GOLGİ KOMPLEKSİ

GOLGİ KOMPLEKSİ Camillo Golgi (1898 )İnternal reticular

apparatus Nukleus çevresinde yer

alır. Salgı yapan hücrelerde

sitoplazmanın her bölgesine dağılmış şekilde bulunur.

Bitkilerde Diktiyozom olarak isimlemdirilir.

Golgi kompleksi membran ile çevrili üç yapıdan oluşur

Sisternalar Küçük veziküller Büyük vakuoller

1.Sisternalar (Yassı kesecikler): Komplekste iki üç veya daha fazla sayıda bulunur Birbiri ile bağlantısı yoktur Sisternalar disk şeklinde hafifçe bükülmüş şekildedir (iç bükey ve dış bükey yüzler)

2. Küçük veziküller (Transport vesikülleri 300-800 Å):

GER membranlarından tomurcuklanarak oluşurlar

GER de sentezlenmiş ve daha ileri değişimlere uğrayacak proteinleri taşırlar.

3.Büyük vakuoller (Kondens vakuoller):

Golgi Kompleksinin iç bükey yüzünde yer alırlar.

Salgı ürünlerini veya diğer glikoproteinleri içerirler.

Golgi kompleksi polarite gösterir ve iki kutbu vardır 1- cis yüzü (= giriş veya oluşum yüzü) cis-Golgi2- trans yüzü (=çıkış yüzü= olgunlaşma yüzü) trans-Golgiİkisinin arasında medial – Golgi (orta parça) bulunur

Oluşum yüzü , GER ile yakın ilişkili yön. Trasport vezikülü ile cis-yüzündeki

sisternanın membranları kaynaşır ve vezikül içerikleri Golgi’ye boşaltılır.

Proteinler sisternalar arasında taşınarak (küçük geçiş vezikülleri ile) buralarda çeşitli özelleşmelere uğrarlar.

Son sisternaların bulunduğu yüzden (trans -yüzü) tomurcuklanan kondens vakuoller olgunlaşmış glikoprotein ürünlerini taşır.

Bu ürünler üç yol ile ilgili yerlere taşınır.

1- Lizozomal enzimleri ve lizozom membranına ait glikoproteinleri taşıyan vakuoller endolizozom ile birleşir.

2- Salgı proteinlerini taşıyanlar (salgı granülleri), hücreye bir uyaran geldiğinde, plazma membranı ile birleşerek içeriklerini hücreler arası alana boşaltır (eksositoz)

3- Plazma membranına ait glikoproteinleri ve hücreler arası alana devamlı olarak gönderilen ürünleri taşıyan vakuoller veya veziküller de 2. yolu takip eder.

Ekzositoz Plazma membranı ile

salgı vezikülünün membranı kaynaşarak içeriğini hücre dışına salması olayıdır.

Golgi kompleksinde gerçekleşen değişimler

1-Glikozilasyon; GER de başlıyan glikozilasyon işlemi Golgi de devam

eder. Bu enzimatik bir işlemdir ve proteine özgü her bir oligosakkaritin eklenmesinde farklı enzim iş görür.

Örn: Oligosakkaril transferazlar Glikozil transferaz- Galaktozil transferaz... gibi

Glikozilasyonun amacı

Membran proteinlerini proteaz sindiriminden korur Örn: glikokaliks lizozom iç membranı

Hücre-hücre adezyonunda iş görür

2. Sülfasyon; Proteinlere sülfat gruplarının eklenmesi sülfat verici;PAP (3’-fosfoadenosin-5’-

fosfosülfat); *proteoglikanlar (ekstrasellüler matriks veya

plazma membranının integral proteinleri)*mukus 3.Proteinlerin seçilerek paketlenmesi:

Golgi kompleksinde gerçekleşen değişimler

Primer lizozomların oluşumu Golgi kompleksi, hidrolitik enzimleri içeren

lizozomların oluşumunda önemli rol oynar.

Golgi kompleksi ayrıca

Akrozom oluşumuna(spermium baş bölgesindeki lizozom)

Bitkilerde hücre duvarının oluşumuna(sellüloz çeper) katılır.

Protein sentezi

Lizozomal proteinlerdeki oligosakkaritlerin fosforillenmesi

Mannoz çıkarılması Mannoz çıkarılması N-asetil-glikozaminin eklenmesi Galaktoz eklenmesi NANA eklenmesi SEÇİLME

Lizozomlar salgı garanülleri

plazma memebranı

Golgi kompleksinde her sisterna bölümünde farklı işlemler gerçekleşir

GER