili çdo herë qëxhiron një film ftohet në ndonjë festival dhekthehet në shtëpi me një çmim. Pra, vitin mëpas, xhiron një film akoma më të ngadaltë, dukeshpresuar për të fituar Oscar. Por përse kine-maja turke merr kaq shumë lavdërime, edhepse nuk e meriton?

Përgjigja është e thjeshtë: sepse Europa ësh-të e mbushur me imigrantë turq dhe sepse Tur-qia është – apo të paktën ishte, përpara kthesëskonservative të Erdogan – kandidate e privi-legjuar për anëtarësim në BE. Prandaj popujteuropianë duhet të mësojnë të njohin kulturën,traditat dhe mentalitetin turk nëpërmjet kine-masë së prodhuar nga Ankara. Kështu regji-zorët anatolikë përfitojnë hapësira të mëdhamediatike dhe çmohen në festivalet europiane,ai i Berlinit në krye, sepse lidhja mes Gjerman-isë dhe Turqisë është tashmë e pandashme.Ambientet institucionale të Berlinit nuk fshe-

hin të konsiderojnë artet vizive si një çështjepolitike dhe pra çdo eveniment kulturor duhettë prezantojë pikëpamjet e grupeve të ndryshmeetnike, ideologjike dhe fetare që përbëjnë sho-qërinë gjermane: arti duhet qoftë të reflektojëshoqërinë, qoftë të ushtrojë një efekt mbi sho-qërinë. E drejtë, shumë e drejtë, por kinemajaturke ka prodhuar edhe regjizorë dinamikë dhetë gjallë si Fatih Akin, autori i filmave “etnikë”por të fuqishëm, përfshirës dhe të pahar-rueshëm si “Nusja turke” dhe “Soul Kitchen”, qëjo më kot kanë patur sukses të madh në publik.

Përkundrazi, nëse kinemaja, për të qenëart, duhet të jetë kriptike, metafizike dhe e mërz-itshme, atëherë filmat për festival të Kaplano-glu dhe Ceylan janë padyshim art. Por arti anuk do të duhej të ngjallte emocione? Dhe anuk do të duhej të ishte edhe i kënaqshëm? Aka mundësi për të treguar histori të thella dhekomplekse pa shtyrë spektatorin të lutet përfundin e filmit? Këto pyetje do të duhej t’i bëninvetes të gjithë organizuesit e festivaleve kine-matografike përpara se përgatisin listën e fil-mave pjesëmarrës. Do të duhet të shqyrtojnëcilësinë dhe ritmin e filmave të zgjedhur, sido-mos nëse festivalet mbahen në vende në të cilattradita kinematografike nuk është shumë errënjosur ose ndoshta ka humbur, si në rastin eShqipërisë dhe sidomos në Durrës, qyteti pa asedhe një kinema.

Merita dhe të meta të International Sum-Merita dhe të meta të International Sum-Merita dhe të meta të International Sum-Merita dhe të meta të International Sum-Merita dhe të meta të International Sum-merfest të Durrësitmerfest të Durrësitmerfest të Durrësitmerfest të Durrësitmerfest të Durrësit

Ndoshta jam unë që kam qenë e pafat meSummerfest të Durrësit. Ndihesha në faj sepsekisha humbur tre edicionet e para, kur isha jas-htë Shqipërisë, dhe kështu vitin e kaluar nukdoja të mungoja. Por pas “traumës turke” dheduke konstatuar se amfiteatri ishte gjysmëbosh,vura veten në vendin e shumicës së durrsakëve,të cilët do të meritonin një okazion të bukur përtë rizbuluar dashurinë ndaj ekranit të madh.Por ndoshta nuk është me “film-esé” që tërhiqenqytetarët drejt atij instrumenti të çmuar zbav-itjeje dhe komunikimi që është kinemaja.

Duhet konsideruar se shumica e sh-qiptarëve kanë shije kinematografike të thjesh-ta. Kinemaja ka një efekt “imprinting” të fu-qishëm mbi popujt, dhe pra filmat e parë që njëpopull ka parë në historinë e tij janë ato që kush-tëzojnë për gjithnjë shijen e tij kine-matografike. Amerika dhe Franca kanë eks-perimentuar që nga fillimi një kinema “mod-erne”, që i hapte portat sfumaturave karakteri-ale dhe elementit fantastik. Përkundrazi, vendesi Italia fashiste dhe tërë blloku komunist kanë

njohur vetëm filma hiper-realistë, që trajtoninjetën e përditshme të njerëzve, sepse vetëm këtolloj historish ishin të përshtatshme për men-talitetin e popujve ruralë, me aftësi të kufizuaraabstraksioni. Për më tepër, kinematografitë eregjimeve impononin modele jete të drejtuarapër qëllime edukative, për të ngulitur në popullvlerat e ideologjisë sunduese. Kështu, shqiptarëtjanë formuar me filma të kuptueshëm men-jëherë: filma me personazhe “të mirë” e “të kë-qinj” dhe me një mësim moral të fortë, që kanëshenjuar thellësisht mënyrën e mendimit dhetë jetuarit të shoqërisë.

Jo rastësisht, gjinia televizive që ka patursuksesin më të madh pas komunizmit kanëqenë telenovelat, vlerat morale dhe intrigat e tëcilave janë pasqyrë e shoqërive të thjeshta dhetotalitare si ato amerikano-jugore. Dhe ështëpikërisht televizioni që ka vrarë kinemanë nëShqipëri. Sot të shkohet në kinema nuk ështëmë një egzigjencë kryesore, sepse nevoja për“të kullotur sytë” mbi imazhe virtuale ështëplotësuar nga televizori, që prezanton një avan-tazh të dyfishtë: nga njëra anë lejon “konsum-in” e spektakleve në intimitet shtëpiak, të izolu-ar nga pjesa tjetër e shoqërisë, dhe nga anatjetër ofron programe seriale (si telenovelat), qëpërfshijnë “shpirtrat e thjeshtë” më shumë sesanjë film, që zgjat maksimumi dy orë dhe nuk tëjep kohë për të të hyrë në zemër personazhet.

Në këto kushte, programimi ambicioz mefilma-esé i parashikuar nga Summerfest duketse ndjek një linjë “politiko-ideologjike” mëshumë sesa një qëllim social. Mbështetja eAmbasadës amerikane detyron promovimin eunifikimit kulturor ballkanik dhe përfshirjenedhe të Turqisë në kinematografinë e Ballkanit(kështu le të ribëjmë Perandorinë osmane). Ngaana tjetër promovohen vepra të regjizorëve tërinj, me shpresën për të krijuar vende pune nësektorin kinematografik, në universitete dhenë organizimin e festivaleve. Për të dhënë njëshembull se çfarë biznesi i madh janë festivalete kinemasë, mjafton të mendohet se në Itali or-ganizojnë 76 të tillë në vit, sepse çdo qytezëshpreson të përfitojë nga fondet shtetërore tëdestinuara për evenimentet kulturore. Por nëfund të fundit i vetmi festival i famshëm në niv-el ndërkombëtar është ai i Venecias dhe, në sh-kallë më të vogël, ata të Torinos dhe të Romës.Përkundrazi, në SHBA mbahen vetëm dhjetëfestivale, në Angli dy dhe në Japoni një. Ngaana e tyre, vendet ballkanike ndjekin shem-bullin italian dhe organizojnë dhjetra festivale,por ai më i suksesshmi, që tërheq pothuaj80.000 spektatorë, mbetet Festivali i Pula (Kroa-ci), që vazhdon që nga koha e komunizmit.

Sot, në universitetet europiane, jepen kurse“organizimi festivalesh kinematografike”, kustudentët mësojnë se funksioni i një festivaliështë “përhapja e të rejave të ardhura nga ven-det dhe nga eksperiencat kulturore më të largë-ta”. Mësohet edhe “shpikja”, financimi dhedrejtimi i një festivali, sipas skemave ndërko-mbëtare që zbatohen kudo. Fatkeqësisht, këtoiniciativa kanë kosto shumë të larta, nuk arr-ijnë të prodhojnë fitime dhe janë të destinuarapër një publik shumë të ngushtë, që në botënperëndimore quhet “radical chic” (intelektualëtë pasur të majtë). Rezulton e qartë se festivaletnuk mund të mbijetojnë pa financime shtetëroredhe avantazhi i vetëm që sjellin është prestigjii imazhit për qytetin mikpritës. Në Itali, për sh-kak të krizës ekonomike, flitet për të ndërprerëfondet publike për disa festivale, për të shikuarnëse janë të aftë të mbahen vetëm me shitjen ebiletave apo me sponsorizimet e privatëve. Pri-vatët janë gjithmonë gati të promovojnë eveni-mente si koncerte ose ndeshje futbolli, që kanënjë përfitim ekonomik. Atëherë, përse të mosbinden për të sponsorizuar edhe filmat-esé?

E E E E E HËNËHËNËHËNËHËNËHËNË 4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR 2012 2012 2012 2012 2012 7

PORTwww.gazetadyrrah.com

Merr fundMerr fundMerr fundMerr fundMerr fundinformaliteti informaliteti informaliteti informaliteti informaliteti i i i i ipasagjerëvpasagjerëvpasagjerëvpasagjerëvpasagjerëve në porte në porte në porte në porte në port “

Check-in elektronik është sistemiqë pritet të nisë nga puna paspërurimit të terminalit të ri tëpasagjerëve. Me aplikimin e

këtij sistemi porti i Durrësit dot’u afrohet edhe më tepër standarteve

europiane të porteve të vendevefqinje. Sistemi i ri garanton njëkontroll të rreptë në hyrje-daljet

nga porti, eleminimin e informalitetittë kompanive të udhëtimit si dhe

përpunim në kohë rekord dheonline të pasagjerëve dhe automjeteve...

Nga Klodiana HAXHIAJHAXHIAJHAXHIAJHAXHIAJHAXHIAJ

N jë projekt me vlerë 600mijë euro, i cili do të vihetnë zbatim pas inagurimit

të terminalit të ri të pasagjerëve, i jepfund jo vetëm informaliteteve të ko-mpanive të lundrimit, por, në kohë re-ale, përpunon online në sistem tëdhënat e udhëtarëve.

“Check-in” elektronik, është njësistem i cili pritet të implementohet ngaAutoriteti Portual së shpejti. Asnjëpasagjer nuk do të mund të hyjë nëportin e Durrësit, pa prerë biletë më parë,gjë e cila ka ndodhur rëndom deri tani.Përmes këtij sistemi, që në momentine blerjes së biletës, të gjitha të dhënat epersonit që do të udhëtojë u transfero-hen autoriteteve respektive në portduke mundësuar një përpunim më tëshpejtë të trageteve dhe shërbim më tëmirë për vetë udhëtarët.

Vegim Hoti, specialist i IT-së, nënjë prononcim për “Dyrrah” deklaroise projekti është realizuar në bazë tënormativave të reja të ISPS-së (Inter-national Ship and Port Security) qëimponojnë përdorimin e sistemeve tësigurisë dhe kontrollit në fazën ehyrjes në port si edhe gjatë tranzititnë sheshet e imbarkimit. Këto nor-mativa kërkojnë që brenda zonës sëimbarkimit të lejohen të hyjnë vetëmpasagjerë dhe automjete të pajisur metituj udhëtimi nominative (kartë përimbarkim).

“Autoriteti Portual i Durrësit popërfundon së ngrituri një sistem tëcentralizuar check-in për kontrolline pasagjerëve dhe të automjeteve tëimbarkuara, i cili po integrohet mesistemet e prenotimit të kompanivetë udhëtimit për menaxhimin e vepri-meve të imbarkimit dhe zbarkimit. Iintegruar me sistemin e kontrollit tëhyrjeve në port, sistemi ofron njëproçes check-in të centralizuar, i ciliështë në përputhje me politikat e sig-urisë dhe lëvizjes të parashikuaranga Autoriteti Portual”,- tha Hoti.

Ndërkohë drejtori i AutoritetitPortual Durrës, Eduard Ndreu, thek-soi se aplikimi i këtij sistemi do tëshmangë abuzimet e kompanive tëudhëtimit, të cilat në kohë fluksitransportonin më shumë pasagjerësesa ç’ishte kapaciteti i lejuar i trag-eteve. “Risi është fakti që sistemi sjelllehtësi në proçedura për të gjithëpasagjerët, siguri, por edhe efikasitetnë eleminimin e evazionit fiskal qëkryejnë operatorët privatë në portine Durrësit. Jo rrallë herë ka ndodhurqë tragetet kanë lënë në terminal meqindra pasagjerë, të cilët kishinprenotuar më parë, dhe kanë im-barkuar të tjerë, të cilët mbërrinin mëvonë në port. Tani asnjë pasagjer qënuk e ka prerë biletën nuk do të lejo-het të hyjë në port. Në mungesë të tëdhënave, tragetet merrnin pasagjerëmë shumë se kapaciteti i lejuar dhekrijonin evazion fiskal. Vënia nëfunksion e këtij sistemi do të thotëshmangie nga këto abuzime”,- dek-laroi drejtori i APD-së Eduard Ndreu.

Check-in elektronikCheck-in elektronikCheck-in elektronikCheck-in elektronikCheck-in elektronik

Prane sallës së kontrollit të Autori-tetit Portual Durrës është realizuar in-stalimi i të gjithë komponentëve hard-ware e software bazë të dimensionu-ara posaçërisht për të përballuar kërke-sat e sistemit. Ky projekt që është real-izuar dhe pritet tashmë të nisë të imple-mentohet do të jetë një vlerë e shtuarpër terminalin e ri të trageteve, i cili dotë përfundojë së shpejti. Terminali i ri itrageteve do të zërë një sipërfaqe prejafro 70.000 metra katrorë, ku do të përf-shihen ndërtesa e terminalit, sheshi iparkimit për automjetet dhe të gjithashërbimet e tjera të nevojshme përudhëtarët. Duke instaluar një sistem tëngjashëm me atë të aeroporteve që ngaprenotimi dhe blerja e biletës sëudhëtimit e deri tek imbarkimi,udhëtarëve do t’u ofrohet një shërbimmë i mirë dhe më i shpejtë, pasi au-toritetet e ndryshme që veprojnë në portdo të dinë me saktësi numrin epasagjerëve që do të përpunohen nëterminal. Një pjesë e informacionit dotë përdoret nga Forca e Sigurisë së por-tit të Durrësit për të menaxhuartrafikun si të udhëtarëve, ashtu edhe tëautomjeteve. Në një optikë të tillë, dukeiu referuar Autoritetit Portual të Dur-rësit, janë shtuar pranë portave hyrësetë portit sisteme të automatizuara tëpajisura me sensorë për leximin e tar-gave dhe kolonave multimediale, qëbëjnë të mundur identifikimin automa-tik të mjeteve nëpërmjet telekameraveLPR (me funksionalitete të integruaraOCR) duke identifikuar mjetet meprenotim të rregullt, operatorët portu-alë apo mjetet e papajisura me leje.Telekamerat LPR garantojnë leximine targave në hyrjet monokorsi, menax-himin e të gjitha targave të njohuraligjërisht nga autoritetet shtetërore sidhe operativitet gjatë ditës dhe natësnë të gjitha kushtet ambientale.Sistemi check-in do të realizojë evi-dentimin e targave për automjete dhemotorë dhe do të jetë i pozicionuarpranë hyrjeve ekzistuese. Gjithashtuai përfshin sistemin e menaxhimit përnxjerrjen automatike të kartave të

imbarkimit në portat hyrëse.Infrastruktura e nevojshme e këtij

sistemi elektronik menaxhohet nga“Tetra Solutions” shpk, një kompani especializuar në ofrimin e shërbimevedhe zgjidhjeve në fushën e teknologjisësë informacionit. Përmes këtij sistemitë gjitha autoritetet që operojnë në portjanë në gjendje të dinë paraprakishtpersonat që do të udhëtojnë, numrin etyre, automjetetet që do t’i shoqërojnëetj. Duke i disponuar këto të dhëna, igjithë proçesi i imbarkimit kryhetshumë shpejt dhe pa pengesa artificialepër udhëtarët. Njëkohësisht, agjensitështetërore para se trageti të mbërrijë nëdestinacion, në Bari, u ofrojnë au-toriteteve italiane të gjithë informacio-nin e nevojshëm që edhe ata ta kenëmë të lehtë përpunimin e tragetit që pres-in. Check-in elektronik lejon dhe ga-ranton një nivel të përshtatshëm“hapjeje” dhe bashkëveprimi me siste-met e tjerë (kompani udhëtimi, Polici,nëpunës portualë etj) duke siguruar njëintegrim fleksibël me sistemet informa-tive të të gjithë aktorëve të përfshirë nëproçesin e imbarkimit.

Përparësitë e këtij projektiPërparësitë e këtij projektiPërparësitë e këtij projektiPërparësitë e këtij projektiPërparësitë e këtij projekti

Sistemi i ri që pritet të nisë të zba-tohet menjëherë pas inagurimit të ter-minalit të ri të pasagjerëve lejon hyr-jen në port të operatorëve portualënëpërmjet leximit automatik të targëssë automjetit të regjistruar paraprak-isht. Në të njëjtën kohë, sistemi i cen-tralizuar check-in u lejon Autoritetevetë Sigurisë Portuale të bëjnë kërkimenë kohë reale për të verifikuar praninëe një mjeti apo pasagjeri në sheshet eimbarkimit. Përdorimi i një zgjidhjejetë kësaj tipologjie, favorizon hapjenpërtej kufijve kombëtare duke forcuarkështu bashkëveprimin me autoritetetitaliane dhe ato të vendeve të tjera. In-tegrimi i sistemit me sisteme të ngjas-hëm të Autoriteteve Portuale italianedhe eventualisht edhe të vendeve tëtjera do të sjellë përfitime të mëtejshmesi: mundësi të përdorimit të arkivit të tëdhënave në kohë reale midis porteve;optimizim të lëvizjeve brenda portit

falë kontrollit në kohë reale të fluksitnë mbërritje nga portet e tjera; verifikimtë tranziteve në hyrje dhe në dalje mi-dis zonave portuale të ndryshme; kr-ijim të “listave të zeza” (black lists) tëpërbashkëta. Sistemi i centralizuarcheck-in “multiuser” dhe “multienter-prise”, lejon stampimin dhe verifikimine kartave të imbarkimit nëpërmjet ko-munikimit me software-t. Gjithashtusistemi lejon hyrjen në siguri të plotënë zonën e imbarkimit dhe më tej nëbord të pasagjerëve dhe mjeteve. Igjithë ambienti server dhe software-ipërkatës check-in është projektuardhe konfiguruar për të operuar nëmodalitet “fault-tolerant”, që të mundtë menaxhojë pika të larta ngarkeseedhe në rast të keqfunksionimit tëpjesshëm të një apo disa elementevepërbërës. Zgjidhja e bazuar mbiteknologji dhe instrumenta inovativei garanton Autoritetit Portual të Dur-rësit një nivel të lartë sigurie në menax-himin e trafikut në hyrje dhe në daljetë portit, duke garantuar kontroll të

përpiktë të të gjithë automjeteve qëhyjnë në port, menaxhim të ndry-shueshëm të hyrjeve në varësi të ti-pologjisë së personit që hyn në portine Durrësit, kontroll dhe menaxhim iflukseve hyrëse të mjeteve në zonat eimbarkimit, kontroll i përpiktë në dal-je për të gjithë mjetet që janë lejuar tëhyjnë në port, stampim dhe lexim tëkartave/titujve të imbarkimit konformnormativës ISPS, monitorim dhe kon-troll në kohë reale të operacioneve.Sistemi zotëron karakteristika bash-këveprimi që lehtësojnë integrimin mesisteme dhe/ose informacione te tjera,si psh: mbërritjen/nisjen e trageteve,administrim të ankorimeve, mbërritjene mjeteve të destinuara për aktiviteteportuale (transportim mallrash, cater-ing, furnizim anijesh, mirëmbajtjeje,grumbullim të mbeturinave etj), lista tëimbarkimit për pasagjerët dhe për mje-tet që do të mbërrijnë, shkëmbim tëdhënash midis operatorëve portualë,menaxhim të lejeve hyrëse në port përpersonat e autorizuar etj.

1) Normativa ISPS2) Plani i lëvizjes në port3) Plani i sigurisë së portit4) Përcaktimi i zonave të imbarkimit5) Kohët mesatare të imbarkimit të parashikuara për secilën kompani6) Vendndodhja dhe adresimi i portave hyrëse në zonat e imbarkimit7) Shtrirja e rrjetit LAN/WLAN (dorsalet me fibër optike) të portit

PRPRPRPRPROJEKTI POJEKTI POJEKTI POJEKTI POJEKTI PARASHIKARASHIKARASHIKARASHIKARASHIKONONONONON

TERMINTERMINTERMINTERMINTERMINALI I PALI I PALI I PALI I PALI I PASAASAASAASAASAGJERËVEGJERËVEGJERËVEGJERËVEGJERËVE

- 5.400 m2 Ndërtesa e Terminalit me konstruksionmetalik dhe xhami- 63.500 m2 Sheshe për automjetet- 2.100 m2 Hapësirë parkimi për automjetet- 226 m Lidhje direkte (foot bridge) me stacionin e trenitnë qytetin e Durrësit- Pika kontrolli hyrje/dalje për të përballuar afro 2000pasagjerë/orë- Hapësira dhe pajisje për kontrollet doganore- Të gjitha shërbimet të nevojshme për udhëtarët si: bar,restorant, ambiente pritjeje, akses interneti etj

8 E E E E E HËNËHËNËHËNËHËNËHËNË 4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR 2012 2012 2012 2012 2012

PORTETwww.gazetadyrrah.com

PPPPPortet turistikortet turistikortet turistikortet turistikortet turistike,e,e,e,e, peng i peng i peng i peng i peng iprprprprproblemeoblemeoblemeoblemeoblemevvvvve të pre të pre të pre të pre të pronësisëonësisëonësisëonësisëonësisë

Nga Klodiana HAXHIAJNga Klodiana HAXHIAJNga Klodiana HAXHIAJNga Klodiana HAXHIAJNga Klodiana HAXHIAJ

P as heqjes së moratoriumit tëskafeve pritet që shumë shqiptarë që ua lejon buxheti

familjar të blejnë një jaht. Detaria përhobi merr një koncept të ri, ndaj Dur-rësi duhet të përgatitet për “bum”-in eshpejtë të jahteve. Shenjat janë dhënë,pasi vit pas viti në Durrës po shtohetnumri i velierave të vogla turistike qëmbërrijnë në port. Ndërtimi i një portindërkombëtar jahtesh në Shqipëriështë një domosdoshmëri e diktuarnga koha. Në të njëjtën kohë investi-torët e huaj shfaqin interes për të vënënë shfrytëzim, bregdetin shqiptar, i cilipothuajse është krejtësisht i virgjërdhe shihet si një vend strategjik përzhvillimin e turizmit. Burimet epanumërta turistike dhe bukurianatyrore e bregdetit shqiptar rrisinkuriozitetin e turistëve. Por gjatë kë-tyre 22 viteve, pavarësisht interesittë lartë të investitorëve për ndërtimine porteve turistike, vetëm një i tillëfunksionon në vend dhe ai është jo iligjshëm. Ky është porti i jahteve nëOrikum i ndërtuar nga investitorëitalianë, i cili u ndërtua paralelishtme “portin e Gjermanit” në Durrës,por ky i fundit nuk është funksion-al. Leja për ndërtimin e porteve jepetme vendim qeverie dhe për asnjë prejkëtyre të dyve nuk ka vendim tëKëshillit të Ministrave, pavarësishtse porti i Orikumit është në funksion.

Dështimi: Dështimi: Dështimi: Dështimi: Dështimi: “P“P“P“P“Porti i Gjermanit”,orti i Gjermanit”,orti i Gjermanit”,orti i Gjermanit”,orti i Gjermanit”,investim pa bazë ligjoreinvestim pa bazë ligjoreinvestim pa bazë ligjoreinvestim pa bazë ligjoreinvestim pa bazë ligjore

Në zonën e Kallmit u projek-tua në fillim të viteve ’90 ndërtimi injë porti jahtesh. Ky port kishtekapacitete të vogla, pasi u koncep-tua për të mbuluar vetëm nevojat eqytetit. Pikërisht aty ku përfundonlagjja e Currilave, vëren gjurmët enjë porti jo funksional, i cili herëpas here shërben vetëm për anko-rimin e varkave të peshkatarëve tëzonës. Porti është pagëzuar meemrin “Porti i Gjermanit” sepse nëvitet 1994-95, dallgëthyesit nisëntë ndërtoheshin në det nga një in-vestitor gjerman. Por punimet undërprenë dhe durrsakët nisën taidentifikojnë këtë pjesë të bregdetitme emrin e sipërcituar. Porti ndod-het brenda vijës së verdhë të Dur-rësit, por pozicionimi i tij në afërsitë Kallmit deri tani ka qenë njëdështim i plotë. Për durrsakët kon-siderohet “port-fantazmë”, përfaktin se në të, edhe tani kur kanëkaluar 18 vjet nga fillimi i puni-meve, nuk ekziston sinjalistikadetare dhe as sistemi i çezmave,ndërkohë që nuk plotësohen kri-teret më elementare të sigurisë. In-vestitori gjerman gati dy dekadamë parë, mori inisiativën për tëndërtuar një port, ku do të anko-roheshin rreth 200 veliera, të cilat

do të sillnin turistë të huaj. Pormarrëdhënia nuk ka qenë eligjëruar me shtetin, sepse, në atëkohë, nuk ekzistonin proçedurate dhënies me konçesion. Asnjëprej titullarëve të pushtetit lokalnuk di të thotë, pse porti i jahtevenuk u ndërtua dhe pse investitorigjerman e la investimin e tij nëmes. Nga ajo çfarë mësuam nëKapitenerinë e Përgjithshme nëDurrës ndërtimi i porteve nis pasmiratimit me vendim qeverie,

vendim i cili për këtë port nukështë marrë asnjëherë. Asnjë mjetlundues nuk mund të ankorohetnë këtë port, sepse Kapiteneria,kur i jep leje një mjeti lundruespër t’u ankoruar diku, ka parasy-sh edhe sigurinë e tij, kushte këtoqë Porti i Gjermanit nuk i plotë-son. Në vitet 1994-95 nuk ka pa-sur bazë ligjore për krijimin eporteve turistike, madje, as përportin e jahteve në Vlorë, nuk kavendim qeverie.

“Megjithë kërkesat në rritje të biznesitvendas dhe të huaj për ndërtimin eporteve turistike, problemet epronësisë mbeten thembra e Akilitpër realizimin konkret të tyre. Ndërsatashmë është kompletuar baza ligjoreprojektet prej miliona eurosh nuk nisintë zbatohen në terren për shkaktë mosmarrëveshjeve me pronarëte tokës apo pushtetin vendor...

Problemet e pronësisë mbajnëProblemet e pronësisë mbajnëProblemet e pronësisë mbajnëProblemet e pronësisë mbajnëProblemet e pronësisë mbajnëpeng investimet e huajapeng investimet e huajapeng investimet e huajapeng investimet e huajapeng investimet e huaja

Sipas kryeadministratorit tëujërave shqiptare, Edmond Doraci,qeveria është duke hedhur themelet enjë industrie të madhe turistike, en-kas për jahtet.Vetëm në vitin 2007, meligjin nr. 9710 të datës 10.04.2007,kanë nisur proçedurat për ndërtimine porteve turistike. Pas krijimit të ba-zës ligjore investitorët e huaj kanëshfaqur interes, por nuk kanë mun-dur të investojnë. Duket se problemete pronësisë mbeten thembra e Akilit.Megjithë interesimin e madh të të hua-jve, mosmarrëveshjet që lindin mepronarëve të tokave, apo pushtetinlokal për zhvillimin e sipërmarrjevetë mëdha turistike, është një prej vësh-tirësive që nuk po gjen gjuhën e kom-promisit. Rasti më konkret ështëndërtimi i portit në Gjirin e Lalëzit, icili prej mëse tre vjetësh ka mbeturpeng i këtyre problemeve. “Gati bëhete pamundur firmosja e kontratave,sepse shteti nuk merr përsipërzgjidhjen e këtyre problemeve”,- thotëkreu i Kapitenerisë së Durrësit, Ed-mond Doraci, i cili është edhe një prejanëtarëve të grupit të identifikimit dhediskutimit të projekteve turistike. Njëtjetër vend interesant për ndërtimin enjë porti turistik duket se është kepi iRodonit. Ai ka një pozicion strategjik

në Adriatik, pasi konsiderohet si njëndalesë natyrale mes bregdetit dalmatdhe atij grek dhe si i tillë është shumëi rrahur nga velierat. Veç kësaj në këtëpjesë të bregdetit durrsak gjendenshumë ndërtesa qindra vjeçare siKalaja e Skënderbeut, ajo e Ishmit, Ba-zilika e Gjuricajt, Kisha e “Shën And-out” etj., të cilët mund të tërheqin aven-turierët e detit dhe të zhvillojnë edhemë turizmi kulturor.

Kërkesat në rritje nga investi-Kërkesat në rritje nga investi-Kërkesat në rritje nga investi-Kërkesat në rritje nga investi-Kërkesat në rritje nga investi-torë vendas dhe të huajtorë vendas dhe të huajtorë vendas dhe të huajtorë vendas dhe të huajtorë vendas dhe të huaj

Një numër i madh kërkesash përndërtimin e porteve të jahteve kanëmbërritur pranë Ministrisë së Trans-porteve nga investitorë vendas dhetë huaj. Deri tani vetëm një projektka marrë dritën jeshile në fazën eparë. Krahas kërkesave të shumta përporte jahtesh nga investitorë të huaj,kryesisht zvicerianë, sllovakë dhebritanikë ka kërkesa edhe përndërtimin e dy qytezave turistike.Gjithashtu kërkesa më “surprizë” vjennga investitorë vendas, të cilëtkërkojnë të ndërtojnë një port turis-tik në shëtitoren Taulantia. Tashmë kyprojekt e ka kaluar me sukses fazëne parë të kualifikimit të projektit nëMinistrinë e Transporteve dhe pret tëkalojë për miratim në Këshillin eMinistrave.

PPPPPorteorteorteorteortettttt turistik turistik turistik turistik turistikeeeeeme ligj të vme ligj të vme ligj të vme ligj të vme ligj të veçantëeçantëeçantëeçantëeçantë

Për ata që do të ndërtojnë porte tur-istike e pontile të përhershme, si dheobjekte të paluajtshme, miratimi do tëvijë përmes një ligji të veçantë. Kjoparashikohet në ndryshimet që i janëbërë ligjit “Për portet turistike në Repub-likën e Shqipërisë”. Me anë të këtij ligjipritet të rregullohen marrëdhëniet metruallin, pronë e paluajtshme publike përsubjektet private që nënshkruajnë kon-trata konçesionare për ndërtimin eporteve turistike dhe pontileve të përher-shme. Referuar projektligjit në fjalë është

i domosdoshëm përdorimi i vijës breg-detare dhe bregut të detit. Në këtë mënyrëlind domosdoshmëria që përdorimi ipronës së paluajtshme publike të rreg-ullohet me ligj të veçantë. Sipas kreut tëkapitenerisë, Edmond Doraci projektete paraqitura merren në shqyrtim ngagrupi i identifikimit të projekteve me për-faqësues nga Ministria e Transporteve,Drejtoria e Përgjithshme Detare, Avoka-ti i Shtetit, Agjensia e Trajtimit të Konçen-sioneve dhe Zyra e Konçensioneve nëMinistrinë e Transporteve. Projekti

vetëm pasi merr “ok” e këtij grupi spe-cialistësh, kalon në qeveri për miratim.Qeveria vendos nëse do të kalojnë nëKëshillin Kombëtar të Territorit, si hap ifundit për zbatim. Por edhe pasi kanë kalu-ar të gjitha praktikat shtetërore, investi-torët duhet të zgjidhin problemet me tru-allin, për lidhjen e kontratave.

Në korrik të vitit 2011, kryemi-nistri Sali Berisha ishte i pran-ishëm në mbledhjen e Bordit tëAgjencisë Shqiptare për Investimedhe Zhvillim, ku u miratua ndjekjae proçedurave për realizimin e dyprojekteve turistike në Kavajë, mëkonkretisht në Gosë dhe në Synej.Secili prej projekteve parashikonndërtimin e qytezave turistike, in-vestime këto që arrijnë deri në 1 mil-iard euro.

Projekti i parë parashikon ng-

ritjen në një sipërfaqe prej 650 hek-tarë të një qyteze me qëllime multi-funksionale dhe projekti i dytë pro-pozon ndërtimin e një porti jahteshdhe krahas tij të një qyteze turis-tike në këtë zonë, në një sipërfaqeprej 160 hektarë. Në përfundim tëtyre, këto projekte arrijnë vlerën derinë 1 miliard euro. Investimi i parë dotë realizohet nga konsorciumi brit-anik “Development shpk” dhe i dytinga konsorciumi zviceran “Finsec ltd”thuhet në njoftimin e qeverisë.

Qytezat turistikeQytezat turistikeQytezat turistikeQytezat turistikeQytezat turistikenë Gosë dhe Synejnë Gosë dhe Synejnë Gosë dhe Synejnë Gosë dhe Synejnë Gosë dhe Synej

PRPRPRPRPROJEKTETOJEKTETOJEKTETOJEKTETOJEKTETNDERNDERNDERNDERNDERTIMITIMITIMITIMITIMI

E E E E E HËNËHËNËHËNËHËNËHËNË 4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR 2012 2012 2012 2012 2012 9

PORTETwww.gazetadyrrah.com

Nga Klodiana HAXHIAJNga Klodiana HAXHIAJNga Klodiana HAXHIAJNga Klodiana HAXHIAJNga Klodiana HAXHIAJ

K apiteni i përgjithshëm iporteve, Edmond Doraci,në një intervistë për “Dyr-

rah” deklaroi se proçedurat e rregulltaligjore për ndërtimin e këtyre portevembajnë datën 10 prill të vitit 2007.Kërkesat në Ministrinë e Transportevekanë qënë shumë të mëdha dhe kanëshkuar në raport me strategjinë përzhvillimin e sektorit të turizmit në vend.Kepi i Rodonit, Plazhi i Gjeneralit, shëti-torja Taulantia etj. janë disa nga pjesëte bregdetit durrsak për të cilat investi-torët vendas dhe të huaj kanë paraqi-tur projekte konkrete prej disa milioneurosh për ndërtimin e porteve tëjahteve.

Zoti Doraci, a ka kërkesa ngaZoti Doraci, a ka kërkesa ngaZoti Doraci, a ka kërkesa ngaZoti Doraci, a ka kërkesa ngaZoti Doraci, a ka kërkesa ngainvestitorët për ndërtimin e porteveinvestitorët për ndërtimin e porteveinvestitorët për ndërtimin e porteveinvestitorët për ndërtimin e porteveinvestitorët për ndërtimin e porteveturistikë?turistikë?turistikë?turistikë?turistikë?

Kërkesat janë të shumta nga in-vestitorët dhe nisin nga Grykëderdhjae Bunës, në Gjirin e Lalëzit, në shëti-toren Taulantia, në Kalanë e Turrës, nëPlazhin e Gjeneralit dhe në Seman. Tëhuajt, por dhe investitorët vendas eshikojnë bregdetin shqiptar si perlën eardhshme të turizmit elitar. Më të be-sueshëm janë investitorët që vijnë mellogari bankare për këto investime.

I pari projekt ka qënë ndërtimiI pari projekt ka qënë ndërtimiI pari projekt ka qënë ndërtimiI pari projekt ka qënë ndërtimiI pari projekt ka qënë ndërtimii portit të vi portit të vi portit të vi portit të vi portit të velierelierelierelierelieraaaaavvvvve në zonën e Gjire në zonën e Gjire në zonën e Gjire në zonën e Gjire në zonën e Gjir-----it të Lalëzit,it të Lalëzit,it të Lalëzit,it të Lalëzit,it të Lalëzit, në K në K në K në K në Kepin e Rodonit,epin e Rodonit,epin e Rodonit,epin e Rodonit,epin e Rodonit,për të cilin kemi tre vjet që flasimpër të cilin kemi tre vjet që flasimpër të cilin kemi tre vjet që flasimpër të cilin kemi tre vjet që flasimpër të cilin kemi tre vjet që flasim

dhe investitori ka paraqitur projek-dhe investitori ka paraqitur projek-dhe investitori ka paraqitur projek-dhe investitori ka paraqitur projek-dhe investitori ka paraqitur projek-tin me vlerë 10 milionë euro. Madjetin me vlerë 10 milionë euro. Madjetin me vlerë 10 milionë euro. Madjetin me vlerë 10 milionë euro. Madjetin me vlerë 10 milionë euro. Madjedimë që janë kryer edhe proçe-dimë që janë kryer edhe proçe-dimë që janë kryer edhe proçe-dimë që janë kryer edhe proçe-dimë që janë kryer edhe proçe-durat. Pse nuk është zbatuar pro-durat. Pse nuk është zbatuar pro-durat. Pse nuk është zbatuar pro-durat. Pse nuk është zbatuar pro-durat. Pse nuk është zbatuar pro-jekti?jekti?jekti?jekti?jekti?

Në fakt projekti është bllokuar.Kaloi fazën e parë të kualifikimit, pornë lidhjen e kontratës pati problemenë raportin tokë-det. Ky është një ngakonfliktet më të mëdha pse nuk reali-zohen projektet, për shkak të konflik-tit të pronësisë. Portet turistikë, kërkojnëedhe pjesën tokë për zhvillimin e in-frastrukturës së hotelerisë dhe të shër-bimeve. Nuk kemi kontratë të firmo-sur, projekti ka qenë dhe mbetet shumëambicioz, por nuk është gjetur endemarrëveshja me pronarët e trojeve përzbatimin e projektit.

Duke qëndruar në të njëjtën zonëDuke qëndruar në të njëjtën zonëDuke qëndruar në të njëjtën zonëDuke qëndruar në të njëjtën zonëDuke qëndruar në të njëjtën zonëturistike, ka një kërkesë përturistike, ka një kërkesë përturistike, ka një kërkesë përturistike, ka një kërkesë përturistike, ka një kërkesë përndërtimin e një porti në Kalanë endërtimin e një porti në Kalanë endërtimin e një porti në Kalanë endërtimin e një porti në Kalanë endërtimin e një porti në Kalanë eTTTTTurrës.urrës.urrës.urrës.urrës. Sa është vler Sa është vler Sa është vler Sa është vler Sa është vlera e këtij pra e këtij pra e këtij pra e këtij pra e këtij pro-o-o-o-o-jekti dhe a është zgjidhur problemijekti dhe a është zgjidhur problemijekti dhe a është zgjidhur problemijekti dhe a është zgjidhur problemijekti dhe a është zgjidhur problemii pronësisë së tokës?i pronësisë së tokës?i pronësisë së tokës?i pronësisë së tokës?i pronësisë së tokës?

Kërkesa ka ardhur nga dy shoqëri,një sllovene dhe një zviceriane, për-katësisht “Dobronstaf” dhe “Finsec”, tëcilat kanë paraqitur projektin me vlerë31 milionë euro dhe kanë bërë kërkesënnë Ministrinë e Transporteve për mar-rjen me konçesion për 35 vjet. Këto dykompani kanë avancuar në objektet eshërbimit brenda portit, me sipërfaqje400 mijë metra katror dhe kërkojnë tëndërtojnë edhe infrastrukturën për ri-parimin e mjeteve lundruese, turistike

dhe atyre që janë jashtë këtij porti. 150mijë metra katror janë parashikuar përankorimin e 500 jahteve dhe 250 mijëmetra katror në tokë. Kjo është njëkërkesë shumë dashamirëse, por edhedomosdoshmëri për realitetin aktual.Ne jemi shumë dakord, sepse flota sh-qiptare nuk ka kantier detar. Ky pro-jekt është drejt finalizimit në Ministrinëe Transporteve dhe bëhet fjalë për njëport me sipërfaqje 400 mijë metra ka-tror. Më pranë realizimit është pikër-isht ky projekt, për shkak edhe të vlerëssë madhe të investimit prej 31 milionëeuro, investim që shtrihet në 5 vjet. Kjokohë parashikohet për ndërtimin ekalatave, të infrastrukturës së portit,por edhe hapësirave të akomodimit tëturistëve dhe krijimit të kushteve atrak-tive në tokë. Konsorciumi sllovako-zvicerian ka parashikuar që në portine Kalasë së Turrës të sjellë turistët evendeve të tyre.

Një tjetër projekt për një portNjë tjetër projekt për një portNjë tjetër projekt për një portNjë tjetër projekt për një portNjë tjetër projekt për një portturistik për të cilin kemi mësuarturistik për të cilin kemi mësuarturistik për të cilin kemi mësuarturistik për të cilin kemi mësuarturistik për të cilin kemi mësuarështë në Durrës e më konkretishtështë në Durrës e më konkretishtështë në Durrës e më konkretishtështë në Durrës e më konkretishtështë në Durrës e më konkretishtnë shëtitoren në shëtitoren në shëtitoren në shëtitoren në shëtitoren TTTTTaulantia.aulantia.aulantia.aulantia.aulantia. Sa i reali- Sa i reali- Sa i reali- Sa i reali- Sa i reali-zueshëm është? Në çfarë faze ësh-zueshëm është? Në çfarë faze ësh-zueshëm është? Në çfarë faze ësh-zueshëm është? Në çfarë faze ësh-zueshëm është? Në çfarë faze ësh-të projekti?të projekti?të projekti?të projekti?të projekti?

Kompania “ISDC”, e përbërë ngaaksionerë shqiptarë nga kryeqyteti, kabërë një kërkesë në Ministrinë e Trans-porteve për të ndërtuar një port jahteshnë shëtitoren Taulania, me vlerë 10 mil-ionë euro. Projekti është mirëpritur nëMinistri. Kompania ka paraqitur pro-jektin sipas të cilit do të ketë hapësiratë nevojshme ankorimi për 410 veli-era dhe jahte. Sipërfaqja që do të zërëky port është 368 mijë metra katror,nga këto 168 mijë metra katror janë nëujë dhe pjesa tjetër në tokë.

KKKKKur flasim për shëtitoren ur flasim për shëtitoren ur flasim për shëtitoren ur flasim për shëtitoren ur flasim për shëtitoren TTTTTaul-aul-aul-aul-aul-antia, në çfarë kufijsh është parash-antia, në çfarë kufijsh është parash-antia, në çfarë kufijsh është parash-antia, në çfarë kufijsh është parash-antia, në çfarë kufijsh është parash-ikuar ndërtimi i portit?ikuar ndërtimi i portit?ikuar ndërtimi i portit?ikuar ndërtimi i portit?ikuar ndërtimi i portit?

DorDorDorDorDoraci: Ka kërkaci: Ka kërkaci: Ka kërkaci: Ka kërkaci: Ka kërkesa tëesa tëesa tëesa tëesa tëshumta për porte turistikshumta për porte turistikshumta për porte turistikshumta për porte turistikshumta për porte turistikeeeee

Projekti në perëndim kufizohet mepistën e madhe që po ndërtohet afërBrrylit e më pas kufizohet me portin epeshkimit, pra prapa godinës së Kapite-nerisë së përgjithshme të porteve. Ky pro-jekt ka kaluar fazën e parë të kualifikim-it dhe pritet që të kalojë për miratim nëqeveri. Investitorët e kanë kërkuar mekonçesion për 35 vjet, me të drejtë rinovi-mi kontrate deri në 75 vjet. Brenda hapë-sirës në tokë projekti përmban infras-trukturën e nevojshme për hoteleri, shër-bime, argëtim etj. Ndërkaq një shoqërishqiptare, “Eurofish”, ka shprehur inter-esimin për ndërtimin e një porti afërsishtme të njëjtat karakteristika si të Kalasë

së Turrës, ku të jenë të alternuara vendqën-drimet e turistëve dhe të mjeteve lun-druese. Projekti është parashikuar të vi-het në zbatim në derdhje të Bunës, nëVelipojë, por ka kapacitet më të vogël nga130 deri në 200 jahte. Ai zë një sipërfaqjerreth 150 mijë metra katror, ndërsa finan-cimi llogaritet në tre milion euro. Në portete jahteve që do të ngrihen janë parash-ikuar ndërtimi i çezmave, rrjetit të super-marketeve, lokaleve zbavitëse, hoteleve,pikave të karburantit, ofiçinave të ripa-rimit etj., shërbime këto që janë kushte tëdetyrueshme për një port turistik. Sigur-isht që porti i Durrësit nuk i plotëson këtokritere, për vetë profilin e tij tregtar.

Të huajt, por dhe investitorët vendas e shikojnëbregdetin shqiptar si perlën e ardhshme tëturizmit elitar. Projekte konkrete për ndërtimine porteve turistike janë paraqitur për Kalanëe Turrës, shëtitoren Taulantia, Plazhin eGjeneralit, apo grykëderdhjen e Bunës...

2010,2010,2010,2010,2010, turistët largohen prej tarifa turistët largohen prej tarifa turistët largohen prej tarifa turistët largohen prej tarifa turistët largohen prej tarifavvvvve të lartae të lartae të lartae të lartae të lartaRETRRETRRETRRETRRETROOOOO

Mungesa e një portijahtesh, por edhe tarifate shtrenjta që aplikonAutoriteti Portual i Dur-rësit ndaj jahteve, velier-ave dhe anijeve të voglaluksoze kanë sjellë irrit-imin dhe largimin ngaporti i pronarëve të këty-re mjeteve. Rastet elargimit të velierave ngaporti i Durrësit janë tëshumta dhe kryesisht atolargohen vetëm 24 orëpas mbërritjes së tyre.Sipas tyre një qëndrimprej 24 orësh në portin eDurrësit i kushton mështrenjtë se në Spanjë,Portugali apo Itali. Tarifat mund t’ipërballojnë kroçerat e mëdha qëvijnë në Durrës, por velierat që sjell-in biznesmenë dhe pasanikë të huajlargohen sapo njihen me faturat dheme mungesën e kushteve.

Rastet janë të shumta, midis tyreekuipazhi i jahteve “El Dorado” dhe“Nautilius Gibraltar” me rreth 15 tur-istë nga Gjermania dhe Polonia tëcilët janë çuditur me faturën “bom-bë” që u ka dorëzuar kapiteneria e

Durrësit për ankorimin 24 orësh. Plot100 euro në ditë. Kapiteni gjerman i “ElDorado”, Volfang David, deklaroi se nëDurrës të ankorosh një jaht kushtonmë shtrenjtë se në Itali, Spanjë apoFrancë. Ata deklarojnë se kanë shkuarnë të gjitha portet e mëdha europiane,por nuk kanë hasur tarifa të tilla. “Nëvendet më të shtrenjta të Mesdheut si Ita-li dhe Spanjë kemi paguar maksimumi90 euro për një ditë, ndërsa këtu në Dur-rës nuk ka asnjë kusht minimal për të

qëndruar. Nuk ka as ujë,as elektricitet dhe as su-permarket afër, do të lar-gohemi pa diskutim! Siështë e mundur që me këtëfaturë të gjendemi në tëtillë situatë? Nesër me tëgdhirë dita do të lun-drojmë drejt Ulqinit nëMal të Zi, aty ku këto tari-fa janë disa herë më të ul-ëta”,- thonë turistët. Përnjë jaht turistik vetëm 12metra të gjatë, pagesa prej100 eurosh në ditë është epaimagjinueshme përpushuesit perëndimorë,për më tepër që nuk ofro-het as kushti më minimal

për një qëndrim komod. Porti më i madhi vendit tonë, ai i Durrësit, operon mefatura tregtare. Strukturat e autoritetitportual në Durrës deklarojnë se tarifat ekëtij porti janë tregtare. Anijet e mall-rave paguajnë për metër linear dhe ponë të njëjtat tarifa hyjnë edhe anijet tur-istike. Të tilla tarifa, në vend që të sh-tojnë numrin e velierave të Mesdheut qëvizitojnë Durrësin, trembin turistët pasijanë disa herë më të larta se çmimet eankorimit për një port turistik të BE-së.

PRPRPRPRPROJEKTETOJEKTETOJEKTETOJEKTETOJEKTET

Porti turistik në Kepin e Rodonit, pranëGjirit të Lalëzit, 10 milion euro Port turistik në shëtitoren Taulantia, 10milion euro Port turistik në grykëderdhjen e Bunës,3 milion euro Port turistik në Kalanë e Turrës,31 milion euro

PrPrPrPrProjektet e inojektet e inojektet e inojektet e inojektet e invvvvvestitorëvestitorëvestitorëvestitorëvestitorëveeeeevvvvvendas dhe të huajendas dhe të huajendas dhe të huajendas dhe të huajendas dhe të huaj

“

.

.

.

.

10 E E E E E HËNËHËNËHËNËHËNËHËNË 4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR 2012 2012 2012 2012 2012

SPECIALEwww.gazetadyrrah.com

P rej dhjetë vitesh shumëgodina e kapanone nëShkozet kanë mbetur të

zbrazuara dhe rrënohen ditë pas dite.Është ndërmarrja e Nish Gomës, e ndër-tuar këtu e 30 vite të shkuara. Këto ob-jekte gjenden në anë të rrugës Shkozet-Nish Tulla, sapo kalon rotondën, në tëdjathtë të segmentit rrugor. Më shumëse 2500 familje mbaheshin me tëardhurat që siguronin burra e gra, vaj-za e djem të punësuar në këtë ndërmar-rje të industrisë së lehtë. Aty ështëprodhur gjithçka, nga kopertonat, go-mardaret, shapkat e deri tek permisto-pat për linjat e naftës dhe të hidrocen-traleve. Ndërmarrja u çel në një objekttë vogël e të ngushtë, me një e më pasme dy e tre makineri të një teknologjietë vjetër, por që u shfrytëzua me shumëkujdes nga specialistët. Fillesat e sajjanë në qendër të qytetit të Durrësit dhedatojnë diku nga vitet 1937-1938 përtë zgjeruar aktivitetin deri në ndarjen eNish Gomës nga Plastika. Njëra pastjetrës, në këtë ndërmarrje me aktivitetshumë të gjerë, u hapën linja të reja.Vetëm në Shkozet janë 6.5 ha sipërfaqee cila i është kushtuar tërësisht kësajindustrie me shumë efektivitet për ko-hën e regjimit të centralizuar në eko-nominë shqiptare. Teknologjia në vitete para të punishtes me pak reparte ish-te italiane, ndërsa më pas, nisur edhenga konjekturat politike të vendit,makineritë dhe teknologjia kanë qenëçeke, kineze, italiane e franceze. Sotnuk ka më asnjë linjë në proçesteknologjik. Makineritë janë shitur përskrap dhe godinat kanë mbetur të pa-shfytëzuara që prej 18 vitesh. Inxhini-erë, teknikë, projektues por edhe punë-torë të kësaj ndërmarrje, tashmë të fal-imentuar e të shpërbërë plotësisht,mendojnë se Nish Goma me fare pakkujdes mund t’i mbijetonte ekonomisësë tregut duke futur teknologji modernedhe mendësi të re në organizimin epunës.

Nish GomaNish GomaNish GomaNish GomaNish GomaHistoriku Nish Gomës nis në vitet ‘30 tëshekullit të kaluar. Punishtja modeste,me një linjë prodhimi dhe me 15-20 tëpunësuar, u vendos në vendin që sotnjihet si ish ndërtesa e ndërmarrjes sëGomës së Vjetër. Gjatë Luftës së DytëBotërore, kjo ndërtesë ka shërbyer sivend komandë italiane e pushtimit, mëpas pati po të njëjtin funksion kur er-dhën pushtuesit gjermanë. Në të njëjtinvend u vendos misioni Anglo-Ameri-kan. Punishtja ka vijuar të jetë funksio-nale gjatë gjithë kësaj periudhe, ndonëserendimenti ishte i vogël dhe nuk bëhejfjalë për të përmbushur detyrimet etregut vendës të qytetit. Pasi misioni huajanglez e amerikan la Shqipërinë, godi-na u bë objekt sekuestrimi. Pronarët le-galë u persekutuan nga regjimi, ndërsagodina e shtetëzuar shërbeu si ndërtesae drejtorisë së Nish Goma Durrës. Kyobjekt edhe sot gjendet në lagjen numër4 të qytetit, në anë të rrugës “Skënder-beu”. Për disa vite me rradhë ndërmar-rja zgjeroi aktivitetin me linja të reja.Kjo ndikoi në rritjen e numrit të fuqisëpunëtore, ndërkohë që makineritë dheteknologjia njohu herë pas hererinovim. Për të zgjeruar aktivitetin si dhepër të hapur reparte të reja ndërmarrja ikushtoi kujdes të veçantë seksionit tëprojektimeve. Sot është e vështirë tënumërohen e të listohen llojet e ar-tikujve dhe të asortimenteve të prodhua-ra në Nish Gomën e vjetër e të re. Spe-cialistë të zyrës së projektimeve thonëse aty janë prodhuar më shumë se 150artikuj, duke bërë të mundur përmbush-jen e kërkesave për tregun vendas.Vetëm ndërmarrja e shërbimit të maki-nerive të rënda të ndërtimit ka pasur

kontratë furnizimi nga Nish Goma për120 artikuj si guarnicione të ndryshme,permistopa, goma të riveshura, guarni-cione gominash motorri, guarnicionetë tilla për zetorë e gaza 51, gomfort përrezistencë ndaj vajrave, permistopa vaji,permistopa uji etj. Ndërmarrja kaprodhuar një gamë shumë të gjerë ar-tikujsh. Pikërisht për këtë arsye u pa enevojshme zgjerimi i aktivitetit. Në tënjëjtën godinë prodhoheshin edhe ar-tikuj të plastikës. Rreth viteve ’80, nëpikun e prodhimit, ndërmarrja u nda.Në Shkozet ishin transferuar dhe hapurshumë reparte, punishte e linja, dukebërë që kjo zonë të njihej ndryshe edhesi zonë industriale. Pikërisht këtu, farepranë kryqëzimit të rrugës Ura Dajlan-it-Nish Tulla me rrugën e Plepave ështëndërtuar Nish Goma e re. Objektet e lin-jave të prodhimit, kapanonet, magazi-nat, punishtet, kaldajat, godina e admin-istratës, repartet e riparimit të mjeteve etë tjera zunë një sipërfaqe prej 6.5 ha.Këtu puna niste në ora 7 të mëngjesitdhe vijonte pa ndërprerje, në 24 orë nëpjesën më të madhe të reparteve. Sotobjekti është rrënuar. Diku plotësisht ediku pjesërisht. Pas viteve 1978, meprishjen e marrëdhënieve politike e dip-lomatike me Kinën, byrosë së projek-timit dhe drejtuesve të Nish Gomës uështë dashur të mbijetojnë për shkak tëizolimit edhe në ekonomi. Pjesët e këm-bimit për makineritë u prodhuan të

gjitha në vend, ndërsa u projektuan dheu prodhuan edhe makineri të reja. Mendarjen e ndërmarrjes, në Durrës, tekgodina e vjetër, mbeti vetëm reparti i rri-pave, kurse të gjitha repartet e tjera utransferuan. Tek ndërmarrja e vjetër uprodhuan deri në vitet 1993 rripa trans-misioni të të gjitha dimensioneve përzetora, skoda, tërlina, tatra dhe sektorëtë ndryshëm të industrisë. Punëtorët ekualifikuar dhe specialistët e lanë ndër-marrjen një nga një duke marrë me vetepërvojën disavjeçare dhe kujtimet përvitet e punës.

ProdhimiProdhimiProdhimiProdhimiProdhimi Nish Goma ka pasur disa linja. Njëpjesë nisën nga prodhimi në vitet ’30 tëshekullit XX. Me kalimin e viteve aty uhapen disa reparte. Repartet me mëshumë peshë, në të cilat janë punësuaredhe numri më i madh i punëtorëve dhespecialistëve kanë qenë reparti i kalan-drës për të rrahur brumin e gomës; linjae rripave trapezoidalë; linja e pandofla-ve, sheshoneve, atleteve; reparti i rri-pave, transportierëve; reparti i topave,gomardareve, çizmeve e të tjera. Në filli-met e saj teknologjia dhe makineritëishin ato të viteve 1948-50, kryesishtçeke. Repartet e para janë hapur në vitet’50 duke e futur kështu ndërmarrjen nëstrukturën e zhvillimit industrial. Lën-da e parë si brum gome, kauçuk, merrejjashtë vendit. Ndonëse cilësia nuk ish-

te e standarteve të kohës, ndërmarrjamundi të zgjerojë repartet dhe kapacite-tet prodhuese. Përgjithësisht proçesi iprodhimit ishte manual, ndërsa linja erripave trapezoidal ishte ndryshe përshkak të teknologjisë së re. Me ardhjene linjës së re nga Italia, Simode, u rritedhe standarti duke bërë të mundur bal-lafaqimin me prodhimet e importit. Derinë vitet 1978, kohë që vendi ynë ndër-preu marrëdhëniet me Kinën, të gjithamakineritë vinin nga ky vend i largët.Klima e re politike, e cila përkoi me veti-zolimin e plotë të Shqipërisë, i vendosispecialistët dhe inxhinierët e ndërmar-rjes përpara alternativave shumë tëvështira. Në një kohë të shkurtër uprodhuan 24-25 makineri të reja nëNSHMN. Asokohe Nish Goma u bëedhe si vend i shpërndarjes së përvojës.Aty shërbenin specialistë, teknikë e in-xhinierë që vinin nga rrethet e ndry-shme. Ata qëndronin për disa muajduke krijuar një traditë të re në shkëm-bimin e përvojës. Pikërisht në këtë kohëu prodhuan makineritë e presave të ko-pertonave për biçikleta e makina, go-mardare e të tjera. Zgjerimi i aktivitetitnxiti ndarje të njëpasnjëshme. Kështufabrika e kopertonave do të kishte ad-ministratën e saj me përgjegjës, ekono-mistë, teknologë, preventivues e të tjerë.Sektori i projektimit u ndesh me punëvoluminoze për të mbuluar boshllëkunqë solli ndërprerja e importit të makin-

erive, teknologjisë, pjesëve të këmbim-it. Landpeshimi ishte linja më moderneqë u fut në Nish Goma, e cila sollipërmirësimin e teknologjisë. Madje përtë montuar dhe për të përgatitur ekipin especialistëve shqiptarë, nga Italia er-dhën një ekip i kualifikuar. Nish Gomanisi të prodhojë në vitet 1980, pikërishtnë kohën e kalimit të saj në Shkozet,edhe copa të ndryshme speciale përveshjet kundër kimike, veshjet e pesh-kimit, pajisje të ndryshme për ushtrinë,të cilat ishin shumë cilësore. Ndërtimi iobjekteve të reja për ndërmarrjen bëri tëmundur shtimin e linjave. Në atë kohënisën të prodhoheshin këpucët sport-ive dhe çizmet. Ardhja e presave sue-deze dhe e presave për shojet e këpucëveushtarake e rritën interesimin e tregutpër prodhimet e Nish Gomës së Dur-rësit. Preset ishin të gjitha cilësore dhekonkuruese me tregun e importit për tënjëjta asortimente. Specialistët thonë sepër disa lloje prodhimesh mund tëkonkurohej lehtësisht kryesisht me pro-dhime rumune, bullgare, hungareze eçeke, ndërsa për të tjerat cilësia ishtelarg konkurencës. Afrimi i viteve ’90,kohë që përkoi me ndryshimin e siste-mit politik në Shqipëri, bëri të mundurqë prodhimi vendas të afrohej me atë tëhuaj, kryesisht italian e francez. Njëpjesë e projekteve të kohës mbetën nëletër, pasi nuk patën fatin të zbatoheshin.Ashtu si pjesa tjetër e ekonomisë, edheprodhimet e kësaj ndërmarrje nuk kish-in mundësi të krahasoheshin me linjate prodhimet e huaja. E rëndësishme përkohën nuk ishte kostoja e prodhimitpër të cilën nuk është folur me gjuhën eshifrave për shumë vite. Vetëm passhfaqjes së krizës, e cila përkon meprishjen e marrëdhënieve me Kinën, umanifestua në mënyrë të hapur tenden-ca për të kursyer. Specialistët tregojnëse sasisë së avullit i përgjigjej një sasiprodhimi, por kjo analizë ka munguarpërgjithësisht duke mos mundur të nx-irrej një bilanc se sa është kostoja e tënjëjtit mall të prodhuar në vendin tonëdhe jashtë vendit. Tendenca e asaj peri-udhe dhe orientimet kanë qenë që mallitë prodhohej në vend dhe të shmangejimporti pa pyetur dhe pa bërë llogari përkoston. Ndërmarrja e Nish Gomës nëDurrës dhe në Shkozet, në pikun e sajka pasur rreth 2500 të punësuar së bash-ku me administratën. Puna ishte meorar të pandërprerë në 3 turne. Prodhi-mi u pakësua në vitet ’90 për të pushuarpërfundimisht në vitin 1994. Pikërishtnë këtë periudhë nisi edhe importi iprodukteve dhe artikujve të prodhuarderi asokohe në Nish Goma, ndërkohëqë ndërmarrja me një teknologji e mak-ineri të vjetra nuk mundi të mbijetonte.

Nish Goma, dikurNish Goma, dikurNish Goma, dikurNish Goma, dikurNish Goma, dikur 25002500250025002500punëtorë,punëtorë,punëtorë,punëtorë,punëtorë, sot e br sot e br sot e br sot e br sot e braktisuraktisuraktisuraktisuraktisur

Nga Xhevahir GRADICGRADICGRADICGRADICGRADICAAAAA

“Ndërsa në vitet e lulëzimit të saj numëronte 2500 punëtorë, sot ngrehina e ish-NishGomës të ofron pamjen e një godine që mezi mbahet në këmbë. Gjigandi i plastikësnë vendin tonë pushoi së funksionuari në vitin 1994, pasi nuk mundi të konkuronteme produktet e importit. Linjat e prodhimit dhe makineritë mjaft të vjetra nuk umundësonin specialistëve të realizonin produkte cilësore e me kosto të ulët. E brak-tisur në fatin e vjetër, ndërtesa e shkatërruar shërben vetëm për të kujtuar atë qëishte dikur ndërmarrja ku u prodhua edhe çamçakëzi, një luks i vërtetë për atë kohë...

E E E E E HËNËHËNËHËNËHËNËHËNË 4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR 2012 2012 2012 2012 2012 11

SPECIALEwww.gazetadyrrah.com

A lbert Manastirliu, specialist i zyrës së projektimitnë ish-Nish Goma, rrëfen

në një intervistë për “Dyrrah”, peri-udhën e artë të ndërmarrjes së vjetër,që kishte nisur të funksiononte qëpara viteve të luftës. Izolimi i venditdhe mangësitë në proçesin e prodhim-it dëmtonin jo pak sipas tij cilësinë eprodhimit dhe rrisnin mjaft koston ekëtij proçesi. Megjithëse në vitet ’80në ndërmarrje erdhën makineri të rejadhe specialistët u dërguan në vendetperëndimore për të parë nga afërproçesin e punës dhe teknologjinë ekësaj industrie, ish-gjigandi i vjetërnuk mundi të mbijetonte në vitet edemokracisë.

KKKKKeni shërbeni shërbeni shërbeni shërbeni shërbyyyyyer për shumë viteer për shumë viteer për shumë viteer për shumë viteer për shumë vitenë zyrën e projektimit tek Nishnë zyrën e projektimit tek Nishnë zyrën e projektimit tek Nishnë zyrën e projektimit tek Nishnë zyrën e projektimit tek NishGoma. Cili është mendimi juajGoma. Cili është mendimi juajGoma. Cili është mendimi juajGoma. Cili është mendimi juajGoma. Cili është mendimi juajpër prpër prpër prpër prpër prodhimet e kësaj ndërmarodhimet e kësaj ndërmarodhimet e kësaj ndërmarodhimet e kësaj ndërmarodhimet e kësaj ndërmar-----rje?rje?rje?rje?rje?

Shumë inxhinierë, teknikë e spe-cialistë në Durrës kanë pasur tëlidhur jetën, përkushtimin dhe për-vojën me këtë ndërmarrje. Ka qenëkantier ndër më të mëdhenjtë në këtëqytet. Aty kanë mbajtur ekonominëfamiljare shumë qytetarë. Zyra e pro-jektimeve ka pasur detyra shumë tërëndësishme, ashtu si edhe repartete prodhimit. Kjo zyrë ishte e detyru-ar t’u paraprinte linjave e reparteveme projekte për të përmirësuar cilës-inë dhe teknologjinë si dhe me ten-dencën për të zëvendësuar importinme artikuj e prodhime vendase. Spe-cialistët e projektimit detyrimishtduhej të ishin një hap para repartevedhe fabrikave të ndërmarrjes për t’uparaprirë atyre. Nish Goma ka pasurnë drejtim njerëz e kuadro shumë tëzotë, specialistë të cilët punonin përt’u krahasuar me inxhinierët e huaj.

Kishit ju takime me specialistëKishit ju takime me specialistëKishit ju takime me specialistëKishit ju takime me specialistëKishit ju takime me specialistëtë huaj?të huaj?të huaj?të huaj?të huaj?

Sipas rastit. Vinin në Durrës spe-cialistë të huaj, kryesisht kinezë, ital-ianë, francezë. Kjo në varësi të zhvil-limeve politike. Sa herë që vinin mak-ineri, pajisje e teknologji të reja, netakoheshim me ta për të mësuar çësh-tjet teknike. Kur u montua teknologjiae veshjeve speciale, linja e re dheshumë moderne, na është dashur tëbashkëpunojmë gjatë me specialistëtitalianë. Ata ishin të përkushtuar dheshumë dashamirës për t’u dhënë tekni-këve shqiptarë çdo informacion. Pasviteve 1980, për shkak edhe të prishjessë marrëdhënieve me Kinën, erdhënlinja shumë cilësore, të krahasueshmeme ato të vendeve perëndimore. Sig-urisht nuk bëhej fjalë për teknologjinëe fjalës së fundit. Italianët sollën edhelinjën e re të landpeshimit, modernepër kohën. Por ne nuk kishim plotë-suar kushtet më minimale, pasi na mu-ngonte uji, kurse energjia shkëputejherë pas here. Më kujtohet se si spe-cialistët italianë na thanë: “S’e kup-tojmë dot. Pse merrni linja kaq mod-erne? Këtu një ditë mungon ajri, njëditë nuk ka energji elektrike, nuk kaavull”. Ata nuk arritën të bënin njëprovë të saktë për ta nisur proçesinnga fillimi deri në fund. Specialistëtitalianë e kuptonin se ku çalonte e tërëpuna, por as ne dhe as specialistët ehuaj nuk bisedonim për gjëra që kish-in të bënin me politikën.

PPPPPo specialistët shqiptarë kanëo specialistët shqiptarë kanëo specialistët shqiptarë kanëo specialistët shqiptarë kanëo specialistët shqiptarë kanëvizituar kompani të mëdha nëvizituar kompani të mëdha nëvizituar kompani të mëdha nëvizituar kompani të mëdha nëvizituar kompani të mëdha nëPPPPPerëndim për të përfituar nga re-erëndim për të përfituar nga re-erëndim për të përfituar nga re-erëndim për të përfituar nga re-erëndim për të përfituar nga re-zultatet e industrive të atyrezultatet e industrive të atyrezultatet e industrive të atyrezultatet e industrive të atyrezultatet e industrive të atyrevendeve?vendeve?vendeve?vendeve?vendeve?

Pas viteve 1980 disa grupe me spe-cialistë nga Durrësi shkuan për të parëse si funksiononte organizmi dhe pro-

dhimi jashtë vendit, në disa shtete. Njënga këto grupe vizitoi Italinë, Gjer-maninë, Finlandën e Suedinë. Ishte ipari ballafaqim serioz, real me indus-trinë e vendeve të zhvilluara.Teknologjia dhe makineritë së bash-ku me mënyrën e organizimit të punësishin objekti i këtyre vizitave. Kur ukthyen specialistët tanë flisnin shumëpak. Ata na tregonin shumë gjëralidhur me teknologjinë e zhvilluar emoderne përëndimore. Na thonin sekishin parë një industri që ishte fjalae fundit e shkencës në makineri, pa-jisje e teknologji. Herë pas here shpre-heshin duke thënë se vendi ynë kish-te shumë për të bërë në përpjekje përt’u krahasuar me ta. Specilistët tanësollën që andej disa projekte që kish-in mundur t’i kopjonin gjatë kontak-teve me këto lloj makinerish. Sollënskica e projekte, por vetëm një pjesëshumë e vogël u vunë në zbatim. Ngavizita jashtë vendit sollën tek ne edhementalitetin e ri të punës. Ekipi nukfliste për gjërat që kishin të bënin memënyrën e jetesës, zhvilliminekonomik, kushtet e punës, pagat e tëtilla gjëra që për ne ishin jo pa interes.Ne e kuptonim këtë lloj heshtjeje.

Cili është gjykimi juaj përCili është gjykimi juaj përCili është gjykimi juaj përCili është gjykimi juaj përCili është gjykimi juaj përmënyrën e organizimit të punës nëmënyrën e organizimit të punës nëmënyrën e organizimit të punës nëmënyrën e organizimit të punës nëmënyrën e organizimit të punës nëkëtë ndërmarrje të madhe?këtë ndërmarrje të madhe?këtë ndërmarrje të madhe?këtë ndërmarrje të madhe?këtë ndërmarrje të madhe?

Ndërmarrja ka qenë ndër më tëmëdhatë në Durrës. Për shumë kohënjë rëndësi e veçantë i është kushtuaremërimit të drejtuesve dhepërgjegjësve. Kjo ka qenë arsyeja qëedhe prodhimi ka ecur mirë. Mjaftontë kujtojmë se në këtë ndërmarrje kanëshërbyer specialistë shumë të zotë si:Luigj Kalebota inxhinier mekanik ipërkryer, ing. Sokol Mane, ing. PetroFile, ing. Kristaq Nako etj. DrejtuesitAndrea Koço, Liri Laknori, Gim Kas-

mi kanë pasur jo pak peshë në kr-ijimin e një imazhi shumë të mirë përNish Gomën, ndërmarrjen që mbanteme bukë më shumë se 2000 familje nëDurrës. Por nuk duhet lënë paskujtesës edhe një fakt tjetër. Është krejti ndryshëm, madje edhe i kundërt metë parin. Me politizimin e të gjithë sek-torëve, nisi të manifestohej pushtimi ivendeve të drejtimit nga persona qënuk kishin kontribut dhe që nuk enjihnin specialitetin. Nisi të shfaqejnjë defekt jo i vogël në organizim.Kishte shumë kuadro të lartë të cilët uvendosën nën diktatin e njerëzve me-diokër, të paarsimuar. Kjo kategoriquhej kuadro partie. Inxhinierë ki-mistë, inxhinierë mekanikë, ekono-mistë, të arsimuar brenda apo jashtëvendi u vunë nën urdhërat e këtyrenjerëzve, të cilët zunë postet drejtuese.Një fenomen i tillë u vu re në mënyrëtë dukshme sidomos pas ndarjes sëNish Gomës. Veprime të tilla, që vijuansi të tilla deri në përmbysjen e siste-mit, patën ndikim negativ në prodhim,në rendiment, në cilësi.

Ishte e vështirë për të siguru-Ishte e vështirë për të siguru-Ishte e vështirë për të siguru-Ishte e vështirë për të siguru-Ishte e vështirë për të siguru-ar lëndën e parë?ar lëndën e parë?ar lëndën e parë?ar lëndën e parë?ar lëndën e parë?

Lënda e parë për ndërmarrjen eGomës ishte kauçuku natyral. Bota ezhvilluar industriale kishte shfaqurdukshëm tendencën për ta eleminuarkëtë lloj lënde të parë duke e zëvendë-suar atë me material artificial. Të par-at kishin kosto të lartë, të dytat kostotë ulët. Edhe kauçukun, edhe kimi-katet si: sarina, oksidi i zinkut, bloza,nerofuma vinin nga jashtë. Kryesishtnga Vietnami, por jo vetëm. Industriajonë kishte problemet e saj. Për shem-bull për të prodhuar avullin duhej vënënë punë kaldaja. Në atë kohë kishimvetëm një kaldajë kineze të cilësisë sëmirë dhe që vihej në punë me kar-

burant. Të tjerat ishin prodhim vendidhe punonin me qymyr. Kjo nuk e ar-rinte kurrë rendimentin. Digjej qymyripa arritur kurrë dhe asnjëherë presion-in që duhej. Qymyri ishte i minierës sëValiasit dhe minierat tona nuk kishinqymyr të përshtatshëm për kaldajat endërmarrjes së Gomës. Me kalimin eviteve në Durrës erdhën pajisje shumëcilësore për matjen e prodhimit dhe tëkonsumit të avullit. Kjo e rriti jo vetëmsasinë, por edhe cilësinë e prodhimit.

Nish Goma ndërpreu aktivitetinNish Goma ndërpreu aktivitetinNish Goma ndërpreu aktivitetinNish Goma ndërpreu aktivitetinNish Goma ndërpreu aktivitetinpak vite pasi vendi u përfshi nëpak vite pasi vendi u përfshi nëpak vite pasi vendi u përfshi nëpak vite pasi vendi u përfshi nëpak vite pasi vendi u përfshi nësistemin demokratik. Mund të mbi-sistemin demokratik. Mund të mbi-sistemin demokratik. Mund të mbi-sistemin demokratik. Mund të mbi-sistemin demokratik. Mund të mbi-jetonte ky sektor në kushtet e reja tëjetonte ky sektor në kushtet e reja tëjetonte ky sektor në kushtet e reja tëjetonte ky sektor në kushtet e reja tëjetonte ky sektor në kushtet e reja tëtregut?tregut?tregut?tregut?tregut?

Ndërmarrja pushoi prodhimin nëvitin 1994. Në atë kohë kishin mbeturpak punëtorë e specialistë, pasi pjesamë e madhe kishte kërkuar të tjeramundësi. Pikërisht në këtë periudhë nisiedhe importi në mënyrë masive igjithçkaje, edhe i atyre artikujve që prod-hoheshin në vend. Kjo ndërmarrje, nëmos gaboj, në vitet 1960 ka pasur edhenjë linjë të prodhimit të çamçakëzit. Prakishte synime dhe ambicie për të mbi-jetuar. Por klima e re politike bëri që edhekjo ndërmarrje të mos qëndronte më nëkëmbë. Mendoj se Nish Goma mund tëjetonte e të ecte me mundësitë dhe ka-pacitetet e saj. Kishte nevojë për një or-ganizim të ri pune, për makineri eteknologji. Por krahas të tjerave kishteedhe një avantazh që sot dhe asnjëherënuk do e kenë më shoqëritë tona. Kish-te punonjës të kualifikuar. Ka pasur njëshkollë të veçantë për të përgatitur tërinjtë e të rejat për Gomën. Tani çdo gjëka rënë përtokë dhe sytë janë drejtuartek importi. Duke mos pasur linja tëbrendshme, prodhim vendi, çmimi nëtreg do të jetë gjithnjë i lartë dhe për këtëne jemi të gjithë dëshmitarë.

“Manastirliu:Manastirliu:Manastirliu:Manastirliu:Manastirliu: K K K K Kuadruadruadruadruadrot e partisëot e partisëot e partisëot e partisëot e partisëdëmtuan rendimentin e prodhimitdëmtuan rendimentin e prodhimitdëmtuan rendimentin e prodhimitdëmtuan rendimentin e prodhimitdëmtuan rendimentin e prodhimitItalianët sollën linjën e re të landpeshimit, moderne për kohën.Por ne nuk kishim plotësuar kushtet më minimale, pasi namungonte uji, kurse energjia shkëputej herë pas here. Special-istët italianë e kuptonin se ku çalonte e tërë puna, por as nedhe as specialistët e huaj nuk bisedonim për gjëra që kishin tëbënin me politikën...

Vangjel Ilo u lind në Dardhë të Ko-rçës më 1932. Është pasardhës i famil-jes atdhetare e patriotike të SpiridonIlos, i cili u përpoq gjithë jetën për njëShqipëri jashtë sundimit osman. Ar-simin e mesëm e kreu në shkollën“Raqi Qirinxhi”. Për shkak të rezul-tateve shumë të larta iu ofrua bursëpër të vijuar studimet në Çekosllo-vaki për degën e Kimisë. Atje për-fundoi studimet e larta duke u diplo-muar si inxhinier për industrinë egomës. Për shkak të rezultateve tëlarta dhe shërbimit intelektual eprofesional emërohet drejtor i ndër-marrjes së Nish Gomës në Durrës.Në përpjekje për ta çuar përparandërmarrjen futi teknologjinë e redhe rriti gamën e prodhimeve. Pasishërbeu me përkushtim në këtë sek-tor të rendësishëm industrial si dheduke vlerësuar punën cilësore,Vangjush Ilo emërohet drejtor në

një nga drejtoritë kyçe në Minis-trinë e Industrisë. Kjo i dha shtysëndërmarrjes së Nish Gomës dhe tëtjera ndërmarrjeve. Ilo mbështetishumë nisma dhe ndërhyri për tëfinancuar shumë projekte përrinovimin teknologjik, blerjen epajisjeve dhe makinerive si dhehapjen e linjave të reja.

Drejtori që iu përkushtua punësDrejtori që iu përkushtua punësDrejtori që iu përkushtua punësDrejtori që iu përkushtua punësDrejtori që iu përkushtua punës Këto janë godinat e Nish Gomës nëShkozet. Të ndërtuara në fund të viteve1970 aty është vendosur një pjesë ekonsiderueshme e makinerive,pajisjeve, laboratorit dhe sek-torëve ndihmës të Nish Gomës.Rrethimi, që qarkonte ndër-marrjen, është prishur nëpjesën më të madhe. Bari, bal-ta, dherat, ferrat e shkurretkanë pushtuar të gjitha mjedis-et e jashtme. Brenda në këto ob-jekte nuk ndihet asgjë. Dikuështë shkruar në një kënd tëdukshmëm se objekti shitet.Diku tjetër nuk ka shenja jete.Ndërmarrja u privatizua, pornuk mundi të mbante linjën esaj. Repartet janë boshatisurdhe as brenda e as jashtë tyre nuk ndi-hen më as zërat e burrave dhe gravedhe as zhurma e makinerive. Pjesa mëe madhe e makinerive nuk janë më aty.Ato janë dërguar për skrap dhe vendika mbetur bosh. Nuk ka më punëtorëdhe as specialistë, inxhinierë, teknikë

e specialistë. Të gjithë kanë ikur ngakanë mundur. 6.5 ha sipërfaqe e kësajndërmarrje të rrënuar tashmë është epashfrytëzuar. Xhamat janë thyer thua-jse të gjithë, nga kati i parë deri në ka-tin e tretë apo në katin e katërt. Kalda-jat janë jashtë fuknsionit për arsye të

ndryshme, dyert janë kyçur dhe zinx-hirët tregojnë se ato kanë muaj e vitepa u hapur. Magazinat janë shpartal-

luar si për të dëshmuar se nukka mbetur asgjë brenda tyre.Kornizat e dritareve janë dëm-tuar nga lagështia, kurse shumëdyer janë të mbyllura. Edhevend-roja tani është e kyçur,edhe sporteli e dritarja, nga kujepeshin e merreshin përgjigje,ka mbetur e braktisur. Fare pakshenja dhe kujtime kanë mbe-tur që nga ajo kohë. Kanë kalu-ar 18 vite dhe asgjë nuk ka lëvi-zur. Shenja e vetme e kohës sëshkuar ka mbetur një emblemëe ndërmarrjes “GD” që do të thotëGoma Durrës, ndërsa busti i Te-

lat Nogës në hyrje të ndërmarrjes ësh-të dëmtuar plotësisht. Aty nuk ka asroje dhe as nuk dëgjohet ndokush dukepunuar. Godinat u janë kthyer pronar-ëve, por edhe ata kanë mbetur në mestë rrugës, pasi nuk kanë mundur t’i jap-in fund problemeve të pazgjidhura.

RRËNIMIRRËNIMIRRËNIMIRRËNIMIRRËNIMI

14 E E E E E HËNËHËNËHËNËHËNËHËNË 4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR 2012 2012 2012 2012 2012

ARKEOLOGJIwww.gazetadyrrah.com

ArkArkArkArkArkeologjia nënujoreeologjia nënujoreeologjia nënujoreeologjia nënujoreeologjia nënujorembetet e paeksploruarmbetet e paeksploruarmbetet e paeksploruarmbetet e paeksploruarmbetet e paeksploruar“

Vërtet në vitet e regjimit të kaluarnuk u bë asnjë përpjekje serioze

për të zbuluar se çfarë fshihejnë fund të detit, por ama ato

objekte u ruajtën ashtu siç i kishtekonservuar habitati ujor për

mijëvjeçarë. Ndërkohë, në këtovite arkeomafia ka grabiturpa mëshirë dhe në mënyrësistematike shumë relike qëdergjen në fund të detit në

bregdetit shqiptar. Me këtë dëmtimqë po pëson materiali arkeologjik,

po dëmtohet kodi gjenetiki shqiptarëve….

Nga Mila BALLHYSABALLHYSABALLHYSABALLHYSABALLHYSA

P avarësisht përpjekjeve tëbëra vitet e fundit për të zbuluar trashëgiminë kulturore

nënujore të vendit tonë ende mbetetshumë punë për të bërë në këtë drejtim.Mungesa e fondeve dhe mosinteresi-mi i shtetit ka bërë që gjithçka të mbe-tet në dorë të privatëve, që kryesishtjanë institucione të huaja që përmesprojekteve të ndryshme po eksplorojnëbregdetin shqiptar për të zbuluar dhenxjerrë nga thellësitë ujore objekte tëkësaj trashëgimie, që do të hedhin dritëmbi shumë aspekte të jetës ekonomikedhe sociale të qyteteve bregdetare anti-ke të vendit tonë. Adrian Anastasi, drej-tori i qendrës së studimeve detare dhearkeologjike nënujore, që qendrën e saje ka në Durrës thotë se ndryshe ngaarkeologjia në tokë, nënujorja paraqetspecifika të veçanta, për vetë ambien-tin ku zhvillohen kërkimet. Nga anatjetër Anastasi nuk nguron të drejtojëgishtin mbi segmente të caktuara sh-tetërore që i përkasin shkencës, por qënë vend që të mbështesin projektet përzbulimin dhe ruajtjen e trashëgimisëkulturore të shqiptarëve i pengojnë atoduke “kontribuar” për dëmtimin dhevjedhjen e kësaj pasurie.

Arkeologjia nënujore dheArkeologjia nënujore dheArkeologjia nënujore dheArkeologjia nënujore dheArkeologjia nënujore dhearkeomafiaarkeomafiaarkeomafiaarkeomafiaarkeomafiaGjatë viteve të regjimit komunist,

falë gërmimeve të arkeologëve të apa-sionuar, dolën në dritë shumë site arke-ologjike me të cilat vendi ynë ka se ç’tuofrojë turistëve të huaj të interesuar përtë njohur nga afër trashëgiminë kul-turore, historinë, traditat e zakonet epopullit shqiptar që nga periudhat mëtë hershme antike e deri në vitet e mes-jetës së vonë. Por gjatë këtyre viteveasnjë kërkim i specializuar nuk u bënë bregdetin shqiptar, kjo edhe për fakttë mungesës së pajisjeve të nevojshmeteknologjike e shkencore. Survejimi irreptë i të gjithë bregdetit gjatë atyreviteve nga regjimi i kohës pati sipasAnastasit një të mirë të madhe. “Vërtetnë vitet e regjimit të kaluar nuk u bëasnjë përpjekje serioze për të zbuluarse çfarë fshihej në fund të detit, por amaato objekte u ruajtën ashtu siç i kishtekonservuar habitati ujor përmijëvjeçarë. Ndërkohë në këto vite

arkeomafia ka grabitur pa mëshirë dhenë mënyrë sistematike shumë relikeqë dergjen në fund të detit në bregdetitshqiptar. Me këtë dëmtim që po pësonmateriali arkeologjik, po dëmtohetkodi gjenetik i shqiptarëve”,- thotëAnastasi. Arkeologu nënujor nënvi-zon se shumë nga vendndodhjet e re-likeve të gjetura në fund të detit nukbëhen publike, sepse shteti shqiptarnuk ndërmerr asnjë masë për ruajtjene tyre. Nëse ato do të bëheshin të dituramund të kishin fatin e simotrave të tyreqë tashmë janë dëmtuar rëndë ngavjedhjet e vazhdueshme nga zhytës tëthjeshtë apo profesionistë si dhe nganjerëz që merren me tregtinë epaligjshme të tyre. Shumë prej këtyrerelikeve mund të paraqesnin mjaft in-teres për të apasionuarit e kësaj fusheduke i dhënë kështu zhvillim turizmitkulturor nënujor, por Anastasi thek-son se pa u përgatitur një studim ivërtetë shkencor për këto relike anijeshtë mbytyra në pjesë të ndryshme të breg-detit shqiptar një gjë e tillë nuk është emundur. “Pa u përcaktuar saktë karak-teristikat e veçanta të anijes si: peri-udha kohore së cilës i përket, lloji i saj,ngarkesa që mbarte etj nuk mund tëdërgosh njerëz për t’i vizituar ato, sepsenuk mund t’ua shuash kuriozitetin nëkëtë drejtim”,- thotë Anastasi. Në tënjëjtën kohë ai nënvizon se këto site

nënujore duhet të ofrojnë material tëbollshëm arkeologjik për të qenë sa mëatraktive dhe për t’u kthyer në vendeqë shfaqin interes të gjerë për t’u vizitu-ar. Gjithsesi kjo duket se do të realizo-het vite më vonë, sepse kërkon jo vetëmmjete të specializuara, por dhe person-el të specializuar për të realizuar njësipërmarrje të tillë. “Primare,- sipasAnastasit,- është përfundimi i projek-tit për krijimin e hartës dixhitale tredi-mensionale të bregdetit shqiptar, pra ihartës arkeologjike nënujore, e cila dotë ofronte përmes skanimit të bregdetitnjë panoramë të qartë për arkeologëtlidhur me anomalitë që evidentohennë fund të detit. Këto anomali janë pikatqë evidentohen si të dyshimta e kumund të ketë material arkeologjik”.Gjithsesi puna nga ekipi shqiptaro-amerikan që merret me këtë projektzhvillohet vetëm gjatë stinës së verësduke bërë që të mos ketë një afat të sak-të se kur do të përfundojë i gjithë proçe-si. Aktualisht skanimi i bregdetit bëhetderi në 130 metra thellësi, ndërsa përvende të veçanta që mund të paraqesininteres për specialistët e kësaj fushe aibëhet deri në një thellësi prej 300 me-trash.

Projekti panilirik dheProjekti panilirik dheProjekti panilirik dheProjekti panilirik dheProjekti panilirik dheprojekte të tjerëprojekte të tjerëprojekte të tjerëprojekte të tjerëprojekte të tjerëNë të gjithë këto vite, kur arke-

ologjia nënujore ka nisur të studio-het nuk është arritur zbulimi i ndon-jë anijeje ilire, megjithëse, sipas spe-cialistëve, në dokumentat antike kashumë të dhëna për ekzistencën etyre. Për këtë arsye,- thotë arkeologuAnastasi,- po mendohet për të vënënë jetë një projekt panilirik, i cili dotë përfshijë jo vetëm bregdetin e Sh-qipërisë, por edhe atë të Malit të Zidhe Kroacisë. Një komitet shkencor,me përfaqësues nga vendet që do tëpërfshihen në të, do të ngrihet përkëtë qëllim dhe do të ketë si qëllimkryesor grumbullimin dhe adminis-trimin e të gjithë të dhënave shken-core që do të dalin në dritë. Në botënshkencore ka interesim të madh nëkëtë drejtim, prandaj nëse do të ar-rinim të zbulonim diçka do të ishtenjë zbulim mjaft i rëndësishëm”. Nëtë njëjtën kohë, një projekt mjaft irëndësishëm është ai shqiptaro-zvic-erian, i përqendruar në Orikum, e qëdo nisë në fund të muajit qershor.

Përmes skanimit të lagunës, marrjessë kampionëve për të interpretuarparametrat e saj dhe studimit elek-tromanjetik të kanalit hyrës që e lidhlagunën me detin do të realizohet njëhartë e gjithë kësaj zone, e cila mundtë ketë potencial të madh arke-ologjik. Këto vise përshkruhen nëshkrimet e vjetra të periudhës ro-make, kur ato u kthyen në shesh-beteje detare mes flotave të Çezarit ePompeit e për këtë qëllim mund tëfshehin pasuri të shumta arke-ologjike.

Një tjetër projekt është ai që shehtë impenjuar arkeologët shqiptarëdhe ata polakë në Shkodër. Liqeni iShkodrës ka qenë një nyje e rëndë-sishme tregtare mes vendeve fqinje epër këtë arsye ai do të jetë një tjetërhabitat ku do të përqendrohenkërkimet e arkeologëve. Ikonografianavale e zbuluar deri tani jep detajetë mjaftueshme për të hedhur hipote-za të ndryshme mbi atë çfarë mund tëfshihet në fund të bregdetit tonë. Kra-has anijeve të mbytura, të zbuluaradhe të bëra publike, arkeologët sh-qiptarë dhe të huaj shpresojnë se endenë thellësitë ujore fshihen objekte tëtjera që do ta pasurojnë edhe mëshumë trashëgiminë kulturore sh-qiptare. Por duket se edhe këto pro-jekte janë prekur nga kriza. Kështuprojekti “Liburna”, një projekt i për-bashkët shqiptaro-italian rrezikon tëmos rinisë këtë vit, për shkak të situ-atës së vështirë ekonomike që po ka-lon fqinji ynë i përtej Adriatikut.

Rëndësia e arkeologjisëRëndësia e arkeologjisëRëndësia e arkeologjisëRëndësia e arkeologjisëRëndësia e arkeologjisënënujorenënujorenënujorenënujorenënujoreDokumentimi i pasurisë nënu-

jore arkeologjike të vendit tonë dotë mbushte vakuumin që ekzistonnë drejtim të vlerësimit të shkëm-bimeve tregtare e kulturore në de-tin Adriatik dhe Jon që nga anti-kiteti e deri më sot dhe në të njëjtënkohë do të ndihmonte në intensi-fikimin e shkëmbimeve midisvendeve fqinje në fushën e arke-ologjisë nënujore.

Gjetjet e izoluara të deritan-ishme, objektet e shumta arke-ologjike, në veçanti anfora treg-tare, të konservuara në muze tëndryshëm të Shqipërisë, si dhekërkimet sistematike të nisura vitete fundit, në veçanti në zonën e Dur-rësit, përveç rëndësisë që kanësepse hedhin dritë mbi aspekte tëndryshme të historisë së sistemitportual shqiptar dhe mbi zhvil-limin ekonomik të qyteteve anti-ke, të përqendruara kryesisht përg-jatë vijës bregdetare, ato gjithash-tu evidentojnë pjesë të rëndësishmetë trashëgimisë sonë kulturoremijëravjeçare. Për vetë pozicioninqë vendi ynë ka pasur, shumë pranëItalisë dhe Greqisë, dy nga qend-rat më të rëndësishme të botës an-tike, qytetet tona bregdetare kanëpasur shkëmbime të shumta treg-taro-ekonomike me perandorinëromake përmes flotës detare të tëdy vendeve.

E E E E E HËNËHËNËHËNËHËNËHËNË 4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR 2012 2012 2012 2012 2012 15

EKSPOZITEwww.gazetadyrrah.com

RikthehenRikthehenRikthehenRikthehenRikthehentrtrtrtrtransoqeanikëtansoqeanikëtansoqeanikëtansoqeanikëtansoqeanikëtshqiptarëshqiptarëshqiptarëshqiptarëshqiptarë “

Ekspozita “Modelimi naval” risolli edhenjëherë në kujtesën kolektive tëdurrsakëve anijet gjigande që populloninkalatat e portit më të madh të vendit. Atotransoqeanikë që përshkruan detrat dheoqeanet e të gjithë botës e që qenë dësh-mi e eksodeve masive të shqiptarëve nëItali tashmë nuk ekzistojnë më përveçsenë fotot nostalgjike dhe maketet e Luandhe Nelton Shabanit. Ato do të përbëjnëbërthamën e muzeut të detarisë, që pritettë ngrihet në Durrës...

Nga Mila BALLHYSABALLHYSABALLHYSABALLHYSABALLHYSA

V lora”, “Arbëria” etj. janëemra anijesh që kanë hyrënë kujtesën tonë kolektive

në vitin ‘91, kur u regjistruan eksodetmasive të shqiptarëve drejt Italisë. Mekëto mjete udhëtuan mijëra e mijërashqiptarë drejt një jete më të mirë, drejtperëndimit, ëndrrës së tyre të vjetër. Popërveç këtyre ditëve jo të zakonshme,këto anije, që përbënin krenarinë eflotës sonë tregtare, kanë shënuar his-torinë e marinës shqiptare. Veç fotovetë tyre, që ruhen prej shumë vitesh, as-një dëshmi tjetër nuk ka mbërritur nëditët tona për këta transoqeanikë tëprodhuar në kantieret e Suedisë apoItalisë. Të shitura për skrap në vitet epara të demokracisë ato vazhdojnëtë krijojnë nostalgji tek njerëzit edetit, tek personat të cilët kishinlidhur jetën e tyre me ta. Luan Sha-bani është njëri prej tyre. Ashtu sishumë shokë të tij që në kohë të lirënisnin të gdhendnin në dru anijet qëpopullonin kalatat e portit të Durrësitedhe Shabani e nisi këtë hobi të tijshumë kohë më parë. Por pas viteve’90 ky hob ju kthye në pasion ose mëmirë profesion siç preferon ta quajëai. Ndërsa shihte se njëra pas tjetrëskëto anije gjigande, që kishin endenjë moshë të re dhe mund të vazhdo-nin të ishin funksionale, përfundo-nin për skrap, Luani vendosi t’i mem-orizonte përgjithmonë në maketeshumë profesionale, që megjithëse nëminiaturë, të sjellin ndërmend atoanije gjigande që çanin oqeanet për

të mbërritur në Kinë apo Kubë. Pikër-isht, këtë qëllim kishte dhe ekspozi-ta e tij “Modelimi naval”, e hapur nëqytetin e Durrësit nën kujdesin e kry-etarit të Këshillit Bashkiak, IndritHamiti. “Doja që të gjitha ato anije tëflotës në të cilat kisha punuar, por qëkishin dalë jashtë shfrytëzimit dhepo shiteshin, të memorizoheshin jovetëm në fotografi, por edhe në ma-kete për t’u kujtuar nga brezat. Ky ësh-të motivi kryesor pse e vazhdoj këtëpasion. Dua të ruaj dhe memorizojtraditat detare të vendit tonë”,- ushpreh Shabani për “Dyrrah”. E përkëtë ai nuk është ndalur vetëm tekanijet e flotës tregtare, por edhe tekanijet ushtarake, nëndetëset, drag-aminat etj, duke na sjellë një pan-oramë të larmishme të asaj që për-bënte arsenalin e marinës shqiptare

Krahas Luanit, pasionin e tijpër të bërë makete anijesh e katrashëguar dhe i biri, Neltoni,ndërkohë që siç rrëfen pionieri imodelimit naval ai po përpiqet qëkëtë pasion apo këtë “drogë” t’uainjektojë edhe nipërve. Ai kërkonqë kjo traditë të vazhdojë e të pa-surohet edhe më shumë në të ardh-men, pasi në një muze të detarisëdo të ketë gjithnjë vend për ma-kete të reja mjetesh lundruese. Lu-ani ka nxjerrë nga duart e tij rreth80 anije, por shumë pak prej tyreishin ekspozuar në galerinë e artitpamor “Nikolet Vasia”. Pjesa tjetër

ndodhen nëpër muze, kompani de-tare apo koleksione private. Ndërsashumë kush është i prirur drejt për-fitimit monetar, Luani thotë se pri-mare në punën e tij është ruajtja ekëtyre modeleve dhe ekspozimi ityre, sepse në të kundërt, megjithësevendi ynë ka një histori të pasur de-tare, brezat që vijnë nuk do të kenëasnjë mundësi të njihen me ato qëdikur përbënin mburrjen e flotëssonë. Nëse në vende të tjera anijetqë kanë lënë shenjë në histori ru-hen dhe kthehen në muze, anijettona kanë përfunduar thuajse tëgjitha të shitura për skrap në Turqi.

në përgjithësi. Gjatë fjalës përshën-detëse që mbajti në hapje të ek-spozitës, kryetari i Këshillit Bashki-ak nënvizoi se këto anije të dala ngaduart e Luanit dhe djalit të tij, Nelto-nit, përbëjnë bërthamën e muzeut tëdetarisë, i cili pritet të hapet në Dur-rës. E gjithë kjo traditë detare mijëravjeçare, duke nisur nga kohët antikee duke përfunduar në ditët tona, du-het ruajtur dhe u duhet përcjellëbrezave si një dëshmi e rëndësishmee historisë së marinës së vendit tonë.“Ngritja e një muzeu të tillë është erëndësishme sepse ashtu si në tëgjitha fushat e tjera edhe këtu kemimangësi. Ne themi që kemi traditadetare, por ajo duhet të ruhet, të evi-dentohet, të shikohet. Është njëmangësi që ne duhet ta plotësojmë”,-nënvizoi pionieri i modelimit naval,Luan Shabani. Krahas modelimit tëanijeve të flotës shqiptare, Luani sëbashku me të birin kanë nxjerrë ngaduart e tyre dhe shumë anije të huaja,ku cila prej tyre mbart një histori tëlavdishme si p.sh. “Flying Cloud”, ani-ja me vela që përshkoi në një shpejtësirekord distancën Nju Jork-San Françis-ko, rekord që e mbajti për më shumë se100 vjet me rradhë nga 1854-1989. Viza-timet, që paraqesnin formën e këtyremjeteve lundruese, Luani i ka blerë në

PPPPPasion që trasion që trasion që trasion që trasion që trashëgohetashëgohetashëgohetashëgohetashëgohet

tregun e huaj. Në një muze të detarisëato do të plotësonin kuadrin e marinësdetare botërore. Durrësi, porti më i madhi vendit, por edhe qyteti, i cili që në ko-hët e lashta ishte kthyer në një nga pikate rëndësishme ku ndaleshin anijet qëpërshkonin kryq e tërthor pellgun eMesdheut, si dhe qyteti që ka pasur njëkantier detar në gjendje të prodhonte vetëmjete lundruese dhe të kryente remontemjaft të specializuara do të ishte zgjedhjaoptimale për ndërtimin e këtij muzeu, kumaketet e anijeve antike do të bashkëje-tonin me fregatat dhe transoqeanikët eshekujve të fundit. Një muze i tillë do tëpërbënte për turistët e huaj dhe jo vetëm,një element më shumë në trashëgiminëkulturore të pasur të vendit tonë.

Në foto: Gjuajtësi detarNë foto: Gjuajtësi detarNë foto: Gjuajtësi detarNë foto: Gjuajtësi detarNë foto: Gjuajtësi detar

Në foto: Flying CloudNë foto: Flying CloudNë foto: Flying CloudNë foto: Flying CloudNë foto: Flying Cloud

Në foto: Në foto: Në foto: Në foto: Në foto: TTTTTrrrrransoqeaniku ansoqeaniku ansoqeaniku ansoqeaniku ansoqeaniku ArberiaArberiaArberiaArberiaArberia

16 E E E E E HËNËHËNËHËNËHËNËHËNË 4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR 2012 2012 2012 2012 2012

KULTUREwww.gazetadyrrah.com

“E enjtja muzikore”,“E enjtja muzikore”,“E enjtja muzikore”,“E enjtja muzikore”,“E enjtja muzikore”,ogur i mirë për qytetinogur i mirë për qytetinogur i mirë për qytetinogur i mirë për qytetinogur i mirë për qytetin

Ylli Ramzoti, kompozitor

“E enjtja muzik“E enjtja muzik“E enjtja muzik“E enjtja muzik“E enjtja muzikore”,ore”,ore”,ore”,ore”,recital i pedagogëvrecital i pedagogëvrecital i pedagogëvrecital i pedagogëvrecital i pedagogëveeeee

OrkOrkOrkOrkOrkestrestrestrestrestra e hara e hara e hara e hara e harqeqeqeqeqevvvvveeeeee Re Re Re Re RTSH-së performonTSH-së performonTSH-së performonTSH-së performonTSH-së performonnë Durrësnë Durrësnë Durrësnë Durrësnë DurrësInstrumentistët profesionistë i rikthehen skenës së qytetitbregdetar duke krijuar premisat për një traditë afatgjatë

Nga Mila BALLHYSABALLHYSABALLHYSABALLHYSABALLHYSA

Për të dytën javë rradhazi marato-na “E enjtja muzikore” solli në sallën eodeonit “Nikolin Xhoja” instrumentistëprofesionistë. Këtë herë muzika e De-vienne-t, Mozartit apo Vivaldit erdhi einterpretuar me mjaft mjeshtëri artis-tike nga kuarteti i harqeve të RadioTelevizionit Shqiptar. Dy solistët, PirroSota (fagot) dhe Sokol Toto (klarinetë),të shoqëruar nga violinistet MarisaHatibi, Alma Seferaj dhe Dorina Koçisi dhe violinçelisti Andi Alimemaj kr-ijuan në sallë një atmosferë mjaft tëngrohtë që u prit mirë nga publiku nësallë. Ky koncert i muzikës së dhomës,

i interpretuar nga instrumentistë pro-fesionistë, tregoi se Durrësi po i rikthe-het traditës së bukur së 22 viteve të kalu-ara, atëherë kur qyteti bregdetar ishtekthyer në një pikë takimi për instru-mentistët nga i gjithë vendi që vinin eperformonin veprat më të mira të ko-mpozitorëve botërorë. Tradita e bukur ekrijuar këtë vit nga nxënësit e shkollës“Jan Kukuzeli”, mësuesit e tyre dhe nëveçanti drejtoresha e kësaj shkolleNevila Kalaja, promotorja e kësaj ve-primtarie artistike, tregoi se interesi-mi i durrsakëve për koncertet e muz-ikës së dhomës është i madh.Megjithëse shkolla artistike e qytetitnë gjithë këtë maratonë mbajti bar-

rën kryesore vlen të theksohet se nëedicionin e rradhës të këtij aktivitetiduhet të alternohen performancat einstrumentistëve profesionistë me atotë nxënësve të shkollës që janë endenë hapat e parë të rrugës së tyre drejtartit. Kjo gjë do ta rriste edhe më shumënivelin e performancës artistike e nëtë njëjtën kohë do t’i ofronte art-dashësve durrsakë shfaqje artistikeme nivel të lartë interpretativ. Ndërsaedicioni i këtij viti i kësaj maratoneështë drejt fundit gazeta “Dyrrah” mblo-dhi opinionet e disa prej muzikologëvemë të njohur të qytetit lidhur me këtëaktivitet, arritjet dhe çfarë mbetet përt’u përmirësuar në të ardhmen.

Rikthimi i aktivitetit artistik “Eenjtja muzikore” është një evenimenti rëndësishëm për qytetin e Durrësit.Në të njëjtën kohë këto shfaqje kanëbërë të mundur evidentimin e tal-enteve të shkollës artistike “Jan Kuku-zeli”, që për fatin tonë të mirë nuk janëtë pakët. Gjatë gjithë kësaj periudheka pasur koncerte mjaft të arrira dheky i fundit, i kuartetit të harqeve tëRTSH-së, i përbërë nga disa prej in-strumentistëve më të mirë të venditështë pika kulmore e këtij aktiviteti.Gjithashtu do doja të theksoja se ngjit-ja në skenë dhe përballja me pub-likun e nxënësve të shkollës artistikeështë një ogur i mirë në rradhë të parë

për qytetin që po fiton disa instrumen-tistë të rinj dhe në rradhë të dytë përvetë këta instrumentistë të rinj që tash-më nuk mbeten vetëm në statusin ethjeshtë të nxënësit, por nisin të më-sohen me rrugën e re që ata kanëzgjedhur të ndjekin, rrugën e bukur,por dhe mjaft të vështirë të artit.

Petrika Afezolli, dirigjent

Kjo traditë duhetKjo traditë duhetKjo traditë duhetKjo traditë duhetKjo traditë duhetmbështetur financiarishtmbështetur financiarishtmbështetur financiarishtmbështetur financiarishtmbështetur financiarisht

Rikthimi i së “Enjtes muzikore” ësh-të rikthimi tek një traditë që Durrësi eka pasur. Perspektiva është që të gjen-det moduli dhe të krijohet mundësia qëkjo traditë të ecë përpara. Kjo që kemindjekur këto muaj është vetëm njëzgjidhje rastësore. Vërtet deri tani drej-tuesit e qendrës kulturore i kanë kri-juar mundësinë qoftë intrumentistëvedurrsakë e qoftë atyre nga rrethet që tëvijnë dhe të performojnë këtu, por kjoështë vetëm struktura. Vëmendje i du-het kushtuar menaxhimit e këtu nukkam parasysh menaxhimin teknik,por dhe aspektin financiar të këtij ak-tiviteti, prandaj në këtë drejtim kërkojmbështetjen dhe përkrahjen e pushtetitlokal. Të kesh të tillë instrumentistë qëvijnë e performojnë në Durrës nuk ësh-të pak, është një gjë me mjaft vlerë. Kyaktivitet mund të paraqesë një perspe-ktivë mjaft të mirë edhe për turizmin,

qoftë atë të dimrit, apo të verës. Prandajakordimi i një shume sado modeste përvazhdimin e kësaj tradite në mënyrë pro-fesionale do të përbënte një stimul memjaft vlera për jetën artistike të qytetit.Këto të enjte muzikore nuk duhet të pe-shojnë vetëm mbi shpatullat e shkollës“Jan Kukuzeli”, sepse sado dëshirë të ketëkjo shkollë nuk është një institucion qëprodhon një produkt me një cilësi mjafttë lartë në këtë lloj muzike.

Pirro Sota, instrumentist

Durrësi i është rikthDurrësi i është rikthDurrësi i është rikthDurrësi i është rikthDurrësi i është rikthyyyyyererererer trtrtrtrtraditësaditësaditësaditësaditësUnë kam 24 vjet që jam pjesë e

orkestrës së RTSH-së, por dua të thek-soj se ndjej vërtet emocione mjaft tëforta kur performoj në qytetin tim, pasiinterpretoj para artdashësve të mi dhepres me ankth reagimin e tyre. Dukeu ndalur tek “E enjtja muzikore” mundtë them se shumë pak koncerte të sajkam lënë pa ndjekur dhe më vjen mirëqë Durrësi iu rikthye edhe njëherë tra-ditës së bukur të para viteve ’90. Aiaktivitet ka qenë një përvojë mjaft emirë për të gjithë instrumentistët eatëhershëm që vazhdojnë t’i kujtojnëme nostalgji ato vite. Më vjen shumëmirë që drejtuesit e qendrës kulturoredhe i gjithë stafi pedagogjik i shkollës

“Jan Kukuzeli” me në krye drej-toreshën Nevila Kalaja realizuan këtësipërmarrje të rëndësishme artistike.Shpresoj që në të ardhmen të shoh nëkëtë sallë sa më shumë instrumen-tistë profesionistë, pasi ata do të jenënjë shtysë e fortë edhe për brezin e ri.

RETRO

Siparin e koncerteve me instru-mentistë profesionistë e hapën dy ngapedagogët më të mirë të shkollës sëmesme artistike “Jan Kukuzeli”. Pasiprovuan për javë me rradhë emo-cione të shumëfishta, ndërsa shihninnë skenë nxënësit e tyre, një javë mëparë violinisti Arben Diko dhe pia-nistja Ilda Mema erdhën së bashkupara artdashësve durrsakë në njëkoncert recital. Me një repertor tëpërzgjedhur me kujdes nga kompozi-torët më të famshëm botërorë si Mox-art, Cajkovski, Prokovief, Brams etj,Diko dhe Mema arritën të emocion-

onin publikun me interpretimin e tyremjaft të ndjerë. Kjo eksperiencë e parësë bashku, e Dikos dhe Memës, nukdo të jetë e fundit, pasi siç rrëfejnë atavetë synojnë të realizojnë recitale tëtjera, ndoshta duke nisur që nga muajigusht. Në të njëjtën kohë, Durrësi nukdo të jetë ndalesa e tyre e vetme, sepseata kanë planifikuar të zhvillojnë njëtur nëpër disa qytete të vendit si Sh-kodër e Korçë për ta përmbyllur më pasnë Tiranë. Gjatë karrierës së tij artis-tike violinisti Diko ka dhënë koncerterecitale me disa nga pianistet më të njo-hura të vendit tonë si Nora Çashku,

Anita Tartari, Aksinja Xhoja etj. Aigjithashtu ka qenë pjesë e orkestrëssimfonike të Oshavës dhe ThunderBay, në Kanada. Ndërkohë përsa i për-ket pianistes së re Ilda Mema, një ngaarritjet më të rëndësishme në karrierëne saj artistike të deritanishme ështëdiplomimi i saj me Medalje Ari nëAkademinë e Arteve dhe diplomimi menota maksimale në universitetin emuzikës TSAKALOF, në Greqi. Ajoështë aktivizuar shpeshherë në an-samblet e muzikës së dhomës në kon-certe të ndryshme si dhe ka realizuar12 koncerte recitale solo.

Takim me kinemanë italiane

06/06/2012 – Ma che ci faccio qui (Francesco Amato, 2006)13/06/2012 – Seconda notte di nozze (Pupi Avati, 2005)20/06/2012 – Se fossi in te (Giulio Manfredonia, 2001)27/06/2012 – Caravaggio (Angelo Longoni, 2007)04/07/2012 – Il papa di Giovanna (Pupi Avati, 2008)11/07/2012 – Cento chiodi (Ermanno Olmi, 2007)18/07/2012 – Viaggio chiamato amore (Michele Placido, 2002)25/07/2012 – Mai più come prima (Giacomo Campiotti, 2005)01/08/2012 – Apnea (Roberto Dordit, 2007)08/08/2012 – Mater natura (Massimo Andrei, 2006)15/08/2012 – Se devo essere sincera (Davide Ferrario, 2004)22/08/2012 – L’abbuffata (Mimmo Calopresti, 2007)29/08/2012 – Generazione mille euro (Massimo Venier, 2009)

Lista e filmaLista e filmaLista e filmaLista e filmaLista e filmavvvvve që do shfaqen në teae që do shfaqen në teae që do shfaqen në teae që do shfaqen në teae që do shfaqen në teatrin trin trin trin trin “““““Aleksandër Moisiu”Aleksandër Moisiu”Aleksandër Moisiu”Aleksandër Moisiu”Aleksandër Moisiu”

E E E E E HËNËHËNËHËNËHËNËHËNË 4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR 2012 2012 2012 2012 2012 17

KULTUREwww.gazetadyrrah.com

Genocidi grek ndaj popullsisëGenocidi grek ndaj popullsisëGenocidi grek ndaj popullsisëGenocidi grek ndaj popullsisëGenocidi grek ndaj popullsisëçame (1923-1936)çame (1923-1936)çame (1923-1936)çame (1923-1936)çame (1923-1936)

“Mohimi i mësimit të gjuhës shqipe, mohimi i pronës, burgosjet, vrasjet dhemetodat e tjera çnjerëzore ishin i vetmi mjet për të detyruar popullsinë sh-qiptare çame që të braktiste trojet e veta dhe të humbiste ndjenjën patriotikekombëtare. Qëllimi i vetëm i qeverisë greke ishte realizimi i ëndrrës së sajpër spastrimin etnik dhe shkombëtarizimin e zonave të banuara nga popull-sia çame me origjinë shqiptare...

Nga Lorenc Agalliu

K onventa e Lozanës e cila i dha fundkonfliktit disa vjeçar midis Greqisë dheTurqisë, siç e dimë përfundoi me mar-

rëveshjen e firmosur nga këto shtete në janar të vitit1923. Një nga pikat e kësaj marrëveshje të firmosurnga përfaqësues të të dy shteteve ballkanike, kishtetë bënte me këmbimin e popullsisë muslimane qëndodhej brenda kufijve shtetërorë të shtetit helenme atë ortodokse, e cila ndodhej në territorin e sh-tetit turk. Propozimi për shkëmbimin e popullsisëerdhi nga pala greke, e cila donte të përfitonte tëpaktën moralisht nga kjo luftë e madhe e mbyllurpa lavdi. Shkëmbimi i popullsisë që u bë pjesë emarrëveshjes së Lozanës, nuk qe thjesht vetëm njëzgjidhje e antagonizmit greko-turk. Ky propozim iardhur nga pala greke, u vendos të kryhej mbi disaparime që binin në kundërshtim me të drejtatndërkombëtare të lirisë së fesë, gjuhës dhe tëndërgjegjes kombëtare. Pra ky shkëmbim u ven-dos të kryhej në bazë të përkatësisë fetare, pa marrënë konsideratë përkatësinë kombëtare dhe gjuhënamtare të popullsisë.

Qëllimi i vetëm i qeverisë greke për zbatimin tëkësaj pike të marrëveshjes së arritur midis këtyredy shteteve, ishte realizimi i ëndrrës së saj përspastrimin etnik dhe shkombëtarizimin e zonavetë banuara nga popullsia çame me origjinë shqiptare.

Qeveria greke përdori një seri metodash për tërealizuar shpërnguljen dhe spastrimin etnik të pop-ullsisë çame nga trojet e veta. Një nga metodat më tëpërdorura rëndom prej saj për realizimin e spastrim-it etnik të çamëve, ishte ajo e shtrëngimit tëdetyrueshëm për të emigruar në brigjet e Egjeut dhederi në Anadollin e largët.

Qeveria greke dhe ushtria e saj përdorën terror-in si mjet për të detyruar popullsinë muslimane çameqë të pranonte shpërnguljen dhe emigrimin drejtTurqisë. Shumë fëmijë, burra, gra, pleq dhe plakaçame që u përpoqën të rezistonin u masakruan prejushtarëve grekë.

Mohimi i mësimit të gjuhës shqipe, mohimi ipronës, burgosjet, vrasjet dhe metodat e tjera çnjerë-zore ishin i vetmi mjet për të detyruar popullsinëshqiptare çame që të braktiste trojet e veta dhe tëhumbiste ndjenjën patriotike kombëtare. Masat emarra nga qeveria greke për humbjen dhe elimin-imin e çdo ndjenje patriotike dhe kombëtare të sh-qiptarëve të Çamërisë ishin nga më drastiket. Qever-ia greke mori masa për ndryshimin e emrave dhetoponimeve të fshatrave dhe qyteteve me origjinëshqiptare. Kështu emri i krahinës së Çamërisë ndry-shoi dhe u bë Thesproti, emri i fshatit Vrishtë u bëLlaka, emri i fshatit Globuçar u bë Makrohor, emrii fshatit Arbenicë u bë Ajirotopos, emri i fshatitGropës u bë Faksomilia, fshati Varfani u quajtParapotamos etj,.

Metoda e përçarjes së popullsisë me entitet sh-qiptar ishte një praktikë e rëndomtë dhe e përdorurshpesh prej zyrtarëve grekë. Duke gjykuar në bazëtë përkatësisë fetare dhe jo nacionaliste, populli iÇamërisë ndahej në muslimanë turq dhe grekëortodoks, pavarësisht kombësisë së tyre. Në këtëmënyrë ata nxitën urrejtjen midis komuniteteve fe-tare, duke vënë përballë njëri-tjetrit shqiptarëtortodoks dhe ata muslimanë. Vala e armiqësisë, qëpërfshiu popullsinë çame vinte kryesisht nga fqin-jët e vjetër të krishterë, për të cilët tashmë këta fqinjëmuslimanë s’ishin gjë tjetër, veçse të huaj në tokë tëtyre.

Paralelisht me lëvizjen e popullsië muslimanënga krahina e Çamërisë, për në brigjet e largëta tëEgjeut, vetëm në harkun kohor të viteve 1923-24 nëtokat dhe shtëpitë e çamëve erdhën me mijëra emi-grantë grekë, të cilët bashkë me administratën ush-tarake e civile greke, intensifikuan presionet ndajçamëve për t’iu liruar shtëpitë dhe tokat e tyre. Nëkëtë mënyrë, ligji detyrues, rrethanat dhe bashkë-jetesa e padëshirueshme, por e detyrueshme shkak-tonte veç dhimbje tek familjet çame. Horizonti i tra-zuar, i cili nuk premtonte kurrgjë, bota në prag lufte,varfëria e skajshme i detyroi çamët të merrnin rrugëne mërgimit, disa në tokën mëmë dhe disa në Azinëe largët.

Krahas metodave çnjerëzore, qeveria grekepërdori dhe propagandën si mjetin e fundit për tërealizuar qëllimet e veta. Qeveria greke pretendontese gjoja në bashkëpunim me qeverinë turke kishterënë dakord për instalimin e popullsisë muslimaneçame në territorin turk dhe pajisjen e tyre me pronë,madje më shumë se sasia që ata dispononin nëÇamëri. Për efekt të kësaj propagande, qeveria grekeme anë të bankave të saj, filloi blerjen e tokave dhe

të pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme të popu-llsisë çame, madje dhe mbi vlerën reale të tregut.

Përveç bankave, rol parësor në blerjen e pasur-ive të popullit çam luajti dhe Kisha Ortodokse greke.Shumë priftërinj grekë antishqiptarë, duke përfitu-ar nga situata kaotike dhe në bashkëpunim edheme ndonjë “element shqiptar” e të financuar prejqeverisë greke blenë prona të shqiptarëve çamë.Ashtu si dhe në rastin e pronave dhe të pasurive tëhebrenjve në Greqi, Kisha Ortodokse Greke u bënjë prej administratorëve kryesorë të pasurisë sëshqiptarëve çamë të larguar nga trojet e veta.

Një rol krejt negativ në çështjen e përcaktimittë origjinës së popullsisë shqiptare në krahinën eÇamërisë kanë luajtur edhe përfaqësuesit e kleritortodoks dhe atij musliman. Në shumë raste myft-injtë dhe drejtuesit e xhamive në Çamëri paraqis-nin para Komisionit Mikst, dokumente jo auten-tike se gjoja përfaqësonin ata mijëra banorë, të cilëtishin pjesë e shqyrtimit të origjinës nga ana e këtijkomisioni.

Në këtë mënyrë këta klerikë pretendonin seishin përfaqësues të këtyre banorëve dhe se kishintë drejtë të deklaronin po në emër të tyre origjinëndhe prejardhjen e tyre. Shpesh herë të paguar dhe tëshantazhuar nga bandat greke, këta klerikë në shu-micën e rasteve deklaronin pjesë të tëra të popull-sisë shqiptare çame si popullsi me origjinë dhe pre-jardhje turke.

Në shumicën e rasteve përkthyesi që shoqëron-te përfaqësuesit e Komisionit Mikst në çdo krahinëtë banuar me shqiptarë ishte me origjinë greke. Nëçastet e marrjes së deklaratave apo të thënieve tëbanorëve shqiptarë mbi origjinën e vërtetë të tyre,ato shtrembëroheshin dhe tjetërsoheshin prej përk-thyesve grekë. Edhe në ato raste kur ndonjë sh-qiptar merrte guximin të tregonte të vërtetën mbiprejardhjen e tij, ai syrgjynosej në brigjet e thatadhe të largëta të Egjeut.

Qeveria shqiptare disa herë me rradhë kundër-shtoi metodat dhe masat e marra nga KomisioniMikst për përcaktimin e prejardhjes dhe të origjinëssë popullsisë, e cila do të ishte pjesë e marrëveshjesgreko-turke për këmbimin e popullsisë. Madjeprotesta e Qeverisë shqiptare shkonte deri atje sa qëajo i kërkonte Komisionit që krahina e Çamërisë tëmos ishte pjesë e hetimit mbi prejardhjen e popull-

sisë. Këtë fakt qeveria shqiptare e argumentonte metë dhëna të pakundërshtueshme historike mbi pre-jardhjen iliro-shqiptare të kësaj popullsie.

Një nga ankesat e Qeverisë shqiptare drejtuarKryetarit të Komisionit Z.Ekstrand, prej Ministritshqiptar në Athinë Z.Mit’hat Frashëri, kishte tëbënte kryesisht me përbërjen e delegacionit, ku di-hej që në të bënin pjesë vetëm përfaqësues të qever-isë turke dhe asaj greke. Për këtë, pala shqiptarekërkoi që pjesë e delegacionit mbi përcaktimin dhembledhjen e të dhënave për origjinën e popullsisë, ecila ishte pjesë e marrëveshjes për shkëmbim, tëishte dhe një përfaqësues me origjinë shqiptare. Kjokërkesë u hodh poshtë prej kryetarit të komisionitme argumentin se një gjë e tillë nuk ishte e parash-ikuar në vendimet e marra nga Lidhja e Kombevelidhur me këtë çështje.

Edhe pala greke e kundërshtoi këtë kërkesë tëbërë prej z.Mit’hat Frashëri me argumentin se për-faqësuesi i tyre grek në komision kupton paksashqip dhe kështu nuk është shumë i domosdoshëmnjë përfaqësues i popullsisë shqiptare.

Në përcaktimin e prejardhjes së popullsië sh-qiptare të krahinës së Çamërisë Komisioni anash-kaloi disa faktorë kryesorë në përcaktimin e origjinëssë kësaj popullsie. Lidhur me faktorin gjuhë, Komi-sioni arrinte deri në atë pikë sa e përjashtonte kre-

jtësisht atë si një tregues të qartë të origjinës sh-qiptare të popullsisë çame. Argumentet që sillte ko-misioni në raportet e tij ishin nga më absurdet. Nganjëra anë Komisioni vlerësonte se gjuha është njëelement që duhej marrë në konsideratë, por në ras-tin konkret në kushtet jo të qeta politike që ndodhejrajoni dhe trojet e marra në shqyrtim, çështja e gju-hës humbet rëndësinë e saj si faktor përcaktues.

Delegacion i Komisionit Mikst gjatë hetimevetë tij, arriti në konkluzione të gabuara, pasi në vendqë ai të merrte kontakte të drejtpërdrejta me banorëtshqiptarë vendas, anëtarët e tij ndalonin në disaprej kryeqendrave kryesore dhe merrnin të dhënavetëm prej drejtuesve lokalë grekë dhe prej drejtuesvetë korruptuar fetarë.

Megjithëse shteti grek mundohej të siguron-te shtetin shqiptar se qeveria e saj do të përm-bushte të gjitha detyrimet që rridhnin prej mar-rëveshjeve ndërkombëtare të firmosura në mënyrëkrejt të hapur, Greqia vazhdonte të shkelte tëdrejtat më elementare të popullsisë shqiptare nëÇamëri. Në inisiativat e saj të shumta dërguarLidhjes së Kombeve, Qeveria shqiptare nëmbrojtje të interesave të popullsisë çame, thek-sonte lidhjet e kësaj popullsie me historinë e zonësdhe me Greqinë.

Ky presion i vazhdueshëm i Qeverisë Sh-qiptare, si dhe kundërshtia që erdhi më vonë prejadministratës turke, për të mos pranuar si emi-grantë popullsinë muslimane me origjinë sh-qiptare, bëri që numri i shqiptarëve çamë të këm-byeshëm gjatë këtyre viteve, të mos ishte ai qëfiguronte në listat e zeza greke.

Edhe shqiptarët e patën rastin për t’iu kthyerkusurin grekëve dhe të spastronin trojet e tyrenga minoriteti grek që ndodhet këtej kufirit, kurnë vitin 1944 në Shqipëri u vendos regjimi ko-munist. Në amullinë e shkaktuar nga lufta, forcatushtarake shqiptare jo vetëm që nuk dëbuan as-një grek, por përkundrazi ata u mbrojtën prejreprezaljeve të gjermanëve.

Dhe në këtë rast gjaku nuk u shpërblye megjak dhe dëbimi nuk u shpërblye me dëbim.

Në përfundim të gjithë kësaj historie të dhimb-shme, mund ta mbyllim me fjalët e një historianigrek, i cili thotë se: “shumë njerëz në mënyrë hip-erbolike deklarojnë se në Ballkan dhe jo vetëm,vendi ynë (Greqia) mësoi qytetërimin”. Në këtërast thotë ai,- “mësimi është i jashtëzakonshëmdhe sigurisht që nuk vjen nga pala greke”.

18 E E E E E HËNËHËNËHËNËHËNËHËNË 4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR 2012 2012 2012 2012 2012

PERSONAZHwww.gazetadyrrah.com

Bukurije BushaBukurije BushaBukurije BushaBukurije BushaBukurije Bushati:ti:ti:ti:ti:Do shkruaj krDo shkruaj krDo shkruaj krDo shkruaj krDo shkruaj kronikaonikaonikaonikaonikattttte emigre emigre emigre emigre emigrantëvantëvantëvantëvantëveeeee

“Jam e interesuar për të përshkruar dhimbjet e jetës sëemigrantëve si dhe të shqiptarëve në Shqipëri, sepsevetë jam rritur në një familje të varfër. I kam ndjerëdhimbjet e varfërisë dhe ndoshta edhe të mospërfilljesqë e vogël dhe ato kanë lënë shenjë tek unë, prandajnuk dua t’i provojnë të tjerët...

Nga Mila BALLHYSABALLHYSABALLHYSABALLHYSABALLHYSA

P as viteve ‘90 shqiptarët do tëndërmerrnin në mënyrëmasive rrugën e emigrimit.

Me anije, me gomone apo duke kaluarnë mënyrë të paligjshme kufirinpërmes rrugëve malore që na lidhin mefqinjin tonë jugor, Greqinë, qindramijëra bashkëatdhetarë do të provo-nin çdo tentativë për të mbërritur nëvendet europiane ku shpresonin tëndërtonin një jetë më të mirë. Por këtoikje masive, shpeshherë edhe tragjike,mbartin në vetvete shumë histori qëndoshta do duheshin dhjetëra libra përt’i treguar. Shkrimtarja durrsake Buku-rije Bushati, e vendosur në Frankfurtprej vitesh, është një prej njerëzve tëletrave, që pjesën më të madhe të his-torive që përshkruhen në romanet apotregimet e saj ia kushton pikërisht his-torive të jetuara nga patriotët e saj. Ndër-sa ka nisur të shkruajë që kur ishte ad-oleshente, vonë është bindur për t’i botu-ar shumë prej materialeve që ruante nëfletore të shumta, të mbyllura nëpër sir-tare, apo në hapësira të veçanta të lapto-pit të saj. Siç rrëfen për gazetën “Dyrrah”ishte e bija ajo që e shtyu të mendontepër mundësinë e botimit. E kështu panëdritën e botimit dy romanet e para të saj;“Pafajësi nëne” dhe “Borjona”. Tashmë,siç tregon dhe vetë, ka çuar për redak-tim romanin e tretë “Arta” e në verë shpre-son ta botojë. Duket se “thyerja e akullit”e ka shtyrë Bukurijen t’i përkushtohetedhe më shumë shkrimit, duke mos lënëjashtë vëmendjes jo vetëm të rriturit, poredhe fëmijët. Ndërkohë, duke iu rikthy-er historive të emigrantëve ajo kambështetur një projekt të propozuar nënjë rrjet social për të mbledhur histori tëtreguara nga emigrantët durrsakë, tëcilat ajo do t’u japë esencën letrare, përt’i përmbledhur më pas ndoshta në njëkronikë të qytetit. Ajo që të bën përsh-typje në librat e Bukurijes është fakti sepërmes një stili dhe një ligjërimi tëthjeshtë ajo arrin të përcjellë emocion,të përshkruajë me vërtetësi vuajtjet,dhimbjet dhe realitetin e hidhur eshpeshherë tragjik të shqiptarëve, qoftëatyre në emigracion, qoftë atyre që për-jetojnë këtë tranzicion të zgjatur. Janërealitete me të cilat shumëkush nga neështë përballur, i njeh mirë dhe ndjenende në kurriz peshën e tyre.

Bukurije, keni botuar relativishtBukurije, keni botuar relativishtBukurije, keni botuar relativishtBukurije, keni botuar relativishtBukurije, keni botuar relativishtvonë, por me sa di ju keni nisur tëvonë, por me sa di ju keni nisur tëvonë, por me sa di ju keni nisur tëvonë, por me sa di ju keni nisur tëvonë, por me sa di ju keni nisur tëshkruani që në moshë të re. Mundshkruani që në moshë të re. Mundshkruani që në moshë të re. Mundshkruani që në moshë të re. Mundshkruani që në moshë të re. Mund

të na tregoni se kur nisët të shkru-të na tregoni se kur nisët të shkru-të na tregoni se kur nisët të shkru-të na tregoni se kur nisët të shkru-të na tregoni se kur nisët të shkru-anit?anit?anit?anit?anit?

Kam filluar të shkruaj në gjimnaz.Është mosha që kërkon të shpërthejëdiku. Por kam botuar vetëm ndonjëpoezi apo tregim të shkurtër. I kammbaruar shkrimet e mia dhe pasi i lex-oja e rilexoja, diku humbeshin mes fle-toreve të shkollës, apo nëpër sirtare.Kërkova të studioja për Gazetari apoGjuhë-Letërsi, por nuk më dhanë asn-jërën prej tyre. Më dërguan përZooteknik, gjë që nuk më tërhiqte. Vonëkam mbaruar Juridikun me korrespon-dencë dhe me hyrjen e demokracisë fill-ova punë hetuese në hetuesinë e Kava-jës, por aty nuk vazhdova më shumë sedy-tre vjet, sepse u largova. Këtu në Gjer-mani, si për të gjithë, jeta kishte të tjerangjyra dhe pata në fillim vështirësi. Mëi rëndë ishte fakti se isha në vend tëhuaj, flitej një gjuhë që nuk e zotërojadhe për më tepër pa bashkëatdhetarëafër. Më dukej vetja e braktisur. Në ko-hën e lirë shkruaja, por shkrimet e miambeteshin si gjithnjë vetëm për mua.Para disa vitesh, vajza teksa lexonteshkrimet mu lut t’i botoja. Nuk kishabesim tek vetja. Ia dhashë shkrimet emia disa personave dhe kur edhe atamë thanë se duhet t’i botoja mora gux-imin. Kam shumë material të akumu-luar, të cilin po vazhdoj ta përpunoj dheta nxjerr në dritë nga mbyllësitë ku ikisha futur.

TTTTTashmë dashmë dashmë dashmë dashmë dy ry ry ry ry romanet tuaja kanëomanet tuaja kanëomanet tuaja kanëomanet tuaja kanëomanet tuaja kanëparë dritën e botimit e ju po mendo-parë dritën e botimit e ju po mendo-parë dritën e botimit e ju po mendo-parë dritën e botimit e ju po mendo-parë dritën e botimit e ju po mendo-ni për të tretin. Na tregoni më shumëni për të tretin. Na tregoni më shumëni për të tretin. Na tregoni më shumëni për të tretin. Na tregoni më shumëni për të tretin. Na tregoni më shumëpër ta….për ta….për ta….për ta….për ta….

Botova së pari romanin “Pafajësinëne”, pra ia kushtova kësaj Hyjneshe,që rilind jetën dhe jep edhe jetën e sajpër ta mbrojtur atë. Personazhin Lua-na, e kam njohur në Durrës, dhe jambazuar në historinë e saj, për të treguardhimbjen e nënës dhe forcën e saj siulkonjë, kur ia rrëmbejnë fëmijën e por-salindur.... Romani tjetër është “Borjo-na”, roman që i kushtohet ditëve tona;punës pa përgjegjësi të dikujt, që lë pa-soja mbi jetën e familjarëve; gjakut të riqë mbaron shkollat dhe vendos të brak-tisë Shqipërinë për shkak të mos sig-urisë për të ardhmen. Në të dy romanet,personazhet e mi jetojnë në kohët që pokalon Shqipëria. Hallet e tyre gërsheto-hen me hallet e atdheut, me realitetin qëjetojmë dhe më vjen mirë që shumë per-sona, që i kanë lexuar, më kanë shkru-ar se i kam qëndruar besnik këtij reali-teti, edhe pse të hidhur. ....Kam edhe li-bra të tjerë, që presin radhën të dalin

nga laptopi, por sigurisht duhet të pres,se botimi kushton dhe shitja e libravenë Shqipëri është e keq organizuar. Këtoditë kam dërguar për korrekturë gjuhë-sore letrare, romanin e tretë “Arta”. Ash-tu si edhe personazhet e tjera, e dashurojArtën, këtë vajzë studente, që merr për-sipër një detyrë të rëndë për moshën esaj. Pasi njihet me keqtrajtimin që kapësuar i ati në Greqi, betohet se do t’ishkojë deri në fund gjetjes së djalit duk-agjinas, që kishte punuar me babain esaj atje dhe ishte zhdukur. Kam qarëduke shkruar në këtë libër historinë eshoqes së Artës, të cilën e kanë marrë tëvogël për ta përdorur si prostitutë nëGreqi.

Bukurije, ju jeni vetë emigranteBukurije, ju jeni vetë emigranteBukurije, ju jeni vetë emigranteBukurije, ju jeni vetë emigranteBukurije, ju jeni vetë emigrantedhe shumë nga historitë e përshk-dhe shumë nga historitë e përshk-dhe shumë nga historitë e përshk-dhe shumë nga historitë e përshk-dhe shumë nga historitë e përshk-ruara në romanet dhe tregime tuajaruara në romanet dhe tregime tuajaruara në romanet dhe tregime tuajaruara në romanet dhe tregime tuajaruara në romanet dhe tregime tuajai përkasin botës së emigracionit. Ai përkasin botës së emigracionit. Ai përkasin botës së emigracionit. Ai përkasin botës së emigracionit. Ai përkasin botës së emigracionit. Aka histori personale në shkrimet tu-ka histori personale në shkrimet tu-ka histori personale në shkrimet tu-ka histori personale në shkrimet tu-ka histori personale në shkrimet tu-aja?aja?aja?aja?aja?

Këtë pyetje më bënte edhe një lex-uese e librit “Pafajësi nëne”. Më pyestenëse kjo ishte një biografi e imja. Por jo.Kam shkruar për çfarë kam parë dhedëgjuar. Për atë dhimbje që më ka prekurnë shpirt, duke e ndjerë se ajo dhimbjeishte edhe imja. Kam nisur një libër përjetën time, por atë do ta botoj vonë....Jame interesuar për të përshkruar dhimbjete jetës së emigrantëve si dhe të sh-qiptarëve në Shqipëri, sepse vetë jamrritur në një familje të varfër. Gjashtëfëmijë të mbetur jetim, me një nënëshembullore, që për vete nuk dinte sh-krim e këndim, por ne na puthte dorënsa herë merrnim nota të mira në sh-kollë dhe arriti të na arsimojë të gjithëve.I kam ndjerë dhimbjet e varfërisë dhendoshta edhe të mospërfilljes që e vogëldhe ato kanë lënë shenjë tek unë, pran-daj nuk dua t’i provojnë të tjerët. Ndajmundohem t’ua bëj të qartë lexuesve seçfarë janë këto dhimbje, që, fatkeqësisht,sot, u kanë mjegulluar jetën shqiptarëvedhe nuk i lenë të marrin frymë.

PPPPPersonazhet krersonazhet krersonazhet krersonazhet krersonazhet kryyyyyesore të libresore të libresore të libresore të libresore të libraaaaavvvvveeeeetuaj janë gjithnjë femra. Pse kjotuaj janë gjithnjë femra. Pse kjotuaj janë gjithnjë femra. Pse kjotuaj janë gjithnjë femra. Pse kjotuaj janë gjithnjë femra. Pse kjozgjedhje?zgjedhje?zgjedhje?zgjedhje?zgjedhje?

E kush më mirë se një femër mundtë përshkruajë botën shpirtërore të vetëfemrës, duke e njehsuar veten me gëz-imet e shqetësimet e personazhit.

Në këto vite të vështira të emi-Në këto vite të vështira të emi-Në këto vite të vështira të emi-Në këto vite të vështira të emi-Në këto vite të vështira të emi-gracionit gruaja shqiptare, pozicionigracionit gruaja shqiptare, pozicionigracionit gruaja shqiptare, pozicionigracionit gruaja shqiptare, pozicionigracionit gruaja shqiptare, pozicionidhe rdhe rdhe rdhe rdhe roli i saj në shoqëri ka ndroli i saj në shoqëri ka ndroli i saj në shoqëri ka ndroli i saj në shoqëri ka ndroli i saj në shoqëri ka ndryshuaryshuaryshuaryshuaryshuar.....Ju si e vlerësoni këtë ndryshim?Ju si e vlerësoni këtë ndryshim?Ju si e vlerësoni këtë ndryshim?Ju si e vlerësoni këtë ndryshim?Ju si e vlerësoni këtë ndryshim?

Vetë ndryshimi i sistemit hapi rrugëdhe shtigje të pashkelura edhe për fem-rën shqiptare. Megjithëse aktive nëpolitikë, përsëri zëri i saj duhet të ndi-het më fuqishëm, sidomos në sallën eparlamentit, ku Ajo që lindi jetën, du-het të ndikojë fuqishëm, në zbutjen egjakrave e të debateve të kota dhe tëpafundme që po ndodhin. Gruaja bi-znesmene, po e tregon veten shumë tëaftë në drejtimin e biznezeve, ashtu siedhe një nikoqire e mirë në familje. Tash-më edhe gratë shtëpiake, shihen tekdalin grupe-grupe në kafene aposhëtitje me shoqërinë. Është për t’utheksuar në botën e letrave shqipe janështuar pendat (shkrimtare) cilësore tëfemrës, ashtu edhe si në fushën media-tike.

Ju tashmë që prej vitit 1993 je-Ju tashmë që prej vitit 1993 je-Ju tashmë që prej vitit 1993 je-Ju tashmë që prej vitit 1993 je-Ju tashmë që prej vitit 1993 je-toni e punoni në Gjermani, por sh-toni e punoni në Gjermani, por sh-toni e punoni në Gjermani, por sh-toni e punoni në Gjermani, por sh-toni e punoni në Gjermani, por sh-kruani në gjuhën shqipe. A kenikruani në gjuhën shqipe. A kenikruani në gjuhën shqipe. A kenikruani në gjuhën shqipe. A kenikruani në gjuhën shqipe. A kenivështirësi meqë jeni larguar prej njëvështirësi meqë jeni larguar prej njëvështirësi meqë jeni larguar prej njëvështirësi meqë jeni larguar prej njëvështirësi meqë jeni larguar prej njëkohe të gjatë?kohe të gjatë?kohe të gjatë?kohe të gjatë?kohe të gjatë?

Kam vite e larguar, por gjuha sh-qipe ishte boshti kryesor i gjuhës përmua, rreth të cilës rriteshin filiza të gju-hës Gjermane dhe Italiane, por, themrreth saj, pa u trazuar me të. Ndaj edhekur shkruaj nuk kam vështirësi. Ësh-të e vetmja gjuhë ku e gjej veten të plotë.Po kam pak probleme me fjalët e rejaqë dëgjoj në Shqipëri, por nuk kam turptë pyes. Po kështu lumturohem, kurmendoj se vajza, që ka mbaruar jurid-ikun këtu, flet shqip ashtu si edhe unë,edhe pse ka ardhur e vogël këtu.

Ju aktualisht punoni e në tëJu aktualisht punoni e në tëJu aktualisht punoni e në tëJu aktualisht punoni e në tëJu aktualisht punoni e në tënjëjtën kohë jeni bashkëshorte dhenjëjtën kohë jeni bashkëshorte dhenjëjtën kohë jeni bashkëshorte dhenjëjtën kohë jeni bashkëshorte dhenjëjtën kohë jeni bashkëshorte dhenënë. A ju pengojnë këto an-nënë. A ju pengojnë këto an-nënë. A ju pengojnë këto an-nënë. A ju pengojnë këto an-nënë. A ju pengojnë këto an-gazhime për të shkruar?gazhime për të shkruar?gazhime për të shkruar?gazhime për të shkruar?gazhime për të shkruar?

Kohën për të shkruar e gjej kurdo.Ndonjëherë edhe natën ngrihem ngashtrati, sepse më kujtohet diçka dhenuk dua ta harroj. Kohën tani mëshumë e kaloj me shkrimet, sepse sh-krimi më është bërë shoku im që mëka futur në një botë tjetër, ku mund tëshpreh ndjenjat dhe mendimet e mia,ku takoj e flas me personazhet, dukeqarë me to hallet, ashtu siç i qani ju nëShqipëri me njëri tjetrin. Në fluturimekam takuar persona të ndryshëm, qëmë kanë treguar pjesë nga historia etyre dhe unë jam e interesuar dhe e vë-

mendshme për t’i dëgjuar ato. ...

Sapo thatë se fluturoni shpesh.Sapo thatë se fluturoni shpesh.Sapo thatë se fluturoni shpesh.Sapo thatë se fluturoni shpesh.Sapo thatë se fluturoni shpesh.PPPPPo Durrësin a vini ta vizitoni?o Durrësin a vini ta vizitoni?o Durrësin a vini ta vizitoni?o Durrësin a vini ta vizitoni?o Durrësin a vini ta vizitoni?

Unë kam lindur dhe kam kaluarrininë time në Durrës. Qyteti im ka lënërrënjët e tija tek unë, rrënjë që asgjënuk mund t’i shkulë. Emigracioni tre-goi edhe më shumë ekzistencën e kë-tyre rrënjëve, me dhimbjen që shkak-ton mungesa e tij. Vija shpesh, pothua-jse çdo muaj në Durrës, gjë të cilën ekam rralluar kohët e fundit për arsyeshëndetësore. Sa herë i afroheshimDurrësit me aeroplan shpirti më rrihtefort. E ndjente ai i pari që po i afrohejvendlindjes. Nga xhamat e aeroplanitshihja poshtë detin dhe më dukej sikurnë buzët e mia, kishte mbetur shija ekripës së tij. Besoj se kështu ndjehentë gjithë emigrantët, kur kthehen nëatdhe. Më është dhënë mundësia, ngavendi i punës, të fluturoj në vende tëtjera, por këtë ndjesi nuk e kam ndjerë.Ishte ndjesia e një kurioziteti, kuriozi-teti i përballjes me diçka të panjohur,por jo ndjesia e MALLIT, ndjesia për tëhapur krahët dhe për t’u thënë të parëveqë takon: “Mirësejugjeta, do t’i kalojmëmirë këto ditë!”.

BBBBBukurije po përsa i përket pro-ukurije po përsa i përket pro-ukurije po përsa i përket pro-ukurije po përsa i përket pro-ukurije po përsa i përket pro-jekteve tuaja për të ardhmen? A jenijekteve tuaja për të ardhmen? A jenijekteve tuaja për të ardhmen? A jenijekteve tuaja për të ardhmen? A jenijekteve tuaja për të ardhmen? A jeniduke shkruar ndonjë libër të ri?duke shkruar ndonjë libër të ri?duke shkruar ndonjë libër të ri?duke shkruar ndonjë libër të ri?duke shkruar ndonjë libër të ri?

Kam filluar të shkruaj edhe tregimepër fëmijë, po ashtu kam për të dërguarpër botim këtë verë librin për fëmijë“Herkules”. Mendoj se është libër eduka-tiv, u tregon fëmijëve një botë tjetër, kukafshët dhe njerëzit bashkëjetojnë dukendihmuar njëri-tjetrin. Mendoj ta bëj mevëllime, por do të shoh njëherë si do tëecë vëllimi i parë. Gjithashtu pak ditëmë parë Andi Papa, një nga anëtarët eforumit të durrsakëve në Facebook,hodhi një propozim për të bërë një përm-bledhje tregimesh me historitë edurrsakëve, kur janë larguar nga Dur-rësi. Më pëlqeu si ide dhe thashë se do tëmundohesha të bëja diçka. Secili mundtë më dërgojë në kutinë postare ndonjëhistori personale apo diçka interesante,që ka parë gjatë kohës së eksodit, apojetës në emigrim dhe unë kam për t’iadërguar të punuar nga unë. Për ata qëdo të jenë dakort, mendoj t’i botojmë sinjë libër, “Kujtime emigrantësh”....

E E E E E HËNËHËNËHËNËHËNËHËNË 4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR 2012 2012 2012 2012 2012 19

SHENDETESIwww.gazetadyrrah.com

D efekti septal interventrikular ka të bëjë me një oseme shumë hapësira të kri-

juara në murin që ndan ventrikulin emajtë nga ai i djathti. DIV është defektikongjenital (i lindur) më i shpeshtë.Mund të jetë i izoluar ose i lidhur medefekte të tjerë kongjenitale. Shkaqetqë çojnë në këtë difekt shpjegohen mefaktin se përpara se fëmija të lindë, ven-trikuli i majtë dhe ai i djathtë nuk janëtë ndarë. Gjatë rritjes së fetusit fillon tëformohet një mur ndarës midis ven-trikulëve. N.q.s. ky mur nuk formohettërësisht, mbetet një hapësirë. Kjo hapë-sirë njihet si defekt septal interventriku-lar ose DIV. Defekti ventrikular septalështë defekti më i shpeshtë ndër defek-tet e zemrës. Fëmija mund të mos ketësimptoma dhe hapësira mund të mby-llet pas s lindje.N.q.s. defekti është i madh, shumë gjakpompohet drejt mushkërive duke çuarnë insufiçencë kardiake. Këta fëmijëkanë simptomat e insufiçencës së zem-rës dhe kërkojnë mjekim për të kon-trolluar simptomat dhe kirurgji për të

mbyllur defektin. Defekti mund të mby-llet edhe pa kirurgji, nëpërmjet kateter-izimit kardiak. Shkaqet e DIV janëakoma të panjohura. Ky defekt shpeshshoqërohet me defekte të tjera kongjen-itale. Te të rriturit, DIV janë të rralla, porsjellin komplikacione serioze të infark-teve kardiake. Këto defekte lidhen meinfarktin dhe jo nga një defekt në lindje.

SimptomatSimptomatSimptomatSimptomatSimptomatPacientët me DIV mund të mos

kenë simptoma, por në rastet kur atoshfaqen mund të jenë:

• Shkurtim i frymëmarrjes• Shpeshtim i frymëmarrjes• Vështirësi në frymëmarrje• Shpeshtim i frekuencës së zemrës• Mos shtim në peshë• Zbehtësi• Djersitje gjatë ushqimit• Infeksione në rrugët e frymëmarrjes

EkzaminimiEkzaminimiEkzaminimiEkzaminimiEkzaminimiDëgjimi me stetoskop zakonisht

tregon një zhurmë në zemër (zhurma

Sëmundjet e zemrësSëmundjet e zemrësSëmundjet e zemrësSëmundjet e zemrësSëmundjet e zemrës

e gjakut që mbyll defektin). Madhësiae tingullit është e lidhur me madhës-inë e defektit dhe me sasinë e gjakutqë mbyll atë. Radiografia e mush-kërive - tregon nëse zemra është ezmadhuar dhe nëse ka lëng në mush-këri. ECG – tregon shenja të zma-dhimit të ventrikulit të majtë të zem-rës.

Ekokardiograma – përdoret për tëvendosur diagnozën definitive.Kateterizimi kardiak (përdoret rrallë,vetëm n.q.s. ka të dhëna për hiperten-sion pulmonar, ku kirurgjia për tëmbyllur defektin nuk është e reko-manduar). MRI e zemrës – tregon sesa gjak shkon në mushkëri.

TTTTTrrrrrajtimiajtimiajtimiajtimiajtimiN.q.s defekti është i vogël,

nuk nevojitet trajtim. Megjith-atë, fëmija duhet të monitorohetnga një mjek për të siguruarmbylljen e defektit dhe mossh-faqjen e shenjave të insufiçencëskardiake. Doktori mund të për-

shkruajë mjekime si digitali (di-gogsina) dhe diuretikë për in-suf içencën kardiake.Pavarësisht madhësisë së defek-tit, të gjithë fëmijët me defekt in-terventrikular duhet të përdorinantibiotikë përpara se të kryejnëproçedura si heqja ose punimi idhëmbëve dhe përpara proçe-durave të t jera invazive .N.q.s simptomat vazhdojnë pa-varësisht mjekimit ose n.q.s.DIV çon drejt infeksionit të zem-rës, kirurgjia për të mbyllur de-fektin me një patch Gore-texështë e nevojshme. Disa DIVmund të mbyl len nëpërmjetkateterizimit me një pajisje tëveçantë. Kirurgjia kur nuk kemisimptoma është e diskutueshme.

PrognozaPrognozaPrognozaPrognozaPrognozaShumë defekte të vogla mund

të mbyllen vetë me kalimin e ko-hës. Në ato defekte që nuk mby-llen spontanisht prognoza ështëe mirë kur i mbyllim me kirurgji.

Komplikacionet mund të ndo-dhin kur një defekt i gjerë nuktrajtohet.

KKKKKur mund të kur mund të kur mund të kur mund të kur mund të kontaktojmëontaktojmëontaktojmëontaktojmëontaktojmënjë mjek specialist?një mjek specialist?një mjek specialist?një mjek specialist?një mjek specialist?

Shumë shpesh ky defekt diag-nostikohet gjatë një ekzaminimirutinë të fëmijës. Njofto mjekun ekujdesit primar, n.q.s fëmija kavështirësi në frymëmarrje, ose n.q.sfëmija vuan shpesh nga infeksionetë ndryshme të rrugëve të frymë-marrjes.

PPPPParararararandalimiandalimiandalimiandalimiandalimiPërveçse në rastet e infarktit të

zemrës DIV është gjithmonëprezent në lindje. Pirja e alkoolitdhe përdorimi i medikamenteveantikonvulsive si depakot dhe di-lantin gjatë shtatzanisë lidhen menjë incidencë të rritur të DIV nëfëmijë. Përveçse të parandalojmëpërdorimin e këtyre medikament-eve në shtatzëni nuk njihen rrugëtë tjera parandalimi.

Defekti intervDefekti intervDefekti intervDefekti intervDefekti interventrikularentrikularentrikularentrikularentrikular

A neurizma e aortës ndodhkur kemi dobësim të murit vazal dhe fryrje të tij në

këtë nivel. Aorta është ena më e mad-he e gjakut në organizmin tonë. Shtrir-ja e saj është nga zemra në pjesën eposhtme të barkut, ku ndahet në dydegë, secila kalon në çdo gjymtyrë.Aneurizmat e aortës zakonisht ndo-dhin në bark dhe quhen aneurizmatabdominale. Disa ndodhin në kraha-ror dhe quhen aneurizma torakale.

Si ndodh një aneurizëm?Si ndodh një aneurizëm?Si ndodh një aneurizëm?Si ndodh një aneurizëm?Si ndodh një aneurizëm?Kur një pjesë e murit të vazës dobë-

sohet, ena zgjerohet. N.q.s aneurizmavazhdon të zmadhohet, muret e aortësmund të hapen dhe të shkaktohet rup-

turë ose çarje e saj. Çarja e papriturshpesh mund të shkaktojë vdekje.Arteroskleroza është shkaku më ishpeshtë i aneurizmave. Yndyrnat,kolesteroli, kalciumi dhe substanca tëtjera të gjakut grumbullohen në brendë-si të mureve të aortës. Pllakat arterosk-lerotike dobësojnë muret e aortës dhepresioni i shkaktuar nga gjaku që ka-lon në të shkakton fryrjen e saj në këtënivel. Hipertensioni mund të shpesh-tojë proçesin, por nuk është shkaktar.Sëmundje si endokardi infeksioz, sin-droma Marfan, artriti reumatoid, etjmund të jenë shkaktarë të aneurizmit.Aneurizmat janë familjare dhe mëshpesh hasen në duhanpirësit.

Cilat janë simptomat?Cilat janë simptomat?Cilat janë simptomat?Cilat janë simptomat?Cilat janë simptomat?Aneurizma mund të mos shkak-

tojë simptoma për një kohë të gjatë. Kurmund të kemi simptoma ato mund tëjenë të ndryshme në varësi të pozicion-it që ndodhet aneurizma, p.sh një aneur-izëm abdominale mund të japë dhimb-je në stomak ose në kurriz. Një aneur-izëm torakale mund të shkaktojë dhim-bje gjoksi nga shtypja që ajo i bën pul-monëve. Dhimbje të fortë, të paprituratë kurrizit ose të gjoksit nënkuptojnënjë çarje të aortës. Shumica e njerëzvenuk dinë që kanë një aneurizëm derinë momentin e çarjes së saj. Rupturat eaortës konsiderohen urgjenca.

Si vendoset diagnoza?Si vendoset diagnoza?Si vendoset diagnoza?Si vendoset diagnoza?Si vendoset diagnoza?Shumica e aneurizmave të aortës

diagnostikohen nga mjeku i kujdesitprimar gjatë një ekzaminimi rutinë.Aneurizma ndihet si një fryrje e butëqë pulson në çdo ritëm të zemrës. N.q.smjeku mendon që aneurizma mund tërrjedhë ose të jetë çarë, mund të bëhetnjë ekokardiogramë ose një SkanerCT.Ekokardiograma, Skanerët CT dheMRI matin përmasat e aneurizmës përtë parandaluar çarjen e saj (sa më emadhe aneurizma, aq më i madh rrez-iku i saj për t’u çarë). Mund të bëhetgjithashtu dhe një angiogramë e aortës.

Si trajtohet një aneurizëm?Si trajtohet një aneurizëm?Si trajtohet një aneurizëm?Si trajtohet një aneurizëm?Si trajtohet një aneurizëm?Kirurgjia indikohet në rastin e

aneurizmit të aortës, kur ai shkaktonsimptoma ose kur është më e madhe se

5 cm. Operacioni quhet aneurismek-tomi dhe grafting. Kirurgu bën një pre-rje në kraharor ose në abdomen, heqpjesën e zgjeruar dhe të dëmtuar tëaortës dhe e zëvendëson atë duke për-dorur një patch ose graft.Një tjetër metodë kirurgjikale quhetgraft endovaskular. Një tub i hollë fle-ksibël (kateter) futet në enën e gjakutnë pjesën e sipërme të kofshës. Në majëtë tubit ndodhet një balonë e mbuluarme një graft. Kur kateteri arrin vendine duhur grafti hapet dhe duke qenë seështë më i gjerë se vendi i dëmtuar, graftingjitet me muret e enës dhe mbronaortën nga ruptura. Kjo metodë për-doret vetëm në rastet e jo emergjencave.Ruptura e aortës kërkon proçedurëkirurgjikale emergjente. Aneurizmat evogla duhet të kontrollohen. Në qoftë

Aneurizma e aortësAneurizma e aortësAneurizma e aortësAneurizma e aortësAneurizma e aortës

se gëzon shëndet të mirë, por ke njëaneurizëm që nuk të shkakton simpto-ma nuk të nevojitet një operacion.Duhet të këshillohesh me mjekun tëndpër të marrë kurën e nevojshme për tra-jtim. Një operacion i suksesshëm i njëaneurizmi që nuk ka dhënë rupturë nëshumicën e rasteve nuk ripërsëritet.Mund të ripërsëritet vetëm në ata indi-vidë që vuajnë nga sëmundje të tjerabashkëshoqëruese që shkaktojnëaneurizma të enëve të gjakut në tëgjithë organizmin.

Si ndalohet formimi i një aneurizmi?Si ndalohet formimi i një aneurizmi?Si ndalohet formimi i një aneurizmi?Si ndalohet formimi i një aneurizmi?Si ndalohet formimi i një aneurizmi?

• K• K• K• K• Kontrontrontrontrontrolli i rregullt i kolli i rregullt i kolli i rregullt i kolli i rregullt i kolli i rregullt i kolesterolesterolesterolesterolesterolit nëolit nëolit nëolit nëolit nëgjak dhe i presionit të gjakut;gjak dhe i presionit të gjakut;gjak dhe i presionit të gjakut;gjak dhe i presionit të gjakut;gjak dhe i presionit të gjakut;•Ndalimi i pirjes së duhanit;•Ndalimi i pirjes së duhanit;•Ndalimi i pirjes së duhanit;•Ndalimi i pirjes së duhanit;•Ndalimi i pirjes së duhanit;•Rënia në peshë, n.q.s je mbipeshë;•Rënia në peshë, n.q.s je mbipeshë;•Rënia në peshë, n.q.s je mbipeshë;•Rënia në peshë, n.q.s je mbipeshë;•Rënia në peshë, n.q.s je mbipeshë;•Aktivitet fizik;•Aktivitet fizik;•Aktivitet fizik;•Aktivitet fizik;•Aktivitet fizik;• Dietë të pasur me fibra;• Dietë të pasur me fibra;• Dietë të pasur me fibra;• Dietë të pasur me fibra;• Dietë të pasur me fibra;• Ulje të stresit mendor• Ulje të stresit mendor• Ulje të stresit mendor• Ulje të stresit mendor• Ulje të stresit mendor.....

KKKKKomplikacione të mundshme:omplikacione të mundshme:omplikacione të mundshme:omplikacione të mundshme:omplikacione të mundshme:

•Insuficienca e zemrës;•Insuficienca e zemrës;•Insuficienca e zemrës;•Insuficienca e zemrës;•Insuficienca e zemrës;• • • • • Endokardit infektiv (infektimi bakterialEndokardit infektiv (infektimi bakterialEndokardit infektiv (infektimi bakterialEndokardit infektiv (infektimi bakterialEndokardit infektiv (infektimi bakterial)))));;;;;• Insuficienca e aortës;• Insuficienca e aortës;• Insuficienca e aortës;• Insuficienca e aortës;• Insuficienca e aortës;• Dëmtimi i rrugëve elektrike (aritmi);• Dëmtimi i rrugëve elektrike (aritmi);• Dëmtimi i rrugëve elektrike (aritmi);• Dëmtimi i rrugëve elektrike (aritmi);• Dëmtimi i rrugëve elektrike (aritmi);• • • • • VVVVVonesë në rritje dhe zhvillim;onesë në rritje dhe zhvillim;onesë në rritje dhe zhvillim;onesë në rritje dhe zhvillim;onesë në rritje dhe zhvillim;• Hipertension pulmonar (presion i lartë në mush-• Hipertension pulmonar (presion i lartë në mush-• Hipertension pulmonar (presion i lartë në mush-• Hipertension pulmonar (presion i lartë në mush-• Hipertension pulmonar (presion i lartë në mush-këri) që çon në insuficiencë të anës së djathtë tëkëri) që çon në insuficiencë të anës së djathtë tëkëri) që çon në insuficiencë të anës së djathtë tëkëri) që çon në insuficiencë të anës së djathtë tëkëri) që çon në insuficiencë të anës së djathtë tëzemrës.zemrës.zemrës.zemrës.zemrës.

20 E E E E E HËNËHËNËHËNËHËNËHËNË 4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR 2012 2012 2012 2012 2012

SPORTwww.gazetadyrrah.com

FIFFIFFIFFIFFIFA dhe UEFA dhe UEFA dhe UEFA dhe UEFA dhe UEFAAAAAinspektojnëinspektojnëinspektojnëinspektojnëinspektojnëNikNikNikNikNiko Doo Doo Doo Doo DovvvvvanënanënanënanënanënZhak Fransua Kuk: “Kërkohet një stadiumme kërkesa bashkëkohore”

Nga Bujar QESJAQESJAQESJAQESJAQESJA

J anë ditë që po i mëshohet fortpërmirësimit të infrastrukturës sportive. Sado që në çdo

sezon shtohet diçka e re, përsërimangësitë janë të prekshme edhe kurvijnë delegacione inspektimi edhepërtej kufijve të Shqipërisë. Në mesjav-ën e kaluar në impiantin e futbollitdurrsak Niko Dovana, në emër të FIFA-s dhe UEFA-s erdhi për inspektim ideleguari i këtyre dy forumeve të lartatë futbollit botëror Zhak Fransua Kuk.Në këtë inspektim ai shoqërohej ngapërfaqësues të FSHF-së, si dhe sekre-tari i KF Teuta Eduart Salillari.

ProblematikaProblematikaProblematikaProblematikaProblematikaPjesa më e madhe e stadiumeve

shqiptare, janë ndërtuar në kohën ekomunizmit. Në fakt janë stadiume tëorientuara në projektet tip të vendevelindore, por me aspak komoditet përsportëdashësit. Madje edhe stadiumikombëtar Qemal Stafa, është ngriturnë fundin e viteve 30-të dhe e rikon-struktuar gjithnjë me modelin komu-nist të kohës në vitin 1946. Niko Do-vana është stadium olimpik, me pistëvrapimi dhe me perimetër të mjaf-tueshëm. Në fillimin e viteve 2000,Niko Dovana më në fund bëhet me tapettë blertë, pasi “ligjin” këtu e bënin plu-huri dhe balta. Kur koha ishte e lagësht,

fusha e lojës kthehej në një baltovinëdhe futbollistëve nuk u dukej as ngjyrae faneles, por as edhe numurat passhpine. Para tri vitesh qilimi i blertë ifushës, ndryshohet për të dytën herë.Ndërsa pista vazhdon të jetë e mbulurme pluhur të kuq dhe shumë largmundësive për t’u shtruar me tartan.Ecuria e mirë e futbollit durrsak, madjederi në tituj kampioni dhe trofe të Kupëssë Shqipërisë filloi ta prezantoj Teutënedhe në arenën ndërkombëtare. Ngaraportet me futbollin ballkanik,durrsakët filluan të dalin edhe në Eu-ropën e qytetëruar, ku veçohen ndesh-jet me Parmën e Italisë, Rapidin eVjenës, Turku i Finlandës. Kosiçe e Sll-ovakisë etj. Qënia e Durrësit pranëmetropolit të vendit Tiranës, zhvillimi ivrullshëm i impianteve hotelerike dukepatur këtu një përparim të vrullshëm,nxit mundësitë për ta kthyer Niko Do-vanën edhe në fushë lojë për ekipinpërfaqësueës të Shqipërisë. Por çfarëpengon të ndodhë kjo gjë, aq e pritshmepër opinionin qytetar dhe sportiv tëDurrësit? Dhe nuk është e rastësishmeedhe ardhja me 30 maj 2012 në NikoDovana, e delegatit suprem të FIFA-sdhe UEFA-s francezit Zhak FransuaKuk. Teuta e Durrësit është nënkampi-one e vendit në kampionatit kombëtartë futbollit që u mbyll me 12 maj dhepret shortin që e përfaqëson atë në ko-mpeticionin Europa League. Po kësh-

tu në vjeshtë nisin edhe ndeshjet e ekip-it përfaqësues në kuadër të kampionatitbotëror Brazil 2014. Stadiumi QemalStafa nuk plotëson një sërë kushteshdhe në momentin e ndërtimit të ri tgë tij,po shikohet mundësia e zhvillimit tëndeshjeve në Shkodër, Korçë dhe Dur-rës. Cila është problematika e stadiumitNiko Dovana, që ra edhe në sy të dele-gatit të FIFA-s dhe UEFA-s? Në tribunënqendrore të ketë vend edhe për gazetarëtdhe përfaqësues të tjerë të medias. Dho-ma e kontrollit antidoping, e ndihmëssë shpejtë, të gjyqtarëve, e konferencëspër shtyp pas ndeshjes janë të tjeramangësi që u prekën gjatë i inspektim-it. Një mangësi jo fort e vogël janë edhemungesa e banjove për publikun gjatëzhvillimit të ndeshjeve. Gjithashtukërkohet që më e pakta të ekzistojnë3000 vënde të ulura, por që të ruajnëkomoditetin e duhur për shikuesit përndjekjen sa më mirë të takimit. NikoDovana si fushë e një qyteti shumëpranë aeroportit Nënë Tereza, si dhe ekz-istenca e një sistemi hotelerie modernesipas të gjitha parametrave bashkëko-hore, i josh këto lloj inspektimesh ngaFIFA dhe UEFA. Ndonëse zoti Kuk nukbëri komente mbi inspektimin e tij nëNiko Dovana, por nga mënyra e re-agimit të tij kuptohej mangësitë e duku-ra, shmangia e të cilave kërkon mjaftpunë dhe përpjekje për tu plotësuar, apotë paktën për tu përmirësuar disi.

PërpjekjetPërpjekjetPërpjekjetPërpjekjetPërpjekjetSekretari Salillari të njeh para-

prakisht me punën e jashtëzakon-shme që po bëhet prej javësh në sta-diumin Niko Dovana, për të kryer atëqë është në dorë të klubit durrsak tëtopkëmbës. Të gjithë punonjësit janëangazhuar në përballimin e një volu-mi pune të pazakontë, pasi koha kurfillojnë ndeshjet ndërkombëtare tëTeutës është mjaft e shpejtë. “Janë pas-truar dhe lyer të gjitha sipërfaqet eshkallëve, shpjegon ai për atë çka pondodh në KF Teuta. Karriket plastiketë vendosura në tribunën vip dhe nëdy anësoret e saj, janë pastruar dhemeremetuar. Disa më të dëmtuara janëzëvëndësuar me të reja. Është bërë njërregullim i plotë i tërë stadiumit bren-da dhe jashtë fushës. Mjediset ebrëndëshme janë sistemuar dhe rreg-ulluar për të bërë ç’është e mundur nëfillimin e mbarë të ndeshjeve ndërko-mbëtare.” Me tej Salillari të shfaqvëmëndjen e këtij klubi në dy aspe-kte: e para të tentohet të bëhet i pran-ueshëm impianti i Niko Dovanës përndeshjet ndërkombëtare të ekipit për-faqësues dhe së dyti për takimet ko-mbëtare dhe ndërkombëtare të Teutës.“Megjithëse zoti Kuk u kuptua në këtoprobleme që po parashtrojmë, ai nuke pa të udhës të formulonte konkluzi-onet e tij në këtë fazë të inspektimit.Sigurisht ato mund t’i shprehë, pranë

organizmit më të lartë të futbollit sh-qiptar siç është FSHF-ja. Presim qëBashkia të çelë fondet e planifikuarapër këtë vit, që të bëjmë më të mundsh-met. Megjithëse sa shihet kërkohetende punë, për të përmirësuar kushtetnë bazë të parametrave që kërkon fut-bolli i kohës. Me 28 qershor hidhet nëZvicër shorti për kupat e Europës, përtë nisur ballafaqimet në raportet etureve eliminatoreve me 5 dhe 12 kor-rik.”, përfundon Salillari deklarimin etij për gazetën Dyrrah. Edhe më herëtpresidenti i Teutës Edmond Hasanbel-liu, e ka ngritur shqetësimin e përmirë-simit të infrastrukturës sportive të sta-diumit Niko Dovana. Dhe për këtë kakërkuar edhe bashkëpunimin meFSHF-në, siç ndodhi edhe në rastin evendosjes së impiantit të ndriçimit.Primare mbetet vendosja e ndejtëseveplastike në tribunën përballë dhe grad-ualisht në të gjithë stadiumin. Veç kësajvëmëndje paraqet edhe përmirësimi itë gjitha mjediseve brenda stadiumit,me dhomat e xhveshjes së lojtarëve,krijimin e dhomës për konferencat përshtyp, të rrethimit modern të perimetrittë jashtëm etj.etj. Gjithsesi inspekti-mi i fundit nga dy organizmat e fu-qishme ndërkombëtare të futbollit, doti japë shtysë ndryshimit të fytyrës sëNiko Dovanës, në mos të barazohetpor të paktën të ofrohet me impiantetmoderne të stadiumeve evropiane.

In memorian

Për njeriun e sportit Naim HasnedariPër njeriun e sportit Naim HasnedariPër njeriun e sportit Naim HasnedariPër njeriun e sportit Naim HasnedariPër njeriun e sportit Naim HasnedariTeksa po përgatitnim faqet

sportive për të përjavshmen Dyr-rah, mësuam lajmin e ndarjesnga jeta në moshën 83 vjeçaretë intelektualit të njohur durrsakNaim Hasnedari. Ai është njëriprej vëllezërve të fisit të njohurtë Hasnedarëve në Durrës, dukedhënë një ndihmesë të çmuar nëmjaft sektorë. Por angazhim tëndjeshëm ky njeri i mirë dhe fis-nik, i cili me shumë kënaqësireagonte ndaj çdo dukurie pozi-tive në qytetin e Durrësit e kadhënë në ekipin e futbollit. Ai sëbashku me shumë intelektualëtë tjerë me peshë në Durrës, tëcilët sigurisht nuk jetojnë më,kanë dhënë ndihmë kolosale nëzhvillimin dhe përparimin e sport-ive në këtë qytet me tradita. Nëvend të krenologjisë, zgjodhëmnga arkivi ynë një foto nostalgjikee pabotuar më parë. Është e vitit1969, ku Lokomotiva luante nëGjirokastër me Luftëtarin vendas.

Dhe aty është fiksuar edhe përgjegjësi iekipit Naim Hasnedari. Ai do të kujto-het gjithnjë për kulturën e gjërë dheqytetare, për humorin e komunikimin engrohtë dhe të sinqertë më bashkëqyteta-rët e tij, për përpjekjet e mëdha për të

zgjidhur probleme dhe halle të shumtaqë kishin qytetarët dhe konkretisht fut-bollistët. I përcjellim me këtë rast ngush-ëllimet më të sinqerta familjarëve dhe tëafërmëve të tij, për humbjen e njeriut tëtyre të shtrenjtë Naim Hasnedari.

Në këmbë majtas: Safet Berisha, Filip Disha, Nazmi Maxhuni,Miço Papadhopulli (trajner), Bardhyl Kalaja, Osman Kapidani,Feti Golashi. Ulur nga e majta: Naim Hasnedari (përgjegjësi i ekipit),Kujtim Kika, Mehmet Spahiu, Flamur Qojle, Maksut Leshteni, Skënder Hyka.

NotNotNotNotNotKKKKKupa upa upa upa upa “Lefk“Lefk“Lefk“Lefk“Lefkos Pirgos”os Pirgos”os Pirgos”os Pirgos”os Pirgos” në Selanik në Selanik në Selanik në Selanik në Selanik

I papërmbajtur trajneri i njohur inotit durrsak, nga specialistët më në zëtë tij Shpëtim Damini. Dhe kishte tëdrejtë. Në turneun ndërkombëtar të notitzhvilluar në qytetin Selanik të Greqisënga 19-20 maj, mori pjesë edhe një grupnotarësh të Teutës të përbërë nga KlediKadiu, Aleksandër Ngresi, FrencBërdaku dhe Roni Mujali. Konkurimiishte përcaktuar që më parë që do tëbëhej nga mosha 9-12 vjeç. Por ajo që egëzoi këtë pjesë të Durrësit që ishin tëpranishëm në Selanik, ishte notimi ishkëlqyer i notarit të Teutës Kledi Ka-diu. I lindur me 28 tetor 2003, kyvogëlush ia zbardhi faqen notit durrsaknë konkurimin e 50 metrave stil i lirë.Ndër 45 notarë konkurues nga Greqia,Bullgaria, Serbia, Rumania, Maqe-donia etj. Kledi Kadiu në sajë të një startimjaft të mirë dhe zhvillimit me shpejtë-si të garës arriti të dalë i pari. Koha e tijështë 36”92. Notari që zuri vendin e 45-

të greku Nikolaos fiskoi kohën1’:00.63. Dhe të vjen mirë që Kadiuynë, me përvojë të pakët të takimevendërkombëtare, shkëlqeu në Selanikduke demonstruar krahas talentit tëtij në zhvillim edhe shkallën inkura-juese të profesionalizmit të trajnerit mepërvojë Shpëtim Damini. Presidenti iturneut ndërkombëtar George Papa-lias, i dorëzoi notarit durrsak KlediKadiu çertifikatën, medaljen dhekupën e vendit të parë. “Ajo që na gë-zon më shumë, thotë trajneri ShpëtimDamini, është se Kledia Kadiu ven-dosi edhe rekordin e këtij aktiviteti tërëndësishëm ballkanik, pasi është ipari që e fiksoi këtë kohë mjaft të mirë.Kam besim se edhe në turnetë e tjeranë vijim, ky notar do të jetë mburrja enotit shqiptar dhe atij durrsak”. Kra-has Kledit, paraqitje të mirë bënë edhenotarët e tjerë të Teutës si Ngresi,Bërdaku, Mujali dhe Elezi.

Shkëlqen notari i Teutës Kledi Kadiuqë vendosi rekordin e aktivitetit

E E E E E HËNËHËNËHËNËHËNËHËNË 4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR 2012 2012 2012 2012 2012 21

SPORTwww.gazetadyrrah.com

Anastas KAnastas KAnastas KAnastas KAnastas Koxhaj,oxhaj,oxhaj,oxhaj,oxhaj,figurë qendrfigurë qendrfigurë qendrfigurë qendrfigurë qendrore eore eore eore eore efutbollit durrsakfutbollit durrsakfutbollit durrsakfutbollit durrsakfutbollit durrsak “

75 vjet më parë u nda nga jetaAnastas Koxhaj, një nga njerëzitqë dha më shumë për ngritjen efutbollit durrsak. Megjithëse ikushumë i ri, Koxhaj do të kujtohejnga të gjithë si njeriu që solli përherë të parë në qytetin bregdetar

topat e futbollit, apo që shpikuOle-n e famshme durrsake.

I riu Koxhaj do të ishte kryetari i parë i sportklubit “Teuta”,

por njëkohësisht edhe futbollistdhe trajner i tij...

Nga Bujar QESJAQESJAQESJAQESJAQESJA

P ohojmë gjithnjë se futbollidurrsak është me tradita.Madje Teuta është pjesëmar-

rëse që në kampionatin e parë kombëtartë futbollit, organizuar në vitin 1930.Nuk po shtrihemi edhe më shumë nëkohë, për të zbuluar lëvizjet futbollis-tike të para në Durrës diku nga viti1918, kur ishte edhe fundi i luftës sëparë botërore. Është si një detyrim mor-al, si një amanet që “se tret dheu”, tëzbulojmë dhe evidentojmë figurat qen-drore të futbollit durrsak. Brezi i ri du-het ta ndjejë dhe aq më shumë ta prekëkëtë traditë, nëpërmjet materialesh tëtilla që gazeta “Dyrrah” i ofron lexuesvetë saj dhe opinionit qytetar të Durrësit.Anastas Koxhaj! Më 22 maj 1937 unda nga jeta, i sëmurë rëndë nga tu-berkulozi. Dhe tash mbushen 75 vjetnga dita që është larguar nga bota e tëgjallëve, për të mbetur si një kujtim ipashlyer për atë ç’ka i dha futbollit tëDurrësit.

Krijuesi i shoqërive sportiveKrijuesi i shoqërive sportiveKrijuesi i shoqërive sportiveKrijuesi i shoqërive sportiveKrijuesi i shoqërive sportiveAnastas Koxhaj lindi në Magar-

ove, fshat pranë Bitolit, në Manastir tëMaqedonisë, në vitin 1904. Me fillimine luftës së parë botërore diku nga viti1914, vendoset me familjen në Durrës,ku i ati dhe vëllai i madh kishin ardhurnë vitet e para të shekullit 20-të. Që nëmoshën 15 vjeçare është marrë me fu-tbollin. Luante së bashku me shokët etij në fushat e improvizuara sportive tëkohës. Dhe këta shokë janë pesha erëndë e traditës së futbollit durrsak siTelemak Nushi, Telemak Anastasia-dhi, Mikel Nushi, Stefan Druga etj. Ve-pronte në atë kohë shoqëria sportive“Atdheu”, e krijuar në vitin 1920. Riniasportive e qytetit, e donte dhe e respek-tonte Anastasin jo vetëm se solli nëDurrës nga Bari i Italisë topat e parë tëfutbollit, këpucët e fanellat, por edhesepse ai ishte një tip shumë i dhënë pasfutbollit. Mbeti deri në fund të jetëspërkrahës i futbollistëve të rinj dhe pro-pagandues i këtij sporti në masat e gjerasportive. Që në vitet 1919-1920 e mëtej, së bashku me një grup shokëshaktivistë të mëdhenj të futbollit, ideoidhe krijoi skuadra sportive të topkëm-bës, të cilat edhe i drejtonte. AnastasKoxhaj krijoi olimpizmin, duke e bërësportin dhe kryesisht futbollin sa mëtë larmishëm, me krijimin e shoqërivesportive “Atdheu”, “Lulzimi”, “Durrësi”.Këto shoqëri qëndruan në këmbë derinë vitin 1930, kur filloi kampionati iparë kombëtar i futbollit dhe filloi tëfunksionojë sportklub “Teuta”. Koxhajmbeti nga krijuesit, drejtuesit dhe or-ganizuesit e shoqërisë sportive “Teuta”deri më 20 shkurt 1935, pasi u tërhoqnga aktiviteti duke i lënë vendin të rin-jve. Që nga krijimi e deri në atë vit,Anastas Koxhaj ishte kryetar i krye-sisë së klubit sportiv “Teuta”. Ekzistonnjë regjistër për periudhën 1930-1935,ku është përfshirë plotësisht aktiviteti

i Këshillit Sportiv “Teuta”. Në 70-80 ven-dime që janë marrë ka qenë i pran-ishëm 100 përqind Anastasi, dukedhënë një ndihmesë aktive dhe shumëtë çmuar. Është i dokumentuar fakti qëAnastas Koxhaj, ka ndihmuar finan-ciarisht nga xhepi i tij më shumë ngatë tjerët, për zhvillimin e futbollitdurrsak. Anastasi ynë bënte njëherazifutbollistin, trajnerin dhe përgjegjësine ekipit.

Nxitësi i fair play-it dhe shem-Nxitësi i fair play-it dhe shem-Nxitësi i fair play-it dhe shem-Nxitësi i fair play-it dhe shem-Nxitësi i fair play-it dhe shem-bullit moralbullit moralbullit moralbullit moralbullit moral

Fryma futbolldashëse e tij e nderoiDurrësin jo vetëm në sukseset që ar-rinte duke fituar ndaj rivalëve, por edhenë fair play-in e futbollistëve të saj. In-teresant është fakti se Teuta e sezonit2011-12 doli kampione e fair play-it nësuperiore, ashtu si dikur ekipet që drej-tonte aktivisti i madh i futbollit durrsakAnastas Koxhaj. Tradita e urtësisë,ndershmërisë dhe korrektesës sport-ive, është përcjellë në breza duke kri-juar kulturën e pashembullt sportive tëfutbollistëve durrsakë. Në ekipin e fut-bollit, Anastas Koxhaj, futi frymën edashurisë e të miqësisë së vërtetë,përkrah lojës korrekte dhe kjo jo vetëmkur fitohej, por edhe kur humbisnin.Shokët e tij kujtojnë nga Anastasi, seshprehej vazhdimisht se futbolli ështësport i bukur, por ai duhet luajtur pazënka, grindje e grushta ndërmjet fut-bollistëve. Fliste shpesh edhe para ti-fozëve durrsakë duke thënë se duhetduartrokitur loja e bukur e futbollistëve,qoftë edhe e kundërshtarëve, në se ataluanin mirë dhe bukur. Anastasi dhebashkëpunëtorët e tij, krahas shoqërisë“Atdheu” krijuan edhe shoqërinë sport-ive “Lulëzime” dhe të tjera. “Sa herë,-shkruante gazeta e përjavshme SportiShqiptar e asaj kohe,- ndodhte që përvogëlsira grupet sportive përçaheshin,Anastasi ishte shërimi i tyre. Aj bash-konte, aj nxiste, aj këshillonte me vi-juem të bashkuem në të neltësuem tëngjyrave durrsake që ai kishte përzemër”. Jetën nuk e pati të gjatë, por aq

sa jetoi peshoi shumë në të gjitha drej-timet. Veçanërisht në jetën shoqëroredha shumë për qytetin e Durrësit dherininë sportive durrsake.

Shpiku Shpiku Shpiku Shpiku Shpiku “Ole-n”“Ole-n”“Ole-n”“Ole-n”“Ole-n” e famshme e famshme e famshme e famshme e famshmePopullariteti i tij sidomos ka qenë

i pakufi në fushat sportive, ku Kox-haj me pasionin e tij pati arritur tëkrijonte atë tifon e famshme durrsakendër turmat sportive. Tipar kryesor itij, ishte organizimi i tifozërisëdurrsake, madje krijoi traditën origji-nale të inkurajimit të saj. Duke u gjen-dur gjithnjë në tribunën qendrore,nga ai fillonte sinjali i një inkuraji-mi të jashtëzakonshëm të tifozërisë,plotësisht në një sens perëndimor. Menismën e tij, i organizoi tifozët nësiglën që sipas dëshmitarëve ishtekjo: “Ole, Ole, Ole Durrësi. Edhe sis,Edhe bum. Edhe sis, bum ba! Durrësi– Urra, Urra, Urra!” Fanelat e klubitnë vitet 30-të ishin të bardha, me njëshirit të kuq në gjoks. Kështu që nëatë kohë, tifozëve u ishte dhënë nganjë shall. Ishte nderi i djelmnisëdurrsake.

Mbresat e Gjon DakësMbresat e Gjon DakësMbresat e Gjon DakësMbresat e Gjon DakësMbresat e Gjon DakësE kam takuar këtë njeri të mirë

në majin e vitit 1997. Është nga re-daktorët e parë të gazetës “Sporti Pop-ullor”. Ja se çfarë më tha ky emër injohur i gazetarisë sportive shqiptare.

Ishte viti 1946. Në dhomën evogël të redaksisë së gazetës SportiPopullor, po bisedonim me AntonMazrekun, gazetarin e shquar sport-iv në atë kohë dhe Kryetar i Feder-atës Sportive Shqiptare, rreth kam-pionatit të parë ballkanik të futbollittë pas luftës. Papritmas Antoni u hodhmbi një temë tjetër: Të pasqyrojmë nëgazetë veprimtarinë e atyre njerëzveqë kanë dhënë shumë për lëvizjensportive në Shqipëri, në mënyrë qëbrezat që do të vijnë të kenë shembujtë lavdishëm që të mos harrohen kur-rë. Nisëm të kujtojmë emra të ndry-shëm nëpër Shqipëri dhe kur erdhi

fjala për Durrësin, Antoni përmendiemrin e Anastas Koxhaj, i cili ishtendarë prej nesh disa vite më parë.“Është një figurë komplekse, një per-sonalitet i shquar dhe mbrojtës isportit durrsak dhe pse jo edhe atijmbarëshqiptar”,- më tha Mazreku ifamshëm. Vendosëm të bënim listatdhe të fillonim menjëherë nga botimii këtyre figurave. Grumbullimin ekëtij materiali rreth veprimtarisë sëAnastas Andrea Koxhajt e morëmpërsipër unë dhe Antoni, i cili edhedo të pyeste për këtë nismë. Kaluandisa kohë dhe mbi këtë nsimë nuk ufol më. E pyes Antonin si vajti puna ebotimit të këtyre figurave dhe disi megjysëm zëri tha: “Ta lëmë hë për hë.Çështje biografish...dhe”. Nuk vazh-doi më tutje. Kanë kaluar 50 vjet qënga ajo kohë, por kurrë harresa nuke mbuloi figurën e këtij dashamirësitë sportit. “Nuk e tret dheu punën emirë dhe të dobishme”,- kështu mëtha njeriu i mirë Gjon Daka më 21maj 1997.

Mbetet kujtimi më i bukurMbetet kujtimi më i bukurMbetet kujtimi më i bukurMbetet kujtimi më i bukurMbetet kujtimi më i bukurAnastas Koxhaj në moshë të re, kur

shoqëria futbollistike ishte në lulëzimine saj të plotë, sëmuret nga tuberkulozi qëmerrte në atë kohë jetë njerëzish.Megjithëse iu vunë re shenjat e para tësëmundjes, ai nuk u nda nga futbolli dheshoqëria sportive. U tërhoq vonë dhe kjoishte fatale për jetën e tij. Megjithatë edhekur u tërhoq për shkak të sëmundjes, ecila avanconte për çdo ditë, shokët e fut-

bollit vinin për ta parë dhe i kërkonimmendime të ndryshme. Ai jiihej si njënga drejtuesit kryesorë, me shpirt të mirë,i drejtë dhe i aftë për të dhënë këshilla.Anastas Koxhaj vdiq me 22 maj 1937,në kulmin e moshës dhe të energjivemendore dhe fizike. Ishte vetëm 33 vjeç.Me këtë rast, gazeta “Sporti Shqiptar” ikushtonte në numrin e saj të datës 22maj 1937 në faqen e parë një artikull tëgjatë. Materiali vë në dukje vetitë moraleqë e karakterizonin Anastasin, dashur-inë dhe këmbënguljen e tij për të ngriturekipin sportiv të shoqërisë “Atdheu” që mëvonë mori emrin “Teuta”, e cila pati aq suk-sese në ato vite. Emrin e tij gazeta e lidhtengushtë me historinë e sportit shqiptar.Ndër të tjera gazeta “Sporti Shqiptar” atëditë shkruante: “...Anastasi ishte njeri i ëm-bël, i dashur, veprimtar. Ai çmohej dherespektohej nga të gjithë. Në jetën treg-tare quhej si nga të rinjtë e këtillë më tëarritur dhe në jetën shoqërore ishte njëshembull...”. Dhe më poshtë gazeta thek-sonte se,- “humbjen e tij, nuk e ndjejnëvetëm kolegët dhe shokët e sportit, por endjen më shumë rinia sportive durrsake.Me vdekjen e tij humbi një nga frymëzue-sit e parë të kësaj veprimtarie, një nga kry-etarët më aktivë dhe një nga shokët më tëçmueshëm të saj. Do të kujtohet se Anas-tas Koxhaj u largua prej gjinit tëdjelmënisë, po sot më tepër se kurrë aiasht pranë saj, pse puna e ideali i tij janë tëpaharrueshëm. Kujtimi i tij mbet i pash-lyeshëm në zemrat e rinisë sportive dheemri i tij ngushtësisht i lidhur me his-torikun e sportit shqiptar”.

Në foto: Qershor 1928. Ekipi i Durrësit në Vlorë, ku fitoi 1-0. I paringa e djathta Anastas Koxhaj në detyrën e trajnerit

Në foto: Shoqëria sportive "Atdheu", 29 gusht 1926. Nga e djathta:Telemak Anastasiadhi, Anastas Koxhaj, Telemak Nushi, Zis Margari-ti, Vasil Ekonomi, Anastas Pandeli, Mikel Nushi. Në mes nga edjathta: Spiro Goga, Thoma Nushi, Stefan Druga. Ulur nga e djathta:Margarit Goga, Niko Dovana, Mark Rajda

22 E E E E E HËNËHËNËHËNËHËNËHËNË 4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR 2012 2012 2012 2012 2012

FORUMwww.gazetadyrrah.com

Të gjithë së bashku më 11Të gjithë së bashku më 11Të gjithë së bashku më 11Të gjithë së bashku më 11Të gjithë së bashku më 11gusht,gusht,gusht,gusht,gusht, Ditën e Durrsakëv Ditën e Durrsakëv Ditën e Durrsakëv Ditën e Durrsakëv Ditën e Durrsakëveeeee

Nga Klodjana HAXHIAJHAXHIAJHAXHIAJHAXHIAJHAXHIAJ

Për herë të parë, pas më shumë se20 vjetësh emigracion, një faqe inter-neti ka bërë të mundur mbledhjen edurrsakëve anembanë botës në një fo-rum, i cili nuk shërben vetëm për tëshkëmbyer ide e për të rrahur men-dime, por edhe për të debatuar e për tëngritur problematikat që shqetësojnëqytetarët e Durrësit dhe ata që kthehennë vendlindje me mall e dashuri.

“Forumi i Durrsakëve” përditë enga pak ka mbledhur rreth vetes njënumër të madh studentësh, intelektu-alësh, artistësh, të cilët duke parë reali-tetin, zhvillimin ekonomik, urban epolitik rrahin çështje shumë të debatu-ara të realitetit dhe aktualitetit të qy-tetit. Organizatorët e Forumit, një gruptë rinjsh apo më mirë të themi brezi iviteve ‘90, i kemi takuar javën që lamëpas dhe padyshim që gjatë prezantimitkanë përcjellë mjaft energji pozitive jovetëm me idetë që kanë për qytetin eDurrësit, por për zhvillimin e një ak-tiviteti për mbledhjen e të gjithë emi-grantëve në datën 11 gusht në Durrës.

Indrit Nina,Indrit Nina,Indrit Nina,Indrit Nina,Indrit Nina, President i President i President i President i President i “F“F“F“F“Foru-oru-oru-oru-oru-mi i Durrsakëve”:mi i Durrsakëve”:mi i Durrsakëve”:mi i Durrsakëve”:mi i Durrsakëve”:

Për të gjithë durrsakët kudo ndod-hen, “Forumi i Durrsakëve” lindi si njëdëshirë e durrsakëve për durrsakët dheDurrësin. Me kalimin e kohës uzmadhua në ide dhe pjesëmarrje për tëkaluar në dëshira të vjetra dhe pasionetë pashuara. U rrit, fitoi zemra dhe ën-drrat filluan të dalin nga gjumi i vjetërpër të kaluar në dëshira reale. Për tëparë durrsakët një ditë së bashku jash-të një faqe social-networku e më gjerë.Për të vazhduar në kalldrëmet dherrugicat ku u lindëm dhe u rritëm dhepër t’i dhënë atyre ngjyra të kaltra sivetë deti që e vadit. Dolëm në tregunmediatik për t’u thënë se jemi ne, qënuk jemi harruar dhe që ju duam ako-ma, sepse fjala mall nuk shuhet vetëmndizet. Bashkë me ju votuam një Bordqë përkushtoi kohë dhe dëshirë e pa-sion për të organizuar Ditën eDurrsakëve. Ja ku janë në terren tëlodhur, por krenarë për punën e tyre qëtashmë ka filluar të vërë në jetë projek-tin e nisur që zgjerohet çdo ditë me tro-kitjet e tik tak-eve të zemrave tuaja qështohen përditë. Është vetëm fillimi, porfillimi i mbarë është gjysma e punës.Për ta bërë këtë ëndër realitet nga tëgjithë durrsakët nuk duam gjë tjetërvetëm ndihmën tuaj morale për të qënëtë gjithë bashkë atë ditë, Ditën tuajDurrsake ..!!

Eny Biduli:Eny Biduli:Eny Biduli:Eny Biduli:Eny Biduli:Forumi i Durrsakëve është theme-

luar që prej nëntorit të vitit 2011. Dorëpas dore është rritur dhe pjesëtarët mëtë mëdhenj të këtij forumi janëdurrsakët e ikur në vite, të shpërndarëtë gjithë botën jashtë, por edhe ata qëjetojnë në Durrës. Ne krijuam një faqenë internet, në Facebook, me theme-lues Indrit Nina, i cili ka grumbulluartë gjithë durrsakët në një faqe elektron-ike. Flasim për Durrësin, për mallin qëkemi, pasi ndodhemi jashtë. Për ne qëjemi jashtë vendit, Durrësi është nëzemrat tona. Por kjo është një rigjetje

për të gjithë personat që ne kemi lënëkëtu, për shoqërinë dhe të afërmit. Jemilidhur, janë rilidhur shoqëritë e hum-bura në vite. Qëllimi i forumit ështëbashkimi i të gjithë shoqërisë,durrsakëve të ikur dhe atyre që jetojnëakoma këtu. Duke ecur shumë mirë nëkëtë rimbledhje e rigjetje menduam qëkurorëzimi i kësaj hapjeje do të ishtegrumbullimi i të gjithë durrsakëvekudo ndodhen, në një ditë vit pas viti,datë kjo e cila është vendosur në 11gusht. Në këtë datë janë planifikuar tësillen ato vlera të larguara tëdurrsakëve që nuk ndodhen dhe atyreqë jetojnë në Durrës. Ne duam të orga-nizojmë një event shumë të madh, i parinë llojin e tij, që ka si qëllim bashkimine të gjithë shkrimtarëve, muzikantëve,piktorëve të ikur dhe ata që janëprezent. Ky është synimi dhe dëshirajonë për t’u mbledhur të gjithë në njëditë të caktuar. Kanë kaluar më shumëse 20 vjet nga eksodi i madh dhe emi-grimi, nga i cili Durrësi është më iprekuri dhe ky event, realizimi i tij, dotë bënte të mundur kurorëzimin e punëstonë disa mujore. Unë kam ardhur ngaPiacenza, nga Italia, dhe jemi dukepunuar, për regjistrimin e këtij foruminë gjykatë si shoqata e durrsakëve.Kemi gjetur mbështetjen e pushtetitlokal dhe dashamirësinë e të gjithëve.

Soren Njala, student:Soren Njala, student:Soren Njala, student:Soren Njala, student:Soren Njala, student:Në këtë ditë të madhe shpresojmë

të bashkojmë të gjithë durrsakët kudoqë ndodhen nga të katër anët e botës.Mendoj se vitet e fundit vlerat durrsake,sikur kanë humbur dhe ne kemi siqëllim rizgjimin e tyre. Duke qenë sejam një nga anëtarët më të rinj të bor-dit drejtues të forumit, pjesëmarrja nëkëtë projekt është një eksperiencë e jas-htëzakoshme gjithashtu dhe një privi-legj i madh të kontribuoj në këtë eventqë realizohet për herë të parë në Dur-rës. Më vjen mirë që shumë të rinjdurrsakë, bashkë me mua do të njohinpersonashe me vlera dhe që kanë kon-tribuar në fusha të ndryshme të qytetit,vite më parë. Besoj se do kemi një bash-kim dhe rizgjim vlerash të munguaranë vite. Me anë të këtij eventi (dukeshpresuar të jetë i përvitshëm), besoj sekëto vlera mund t’i mbajmë gjallë mes

nesh për vitet në vazhdim. Në datën 11gusht ne kemi planifikuar të organi-zojmë një ekspozitë me punimet e pik-torëve të vjetër dhe atyre të rinj, atyreqë janë në diasporë dhe vendas. Njëvëmendje e veçantë do t’i kushtohetpromovimit të artistëve të rinj dhevlerësimeve për ata që kanë bërë tra-ditë, të cilët të jenë vazhdimisht në Dur-rës. Forumi i Durrsakëve i jep përparë-si promovimit të artistëve të rinj.

Aida PAida PAida PAida PAida Pema Himci,ema Himci,ema Himci,ema Himci,ema Himci, qytetare: qytetare: qytetare: qytetare: qytetare: Ideja fillestare e këtij forumi ishte

sensibilizimi i çdo qytetari me prob-lemet e ditës. Janë në thelb problemetqë prekim çdo ditë, duke nisur nga zh-villimi i qytetit, por çfarë duhet të rua-jmë nga ky Durrës që kishim? Janëshumë gjëra që nuk mund të ribëhenmë! Të ruajmë trashëgiminë arke-ologjike dhe historike, të ndërhyjmëme sa kemi mundësi në organet ko-mpetente në vendimmarrjen lokale qëtë mos dëmtohet edhe më shumë kyDurrës. Problemet jetike që ka qytetaridhe turisti janë në thelb të debatevetona. Por ne ngremë edhe debatet epunësimit, të zhvillimit të qytetit. Prob-leme themelore, që evidentohen janëngritja e zërit të qytetarit, duke nisuredhe nga një burokraci e vogël siç ësh-të marrja e pensionit. Preken nga paktë gjitha problemet. Anëtarët e forumitnëpërmjet posteve të ndryshme vihennë dijeni për të rejat që ndodhin në këtëqytet, projektet që janë për zbatimsikurse dhe vendimet që merren përzhvillimin e qytetit nga organet për-katëse, ndërkohë që qytetarët durrsakë(në këtë rast anëtarët e forumit) japinmendimet e tyre. Rasti i portit të pesh-kimit, është miratuar projekti që eparashikon rreth 800 m larg sheshitTaulantia, me pak fjalë është nësheshin Taulantia, dmth i ulet vlerashëtitores, nuk kemi më shëtitje në ajërtë pastër. Duhet të këmbëngulim mbi tëgjitha, të mbrohen zbulimet e reja arke-ologjike që të mos përfundojnë nënbeton. Brezat e ardhshëm nuk do të nae falin! Duhet të ruajmë këto vlera,sepse këto janë krenaria jonë, historiajonë edhe pse një pjesë shumë e madhejanë shkatërruar dhe ndodhet nënthemelet e shumë ndërtimeve.

KKKKKujtim Shtrujtim Shtrujtim Shtrujtim Shtrujtim Shtraza,aza,aza,aza,aza, emigr emigr emigr emigr emigrant në Pizaant në Pizaant në Pizaant në Pizaant në Piza:Kthehem çdo vit në Durrës dhe

ndjej kënaqësinë kur takohem me miqtë vjetër. Kemi krijuar këtë grup për evi-dentimin e vlerave qytetare durrsake nëvite, për t’i botuar, rifreskuar për t’i sjellëmë afër vlerat e këtyre bashkëqyteta-rëve në qytetin tonë. Ndryshimet janërrënjësore dhe qyteti vit pas viti rritet,ka zhvillim ekonomik të dukshëm nëdrejtim të urbanistikës dhe ndërtimeve.Është një eksperiencë që e ndjejmë saherë që vijmë. Durrësi na jep sadisfak-sion sa herë që vijmë.

Morena ÇyrbjaMorena ÇyrbjaMorena ÇyrbjaMorena ÇyrbjaMorena Çyrbja:Ka kohë që nuk nuhas më erë

qytetarie në qytetin tim. Të ndryshoshtipologjinë e jetës do të thotë të ndry-shosh sistemin e vlerave me të cilat jemësuar, përshtatur dhe që nuk është kaqe lehtë që t’i ndryshosh menjëherë. Padyshim që proçesi i zhvendosjes ma-sive të popullsisë nga fshati në qytet ësh-të dukuria demografike dhe shqetësimisocial më i madh i kohës në të cilënndodhemi. Eci rrugëve të qytetit tim dhehapat e mi tërhiqen zvarrë. Vjen një çastnë jetën time ku ndjej nostalgji për atëtë dikurshmen, për atë që kam qenë, përpersonat që kam njohur, për ata me tëcilët jam rritur dhe kam kaluar një pjesëtë jetës sime. E pa imagjinueshme, pa-pritmas, një ditë u ndodha mes tyre. Igjej ata të grumbulluar në një faqe face-

book-u “Forumi i Durrsakëve”. Kjo ndje-si më bëri të përlotesha mesbuzëqeshjesh. Tashmë nuk më duhet mëtë rrëmoj në sirtaret ku kam fshehur fo-tografitë, sepse ata janë mbledhur tëgjithë në këtë faqe dhe unë ndjehempjesë e tyre. I fshij nga pesha e mallit përmomentin duke menduar se situatat, tëcilat më ndanë dikur prej tyre ishin tëndryshme. Kujtojmë së bashku betejatë fituara, arritje të vogla e të mëdha, tëgjitha janë aty, të shkrepura në foto,poste dhe video nga kliku i aparatit “Fo-rumi i Durrsakëve”. Rrëmojmë së bash-ku në kujtime duke fshirë pluhurin eemocioneve. Ballafaqojmë të shkuarënme të tashmen duke shpresuar për tëardhmen. Shoh se vitet kanë rendur pasnesh, por ne, qytetarët durrsakë, jemi tënjëjtët në shpirt dhe zemër. Harxhoj orëtë tëra në këtë komunikim virtual memiqtë e mi, duke harruar për pak çastejetën reale. Durrësit, tashmë mbi tëgjitha, i mungon “Qytetaria”; i mungonajri i pastër, i mungojnë mimozat,trëndafilat dhe hapësirat e gjelbëruarapërpara çdo pallati, i mungojnë lulish-tet, fushat e sportit, i mungojnë banorëte vjetër, i mungojnë përshëndetjet e ko-mshinjve, i mungon respekti ndaj njeri-tjetrit, i mungon buzëqeshja e njerëzve,i mungon harmonia dhe dashuria. Dur-rësit i mungon mbi të gjitha durrsaku,se banorë ka plot, i mungon komshil-liku, se fqinjë ka plot, i mungojnë sido-mos ato gjyshe, që për çdo mëngjes, dil-nin me fshesë tek pragu i derës dhe fshi-nin secila rrugën para derës së shtëpisëdhe së bashku gjithë lagjen. Durrësit imungon qytetaria dhe një kryesi measetet financiare dhe intelektuale që tëudhëheqë me pjekuri zhvillimin e qy-tetit dhe ta kthejë atë nga një metro-fs-hat, në një qytet të vërtetë, dinjitoz, funk-sional dhe konkurues në nivel rajonal.Le të kontribuojmë të gjithë ne, qyteta-rët e këtij qyteti, ne durrsakët që simpto-ma e kësaj sëmundjeje të madhe të mosmbulohet me pudër. Le të përpiqemi tëgjithë së bashku ne durrsakët e dikur-shëm dhe brezi i ri qytetar të realizojmë“Ditën e Durrsakëve” më 11 gusht. Tëpaktën një ditë në vit të sjellim vlerat eqytetarisë durrsake, të ndjejmë veten nëmes bashkëqytetarëve, bashkëmosha-tarëve tanë, vlerave tona dhe kulturëssonë, brenda qytetit tonë. Bashkojuninismës sonë me mbështetjen tuaj mo-rale, me përkrahjen e pushtetit vendor,sepse Durrësi ynë e meriton këtë kurorë.

E E E E E HËNËHËNËHËNËHËNËHËNË 4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR4 QERSHOR 2012 2012 2012 2012 2012 23

HORIZONTALISHT 1. Embëlsirë datëlindjesh 5.shtet europian i fu-qishëm 13.Krahinë në Korçë 14.Tallje e hollë 15.Pare turke 16.shtet ara-bo-aziatik 18.Fruti i një bime përdoret si enë 18.Uzina e Rubikut 21.Lumënë Shqipëri 22.Aksesor ndërtimi 23.banor i Alpeve 25.Ja hodhi ose ja..26.Udhëheqjen ose … nga prijësi 27.Ndajfolje sasie 28.Këngëtari …Hox-ha 29.Bën një besimtar 30.Sinonimi "Barel"31.Grack 32.Shufër hekuri qëtërheq metalet 33.Shkurtimi i Frederikut 34.Enti urban i komunikacionit35. Themi për një të pasur 36.Sinonim "çelur" 37.Komandojanë Tabela38.pjesë e lëvizshme e Tornos 39.Tregje

FjalFjalFjalFjalFjalëëëëëkrkrkrkrkryqyqyqyqyq

Sud

uku

20 shkurt – 20 marsPeshqit 22 nëntor–21 dhjetor

Nese kohet e fundit kenimenduar shume per te ndry-shuar vendin e punes, sot eshtekoha per te hedhur themelet.Nese nuk keni menduar shumeper kete, ide propozim mund tjuvije ne menyre te papritur.

22 dhjetor – 21 janarNje mik apo nje grup

miqsh jane duke shnderruarpersonalitetin tuaj. Ketondryshime mund te jene dukendodhur ne nivel te gjere. Mundte habiteni, por mos u shqetesoni.

BricjapiShigjetari22 janar –1 9 shkurt

Romanca me nje personme te cilin nuk keni ndonjekomunikim te drejtperdrejtemund te linde gjate dites sesotme. Kjo marredheniemund te jete shume intensive.

Ujori23 tetor – 21 nëntor

Peshorja A k r e p i

Zakonisht i besoni instiktittuaj per parate, por sot duhet tebesoni edhe me shume ne sensintuaj financiar. Mund tju lindin idete shumta per te pasur me shumesukses ne arenen financiare.

23 shattor-22 tetor

Do te jeni kaq i angazhuarne pune aq sa do ta keni teveshtire ti ktheheni jetes re-ale kur te keni perfunduar.Mos u shqetesoni, sepse do tejeni i kenaqur me rezultatin.

Virgjëresha23 korrik – 22 gusht

Vlerat familjare qe keniperqafuar mund te vihen nesfide gjate dites se sotme. Mundte mendoni se disa miq te ngush-te jane familja juaj e vertete dhekjo nuk dicka negative.

Luani22 gusht-22 shtator 22 maj- 21 qershor

Binjakët Gaforrja22 qershor- 22 korrik

Nese jeni i perfshire ne njeprojekt se bashku me nje or-tak, pritet te perfshiheni nga njeenergji pozitive Sot mund arri-ni sukses te cilin nuk e keniarritur prej disa jevesh.

Sot mund jete nje dite engarkuar me pune per te linduritne shenjen tuaj. Pritet te perfshi-heni ne disa projekte per te cilatnuk jeni shume entuzist. Reago-ni sa jeni ne kohe.

21 prill – 21 majMundohuni ti kanalizoni

energjite tuaja ne miqesite e reja.Nese behet fjale per partnerin tuaj,apo nje ortak ne biznes, cfare doqe te jete, vendosni me shumeenergji per te mbajtur kete lidhje.

Dashi Demi

Eshte me rendesi qe te per-qendroheni te ceshtjet profesio-nale. Keni aftesite e duhura perte bere karriere, por mungonvullneti nga disa persona te ciletkane ne dore tju ndhmojne.

21 mars 20 prill

HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI

HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI

Nese ju terheq nje person mete cilin punoni, atehere kjo ndje-si mund te shnderrohet ne njeromance te vertete ne te ardhmen.Mos u habisni nese kolegu juajshpreh interesin qe ka per ju.

Nje transformim radikal irutines suaj te perditshme pritette ndodhe gjate dites se sotme.Edhe per nje person si ju mjaftaventurier, keto ndryshimepritet te jene te habitshme.

Luaj

VERTIKALISHT 1.Armë e gladiatorit 2.Njësoj si 13 horizontal 3.Filli-mi i një pije të fortë 4.Ndërtoheshin për "1 maj" 5.Janë celcius 6.det nëEuropë 7.Fillimi i një enigma 8.Republika iraniane 9.Metal me ngjyrë10.Varkë veture 11.Shtet kufi me Irakun 12.Skuadër futbolli greke 14.Shteteuropian 17.Benz i madh (veturë) 21. …shokët në baltë22.Veshje e vjetër23.Vend shumë i ftohtë 24.ena e ujit e ustait 25.Përdoret në tavolinë26.Themi për një send kur është i lehtë 27.Sinonim "meqenë" 28.Perime29.banor i hershëm i myzeqesë 30.Quhen tipat e njohur32.Mbreti rus33.Republika Afgane Zevendezuar 35.Zotëron diçka 36.Folja e ushqyerit.

‘Për shumë vjet kam krijuar njëpersonazh që është shumë i ndry-shëm nga realiteti. Di që jam një per-son i lumtur por nuk më pëlqen tareflektoj tek të tjerët këtë gjë. Unënuk mbetem e habitur nga ajo qënjerëzit mendojnë, që unë jam epalumtur dhe nganjëherë edhe unë ishoh fotot e mia me të njëjtin impre-

sion’. Kështu Victoria Beckham fletpër herë të parë për revistën Inter-viw. Në 13 vitet e fundit bashkëshort-ja e David Beckham ka qënë një ngafemrat më të fotografuara të Planetitpor është pothuajse e pamundur qënë databaze-t e agjencive të mëdhafotografike të gjenden foto të saj dukeqeshur ose buzëqeshu

VVVVVictoria,ictoria,ictoria,ictoria,ictoria, 13 vjet pa qeshur 13 vjet pa qeshur 13 vjet pa qeshur 13 vjet pa qeshur 13 vjet pa qeshur