19-74-2-PB

18

*r. Gr., Recep Tayyip Erdoan niversitesi, Eitim Bilimleri Blm, [email protected] **Yrd. Do. Dr., Ankara niversitesi, lme ve Deerlendirme Blm , [email protected]

Bu alma D. Bahar ahin tarafndan Ankara niversitesi Eitim Bilimleri Enstitsnde Yrd. Do. Dr. H. Deniz Gllerolu danmanlnda hazrlanan ve Haziran-2012de tamamlanan Yksek Lisans Tezinin bir blmdr.

Asya retim Dergisi www.e-aji.com [Asian Journal of Instruction] e-ISSN:2148-2659

2013 1(2), 18-28

LKERT TP LEKLERE MADDE SEMEDE KULLANILAN FARKLI MADDE ANALZ TEKNKLER LE OLUTURULAN LEKLERN PSKOMETRK

ZELLKLERNN NCELENMES

EXAMINATION OF THE PSYCHOMETRIC PROPERTIES OF SCALES DEVELOPED

THROUGH ITEM ANALYSIS TECHNIQUES THAT ARE USED TO SELECT ITEMS FOR

LIKERT-TYPE

D. Bahar AHN*, H. Deniz GLLEROLU**

ZET: Tutum lme tekniklerinden biri olan Likert tipi tutum leklerinde, lek gelitirme aamasnda lek maddelerinin ayrt edicilik gleri farkl teknikler kullanlarak hesaplanabilirmektedir. Aratrma korelasyonel bir aratrma nitelii tamaktadr. Aratrmada, rencilerin Fizik laboratuvar dersine ynelik tutumlarn belirlemek amacyla aratrmac tarafndan Fizik Laboratuvar Dersine Ynelik Tutum lei ad verilen bir tutum lei gelitirilmitir. Aratrmann genel amac Likert tipi tutum leine madde seerken kullanlan madde analizi teknikleriyle oluturulan leklerin psikometrik zelliklerini incelemektir. Bu amala Fizik Laboratuvar Dersine Ynelik Tutum lei gelitirilmi ve eitim fakltelerinin fen bilgisi retmenlii programlarnda renim gren 486 niversite rencisine uygulanmtr. lein deneme formundan elde edilen verilere gre her maddenin llen tutuma ynelik ayrt etme gcn belirlemek iin farkl madde analizi teknikleri kullanlmtr. Korelasyon, t-test, basit dorusal regresyon ve faktr analizi tekniklerine gre madde puanlarna ait istatistikler belirlenmitir. Yaplan analizler sonucunda, yksek deer veren ilk yirmi madde leklerin nihai formunu oluturmutur. Faktrlerin toplam varyansa yaptklar katknn birinci faktr (Laboratuvarn nemi) iin % 28.028, ikinci faktr (Laboratuvarn Yoruculuu) iin % 13.625 olduu grlmtr. Belirlenen iki faktrn varyansa yaptklar toplam katk ise % 41.653tr. Faktr analizi sonucunda birinci faktrdeki yklerine gre maddeler bykten ke doru sralanm ve ilk 20 madde nihai lek iin seilmitir. lein sahip olaca psikometrik zellikler, bu lekte bulunan maddelerin psikometrik zelliklerine baldr. Denemelik lekten farkl madde analizi teknikleri kullanlarak drt ayr lein oluturulmasndaki temel ama; en gvenilir ve geerli lein hangi teknikten yararlanlarak elde edileceinin belirlenmesidir. Verilen kararlarn doruluu ve uygunluu lekten elde edilen lme sonularna baldr. Aratrma bulgularna gre Likert tipi lek gelitirme almalarnda, madde analizi teknii olarak incelenen drt teknikten herhangi birinin kullanlmasnn, lein incelenen psikometrik zellikleri bakmndan herhangi bir farklla neden olmayaca ifade edilebilir. Likert tipi leklere seilecek madde saysn sabit tutarak drt ayr teknikle gelitirilen leklerin gvenirlik katsaylar arasnda manidar bir fark bulunmamtr. Farkl tekniklerle oluturulan leklerin sralama tutarlklarnda bir farkllk olmad gzlenmitir.

Anahtar Kelimeler: Tutum lei, gvenirlik katsays, madde analizi

ABSTRACT: In the devolopment process of likert type scales, which is one of the techniques for measuring the

attitude, the item discrimination index can be computed using different techniques. This study is correlational

research study to investigate the psychometric properties of scales. To analyze students attitude towards physics laboratory course, Attitude Scale Towards Physics Laboratory Course was developed by researcher. The general aim of this research is to analyse the psychometric properties of scales developed through item analysis

techniques that are used to select items for likert-type attitude scales. For this purpose, Attitude Scale Towards Physics Laboratory Course was developed and administered to 486 university students who were studying science education at the faculty of education. According to the data obtained from pre-testing, different item

analysis techniques were used in order to determine the discrimination power of each item relating to the attitude

measured through the scale. Statistics for item scores were determined via the tecniques of correlation, t-test,

19

D. Bahar AHN, H. Deniz GLLEROLU

Asya retim Dergisi [Asian Journal of Instruction] 1 (2) (2013), 18-28

simple linear regression and factor analysis. The first twenty items producing the highest value constituted the

ultimate form of scales. Two factors which laboratory Importance and laboratory exhausting were obtained.

First factor (Laboratory Importance) explaining 28.028% of the cumulative variances where as second factor

(Laboratory exhausting) explaining 13.625% of the cumulative variances.Total addition of these two factors to

cumulative variances is 41.653%. According to factor analyze, first 20 items are selected. Physometric properties

of scale is related to physometric properties of item in this scale. The purpose of four different scale which are

conducted different iteman alysis from first tentative scale is tofind which analysis is best result in terms of

validity and relability. Consequently, the physometric properties of the scale is linked to the correctness of

decision. According to findings, one of the four techniques as item analysis technique is used in this study,

because there is no difference between these four different techniques. A significiant diffirence was not found

between the reliability coefficents of the scales developed through four different tecniques-keeping the number

of items to be selected for likert-type scales constant. It was observed that there was no difference between the

ranking consistency of the scales developed via different tecniques

Keywords: Attitude scales, reliability coefficient, item analysis.

GR

Eitimde lme konusu olan bilgi, beceri, yetenek, tutum ve ilgi gibi zelliklerin ou dolayl yollarla llebilmektedir. Psikolojik zellikler dorudan gzlenemedii iin, psikolojik uzayda kapladklar alan da tam olarak bilemeyiz. Bu sorunu gidermek iin bireye, llmek istenen zellii uyaracak ve nceden gelitirilmi bir uyarclar takm sunarz. Bireyin bu uyaranlara verdii tepkilerden hareketle ilgili zelliin bykln tahmin etmeye alrz (Erku, 2006). Bireyler hakknda doru kararlar verilebilmesi iin psikolojik lme aralarnn uygulanmas sonucunda elde edilen bilgilerin kullanlabilirlii, ilgili lme aracnn psikometrik zellikleri ile yakndan ilgilidir. Psikolojik testlerin ilevi bireyler arasndaki farklar ya da ayn kiinin farkl zaman ve durumlardaki tepki farklarn lmektir (Walsh ve Betz, 1995; zgven, 2007).

Deneme amacyla hazrlanan tutum ifadelerinin kendi iinde tutarl ve kararl olup olmadnn ve gzlenmek istenmeyen tepkileri uyandrmadan, gzlenmek istenen tepkileri uyarp uyarmadnn incelenmesi amacyla madde analizi yaplr (Tezbaaran, 1996). Madde analizinin Likert leinde kullanlma nedeni, Likert lekleme tekniinin en nemli saylts olan tek boyutluluu salamak iindir. Tek boyutluluk, btn maddelerin ayn tutumu lmesi anlamna gelmektedir. Madde analizinde, tm lek puanlaryla yksek korelasyon gsteren maddeler lein lmeye alt objeyi lebildii anlamna geleceinden lee alnr, dier maddeler lekten karlr (Anastasia ve Urbina, 1997; Tavancl, 2010).

Tutum lekleri iin madde analizi yaplmasnn bir amac da hangi maddelerden oluturulacak lein gvenirlii ve geerlii daha yksek olur sorusuna cevap aramaktr. Taslak lekten elde edilen verilere deiik madde analizleri uygulayarak, her maddenin nihai lee alnp alnmayacana karar verilebilir. lekteki maddelerin lme gcn belirlemek iin Likert tarafndan iki ayr madde analizi yntemi nerilmitir; korelasyona dayal madde analizi ve i tutarlk ltne (t-test) dayal madde analizi (Tezbaaran, 1996).

Alanyaznda, Likert tipi lek gelitirme ile ilgili yaplan aratrmalara (Koyiit,2002; Nartgn, 2002; Tezbaaran, 2004; Bindak, 2005; Snbl, 2006) bakldnda klasik test kuram ve rtk zellikler kuramna gre farkl tekniklerle leklerin madde ve lek zelliklerinin karlatrld ya da incelendii grlmektedir. Klasik test kuramna gre ayn tutumu veya farkl tutumu lmeye ynelik gelitirilen Likert tipi tutum leklerine madde semede genelde, korelasyona ve %27lik alt-st grup ortalama farkna dayal teknikler kullanlmtr. Farkl geerlik trleri ve gvenirlik katsays belirleme yntemlerine gre incelenen lekler, sahip olduklar madde saylarna ve aratrma grubuna gre farkl sonular vermektedir. Bu alma kapsamnda, korelasyon, t-test, basit dorusal regresyon ve faktr analizi tekniklerine dayal madde analizleri kullanlmtr.

20

Likert Tipi leklere Madde Semede Kullanlan Farkl Madde Analizi Teknikleri ile Oluturulan leklerin Psikometrik zelliklerinin

ncelenmesi


Likert tipi tutum leklerinde madde puan srekli deiken olarak kabul edildiinde, madde puanlar ile lek puanlar arasndaki iliki, Pearson Momentler arpm Korelasyon Katsays kullanlarak hesaplanr (Tezbaaran, 1996). Maddelerin ayrclk glerinin i tutarlk ltne (t-test) dayal olarak belirlenmesinde; iki bamsz rneklemden elde edilen ortalamalar arasndaki farkn manidarln test eden t-test tekniine dayal madde analizinden yararlanlr (Bykztrk, 2011). Tezbaaran (1996), tek boyutlu lekleme modelinde madde puanlar ile lek puanlar arasnda dorusal bir iliki bulunmas gerektiinden, madde puanlarndan lek puanlarn yordamak iin basit dorusal regresyon tekniinden yararlanlabileceini belirtmitir. Psikolojik deikenlerin ou, fiziksel deikenlerden farkl olarak, genellikle ok boyutlu bir yapya sahiptir. lk kez allan bir psikolojik yap iin o yapy rnekleyen maddeler yazlr ve temel bileenler faktr analizi ile bu yapnn ne olduu anlalmaya allr( Erku, 2003). Faktr analizi, ayn yapy ya da nitelii len deikenleri bir araya toplayarak lmeyi az sayda faktrle aklamay amalayan istatistiksel bir tekniktir (Bykztrk, 2011). Drt farkl teknikle oluturulan her bir lekten 20er madde seilerek farkl drt lek oluturulmutur.

Aratrmann problemini, Likert tipi lek gelitirme almalarnda denemelik lekten elde edilen verilere farkl madde analizi tekniklerinin uygulanmasyla elde edilen leklerin karlatrlmas sonucunda hangi teknikten daha uygun bilgi salanacann belirlenmesi oluturmaktadr.

Ama

Aratrmann genel amac; Likert tipi leklere madde seerken kullanlan madde analizi teknikleriyle oluturulan leklerin psikometrik zelliklerinin benzer ve farkl ynlerini incelemektir. Bu genel ama erevesinde aratrmada u sorulara yant aranmtr;

Fizik Laboratuvar Dersine Ynelik Tutum leinden seilecek madde says sabit tutularak korelasyon, t-test, basit dorusal regresyon ve faktr analizi tekniklerinin kullanlmasyla 20er maddelik ayr ayr oluturulan ayn tutuma ait Likert tipi tutum leklerinin;

1. Gvenirlik katsaylar arasnda manidar bir fark var mdr?

2. Sralama tutarlklar arasnda manidar bir fark var mdr?

Yntem

Bu blmde aratrmann modeli, aratrma grubu, veri toplama aracnn gelitirilmesi, verilerin toplanmas ve verilerin analizine ilikin bilgiler yer almaktadr.

Aratrma Modeli

Aratrma korelasyonel bir aratrma nitelii tamaktadr. Neden-sonu ilikisi kurulamayan, doas gerei veya pratik nedenlerle deiimleme veya denetimin yaplmad, deikenlerin birlikte deiimlerinin incelendii almalar bu kategoriye girmektedir (Erku, 2010).

Aratrma Grubu

Aratrma grubunu, 2011-2012 eitim-retim ylnda Gazi niversitesi ve Mersin niversitesi Eitim Fakltelerinde renim gren Fizik laboratuvar dersi alm fen bilgisi retmenlii blm rencileri oluturmutur. Bu rencilerin niversitelere ve snf dzeylerine gre dalm Tablo 1de verilmitir.

21



Tablo 1. Aratrma Grubunu Oluturan rencilerin niversitelere ve Snf Dzeylerine Gre Dalm

Ver

Toplama Arac

Aratrmada, rencilerin Fizik laboratuvar dersine ynelik tutumlarn belirlemek amacyla aratrmac tarafndan Fizik Laboratuvar Dersine Ynelik Tutum lei ad verilen bir tutum lei gelitirilmitir. lein deneme formunun oluturulmasnda u admlar izlenmitir;

Orta retim Fen ve Matematik Alanlar Fizik Eitimi Blm rencilerinden oluan bir gruptan fizik laboratuvar dersine ilikin duygu ve dncelerini anlatan birer kompozisyon yazmalar istenmitir.

Kompozisyonlar okunarak, tutum ifadesi olabilecei dnlenler ayrlp tutum cmlesi yazma kurallarna uygun olarak dzenlenmitir.

Dzenlenen cmleler, tutumun bilisel, duyusal ve davransal boyutlarna uygun olmasna ve olumlu-olumsuz ifadelerin saysnn eit olmasna dikkat edilerek tekrar yazlmtr. lein deneme formu 26 olumlu ve 11 olumsuz olmak zere 37 maddeden oluturulmutur.

Hazrlanan maddeler, 3 lme deerlendirme alannda, 2si fizik alannda ve 2si dil alannda olmak zere 7 kiilik uzman grup tarafndan incelenerek dil, kapsam ve psikometrik alardan deerlendirilmitir.

Uzman grubun deerlendirmeleri ve nerileri dorultusunda tamamen katlyorum, katlyorum, ksmen katlyorum, katlmyorum, hi katlmyorum tepki seeneklerinden oluan 5li likert tipi bir lek gelitirilmitir.

lein yantlanma biimine ait aklamalarn yer ald amacna uygun bir ynerge eklenerek, lek n uygulamaya hazr hale getirilmitir.

Likert tipi bir lekte her denein lek puan, maddelere verdikleri cevaplardan aldklar puanlarnn toplamndan olumaktadr. Bunun iin her bir lme aracnda her bir maddeye verilen cevap puanlanmtr. Seeneklere verilen puan deerleri yksek lek puanlar olumlu tutumu gsterecek ekilde belirlenmi, madde puanlar toplanarak her katlmc iin bir lek puan elde edilmitir.

Verilerin Analizi

Korelasyon, t-test, faktr analizi ve basit dorusal regresyon teknikleri kullanlarak lein deneme formundan 20er madde seilmi ve farkl lekler oluturulmutur. Farkl leklerin oluturulmasnda u sra izlenmitir;

Katlmclarn deneme leinde yer alan ifadelere verdikleri cevaplar puanlanarak SPSS 13.0 paket programna ilenmitir. Katlmclarn fizik laboratuvar dersine ynelik yksek

Gazi niversitesi Mersin niversitesi

Snf Fen Bilgisi Fen Bilgisi retmenlii retmenlii Toplam

1.snf 102 52 154

2.snf 83 48 131

3.snf 76 42 118

4.snf 45 38 83

Toplam 306 180 486

22


ncelenmesi


eilimi (pozitif ynl) ve dk eilimi (negatif ynl) temsil eden ifadelere verdikleri cevaplara karlk gelen puanlar kodlanmtr. rencilerin fizik laboratuvar dersine ynelik yksek eilimini temsil eden ifadelere verdikleri cevaplar tamamen katlyorumdan hi katlmyoruma doru 5ten 1e; dk eilimini temsil eden ifadelere verdikleri cevaplar ise hi katlmyorumdan tamamen katlyoruma doru 1den 5e doru puanlanmtr. Amlayc faktr analizi uygulamasndan nce, rneklem byklnn faktrletirmeye uygunluunu test etmek amacyla Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) testi uygulanmtr. Analiz sonucunda KMO deerinin .944 olduu belirlenmitir. Bu bulgu dorultusunda, rneklem byklnn faktr analizi yapmak iin uygun olduu sonucuna ulalmtr. Ayrca Bartlett kresellik testi sonular incelendiinde, elde edilen ki-kare deerinin manidar olduu grlmtr ( 2(666)=7783.373; p

23



FL12

FL21

FL19

FL11

.347

.199

.174

.189

.450

.437

.396

.377

Faktrlerin toplam varyansa yaptklar katknn birinci faktr (Laboratuvarn nemi) iin % 28.028, ikinci faktr (Laboratuvarn Yoruculuu) iin % 13.625 olduu grlmtr. Belirlenen iki faktrn varyansa yaptklar toplam katk ise % 41.653tr. Faktr analizi sonucunda birinci faktrdeki yklerine gre maddeler bykten ke doru sralanm ve ilk 20 madde nihai lek iin seilmitir. Seilen maddeler Tablo 6da verilmitir.

Korelasyon teknii ile madde seimi yaplrken denemelik lekte bulunan her bir madde iin, madde puan dizisi ile lek puanlar dizisi arasnda Pearson Momentler arpm Korelasyon Katsays hesaplanmtr. Her bir maddeye ait korelasyon katsays bulunduktan sonra katsaylar bykten ke doru sralanm ve ilk yirmi madde, nihai lek iin seilmitir. Korelasyonlara dayal madde analizi yntemi ile lekteki her madde iin hesaplanan Pearson Momentler arpm Korelasyon Katsays ve istatistiksel anlamllk dzeyleri Tablo 3te verilmitir.

Tablo 3. Madde Toplam Test Korelasyonlar

Madde No rjx Madde No rjx

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

.646*

.695*

.315*

.560*

.581*

.649*

.476*

.589*

.421*

.611*

.416*

.570*

.728*

.754*

.554*

.420*

.513*

.688*

.136*

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

.599*

.191*

.693*

.694*

.604*

.687*

.402*

.637*

.653*

.523*

.649*

.608*

.696*

.524*

.660*

.591*

.003

.375*

p

24


ncelenmesi


lek maddesi iin bamsz gruplara ynelik t testi ile ortalamalar arasndaki fark incelenmitir. Bu analizden elde edilen deerler Tablo 4te sunulmutur.

Tablo 4. %27lik Alt ve st Gruplar iin t Deerleri

Madde No t-deerleri Madde No t-deerleri

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

13.537*

19.363*

5.118

12.011*

14.295*

14.744*

10.552

11.468*

8.895*

13.069*

14.605*

12.616*

20.163*

20.585*

12.094*

6.560

11.823*

17.503*

3.550*

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

12.708

3.159*

14.502*

18.433*

12.079*

14.426*

7.123*

11.633*

16.034*

10.098*

15.025*

16.339*

17.767*

11.544*

17.193*

12.004*

1.136*

7.214

p

25



13

14

15

16

17

18

19

13.870*

11.554*

11.353

3.626*

10.877*

15.965*

2.800*

32

33

34

35

36

37

14.252*

11.830*

12.283*

11.833*

.059

6.487*

p

26


ncelenmesi


Alpa gvenirlik katsaysndan yararlanlmtr. Farkl tekniklere gre oluturulan tutum leklerine ait Cronbach Alpa gvenirlik katsaylar Tablo 7de sunulmutur.

Tablo 7. Farkl Tekniklere Gre Oluturulan leklerin Gvenirlik Katsaylar

Analiz Teknii Cronbach Fishers z

Faktr Analizi Korelasyon Teknii t-test

Basit Dorusal Regresyon Teknii

.931

.936

.925

.934

1.66

1.70

1.62

1.69

Tablo 7 incelendiinde farkl analiz teknikleri ile oluturulan leklerin gvenirlik katsaylar her bir analiz teknii iin yaklak .93 deerinde olduka yksek bulunmutur. Elde edilen katsaylarn bykl ve Cronbach Alpha katsaysnn bir itutarllk ls olduu dikkate alndnda, leklerin her birinin kendi iinde tutarl lmler yapt ve i tutarllk anlamnda gvenirlie sahip olduklar ifade edilebilir. Gvenirlik katsaylar birbirine yakn ktndan, katsaylar arasndaki farkn test edilmesine gerek duyulmamtr. Bu bulgulardan hareketle leklerin farkl tekniklerle oluturulmasnn lein gvenirlii bakmndan nemli bir farka yol amad sonucuna ulalabilir. Elde edilen bu sonu, Koyiit (2002), Tezbaaran (2004) ve Snbl (2006)n almalarnn sonular ile de uyumludur. Gvenirlik katsaylar arasndan manidar bir fark olmay eldeki hesaplama olanaklarndan hangisine ulalabilir ise o teknie bavurulmasnn daha kullanl olaca sonucunu ortaya koymutur.

Aratrmann ikinci alt probleminde, drt farkl madde analizi tekniine gre oluturulan Fizik Laboratuvar Dersine Ynelik Tutum leklerinin sralama tutarlklarnn belirlenmesinde Spearman sra farklar korelasyon katsaysndan yararlanlmtr. Farkl tekniklerle oluturulan leklerin sralama tutarlklarna ait bilgiler Tablo 7de verilmitir.

Tablo 8. Farkl Tekniklere Gre Oluturulan leklerin Sralama Tutarlklar Analiz Teknii Spearman sra

farklar korelasyon katsays

Fishers z

Faktr Analizi Korelasyon Teknii t-test Teknii Basit Dorusal Regresyon Teknii

.861

.859

.816

.856

1.30

1.29

1.14

1.28

Tablo 8 incelendiinde farkl analiz teknikleri ile oluturulan leklerin sralama geerliklerinin olduka yksek ve birbirine yakn deerler olduu grlmektedir. Her bir lek iin bulunan Spearman sra farklar korelasyon katsaylarnn birbirlerinden manidar bir biimde farkllap farkllamadklar Fisherin z istatistii ile test edilmitir. Hesaplanan katsaylarn yksek olmas leklerin tutarl sralama yaptklarnn kantdr. Geerlik katsaylar arasnda anlaml bir fark olup olmadna ilikin bilgi Tablo 9da sunulmutur.

Tablo 9. Farkl Tekniklere Gre Oluturulan leklerin Sralama Tutarlklar Arasndaki Farklarn Manidarlklarnn Bulunmasna likin p Deerleri

Analiz Tr Faktr Analizi Korelasyon t-test Basit Dorusal Regresyon

Faktr Analizi

Korelasyon 0.156

t-test 0.250 0.234

Basit Dorusal Regresyon

0.313 0.156 0.219

p

27



Tablo 9 incelendiinde farkl tekniklere gre oluturulan leklerin sralama tutarlklar arasnda .05 dzeyinde manidar bir fark bulunmad sonucuna ulalabilir. Snbl (2006) tarafndan yaplan almada, farkl tekniklerle oluturulan Likert tipi tutum leklerinin sralama geerlikleri arasnda manidar bir fark bulunmamtr. ki almann bulgular uyumlu olduundan farkl tekniklerin lein sralama tutarlklarnda farkllk yaratmad ifade edilebilir.

SONU, TARTIMA VE NERLER

Bu aratrmada, ncelikle retmen adaylarnn Fizik laboratuvar dersine ynelik tutumlarn belirlemek amacyla bir tutum lei gelitirilmitir. lein gvenirlii iin Cronbach Alfa katsays hesaplanm, lein btnne ilikin Cronbach Alfa .927 bulunurken, alt boyutlara ilikin Cronbach Alfa katsaylar .931 ve .796 olarak bulunmutur. Hazrlanan tutum leinden yararlanlarak Likert tipi leklere madde seme yntemlerinden faktr analizi, korelasyon, t-test, basit dorusal regresyon tekniklerine gre oluturulan drt farkl lein psikometirk zellikleri incelenmitir. Buna gre bu aratrmadan elde edilen temel sonular aada verilmitir.

Seilecek madde says sabit tutularak korelasyon, t-test, basit dorusal regresyon ve faktr analizi tekniklerinin kullanlmas ile ayr ayr oluturulan ayn tutuma ait Likert tipi tutum leklerinin;

1. Gvenirlikleri incelendiinde drt lein de gvenirlik katsaylarnn yksek (.93) ve birbirine yakn olduu sonucuna ulalmtr. Farkl tekniklere gre oluturulan fizik laboratuvar dersine ynelik tutum leklerinin gvenirlik katsaylarnn farkllamad grlmtr. Elde edilen bu sonu, farkl tekniklerle oluturulan leklerin gvenirlikleri incelendiinde Koyiit (2002), Tezbaaran (2004), Bindak (2005) ve Snbl (2006)n almalar ile uyumludur.

Gvenirlik katsaylar arasndan manidar bir fark olmay eldeki hesaplama olanaklarndan hangisine ulalabilir ise o teknie bavurulmasnn daha kullanl olaca sonucunu ortaya koymutur.

2. Sralama tutarlklar incelendiinde, farkl analiz teknikleri ile oluturulan leklerin sralama tutarlklar olduka yksek ve birbirine yakn bulunmutur. Fizik laboratuvar dersine ynelik oluturulan drt farkl tutum leinin sralama tutarlklar tekniklere gre farkllamamtr ve

lekler tutarl sralama yapmaktadr. Snbl (2006) tarafndan yaplan almada, farkl tekniklerle oluturulan Likert tipi tutum leklerinin sralama geerlikleri arasnda manidar bir fark bulunmamtr. ki almann bulgular uyumlu olduundan farkl tekniklerin lein sralama tutarlklarnda farkllk yaratmad ifade edilebilir.

lein sahip olaca psikometrik zellikler, bu lekte bulunan maddelerin psikometrik zelliklerine baldr. Denemelik lekten farkl madde analizi teknikleri kullanlarak drt ayr lein oluturulmasndaki temel ama; en gvenilir ve geerli lein hangi teknikten yararlanlarak elde edileceinin belirlenmesidir. Verilen kararlarn doruluu ve uygunluu lekten elde edilen lme sonularna baldr. Dolaysyla lme aracnn psikometrik zellikleriyle verilen kararlarn doruluu doru orantldr. Aratrma bulgularna gre Likert tipi lek gelitirme almalarnda, madde analizi teknii olarak incelenen bu drt teknikten herhangi birinin kullanlmasnn, lein incelenen psikometrik zellikleri bakmndan herhangi bir farklla neden olmayaca ifade edilebilir. Aratrma sonular dorultusunda oluturulan neriler aada sunulmutur.

1. Aratrmada Likert tipi lein madde ve lek istatistikleri klasik test kuramna gre belirlenmitir. Sonraki almalarda ayn lein madde ve lek istatistikleri rtk zellikler kuramna dayal modellerle belirlenerek aratrma tekrarlanabilir.

2. leklemede kullanlan yaklamlar iki grupta toplanmaktadr. Bunlar denek tepkilerine dayal yaklamlar ve yargc kararlarna dayal yaklamlardr. Aratrmada Fizik Laboratuvar Dersine Ynelik Tutum lei denek tepkilerine dayal lekleme tekniklerinden en bilineni olan dereceleme toplamlaryla oluturulan lekleme modelinden yararlanlm ve lein psikometrik zellikleri belirlenmitir. Ayn lein deneme formu yargc kararlarna dayal olarak da gelitirilip iki lek arasndaki maddelerin ne derece benzerlik gsterdikleri incelenebilir.

28


ncelenmesi


KAYNAKA

Anastasia, A. ve Urbina, S. (1997). Psychological Testing. 7th. Ed. USA: Prentice Hall.

Anderson, L.W. (1988) Attitudes and Their Measurement. New York: Educational Research

Methodology an Measurement. An nternational Handbook, Keeves, J.P. (Ed).

Bindak, R. (2005). Tutum leklerinde Madde Semede Kullanlan Tekniklerin Karlatrlmas. nn niversitesi Eitim Fakltesi Dergisi, 6 (10): 11-17

Bykztrk, . (2011). Sosyal Bilimler iin Veri Analizi El Kitab. (13. Bask). Ankara:PagemA Yaynclk.

Erku, A. (2003). Psikometri zerine Yazlar. Ankara: Trk Psikologlar Dernei.

Erku, A. (2006). Snf retmenleri iin lme ve Deerlendirme: Kavram ve Uygulamalar. Ankara: Ekinoks Eitim Danmanlk Hiz. Ve Bas. Yay. Da. San. ve Tic. Ltd. ti.

Koyiit, B. K. (2002). Likert Tipi Tutum leklerinin Gelitirilmesinde Kullanlan Baz Tekniklerin Karlatrlmas. Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi. Hacettepe niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, Ankara.

Nartgn, Z. (2002). Ayn Tutumu lmeye Ynelik Likert Tipi lek ile Metrik lein Madde ve lek zelliklerinin Klasik Test Kuram ve rtk zellikler Kuramna Gre ncelenmesi. Yaynlanmam Doktora Tezi. Hacettepe niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, Ankara.

zgven, . E. (2007). Psikolojik Testler. Ankara: PDREM Yaynlar.

Snbl, S. D. (2006). Farkl Likert Tipi lek Gelitirme Teknikleri ile Gelitirilen Tutum leklerinin Psikometrik zelliklerinin Karlatrlmas. Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi. Mersin niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, Mersin.

Tavancl, E. (2010). Tutumlarn llmesi ve SPSS ile Veri Analizi. (4. Bask). Ankara: Nobel Yayn Datm.

Tezbaaran, A. (1996). Likert Tipi lek Gelitirme Klavuzu. Ankara: Psikologlar Dernei Yaynlar.

Tezbaaran, A. (2004). Likert Tipi eklere Madde Semede Geleneksel Madde Analizi Tekniklerinin Karlatrlmas. Trk Psikoloji Dergisi. TPD Yaynlar, 19 (54): 77-87.

Walsh, W. B. Ve Betz, N. E. (1995). Test and Assessment. 3th. Ed. New Jersey: Prentice Hall.

Documents

19-74-2-PB