Upload
others
View
6
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
MemorandumFederaleverkiezingen2019
I. Organiseerhetmigratiebeleidmetmedewerkingvanalleactoren...................................................3
! EenMigratiewetboekaannemendatdebestaandewetgevingverduidelijktendegrondrechtenversterkt,endatnaeenbreedgedragendebatmetallebelanghebbenden.............................................3
! Eenpermanenteinterministeriëleconferentieorganiserenovermigratieenintegratie...........................4
II. Maakvanmensenhandeleenprioriteitophetterrein......................................................................5
III. Focusopdestrafrechtelijkeaanpakvanmensensmokkelaars,nietopdestrijdtegendeslachtoffersvandiesmokkel..................................................................................................................................6
IV. Respecteerhetrechtopgezinsleven..................................................................................................7
! Hetrechtopprivé-,familie-engezinslevenvanbegunstigdenvaninternationalebeschermingfaciliteren.....................................................................................................................................................................7
! Hetrechtopgezinslevenvoorpersonenmeteenhandicapvrijwaren.......................................................8
V. Omkaderbeterdeadministratievedetentievanvreemdelingen......................................................9
! Alternatievenvoordetentieontwikkelen...................................................................................................9
! EennationaalenonafhankelijkmechanismeoppotenzettenvoordecontrolevandedetentieinBelgiëzoalsvoorziendoorhetfacultatieveAnti-FolterverdragvandeVerenigdeNaties..................................11
VI. MaakeenbetereanalysevandemigratiestromenenvreemdelingenpopulatieinBelgiëmogelijk12
! OnderzoekstimulerendoordekwaliteitentoegankelijkheidvangegevensuithetRijksregisterteverbeteren.................................................................................................................................................12
! InitiërenenfinancierenvaneengrootnationaalonderzoekomdekennisvanmigratiestromenendeaanwezigheidvanvreemdelingeninBelgiëteverbeteren.......................................................................13
VII. CreëereenNationaalmensenrechteninstituutopvolgensdePrincipesvanParijs.........................14
VIII. StabiliseerenbestendigMyria..........................................................................................................15
Inleiding
MyriaishetFederaalMigratiecentrum.Sinds15maart2014vervulthetalsautonomeopenbareinstellinginalleonafhankelijkheiddriecomplementairewettelijkeopdrachten:
• wakenoverhetrespectvoordegrondrechtenvanvreemdelingen• informerenoverdeaardendeomvangvandemigratiestromen• destrijdtegenmensenhandelenmensensmokkelstimuleren
Myriawildeoverheidendeburgereenbeterinzichtbijbrengenvandieonderwerpeneneenbenaderingopbasisvanrespectvoordemensenrechtenenkennisvandefeiten.Hetdoetdatineengeestvandialoog,samenwerkingenrespect.
Myriastaatinhetmiddenvandeinstitutionele,politiekeenwetenschappelijkeuitdagingendiemigratie,degrondrechtenvanvreemdelingenenmensenhandelstellen.Hetheefteennatuurlijkebandmetállelagenvandemaatschappij:overheid,onderzoekscentra,verenigingen,ngo’s,burgers.
DeafgelopenjarenwerdMyriageconfronteerdmeteenzeerintenseaandachtvoordezematerie,endatbinneneenmoeilijkecontext.Deuitdagingeninzakemigratie,mensensmokkelenmensenhandelzijnbelangrijkerdanooit.Devraagnaarbetrouwbarecijferseninformatieisgroot,zowelbijhetbeleidalsbijhetgrotepubliekenbijdepers.InEuropagroeitdebezorgdheidrondmigratieendeantwoordenliggennietvoordehand.
Wellichtbestaatdegrootsteuitdagingerinteaccepterendatmigratie,mensensmokkelenmensenhandelcomplexerealiteitenzijn,metmeerdereaspectendienieteenvoudigoptelossenzijn.Hetmoetookgezegddatditvooreenoverheideenvandemoeilijkstemateriesisomtebehandelen.Hetgaatimmersomhetbereikenvaneenprecairevenwichttussenrespectvoordegrondrechtenenrespectvoordewetensoevereiniteit.Bovendienneigtdehuidigetijdsgeestgemakkelijknaarvereenvoudigingenenhetzoekennaarzondebokken.Enhetblijftperslotvanrekeningindeeersteplaatsommensentegaan.
Myriaheeftsindshetbeginvanzijnbestaantalrijkerapportenenstudiesgepubliceerd.Elkvandezepublicatiesisinzekerezineenmemorandum.Methetzichtopdefederale,regionaleenEuropeseverkiezingenvan26mei2019beslootMyriaomzijnbelangrijkstevoorstellentebundelenineenmemorandummetachtaanbevelingen.Westurenditnaardeverschillendepolitiekepartijenindehoopdathethenkaninspirerentijdensdeontwikkelingvanhunprogramma's.Maarwewillenditmemorandumookpubliekdelenenzobijdragenaaneenvolgensonseffectieverbeleidinzakehetrespectvoordegrondrechtenendebestrijdingvanmensenhandelenmensensmokkelopbasisvantoegankelijkeenbetrouwbaregegevens.
FrançoisDeSmetDirecteur
I. Organiseerhetmigratiebeleidmetmedewerkingvanalleactoren
EenMigratiewetboekaannemendatdebestaandewetgevingverduidelijktendegrondrechtenversterkt,endatnaeenbreedgedragendebatmetallebelanghebbenden
Devreemdelingenwetdateertvan15december1980enisnaontelbarewijzigingeneenondoorzichtigensomstegenstrijdiginstrumentgeworden.
Hetregeerakkoordvanoktober2014voorzietindeaannamevaneenMigratiewetboek.Sindsdienverloopthetontwikkelingsprocesvanditwetboekopniet-transparantewijzeenzonderoverlegmetallebetrokkenactoren.
Aanbevelingen
Myriabeveeltaanom,opbasisvaneenvoorstelvaneencomitévandeskundigenennauitvoerigoverlegmetallerelevantestakeholders–institutioneleenngo’s–eenMigratiewetboekaantenemendatderechtenvanvreemdelingenmoetverduidelijken,metname:
- eentransversalebepalingdiezoweldeadministratiealshetjuridischedomeinverplichtdebelangenvanhetkindinaanmerkingtenemeninallezakendiehetaangaanenomdemeningtehorenvandekinderenopdeleeftijddesonderscheidsvóórelkebeslissingdiehenaangaat;
- detoepassingvanhetrechtopeeneffectiefberoepbijdeRaadvoorVreemdelingenbetwistingen,metnamedoortevoorzienineenautomatischschorsendewerkingbijberoepentegenverwijderingsbesluiten,wanneerereenrisicoopfoltering,onmenselijkeofvernederendebehandelingbestaat;
- detoepassingvanhetrechtgehoordtewordendatelkevreemdelingdemogelijkheidgarandeertdeautoriteitenderelevanteinformatieoverhunpersoonlijkesituatie(familie,gezondheid,enz.)teverstrekkenvoordateenbeslissingtotverwijderingofinreisverbodwordtgenomen;
- eenverblijfsstatusvoorerkendestaatlozen.
Eenpermanenteinterministeriëleconferentieorganiserenovermigratieenintegratie
MigratieenintegratiewordensindslangafzonderlijkengedifferentieerdbenaderdinBelgië.Enerzijdszijnsindsdeopeenvolgendestaatshervormingendebevoegdeautoriteitenverschillend.Anderzijdsstelthistorischgeziendekwestievanintegratiezichzeldentegelijkertijdmetdievanmigratie.
Dehuidigecomplexiteitengevoeligheidvanmigratiekwestiestonenechterdateffectiefoverlegtussendebevoegdepolitiekeenadministratieveoverhedeninhetvoordeelvaniedereenkanzijn:zowelvandebetrokkenautoriteitenalsspecifiekedoelgroepen.
Sommigesamenwerkingenkwamengedurendedevorigelegislatuuradhoctotstand:denkmaaraanhetwerkmetbetrekkingtotdeuitvoeringvandesinglepermitofronddenieuwkomersverklaring(waarden).Diesamenwerkingkanmeergeorganiseerdenstructureelgebeuren.
Erzijntenminstedriethema'swaaroverlegtussenfederaleengefedereerdeoverhedennuttigzoukunnenzijn:
• Integratie:bewijsvanintegratievereistalsonderdeelvandeverlengingvanhetverblijf;coherentieenmogelijkeharmonisatievandeverschillendeintegratietrajectenzoalsvoorgestelddoordegewesten;verklaringvandenalevingvanwaarden.
• Economischemigratie:hoemoeteeneconomischmigratiebeleidwordengevoerddatisaangepastaandeeconomischeendemografischebehoeftenvandeverschillendegewesten?Wiekanhetinitiatiefnemen?
• Fundamentelerechtenvanvreemdelingenzonderverblijf:dringendemedischehulp,wederzijdsehulp,onderwijs...
Erbestondreedseeninterministeriëleconferentieovermigratie.Myriasteltvooromtijdensdevolgendelegislatuurzulkepermanenteinterministeriëleconferentievoormigratieenintegratieopterichten,opinitiatiefvandefederaleministerdiebevoegdisvoormigratie,inclusiefdeministersvandegefedereerdeentiteitendiebevoegdzijnvoorintegratie,methetoogophetaangaanvaneendialoogovergemeenschappelijkekwesties.Myriaisbereidindatgevalzijnplatformdienstenvooreendergelijkinitiatiefterbeschikkingtestellen.
II. Maakvanmensenhandeleenprioriteitophetterrein
Volgenshetnationaleveiligheidsplan2016-2019isdestrijdtegenmensenhandeleenvandetienprioritaireveiligheidsfenomenenwaaraandepolitieenanderebetrokkeninstantiesbijzondereaandachtschenken.Destrijdtegenmensenhandelisookeengeliefdthemavoorhetcollegevanprocureurs-generaal.Deprocureur-generaalvanLuikisspecifiekbelastmetditonderwerp.Tegelijkertijdbestaatereenexpertisenetwerkdatdereferentiemagistratenindiekwestiesamenbrengt.
OphetterreinheeftMyriaechtergeconstateerddatmenselijkeenmateriëlemiddelenontbrekenomdezestrijdtegenmensenhandeltoteenechteprioriteittemaken,ondermeeromhetgebruikvannieuwetechnologieëndiedoormensensmokkelaarswordengebruikt,aantepakken.Daarnaastzijnerlacunesophetterreininzakeslachtofferdetectie,metnameminderjarigen.
Eenanderebezorgdheidisdehervormingvandesocialeinspectie.Sinds1juli2017zijndeinspectiedienstvandeRSZendesocialeinspectievandeFODSocialeZekerheidgehergroepeerdtotééninspectiedienstbinnendeRSZ,metalsdoeldewerkingervanterationaliseren.Deafgelopentienjaarheeftdesocialeinspectieechterhetbelangaangetoondvanhetdetecterenvaneconomischeuitbuiting.GRETA(dedeskundigengroepvandeRaadvanEuropavoordefollow-upvanhetVerdragvandeRaadvanEuropainzakemensenhandel)heeftookherhaaldelijkdevooruitstrevendeaanpakvanBelgiëgeprezen,meerinhetbijzonderderolenspecialisatievandedienstenvandevoormaligesocialeinspectie.
Tenslottemoetdestrijdtegenmensenhandelookoppolitiekniveaueenprioriteitblijven.Inditverbandbestaatereenactieplanvoor2015-2019.Maarditverschijnselzouookhetonderwerpmoetenzijnvanvoortdurendeparlementaireaandacht.Invorigelegislaturenwaseenspecifiekewerkgroepgewijdaanditthema.
Aanbevelingen
Myriabeveeltaan:
- depolitieenmagistratentevoorzienvandenodigemenselijkeentechnischemiddelenomeeneffectievebestrijdingvanmensenhandelteverzekeren(metnameominternetensocialenetwerkenalsonderzoeksmethodetekunnengebruiken);
- versterkingvandeopleidingvaneerstelijnsdienstenvooreenbetereopsporingenopvangvanslachtoffersvanmensenhandel,metnamemetbetrekkingtotminderjarige(vermeende)slachtoffers;
- ervoortezorgendatdebestrijdingvanmensenhandeleenvandeprioriteitenvandenieuweRSZ-inspectiedienstblijft,voorzienvandenodigemiddelen;
- eenparlementairecommissieofwerkgroepinhetlevenroepenomspecifiektoezichttehoudenopditthema.
- deopvangcentravoorslachtoffersvanmensenhandeltevoorzienvanvoldoendeenduurzamemiddelen
Meerweten?
JaarverslagenMensenhandelenmensensmokkelvanMyria
III. Focusopdestrafrechtelijkeaanpakvanmensensmokkelaars,nietopdestrijdtegendeslachtoffersvandiesmokkel
HetBelgischmodelvoordestrijdtegenmensenhandelisgebaseerdopeenstrafrechtelijkebenaderingvanmensensmokkelwaarbijdefocusligtopdestrijdtegendesmokkelaarsenniettegendegesmokkeldepersonen.Daarbijishetessentieelomhetinternationaalsmokkelnetwerkfinancieeldroogteleggenenteontmantelen.Daarnaastgebruikenjustitieenpolitiesocialemediaeninternetalsonderzoeksmethodebijhunspeurwerk.Zo’naanpakdoorbreekthetbusinessmodelvandesmokkelaars.
Hetinstrumentariumvooreensuccesvollebestrijdingvanmensensmokkelisvoorhanden.Datmodelmagnietontregeldwordendoorbeleidskeuzesdieloutergerichtzoudenzijnopdeverstoringvandesmokkelmarktdooreenstrijdtegaanvoerentegentransmigranteninhetkadervaneenzogenaamde‘jachtopillegalen’.Eenloutereoverlastbestrijdinginhetkadervanordehandhavingmagdusnietindeplaatskomenvandesmokkelbestrijding.Ditzouzelfscontraproductiefzijnvoordestrafrechtelijkeaanpakvandemensensmokkel.InditopzichtmogendepolitiedienstendesmokkelslachtoffersnietbeschouwenalspersoneninirregulierverblijfdiezosnelmogelijkvanhetBelgischegrondgebiedmoetenverwijderdwordenmaarjuistalsmensendieeenbelangrijkeinformatiebronzijnindestrijdtegendemensensmokkelaars.
Bijeenstrafrechtelijkeaanpakvanmensensmokkelmoetdefocusgelegdwordenophetverzamelenvanbewijsmateriaaltegendesmokkelaars.Gerichtepolitiecontrolesopplaatsenwaardesmokkelaarsopheterdaadkunnenbetraptwordenleverendaarbijhetmeesteop.
Aanbeveling
Myriabeveeltaantefocussenopdestrafrechtelijkeaanpakvandesmokkelaars,nietindestrijdtegenmensensmokkelslachtoffers.Daarvoorheeftdepolitievoldoenderecherchecapaciteitnodig.
Meerweten?
JaarverslagenMensenhandelenmensensmokkelvanMyria
IV. Respecteerhetrechtopgezinsleven
Hetrechtopprivé-,familie-engezinslevenvanbegunstigdenvaninternationalebeschermingfaciliteren
BijvoorbeelddoorhetmogelijktemakendatdebegunstigdevaninternationalebeschermingzelfdeaanvraaggezinshereniginginBelgiëkanindieneninplaatsvanzijnfamilieledeninhetbuitenland
Myriaissinds2017partnervanUNHCRinzakegezinsherenigingvanerkendevluchtelingenensubsidiairbeschermden.Ditiseenbijzonderethematiek,dieaanbelangheeftgewonnenomdatdegroeppersonendieinternationalebescherminggenietsterkisgegroeid.Inhunherkomstland,ineenderdelandofonderwegzijnvluchtelingenfamiliesvaakgescheiden,enditnietuitvrijewil.Gezinsherenigingbrengtvoordezegroepbijzonderehindernissenmee,ondanksdeinternationaleconsensusoverhetfeitdatdespecifiekesituatievanvluchtelingennoopttoteensnelle,soepeleendoeltreffendegezinsherenigingsprocedure.Hetgemisvandefamilieendebezorgdheidoverhen,staathunintegratieinBelgiëbovendienindeweg.
InBelgiëmoetdeaanvraaggezinsherenigingbijeenBelgischediplomatiekepostwordeningediend,maarfamilieledenondervindenvaakgrotepraktischemoeilijkhedenomdattedoen.Belgiëheeftnietinelklandeendiplomatiekeposteneenconflictsituatieleidtvaaktoteensluitingvandepost.Gezinsledenmoetenmeestallangeafstandenafleggennaarambassadesenditvaakmeerderekerenvoordeverschillendestappenindeprocedure.
DeEuropesegezinsherenigingsrichtlijnvoorzietdekeuzemogelijkheidvoordelidstatenomtebepalenofdeaanvraaggezinsherenigingdoordegezinsherenigerindelidstaat,danweldoorhetgezinslidinhetbuitenlandmoetwordeningediend.DeEuropeseCommissiesteltdatlidstatendezemogelijkheidzoudenmoetenaanbiedenwanneerlidstateneenuiterstetermijntoepassenwaarbinnenzevangunstigerevoorwaardenkunnengenieten.OokUNHCRvestigtdeaandachtopdezemogelijkheid,eneenaantallandenzoalsNederlandpassendezemogelijkheidaljarenmetsuccestoe.
EenindieningmogelijkmakeninBelgiëbrengtmeedat:
• Familieledenmindergevaarlopenvanwegedelangereiswegennaardeambassade,waarbijhetvaakdelicaatofonmogelijkisombepaaldegrenzenovertesteken.Ditisinhetbijzondervanbelanginconflictsituatiesenvoorkwetsbarepersonen;
• Determijnvanéénjaaromdeaanvraagintedienenomtekunnengenietenvangunstigerevoorwaardenzoalseenvrijstellingvandeinkomstenvoorwaarde,mindereenbelemmeringvormt;
• Dekostenverminderenaangezienmeerderereiswegenmetgrenscontrolesnaardeambassade,eneventueelverblijfterplaatsetijdensdelangeprocedure,vermedenkunnenworden;
• Decapaciteitvandeambassadesminderopdeproefgesteldwordt,zekerbijeenplotsverhoogdaantalaanvragen,hetgeenvaakvoorkomtinconflictsituatieswaarbijernetmeernoodisaanspoedigeprocedures.
• DecomplexeprocedureopdiemanierbeterbegeleidkanwordenvanuitondersteunendeorganisatiesinBelgië,dieontbrekenopdeplaatsvanindieningbijdeBelgischeambassade.Ditvermijdtopzijnbeurthetontstaanvaneeninformelebusinessvantussenpersonenronddeambassade.
Daarnaastkomenvelefamilieledennietinaanmerkingvooreengezinshereniging,zelfsnietwanneerzeafhankelijkzijnendeeluitmakenvandegezinseenheid.DeEuropesegezinsherenigingsrichtlijnvoorzietnochtansdemogelijkheidvoorlidstatenomhetrechtopgezinshereniginguittebreidennaaranderegezinsledendietenlastezijnvaneenvluchteling.
Aanbevelingen
MyriavraagtBelgiëomdegezinsherenigingvoorbegunstigdenvaninternationalebeschermingtefaciliterenenformuleerdeindiezintalvanaanbevelingen,waaronder:
- degezinshereniginguittebreidennaarbepaaldefamilieledendiebehorentotdegezinseenheid-entenlastezijn-vandebegunstigdevaninternationalebescherming,en;
- demogelijkheidtebiedenaanbegunstigdenvaninternationalebeschermingomzelfdeaanvraaggezinsherenigingvoordefamilieledeninBelgiëintedienen.
Meerweten?• GezamenlijkenotaMyria–UNHCR,juni2018• Migratieincijfersenrechten2018,p.71-125
• Myriadoc4:Humanitairevisa,mei2017
Hetrechtopgezinslevenvoorpersonenmeteenhandicapvrijwaren
Bijvoorbeelddoordetegemoetkomingvoorpersonenmeteenhandicapnietuittesluitenvoorhetberekenenvanhetniveauvandebestaansmiddelenbijeenverzoektotgezinshereniging.
Myriavolgtsinds2015hetrechtopgezinslevenvanpersonenmeteenhandicapvanzeernabijop.SindsdienaanvaardtdeDienstVreemdelingenzakendetegemoetkomingenvoorpersonenmeteenhandicapnietlangervoorhetberekenenvanhetniveauvandebestaansmiddelenbijeenverzoektotgezinshereniging.
DeEuropesegezinsherenigingsrichtlijnvoorzietdatdelidstatendegezinsherenigerkunnenvragenomaantetonendathijoverstabiele,regelmatigeenvoldoendeinkomstenbeschiktomzichzelfenzijngezinsledenteonderhouden,zonderberoeptedoenophetstelselvoorsocialebijstand.Maarvoorzietookhetgebodgeenonderscheidtemakenopgrondvano.a.handicapenlaatdemogelijkheidaanlidstatenomgunstigerebepalingenvastteleggen.Daarnaastmoetendelidstatenrekeninghoudenmetdeaardendehechtheidvandegezinsbandvandebetrokkenpersooninelkebeslissing(positiefofnegatief).OokhetEuropeesVerdragvoordeRechtenvandeMens(EVRM)voorzieteendergelijkonderzoek,waarbijdeoverheideen“fairbalance”-toetsmoetuitvoerenwaarbijzeeenbillijkeafwegingtussendeindividuelebelangenendievandesamenlevingmoetmaken.
HetHofvanJustitievandeEuropeseUnieherinnerdeinzijnarrestChakrouneraandatdegezinsherenigingeenrechtis:“Debeoordelingsmargedieaandelidstatenwerdtoegekendmagnietgebruiktwordenopeenmanierdiededoelstellingvanderichtlijn,metnamehetbevorderenvandegezinshereniging,ondermijntenafbreukdoetaanhetnuttigeffectervan”.
DeonderschrijvingvanhetVN-VerdragvoorpersonenmeteenhandicapverplichtdeBelgischestaatomderechtenvanpersonenmeteenhandicaptebeschermen.Volgensditverdraghebbenpersonenmeteenhandicaprechtopmaatregelendiehunzelfstandigheid,hunmaatschappelijkeenberoepsintegratieenhundeelnameaanhetgemeenschapslevenbewerkstelligen.
VoordefamilieledenvanBelgengeldtdaarenboven,sinds2016,datdetegemoetkomingvoorpersonenmeteenhandicapnietkunnenwordenuitgeslotenalsbewijsvanvoldoendebestaansmiddelen,alsgevolgvandeaanpassingendiedewetvan4mei2016aanbrachtaandeVreemdelingenwet.(RvV15mei2017,nr.186.791).Ditstandpuntwerdin2018bevestigddoordeRaadvanState(RvS6februari2018,nr.12.702).DeDienstVreemdelingenzakenwijzigtzijnpraktijkechternietinafwachtingvancassatieproceduresbijdeRvS.
Aanbeveling
Myriavraagtpersonenmeteenhandicapnietlangertediscriminereninhunrechtopeengezinsleven,doordetegemoetkomingenvanpersonenmeteenhandicapteaanvaardenvoorhetberekenenvanhetniveauvandebestaansmiddelenbijeenverzoektotgezinshereniging.
Meerweten?
Jaarverslag2017Migratieincijferseninrechten,pp.129-133
V. Omkaderbeterdeadministratievedetentievanvreemdelingen
Alternatievenvoordetentieontwikkelen
Talrijkestudiesbenadrukkenwaaromalternatievenvoordetentiemoetenwordenoverwogen:ineffectiefdetentiebeleidomirregulieremigratiestromenteverminderen,hogekosten,nadeligegevolgenvoordegezondheid,negatievegevolgenvoortoekomstigeintegratieinhetgevalvanhetverkrijgenvaneenverblijfentenslotte,eenhogematevaneffectiviteitvanalternatieven,vooralalsdezegeïndividualiseerdeondersteuningenjuridischeondersteuningomvatten.
HetEuropesewettelijkekadermoedigtookdeintroductievanalternatievenaan.
Zovermeldtdeterugkeerrichtlijndatdetentiemoetwordenbeschouwdalseenlaatsteoptie.Hoewelhetalszodanignietverplichtisomalternatieventeontwikkelen,vermeldthethandboekoverterugkeer,ontwikkelddoordeEuropeseCommissiein2015enbijgewerktin2017,datdezebepalingimpliceertdatelkelidstaatalternatievenmoetbiedenvoordetentieinzijnnationalewetgeving.Dezealternatievenkunnenuiteraardalleenaandevreemdelingwordenopgelegdbijirregulierverblijfwanneerdevrijwilligevertrekperiodeisverstreken.
Daarnaastvermeldtdeopvangrichtlijn,omgezetdooreenwetdieinmaart2018inwerkingtrad,explicietdatstatenmoetenvoorzieninalternatievemaatregelenvoordedetentievanasielzoekers,zoals“deverplichtingomregelmatigaandeautoriteitenterapporteren,hetstortenvaneenfinanciëlegarantieofdeverplichtingomopeenspecifiekeplaatsteblijven".Hetkoninklijkbesluitdatdezealternatievenmoetimplementeren,isnognietgoedgekeurd.Omaandeopvangrichtlijntevoldoen,moetendezealternatievemaatregelenookgeldenvoorasielzoekersaandegrens.
Belgiëheeftmomenteelgeenalternatievenvoordetentieineengeslotencentrumvoorvolwassenen.Nietteminzoumeninspiratiekunnenvindeninmaatregelenindewetgevinggenomenomhetrisicooponderduikentegentegaan(regelmatigerapporteringaandegemeentelijkeautoriteiten,afgiftevaneenkopievaneenidentiteitsbewijs,financiëlegaranties);maatregelendienogonvoldoendegeïmplementeerdwerden.Anderealternatievemaatregelenbestaanoverdehelewereld,zoalsdekeuzevaneengarant,deselectievaneendomicilie,eengedesigneerdeverblijfplaats,eenverblijfingemeenschapofhuisarrest.
Tweesoortenalternatievenwerdendaarentegengeïmplementeerdvoorgezinnenmetminderjarigekinderen.Dezezijnthuisverblijfinhetkadervaneenovereenkomstenterugkeerwoningen.
Metbetrekkingtotthuisverblijfinhetkadervaneenovereenkomst,kunnengezinneninirregulierverblijfendieinstaatzijnomzichzelfteonderhouden,thuiswonenalseenalternatiefvoordetentiedoorzichteonderwerpenaanbepaaldevoorwaardenmetsanctiesingevalvanniet-naleving.
Watdeterugkeerhuizenbetreft,kunnensinds2008gezinneninirregulierverblijfdiehetvoorwerpzijnvaneenbeslissingtotverwijdering,ofdiewerdenteruggeleidnaardegrensenaanwieeenbeslissingtotdetentiewerdmeegedeeld,erwordenondergebracht.Ditvormteenalternatiefvoorhundetentieineengeslotencentrum.
In2017werdener171gezinnen,ofintotaal567personen(327kinderenen240volwassenen)invastgehouden.148familiesverlieteneenterugkeerhuis.Hiervanwerd37%verwijderd,34%ontsnapteen29%werdvrijgelaten.Vande51familiesdieuiteenterugkeerhuisontsnapten,werdener33aangehoudenophetgrondgebied,14aandegrensen4warenDublin-gevallen.
Myriaheeftaleenaantalproblematischepuntennaarvorengebrachtindeuitvoeringvanditproject(gebrekaanmateriaal,beperktetoegangtotonderwijs,metnamesecundaironderwijs,beperktesocialesteun,enz.).Myriaisechtervanmeningdat,alsdezetekortkomingennegatievegevolgenhebbenvoordesituatievanminderjarigen,ditalternatiefonontbeerlijkblijftvoorBelgiëomeenbeleidinzakemenselijkemigratietevoerendatinternationaleverplichtingenrespecteert.
Terwijldeautoriteitenwijzenophetbeperkteaantaluitwijzingenvanuitdezeterugkeerwoningen,moetenweervooroplettendezecijfersnietpuurrekenkundigtezien:eenaantalgezinnenaccepteert,viadezeterugkeerwoningen,eenfrustrerendeindevaneenlangmigratieproject,datperdefinitieergmoeilijkis.
Aanbevelingen
Myriawenstzijnprincipiëlebezwarentegendedetentievangezinnenmetkinderenteherhalen.
Myriabeveeltaan:
- demiddelenteversterkenvoordealternatievenvoordetentie- hetopzettenvaneenregelmatigeentransparanteevaluatievanbestaandealternatievenomeen
verbeteringmogelijktemaken- deontwikkelingvananderealternatieven,zoalsregelmatigrapporterenbijdeautoriteiten,deafgiftevan
eenidentiteitsbewijs,ofdestortingvaneenfinanciëlegarantie,dekeuzevaneengarant,eenaangewezenverblijfplaats,gemeenschappelijkwonen,etc.
- datdealternatievennietuitsluitendvoorbehoudenwordenvoorgezinnenmetkinderen,maarookvoorvolwassenenzonderkinderen(personeninirregulierverblijfenaanvragersvaninternationalebeschermingophetgrondgebiedofaandegrens)
Meerweten?
Myria,Migratieincijferseninrechten,2016,pp.230-232.
EennationaalenonafhankelijkmechanismeoppotenzettenvoordecontrolevandedetentieinBelgiëzoalsvoorziendoorhetfacultatieveAnti-FolterverdragvandeVerenigdeNaties
HetfacultatieveprotocolbijhetVerdragvandeVerenigdeNatiestegenfolteringenanderewrede,onmenselijkeofvernederendebehandelingenofbestraffingen(OPCAT)werdin2002doordeAlgemeneVergaderingvandeVerenigdeNatiesaangenomenentradin2006inwerking.Hetheeftalsdoelhetinstellenvaneensysteemvanregelmatigebezoekenaanplaatsenwaarpersonenwordenvastgehoudenomfolteringenanderewrede,onmenselijkeofvernederendebehandelingenofbestraffingentevoorkomen.Dezebezoekenwordenuitgevoerddooreeninternationaalorgaan,hetSubcomitévoordevoorkomingvanfolteringeneennogopterichtennationaleinstantie,hetnationalepreventiemechanisme(NPM).
DeNPMmoeteenaantalkenmerkenhebben:
• Onbeperktetoegangtotalleplaatsenvandetentie(art.4en20OPCAT);• Onafhankelijkheidbijhetuitoefenenvanfunctiesenwatbetreftpersoneel(art.18OPCAT);• Bredeexpertise(art.18OPCAT);• Functies(art.19OPCAT):
o Regelmatigdesituatieonderzoekenvanpersonendievanhunvrijheidberoofdzijn;o Aanbevelingendoen;o Voorstellenenopmerkingenindienenoverbestaandewetgevingofwetsontwerpenterzake.
• Toegangtotinformatie,documenten,demogelijkheidhebbenompersoonlijkeinterviews(art.20OPCAT).
DePrincipesvanParijsmoeteninaanmerkingwordengenomenendenodigemiddelenmoetenwordentoegewezendoordeparticiperendestaat.
DemeesteEuropeselandenhebbendeOPCATgeratificeerd.Belgiëondertekendeop24oktober2005ditprotocol,echterzonderergevolgaantegeven.
DeKamerheeftuiteindelijkop19juli2018eenwetsontwerpinzakedebekrachtigingvandeOPCATgoedgekeurd.
DeOPCATbepaaltdatdeNPMuiterlijkeenjaarnadeinwerkingtredingofbekrachtigingvandeOPCATmoetwordeningevoerd.
Meerinhetbijzonderwatbetreftdekwestievandeadministratieveaanhoudingvanvreemdelingen,moetdecontroleervanduselkeplaats/tijdvanadministratievedetentieomvatten,namelijkgeslotencentra,terugkeerhuizen,maarookhavens,luchthavens,gevangenissen,cellen,hetretourprocesinzijngeheel,etc.
Probleem:
Deafwezigheidvaneenonafhankelijkcontrolemechanismeoverdetentieheeftnadeligegevolgenvoorderechtenvandeaangehoudenen.Geenenkelorgaanheefteentoezichthoudenderoloverhundetentievoorwaarden.Zulkepreventievemonitoringheeftinvloedophetvoorkomenvanfolteringenonmenselijkeenvernederendebehandeling.InternationaalonderscheidtBelgiëzichvanandereEuropesestaten,waarvandemeestedezeconventiehebbengeratificeerd.
Aanbevelingen
MyriabeveeltaanhetfacultatieveprotocolbijhetVerdragtegenfoltering(OPCAT)teratificereneneennationaalpreventiemechanismeintevoerendatvoldoetaanhetvereisteonafhankelijkheidscriteriumenprofessionalisme.Ditmechanismemoetalledetentieplaatsenkunnencontroleren,inclusiefdeadministratievedetentievanvreemdelingen.
Meerweten?
Myria,Migratieincijferseninrechten,2016,p.237
VI. MaakeenbetereanalysevandemigratiestromenenvreemdelingenpopulatieinBelgiëmogelijk
OnderzoekstimulerendoordekwaliteitentoegankelijkheidvangegevensuithetRijksregisterteverbeteren
Belgiëbeschiktmomenteeloveradministratievedatabankenmetzeeruitgebreideinformatieoverzijnbevolking.ZodradeanonimiteitvandegegevensisgewaarborgdennagoedkeuringvandePrivacycommissie,ishetbijvoorbeeldmogelijkdankzijhetDatawarehousevandeKruispuntbankvoorSocialeZekerheidomgedetailleerdestudiesuittevoerenoverzakenalsdeintegratieopdearbeidsmarkt.GegevensuithetRijksregister(RR)bevattenookeenschataaninformatieoververschillendeonderwerpen,zoalshetadministratieveenfamilialetrajectvanmigranten,ofhetnuasielzoekerszijnofniet.Dezegegevenswordennogteweiniggebruiktdooronderzoekers,afkomstigvanopenbareofacademischeorganisaties,vanwegehungebrekaantoegankelijkheid,dezeerlangewachttijdenendezeerhogegerelateerdekosten.Dekwaliteitvandegegevens,enmetnamedeontbrekendeinformatieoverbepaaldesleutelvariabelen,vormtookeengrootobstakel.
Aanbevelingen
OmhetonderzoektestimulerenenkennisoverRR-gegevensteontwikkelen,steltMyriavooreenprojectoptezettenom:
- dekwaliteitvandegegevensinhetRRverbeteren,- hetopzettenvancontactpersonentussendeonderzoekersendetechnischespecialistenvanhetRR
diededoelstellingenvandeonderzoekerskunnenverbindenmetdetechnischecompetentiesvanhetRR,
- verlagingvandekostprijsvandegegevensvoordeopenbareonderzoeksorganisatiesendeuniversiteitenen
- gratistoegangbiedentotdezegegevensvooropenbareinstellingendiezegebruikeninhetkadervanhunwettelijkemissies,zoalsMyria.
InitiërenenfinancierenvaneengrootnationaalonderzoekomdekennisvanmigratiestromenendeaanwezigheidvanvreemdelingeninBelgiëteverbeteren
Administratievedatabaseszijneenrijkebronvaninformatievoorhetbestuderenvandemigratiestromenendemografischekenmerkenvanimmigranten,vreemdelingenofmensenvanvreemdeorigine(zieVI(a)).Dezevannatureadministratievegegevenshebbenechterbeperkingen,metnamealshetgaatomhetbestuderenvanonderwerpenvanmeersubjectieveaard.Beidesoortenvangegevenszijncomplementaireinformatiebronnen.
Ommigratiestromendiepgaandtebestuderen,tekwantificerenenteanalyseren,ishetooknodigomgebruiktemakenvanenquêtes,dieeenmeergedetailleerdhulpmiddelzijnvoorhetverkrijgenvangediversifieerdeinformatievandemensenzelf.Zemakenhetmogelijkomzichteconcentrerenopzowelobjectieveelementenbetreffendehettrajectvanindividuen(administratievestatus,leefomstandigheden,integratieopdearbeidsmarkt,enz.)alssubjectieveelementen(ambities,levensprojecten,identiteit,enz.).
DeafgelopenjarenhebbenveelEuropeselandenenquêtesoverditonderwerpuitgevoerdendankzijhetgebruikvangegevenshieruitkunnendeverschillendeactorenopeenmeerpreciezeenrigoureuzeentegelijkookgenuanceerderemanierophetonderwerpmigratiewerken.
Aanbevelingen
Myriabeveeltaandat:
- depubliekeinstantieseengrootlandelijkonderzoeknaardegeïmmigreerdebevolking,vreemdelingenenpersonenvanvreemdeafkomstopzetenfinanciert.Ditonderzoekmoetgebaseerdzijnopeengrotesteekproef,dierepresentatiefisvoordebestudeerdesubpopulaties.
- ditonderzoeksprojectwordtuitgedachtenuitgevoerdinsamenwerkingtussenuniversitaireactoren,overheidsinstantiesenactoreninhetveld.
VII. CreëereenNationaalmensenrechteninstituutopvolgensdePrincipesvanParijsBelgiëheeftaleenreeksfederale,gewestelijke,gemeenschappelijkeofinterfederaleinstellingenwaarvanhetstatuut,hetmandaatendebevoegdhedentraditioneelovereenkomenmetdievaneenNationaalmensenrechteninstituut(NMRI),maarhetheeftnoggeeninstituutalsdusdanig.DeVN-organenradenBelgiëechteraljarenherhaaldelijkaanomeendergelijkinstituutopterichten.
Sinds1999hebbenopeenvolgenderegeringendeoprichtingvanzo’ninstituutophunwerkprogrammastaan.9Belgiëherhaaldedezebeloftein2011en2016formeelvoordeVN-MensenrechtenraadendeeddatopnieuwnamensdeministervanJustitieop27maart2015inzijnVerklaringvanBrussel.10DeministerwerkttegenwoordigsamenmetdestaatssecretarisvoorGelijkeKansenaanplannenvooreenonafhankelijknationaalmensenrechteninstituut.Deoprichtinghiervanisaangekondigdvoor2019,voorheteindevandelegislatuur.11
UniawerdonlangsdoordeInternationalealliantievanmensenrechteninstituten(GANHRI)alsnationalemensenrechteninstellingmetstatusBerkend.12Terherinnering:tot2014-hetjaarvandeopsplitsinginUniaenMyria-washetvoormaligeCentrumvoorgelijkheidvankansenenvoorracismebestrijdingerkendalsmensenrechteninstellingmetstatusB.
Alsvoorheteindevandelegislatuurgeennationaalmensenrechteninstituutwordtopgericht,moetendevolgenderegeringenenparlementendezeoudebeloftewaarmaken.
VoorUniaenMyriamoeteennationaalmensenrechteninstituutdevolgendekenmerkenhebben:
• rechtspersoonlijkheid;• eigenmiddelenenpersoneel;• interfederaalstatuutdooreensamenwerkingsakkoordtussenalleentiteiten;• voldoenaandePrincipesvanParijs(mandaat,structuurenz.)zodathetmeteenstatusAkanworden
erkend;• rekeninghoudenmetdebestaandeinstellingendiequastatuutenmandaatdeelsvoor
mensenrechten14verantwoordelijkzijnenhenbijditinstituutbetrekken;• oprichtingvanhetinstituutgebeurtinoverlegmethetmaatschappelijkmiddenveld.
Watdestructuurvanhetmensenrechteninstituutbetreft,zijnUniaenMyriavoorstandervanhetbehoudendeconsolideringvandebestaandeinstellingenomdatdieleidttotmeerzichtbaarheidencontactmetburgersenspecifiekedoelgroepen.Bovendienblijvenhundeskundigheidenspecifiekemethodeszobehouden.Eendergelijkinstituutkomtooktegemoetaandeuitdagingdatinstantiesvanverschillendebeleidsniveauseropeengelijkwaardigemanieraankunnenparticiperen.
Hetmandaat,hetstatuutendebevoegdhedenvanaldezemensenrechteninstellingenmoetenhelemaalwordenerkend.Ditmoetgepaardgaanmetdeoprichtingvaneenmechanismedatdeactiesvandezeinstellingenmoetcoördinerenvoordieaspectendietotdeopdrachtvaneennationaalmensenrechteninstituutbehoren.Eendergelijkmechanismetreedtopinternationaalvlakopalsdespreekbuisvandeverschillendeinstellingen(VN-comités,RaadvoordeRechtenvandeMensenz.).
VIII. StabiliseerenbestendigMyriametinbegripvandeopdrachtendietemakenhebbenmethetomzettenvandeRichtlijn2014/54/EUinverbandmethetvrijverkeervanEUburgers
Sindsdecember2014moetMyriaafrekenenmetbudgettairebesparingendiedoordefederaleregeringzijnbeslistinhetkadervanhaarlineairebesparingen2015-2019.Zowerdbeslist,opeenmomentdatMyrianogmaarnetwasopgericht,eenbesparingvan20%opteleggenopzijnmiddelendierechtstreekstenlastevandefederalestaatvallen(watneerkomtopongeveer10%vanzijntotaleinkomsten),dienogelkjaartoeneemttotin2019.Bijonswetenisgeenenkeleandereinstellingmetgelijkaardigebevoegdhedengeconfronteerdmeteenbesparingvandieomvang.
Tochishetopmerkelijkvasttestellendatoverdiezelfdeperiodedeissuesrondmigratie,mensenhandelenmensensmokkelaanzienlijkaanbelanghebbengewonnen.
Wijzijnnietalleenvanmeningdatdewettelijkeenreglementairebasisvandezebesparingnietinregelismethetwettelijkekadervanonzedotatie,maarwestellenonseveneensvragenwatbetreftdeverenigbaarheidvandezeeenzijdigeinperkingmetdeonafhankelijkheiddiedewetgeverheeftverleendaanhetfederaalMigratiecentrum(Myria)bijhaarcreatieop15maart2014.
• Erbestaateenwezenlijkennoodzakelijkverbandtussenonzeonafhankelijkheidendewettelijkedotatie,zoalsingeschreveninhetkoninklijkbesluitoverMyria.Verschillendewettelijkeenreglementairebepalingentonenaandatonzeinstellingalsonafhankelijkwerdopgevatendatdeopdrachtenwaarmeehetbelastis,vereisendathetbescherminggeniettenaanzienvanbudgettairemaatregelengenomendoordefederaleregering.Ditwordtonderstreeptdoor,onderandere,onzeorganiekewet,detoekenningvandebevoegdheidvanNationaalRapporteurindestrijdtegenmensenhandelenmensensmokkel,alsmededebepalingendieonseentoezichthoudendebevoegdheidtoekennenwatbetrefthetverwijderingsbeleid.
• Dedoordefederaleregeringindecember2014beslotenbesparingenzijnnietreglementair.Zezijninelkgevalintegenspraakmethetkoninklijkbesluitvan29juli2013dateenper1januarigeïndexeerdedotatievanéénmiljoenEurogarandeert.
• DebesparingenhebbeneendirecteinvloedophetwerkvanMyria,datzichafspeeltineencontextdiesterkbepaaldwordtdoorvraagstukkenalsdegrondrechtenvanvreemdelingenendestrijdtegenmensenhandelenmensensmokkel.
Ookaldeeddefederaleregeringenkeleinspanningenomdattecompenseren,tochwerdhetprincipevandiebesparingopzichnooitinvraaggesteld,watschadelijkisvooronzeopdrachten.
WedeleneveneensmeedatdeoverheidnieuwebevoegdhedenaanMyriatoebedeeldinverbandmetderichtlijn2014/54betreffendehetvrijeverkeer,zonderdenodigemiddelenomzetevervullen,induidelijketegenspraakmetdevermelderichtlijn.
BelgiëmoestRichtlijn2014/54/EUvoor21mei2016omzetten.DezerichtlijnwileeneindemakenaandestruikelblokkenvoorhetvrijverkeervanEU-werknemersenhunfamilieleden.Daarnaastmoestookeeneindewordengemaaktaandiscriminatieopgrondvannationaliteit,enditinverschillendedomeinenzoalswerk,onderwijs,huisvesting,fiscaliteitensocialevoordelen.
Omdittebereiken,voorzietderichtlijnindeoprichtingofaanduidingvaneenofmeeronafhankelijkeinstantiesomgelijkebehandelingtebevorderenenEU-werknemerstesteunen.Unia(voorkwestiesdieonderdebevoegdheidvandegewestenengemeenschappenvallen)enMyria(voorkwestiesdieonderdebevoegdheidvandefederaleoverheidvallen)werdenalsreferentie-instantiesaangeduid.
Aanbevelingen
- Myriapleitvooreeneindeaandelineairebesparingentegen2020,endathetkoninklijkbesluitvan29juli2013vollediggerespecteerdwordt.
- UniaenMyriavragendeBelgischeoverhedenomderichtlijn2014/54nauwgezetomtezettenenomdebeideaangeduideraadgevendeinstantiesopeenvoldoendeenduurzamemaniertefinancierenzodatzehunnieuwetakenkunnenvervullen.
- Myriaschatdatdezemissieeenaanvullendefinancieringvan€200.000/jaarvereist.
Meerweten?Migratieincijferseninrechten2017,pp10-12
Colofon
Deredactievanditmemorandumwerdafgerondinnovember2018.
UitgeverenauteurMyriaKoningsstraat1381000BrusselTel.:022123000Fax:[email protected]
Redactie:hetheleteamvanMyria.
Lay-outvandekaft:Myria
Verantwoordelijkeuitgever:FrançoisDeSmet
DezepublicatieisbeschikbaarinhetFransenhetNederlandsopdewebsite:www.myria.be.
Myriajuichtdeverspreidingvankennistoe,maardringtaanoprespectvoordesamenstellersenauteursvanallebijdragenindezepublicatie.Hetgebruikvantekstenuitdezepublicatiealsinformatiebronisenkeltoegestaanmitsuitdrukkelijkevermeldingvandeauteurendebron.Degeheleofgedeeltelijkereproductie,commerciëleaanwending,publicatieofaanpassingvandeteksten,foto’s,grafischeillustratiesofeenderwelkanderauteursrechtelijkbeschermdelementisniettoegelatenzonderdevoorafgaandeschriftelijketoelatingvanMyria.NeemvoorelkegebruikvanhetbeeldmateriaalcontactopmetMyria.