Upload
others
View
18
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
T.C.
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
1587 NUMARALI RODOSCUK (TEKFURDAĞI)
ŞER’İYYE SİCİLİNİN TRANSKRİPSİYONU
VE DEĞERLENDİRİLMESİ
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Ayşe ÖZKAN
Enstitü Anabilim Dalı : Tarih
Enstitü Bilim Dalı : Osmanlı Müesseseleri ve Medeniyeti Tarihi
Tez Danışmanı: Prof. Dr. Ümit EKİN
Haziran – 2019
i
İÇİNDEKİLER
KISALTMALAR ........................................................................................................... iii
TABLO LİSTESİ ........................................................................................................... iv
ÖZET ................................................................................................................................ v
SUMMARY .................................................................................................................... vi
GİRİŞ ............................................................................................................................... 2
BÖLÜM 1: RODOSCUK TARİHİ VE OSMANLI MAHKEMESİ .......................... 2
1.1. Rodoscuk .................................................................................................................... 2
1.2. Osmanlı Mahkemesi................................................................................................... 2
1.3. Mahkeme Görevlileri ................................................................................................. 3
1.3.1. Kadı .................................................................................................................. 3
1.3.2. Naib .................................................................................................................. 4
1.3.3. Muhzır .............................................................................................................. 4
1.3.4. Subaşı ............................................................................................................... 4
BÖLÜM 2: ŞERİYYE SİCİLLERİ .............................................................................. 5
2.1. Şeriyye Sicillerinin Tarifi ve Önemi .......................................................................... 5
2.2. Şeriyye Sicillerininde Yer Alan Belge Çeşitleri ........................................................ 6
2.2.1. Hüccet .............................................................................................................. 6
2.2.2. İlam .................................................................................................................. 6
2.2.3. Ferman ............................................................................................................. 6
2.2.4. Berat ................................................................................................................. 6
2.2.4. Buyurdu ............................................................................................................ 7
2.2.4. Terekeler .......................................................................................................... 7
2.2.4. Tezkere ............................................................................................................. 7
BÖLÜM 3: 1587 NUMARALI RODOSCUK ŞERİYYE SİCİLİNİN
DEĞERLENDİRİLMESİ .............................................................................................. 8
3.1. Sicilde Geçen Yerleşim Yerleri ................................................................................. 8
3.2. Sicilde Geçen Mahkeme Görevlileri ........................................................................ 10
3.3. Sicilde Geçen Adli Kayıtlar ..................................................................................... 11
ii
3.4. Sicilde Geçen İdari Kayıtlar ..................................................................................... 13
BÖLÜM 4: 1587 NUMARALI RODOSCUK ŞERİYYE SİCİLİNİN
TRANSKRİPSİYONU .................................................................................................. 19
SONUÇ ......................................................................................................................... 355
KAYNAKÇA ............................................................................................................... 356
ÖZGEÇMİŞ ................................................................................................................. 358
iii
KISALTMALAR
a.g.e. : Adı geçen eser
a.g.m. : Adı geçen makale
Bkz. : Bakınız
C. : Cilt
D.İ.A. : Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
ed. : Editör
s. : Sayfa
iv
TABLO LİSTESİ
Tablo 1: Yıllara Göre Belge Adeti ................................................................................... 8
Tablo 2: Sicilde Geçen Mahalle İsimleri ...................................................................... 10
Tablo 3: Sicilde Geçen Köy İsimleri ............................................................................. 11
Tablo 4: Sicilde Geçen Mahkeme Görevlileri ............................................................... 12
Tablo 5: Sicilde Geçen Ev Satışları ............................................................................... 13
Tablo 6: Sicilde Geçen Arsa, Bağ-Bahçe Satışları ......................................................... 14
Tablo 7: Sicilde Geçen Köle Kayıtları ........................................................................... 17
Tablo 8: Sicilde Geçen Arapça Tereke Kayıtları ........................................................... 18
Tablo 9: Sicilde Geçen Fermanların Hüküm Numaraları .............................................. 18
Tablo 10: Sicilde Geçen Beratların Hüküm Numaraları ................................................ 18
v
Sakarya Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü Tez Özeti
Yüksek Lisans Doktora
Tezin Başlığı: 1587 Numaralı Rodoscuk (Tekfurdağı) Şer’iyye Sicilinin Transkripsiyonu ve
Değerlendirilmesi
Tez Yazarı: Ayşe ÖZKAN Danışman: Prof. Dr. Ümit EKİN
Kabul Tarihi: 11.06.2019 Sayfa Sayısı: iv (ön kısım)+ 357 (tez)
Anabilim Dalı: Tarih Bilim Dalı: Osmanlı Müesseseleri ve Medeniyeti Tarihi
Osmanlı sosyal ve ekonomik tarihinin en önemli vesikalarından birisi hiç şüphesiz
Şer’iyye sicilleridir. Şer’iyye sicilleri Osmanlı devlet teşkilatını, idari yapısını,
anlayabilmemiz için ayrı bir öneme sahiptir. Transkripsiyonunu yapmış olduğumuz
1587 Numaralı Rodoscuk Şer’iyye Sicili hicri 1050 (1640) yılını kapsamaktadır.
Bu çalışma dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Osmanlı mahkemesi ve
mahkeme görevlileri hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde Şer’iyye Sicillerinin
önemi ve sicillerde yer alan belge çeşitleri hakkında bilgi verilmiştir. Üçüncü
bölümde 1587 Numaralı Rodoscuk (Tekfurdağı) Şer’iyye Sicilinin değerlendirilmesi
yapılmıştır. Dördüncü ve son bölümde ise 1587 Numaralı Rodoscuk (Tekirdağ)
Şer’iyye Sicilinin transkripsiyonu yapılmıştır. Defter 75 sayfa / 150 varaktan
oluşmaktadır. Şer’iyye Sicilinde okunamayan yerler (…) şüpheli okunanlar (?) işareti
ile gösterilmiştir.
Osmanlı devletinde liman kenti olarak önemli bir konuma sahip olan Rodoscuk’a ait
belgeler şehir tarihçiliği ve sosyal hayata dair bilgiler vermektedir. Defterde yer alan
belge çeşitlerine baktığımızda çoğu hüccetlerden oluşup, berat, vakfiye, tereke türü
belgelerde yer almaktadır.
Anahtar Kelimeler: Rodoscuk, Şer’iyye Sicili, Tekfurdağı, Osmanlı
vi
Sakarya University
Institute of Social Sciences Abstract of Thesis
Master Degree Ph.D.
Title of Thesis: Number of 1587 Rodoscuk (Tekfurdağı) Religious Court Record
Transcribtion And Analtical
Author: Ayşe ÖZKAN Supervisor: Prof. Dr. Ümit EKİN
Date: 11.06.2019 Number of Pages: iv (pretext)+ 357 (mainbody)
Department: History Subfield: History of Ottoman institutions and civilization
One of the most valuable source of the Ottoman social and economic history is clearly
court registers. Court Registers are also important for better understanding of the
Ottoman legal system and its bureaucracy body. Latinized source of this work is 1587
numbered Court Registers (Şer’iyye Sicilleri) and composes year of 1640 (Hijri
1050).
This study divided to four chapters. The first chapter gives brief knowledge on Court
Registers and court officers. In the second chapter importance of Court registers have
been debated and sorts of documents have been introduced. The third chapter has been
paid for evoluation of 1587 numbered Rodoscuk (Tekfurdağı) Court Registers. And in
the fourth and last chapter 1587 numbered Court Registers has been Latinized. These
registers composed by 75 pages and 150 leafs. During the transcription unreadable
words signed by (…) and words which are read with doubts signed by (?).
Court Registers of Rodoscuk as a port city of the Ottoman Empire includes data on the
city and its social life. Document sorts of the registers are mostly composed by
huccets, berats, vakfiyes and terekes
Keywords: Rodoscuk ,The Court Records, Tekfurdağı, Ottoman
1
GİRİŞ
Çalışmanın Konusu
1587 numaralı Rodoscuk Şeriyye Sicilinin transkripsiyon edilerek günümüz Türkçesine
aktarılması. Bu sicilin içerisindeki mahkeme kayıtlarının değerlendirilmesi ve verilerin
aktarılması.
Çalışmanın Amacı
1587 numaralı Şer’iyye sicilinin seçilmesindeki amaçların başında sicilin transkribe
edilerek anlaşılmasını kolaylaştırmaktır. Bilindiği üzere Osmanlı devletinde kullanılan
ancak günümüzde varlığını devem ettirmeyen bu yazı çeşidi ile kaleme alının bu
belgelerin yazıya dökülmesi ve anlaşılması büyük bir problem olarak karşımızda
durmaktadır. Bütün bu aşamaları kat ettikten sonra sicilde şehrin Osmanlı devleri
içerisinde ki yeri gelenek görenekleri toplum yapısı Müslüman, gayrimüslim ahalinin
durumu daha iyi anlaşılabilmektedir. Yazma halinde tek nüshası bulunan defterin
transkribe edilmesi bu alanda araştırma yapan tarihçilerin işlerini kolaylaştıracaktır.
Çalışmanın Önemi
Osmanlı tarihi açısından birinci derecede öneme sahip olan belge türlerinden biri de
şer’iyye sicilleridir. Bu siciller mahkemelerde tutulan kayıtları içermektedir. Siciller
belge çeşitliliği açısından oldukça zengindir. Bunlar miras, boşanma, köle azadı, vasi
tayini, vakıflarla ilgili belgeler, narh defterleri, tereke defterleri gibi pek çok konu
hakkında belgeleri kapsamaktadır. Bu kayıtlarda Osmanlı tarihinin sosyal, idari ve
ekonomik yönünü daha iyi anlamamızı sağlamaktadır.
Çalışmanın Yöntemi
Çalışmanın daha kolay anlaşılması amacıyla çalışmamızı dört bölüme ayırdık. İlk
bölümde Osmanlı mahkemesi, mahkeme görevlileri ve işleyişi hakkında bilgi verildi.
İkinci bölümde Şer’iyye sicilleri hakkkında bilgi verilip sicilde geçen belge türleri
açıklandı. Üçüncü bölümde 1587 numaralı sicilin değerlendirilmesi yapılıp dördüncü
bölümde defterin transkripsiyonu verildi.
2
BÖLÜM 1: RODOSCUK TARİHİ VE OSMANLI MAHKEMESİ
1.1. Rodoscuk
Marmara denizinin kuzey sahili boyunca kurulmuş olan şehrin antikçağlarda bilinen ilk
ismi Bisanthe’dir. Roma ve Bizans döneminde Resisthon Venedik idaresinde Rodosto
olarak anılmıştır. Osmanlının resmi kayıtlarında ilk ismi Tekfurdağı olarak geçen şehir
Osmanlıların fethiyle Rodoscuk adıyla anılmaya başlandı.1
Antik dönemlerden beri önemli bir ticaret kenti olan Tekirdağ Osmanlıların bölgeyi
fethi ile aynı özelliğini korumaya devam etmiştir. İstanbul’daki askeri sınıfın iaşe temini
Tekirdağ limanının önemini daha da arttırmıştır.2
1.2. Osmanlı Mahkemesi
Mahkeme yargılama işlerinin yapılması için resmi makamlarca kurulmuş yeri ifade
eder. İslam’ın ilk yıllarından itibaren mahkemeler tek hâkim olmak kaydıyla varlığını
sürdürmüşlerdir. Bizzat Hz. Muhammed yargılamayı kendisi yapmıştır. Dört halife
devrinde de bu yargılama usulüne devem edildi.3 Osmanlı devletinde yargılama Hanefi
fıkhı göz önüne alınarak yapılmaktaydı.4
Osmanlı mahkemesi daha önceki ve çağdaşı olan devletlerden daha gelişmiş bir yapı arz
eder. Mahkemeler için özel bir bina bulunmamaktadır. Yargılamayı kadı bizzat kendi
evinde yapardı. Osmanlı mahkemesinde bugün anlayacağımız şekilde avukatlık kurumu
mevcut değildi.5
Klasik devirde çok uzun yıllar iyi işleyen adli teşkilat Osmanlı devletinin zayıflamasına
paralel olarak bozulmuştur. Cumhuriyetten sonra hukuk sisteminde laikleşmeye
gidilmiş, Şer’iyye mahkemeleri kaldırılarak yerini Nizamiye mahkemelerine
bırakmıştır.6
1 Hacer Ateş, “Tekirdağ”, DİA, C. XL, İstanbul 2011, s. 359. 2 Hacer Ateş, “Kuzey Marmara’da Bir Liman Kentinde Ticaret: XVI. Yüzyılda Tekirdağ-Rodoscuk
Limanı”, Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, C III. Sayı 6, 2013, s.21-22. 3 Fahrettin Atar, “Mahkeme”, DİA, C. XXVII, İstanbul 2003, s.338-341. 4 İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı Devletinin İlmiye Teşkilâtı, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1965, s.83. 5 M. Akif Aydın, “Osmanlı Devleti’nde Mahkeme”, DİA, C. XXVII, İstanbul 2003, s. 341-344. 6 Ekrem Buğra Ekinci, “Osmanlı Devleti’nde Mahkemeler ve Kadılık Müessesesi Literarürü”, Türkiye
Araştırmaları Literatür Dergisi 5, C.III, İstanbul 2005, s.418.
3
1.3. Mahkeme Görevlileri
1.3.1. Kadı
Arapça’da “kazâ” kökünden gelen kadı insanlar arasında meydana gelen sorunları dini
hükümlere uyarak çözüme kavuşturmak için devlet tarafından görevlendirilen kişiyi
ifade eder. Kadılar toplum içinden en vasıflı kimseler arasından seçilmekteydi. İyi
derecede hukuk bilgisine ve bunun yanında dini bilgiye sahiptiler.7 İlk zamanlardan
itibaren kadılar davalarına mescitlerde ya da kadılar kendi evlerinde bakıyorlardı.
Davalar için belli bir gün veya saat söz konusu değildi. Kadılar dava olduğu takdirde
günün her saati ve haftanın her günü yargılama yaparlardı.8 Osmanlı devletinde kazâ
çevrelerinin tespiti o bölgenin getireceği tahmin edilen gelir üzerinden yapılmaktaydı.
Kadıların da tayin edildiği coğrafi yerlerin sınırları yetkili makamlarca
belirlenmekteydi.9
Kadılar sadece kendi sorumlu oldukları yargı çevresinde ki davalara bakabilirlerken
Divanı Hümayun ise ülkenin tümünden gelen davalara bakabilmekteydi. Kadıların
belirli özelliklere sahip olmaları beklenirdi. Kadılardan beklenilen özellikleri şu şekilde
sıralamak mümkündür; iyi bir dini bilgiye sahip olmak, bunun yanında örfi kuralları
bilmesi, anlayış sahibi olması, hukuk kurallarını ve yargılama usulünü iyi bilmesi
gerekmektedir. Kadılar padişahların beratı ile göreve başlarlardı. Kadıların görevden
azli ve yer değiştirmesi Anadolu ve Rumeli Kazaskerleri tarafından yapılıp “ruzname”
denilen defterlere kaydedilirdi. Kadılar atandıkları yerlerde daha önce en az üç yıl görev
yapmış olurlardı. Sonraları görev süreleri kısalmış, 20 ay ardından 18 aya
düşürülmüştür. Kadıların görevde olmadığı zamanlarda ilmi faaliyet içinde olduklarını
ve maaş almadıklarını kaynaklardan öğrenmekteyiz. Kadıların bütün ömrü boyunca
atanıp kadı olarak kalmak yerine kısa sürelerle farklı yerlere tayin edilmeleri devletin
adalet sistemini sağlam tutma çabasını göstermektedir. Kaza yerlerinde sürekli
kalmamaları halkla yakınlaşmayı engellediği gibi bundan doğacak sorunların önüne
geçmek için uygulanan iyi bir kuraldır.10 Kadılar devlet görevlisi olmasının yanında
halkın ihtiyaçlarını mülki idareye bildiren aracı olmakla, devlet ve halk arasındaki
7 Fahrettin Atar, “Kadı”, DİA, C. XXIV, İstanbul 2001, s. 66-69. 8 Ekrem Buğra Ekinci, a.g.m., s. 428. 9Mustafa Şentop, “Tanzimat’tan Önceki Dönemde Osmanlı Mahkemelerinin Görev ve Yetkisi”, Türk
Hukuk Tarihi Araştırmaları, Sayı 1, (Bahar), İstanbul 2006, s.87-105. 10 Abdullah Demir, Medeni Yargılama Hukuku Osmanlı Mahkemesi, Yitik Hazine Yayınları, İzmir 2010,
s. 33-34.
4
ilişkiyi sağlarlardı. Kadılar beledi işlerden de sorumlu mülki amir konumundaydılar.
Kısacası kadılar Osmanlı devletinde hem idareci hem hâkim hem de müfettiş olarak en
yüksek rütbeli memur vasfında idiler.11
1.3.2. Naib
Kadı tarafından tayin edilen mahkeme işlerinde kadının yardımcı olan mahkeme
görevlisidir. Çoğunlukla yargı çevresi geniş olan kadılar kendilerine yardımcı olması
için padişahın izni ile kazalarına bağlı nahiyelere naib tayin etmişlerdir. Naibin
görevleri her bakımdan kadı tarafından belirlenmektedir. Naibler yargılama yetkisine
sahip olan ve olmayan şeklinde iki kısma ayrılabilir. Naibler sadece kendilerine bağlı
kaza bölgesinde yetkilidirler. Bunun dışında muhakeme yetkisine sahip değildirler.12
1.3.3. Muhzır
Muhzır, Mahkemelerde davalı ve davacıyı mahkeme huzuruna çağırması ile görevli
kişidir. Kadı tarafından bir celp kâğıdı hazırlanır muhzır da ilgili kişiyi mahkemeye
çağırırdı. Bunun yanında dava sırasında mahkemenin asayişini temine memurdur.
Muhzır mahkemenin bulunduğu yerin ahalisinden daha önce devlet işlerinde bulunmuş
kişilerden seçilirdi. Büyük kadılıklarda birden fazla muhzır tayin edilirdi. Böylece
aralarından biri de muhzırbaşı seçilirdi.13
1.3.4. Subaşı
Eski Türk devletlerinde de bulunan bir unvan olan subaşılık Osmanlılarda değişikliğe
uğramıştır. Osmanlı devletinde subaşı bir şehrin muhafazasından sorumlu olan kişidir.
Subaşının görevleri arasında kadının verdiği emirleri yerine getirmek suçlu takibi kadı
tarafından suçu kabul edilmiş kişileri cezalandırmak ve hapsetmek subaşının görevleri
arasındadır. 14
11 İlber Ortaylı, “Osmanlı Devleti’nde Kadı”, DİA, C. XXIV, İstanbul 2001, s. 69-73. 12 Demir,a.g.e., s. 34. 13 Recep Ahıskalı, “Muhzır”, DİA, C.XXXI, İstanbul 2006, s. 85-86. 14 Demir, a.g.e., s. 52-53.
5
BÖLÜM 2: ŞER’İYYE SİCİLLERİ
2.1. Şer’iyye Sicilinin Tarifi Ve Önemi
Kadı sicilleri, mahkeme kayıtları ve en yaygın kullanımı ile Şer’iyye sicilleri denilen bu
defterler kadı veya kadı yardımcıları tarafından tutulmaktadır. Kadı sicillerinde çeşitli
belge türleri bulunmaktadır. Osmanlı tarihinin anlaşılmasının yanında yerel tarih ve
şehir tarihçiliği için önemli kaynaklardır. Şer’iyye sicillerinin en eski tarihli örneğine
Bursa’da rastlanmıştır.
Şer’iyye sicilleri içerisinde çeşitli kayıt türleri vardır. Bunların bir kısmı merkezden
gönderilen belge suretleri diğer kısmı ise bizzat mahkemedeki işlem sonucu oluşan
kayıtlardır.15 Osmanlı devrinde sicillerinin içerisindeki farklı belge türlerinin nasıl
kaleme alınacağını gösteren sakk mecmuaları denen rehber kitaplar mevcuttur. Bunlar
tecrübeli kadılar tarafından yazılmış örnek niteliği taşımaktadır.16
Sicil defterleri genellikle dar ve uzun formda olup ortalama 100 sayfa civarındadır. XV.
ve XVI. yüzyıl Şer’iyye sicillerinde kayıtların birçoğu Arapça kaleme alınmıştır. Ancak
kayıtlar XVI. yüzyıldan itibaren Osmanlı Türkçesi ile tutulmaya başlanmıştır. Her iki
dildeki hukuk terminolojisi aynıdır. Dava kayıtlarının öncelikle müsvedde kâğıdına
yazılması daha sonra sicil defterine geçirilmesinden kaynaklı kronolojiye dikkat
edilmemektedir.17
Sicil de tutulan kayıtlar çok çeşitlidir. Bunları iki başlık altında toplayabiliriz. İlki adli
kayıtları ihtiva eden: ilam, hüccet, terekelerdir. İkincisi idari kayıtları içeren ferman,
berat, buyruldu ve diğer hüküm çeşitleridir.18
Sicillerin merkez ve taşra teşkilatı arasında ki ilişkiler açısından önemi büyüktür.19
Şer’iyye sicilleri tarih alanı dışında sosyoloji ve iktisat tarihi araştırmalarda da kaynak
olarak kullanılabilir.20
15 Yunus Uğur, “Şer’iyye Sicilleri”, DİA, C. XXXIX, İstanbul 2010, s. 8-9. 16 Ümit Ekin, “Sakk Mecmualarının Tarih Araştırmalarında Kaynak Olarak Kullanılması Üzerine Bir
Deneme”, Bilig Bahar, Sayı 53, 2010, s. 115. 17 Uğur, a.g.m., s.9. 18 Ahmet Akgüzdüz, “İslam Hukukunun Osmanlı Devletinde Tatbiki: Şer’iye Mahkemeleri ve Şer’iye
Sicilleri”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, Sayı 14, 2009, s. 23. 19 Fethi Gedikli, “Osmanlı Hukuk Tarihi Kaynağı Olarak Şer’iyye Sicilleri”, Türkiye Araştırmaları
Literatür Dergisi 5, C. III, İstanbul 2005, s 190.
6
2.2. Şer’iyye Sicillerinde Yer Alan Belge Çeşitleri
2.2.1. Hüccet
Osmanlı mahkemelerinde düzenlenen ve Şer’iyye sicillerine kaydedilen bir diğer
hukuki belge hüccetlerdir. Osmanlı hukuk terminolojisinde kadının huzurunda
taraflardan birinin beyanını diğerinin bu beyanı tasdikini içeren ve bir hüküm ihtiva
etmeyen hususlar için düzenlenmiş belgelere verilen isimdir. Hüccet çeşitleri arasında
köle azadı, nikâh, boşanma, nafaka, miras, alım-satım mukaveleleri bulunmaktadır.21
2.2.2. İlam
İlam hâkimin bir davada dini kurallara uyarak verdiği kararın hâkimin imzasının ve
mührünü taşıyan belgedir. İlam belgesini diğer Şer’iyye kayıtlarından ayıran en önemli
özelliği hâkimin hükmünün olmasıdır. Kadı mahkemelerde yargılamayı tamamladıktan
sonra verdiği kararı ve gerekçelerini de içeren bir ilam tanzim ederek davalı ve davacıya
birer suretini verir ve bir suretini de Şer’iyye siciline kaydettirir.22
2.2.3. Ferman
Divanı Hümayunda görüşülen konulara ilişkin alınan kararların yazıldığı üzerinde tuğra
olan padişah emirlerinin genel adıdır. Divanı Hümayuna gelen konulardan lüzumlu
görülenler padişaha arz edilir ve padişahın kendi hattı ile yazdığı emir doğrultusunda
kaleme alınırdı.23
2.2.4. Berat
Osmanlı diplomatiğinde bir memuriyete tayin bir şeyin kullanılma hakkı ya da bir
şeyden muaf olduğunu gösteren ve padişahın tuğrasını taşıyan belgelere verilen
isimdir.24 Beratlarda verilen hizmetin adı, geliri, vazifenin yeri belirtilir ve berat alanın
derecesi kaydedilirdi.25
20 Yunus Uğur, “Mahkeme Kayıtları (Şer’iye Sicilleri): Literatür Değerlendirmesi ve Bibliyografya”,
Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 1, C. I, İstanbul 2003, s. 310. 21 Mustafa Oğuz-Ahmet Akgündüz , “Hüccet”, DİA, C. XVIII, İstanbul 1998, s. 446-450. 22 Ahmet Akgündüz, “İ’lam”, DİA, C. XXII, İstanbul 2000, s. 72-73 23 Mübahat S. Kütükoğlu, “Ferman”, DİA, C. 12, İstanbul 1995, s. 400. 24 Mübahat S. Kütükoğlu, “Berat”, DİA, C. V, İstanbul 1992, s. 472. 25 Hasan Moğol, Şer’iyye Sicilleri Sözlüğü, Mehter Yayınları, Ankara 1997, s. 23.
7
2.2.5. Buyruldu
Osmanlı diplomatiğinde sadrazam, vezir, defterdar, kazasker, beylerbeyi gibi yüksek
rütbeli memurların kendilerinden aşağı mevkide bulunan memurlara gönderdiği emirler
için kullanılan bir tabirdir. Yazıldıkları yer bakımından taşra ve merkez olmak üzere
ikiye ayrılmaları mümkündür. 26
2.2.6. Terekeler
Osmanlı hukuk sisteminde ölen kişilerin geride bıraktıkları eşya ve mallar için
kullanılan tabir. Tereke kelimesinin yerine “muhallefat” tabiri de kullanılmıştır.
Önceleri kadılar tarafından yapılan miras taksimi görevi sonraları yerini kassamlara
bırakmıştır. 27
2.2.7. Tezkere
Osmanlı diplomatiğinde üstten alta veya aynı seviyedeki makamlar arası yazılan resmi
belgelere tezkere denir.28
26 Mübahat S. Kütükoğlu, “Buyruldu”, DİA, C. VI, İstanbul 1992, s. 472. 27 Tahsin Özcan, “Muhallefat”, DİA, C. XXX, İstanbul 2005, s. 406-407. 28 Akgündüz, a.g.m., s.46.
8
BÖLÜM 3: 1587 NUMARALI RODOSCUK ŞER’İYYE SİCİLİNİN
DEĞERLENDİRİLMESİ
1587 numaralı Şer’iyye sicili İsam kütüphanesinden temin edilmiştir. Defter 75 sayfa
150 varaktan oluşmaktadır. Defter hicri 1050 yılını kapsamaktadır. Defterin içerisinde
1049 ve 1051 yıllarına ait belgelerde mevcuttur. Defterdeki kayıtlar belli bir kronolojik
sıraya göre tutulmamıştır. Sicilin ilk 50 sayfası mahallinde tutulan belgeleri
içermektedir. Geri kalan son 25 sayfa ise merkezden ve diğer makamlardan gönderilen
belge türlerini ferman ve beratları içermektedir. Sicil içerisinde 434 adet belge
mevcuttur. Aşagıdaki tabloda sicil içerisinde geçen belgelerin aylara ve yıllara göre
dağılımı gösterilmiştir.
Tablo 1
Yıllara Göre Belge Adeti
Aylar 1049 1050 1051
Muharrem 9 17
Safer 6 5
Rebî’u’l-evvel 34
Rabî’u’l-âhir 8
Cemâziye'l-evvel 49
Cemâziye'l-âhir 66
Recep 50
Şaban 38
Ramazan 37
Şevval 1 32 1
Zilkade 41
Zilhicce 40
Görüldüğü üzere 434 adet belgenin büyük çoğunluğu 1050 yılına aittir. 1049 yılına ait
bir belge mevcuttur. 1015 yılına ait toplam 23 belge vardır. 1050 yılı toplam belge âdeti
410 tanedir. Bu verilere bakarak Rodoscuk mahkemesinin işlem yoğunluğunun 1050
yılı 66 adet belge ile Cemâziye'l-âhir ayında olduğu görülmektedir. Bunu 50 adet belge
ile Recep ayı takip etmektedir. En az belge âdeti ise Safer ayındadır. Buda Rodoscuk
mahkemesinin 1050 yılı için en az çalıştığı ayın Safer ayı olduğunu göstermektedir.
9
Sicil kırık talik yazı sitili ile kaleme alınmıştır. Yer yer yazı sitili değişiklik
göstermektedir. Yazı sitilinin farklılık arzetmesi sicilin farklı kâtipler tarafından
tutulduğunu göstermektedir. Defterde okunamayan yerler (…) ile gösterilmiştir.
3.1. Sicilde Geçen Yerleşim Yerleri
Osmanlı da şehir “Cuma kılınır ve pazarı durur” yer olarak tanımlanmıştır. Osmanlı
kanununa göre han, hamam ve kervansaray inşa edilmişse orası kasabadır.29 Osmanlı
mahallelerinin en önemli özelliği temel yönetim birimi olmasıdır. Vergi yükümlüsü
ahali tahrir defterlerine oturduğu mahalle ismine göre kaydedilirdi. Osmanlı da XIX.
yüzyılın ilk yarısına kadar mahallenin sorumlu kişisi imam gayri müslim mahallelerinde
ise papaz veya haham olmuştur. Anadolu da eskiden beri çeşitli etnik köken ve dinlere
mensup insanlar kendi mahallelerinde oturmaktaydılar.30 Sicilimizde de bu bilgiyi
doğrular nitelikte bilgiler mevcuttur. Sicilde 34 mahalle ismi geçmektedir. Bunların 8
tanesi gayri müslim mahallesi diğerleri ise Müslüman mahalleleridir. Sicilde 38 adet de
köy ismi zikredilmektedir.
29 Özer Ergenç, “Osmanlı Şehirlerindeki Yönetim Kurumlarının Niteliği Üzerinde Bazı Düşünceler”, VII.
Türk Tarih Kongresi, C. II, Ankara 1981, s. 1265. 30 Mustafa Sabri Küçükaşçı, “Mahalle”, DİA, C. XXVII, İstanbul 2003, s. 323-324.
10
Tablo 2
Sicilde Geçen Mahalle İsimleri
Abdünnebizâde Hüseyin Çavuş
Behram Reis Hüseyin Çavuş kebîr
Bevvab Mehmet Bey İbrahim Bey
Câmi’-i Bayezid İskender Çavuş
Cami’-i Vasat Kara Katib
Cami’-i Atîk Leb-i Derya Hüseyin Çavuş
Canpaşazâde Papa Aliksara
Cennet Hâtun Papa İstirâti
Dizdarzâde Papa Kostantin
Dudu Hâtun Papa Manol
El-hâc Ali Papa Peşri
El-hâc Hürmüz Papa Varsama
El-hâc İsa Papa Yani
El-hâc Musa Piskopos
El-Hâc Mehmed Raziye Hâtun
Hoca Bayezid Yunus Bey
Hoca Veli Yusuf Bey
11
Tablo 3
Sicilde Geçen Köy İsimleri
Ahmedekli Kayı
Banados Kolauzlu
Biryakub Kumbağı
Büyük Benarlı Küçük Kara Evli
Büyük Kara Evli Küçük Kara Muradlu
Büyük Karaca Muradlu Küçük Pınarlu
Büyük Kılıçlı Kantaş
Çanakçı Nusretli
Dereköyü Oruç Beyli
Gazioğlu Osmanlı
Gündüzlü Papa Yani
Güvençli Sarılar
Hacı Köyü Sekbanlı
Işıklar Sırtköyü
Kale Şekerçeşmesi
Kara Bezirganlı Tatarlı
Karaevli Yağcı
Karahisarlı Yenice
Karayahşi Yeniköy
3.2. Sicilde Geçen Mahkeme Görevlileri
Osmanlı devletinde mahkemenin birinci derecede önemli unsuru kadıdır. Kadılar
mahkemeye gelen davaları sonuca kavuşturmalarının yanında günümüzün noterlik
işlerinide sonuca kavuşturmuşlardır. Zamanla nüfusunda çoğalması ile kadılara
yardımcılar atanmıştır. Bunların en önemlileri arasında muhzırlar gelmektedir.31
Sicilimizde kadının ismi zikredilmemektedir. Sicilde geçen mahkeme görevlileri
31M. Akif Aydın, a.g.m., s. 344.
12
arasında en çok Ramazan bin Sefer ismine rastlanmıştır. Diğer görevliler aşağıda ki
tabloda listelenmiştir.
Tablo 4
Sicilde Geçen Mahkeme Görevlileri
Sicilde Geçen Mahkeme
Görevlileri Görevleri Sicilde Geçme Sıklığı
Ramazan bin Sefer Muhzır 68
Mustafa bin Ali Muhzır 6
Mehmed Çelebi Muhzırbaşı 5
Ahmed bin Abdi Muhzır 3
Mevlana İbrahim Naib 3
İlyas Ağa bin Ahmed Subaşı 2
Davud Bey bin Mehmed Subaşı 1
Osman Bey Bin Ahmed Beytü’l-mal emini 5
Mehmed Çavuş Gümrük Emini 5
İsmail Çelebi bin
Mehmed Gümrük Emini 3
Yusuf Efendi Gümrük Kâtibi 2
3.3. Sicilde Geçen Adli Kayıtlar
Sicilin çoğunluğu hüccetlerden oluşmaktadır. Hüccet belgelerinde ise en fazla olarak
alım satım davaları görülmektedir. Aşağıdaki iki tabloda ev ve arsa bağ-bahçe satışları
gösterilmektedir. Satışları incelediğimizde Müslüman ahali ile gayri müslim ahali
arasında ev ya da arsa alım satımı yapıldığını görmekteyiz. Satılan evlerin fiyatları evin
iki katlı ya da tek katlı olmasına köyde ya da kasabada olmasına evin diğer unsurlarının
( kiler, sundurma, su kuyusu ) çokluğuna göre değişmektedir.
13
Tablo 5
Sicilde Geçen Ev Satışları
Hüküm no Bulunduğu Mahalle ve
Köy Fiyat (akça) Tek katlı- İki katlı
Evin Diğer
Unsurları
2-B-1 El-hâc İsa Mahallesi 30.000
3-A-5
Dudu Hatun Mahallesi 32.5000 Tek katlı Avlu-
4-A-4
4-B-1 Osmanlı 2500 Tek katlı Avlu-Kiler
5-A-2
Behram Reis Mahallesi 8000 İki katlı Avlu
5-A-3
Papa İstirati Mahallesi 26000 İki katlı+ şaraphane Su Kuyusu
7-B-3
El-hâc İsa Mahallesi 43.000 İki katlı Kiler
9-B-1 Canpaşazâde Mahallesi 32.000 İki katlı Avlu
11-A-3 Yunus Bey Mahallesi 14.000 İki katlı
11-A-4 Raziye Hatun Mahallesi 4800 Sundurma
12-B-3 Hüseyin Çavuş Mahallesi 95.000 İki katlı Fırın-Ahır
12-B-4 El-hâc İsa Mahallesi 25.000 İki katlı
13-A-1 Banados 5000 İki katlı Avlu-
13-B-4 Büyük Kılıçlı 4000 Tek katlı Avlu- Ahır
14-A-4 Yağcı 5000
14-B-5 El-hâc İsa Mahallesi 21.000 İki katlı
16-A-4 Yusuf Bey Mahallesi 3000 Tek katlı
17-A-3 Sekbanlı 5000 Tek katlı Kiler
19-A-3 Raziye Hatun Mahallesi 9300 Tek katlı Fırın
23-A-2 Hoca Veli Mahallesi 13000 İki katlı
25-B-5 Behram Reis Mahallesi 30.000 İki katlı Su kuyusu-
Sundurma
29-B-3 Behram Reis Mahallesi 5000 Tek katlı Sundurma
34-B-2 Canpaşazâde Mahallesi 24.900 Tek katlı
35-A-2 Yeniköy 1000 Tek katlı Avlu
35-B-3 Kumbağı 2000 Tek katlı
Avlu-
Sundurma-
Ahır
45-B-3 Yusuf Bey Mahallesi 13.000 İki katlı Avlu- Fırın
48-A-3 İskender Çavuş Mahallesi 15.000 İki katlı Fırın
48-B-2 Abdünnebizâde Mahallesi 3500 Tek katlı Ahır
49-A-1
Kumbağı 6000 Tek katlı Avlu
14
Tablo 6
Sicilde Geçen Arsa, Bağ-Bahçe Satışları
Hüküm Bulunduğu
Yer Satılan Mal Fiyatı (akça) Satan Alan
2-B-2 Yeni Karluk
mevzi
Dört dönüm
bir kıt’a bağ 4000 Musa bin Hâlil
Hüseyin
bin
Süleymân
3-A-2 Kapaklı Pınar
mevzi
İki dönüm bir
kıt’a bağ 2550
Ramazan bin
Abdullah
Nikola
veledi
Pinin
3-A-3 Çorma köyü Mahzen ve
hadika 11000
Davud Beşe
ibn İbrahim
Yorgi
veledi
Nikola
3-B-2 Karluk İki dönüm bir
kıt’a bağ 3000
İbrahim bin
Mehmed
Ali Beşe
ibn
Mehmed
4-A-1 Şekerçeşmesi
Köyü
İki dönüm bir
kıt’a bağ 3500
Mehmed
Çelebi bin
Ömer
Ömer bin
Hüseyin
5-B-3 Karluk İki dönüm bir
kıta bağ 4100
Ali bin el-hâc
Ömer
Mehmed
bin Enbiya
5-B-5
6-A-1 Okmeydanı
Dört dönüm
bir kıta bağ 4200
Aleksi veledi
Sistiyani
Mustafa
bin Ali
6-A-5 Namazgah
Yedi dönüm
bir kıta bağ
6500 Ahmed Çelebi
bin Mehmed
Karagöz
veledi
Nordin
7-A-2 Tanlu deresi
mevzi
Dört dönüm
bir kıta bağ 6300
Ramazan bin
Mahmûd
Mustafa
bin
Ramazan
9-A-1 Nusretli yolu Bir dönüm bağ 3000 Yakob veledi
David
Karabet
veledi
Eranas
9-B-3 Derzi Habib
toprağı
İki dönüm bir
kıta bağ 4600
Ebubekir Hoca
bin Mustafa
Hızır Bey
bin İvaz
11-A-5 Kaldırım başı
mevzi
İki dönüm bir
kıta bağ 2500
Maden bin el-
hâc Ali
Urhan
papas
veledi
Yagob
12-B-1 Dizdarzade
Deresi
İki dönüm bir
kıta bağ 2800 İsmail Hüseyin
Yorgi
veledi
Minhu
12-B-2 Dizdar Deresi İki dönüm bir
kıta bağımı 2800
İbrahim bin
Ebubekir
İsmail bin
Hüseyin
13-B-5 Işıklar Köyü Değirmen (7
hisselik kısım) 6100 Ömer bin Bali
Dede Bali
bin Rıdvan
14-B-6 Kayı Veli
mevzi
Üç dönüm bir
kıta bağ 3800
Hüma binti
Hasan
Habib bin
Mehmed
18-A-3 Banados
İki buçuk
dönüm bir kıta
bağ
1300 Andrye veledi
Todori
Yorgi
veledi Yani
19-A-2 Okmeydanı
Bir buçuk
dönüm bir kıta
bağ
2700 Hüseyin bin
Sefer
Mehmed
bin Hamza
19-B-4 Yalı Bir dönüm bir
kıta bağ 1500
Yorgi veledi
Aleksi
Serkesyan
veledi
Mahzador
15
22-B-4 Şekerçeşmesi İki dönüm bir
kıta bağ 3000
Ümmühan
Hatun
Murad bin
el-hâc
Kaya
23-B-1 Büyük
Karaevli
Menzil-anbar-
ahır 9000
Abdülbaki bin
Ahmed
Hızır Bey
bin İvaz
23-B-3 Nusretli Yolu
Bir buçuk
dönüm bir kıta
bağ
7000 Nikola veledi
Petro
Piraşkova
veledi
Dimitri
26-A-1 Kapaklı Pınar Üç dönüm bir
kıta bağ 3000 Ali bin İsrail
Haçuk
veledi
Serkes
26-B-3 Kapaklı Pınar
Dört dönüm
bir kıta mülk
bağ
3200 Mustafa bin
Durhan
Haçuk
veledi
Serkes
27-A-3 Karaca
Muradlı yolu
Üç dönüm bir
kıta bağ 3000
İsmail bin
Behar
Mehmed
bin Hasan
30-B-1 Namazgah İki dönüm bir
kıta bağ 2000
Angekos
veledi Yani
Açman
veledi
Anyük
30-B-2 Atar Deresi Bir dönüm bir
kıta bağ 2800 Ali bin Üveys
Anderyaz
veledi
Boğdasır
32-B-5
Çayırda Çamcı
değirmeni
mevzi
Üç dönüm bir
kıta bağ 8000
Yani veledi
İstamu
Hayim
veledi
Bardan
32-B-6 Okmeydanı
Dört dönüm
mikdarın bir
kıta bağını
4200 Aleksandıri
binti Endarnos
Sefer bin
Hüseyin
33-B-2 Kapaklı Pınar İki dönüm bir
kıta mülkü bağ 2500
Toros veledi
Küçük
Yagob
veledi
Şahrot
34-B-1 Dizdar deresi İki dönüm bir
kıta bağ 4800
Zador veledi
Hani
Musa bin
Mehmed
34-B-5 İneci bağı Üç dönüm bir
kıta mülk bağ 2000
Erkerim veledi
Etnaş
Nardik
veledi Dari
35-B-2 Banados İki dönüm bir
kıta bağ 1500
Fatıma binti
Hüseyin
Hasan bin
Abdullah
36-B-1 Bevvab Bey
Tûlen yirmi
dört zirâ’ ve
arzen otuz dört
buçuk zirâ’
arsa-i hâliye
7000 Hatice binti
Arslan
Hüseyin
Beşe bin
Kaya
36-B-2 Cami Atik
Tûlen otuz
zirâ’ ve arzen
otuz dört zirâ’
arsa-i hâliye
6300 Ahmed Beşe
bin el-hâc Ali
Müsli Beşe
bin
Mustafa
16
36-B-3 Cami Atik
Tûlen otuz
zirâ’ ve arzen
otuz dört zirâ’
arsa-i hâliyemi
7000 Müsli Beşe bin
Mustafa
Mahmûd
Beşe bin
Şaban
36-B-4 Dizdar Deresi
İki buçuk
dönüm bir kıta
bağ
2600 Veli bin Vefa
Varitros
veledi
Şagob
37-B-1 Mengen mevzi Üç dönüm bir
kıta bağ 5000
Ulaca veledi
Angelus
Segini
veledi Gini
39-B-2 Kaya yolu
Üç buçuk
dönüm bir kıta
bağ
10000 El-hâc Hasan
bin Abdi
Hasan Ağa
ibn
Mehmed
39-B-4 Şekerçeşmesi Bir kıta bağ 1027 Haçuk veledi
Nikol
Ali bin
İsmail
41-A-1 Kara Kavak
mevzi
İki buçuk
dönüm bir kıta
bağ
3000 Hindî binti
Ahmed
Mehmed
bin
Himmet
41-A-2 Karluk Üç dönüm bir
kıta mülk bağ 4500
Hızır Beşe ibn
Hüseyin
Aişe binti
Emir dede
41-B-2 Azaboğlu
çayırı
Bir buçuk
dönüm bir kıta
bağ
4000 Mehmed bin
Aşur
Toros
veledi
Terkis
44-A-2 Işıklar
Bir buçuk
dönüm bir kıta
bağ
3500 Dimitri veledi
Kosta
İstamat
veledi
Yorgi
44-A-3 Işıklar
Bir buçuk
dönüm bir kıta
mülkü bağ
4600 Urham veledi
Yani
Benayut
veledi
Dimo
50-A-1 Yunus Bey Arsa 3100 Yusuf bin
Abdullah
Hüseyin
bin İbrahim
Transkripsiyonunu yaptığımız sicilde kölelerle ilgili 16 adet kayıta rastlanmıştır.
Bunların 14 tanesi köle azadı ile ilgili kayıtlardır. Kalan iki kayıttan biri hibe diğeri ise
köle satışı ile ilgilidir. Kölelerden 10 tanesi rus kökenli 2 tanesi gürcü diğerleri Macar,
Hırvat, Leh ve Çerkesdir. Kölelerden 5 tanesi erkek geri kalanı kadındır.
17
Tablo 7
Sicilde Geçen Köle Kayıtları
Hüküm no: Mahalle- Köy Sahibi Köle Hakkında
15-A-1 Hoca Veli Kâtib Ahmed
Çelebi bin Hasan
Mülayim binti
Abdullah Rus- Azad etme
15-A-2 Câmi’-i Vasat Rabia hâtun ibneti
Hâlil
Canfedâ ibneti
Abdullah Rus- Azad etme
15-A-3 Câmi’-i Vasat Rabia hâtun ibneti
Hâlil
Seher binti
Abdullah Rus- Azad etme
15-A-4 Câmi‘-i Vasat Rabia hâtun ibneti
Halîl
Yâsemîn binti
Abdullah Rus- Azad etme
22-A-3 Cennet Hâtun Hatice ibneti
İbrahim Ağa
Siyavuş binti
Abdullah
Çerkez- Azad
etme
22-A-4 Cennet Hâtun Hatice ibneti
İbrahim Ağa
Handan binti
Abdullah Gürcü- Hibe
28-A-1 Dizdarzâde
Mehmed Çavuş
bin Süleymân
Çavuş
Belkıs binti
Abdullah Rus- Azad etme
32-B-2 El-Hâc İsa Mustafa Beşe ibn
Abdülhalil
Yusuf bin
Abdullah Rus- Azad etme
32-B-3 El-Hâc İsa Mustafa Beşe ibn
Abdülhalil
… ibneti
Abdullah Leh- Azad etme
32-B-4 El-Hâc İsa Mustafa Beşe ibn
Abdülhalil
Zemane bint-i
Abdullah
Macar- Azad
etme
35-A-4 El-Hâc Hamza Sefer bin Şa‘bân Yusuf bin
Abdullah Rus- Satış
36-A-2 El-Hâc Hürmüz Osman Beşe ibn
Abdullah
Yasemin binti
Abdullah Rus- Azad etme
37-A-1 Kara Kâtib Hüseyin Ağa ibn
İbrahim
Dilaver bin
Abdullah
Hırvat- Azad
etme
38-A-3 İbrahim Bey el-Hâc Bayram
bin Mehmed
Fatıma binti
Abdullah Rus- Azad etme
38-B-2 İbrahim Bey el-Hâc Bayram
bin Mehmed
Hasan bin
Abdullah
Gürcü- Azad
etme
49-A-4 El-Hâc Hürmüz Kara Şa‘bân bin
el-Hâc Bali
İstifani veled-i
Sakfel Rus- Azad etme
Sicilimizde arapça tutulan kayıtlara da rastlanmıştır. Bunlar 34 tanedir. Bunların 23
tanesi tereke kaydıdır. Aşağıdaki tabloda liste halinde tereke kayıtlarının hüküm
numaraları verilmiştr.
18
Tablo 8
Sicilde Geçen Arapça Tereke Kayıtları
5-A-1 22-B-1 34-A-2
7-A-1 26-A-2 42-A-1
7-B-1 26-B-2 47-B-4
10-A-1 28-A-2
15-B-3 30-A-2
3.4. Sicilde Geçen İdari Kayıtlar
Kadı sicillerinde idari kayıtlar “suret” olarak da adlandırılmaktadır. Bizim
transkripsiyonunu yağtığımız defterde 50. sayfadan sonraki kısım suret belgelerini
içermektedir. Bunlar aşağıda hüküm numaraları ile birlikte sıralanmıştır.
Tablo 9
Sicilde Geçen Fermanların Hüküm Numaraları
51-A-1 59-B-1 65-B-1 71-B-2
52-A-1 60-A-1 65-B-2 72-A-1
53-A-1 60-B-1 66-A-1 72-A-2
53-A-2 61-A-1 66-B-2 72-B-1
56-A-1 61-B-1 68-A-1 73-A-2
56-B-1 62-B-2 68-A-2 73-B-1
56-B-2 64-A-1 68-B-2 74-A-1
57-A-1 64-A-2 69-A-1
57-B-2 64-B-1 69-B-1
59-A-1 64-B-2 70-B-1
Tablo 10
Sicilde Geçen Beratların Hüküm Numaraları
52-B-1 58-B-1 68-B-3
55-A-1 60-B-2 71-A-1
55-B-1 61-B-2 71-B-1
55-B-4 68-B-1 73-B-2
19
BÖLÜM 4: 1587 NUMARALI RODOSCUK ŞER’İYYE SİCİLİNİN
TRANSKRİPSİYONU
1-A
Sefar veled-i Uğurlu Silviya veled-i Sekrador
Yaronevat veled-i Kazal Serkiz veled-i Alaca
Bahaş Zurya veled-i Tonoroski'den
… Papa Bene veled-i Pereşkoh an mahalle-i Lakbos ve Papa Yani veled-i Kostantino
Yorgi an karye-i Samedli tâbi‘-i İnecik ve Ağlada veled-i Aprasa ani'l-karye Kurşun
Batas Papa Hariso veled-i Papa Zenderen ve Ahisata meclisü'ş-şer‘ bi't-taleb men lehü'l-
hakki't-taleb hurrire fî 16 şehr-i Ramazân sene 50
Şuhûdüˈl-hâl: David …, Mehmed bin Sâid Muhzır, Mustafa bin Hüsam, Hasan bin Ali
ve gayrühüm.
Yunus Bey mahallesinde sâkin Ahmed bin Abdi mahkemeye Muhzır ta‘yîn
olunmuşdur. Fî 14 mine'l-Muharrem lisene ihdâ ve hamsîn ve elf
Mahkeme ücreti
Mukaddemâ sirkatde tutulan … Kerim bin Siyavuş'da olan bir çift beledî yasdık ve …
olan bir çift beledî boğça yine mezbûr Siyavuş'a teslîm olundu. Fi 8 Şa‘bân sinn 51
Ahmed Çelebi bin Kasım, Vahid Bey …, Sinan bin Abbas, Mehmed bin Himmet.
Sinan Beşe bin Yusuf an mahalle-i Hüseyin Çavuş leb-i deryâ an-hâli vakf-ı Mustafa
Ağa ve Mehmed Ağa ibney Musa Bey … İbrahim Beşe bin Halil
Ücret-i bâğ 600
Ücret
4000 dört bin cedîd akçedir.
Medyûn-ı mezbûr mütevellî-i mesfûr mahzarında ıkrâr idüp Kalis Yolu'nin orta yolunda
vāki‘ bir tarafı Hoca Veli Damâdı Ahmed Çelebi ve bir tarafı Kassâb Ahmed ve bir
tarafı Fatma hâtûn bâğları ile ve tarîk-i âmm ile mahdûd olan üç dönüm bir kıt‘a mülk
20
bâğımı meblağ-ı mezkûra mütevellî huzûrunda bitarîki'l-istiğlâm bey‘ idüp senesi
tamâmına degin altı yüz akçeye istîcâr eyledim didikde gıbbe't-tasdīk ketb olundu
Şuhûdüˈl-hâl: Hasan Efendi bin el-Hâc Kemal Efendi, El-Hâc Emrullah …, Ali bin
Abdulbâkî an-muhâsıb-i Abdullahzâde, Ahmed Çelebi ibn-i el-Hâc Şa‘bân, Ahmed
Odabaşı bin Sefer, Musli bin Mustafa Bey, Müezzin Memiş bin Hüseyin, Muhzır
Hasan.
1-B
Esleme fî meclisi'ş-şer‘ Nikola Yani kâle Eşhedü enlâ ilâhe illallâh ve eşhedü enne
Muhammeden abdühû ve resûlühû ve harece ani'd-dîni'l-bâtıl ve teberreet minhü ve
dahale fi'd-dînili'l-hak sümme müsemmâ biismi Mustafa bin Abdullah hurrire fî 1 min
Cemâziye'l-Ulâ sene 50
Esleme fî meclisü'ş-şer‘ Sefar veled-i Marat bienne kâle enlâ ilâhe illallâh ve eşhedü
enne Muhammeden abdühû ve resûlühû ve harece ani'd-dîni'l-bâtıl ve teberreet minhü
ve dahale fi'd-dînili'l-hakk sümme semmâ biismi Ahmed bin Abdullah cerâ zâlik ve
hurrire fî 24 min Cemâziye'l-âhire sene 50
Şuhûdüˈl-hâl: Yazucu Hüseyin Beşe, Bayram Beşe İbrahim Abdullah, Süleyman Halil
el-kâtib, Rakımü'l-hurûf Hasan Efendi, Hüddâm-ı mahkeme.
Eslem fî meclisi'ş-şer‘ Tayob veled-i Dimitri bienne kâle enlâ ilâhe illallâh ve eşhedü
enne Muhammeden abdühû ve resûlühû ve harece ani'd-dîni'l-bâtıl ve teberreet minhü
ve dahale fi'd-dînili'l-hakk hurrîre fî 13 Şa‘bân sen 50 bisiimi Mustafa bin Abdullah
Mahmud Bey ibn-i Abdullah, Hüseyin Ağa, El-Hâc Emrullah.
Esleme el-arzü'l-med‘û Mardıros veled-i Agop el-emrid bienne kâle enlâ ilâhe illallâh
ve eşhedü enne Muhammeden abdühû ve resûlühû ve haracte fi'd-dîni'l-bâtıl ve
teberreet an el-edyâni'l-bâtıla … dîn'il-islâm ve kâle dîne'l-islâma a‘lâ ve enfa‘a ve
dînü'l-küfr akbah hurrire fî 25 min Şa‘bân sinn 50
Muhzır Hasan Efendi, Derviş Mehmed.
Esleme fî meclisi'ş-şer‘ el-Ermeni el-med‘û bienne kâle enlâ ilâhe illallâh ve eşhedü
enne Muhammeden abdühû ve resûlühû ve harece ani'd-dîni'l-bâtıl ve teberreet minhü
21
ve dahale fi'd-dînili'l-hakk cerâ zâlike ve hurrire fî 11 Zilka‘deti'ş-şerîfe sene 50 ve
semmâ biismi Mustafa
Şuhûdüˈl-hâl: Es-Seyyid Mehmed Çelebi, Mehmed Çavuş Emîn-i Gümrük, Ali Dede,
Mehmed Çavuş ibn-i Hızırı el-İstanbulî, Koca Odabaşı ve gayrühüm
Esleme fî meclisi'-şer‘ ez-zımmî ismühû Akor veled-i Lui Yani bienne kâle enlâ ilâhe
illallâh ve eşhedü enne Muhammeden abdühû ve resûlühû ve harece ani'd-dîni'l-bâtıl ve
teberreet minhü ve dahale fi'd-dînili'l-hakk cerâ zâlike ve hurrire fî 3 min Zilhicce sene
50 sümme semmâ biismi Mehmed bin Abdullah
Muhzır, Ali Çelebi ibn-i İbrahim, İbrahim Çelebi hatîb, Yüzbışı Ahmed bin Abdullah ve
gayrühüm.
Esleme Yanı veled-i Çakır es-sabî el-âkıl biahsene dîni'l-islâm ve kabahe'l-küfr bienne
kâle enlâ ilâhe illallâh ve eşhedü enne Muhammeden abdühû ve resûlühû ve harece
ani'd-dîni'l-bâtıl ve teberreet ani'l-edyâni'l-bâtıl … dîni'l-islâm sümme semmâ biismi
Ahmed bin Abdullah cerâ zâlike ve hurrire fî 9 Safer sene 50
Şuhûdüˈl-hâl: Mehmed Efendi bin Davud el-hatîb, Ahmed Ağa …, Ali Bey ibn-i … ve
gayrühüm.
Sadık bin Ahmed Temreni nâm karyeden olup Medîne-i Rodoscuk'da … olmağın
Mihail nâm Ermeni'ye hizmeti beş ay tamâmına dek …
Bir fes
1
Aba
1
… Gömlek
1
Mâî kuşak
1
… Ve bir gömlek
1
Ve yanında bir
at
La‘netullâhi alâ men tecâs bi'l-ihrâci'l-varak min evrâk hâzihi'-divân ev harefe
hurûfehû biirâdeti izâh‘a hukûkullâhi ev hukûku'l-insân
Adedi-i evrâk
74 yetmiş dört varakdır
Vakfiyye-i Kâtib Rüstem Paşa Ahmed Efendi limenzilih fî varak 31
22
Sülüs … mehr-i müeccel
23
Ya Fettah Ya Rezzak
İzzetlü Hekimbaşı Muhammed Efendi Hazretleri zamanı şeriflerinde Bosnevi
İbrahim Efendi niyabetinde vaki olan hucec ve sukuku …fi evaili şehri rebi’il-ahir
lisene hamsin ve elf
2-A-1
Budur ki medîne-i Rodoscuk İskender Çavuş mahallesinde sâkin Hüseyin bin Şa‘bân
nâm kimesne makâm-ı kazâ-i lâzimi’r-rızâda râfiat’ül-kitâb zevcesi Şehriye binti
Mürsel nâm hâtun mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp hibe-i âtiyye sudûruna
degin silk-i mülkümde muntazam olup mahalle-i mahkiyyede vâki‘ bir tarafı yine kendi
mülkü ve bir tarafı arab oğlu Mustafa mülkü ve bir tarafı Mustafa Çelebi bin Osman
bahçesi ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd ve bir bâb fevkânî ve bir bâb tahtânî beyti
ve bir sofayı müştemil olan menzilimi mezbûre Şehriye’ye ba’de’t-tahliyyeti’ş-şer’iyye
hîbe-i sahîha-i şer’iyye ile hibe ve teslîm ve merkûme şehri dahi meclis-i hibe de ittihâb
ve kabz ve tesellüm eyledi min ba’d menzil-i sabıkı’z zikr mesfûre Şehriye'nin mülk-i
mevhûbudur dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb setb olundu hurrire fî
yevmi’s-sabî min şehr-i Rebî‘i’l-âhir lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz
ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: İbrahim Çelebi bin, Ebubekir sofu bin Maden, Hızır bin Derviş, Veli bin
Mahmûd, Mehmed bin Mustafa, Mehmed bin Abdi.
2-A-2
Medîne-i Rodoscuk’da vâki‘ merhum El-Hâc Tomaş vakfının mütevellîsi olan menzilci
Hasan Çelebi bin el-Hâc Mehmed mahfel’i şer’de râfi’u’l-kitâb Ahmed Çelebi ibn
Mehmed mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrir-i kelâm edüp bundan akdem altun ikişer yüz
akçeye râyic iken mezbûr Ahmed Çelebi vakf-ı mersûmdan yedi bin nakdi ve ve râyic
akçe istikrâz ve kabz eyleyüp ilâ hâze'l-ân zimmetinde kalmış idi hâlâ altun ikişer yüz
ellişer akçeye râyic olmağla altundan kıymeti olmak üzere meblâğ-ı mezbûr bâlâda
mezkûr olan hesap üzere sekiz bin yedi yüz elli akçeyı hasebi’t-tevliye mezbûr Ahmed
Çelebi’den bi’t-tamâm alup kabz eyledim min ba’d zimmetinde bir akçe ve bir habbe
23
bâkî kalmadı dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî
yevmi’r-rabi‘ min şehr-i Rebî‘ü'l-âhir lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi bin Rıdvan Bey Serdar, Hüseyin bin Ahmed mutasarrıf senevi,
Mustafa Bey bin Abdullah karye’i ortada, Musa Çelebi bin Ali, Ahmed Çelebi bin Ali
Bey.
2-A-3
Medîne-i Rodoscuk’da Cami’-i Vasat mahallesinde sâkin iken bundan akdem vefât
eden el-Hâc Mehmed verâseti zevce-i metrûkesi İsmihan binti Ali Bali nâm hâtun ve
sulbî oğulları el-Hâc Mustafa ve Ahmed Çelebi’ye ve sulbîye kebîre kızları Saliha ve
Amine’ye münhasıra idüğü şer’ân mütehakkık olduktan sonra mezbûr el-Hâc Mustafa
ve mezbûretan Saliha ve Amine’ye makâm-ı kazâda râfi’u’l-kitâb mezbûr Ahmed
Çelebi mahzarında her biri ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp müteveffâ-yı mezbûr
muhallefâtı bundan akdem beynimizde bi’l-farîzati’ş-şer’iyye taksîm olundukda
muhallefât-ı müteveffâ-yı mezbûrdan olup mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı Beyzâde
Sinan Ağa ve bir tarafı yine mezbûr el-Hâc Mustafa ve bir tarafı Hüseyin ağalar
Mehmed mülkleri ve bir tarafı beze Seydi oğlu mülkü ve ba‘zı tarîk-ihâs ile mahdûd iki
bâb tahtânî beyti ve bir sofayı ve fırın bi’r-i mâ’ müştemil olan menzil-i sâbiku’z-zikr
Ahmed Çelebi’nin hisse-i şer’iyyesine ifraz ve tayin olunmağla menzil-i mezbûr vech-i
meşrûh üzere merkûm Ahmed Çelebi’nin mülki mevrusudur bizim kat’a alâka ve
medhâlimiz yoktur dediklerinde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb ketb olundu
hurrire fî yevmi’l-hâmis min şehr-i Rebî‘ü'l-âhir lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Ahmed Çelebi bin Şa‘bân, Hâlil Çelebi bin İbrahim, Şeyhi Mehmed
Çelebi, Bostancı Hasan bin Budak, Bostancı Koca Kadir ve gayrühüm.
2-B-1
Budur ki medîne-i Rodoscuk mahallâtından el-Hâc İsa mahallesinde sâkin Mustafa
Çelebi bin Hüseyin nâm kimesne makâm-ı kazâ-i lâzımı’r-rızâda râfi’u’l-kitâb
Koçakzâde demekle meşhûr Hasan Çelebi bin Mehmed nâm kimesne mahzarında ıkrâr-ı
tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup mahalle-i mezbûrede vâki‘
bir tarafı mahalle-i mezkûre mescid-i şerîf ve iki tarafı müşterî-i mûmâ ileyh Hasan
Çelebi mülkü ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb fevkânî ve bir bâb tahtânî
24
beyti müştemil olan menzilimi müşârun-ileyh Hasan Çelebi’ye otuz bin nakd-i râyicü’l-
vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mübâya‘a-i
mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu yed-i
tâlibe vaz’ ve def’ olundu tahrîren fî yevmi’l-hâdî aşere min şehr-i Rebî‘ü'l-âhir lisene
hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Çavuş bin Süleymân Çavuş, Uzun Ahmet Çelebi Nazeninzâde,
Mustafa Çelebi bin Mehmed, El-Hâc Mustafa bin Abdülkadir, El-Hâc Mehmed bin
Abdullah.
2-B-2
Budur ki medîne-i Rodoscuk mahallâtından el-Hâc Mehmed mahallesinde sâkin Musa
bin Hâlil nâm kimesne mahfel-i şer’de râfi’u’l-kitâb Hüseyin bin Süleymân nâm
kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup
medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde Yeni Karluk kurbunda vâki‘ bir tarafı Hüseyin bin
Kassâb Kadri nâm kimesne ve bir tarafı Sarı nâm Ermeni bâğları ile ve iki tarafı tarîk-i
âmm ile mahdûd olan tahmînen dört dönüm bir kıt’a bâğımı mezbûr Hüseyin’e dört bin
nakd-i râyicü’l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i
mübâya‘a-ı mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt
olundu tahrîren fî yevmi’s-sâmin min şehr-i Rebî‘ü'l-âhir lisene hamsîn ve elf min
hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Çelebi bin Kâsım Bey odabaşı, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc
Mahmûd, Sabuncu Ali Beşe, İbrahim dayı bin Yusuf, Kurt Bali bin el-Hâc Yahşi, Habib
bin Mehmed, Mehmed Efendi bin Ademzâde.
2-B-3
Budur ki medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Sırt köyü demekle ma’rûf karyede sâkin
çoban taifesinden Mihâil veled-i Yorgi nâm zımmî mahfel-işer’de râfi’u hâze’l-kıt‘ab
Nikola veled-i Yani ve İsyotku veled-i Polo nâm zımmîler mahzarlarında ıkrâr-ı tâm ve
takrîr-i kelâm edüp târihi kitâbdan sekiz gün mukaddem işbu hâzır-ı bi’l meclis olan
gâyibân-ı ani’l-meclis nâm çobanlar ile karye-imezbûrede vâki‘ mandramı basup ben
yabanda iken altmış üç re’s koyunlarımı fuzûli alup götürmüşler idi hâlâ mezbûre
tevâbi’inde Fahrioğlu demekle ma’rûf karyede vâki‘ mezbûr Rizu ile karındaş ve şerîki
25
olan Hasan Beşe nâm kimesnenin koyunları sürüsünde bulup mezbûrdan Nikola ve
İsyotku ve Rizu zikr olunan sürünün çobanları oldukları cihetle sâbiku’z-zikr koyunları
mezbûrlardan da’vâ ve taleb eylediğimde anlar dahi ben zikr olunan koyunları her bir
re’sini yüz seksen yedişer akçeye olmak üzere cem’an (boşluk) bin akçe nisbeten iştirâk
eyledik deyü benim mülküm idiğün inkâr ve ben dahi muvâcehelerinde mülküm idüğini
vech-i şer’î üzere isbât ve ba’de’t-tahlîfi’l-mer’î zikr olunan koyunlar bana teslim
olunmak üzere mezbûretan zımmîlere kıbel-i şer’den tenbîh olunmağla anlar dahi
sâbiku’z-zikr altmış üç re’s koyunları bana teslîm ve ben dahi yedlerinden bi’t-tamâm
alup kabz eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu
tahrîren fî yevmi’l-işrîn min şehr-i Rebî‘i’l-evvel lisene hamsîn ve elf min hicreti men-
lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Umdetü’l-müderrisîn Ali Efendi bin İbrahim Efendi, Fahrü’l-müderrisîn
Hasan Efendi bin Cemaleddin, Mehmed Halife bin Hâlil, Mustafa bin Ali, Derviş
Mehmed Mevlevi, Mehmed Çelebi bin Abdi, Mihal veled-i Nikola, Yenaki veled-i
Ustudadi, ve gayrühüm.
2-B-4
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından leb-i Derya Hüseyin Çavuş mahallesinde sâkin
Süleymân Beşe ibn İbrahim Bey nâm kimesne mahfel-işer’de râfi’u’l-kitâb Hâlil Hoca
bin Mustafa Bey mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde
münselik olup medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde Şeker Çeşmesi demekle ma’rûf
mevzi’de vâki‘ bir tarafı Mehmed Ağa ibn Yahya Çavuş ve bir tarafı taşçı Mustafa Bey
ve bir tarafı debbâğ Cafer Beşe ve bir tarafı İbrahim Dede bâğları ile mahdûd olan
tahmînen üç dönüm bir kıt’a bâğımı mezbûr Hâlil Hoca’ya yedi bin iki yüz nakd-i
râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i
mübâya‘a-ı mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î bâyi’-i mezbûrun bâbası
mezbûr İbrahim Bey mahfel-i mezbûrda bi't-taleb ıkrâr edüp zikr olunan bâğ bundan
akdem benim mülküm iken bayi’-i mezbûr oğlum mezbûr Süleymân’a velîme-i hitân
hîbe-i sahîha-i şer’iyye ile hibe ve teslîm ol dahi ittihâb ve tesellüm ve akdi mârü’l-
beyâna degin mülki mevhûbu olmağla kendi zabt ve tasarrufunda idi benim zikr olunan
bâğda kata’ medhâl ve alâkam yokdur dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-
taleb ketb olundu hurrire fî’l- yevmi’s-sâbi’ min şehr-i Rebî‘ü'l-âhir lisene hamsîn ve elf
26
Şuhûdü’l-hâl: Mustafa Çelebi bin Mehmed Kalafatzade, Keyvan bin Abdullah el- attar,
El-Hâc Mehmed bin Hüseyin, İbrahim Çelebi bin Hâlil, Hâlil Çelebi bin Ali, Mahmûd
Çelebi bin Ahmed ve gayrühüm mine’l-hâzirîn.
2-B-5
Budur ki medîne-i Rodoscuk mahallâtından lebi derya Hüseyin Çavuş Mahallesinde
sâkin Süleymân Beşe bin İbrahim Bey nâm kimesne mahfel-işer’de râfi’u’l-kitâb Hâlil
Hoca bin Mustafa Bey nâm kimesne mahzarında (belge burada yarım kalmış)
3-A-1
Medîne-i Rodoscuk’da vâki‘ merhume Cemile hâtun vakf edüp gallesini İskender
Çavuş mahallesinin mescidi imâmına şart eyledüği nukudun mütevellîsi olan Ali bin
Ramazan nâm kimesne mahfeli'ş-şer‘de mahalle-i mezbûrede bundan akdem sâkin iken
fevt olan Maden’in zevce-i metrukesi ve sulbîye sağîre kızı Hatice’nin kıbel-i şer’den
mansûb vasîsi olup muhallefâtına vâzi‘atü’l-yed olan râfi‘atü’l-kitâb Saliha binti Ferruh
nâm hâtun mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp müteveffâ-yı mezbûr
Maden’in zimmetinde mâl-ı vakf-ı mezbûrdan bin râyicü'l-vakt fıdda akçe alup kable’l-
edâ fevt olmağla meblağ-ı mezbûru bundan akdem merkûme Saliha muvâcehesinde
şuhûd-ı udûl ile isbât ve meblağ-ı mezbûru küllen ve bazen hâl-i hayâtında mezbûr
Maden’den ahz ve kabz eylemediğime yemîn-i billah eylediğimden sonra bana edâsı
için kıbel-i şer’den mezbûreye tenbih olunmuş idi el-hâletü hâzihî meblağ-ı mezbûr bin
akçeyı mezbûre Saliha yedinden tevlîyyet-i mahkiyyem hasebi ile tamamen alup kabz
eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb ketb olundu hurrire fî 16
min Rebî‘ü'l-âhir lisene 1050
Şuhûdü’l-hâl: Hâlil ibn İbrahim Efendi el-müderris, Hüseyin Ağa el-müteferrika,
Mehmed Çelebi bin Ahmed el-imam, Mehmed Halife bin Hâlil, Mehmed bin Abdi ve
gayrühüm.
3-A-2
Budur ki Rodoscuk'da Hoca Bayezid mahallesinde sâkin Ramazan bin Abdullah nâm
kimesne mahfel-i şer’i-şerîf-i lâzimü’t-tekrîmde Nikola veled-i Pinin mahzarında ıkrâr-ı
tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülk-i mahzımda münselik olup medîne-i mezbûre
sınırı dâhilinde Kapaklı Pınar nâm mevzî’de vâki‘ bir tarafı Haçıman nâm Ermeni bâğı
27
ve bir tarafı yine mezbûr Haçıman tarlası ve bir tarafı bakkâl Yani bâğı ve bir tarafı
tarîk-i âmm ile mahdûd olan iki dönüm bir kıt’a bâğımı mezbûr Nikola’ya iki bin beş
yüz elli nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve
teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eyledim min ba’d bâğ-ı sâbıkü’z-zikr merkûm Nikola’nın
mülki müşterâsıdır dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu
hurrire fî’l yevmi’s-sâdis aşer min şehr-i Rebî‘ü'l-âhir lisene hamsîn ve elf min hicreti
men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Fahrü’l-müderrisîn Ali Efendi bin İbrahim Efendi, Kâtibü’l-hurûf Hasan
Efendi ibn Kemaleddin, Mahmûd Efendi bin Nasuh Efendi, El-Hâc Emrullah bin El-
Hâc Mahmûd, Mehmed bin Abdi serbölük.
3-A-3
Budur ki medîne-i Rodoscuk’da Cami-i Vasat mahallesinde sâkin Davud Beşe ibn
İbrahim nâm kimesne mahfel-işer’iyye-i muhammediyyede râfi’u’l-kitâb Yorgi veled-i
Nikola nâm zımmî mahzarında ıkrâr-ı tâm ve bast-ı merâm edüp silk-i mülkümde
muntazam olup Gelibolu kazâsına tâbi’ Çorma nâm karyede vâki‘ bir tarafı Yagoblu
nâm zımmî ve bir tarafı Benafko nâm zımmî ve bir tarafı Petro veled-i Petro nâm zımmî
mülkleri ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd kerbiçden mebnî bir bâb mahzenimi ve
mahzen-i mezbûra muttasıl olan hadîkamı mezbûr Yorgi’ye on bir bin nakd-i râyicü'l-
vakt fıdda akçeye bey’-i bât-ı sahih-i şer’i ile bey’ eyleyüp ol dahi iştirâ eyledikden
sonra meblâğ-ı mezbûr on bir bin akçesını yedinden tamâmen alup kabz eyleyüp
mübâya‘a-i mezbûru mahallinde kabz-ı taslîd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ
vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî’l yevmi’s-sâmin aşer min şehr-i Rebî‘ü'l-âhir
lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Çavuş bin Süleymân Çavuş, Davud Bey bin Mehmed Zâbit-i
şehr, Ahmed Çelebi bin Bâzârî, İbrahim Çelebi ve Hâlil Çelebi ibneyn el-Hâc Reyhan,
Mahmûd Beşe bin Abdullah odabaşı.
3-A-4
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Dudu Hâtun mahallesinde sâkine iken bundan akdem
vefât eden Aişe binti Kurt Hâlil nâm hâtunun verâseti zevci Ali Bali ibn Veli’ye ve sadri
kebîr oğlu Mehmed’e ve sadriye kebîre kızı Fatıma münhasıra idüği şer’an mütehakkık
28
olduktan sonra mezbûran Ali ve Mehmed mahfel-i şer’de râfiatü’l-kitâb mezbûre
Fatıma tarafından husus-ı atil beyâna vekîl olup nehc-işer’i üzere isbât-ı vekâlet eden
zevci Mehmed bin Husver mahzarında her biri ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp
mezbûre müteveffatı mezbûrenin muhallefâtı beynimizde bi'l-müvâcehti'ş-şer‘iyye
taksîm olup her birimizin hissesi ifraz ve ta’yîn olunmak lâzım olmağla muhallafâtı
müteveffa-yı mezbûredan olup mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı kara Şa‘bân mülkü
ve bir tarafı Habietan nâm Ermeni mülkü ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb
tahtânî beyti ve havluyu müştemil olan menzil müvekkile-i mezbûre Fatıma’nın hisse-i
şer’isine ifraz ve tayin olunup mezbûre Fatıma dahi kabûl ve kabz eyledği ecilden
menzil-i mezbûr vech-i meşrûh üzere merkûmenin mülkü mevrûsudur benim kat’a alâka
ve medhâlim yoktur dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu
tahrîren fî’l yevmi’r-râbi’ min şehr-i Rebî‘ü'l-evvel lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Râkimü’l-hurûf Ali Efendi ibn İbrahim Efendi el-müderris, Mahmûd
Çelebi bin Ahmed mütevelli, Ahmed Çelebi bin el-Hâc Serbazarî, Ramazan bin Sefer,
Hasan bin Ali, Mustafa bin Ali.
3-A-5
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Dudu hâtun mahallesinde sâkine Fatıma binti Ali
Bali nâm hâtun tarafından ıkrâr-ı atiz zikre vekîl olup mersûmeyi ma’rifet-i şer’iyye ile
ârifân olan Ömer Beşe ibn Abdullah ve Mehmed Beşe ibn Abdüssamed nâm kimesneler
şehâdetleri ile isbât-ı vekâlet eden zevci Mehmed Çelebi bin Hüsrev nâm kimesne
mahfel-işer’de râfi’u’l-kitâb verâseti zikr olunan Vartan nâm Ermeni mahzarında bi’l-
vekâle ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp müvekkile-i mezbûre Fatıma mahalle-i
mezbûrede vāki‘ bir tarafı kara Şa‘bân mülkü ve bir tarafı Hubat nâm Ermeni mülkü ve
iki tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olup bir bâb tahtânî beyti ve havluyu müştemil olan
menzil-i mevrusunu mezbûr Vartan’a otuz iki bin beş yüz nakd-i râyicü'l-vakt fıdda
akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mübâya‘a-ı mahdûd eyledim
dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî’l yevmi’l-hâmis vel
işrin min şehr-i Rebî‘ü'l-âhir lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Mahmûd Çelebi bin Ahmed, Ahmed Çelebi bin el-Hâc Mehmed Bazarlı,
Mehmet Bazari Mehmet bin Ebubekir an karye-i kılavuzlu, Hasan bin Ali, Halîl bin
Şa‘bân, Mustafa bin Ali ve Şahidanı vekâle.
29
3-B-1 Arapça
Farraza ve kaddere el-hâkimü'l-mevkı‘i'l-a‘lâhu rizāe rabbühû ve mevlâhu linafakati's-
sağîreti'l-med‘ûvve Hadîce binti Ma‘den el-müteveffâ ebûhâ el-merkūm min kabl
sâkinen bimahalle-i Abdünnebî min mahallâti Medîneti Rodoscuk ve likisvetihâ
lihavâicihâ ez-zarûriyye külli yevmin … selâsete derâhim fızziyye râyicün fi'l-vakt min
mâliha'l-müstakille ileyhâ min ebihâ el-mezbûr litalebi ümmühâ ve vasīhâ el-merdetü'l-
med‘ûh hâmilü hâze'l-kitâb Saliha binti Ferah ve ezzene lehâ bisarfi'l-meblağ el-
merkūmü'l-mefrûz ileyhâ bi'l-istidânetü vakt ez-zarûre ve bi'r-rücû‘ ileyhâ lede'z-zafer
karzen ve takdîren sahîheyni şer‘iyyîn iznen sarîhan mer‘iyyen cerâ zâlik ve hurrire fi'l-
yevmi's-sâmin aşar emin şehri Rebî‘i'l-âhir lisene hamsîn ve elf.
Şuhûdüˈl-hâl: Hasan Efendi ibn-i Kemâleddîn El-Müderris, İbrahim Efendi ibn
Mahmud Efendi El-Hatīb, Yayha Efendi ibn İsa eş-Şeyh Ali, Ahmed Çelebi ibn el-Hâc
mazbûtü'l-esâmî Serbazârî, Mehmed bin Abdi ve gayrühüm mine'l-hāzırîn.
3-B-2
Medîne-i Rodoscukda el-Hâc Mehmed mahallesinde sâkin İbrahim bin Mehmed nâm
kimesne mahfel-i şer’-i muhammediyyede râfi’u’l-kitâb Ali Beşe ibn Mehmed nâm
kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülk-i mahzımda münselik
olup medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde Karluk nâm mevzî’de vâki‘ bir tarafı es-Seyyid
Mehmed Çelebi ibn es seyyid Ahmed ve bir tarafı arabacı Ali Hoca ve bir tarafı uzun
Ali ve bir tarafı sarı Ermeni bâğları ile mahdûd olan iki dönüm bir kıt’a bâğımı mezbûr
Ali Beşe’ye üç bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i
ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a
bi’t-taleb sebt olundu fî’l yevmi’s-sâmin aşer min şehr-i Rebî‘ü'l-âhir lisene 1050
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Çavuş ibn Süleymân Çavuş, Hâlil Hoca ibn el-Hâc Mehmed,
Davud Bey bin Mehmed Zâbit-i şehr, İbrahim Beşe ibn Abdullah, Hüseyin bin
Süleymân, Murtaza beşe kantari kaba Halîl.
3-B-3
Budur ki medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Güvençli nâm karyede sâkine Saime binti
Receb nâm hâtun tarafından ıkrâr-ı âti’z-zikre vekîl olup mezbûreyi ma’rifet-i şer’iyye
ile ârifân olan Hüseyin bin Süleymân ve Behar bin Abdullah nâm kimesneler
30
şehâdetleri ile vekâleti sâbite olan liebeveyn karındaşı Ali nâm kimesne mahfel-ikazâda
râfi’u’l-kitâb zevc-i sabık-ı Mahmûd bin Abdullah nâm kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm
ve takrîr-i kelâm edüp müvekkile-i mersûme Saime mezbûr Mahmûd’un bu ana degin
taht-ı nihâhında olup hâlâ beylerinde şikâk vâki‘ olmağla mezkûreyi talâk-ı selâse ile
tâtlik eylemegin zimmetinde mevcud olan iki bin râyicü'l-vakt akçe mehr-i müeccelini
ve üç yüz akçe nafaka ve iddetini mezbûr yedinden tamâmen ahz ve kabz eyledi
dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî’l yevmi’l-
hâmis aşer min şehr-i Rebî‘ü'l-âhir lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Bey bin Receb Bey, Davud Bey ibn Mehmed, İbrahim Bey bin
Ahmed, Süleymân Bey bin Hâlil, Ramazan bin Sefer, Hâlil bin Şa‘bân ve gayrühüm.
3-B-4
Mahmiyye-i Gelibolu muzâfâtından Şehirköyü nâhiyesine tâbi’ Konuz nâm karye
sâkinlerinden Polimnu veled-i Dimitri ve Yorgaki veled-i Duka nâm zımmîler mahfel-
işer’de medîne-i Rodoscuk’da sâkin solak Mehmed Çelebi bin Ali Bey mahzarında
üzerina da’vâ ve takrîr-i kelâm edüp mezbûr Mehmed Çelebi’nin bundan akdem nahiye-
i mezbûre tevâbi’inden Milan nâm karyede sâkin gâib-i ani’l meclis Petro nâm
zımminin karındaşı olup hâzır-ı bi’l meclis olan Yusuf Çelebi ile beyinlerinde cins ve
vasfı ma’lûm bârgîre müte‘allık hususları olmağla mûmâ ileyh Yusuf Çelebi âhar
diyârda iken mersûm Mehmed Çelebi mezbûr Petro’ya karındaşının merkûm Yusuf
Çelebi zimmetinde bârgîr bahasından bin beş yüz akçe hakkım vardır deyü bi gayri
vech-i şer‘î habs edüp meblağı mezbûru merkûm Petro’dan taleb eylemekle biz dahi
merkûmun nefsine kefil olup habseten mezbûru tahlif eylediğimiz ecilden siz kefil-i
bil'l-mâl eyledünüz deyü bizi habs edüp meblağı mezbûrun bin beş yüz akçeyi bizden
fuzûlen alup kabz eyledi suâl olunup meblağı mezbûr alıverilmek matlubumuzdur
dediklerinde gıbbe’s-suâl mezbûr Mehmed Çelebi cevâbında filhakika müşârun ileyh
Yusuf Çelebi zimmetinde bârgîr bahasından bin iki yüz akçe hakkım olmağla yine
karye-i mezbûre sükkanından olup gâib-i ani’l-meclis olan Hasan Beşe nâm kimesne
yedinden zikr olunan hakkım için bi-vechi şer’î ancak bin iki yüz seksen akçe alup kabz
eyledim müdde‘iyyan-ı mezbûran Polimnu ve Yorgaki’den bir akçe ve bir habbe
almadım dedikde gıbbel istintak mezbûrlar cevâbında fil hakika mezbûr Hasan Beşe
meblağı mezbûru bizim içün ‘add idüp mezbûr Mehmed Çelebi’ye teslîm eyledi
meblağı mezbûr bizim kendi mülkümüz idi dediklerinde gıbbel inkâr ve'l-istişhâd
31
müdde‘iyân-ı mezbûrân ıtyân-ı beyyineden izhâr-ı acz ile redd mezbûr Mehmed
Çelebi'yi istihlâf eylediklerinde her biri mahallinde tekevvün eylemegin … eylediğinden
akçeden ziyâed bir akçe ve bir habbe … yimîn-i billâhi'l-aliyyü'l-a‘lâ eylemegin
meblağ- ı mezkûru … eylemesi için mezbûr Mehmed Çelebi'ye tenbîh birle mâ hüve'l-
vāki‘ bi't-ttaleb sebt olundu hurrire fî yevmi’s-salis vel işrin min şehr-i Rebî‘ü'l-âhir
lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Zahrü’l-müderrisîn Ali Çelebi bin İbrahim Efendi müderris, Râkimu’l-
hurûf Hasan Efendi bin Kemaleddin müderris, Hüsayin Ağa bin Ahmed müteferrika,
Davud Bey bin Mehmed, Mehmed Halife bin Hâlil, Süleymân Bey bin Hâlil, Mehmed
Çelebi bin Abdi serbölük, Ramazan Çelebi bin Sefer ve gayrühüm
4-A-1
Budur ki medîne-i Rodoscuk Dizdarzâde mahallesinde sâkin Mehmed Çelebi bin Ömer
nâm kimesne mahfel-i kazâda râfi’u’l-kitâb Ömer bin Hüseyin nâm kimesne
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup medîne-i
mezbûre sınırı dâhilinde Şekerçeşmesi karyede vâki‘ bir tarafı HâlilAğa bin el-Hâc
Mehmed ve bir tarafı Mehmed Ağa bin Hüseyin ve bir tarafı odabaşı Mehmed Çelebi
bin Kâsım Bey bâğları ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan tahmînen iki dönüm bir
kıt’a bâğımı mezbûr Ömer’e üç bin beş yüz nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bey‘ edüp
kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mübâya‘a-ı mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-
tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu tahrîren fî yevmi’s-salis vel işrin min
şehr-i Rebî‘ü'l-âhir lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Hâlil Ağa bin el-Hâc Mehmed müteferrika, Odabaşı Mehmed Çelebi bin
Kâsım Bey, Ahmed Çelebi bin Murâd cündi, Piruz kethüda bin Abdullah, Doğancı el-
Hâc Hasan Bey Emrullah.
4-A-2
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Cami’-i Vasat mahallesinde sâkin râfi’u’l-kitâb
fahrü’l-akrân Sefer Ağa ibn Bali nâm kimesne ile Ali bin Hâlil nâm kimesne mahfel-i
şer’i takrîr-i kelâm ve bast-ı merâmedüp merhûm ve mağfurun leh Sultan Süleymân
Han tâbe serâhunun mahmiye-i İstanbul’da vâki‘ cami’-i şerîf ve imâret-i âmirelerin
evkafından olup yine medîne-i mezbûre tevâbi’inden Gündüzlü nâm karye sınırı
32
dâhilinde vaki olup bir tarafı Çiyar deresi ve bir tarafı hamal Hâlil Çelebi ibn ( boşluk )
tarlası ve bir tarafı sığır yolu ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan tahmînen kırk
keyl tohum ihâta ider bir kıt‘a çayıra mutasarrıflar olan Ömer ve Kurt Ali ve Bektaş
ibnâ-i Osman Beşe nâm kimesneler zikr olunan çayırın hakkı tasarrufunu bundan akdem
medîne-i mezbûrede sâhibü’l-arz olan fahrü’l-âyan Hüseyin Ağa ibn Ahmed nâm
kimesnenin ma’rifet-i ile ikimize ber-vech-i iştirâk dört bin akçeye tafvîz edüp bedel-i
tafvîz olan meblağı-ı mezbûru bizden tamamen alup kabz eylemişler idi ba‘dehû
mezbûr Bektaş hîn-i tavzîzde hasta idim hıssemi tafvîz itmedim deyü nizâ‘ eylemekle
tafvîz-i mezbûru tezvîz içün dört bin sekzi yüz akçe dahi alup tafvîz-i mezbûru tezvîz
eylemekle husûs-ı mezbûru müş‘ir yedimizde sâhibü'l-arz olan mûmâ ileyh Hüseyin
Ağa'nın temessükü dahi vardır zikr olunup mûcebince liecli'l-istihkâm taraf-ı şer‘den
dahi yedime hüccet virilmek matlûbumuzdur deyü mûmâ ileyhin hattı mûcebince
temessük ve bin elel şehr-i Rebî‘ü'l-evveli evâili ile muvrarrah ma‘mûlün bih tezkere
ibrâz eyleyüp icrâ olundukda fiˈl-hakīka zikr olunan tezkere zābit-i mûmâ ileyhin hatt
ve hatemi ve mazmûnu vech- imeşrûh üzere olan takrîrlerini nâtık olmağın cânib-i
şer‘den dahi işbu vesîka alâ mâ hüv fiˈl-hakīka sebt olundu fî evâil-i şehr-i Rebî‘ü'l-
evvel sene 1050
Şuhûdü’l-hâl: Murâd Beşe bin Abdullah, Hasan Beşe bin Abdulah, Abdülhalil bin
Sefer, Şa‘bân bin Veli.
4-A-3
Medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Kale nâm karyede sâkin iken bundan akdem fevt olan
Süleymân Dizdar nâm kimesnenin verâseti sulbî kebîr oğlu Ali’ye ve sulbîyye kebîre
kızı Selime’ye münhasıra idüğü şer’an mütehakkık olduktan sonra mezbûr Ali makâm-ı
kazâ-i lâzımu’r-rızâda râfi’u’l-kitâb Hüseyin bin Abdülkadir nâm kimesne mahzarında
ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp müteveffâ-yı mezbûre Süleymân Dizdar’ın
muhallefâtından olup medîne-i mezbûrede el-Hâc Mehmed mahallesinde vâki‘ bir tarafı
Hâlil bin ( boşluk ) ve bir tarafı bazen Hüseyin ibn el-Hâc Hasan ve bazen Kenan bin
Abdullah ve bazen Fahri bin Bali ve bir tarafı Hüseyin bin Mahmud nâm kimesneler
mülkleri ile ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb tahtânî beyti ve havlu müştemil
menzilden benim hisseme isabet eden üç sehimden iki sehmi mezbûr Hüseyin’e bin üç
yüz otuz iki nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen ve teslîm-i
mebî‘a’ eyledi dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mezbûre Selime tarafından hissesi
33
lâhikü't-tibyân vekîl olup mezbûreye ma’rifet-i şer’iyyeile ârifân olan Mehmed bin
Hamza ve Mehmed bin Hüseyin nâm kimesneler şehâdetleri ile isbât-ı vekâlet eden
zevc-i mezbûr Hüseyin bin Mahmûd mahfil-i mezbûrda mersûm Hüseyin mahzarında
ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp müvekkile-i mezbûre takrîri üzere kendi hissesine
isabet eden üç sehimden bir sehmini mezbûr Hasan’a üç bin altı yüz altmış altı akçeye
bâten bey’ edüp kabz-ı semen ve teslîm-i mübâya‘a eyledim dediklerinde gıbbe’t-
tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’r-rabi vel işrin min şehr-i
Rebî‘ü'l-âhir lisene 1050
Şuhûdü’l-hâl: Fahrü’l-müderrisîn Hüseyin Efendi ibn Kemaleddin, Umdetü’l-ayân Hâlil
Ağa ibn el-Hâc Mehmed müteferrika, El-Hâc İbrahim Efendi hatib, Osman Halife ibn
Mehmed, Ali bin Abdullah mütevelli, El-Hâc Emrullah ibn el-Hâc Mahmûd, Peykârî
Sofi ibn-i Musa, İslam bin Peykârî, El-Hâc Mehmed bin Sahib ve gayrühüm
4-A-4
Medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Osmanlı nâm karyede sâkin Safiye binti Mehmed nâm
hâtun mahfel-i şer’de râfi’u’l-kitâb sadrî oğlu olan Ali bin Oruç nâm kimesne
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp karye-i mezbûrda vâki‘ bir tarafı oğlum
Hızır ve bir tarafı diğer oğlum Davud mülkü ile ve iki tarafı mezbûr Ali bahçesi ve
havlusu mahdûd olup bir bâb çatma tahtânî beyti ve havlusu ve kileri müştemil olan
mülk menzilimi bi-cümlei’t-tevâbi’ oğlum mezbûr Ali’ye iki bin beş yüz nakd-i
râyicü'l-vakt fıdda akçeye bey’-i bât-ı sahih-i şer’i ile bey edüp kabz-ı semen-i ma’dûd
ve teslîm-i mebî‘a-i
4-B-1 (devam)
Mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî
yevmi’s-sani aşer min şehr-i Rebî‘ü'l-âhir lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz
ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Şeyh Efendi ibn Hasan hatib, El-Hâc Emrullah ibn El-Hâc Mahmûd, Ali
bin Ahmed kürkçü an-mahalle-i Abdullahzade, Aşur bin Veli an-mahalle-i mezbûre,
Hüseyin bin el-Hâc Mehmed, Musli bin ……. ve gayrühüm
4-B-2
34
Medîne-i Rodoscuk mahallatında Dudu Hatûn mahallesinde sâkin iken bundan akdem
vefât eden Aişe binti Kurt nâm hâtunun verâseti zevce-i metrûkesi Bali bin Veli nâm
kimesneye ve sadrî kebîr oğlu Mehmed’e ve sadriye kebîre kızı Fatıma’ya münhasıra
idüğü şer’an mütehakkık olduktan sonra mezbûre Fatıma tarafından husus-ı lâhiku’l-
beyân vekîl olup mezbûreye mârifet-i şer’iye ile ârifân olan Ömer Beşe bin Abdullah ve
Mehmed Beşe bin Abdüssamed nâm kimesneler şehâdetleri ile isbât-ı vekâlet eden
zevc-i Mehmed bin Mir nâm kimesne vekâleti mezbûr Ali asaleti mahfel-işer’de
râfi’u’l-kitâb mezbûr Mehmed mahzarında her biri ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp
müteveffâ-yı mezbûrenin muhallefâtı zikr olunan veresesi beynlerinde bi’l-farizati'ş-
şer’iyye taksîm olunup her birinin hissesi ıkrâr ve tayin olunmak lâzım olmağla
muhallefâtı müteveffatı mezbûreden olup mahalle-imezbûrede vâki‘ bir tarafı Rabia
binti Kurt Hâlil odaları ve bir tarafı biruzcu Merad nâm Ermeni mülkü ve bir tarafı
tarîk-i âmm ile ve bir tarafı tarîk-i hâs ile mahdûd olan kerpiçden mebnî dört bâb tahtânî
odaları ile yine mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı Abdünnebi Çelebi mülkü ve bir
tarafı Himmet bin ( boşluk ) mülkü ve iki tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan bir bâb
çatma anbarı ve müştemil bir mikdar havluyu mezbûr Mehmed’in hisse-i şer’isine tayin
ikraz olunup mezbûrdahi kabz ve kabûl eylediği ecilden mârü'z-zikr odalar ve anbar ve
havlu merkûm Mehmed’in mülkü mevrusudur dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a
bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’r-rabi min şehr-i Rebî‘ü'l-âhir lisene hamsîn ve
elf
Şuhûdü’l-hâl: Zahrü’l-müderrisîn Ali Çelebi ibn İbrahim Efendi, Mahmûd Çelebi ibn
Ahmed mütevelli, Ahmed Çelebi ibn el-Hâc Mehmed serbazari, Ramazan bin Sefer,
Mustafa ve Hasan ve gayrühüm.
4-B-3
Medîne-i Rodoscuk Behram Reis mahallesinde sâkin râfi’u’l-kitâb Ali Beşe bin el-Hâc
Yusuf nâm kimesne mahfel-i şer’de takrîr-i kelam ve bast-ı merâm edüp bundan akdem
merhûm ve Sultân Mehmed Hân tâbe serâhu evkafı arazisinde olup medîne-i mezbûre
Abdi Hoca mahallesinde vâki‘ bir tarafı mekâbir-i müslimîn ve bir tarafı Mehmed Ağa
ve iki tarafı Aişe Hâtun mülkleri ile mahdûd olan tahmînen bir keyl tohum ihâta ider bir
kıt‘a tarlayı mutasarrıf olan Yakub ibn-i Molla Veled-i fevt olup mârü'l-hudûd tarla
tapuya müstahak olmağla vakf-ı mezbûrun zâbiti olan fahrü’l-ayân İlyas Ağa nâm
kimesne sâlifü’z-zikr tarlanın hakkı tasarrufu bana beş bin akçe mukata‘asına tafvîz ve
35
teslîm ben dahi tafavvuz ve teslîm eyleyüp ben dahi tafavvuz-ı mezbûru mezbûr İlyas
Ağa’ya teslîm eyleyüp yedime ma‘mûlün bih temessük dahi virmişdir nazar olunup
mûcebince liecli't-temessük kıbel-i şer‘den yedime hüccet virilmek matlûbumdur deyü
zabıt-ı mûmâ ileyhin hattı mûcebince temessük ve bin elli Şerh-i Rebî‘ü'l-âhirinin
evâhiri ile muvarrah temessük ibrâz eyleyüp nazar olundukda fiˈl-hakīka zikr olunan
temessük mazmûnu takrîr-i meşrûha muvâfık bulunmağla kıbel-i şer‘den dahi işbu
hurûf ketb olunup yedine def‘ olundu fî evâsıt-ı şehr-i Rebî‘i’l-âhir lisene 1050
Şuhûdü’l-hâl: El-Hâc Emrullah ibn el-Hâc Mahmûd, Mehmed Çelebi bin Ahmed
serbazari, Mehmed Çelebi bin Mehmed İdinciklizâde, Süryani oğlu Mustafa Çelebi,
Ahmed Çelebi bin Mustafa, Süleyman bin Ahmed, Kurt Bali bin el-Hâc Ahmed ve
gayrühüm.
4-B-4
Medîne-i Rodoscuk’dan ve tevâbi’inden bi’l-fi‘il beytülmâl-i âmme ve hâssa emîni olan
fahrü’l-akran Osman Bey ibn Ahmed’in vekîl-i sabitü'l-vekâlesi olan Ömer bin
Abdüssamed nâm kimesne mahfel-i şer’ide râfi’u’l-kitâb yine medîne-i mezbûre
mumcu tâifesinden olan Vatnas veled-i Hristo ve Penayut veled-i Albanur nâm
zımmiler mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp mezbûrdan Rizu ve Vatnas ve
Penayut’un şerîkleri olup bundan akdem mürd olan Paruş veled-i Polu nâm zımminin
zâhirde vârisi ma‘rûfu olmamağla muhallefâtı beytülmâla âid olmağın hâlik mezbûrun
zikr olunan şer’ikleri yedinden mâl-ı şirket mezbûreden üç bin akçesi zuhur eylemekle
meblağı mezbûrun üç yüz akçesini bana masraf gösterüp bâkî iki bin yedi yüz akçe
zimmetlerinde kalmıştı el-hâletü hâzihî meblağı mezbûr iki bin yedi yüz akçesi
mezbûrûn zımmilerin yedlerinden bihasebi’l-vekâle bi’t-tamâm beytülmâl için alup
kabz eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî
yevmi’s-samin vel işrin min şehr-i Rebî‘ü'l-âhir lisene 50
Şuhûdü’l-hâl: Zahrü’l-müderrisîn Ali Çelebi ibn İbrahim Efendi, Hasan Efendi ibn el-
Hâc Kemaleddin müderris, Mehmed Halife bin Hâlil, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc
Mahmûd, Mustafa bin Şa‘bân.
36
4-B-5
Medîne-i Rodoscuk’da kefere mahallâtından Papa Manol mahallesinde sâkin Semerci
Luka veled-i Somanos mahfel-işer’de râfi’u’l-kitâb el-Hâc Rıza nâm kimesne tarafından
tasdîki atiz zikre vekîl olup nehc-i işer’i üzere isbât-ı vekâlet eden sulbî oğlu Mehmed
nâm emred mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam
olup medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde Ok Meydanı kurbunda vâki‘ bir tarafı Manaklı?
Hüseyin Beşe ibn Abdullah ve bir tarafı hancı Ahmed Derbendî ve bir tarafı hancı
İsmail bâğları ile ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan … bâğımı müvekkili mezbûr
Murâd'a iki bin altı yüz nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-
i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a
bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’s-salis min Cemâziye'l-evvel lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl:…….., ………., Mustafa bin Ali muhzır, Mustafa bin Hüsam min
Hüddâmi'l-Mahkeme,…., Müderriszâde Ali Çelebi, Murâd Kethüdâ.
5-A-1 Arapça
Muhallefât-ı
El-merhûm Hadîce bint Ahmed Ağa mâtet sâkine bimahalle el-Hâc ‘Îsâ min mahallâti
Medînetü Rodoscuk ve tereke zevcen med‘uvven Ali Beşe ibn el-Hâc Yusuf ve eben
med‘uvveten Âişe bint el-Hâc Abdi ve ibnen sağîren med‘uvven Mehmed bin Ali Beşe
el-merkūm ve'l-verâseter munhasıraten fîhim vaka‘a'l-kısme ve't-tahrîr fi'l-yevmi't-tâsi‘
aşere min şehri Rebî‘i'l-âhir lisene hamsîn ve elf.
Altun murassa‘
kuşak
Aded 1
Kıymet 1000
Serâser yorgan
Aded 1
Kıymet 3250
Munakkaş
çârşeb
1
Kıymet 1000
Munakkaş
boğça
1
Kıymet 610
Gömlek cedîd
1
Kıymet 170
Al tâbî kaftan
Aded 1
Kıymet 575
Çetme yasdık
Aded 1
Kıymet 1030
… sanduk
Aded 7
Kıymet 900
Munakkaş
makreme
Aded 2
Kıymet 300
Def‘a
munakkaş
makreme
Aded 2
Kıymet 300
Sırmalı Alaca şükufe Def‘a gömlek … kaftan Serâser ...
37
makreme
Aded 1
Kıyye 400
Aded 1
Kıymet 121
cedîd
Aded 1
Kıyye 204
Aded 1
Kıymet 350
Aded 1
Kıymet 1100
Kırmızı kilim
Aded 1
Kıymet 305
Kaliçe …
Aded 1
Kıymet 1000
Bîce bâ-dülbent
makreme
Aded 1
Kıymet 315
… kutu
Aded 1
Kıymet 91
Âbdest
makremesi
3
Kıymet 400
Makreme cedîd
Aded 2
Kıymet 350
Def‘a makreme
Aded 2
Kıymet 210
Alaca çârşeb
Aded 1
Kıymet 150
Munakkaş
boğça
1
Kıymet 310
Munakkaş yüz
yasdık
2
Kıymet 385
Kırmızı atlas
kaftan bâ-sîm
düğme …
9
Kıymet 3005
Serâser urkıyye
Aded 2
Kıymet 160
Çetme yasdık
Aded 1
Kıymet 810
Serâser yorgan
1
Kıymet 1500
Kırmızı kilim
Kıymet 370
Tefte kenâr
gömlek
1
Kıymet 400
Def‘a gömlek
cedîd
1
Kıymet 162
Yeşil … zirâ‘
2
Kıymet 389
Sîm kutu bâ-
âyine
1
Kıymet 3000
Legen bâ-ibrīk
1
Kıymet 375
Sırmalı
makreme
1
Kıyye 425
Munakkaş
uçkur
6
Kıymet 320
Peştemâl ipek
1
Kıymet 305
Yeşil ferâce
Aded 1
Kıymet 950
Serâser minder
1
Kıymet 501
Alaca kilim
müsta‘mel
1
Kıymet 350
Bir denk altun
Miskâl 50
Kıymet
12500
Fânûs gömlegi
Aded 1
Kıymet 171
Don cedîd
Aded 1
Kıymet 80
Yüz yasdık
Aded 1
Kıymet 187
Serâser don bâ-
sîm düğme
1
Kıymet 1000
Serâser yorgan
Aded 1
Kıymet 610
Altun saçbağı
1
Kıymet 915
Munakkaş kutu
1
Kıymet 70
Munakkaş don
Aded 1
Kıymet 315
Gömlek bâ-don Def‘a gömlek Yeşil çuka … Torunu sîm Kaliçe seccâde
38
1
Kıymet 395
cedîd
1
Kıymet 174
1
Kıymet 401
kuşak
1
Kıymet 360
Aded 1
Kıymet 560
Çetme yasdık
Çift 1
Kıymet 500
Serâser döşek
1
Kıymet 610
Altun küpe
Çift 1
Kıymet 605
Şam‘dân
Aded 2
Kıymet 162
Gömlek cedîd
1
Kıymet 157
Kımızı keçe
donluk
1
Kıymet 891
Yeşil atlas
kaftan
Aded 1
Kıymet 1260
Çetme yasdık
Çift 1
Kıymet 800
Serâser döşek
1
Kıymet 800
Kırmızı kilim
müsta‘mel
1
Kıymet 150
Munakkaş yer
sofrası
1
Kıymet 75
Berîd
makremesi
Aded 1
Kıymet 266
Munakkaş sofra
1
Kıymet 371
Def‘a makreme
Aded 1
Kıymet 240
Serâser don
Aded 1
Kıymet 310
Def‘a serâser
minder
1
Kıymet 600
Alaca yasdık
Aded 1
Kıymet 700
Def‘a serâser
minder
1
Kıymet 605
Yan keçesi
Aded 1
Kıymet 245
Sahan
Aded 5
Kıymet 730
Tencere sağîr
ve kebîr2
Kıymet 400
Def‘a makreme
munakkaş
Aded 2
Kıymet 250
Def‘a saçbağı
Aded 1
Kıyye 795
Sırmalı
makreme
1
Kıymet 205
Def‘a makreme
munakkaş
2
Kıymet 240
Munakkaş don
1
Kıymet 305
An bahâi çadır
Meblağ
7550
Babası
muhallefâtından
mezbûreye
müntakile olan
hısse ber-
mûceb-i defter-i
kassâm
15050
Mehr-i
müeccel
8000
Yekûn 95964
39
Minhâ el-ihrâcât
Resm-i
kısmet
2388
Kassâmiye
890
Kâtibiye
400
Huddâmiye
ve ihzariye
400
Ücred-i
defter
150
Dellâliye
1000
Yekûn 5228
Sahhüˈl-bâkî littaksîm beyneˈl-verese 90736
Hısse-i zevc
22684
Hısse-i ümm
15122
Hısse-i ibn
52930
5-A-2
Budur ki medîne-i Rodoscuk muhallefâtından Behram Reis mahallesi sâkinlerinden
Hatice binti Abdürrahim nâm hâtun tarafından bey-i âti’z-zikri ıkrâra vekîl olup
mezbûreye mârifet-i şer’iye ile ârifân olan Mehmet Bey bin Abdullah ve Süleymân Bey
bin Abdülmennan nâm kimesneler şehâdetleri ile vekâleti sâbite olan zevc-i el-Hâc
Mehmet bin Abdülhalil nâm kimesne mahfel-i şer’ide râfi’u’l-kitâb Kaya Çelebi bin
Mehmet nâm kimesne mahzarında bi’lvekâle ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp
mütevekkile-i mezbûre Hatice silk-i mülkünde muntazam olup mahalle-i mezbûrede
vâki‘ iki tarafı mezbûre Kaya Çelebi mülkü ve bir tarafı tarîk-i hâs ve bir tarafı tarîk-i
âmm ile mahdûd iki bâb tahtânî ve iki bâb fevkânî beyti ve havluyu müştemil olan
menzilini bi-cümlei’t-tevâbi’ mezbûre Kaya Çelebi’ye sekiz bin nakd-i râyicü'l-vakt
fıdda akçeye bâten bey edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mübâya‘a-ı mahdûd
eyledi dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb ketb olundu tahrîren fî
yevmi’l hâmis min şehr-i Cemâziye'l-evvel lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-
izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Fahrü’l-akran Mehmed Çavuş bin Süleymân Çavuş, Umdetü’l-ayân
Hasan Bey bin Gazanfer ez-zaim, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc Mahmûd, Yusuf bin
Abdullah, Ali Beşe bin Abdullah er-râcil ve gayrühüm.
40
5-A-3
Medîne-i Rodoscuk kefere mahallâtından Papa İstirâti mahallesinde sâkine Tehvarine
binti Veryoni nâm zımmiye makâm-ı kazâda râfi’u’l-kitâb Tanaş veled-i Kumnu nâm
zımmî mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup
yine mahalle-i merkûmede vaki bir tarafı Boye oğlu Akrir nâm zımmî ve bir tarafı
Angeline binti Veryoni nâm zımmiye ve bir tarafı Keryazi oğlu Yani nâm zımmî
mülkleri ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd ve bir bâb fevkânî ve bir bâb tahtânî beyti
bi’r-i mâ’ ve şarabhâneyi müştemil olan menzilimi bi-cümlei’t-tevâbi’ve’l-levâhık
mezbûr Tanaş’a yirmi altı bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı
semen-i ma’dûd ve teslîm-i mübâya‘a-ı mahdûd eyledim ba’de’l-yevm menzil-i
sabik’üz-zikr merkûm Tanaş’ın mülkü müşterâsıdır dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ
vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fi selh Rebî‘i'l-ahûr lisene 50
Şuhûdü’l-hâl: El-Hâc İbrahim Bey bin Mahmûd Efendi, El-Hâc Emrullah bin Mahmûd,
Ali Beşe Fişekcizade, Derviş Beşe bin Yakub, Ahmed Çelebi bin Mehmed, Süleymân
Bey bin Abdullah ve gayrühümül kefere.
5-B-1
Mahmiyye-i Gelibolu muzaafatından Şehirköyü nahiyesine tâbi’ Konur nâm karyede
sâkin Polhinu veled-i Dimitri ve Yorgaki veled-i Doka nâm zımmiler mahzarı şer’de
râfi’u’l-kitâb Solak Mehmet Çelebi mahzarında her biri ıkrâr-ı tâm ve ta’bîr-i ani’l
merâm edüp mezbûr Mehmet Çelebi bundan akdem nâhiye-i mezbûreye tâbi’ Milden
nâm karyede sâkin gâyib-i ani’l-meclis Petro nâm zımminin karındaşı olup hâzır-ı bi’l-
meclis olan Yusuf Çelebi ile beyinlerinden cins ve vasfı ma’lûm bârgîre müte‘allık
husûsları olmağla mezbûr Yusuf Çelebi âhar diyardan mersûm Mehmed Çelebi merkûm
Petro’ya karındaşın mezkûr Yusuf Çelebi zimmetinde bârgîr behasından bin beş yüz
akçe hakkım vardır deyü bigayr-i vechi şer’i habs edüp meblağ-ı mezbûremi mersûm
Petro’dan taleb eylemekle biz dahi merkûmun nefsine kefil olup ıtlâk ve tahallüs
eylediğimiz ecilden siz kefîl-i bi'l-mâl olunuz deyü kezâlik bizi habs idüp meblağ-ı
mezkûru bizden fuzûlen alup kabz eyledi deyü da’vâ ve taleb eylediğimizden ol dahi
cevâbında fiˈl-hakīka mezbûr Yusuf Çelebi zimmetinde bârgîr behasından bin iki yüz
akçe hakkım olmağla yine karye-imezbûre sükkanından olup gâibi-i anil meclis olan
Hasan Beşe nâm kimesne yedinden zikr olunan hakkım için ancak bin iki yüz seksen
41
akçe alup kabz eyledim deyü sizden bir akçe almadım deyü inkâr eylemekle biz dahi fil
vâki‘ mezbûr Hasan Beşe meblağı mezbûru bizim için gadr edüp mezbûr Mehmed
Çelebi’ye teslîm eyledi meblağ-ı mezkûr bizim kendi mülkümüz olmadığı mersûm
Mehmed Çelebi’ye istihlaf eylediğimden ol dahi yemînden nükûl eylemegin ve meblağı
mezbûr bin iki yüz seksen akçeden ziyâde bir akçe kabz eyledüğüne bit't-taleb yemîn
billâhi’l-aliyyi’l-alâ eylemegin meblağı mârü'z-zikri bize redd eylemesi için mersûm
Mehmed Çelebi’ye tenbîh olunmuşdur hâlâ meblağı mezbûr bin iki yüz seksen akçesi
mezbûr Mehmed Çelebi yedinden bi’t-tamâm alup kabz eyledik dediklerinde gıbbe’t-
tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’s salis vel-işrin min
şehr-i Rebî‘ü'l-âhir lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Zahrü’l-müderrisîn Ali Çelebi bin İbrahim Efendi, Râkimu’l-hurûf Hasan
Efendi ibn Kemaleddin müderris, Hüseyin Ağa bin Ahmed müteferrika, Davud Bey bin
Mehmed zabit şehr, Süleymân Bey bin Hâlil, Ramazan bin Sefer, Mehmed Halife bin
Hâlil el-kâtib, Mehmed Çelebi bin Abdi serbölük ve gayrühüm.
5-B-2
Budur ki medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Karaevli demekle ma’rûf karyede sâkin
Ferhad Bey bin Abdullah nâm kimesne mahfel-işer’de râfi’u’l-kitâb abd-i ma‘tuku olan
İvaz bin Abdullah nâm kimesne tarafından hibe-i âtîyi tasdîke vekîl olan nehc-işer’i
mu‘teber üzere isbât-ı vekâlet eden Hasan Çelebi bin Ali nâm kimesne mahzarında
ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp hibe-i câî sudûruna degin silk-i mülkümde münselik
olup yine karye-i mezkûrede vâki‘ etrafı erba‘ası tarîk-i âmm ile mahdûd sekiz germeli
bir ahûrumu hademesiyle ana muttasıl bir bâb odayı ve harman yeri ba’de’t-tahliyyetiş-
şer’iyye müvekkil mezbûr İvaz’a hibe ve teslîm eyledim ol dahi meclis-i hibede ittihâb
ve tesellüm eyledi dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu
hurrire fi gurretül Cemâziye'l-evvel lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-
şeref
Şuhûdü’l-hal: Küçük Hüseyin bin Kaya, Abbas Çelebi bin Ahmed, Osman bin Ahmed,
Mehmed Çelebi bin Ferhad Bey, Ömer bin Bali, Derviş bin Ömer, ----------------bin
Mehmed ve gayrühüm.
42
5-B-3
Budur ki medîne-i Rodoscuk’da Bevvab Mehmet Bey mahallesinde sâkin Ali bin el-
Hâc Ömer nâm kimesne mahfel-işer’de râfi’u’l-kitâb Mehmed bin Enbiya nâm kimesne
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup medîne-i
mezbûre sınırı dâhilinde Karluk nâm mevzî’de vâki‘ bir tarafı yine kendi bâğım ve bir
tarafı Hasan Beşe bin Abdullah ve bir tarafı Ali Çelebi bin Rıdvan Bey ve bir tarafı el-
Hâc Veli bâğları ile mahdûd olan tahmînen iki dönüm bir kıt‘a bâğımı mezbûr
Mehmed’e dört bin yüz nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey edüp kabz-ı semen-i
ma’dûd ve teslîm-i mübâya‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ
vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’t-tasi vel-işrin min şehr-i Rebî‘ü'l-âhir
lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Hüseyin Beşe bin Abdullah, El-Hâc İbrahim bin Hasan Bali, Mehmed
Çelebi bin Hüseyin, Abdülkerim Hoca, Ahmed bin El-Hâc Mehmed, El-Hâc Emrullah
bin el-Hâc Mahmûd ve gayrühüm.
5-B-4
Budur ki medîne-i Rodoscuk mahallatında el-Hâc Hürmüz mahallesinde sâkine Alime
binti Ali Dede nâm hâtun tarafından hibe-i âti’z-zikrimi ıkrâra vekîl olan mezbûreye
ma‘rifet-i şer’iye ile ârifân olan Şa‘bân Halife bin Abdülkerim ve Hüseyin Beşe bin
Abdürrahim nâm kimesneler şehâdetleri ile isbât-ı vekâlet eden İbrahim bin
Abdülmennan nâm kimesne mahfel-işer’de râfi’u’l-kitâb Raziye binti Süleymân nâm
hâtun mahzarında bi’lvekâle ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp mütevekkile-i mezbûre
silk-i mülkümde muntazam olup mahalle-i mezbûrede vâki‘ etrafı erba‘ası yine
mütevekkile-i mezbûre mülkü ile mahdûd bir bâb tahtânî beyti sakfı müştemil olduğu
yer ile ba’de’t-tahliyyeti’ş-şer’iyye hibe-isahîh-işer’i ile hibe ve temlîk ve teslîm ol dahi
ittihâb ve kabz ve temlîk ve tesellüm eyledi min ba’d menzil-imârü’z-zikr merkûme
Raziye'nin mülkü mevhûbudur dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt
olundu fî yevmi’s-salis min Cemâziye'l-evvel lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Fahrü’l-akran Mehmed Çavuş bin Süleymân Çavuş, Umdetü’l-ayân
Hasan Bey bin Gazanfer ez-zaim, Mehmed Çelebi hafızzâde, Veli Çelebi bin Ali, El-
Hâc Süleymân bin Abdullah ve gayrühüm.
43
5-B-5
Budur ki medîne-i Rodoscuk’da kefere mahallatında Papa Manol mahallesinde sâkin
Aleksi veled-i Sistiyani nâm zımmî mahfel-i şer’-i refî‘ü'ş-şânda râfi’u’l-kitâb Mustafa
bin Ali mahzarında ıkrâr-ı tâm ve ta‘bîr-i ani'l-merâm edüp silk-i mülkümde muntazam
olup medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde Okmeydanı kurbunda vâki‘ bir tarafı demirci
Ömer Bey ve bir tarafı Mahmûd Çelebi Nasuh ve bir tarafı
6-A-1 (devam)
Es-Seyyid Aişe ibneti es-Seyyid Ahmed Efendi bâğları ile ve bir tarafı damadım
Dimitraki bâğı ile mahdûd tahmînen dört dönüm bir kıt‘a mülkü bâğımı mezbûr
Mustafa’ya dört bin iki yüz nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı
semen-i ma’dûd ve teslîm-i mübâya‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î
mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’s-samin min Cemâziye'l-evvel lisene hamsîn
ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Çavuş bin Süleymân Çavuş, Ademzâde Mehmed Efendi imam,
Davud Bey bin Mehmed, Süleymân bin Nasuh Berber, Ahmed Çelebi bin el-Hâc
Mehmed, Sarı Veli.
6-A-2
Mahmiyye-i İstanbul sükkanından bâisü’l-kitâb Cafer Beşe bin Abdullah nâm râcil
mahfel-i şer’de medîne-i Rodoscuk’dan ve tevâbi’inden yeniçeri serdarı olup taifei
mezbûreden ve oğlundan bilâ vâris fevt olanların muhallefâtını ahz be kabz ve
mahalline isale ve kabz ve'l-isâl mütevakkıf olan umûrun mecmû‘una vekil ve me’mûr
olmağla medîne-i mezbûrede bundan akdem bilâ vâris fevt olan zikr câî Kuloğlu
Mustafa’nın muhallefâtına vâzi’u’l-yed eden Hüseyin Beşe ibn Abdullah nâm kimesne
mahzarında üzerine yine da’vâ ve takrîr-i kelâm edüp müteveffâ-yı mezbûr Mustafa
Halil-hayâtında benim hizmetkârım olup benim mâlım ile turuncîlik? edüp içinde yedi
bin akçeden gayrı akçesi ve hakkı yoğiken mezbûr Hüseyin Beşe senin şerîkin idi deyü
medîne-i mezbûrede vâki‘ icâer-i müeccel ile tahtı tasarrufumdan olan mahzen içinden
mevcud dört yüz keyl buğdayın ikâme-i beyyine ve istimâ’-ı şuhûda yüz keyli
beytülmâla â‘iddir deyü vaz‘-ı yed eyleyüp bana teslîmden imtinâ‘ ider suâl olunup
alıvirilmek matlûbumdur dedikde gıbbe’s-suâl mezbûr Hüseyin Beşe cevâbında
44
filhakika mezbûr Mustafa merkûm Cafer Beşe’nin zikr olunan buğday ve sâir kâr u
kesbde şerîki olup nısfı mezbûr Cafer Beşe’nin ve nısfı âharı mersûm Mustafa’nındır
deyü da’vâ ve def‘ ile mukabele eylemegin mezbûr Hüseyin Beşe’den sıdk-ı makâline
mübeyyine beyyine taleb olundukda ıtyân-ı beyyineden izhâr- ı acz ile mezbûr Cafer
Beşe’ye istihlâf eylemegin ol dahi zikr olunan buğdaydan ve sâir kâra u kesbde mezbûr
Mustafa şer’iki olmadığını yemin billahi tealel ala eylediğinden mada mezbûr Mustafa
dahi mevtinde vechi meşrûh üzere ben Cefer Beşe’nin hizmetkârı olup mezbûrun malı
ile turuncîlik? ederdim içinden yedi bin akçeden gayrı hakkım yoktur ve şer’iki dahi
degilim deyü vasîyet eyledüğün el-Hâc Ahmed bin Abdullah ve Receb Beşe ibn
Durmuş nâm kimesneler gıbbet taleb şehâdet eylemegin mâ vaka’a bi’t-taleb ketb
olundu hurrire fî yevmi’s-sani min Cemâziye'l-evvel lisene 50
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi ibn Rıdvan, El-Hâc İbrahim Çelebi bin Mahmûd Efendi,
Davud Bey bin Mehmed zabit şehr, İbrahim Çelebi bin Mehmed ve gayrühüm.
6-A-3
Budur ki medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Karaevli demekle ma’rûf karyede sâkin
Ferhad Bey bin Abdullah nâm kimesne mahfel-işer’i kavimde râfi’u’l-kitâb abd-i
mu‘takı olan Kenan bin Abdullah nâm kimesne tarafından hibe-i âtîsini tasdîte vekîl
olup nehc-işer’i üzere isbât-ı vekâlet eden Hasan Çelebi bin Ali nâm kimesne
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp hibe-i âti'z-zikr sudûruna degin silk-i
mülkümde muntazam olup karye-i mezbûrede vâki‘ üç tarafı kendi mülküm ve bir tarafı
tarîk-i âmm ile mahdûd yedi germesi iki ocaklı bir ahûrumu ba’de’t-tahliyyetiş-şer’iyye
müvekkil-i mezbûr Kenan’a hibe ve teslîm ve ol dahi meclis-i hibe de ittihâb ve
tesellüm eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire
fî gurre Cemâziye'l-evvel lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Küçük Hüseyin bin Kaya, Abbas Çelebi bin Ahmed, Osman bin Ahmed,
Mehmed Çelebi bin Ferhad Bey, Ömer bin Bali, Derviş bin Ömer, Husrev bin Mehmed.
6-A-4
Budur ki medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Karaevli demekle ma’rûf nâm karyede sâkin
Ferhad Bey bin Abdullah nâm kimesne mahfel-i kazā-yı lâzimi’r-rızada râfi’atül-kitâb
sulbîye kızı Saliha nâm hâtun tarafından hibe-i âtîyi tasdîke vekîl olup nehc-i şer’i
45
mu’teber üzere isbât-ı vekâlet eden zevc-i Mustafa Çelebi bin Kâsım nâm kimesne
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp hibe-i câi'z-zikr sudûruna degin silk-i
mülkümde muntazam olup yine karye-i mezbûrede vâki‘ üç tarafı kendi mülküm ve bir
tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan biri tahminen kırk müd ve bir tarafı dahi altı müd
buğday alur birbirine mukabil iki tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd yedi germesi bir
samanlığımı ba’de’t-tahliyyeti’ş-şer’iyye müvekkile-i mezbûre Saliha’ya hibe ve teslîm
ve ol dahi meclis-i hibe de ittihâb ve tesellüm eyledi dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ
vaka’a bi’t-taleb sebt olundu tahrîren fî gurre Cemâziye'l-evvel lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Küçük Hüseyin bin Kaya, Abbas Çelebi bin Ahmed, Osman bin Ahmed,
Mehmed Çelebi bin Ferhad Bey, Ömer bin Bali, Derviş bin Ömer, Hasan Halife bin,
Husrev bin Mehmed ve gayrühüm.
6-A-5
Budur ki medîne-i Rodoscuk mahallâtından İbrahim Bey mahallesinde sâkin Ahmed
Çelebi bin Mehmed nâm kimesne makâm-ı kazâda râfi’u’l-kitâb Kirkor veled-i Nordin
nâm Ermeni mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam
olup medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde nâmazgâh kurbunda vâki‘ bir tarafı Durmuş nâm
kimesne ve bir tarafı Mustafa Çelebi bin ( boşluk ) nâm kimesne ve bir tarafı Furûğî
Efendi bâğları ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd yedi dönüm bir kıt‘a bâğımı mezbûr
Karagöz’e altı bin beş yüz nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı
semen-i ma’dûd ve teslîm-i mübâya‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î
mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu tahrîren fî yevmi’l hâmis min Cemâziye'l-evvel lisene
hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Ahmed Çelebi bin Osman Bey, Behar bin Abdulah, Musa Çelebi bin
Efendi, Ahmed bin Abdullah, Mahmûd Çelebi bin Osman, Mehmed Çelebi bin Hızır,
Mehmed.
6-B-1
Budur ki medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Karaevli demekle ma’rûf karyede sâkin
Ferhad Bey bin Abdullah nâm kimesne makâm-ı kazâda râfi’atü’l-kitâb sulbîye kızı
Havva nâm hâtun tarafından hibe-i âtîy tasdiki vekîl olup nehc-i şer’i mu’teber üzere
isbât-ı vekâlet eden zevc-i Hasan Çelebi bin Ali nâm kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve
46
bast-ı merâm edüp hibe-i câi'z-zikr sudûruna degin silk-i mülkümde muntazam olup
yine karye-i mezbûrede vâki‘ tarafı erba‘ası kendi mülküm ile mahdûd olan dokuz
germesi bir ahûru sundurmasıyla ba‘de't-tahliye mütevekkile-i mezbûre Havva’ya hibe
ve teslîm ve ol dahi meclis-i hibe de ittihâb ve kabz ve tesellüm eyledi dedikde gıbbe’t-
tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu tahrîren fî gurre Cemâziye'l-evvel lisene
hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Küçük Hüseyin bin Kaya, Abbas Çelebi bin Ahmed, Osman bin Ahmed,
Mehmed Çelebi bin Ferhad Bey, Ömer bin Bali, Derviş bin Ömer, Hasan Halife imam
karye, Husrev bin Mehmed.
6-B-2
Budur ki medîne-i Rodoscuk mahallâtından El-Hâc Hürmüz mahallesinde sâkine Alime
hâtun ibneti Ali Dede tarafından tefvîz-i âti'z-zikri ıkrâra vekîl olup mezbûreyi ma’rifet-
i şer’iyye ile ârifân olan Şa‘bân Halife bin Abdülkerim ve Hüseyin Beşe bin
Abdürrahim nâm kimesneler şehâdetleri ile vekâleti sâbite olan İbrahim Bey bin
Abdullah nâm kimesne mahfel-işer’de râfi’u’l-kitâb Mardorus veled-i Karagöz nâm
Ermeni mahzarında bi’l-vekâle ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp müvekkile-i mezbûre
Alime tefvîz-i âtî sudûruna degin taht-ı tasarrufunda olup mahali mezbûrede vâki‘ iki
tarafı Osman Beşe mülkü ve bir tarafı Sefer Şah ve bir tarafı Aşret nâm ermeniler
mülkleri ile mahdûd olan iki evlik mikdarı tarlasının hakkı tasarrufunu mezbûr …
ma’rifet-i sâhibü'l-arz ile sekiz bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçe mukâbelesinde tefviz
ve teslîm ol dahi tefviz ve tesellüm eyledikden sonra bedel-i tefvîz olan meblağı mezbûr
sekiz bin akçeyi mezbûr Mardorus yedinden bi’t-tamâm ahz ve kabz eyledi dedikde
gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu tahrîren fî yevmi’r-râbi min
Cemâziye'l-evvel lisene 50
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Çavuş bin Süleymân Çavuş, Hasan Bey bin Gazenfer ez-zaim,
Mehmed Çelebi hafızzâde, Veli Çelebi bin Ali, El-Hâc Süleymân bin Abdullah ve
gayrühüm.
6-B-3
Budur ki medîne-i Rodoscuk mahallâtından el-Hâc Hürmüz mahallesinde sâkine Alime
hâtun ibneti Ali Dede tarafından tefvîz-i âti'z-zikre ıkrâra vekîl olup mezbûreyi
47
ma‘rifeti'ş-şer’iyye ile ârifân olan Şa‘bân Halife bin Abdülkerim ve Hüseyin Beşe bin
Abdürrahim nâm kimesneler şehâdetleri ile isbât-ı vekâlet eden İbrahim Bey bin
Abdülmennan nâm kimesne mahfel-i şer’de râfi’u’l- kitâb Usret veled-i Bihdâor nâm
Ermeni mahzarında bi’l-vekâle ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp müvekkile-i mezbûre
Alime tefvîz-i âtî sudûruna degin taht-ı tasarrufunda olup mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir
tarafı kendi mülkü ve bir tarafı Mardorus nâm Ermeni mülkü ve bir tarafı Osman Beşe
nâm kimesne mülkü ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan tahmînen iki evlik
tarlasının hakk-ı tasarrufunu mezbûr Usret’e ma’rifet-i sâhibü'l-arz ile sekiz bin nakd-i
râyicü'l-vakt akçe mukâbelesinde tefvîz ve teslîm ol dahi vech-i meşrûh üzere tefevvüz
ve tesellüm eyledikden sonra bedel-i tefvîz olan meblağ-ı mezbûr sekiz bin akçey
mezbûr Usret yedinden bi’t-tamâm ahz ve kabz eyledi dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î
mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu tahrîren fî yevmi’r-rabi min Cemâziye'l-evvel lisene
hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Çavuş bin Süleymân Çavuş, Hasan Bey bin Gazanfer ez-zaim,
Mehmed Çelebi hafızzâde, Veli Çelebi bin Ali, El-Hâc Süleymân bin Abdullah ve
gayrühüm.
6-B-4
Budur ki medîne-i Rodoscuk mahallâtından Dizdarzâde mahallesinde sâkin fahrü'l-
akrân Mehmed Çavuş bin Süleymân Çavuş mahfel-i kazā-i lâzımü'r-rızâda râfi‘atü'l-
kıt‘ab Süleymân ve Hüseyin ve İbrahim ibnâ Cihan nâm kimesneler mahzarlarında
ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup yine medîne-i
mezbûre tevâbi’inden Kayıköyü demekle ma’rûf karyede vâki‘ bir tarafı Mehmed bin
Torbalı arpalığı ve bir tarafı Hacı bin Bali arpalığı ve iki tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd
bir bâb fevkânî beyti ve altında iki çatma odayı ve ana muttasıl bir çatma ahûru ve bi’r-i
mâ ve bir mikdar cenîneyi ve iki dönüm bir kıt‘a bâğı müştemil çiftelik tabir olunur
menzilimi mezbûrdan Süleymân ve Hüseyin ve İbrahim iştirâk-ı sevî üzere yirmi üç bin
nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i
mübâya‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt
olundu tahrîren fî yevmi’l hâmis min Cemâziye'l-evvel lisene hamsîn ve elf
48
Şuhûdü’l-hâl: İlyas Ağa zabit şehr, Hasan bin Gazanfer Bey ez-zaim, Mehmed Çelebi
bin İlyas Ağa, El-Hâc İbrahim bin Mahmûd Efendi hatib, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc
Mahmûd ve gayrühüm.
6-B-5
Budur ki medîne-i Rodoscuk mahallâtından el-Hâc Hürmüz mahallesinde vâki‘ yine
mezbûr el-Hâc Hürmüz’ün vakfından olup bir tarafı Kaya Süleymân ve bir tarafı
bostancı Mehmed ve bir tarafı Mehmed Çelebi bin Musa nâm kimesneler mülkleri ile ve
bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olup bir bâb tahtânî beyti ve bir bâb fevkânî beyti
müştemil olan menzil-i mevkūf bundan akdem fevt olan Murâd bin Gülâbî nâm
kimesnenin icate mu‘accele ve müecceli ile tahtı tasarrufunda alup fevt olduğunda
menzil-i mezbûrun tasarrufu müteveffâ-yı mezbûrun evlâdı Hasan ve İsmail ve İbrahim
ve Muharrem ve Derviş ve İsmihan ve Havva ve Aişe’ye ale’s-seviye intikâl eylediği
şer‘an mütehakkık olduktan sonra mezbûran Derviş ve İbrahim mahfel-işer’de râfi’u’l-
kitâb mezbûr Muharrem mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp menzil-i
mezbûrda olan sekiz sehimden vechi meşrûh üzere hakk-ı tasarrufu bize intikâl birer
sehminin hakkı tasarrufunu mütevellî-i vakfı mezbûr ma’rifet-i ile mezbûr Muharrem’e
bin yüzer nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçe mukâbelesinde ferâğ eyleyüp her birimiz
bedel-i tefvîz olan meblağ-ı mezbûrun yüzer akçesi cem‘an iki bin iki yüz akçesi
mezbûr Muharrem yedinden bi’t-tamâm ahz ve kabz eyledik min ba’dmenzil-i
mezbûreden bize tasarrufu intikâl eden birer sehmimiz mezbûr Muharrem’in
tasarrufundadır dediklerinde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu
tahrîren fî yevmi’t-tasi min Rebî‘ü'l-âhir lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz
ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Çelebi bin Mahmûd Efendi, Receb Halife bin imam, El- hâc
İbrahim Efendi bin Mahmûd Efendi hatib, Yusuf Efendi Kâtib-i Gümrük, Ali bin
Nasuh, Süleymân bin Ali, Mehmed Halife bin Halit ve gayrühüm.
7-A-1 Arapça
Muhallefât-ı
El-merhûm el-Hâc Mehmed bin Ali mâte sâkinen bimahallei Dizdârzâde min mahallâti
Medîne-i Rodoscuk ve tereke zevceten med‘uvveten Esme bint Husrev ve ibneyni
49
kebîreyn med‘uvveyn Mustafa ve Hüseyin ve ibnen sağîren med‘uvven Ali ve binten
kebîreten med‘uvveten Aişe ve'l-verâseten munhasıraten fîhim vaka‘a'l-kısme fî selh
Rebî‘i'l-âhir lisene hamsîn ve elf.
Mushaf-ı Şerîf
1
Kıymet 300
Bir bâb tahtânî
beyt
Kıymet 12000
Alaca sâde …
1
Kıymet 200
Mâî … köhne
ferâce
1
Kıymet 250
Köhne dülbend
Aded 1
Kıymet 200
Köhne çakşır
1
Kıymet 150
Yanbolu kebe
köhne
1
Iy 150
… siyâh
1
Kıyye 200
Londra …
1
Kıyye 300
Kapaklı gügüm
1
Kıymet 300
Kilîd
Aded 7
Kıymet 100
Kantar
Aded 1
Kıymet 1000
Hırdavat-ı beyt
Kıymet 250
Köhne don ve
gömlek
4
Kıymet 300
Bakır
avadanlığı
Vukiyye 48
Kıymet 3840
Sermâye der-
dükkân
Meblağ
80000
Yekûn 99640 yalnız doksan dokuz bin altı yüz kırk akçedir
Minhâ el-masarıf
Mehr-i
müeccel-i
zevce
500
Resm-i
kısmet
3500
Kassâmiye
1000
Kâtibiye
200
Huddâmiye
…
200
Ücret-i
…
150
Harc-ı
defter
150
Sahhüˈl-bâkî littaksîm beyneˈl-verese 94940 yalnız doksan dört bin dokuz yüz kırk
akçedir
50
Hısse-i
zevce
11867
Hısse-i ibn
23734
Hısse-i ibn
23734
Hısse-i ibn
23734
Hısse-i bint
11867
Gayr-ı kabil
li't-taksîm
4
7-A-2
Fi'l-asl medîne-i Rodoscuk Behram Reis mahallesi sâkinlerinden olup hâlâ mahmiyye-i
Kostantiniyye'de Kargancı el-Hâc Ali mahallesinde sâkin Ramazan bin Mahmûd nâm
kimesne makâm-ı kazā-i lâzımü'r-rızâda râfi‘ü'l-kitâb Mustafa bin Ramazan nâm
kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde münselik olup
medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde Tunlu deresi nâm mevzî’de vâki‘ bir tarafı Hamza
Hoca bin Nasuh bir tarafı Mahmûd Beşe bin Şa‘bân ve bir tarafı Mehmed Çelebi bin el-
Hâc Mehmed ve bir tarafı Numan Çelebi bin Süleymân Efendi nâm kimesneler bâğları
ile mahdûd olan dört dönüm bir kıt‘a bâğımı mezbûr Mustafa’ya altı bin üç yüz nakd-i
râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mübâya‘a-i
mahdûd eyledim min ba’d bâğ-ı sâlifü’z-zikr merkûm Mustafa’nın mülki müşterâsıdır
keyfe ma yeşâ ve haysümâ yehtâr mutasarrıf olsun dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ
vaka’a bi’t-taleb sebt olundu tahrîren fî yevmi’t-tasi min Cemâziye'l-ula lisene hamsîn
ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Hamza Efendi ibn Nasuh imam, Ali bin Receb, İbrahim an karye-i
Nusretli, Ahmed bin Osman, Mehmed Çelebi bin el-Hâc Mehmed, Hoca oğlu Behram,
Hasan bin Ali ve gayrühüm.
7-A-3 Arapça
Hâla‘at fî meclisi'ş-şer‘i'ş-şerîf ve mahfeli'd-dîni'l-münif el-masūn ani't-tağyîr ve't-tahrîf
en-nasrâniyye el-med‘uvve Safar bint Yani es-sâkine bimahalleti Papa Manol min
mahallâti'l-kefere el-vâkı‘a bimedîneti Rodoscuk ma‘a zevcihâ hâmilü hâze'l-kitâb
Kosta veled-i Kiryazi ve hüve hâli‘un ma‘ahâ alâ mehrihâ el-müecceli'l-ma‘kūd ve
aleyhi tekellefehâ ve hüve meblağün kudretün … el-kadirühüm fızzî râyicü'l-vakt
muhâla‘a sahîhi şer‘iyye sümme ibrâün min külli minhâ ve merre'l-âhir min
cemî‘i'de‘âvî ve'l-eymân el-müte‘allıka bihukūki'r-ravhiyye ibrâü ‘âmmen ve katı‘an
li'r-râyic ve râfık li'l-husûme cerâ zâlik ve hurrire fi'l-yevmi'l-hâdî aşer min Cemâziye'l-
ûlâ lisene hamsîn ve elf.
51
Şuhûdüˈl-hâl: Müderris Ali Çelebi El-Müderris, Hasan Efendi ibn Kemâleddin El-
Müderris, Ahmed Çelebi ibn Mehmed, İbrahim Çelebi ibn min karye-i Göklü, Mehmed
bin Abdi…
7-A-4
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Abdünnebizâde mahallesinde sâkin Âgâh bin
Zülfikar nâm kimesne mahfel-işer’de râfi‘ü'l-kitâb … Mustafa nâm kimesne mahzarında
ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı yine kendi
mülküm ve bir tarafı Mehmed mülkü ve bir tarafı Mehmed mülkü ve bir tarafı tarîk-i
âmm ile mahdûd olup bir bâb tahtânîsi ve havluyu müştemil olan mülki menzilimi bi-
cümlei’t-tevâbi’ mezbûr … üç bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey edüp
kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mübâya‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-
tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb olundu fî yevmi’s-sâni aşer min Cemâziye'l-evvel
lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi bin İbrahim müderris, Hasan Efendi ibn Kemaleddin müderris,
Süleymân bin Nasuh berber, Abdülkerim Halife ibn Mehmed Musa, Rüstem bin Fevzi
ve gayrühüm.
7-A-5 Arapça
Farraza ve kaddere el-hâkimü'l-mevkı‘i'l-a‘lâhu rizae rabbühü ve mevlâhu linafakati's-
sağîre el-med‘uv Muhammed bin Ali Beşe ve likisvetin ve lisâir havîci'z-zarûriyye külli
yevmin yumzî ve yuharrimî târîhiyye yezîle semâniyete derâhimi fızza râyic fi'l-vakt
min mâlihi'l-müntakilleti ileyhi bi'l-irsi'ş-şer‘î min ümmihî Hadîce bint Ahmed Ağa el-
müteveffâ min kabl sâkin bimahhaleti el-Hâc ‘İsâ min mahallâti bimedîneti Rodoscuk
bitalebi ümm ve hiye'l-mer’etü'l-med‘uvveti Aişe bint Abdî likevnihî fî terbiyetihâ ve
ezzene lehâ bisarfi'l-meblaği'l-mezbûr ileyhi ve bi'l-istidâneti vaktü'z-zarûreti ve bi'r-
rücû‘i aleyhi lede'z-zafer farazan ve takdîren sahîheyni şer‘iyyen ve iznen sarîhan
mer‘iyyeten cerâ zâlik ve hurrire fi'l-yevmi't-tâsi‘ min Cemâziye'l-ûlâ lisene hamsîn ve
elf min hicretin men lehü'l-‘izzi ve'ş-şeref
Şuhûdüˈl-hâl: Kurd Çelebi ibn-i Abdi, Mustafa Çelebi ibn-i Ahmed Ağa, Solak
Mehmed Bey ibn-i Ali Bey, İbrahim Çelebi ibn-i Muhammed, El-Hâc Emrullah ibn-i
el-Hâc Mahmud ve gayrühüm mine'l-hazırîn.
52
7-A-6
Medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden küçük Pınarlu nâm karye sükkânından iken bundan
akdem fevt olan Sefer Şah bin Cihanşah nâm kimesnenin verâseti zevce-i metrûkesi …
ibneti Memi nâm hâtuna ve liebeveyn er karındaşı Musli nâm kimesneye münhasıra
idüğü şer’an mütehakkık olduktan sonra mezbûre … semeni hissei şer’iyye ile mehr-i
müeccelini muhallefâtı müteveffâ-yı mezbûrdan bi’l cümle ahz ve kabz eylediği tahkik
olduktan sonra mezbûr Musli mahfel-işer’de râfi‘ü'l-kitâb Mehmed bin Türabî nâm
kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp mezbûr Sefer Şah hâl-i kemâl-i
sıhhatinde târîh-i kitâbdan altı buçuk sene mukaddem silk-i mülk-i mahzından
muntazam olup karye-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı Sefer bin Abdullah mülkü ve bir
tarafı bazen karye-i mezbûre mescidi ve bazen karye-i mezbûre imâmına meşrût olan
arsayı haliye ve bir tarafı Ruşen oğlu Mustafa mülkü ve bir tarafı mer‘a ile mahdûd olan
bir bâb çatma beyti ve mahtutası ve ahûru ve anbarı müştemil olan menzilimi ba’de’t-
tahliyyeti’ş-şer’iyye mezbûr Mehmed’e benim huzûrumda hibe-i sahîh-işer’i ile hibe ve
temlîk ve teslîm ol dahi hibede ittihâb ve kabz ve temlîk ve tesellüm eylemeğle menzil-i
mezbûr târîh-i merkûmdan berü mesfûr Mehmed’in mülk-i mevhûbu olduğundan
mâ‘adâ mezbûr Sefer Şah merkûm Mehmed zımmetinde ciheti deyn-i şer’îden bakır
râyicü'-vakt akçe hakkı olmağla mezbûr bin akçeye dahi mezbûr yedinden bi’t-tamâm
ahz ve kabz eyledim min ba’d menzil-i mezbûr ve meblağ-ı mesfûra müte‘allık merkûm
Mehmed ile da’vâ ve nizâ‘ım yoktur dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb
sebt olundu
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Çelebi Cebecioğlu tâbi‘-i emîn-i gümrük, Ramazân Hamdi,
Receb bin Türâbî, Hüseyin bin …
7-B-1 Arapça
Muhallefât-ı
El-merhûm Abdi bin Müstecâb mâte sâkinen bikaryeti Büyük Pınarlı min tevâbi‘i
bimedîneti Rodoscuk ve tereke zevceten med‘uvveten Enbiyâ bint Ali ve ibnen kebîren
med‘uvven İbrahim ve ibnen sağîren med‘uvven Müstecâb ve binten kebîreten
med‘uvveten Aişe ve'l-verâseten muhhasıraten fîhim vaka‘a'l-kısmeti ve't-tahrir fi'l-
yevmi's-sâlis min Cemâziye'l-ûlâ lisene hamsîn ve elf.
53
Menzil iki
girme
1
Kıymet 3000
Anbâr bi'l-kilâr
1
Kıymet 3000
Kerpiçden
mebnî âhûr
1
Kıymet 3000
Beş girmeli
samanlık
Kıymet 500
Bâğ
Dönüm 1
Kıymet 500
Saman
Çit 1
Kıymet 2500
Pekmez tâbesi
kebîr
Kıymet 300
Tâbe sağîr
2
Kıymet 200
Bakraç ve sâir
1
Kıymet 100
Bakır tas
Aded 1
Kıymet 50
Çuval
4
Kıymet 200
Alaca kilim
2
Kıymet 500
Köhne kebe
1
Kıymet 60
Köhne kuzu
kürkü
1
Kıymet 30
Köhne sarık
Aded 1
Kıymet 30
Araba
Aded 2
Kıymet 600
Büyük saban
âlâtıyla
Kıymet 300
Saban sağîr
Aded 3
Kıymet 150
Hırdavat-ı beyt
Kıymet 400
Buğday
Müd 11
Kıymet 13000
… Alef
Müd 7
Kıymet 1500
Arpa
Müd 4
Kıymet 2000
Kapluca cedîd
5
Kıymet 1500
Su sığırı öküzü
Çift 1
Kıymet 4000
Su sığırı inegi
1
Kıymet 1200
Kara sığır
öküzü
6
Kıymet 500
Kara sığır inegi
3
Kıymet 1000
Dügen
Aded 2
Kıymet 300
Yekûn 47750 yalnız kırk yedi bini yedi yüz elli
Minhâ el-masarıfât
Mehr-i
müeccel-i
zevce
4000
Resm-i
kısmet
1200
Kassâmiye
500
Kâtibiye
350
Hüddâmiye
ve ihzâriye
350
Ücret-i
kaydiye
150
Harc-ı
defter
150
Yekûn 6500 yalnız altı bin beş yüz akçedir
Sahhüˈl-bâkî littaksîm beyneˈl-verese 41250 kırk bir bin iki yüz elli akçedir
54
Hısse-i zevce
5156
Hısse-i ibn
14436
Hısse-i ibn
14436
Hısse-i bint
7218
7-B-2
Medîne-i Rodoscuk el-Hâc Hürmüz mahallesinde sâkin Asiye binti Musa nâm hâtun
mahfel-i şer’de râfi‘ü'l-kitâb zevci matallakı olan Maden bin Mahmûd nâm kimesne
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp mezbûr Maden sulbî oğlu olup bundan
mütevellîd olan işbu hazır bi’l meclis Musa nâm sağîrin sinni yedi seneye baliğ olmağla
bende hakk-ı hısânesi sâkıt oldu deyü da’vâ ve ben inkâr ve ol dahi müdde‘âsını
muvâcehemede şuhûd-ı udûl ile isbât-ı eylemekle hakk-ı hısâne benden sâkıt olmağın
sağîr-i mezbûr bâbası mezbûr Maden’e teslîm eylemek üzere kıbe’l-i şer’den bana
tenbîh ve mezbûra teslîm olunmağın lâkin ben ba‘de'l-yevm bilâ taleb'n-nafaka sağîr-i
mezbûru infaka râziye olmağla mezbûr Maden dahi sağîr-i mezbûru hüsn-i rıza ile yine
bana teslîm ve ben dahi tesellüm ve kabûl eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ
vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî 22 min Muharremi'l-harâm lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Çavuş bin Süleymân Çavuş, Şa‘bân bin Abdi, Ahmed bin
Osman, Mehmed Çelebi bin Abdi, Mehmed bin Murâd, Mehmed bin Ahmed ve
gayrühüm.
7-B-3
Budur ki medîne-i Rodoscuk’da İbrahim Bey mahallesinde sâkin Mehmed Çelebi ve
Mustafa Çelebi bin Hızır Bey nâm kimesneler mahfel-işer’de râfi‘ü'l-kitâb Ahmed bin
Abdullah nâm kimesne mahzarında her biri ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp iştirâk-ı
sevî üzere silk-i mülkümden münselik olup yine medîne-i mezbûrede el-Hâc İsa
mahallesinde vâki‘ iki tarafı Hüseyin Çelebi bin Yahya Bey mülkleri ve iki tarafı tarîk-i
âmm ile mahdûd iki bâb fevkânî ve iki bâb tahtânî beyti ve bir kileri müştemil olan
menzilimizi bicümleti’t-tevâbi’ ve’l-levâhık mezbûr Ahmed’e kırk üç bin nakd-i
râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i
mübâya‘a-i mahdûd eyledik ba‘de'l-yevm menzil-i sâlifü’z-zikr mersûm Ahmed’in
mülkü müşterâsıdır dediklerinde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu
hurrire fî yevmi’s-sâbi’ aşer min Cemâziye'l-evvel lisene hamsîn ve elf min hicreti men
lehü'l-izz ve’ş-şeref
55
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Bey bin Behram kethüdari, Süleymân Bey bin Hâlil, Ahmed
Çelebi bin Mehmed, Musa Çelebi bin Ali, Mustafa Çelebi bin Hasan Bey, Es-Seyyid
Mehmed Çelebi bin es-Seyyid Murâd, Mehmed Çelebi bin Mehmed Bey, Ahmed
Çelebi bin İbadi, Hasan bin Ali, Mustafa bin Ali ve gayrühüm.
7-B-4
Budur ki medîne-i Rodoscuk’da kefere mahallâtından Papa Manol mahallesinde sâkine
Uyarine binti Luka nâm zımmiye makâm-ı kazâda râfü’u’l-kitâb Todori veled-i Dimitri
nâm zımmî mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülk-i mahzımda
münselik olup yine medîne-i mezbûre mahallâtından Piskopos mahallesinde vâki‘ bir
tarafı pabuşçu Dimitri ve bir tarafı Duka kileri ve bir tarafı Varsama pabuşçu nâm
zımmiler mülkleri ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan menzil yerimi mezbûr
Todori’ye sekiz yüz nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i
ma’dûd ve teslîm-i mübâya‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ
vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’l-hâdî ve’l-ışrîn min Cemâziye'l-evvel
lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Kolak İbrahim Çelebi mütevellî evkafı müteferrika, Süleymân Bey bin
Hâlil, Papa Bâbos bakkâl Nikol, Doma veled-i Kilari bakkâl, Harsamlo Bakkâl Yani,
Toma oğlu Yorgi ve gayrühüm.
8-A-1
Budur ki medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Gazioğlu nâm karyede sâkin râfi’ul-kitâb
Hüseyin bin Mehmed nâm kimesne mahfel-işer’de medîne-i mezbûrede el-Hâc Hürmüz
mahallesinde sâkin iken bundan akdem fevt olup verâseti zevce-i metrûkesi Aişe binti
Hamza’ya ve sulbîye sağîre kızları Hatice ve Emine’ye münhasıra idüğü şer’an
mütehakkık ve sabit olan Yusuf bin Abdülhak zevcesi olup sagiretân-ı mezbûr Sakine
tesviye-i umûru içün kıbel-i şer’den mansûb ve vasîsi olmağla menzil atiz’zikre vaz’-ı
yed eyleyen mezbûre Aişe mahzarında üzerine da’vâ ve takrîr-i kelâm edüp mezbûr
Yusuf bundan akdem sahhatında silk-i mülkümde muntazam olup karye’i mezbûreden
vaki iki tarafı Abdi bin Uhud nâm kimesne mülkü ve arabalığı ve bir tarafı mer‘a ve bir
tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd iki bâb tahtânî beyti ve mahtutası müştemil olan menzilini
bana on bin beş yüz râyicü'l-vakt fıdda bâten bey eyleyüp ben dahi vechi meşrûh üzere
iştirâk eyledikden sonra semeni olan meblağ-ı mezbûrun on bin üçyüz akçesi mezbûr
56
Yusuf yine hâl-i sıhhatinde teslîm ve ol dahi kabz eyleyüp bâkî ikiyüz akçesini eda
etmek sadedinde iken fevt olmağla menzil-i mezbûr vech-i meşrûh üzere benim müşterâ
mülküm iken mezbûre Aişe menzil-i mezkûru bigayr-ı vech-i şer‘î zabt eder suâl olunup
yed-i âdiyesi kasr olunmak matlûbumdur dedikte gıbbe’s-suâl mezbûre Aişe cevâbında
menzil-i mezbûr hayâtında merkûm Yusuf’un mülkü olup ba’de vefât zikr olunan
vereseye ırs-ı şer’i ile intikâl eylemişdir mezbûr Yusuf hâl-i hayâtında menzil-i merkûm
vech-i meşrûh üzere mersûm Hüseyin zikr olunan semen mukâbelesinden bey eyleyüp
semen-i merkûmeden meblağ-ı mersûmu kabz eylediğin ma‘lumum değildir demekle
müdde‘iye-i mezbûreden davasına mutabaka beyyine taleb olundukta udûl-i
müslimînden Ahmed bin Mehmed ve Şa‘bân bin Hasan ve İsa bin Sinan nâm
kimesneler meclis-i şer’i liecli’ş-şehâde hazırlar olup isrü’l-istişhâd fi’l-hakîka bundan
akdem mezbûr Yusuf hâl-i kemal-i sıhhatinde bizim huzûrumuzdan menzil-i mezbûru
merkûm Hüseyin’e meblağ-ı mezbûr on bin beşyüz akçeye bâten bey eyleyüp ol dahi
vechi meşrûh üzere iştirâ eyledikden sonra semen-i mezbûreden bin beş yüz akçenin on
bin üç yüz akçesini merkûm Yusuf teslîm ve ol dahi kabz eyleyüp bâkî iki yüz akçesini
dahi edâ etmek sadedinde iken mezbûr Yusuf fevt oldu biz bu husûsa şâhidleriz şahadet
dahi ederüz deyü her biri edâ-i şihdâet-i şer’i eylediklerinde gıbbe't-ta‘dîl şehâdetleri
makbûl olduktan sonra meblağ-ı bâkî iki yüz akçeyi vasî-i mezbûra teslîm etmek üzere
merkûm Hüseyin’e ve menzil-i mezbûru merkûm Hüseyin’e teslîm etmek üzere vasî-i
merkûme tenbîh birle mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’t tâsi‘ min
Cemâziye'l-ûlâ lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Mustafa bin Hüseyin, Habari Veli bin Şa‘bân, Mehmed bin Bayezid,
Hasan bin Ali, Ramazan bin Sefer ve gayrühüm
8-A-2
Akarre ve i‘tarefe fî meclisi'ş-şer‘i'ş-şerîf ve mahfili'd-dîni'l-münîf el-masûn ani't-tağyîr
ve't-tahrîf ez-zımmî el-med‘uv Yorgi veled-i Atnas es-sâkin bimahalle Papa Istarati
bimedîneti Rodoscuk biennehû kad bâ‘e min hâmili hâze'l-kitâb er-recül el-med‘uv
Derviş Çelebi ibn-i Ya‘kûb el-vasîyyü'l-mansûb lissağîr el-med‘uv Ahmed bin Mehmed
Ağa ve hüve işterâ minhü bimâli's-sağîr el-mezbûr li'l-isti‘mâl ennehû mâ hüvel lehû ve
mülkehû beyne ve tahtu tasarrufehû ilâ hasri sudûri hâze'l-akd minhâ ve zâlike cemî‘ü'l-
kerem el-vāki‘ bi'l-mevzi‘i'l-ma‘rûf bicâyi'l-mahdûd bikerim … Karagöz ve taraf ve
bikerim et-tâbi‘ el-mezbûr min tarafin ve bikerimi Yorgi Hekimoğlu min tarafin bi't-
57
tarîki'l-‘âmm min tarafin ve hüve meblağ karrerehû ve nisâbehû işrûne elf dirhim hattâ
râyicü mine'l-vakt bey‘an şirâen sahîhîne şer‘î ale'l-îcâb ve'l-kabûl ve teslîm ve tesellüm
mine't-tarafeyn sümme … ilâ senetin kâmileten bâhireten mu‘ayyineten kadderehâ ve
nisâbehâ … selâsete âlâf dirhem … ve istîcâren sahîheyni şer‘iyyeyn ıkrâren … cerâ
zâlike ve hurrire ve hurrire fi'l-yevmi's-sâbih ve'l-ışrîn min şehri Rebî‘ü'l-âhir sene 1050
Şuhudul hal: El-Hâc Mehmed bin Abddülhalil an karye-i behram reis, Ahmed bin
Mustafa karye mezbûre, Hüseyin bin Abdullahan mahalle-i el-Hâc, Ali Çelebi
Fişekcizade, Mehmed bin Abdulkadir, El-Hâc … Mehmed, Gedik Mustafa Çelebi ibn-i
…, Mehmed bin Mustafa Çelebi ve gayrühüm
8-A-3
Medîne-i Rodoscuk mahallatında Hoca Beyazıt mahallesinde sâkine Kerime binti Aliye
nâm hâtun mahfel-işer’de râfi’u’l-kitâb zevc-i olan Mehmed bin Abdullah nâm kimesne
mahzarında ıkrâr-ıtâm ve takrîr-i kelâm edüp zevcim mezbûr Mehmed ile beynimizde
hüsn-i zinde-gânım olmamağla zimmetinde mütekarrir olan iki bin akçeyi mehr-i
müeccelimden ve nafaka iddetimden feragat etmek üzere ve mehr-i müeccelimden bir
ferace ve bir beledî döşek ve bir beledî yorgan ve bir beledî yasdık mezbûr Mehmed’e
ben teslîm etmek üzere ve mezbûr Mehmed ile benden tevellüd edüp hâlâ birinci yaşına
bali olan Hüseyin nâm sağîrin târîh-i kitâbdan beşinci sene tamamına degin rayicül
kıt‘aptan bila talebü'n-nafaka kesilmek üzere mezbûre ile muhâla‘a-i sahîh-işer’i ile
muhâla‘a eyledik min ba‘d mezbûre ile zevciyyete müte‘allık da’vâ nizâ‘ım kalmadı
dedikde mezbûr Mehmed dahi merkûme Kerime'yi vechi meşrûh üzere olan cemî‘
ıkrârından tasdik ve muhala‘a-i merkûmeyi kabûl ve tahkîk eylemegin mâ vaka’a bi’t-
taleb sebt olundu hurrire fî 30 min Cemâziye'l-evvel lisene 50
Şuhûdü’l-hâl: Hasan Efendi ibn el-Hâc Kemaleddin müderris, Zahrü’l-müderrisîn Ali
Çelebi müderriszâde, Süleymân bin Hâlil Kâtib, Davud Bey zabit şehr, Mehmed Halife
bin Hâlil, Ali bin Mahmûd ve gayrühüm
8-B-1
Mahmiye-i kostantiniyyede Kuzguncu el-Hâc Ali mahallesinde sâkin Maden bin
Mahmûd nâm kimesne mahfel-işer’de işbu râfi’u’l- kitâb medîne-i Rodoscuk’da sâkin
Mehmed bin Mustafa nâm kimesne mahzarında üzerine da’vâ ve takrîr-i kelâm edüp
58
târîh-i kitâbdan beş sene mukaddem silk-i mülkümde muntazam olup medîne-i
mezbûrede el-Hâc Hürmüz mahallesinde vâki‘ Osman Beşe ve bir tarafı Mustafa Çelebi
nâm kimesneler ve bir tarafı Garal nâm Ermeni mülkleri ile ve bir tarafı tarîk-i âmm ile
mahdûd olan buyût-ı müte‘addideyi müştemil menzilimi ve yine medîne-i mezbûre
sınırı dâhilinde Kayıveli nâm mevzî’de vâki‘ bir tarafı Turhan Beşe tarlası ve bir tarafı
Şekerzâde el-Hâc Mehmed tarlası bir tarafı hammâl Mehmed tarlası ve bir tarafı tarîk-i
âmm ile mahdûd olan yedi dönüm mikdarı bir kıt‘a bâğımı safk-ı vahide ile mezbûr
Mehmed Çelebi kırk altı bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey‘ edüp kabz ve
teslîm ol dahi vechi muharrer üzere iştirâ ve kabz ve tesellüm eyledikten sonra semeni
mezbûrdan kırk bin mârü'n-na‘t akçeyi yedinden ahz ve kabz eyleyüp bâkî altı bin akçe
zimmetinden olmuştur suâl olunpu alıvirilmek matlûbumdur dedikde gıbbe’s-suâl ve
akibu’l-inkâr mezbûr Mehmed cevâbında zikr olunan sâlifü’z-zikr menzil ve bâğ safk-ı
vahide ile târîh-i mezbûrda ancak kırk bin mezbûr mârü'n-na‘t akçeyi iştirâ edüp kabz-ı
semen ve kabz-ı mebî‘ eyledim deyü ziyâdeten mezbûre inkâr etmekle müddei
mezbûrdan davasına mutabık beyyine taleb olundukda ityân-ı burhândan ızhâr-ı acz ve
istihlâf eylemeyin gıbbet tehlifiş şer’i ol dahi mesbûkü'z-zikr menzil ve bâğı safk-ı
vahide ile semeni mezbûr kırk bin akçeden ziyadeye iştirâ eylemediğiniz yemin
billahi'l-aliyyi'l-azîm eylemekle mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu tahrîren fî yevmi’l tasi
işrun min Cemâziye'l-evvel lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Fahrü’l-kuzât Hâlil Efendi ibn Ahmed, Siyavuş Bey bin Abdullah,
Süleymân Bey bin Turgut, Ramazan bin Sefer.
8-B-2
Budur ki medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Banados demekle ma’rûf nâm karyede sâkin
Belkıs binti Abdullah nâm hâtun tarafından bey‘-i âti'z-zikri ıkrâra vekîl olup mezbûreyi
ma’rifet-i şer’i ile ârifân olan Mahmûd Çelebi bin Yusuf ve Emir bin Nurullah nâm
kimesneler şehâdetleri ile isbât-ı vekâlet eden Receb Halife bin Şa‘bân nâm kimesne
mahfel-işer’de râfi’u’l-kitâb Uğurlu bin Abdullah nâm kimesne mahzarında bi’lvekâle
üzerine da’vâ ve takrîr-i kelâm edüp müvekkile-i mezbûre Belkıs silk-i mülkünden
muntazam olup yine medîne-i merkûme tevâbi’inden Kadıköyü demekle ma’rûf nâm
karyede vâki‘ bir tarafı Hâlil bin Mehmed ve bir tarafı Musli Çelebi bin Derviş Bey
mülkleri ve bir tarafı tarîk-ihâs ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan bir bâb çatma
beyti ve sundurması ve mahtutayı müştemil mülki menziline bi-cemi’t-tevâbi’ ve’l-
59
levâhık mezbûr Uğurlu'ya üç bin beş yüz nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ ve
ıkbâz edüp ol dahi kabz-ı semeni ma’dûd veteslîm-i mübâya‘a-i mahdûd eyledi dedikde
gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’s-sâmin ve’l-
ışrîn min Cemâziye'l-evvel lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: İbrahim Çelebi bin, Musli Çelebi bin, Süleymân Çelebi bin Turgut,
Hamamcı ibrahim Çelebi, Mehmed Çelebi bin Ahmed, Mehmed Çelebi bin Abdi.
8-B-3
Medîne-i Rodoscukta vāki‘ iskelede Gümrük Emîni ve deryâdan zuhûr iden
Beytülmâl-i âmme ve hâssayı bi'l-emâne zabta me’mûr olan Mehmed Çavuş bin
Abdüssamed nâm kimesne mahfel-işer’de takrîr-i kelâm edüp târîh-i kitâbdan bir gün
mukaddem medîne-i mezbûre sükkânından Ömer bin Musa nâm kimesne medîne-i
mezbûre sınurunda vāki‘ Nasuh Bey çeşmesi kurbunda sâhil-i bahre karîb yerde altı
kürek çekdirmeden kayık durup içinde … olmağla zâhirde sâhibi olmadığı ihbâr
edilmegin ben dahi âdem götürüp zikr olunan kayığı getürdüp yedine virüp gümrük
iskelesine rabt itdirdim kıbel-i şer‘den üzerine varılup kişi ve vāki‘ü'l-hâl tahrîr olunmak
matlûbumdur didikde cânib-i şer‘-i şerîfden Mevlânâ Hasan Efendi ibn-i Kemâleddin
irsal olunup ol dahi zeyl-i kitâbda esâmîsi mestûre olan müslimîn ile iskele-i mezbûrde
zikr olunan kayığın üzerine varup içinde vāki‘ dâne kürek ve bir direk ve bir alaca
yelken ve bir çanak ve bir çömlek olduğu ve zikr olunan küreklerin uclarında ve kayığın
ba‘zı yerlerinde kan eseri olduğu keşf ve müşâhede idilmekle mevlânâ-yı mezbûr vāki‘-
i hâli mahallinde tahrîr ve badehû gelüp meclis-i şer‘de alâ vukû‘ihî inhâ itmegin mâ
vaka‘a biˈt-taleb ketb olundu. fi'l-yevmi't-tâsi‘ ve'l-ışrîn min Cemâziye'l-evvel lisene
hamsîn ve elf
Şuhûdüˈl-hâl: Ali Çelebi ibn-i Rıdvan Bey, Yusuf Çelebi kâtib-i gümrük, İsmail ibn-i
Ahmed, İbrahim bin Süleyman, Süleyman ibn-i Abdullah, Mehmed el-bostânî El-
Muhzır, Ramazan bin Sefer ve gayrühüm.
9-A-1
Budur ki medîne-i Rodoscuk’da Câmi’-i Atîk mahallesinde sâkin Yakob veled-i David
nâm Ermeni makâm-ı kazâ-i lâzımü’r-rızâda râfi’u’l-kitâb Karabet veled-i Eranas nâm
Ermeni mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silki mülkümde muntazam olup
60
medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde Nusretli yolundan vâki‘ bir tarafı Tanas veled-i (
boşluk ) nâm Ermeni ve bir tarafı Hifaf oğlu İstefani ve bir tarafı Papa Uçan ve bir tarafı
Birdoş veled-i Bâbos nâm Ermeniler bâğları ile mahdûd olan bir dönüm bâğımı mezbûr
Karabet’e üç bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i
ma‘dûd ve teslîm-i mebî‘-i mahdûd eylerim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a
bi’t-taleb ketb olundu tahrîren fi yevmi’t-tâsi’ ve’l-ışrîn min Cemâziye'l-ahir lisene
1050
Şuhudul hal: Zahrü’l-müderrisîn Ali Çelebi şeyh müderriszâde, Râkimu’l-hurûf Hasan
Efendi bin el-Hâc Kemaleddin, Abdülkerim Hoca imam Nusretli, Mehmed Halife bin
Hâlil, Yorgi ve Avlah veled-ieyn-i…, Papa Yahvar Perzuman veled-i Yakos.
9-A-2
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Dudu hâtun mahallesinde sâkin iken bundan akdem
vefât eden Aişe binti Kurd Hâlil nâm hâtunun verâseti zevci Ali Bali bin Veli nâm
kimesne ve sadrî oğlu Mehmed’e ve sadriye kızı Fatıma’ya münhasıra idüğü şer’an
mütehakkık olduktan sonra mezbûre Fatıma tarafından husûs-ı âti'z-zikre vekîl olup
mezbûreye ma’rifet-i şer’iyye ârifân olan Ömer Beşe bin Abdullah ve Mehmed Beşe bin
Abdüssamed nâm kimesneler şehâdetleri ile isbât-ı vekâlet eden zevci Mehmed bin
Hasan’a nâm kimesne ile oğlu merkûm Mehmed mahfel-i şer’de râfi’u'l- kitâb mezbûr
Ali Bali mahzarında her biri ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp müteveffat-ı mezbûrenin
muhallefâtı zikr olunan veresesi beynlerinde bi’l-farîzati’ş-şer’iyye taksîm olunup her
birinin hissesi ikraz ve nakil olunmak lâzım olmağla muhallefat-ı müteveffâ-yı
mezbûreden olup mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı Hamza bin Mustafa mülkü ve bir
tarafı Rabia hâtun ibneti Kurt Çelebi mülkü ve bir tarafı Ümmühan binti Asib nâm
hâtun mülkü ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd ve bir bâb fevkânî ve tahtânîden bir
bâb ahûr ve bir bâb tahtânî kileri müştemil olan menzil-i mezbûr Ali Bâliğnin rub‘
hısse-i şer’îsine nakil ve ikraz olunup mezbûr Ali Bali dahi kabûl ve kabz eyledüğü
ecilden menzil-i mezbûr vech-i muharrer üzere merkûmun mülkü mevrusudur dedikde
gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olunur hurrire fî yevmi’r-râbi’ min şehr-
i Rebî‘ü'l-evvel lisene hamsîn ve elf
61
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi bin İbrahim Efendi müderris, Mahmûd Çelebi Ahmed
mütevelli, Ahmed Çelebi bin el-Hâc Mehmed serbazari hâlâ, Ramazan bin Sefer, Hasan
bin Ali, Mustafa bin Ali.
9-A-3
Medîne-i Rodoscuk’da kefere mahallâtından Papa Peşri mahallesinde sâkin Harşakina
bint-i Şanadino nâm zımmiye makâm-ı kazâda râfi’u’l- kitâb Velisar veled-i Niko
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp hibe-i âtî sudûruna degin silki mülkümde
muntazam olup medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde Çam nâm mevzî’de Değirmen
kurbunda vâki‘ bir tarafı Semerci Yani ve bir tarafı Abacı Dimo ve bir tarafı Bezirci
Karagör bâğları ve bir tarafı yine mezbûr Velisar bâğı ile mahdûd olan üç buçuk dönüm
bir kıt‘a bâğımı ve bir ‘ırak kazganımı lülesiyle ve bir bakır sinimi ve bir gümüş kadehi
mezbûr Velisar'a hibe-i sahîh-işer’i ile hibe ve teslîm ve ol dahi meclis-i hibede ittihâb
ve kabz ve tesellüm eyledi ba‘de'l-yevm zikr olunan bâğ ve eşyâ-i mezbûre merkûm
Velsar'ın mülk-i mevhûbudur dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt
olundu hurrire fî yevmi’t-tasi vel işrün min Cemâiye'l-evvel lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Zahrü’l-müderrisîn Ali Çelebi ibn İbrahim Efendi, Râkimu’l-hurûf Hasan
Efendi ibn el-Hâc Kemaleddin, Kulak İbrahim Çelebi mütevellî-i evkāf-ı mefsûre, Ali
Beşe fişekcizâde, Bâba Hasan muhzır, Papa Lahvar veled-i Angelos, Kanride veled-i
Lecal.
9-A-4
Budur ki medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Büyük Benarlı karye sükkanından iken
bundan akdem fevt olan Piruz Beşe bin Abdullah nâm kimesnenin verâsetizevce-i
metrûkesi Kamer binti … nâm hâtun ve mezbûr Piruz’u i’tâk iden Kurd Bey’in sulbî
oğlu İsmail nâm kimesneye münhasıra idügü şer’an mütehakkık olduktan sonra mezbûr
İsmail mahfel-işer’de râfi’u’l- kitâb mezbûre Kamer mahzarında üzerine da’vâ ve takrîr-
i kelâm edüp mezbûr Piruz Beşe fevt oldukda ben âhar diyarda olmağla mezbûre Kamer
muhallefâtında otuz keyl buğday ve bir gügüm ve bir tâbe ve bir re’s su sığırı inek ve iki
kara sığır öküzlerini ve dört çuvalını zabt edüp eşyayı mezkûreden râbi‘-i mezbûreye ve
bâkî selâse-i irbâ‘ını ‘asûbet-i sebebiye cihetinden bana â‘id iken mezbûre Kamer hissei
şer’iyyemi bana teslimden imtina‘ eder suâl ve ihkâk-ı murâdımdır dedikde gıbbe’s-suâl
mezbûre Kamer cevâbında zikr olunan otuz keyl buğdaya vaz‘-ı yed eylemedim ve
62
eşyayı mezbûrenin sâiresi benim mülkü mahzımdır mezbûr Piruz Beşe’nin mülkü
değildir dedikde müddei mezbûrdan davasına mutâbık beyyine taleb olundukta ityân-ı
burhândan ızhâr-ı acz ve istihlâf etmegin gıbbe't-tahlîf mezbûre Kamer dahi zikr olunan
otuz keyl buğdayı vaz‘-ı yed eylemediğini sâbıku'z-zikr gügüm ve tâbe ve su sığırı ve
inek ve dört kapu ve iki re’s kara sığır öküzü kendi mülk-i mahzım olup mezbûr Piruz
Beşe’nin mülkü olmaduğuna yemîn-i billâhi'l-aliyyi'l-azim itmegin müdde‘î mezbûr
da‘vâ-yı mersûmeden men‘ birle mâ vaka’a bi’t-taleb ketb olunur tahrîren fî yevmi’s-
sâlis ve’l-ışrîn fi Cemâziye'l-evvel lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-
şeref
Şuhûdü’l-hâl: Zahrü’l-müderrisîn Ali Çelebi bin İbrahim Efendi, Fahrü’l-hitab el-Hâc
İbrahim Efendi bin Mahmûd Efendi, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc Mahmûd, Murâd Beşe
bin Bâyezîd ve gayrühüm.
9-B-1
Budur ki medîne-i Rodoscuk’da Dizdarzâde mahallesinde sâkin Ahmed Çelebi bin
Müslihiddin Efendi nâm kimesne makâm-ı kazâda râfi’u’l-kitâb Mahmûd Beşe bin
Şa‘bân nâm kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülk-i
mahzımda münselik olan yine medîne-i mezbûre mahallâtından Canpaşazâde
mahallesinde vâki‘ bir tarafı yine merkûm Mehmed Beşe ve bir tarafı Fatıma Hoca nâm
hâtun ve bir tarafı Mehmed Ağa bin Yahya Bey mülkleri ve bir tarafı tarîk-i âmm ile
mahdûd olan iki bâb fevkânî ve iki bâb tahtânî beyti ve dâhiliyeyi ve havluyu müştemil
olan menzilimi mezbûr Mahmûd Beşe’ye otuz iki bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye
bâten bey edüp kabzı semen-i ma‘dûd ve teslîm-i mebî‘-i mahdûd eyledim dedikde
gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’l-hâmis min
cemaziyel evvel lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Hasan Çelebi bin Mehmed tahûr bakucakzâde, El-Hâc Veli bin Ebubekir,
El-Hâc Osman bin Abdullah, Ali Çelebi bin Nasuh, Mehmed Çelebi bin Mahmûd
Efendi, Umur bin Abdullah, Ali bin Çelebi el-Hâc Mehmed, El-Hâc Emrullah bin el-
Hâc Mahmûd, Mehmed Dede, Ramazan bin Sefer ve gayrühüm.
63
9-B-2
Budur ki medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Büyük Benarlı nâm karyede sâkin râfi’u’l-
kitâb Derviş bin Müstecab nâm kimesne medîne-i mezbûreye tâbi’ olan kurâda vâki‘
evkāf-ı müteferrikanın berât-ı pâdişâhî ile mütevellîsi olan İbrahim Çelebi ibn Mehmed
nâm kimesne mahzarında üzerine da’vâ ve takrîr-i kelâm edüp bundan akdem karye-i
mezbûrede merhum Karali Bey’in binâ eyledüği câmi’-i şerîfi tamam eyledüği vakitde
imâm ve hatîb ve müezzin ve şem‘ine sekiz bin akçe vakf edüp meblağ-ı mezbûra beni
habsî mütevellî nasb ve tayin edüp ben dahi tevliyet-i merkûmeyi habsî kabûl ve
hizmet-i lâzımesini edâya ta‘ahhüd eylemişken hâlâ mezbûr İbrahim Çelebi meblağ-ı
mezbûr evkāf-ı müteferrikaya da dâhildir deyü tevliyet-i merkûmenin hizmeti
lâzımesine edâya bana mâni‘ olur suâl olunup kasr-ı yed ile mezbûra tenbîh olunmak
matlûbubdur dedikde gıbbe’s-suâl mersûm İbrahim Çelebi cevâbında vâkıf-ı merkûm
Karali Bey tevliyet-i mezkûreyi mersûm Derviş’e şart ve ta‘yîn eylediği ma‘lûmum
değildir dimeğin mezkûr Derviş’den makâline mübeyyine beyyine taleb olundukda
udûl-i müslimîmden Davud Halife bin İbrahim ve Salih bin Süleymân nâm kimesneler
liecli'ş-şehâde meclis-i şer’de hâzırlar olup fiˈl-hakīka mezbûr Karali Bey bundan
akdem sâlifü’z-zikr câmi’-i şer’ifi bina edüp tamâm eyledügü vakitde vechi meşrûh
üzere imâm ve hatîb ve müezzin ve şem‘ine sekiz bin akçe vakf edüp meblağ-ı mezbûra
mersûm Derviş'i bizim huzûrumuzda habsî mütevellî nasb ve ta‘yîn eyleyüp merkûm
Derviş dahi tevliyet-i mezkûreyi habsî kabûl ve hizmet-i lâzımesini edâya müte‘ahhid
oldu biz bu husûsa şâhidleriz şehâdet dahi ederiz deyü her biri edâ-yı şihdâet-i şer’iye
eylediklerinde ba‘de ri‘âyet-i şerâitü'l-kabûl şehâdetleri mukbûl olduktan sonra mâ
vaka‘a biˈt-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’t-tâsi’ min Cemâziye'l-evvel 1050
Şuhûdü’l-hâl: Zahrü’l-müderrisîn Ali Çelebi bin İbrahim Efendi müderris, Râkimu’l-
hurûf Hasan Efendi ibn el-Hâc Kemaleddin, İbrahim Çelebi Mehmed Efendi hatib,
Mehmed Çelebi hafızzâde, Çolak Mehmed Çelebi ve gayrühüm.
9-B-3
Budur ki medîne-i Rodoscuk'da Güvençli demekle ma’rûf karyede sâkin Ebubekir Hoca
bin Mustafa nâm kimesne mahzar-ı şer’de râfi’u’l-kitâb Hızır Bey bin İvaz nâm
kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup
medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde Derzi Habib toprağından vâki‘ bir tarafı Ali Beşe bin
64
Abdullah ve bir tarafı Odabaşı Yusuf Beşe ve bir tarafı Koca Hâlil ve bir tarafı yine
mezbûr Hızır Bey bâğları ile mahdûd olan iki dönüm bir kıt‘a bâğıma mersûm Hızır
Bey’e dört bin altı yüz nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey edüp kabz-ı semen-i
ma’dûd ve teslîm-i mübâya‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ
vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’t tasi min Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn
ve elf
Şuhûdü’l-hâl: İlyas Ağa zabıt şehr, İbrahim Çelebi bin Mahmûd Efendi hatib, Mahmûd
Bey bin Abdullah cündi, Mehmed Bey bin Abdullah, Serdar Hüseyin el-hac muhzır
Beşe tahmami, Ahmet Çelebi bin Osman.
9-B-4
Budur ki medîne-i Rodoscuk mahallâtından Kara Kâtib mahallesinde sâkin Perihan
binti Abdullah nâm hâtun tarafından eşya-ıâti’l-beyânı da’vâ ve taleb ve ahz ve kabz ve
kendiye îsâl ve kabz ve isâle mütevakkıf olduğu umûrun mecmû‘una vekîl olup
mezbûreyi ma’rifet-i şer’iyye ile ârifân olan Mehmed bin Resul ve Ali bin Hüseyin nâm
kimesneler şehâdetleri ile hasm-i şer‘î câhid mahzarında isbât-ı vekâlet eden zevci
Mahmûd Çelebi bin Ahmed nâm kimesne mahfel-işer’de râfi‘atü’l- kitâb Hüma Hâtun
ibneti Hasan nâm hâtun mahzarında üzerine bi’l’vekâle da’vâ ve takrîr-i kelâm edüp
bundan akdem merkûme Hüma Hâtun merkûme Reyhânî mülk-i mahzı iken i‘tâken
bana tecvîz eyledügü hînde dâhil-i havza-i emlâki olan eşyâsından iki bin akçe kıymetlü
bir saç bâğı ve iki bin akçe kıymetlü bir küpe ve bir beledî döşek ve bir minder ve bir
kaliçe ve bir demir sini ve bir maşrapa ve iki sahan ve bir tencere ve bir ağaç kutu ve bir
şamdan ve bir çorba tası müvekkile-i mezbûreye cihâzlık nâmıyla hibe ve temlîk ve
teslîm eyleyüp ol dahi meclis-i hibe de ittihâb ve kabz ve teslîm eylemişken yine
yedinden nez‘ ve ahz ve kabz eylemiştir suâl olunup vekaletim hasebiyle bana
alıvirilmek matlûbumdur dedikde gıbbe’s-suâl mezbûre cevâbında mersûm Mahmûd
Çelebi bundan akdem mütevekkile-i mezbûreyi tezevvüc eylediği hînde eşya-ı
mezbûreyi ben merkûme Reyhân'a âriyen def‘ eylediğim ecilden ba’dehû yine ahz ve
kabz eyledim hibe ve temlîk eylemedim demegin isrü’l-istişhâd vekîl-i mezbûr ityân-ı
burhânden ızhâr-ı acz ve istihlâf itmekle gıbbe't-tahlîfi'ş-şer‘î ol dahi eşyâ-i mezbûryi
müvekkilim merkūmeye hîn-i tezvîc-i mezbûrda âiryeten virüp hibe ve temlîk
eyledügüne yemîn-i billâhi'l-aliyyi'l-azîm itmegin mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu
tahriren fî yevmi’s-sâdis min şehr-i Cemâziye'l-evvel lisene hamsîn ve elf
65
Şuhûdü’l-hâl: Fahrü’l-müderrisîn Hasan Efendi ibn Kemaleddin, El-Hâc İbrahim Efendi
bin Mahmud Efendi hatib, Hasan Bey bin Gazanfer ez-zaim, Ramazan bin Sefer ve
gayrühüm.
10-A-1 Arapça
Muhallefât-ı
El-merhûm Derviş Beşe ibn-i Ya‘kūb mâte sâkinen bimahallei el-Hâc ‘Îsâ min
mahallâti bimedîneti Rodoscuk ve tereke zevceten med‘uvveten Aişe bint İbrahim ve
binten med‘uvveten Fatıma ve ibnü'l-ah el-med‘uv el-Hâc Hasan bin el-Hâc Şükrî ve'l-
verâsetün manhasıratün fîhim vaka‘a et-tahrîr ve'l-kısme fi'l-yevmi's-sâlis min
Cemâziye'l-âhire lisene hamsîn ve elf.
Fevkânî ve
tahtânî menzil
40000
Bâğ
Dönüm 2
Kıymet 4000
Meblağu
mürsel ilâ …
40000
Atlas kayyime
Kıymet 1200
Köhne kemhâ
kaftan
Kıymet 200
Londra ferâce
post …
Kıymet 1800
Köhne yeşil
çuka ferâce
Kıymet 500
Münevveş çuka
ferâce
2
Kıymet 3000
Kırmızı çuka
ferâce
Kıymet 600
… çakşır
1
Kıymet 100
Köhne …
Kıymet 800
Kahverengi
ferâce post …
Kıymet 1000
Alaca sâde
Kıymet 300
Bayağı ‘anterî
Kıymet 60
Beyaz Velence
3
Kıymet 400
Dülbend
müsta‘mel
2
Kıymet 500
Köhne kavuk
1
Kıymet 100
Çetme yorgan
1
Kıymet 350
Yemenî yorgan
1
Kıymet 250
Köhne keçe
1
Kıymet 200
Kırmızı ihrâm
1
Kıymet 150
Kırmızı velence
Kıymet 250
Köhne kilim
sihâh
1
Kıymet 100
Köhne kebe
4
Kıymet 400
Kalîçe köhne
2
Kıymet 400
Gömlek bâ-don
2
Kıymet 300
… bâ-mīh
1
Guruş 500
Tencre kebîr
2
Kıymet 300
Sahan
3
Kıymet 400
Kazgan vasat
1
Kıymet 300
66
Bârgîr
Re’s 2
Kıymet 3000
Sepet
1
Kıymet 100
Tûr kuşak
1
Kıymet 100
Bukağı
2
Kıymet 30
Na‘l bâ-mīh
geyüm
620
Kıymet 8000
Def‘a mīh
Aded 40
Kıymet 1260
Demir …
Fî 580
361
Kıymet 209380
Yekûn 320330
Minhâ el-masarıf
Techîz ve
tekfîn ber-
mûceb-i
vasiyyet
5000
Mehr-i
müeccel
4000
Resm-i
kısmet
8000
Kassâmiye
3700
Kâtibiye
1500
Hüddâmiye
1000
İhzâriye
300
Üceret-i
kaydiye
500
Yekûn 24000 yalnız yirmi dört bindir
Sahhüˈl-bâkî littaksîm beyneˈl-verese 296330 iki yüz doksan altı bin üç yüz otuz
akçedir
Hıssetü'z-zevce
37041
Hıssetü'l-bintü'l-mesfûre
148160
… el-ahu'l-mezbûr
111165
10-A-2
Budur ki medîne-i Rodoscuk’da Câmi’-i Atîk mahallesinde sâkin Mehmed Çavuş bin
Durmuş nâm kimesne makâm-ı kazâda râfi’u’l-kitâb Sekar veled-i Gicon nâm Ermeni
67
mahzarında ıkrâr-ıtâm ve takrîr-i kelâm edüp medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde
Kaldırımbaşı demekle ma’rûf mevzî’de vâki‘bir tarafı Papa Urham ve bir tarafı yazıcı
oğlu Dimitri ve bir tarafı Makil veled-i Toma nâm zımmîler bâğları ve bir tarafı tarîk-i
âmm ile mahdûd olup bundan akdem gâib-i ani’l-meclis olan kayın anâm Rabia binti
Ali nâm hâtundan beynimizde ma’lûm benim mülk bâğıma bedel olduğum altı dönüm
kelemiyeyi mezbûre dört bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ idüp kabz-ı
semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ
vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’s-sânî ve’l-ışrîn min Saferü’l-hayr lisene
hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Hâlil Ağa bin el-Hâc Mehmed, Mahmûd bey bin Abdullah cündi, El-Hâc
Mehmed bin Abdullah, Sadullah bin Şa‘bân, Râkimu’l-hurûf Hasan Efendi bin el-Hâc
Kemaleddin, Mehmed bin Abdi serbölük ve gayrühüm.
10-A-3
Medîne-i Rodoscuk’da Yunus Bey mahallesinde sâkin iken bundan akdem vefât eden
Hasan bin Süleymân nâm kimesnenin verâseti zevce-i metrukesi Şerife binti Abdullah
nâm hâtun ve sulbîye-i kebîre kızı Hüma’ya münhasıra idüğü şer’an mütehakkık
olduktan sonra mezbûre Hüma makâm-ı kazâda râfi’atü’l-kitâb Mansure Şerife
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp muhallefâtı müteveffay-ı mezbûrdan olup
mahalle-i mezbûrda vâki‘ bir tarafı yine kendi mülkü ve bir tarafı Hasan bin İsa Beşe ve
bir tarafı Hüma hâtun binti Mehmed Çelebi mülkleri ile ve bir tarafı tarîk-i hâs ile
mahdûd bir bâb tahtânî odayı mezbûr Hasan’ın zimmetine sâbit ve mütehakkık olan
olan altı yüz akçe mehr-i müeccel ile muhallefâtından semeni hissesine isâbet eden bin
beş yüz akçe ve semerde ma‘lûm … bahâsından zimmetinde olan yedi yüz akçe hakkı
mukâbelesinde mezbûre Müşerrefe'ye virülüp ol dahi kabûl ve kabz eyledi ba‘de'l-yevm
zikr olunan oda vech-i meşrûh üzere mezbûrenin mülk-i sarîhîdir didikde gıbbe't-
tasdīki'ş-şer‘î mâ vaka‘a biˈt-taleb sebt olundu fî yevmi’s-sânî min Cemâziye'l-ahir
lisene 1050
Şuhudul hal: Umdetü'l-müderrisîni'l-kirâm Ali Efendi el-müderris … hâlâ, Fahrü'l-kuzât
Mehmed Efendi ibn-i el-Hâc Hüseyin Ahi Bâba, Hâlil Efendi bin Ahmed el-Kādī, El-
Hâc İbrahim ibn Mehmed, Derviş Mehmed bin Mustafa, El-Hâc Emrullah ibn el-Hâc
Mehmed ve gayrühüm.
68
10-B-1
Budur ki medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Banados demeklema’rûf nâm karye
sükkanından iken bundan akdem hâlik olan İsbiliyuni veled-i Yut nâm zımmînin
verâseti sulbî oğlu Yorgi ve Ulaca nâm zımmîler ile sulbiye kebîre kızı Zafire nâm
nasrâniyyeye münhasıra idüğü şer’an mütehakkık olduktan sonra mezbûre Zafire’ye
mahfel-işer’de merkûmat Yorgi ve Avadya mahzarında bitav‘iha's-sâf ıkrâr ve i‘tirâf
idüp hâlik mezbûrun muhallefâtı rehn-i mevfûzdan ârî deyn-i vâfire zimmetinden hakkı
olmadığı mütekarrer olup mezbûrî mevâki‘-i şer‘iyyeden ârî tüccârda şer’i tarik-i ile
muhallefâtı müteveffâ-yı mezbûreden bana intikâl eden hisse-i şer’iyemden yine
muhallefat-ı hâlik mezbûreden eski bâğlar ortası demekle ma’rûf mevzide vâki’ bir
tarafı Anastos veled-i Kostantin ve bir tarafı Kosta veled-i Yanit ve bir tarafı Münasine
binti ( boşluk ) nâm nasrâniyye ve bir tarafı Kiryaki veled-i İstadrinuz bâğları ile
mahdûd olan iki buçuk dönüm bâğ dörtyüz akçe kıymetlü bir fuçu üzerine inşâ-i akd-i
sulh eylediklerinde ben dahi sulh-i mezbûru kabûl ve bedel-i sulh deyü zikr olunan bâğ
ile bir fuçuyu kabz ve teslîm eylediğim ecilden min ba’d muhallefât-ı mezbûre
müte‘allik mezbûrlar Yorgi ve Ulaca ile da’vâ ve nizâ’ım kalmadı dedikde gıbbe’t-
tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî selh Cemâziye'l-evvel lisene
hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: İlyas Ağa zabit şehr, Ali Çelebi müderriszade, Hasan Efendi
müderriszade, Mehmed Bey bin Behram kethüdari, Papa Lahvar veled-i Angeli, Filos
veled-i Yorgi Panayoti, Yorgi veled-i Kostatin, Lafrazi veled-i Yorgi.
10-B-2
Budur ki medîne-i Rodoscuk Raziye hâtun mahallesinde sâkine Hânî binti Mehmed
nâm hâtun makâm-ı kazâda râfi’u’l- kitâb Tevhid bin Ali nâm kimesne mahzarında
ıkrâr-ıtâm ve takrîr-i kelâm edüp İnecik kazâsına tâbi’ Urumcu Ali demeklema’rûf nâm
karyede vāki‘ bir tarafı yine kendi mülküm ve bir tarafı Ahmed Beşe mülkü ve bir
tarafı yine merkūm Tevhid tarlası ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd iki germesi bir
bâb tahtânî beyti ve dört germesi bir ahûru ve altı müd buğday alır anbarı ve cenîneyi
müştemil mülk-i menzilimi semeni misli ile bey’ ve semenini bana îsâle işbu hâzır-ı
bi’l-meclis olan zevcim Rüstem bin Halil nâm kimesne’ye bundan akdem tevkîl
eylediğim ecilden ol dahi vekâleti hasebi ile menzil-i mezbûru merkûmTevhid'e dört bin
69
iki yüz râyicü'l-vakt akçeye bâten bey’ edüp meblağ-ı mersûmdan üç bin dokun yüz elli
akçeyi merkûm Tevhid'in yedinden kabz ve bana îsâl eyleyüp meblağ-ı bâkî iki yüz elli
akçe zimmetinden kallmışdı hâlâ meblağ-ı bâkî iki yüz elli akçeyi dahi mezbûr
Tevhid'in yedinden bi’t-tamâm ahz ve kabz eyledim min ba’d menzil-i sâbiku’z-zikr
merkûmTevhid'in mülk-i müşterasıdır dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-
taleb sebt olundu tahrîrenfî yevmi’t-tâsî min Cemâziye'l-ahir lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Umdetü’l-müderrisîn Hasan Efendi bin Kemaleddin, Hüseyin Bey bin
Ahmed Emin-i Mukāta‘a-i Sarıca, Bayram Çelebi bin Yusuf tâbi‘-i mezbûr,
Abdülkerim Hoca bin Mehmed Nusretli, Tevhid bin Abdullah karye-i Papa.
10-B-3
Kasaba-i …'da sâkin râfi’u’l- kitâb Salih bin Mehmed Ağa nâm kimesne mahfel-i şer’de
medîne-i Rodoscuk tevâbi’inde vâki’ Beytülmâl-i amme ve hâssa emîni olan Osman
Bey bin Ahmed nâm kimesne tarafından husûs-i âti’z-zikre vekîl olup nehc-işer’i üzere
isbât-ı vekâlet eden Ahmed bin Abdüssamed nâm kimesne mahzarında üzerine da’vâ ve
takrîr-i kelâm edüp Medîne-i mezbûre mahallâtından Hoca Veli mahallesinde sakin iken
fevt olan Tarin bint-i Tahsek nâm hatun bundan akdem fevt olan bâbam mezbûr
Mehmed Ağa’nın hâl-i hayâtında ümmü'l-veled-i olup … bitarîki'l-istidlâl mu‘tekâsı
olmağla metrûkâtı asûbet-i sebebiye cihetinden bana intiâl itimşken mezbûr Ahmed
müteveffâ-yı mesfûrenin zâhirde vârisi olmamak zu‘muyle cânib-i … âid deyü
muhallefâtına biˈl-vekâle vaz‘-ı yed eylemişdir suâl olunmak murâdımdır didide
gıbbe's-suâl mezbûr Ahmed muhallefât-ı mezbûreye vekâlet-i muhkiyesi ile vaz‘-ı yed
eyledigini ıkrâr ve mezbûr Salih müteveffât-ı mezbûrenin vech-i muharrer üzere hasren
vârisi olan Ahmed ibn-i el-Hâc Şa‘bân ve Muharrem bin Ali nâm kimesnele liecli'ş-
şehâde meclis-i şer‘a hazırân olup istişhâd olunmağla mezbûre … müdde‘î mezbûr
Salih'in bâbası olup bundan akdem fevt olan mezbûr Mehmed Ağa'nın hâl-i hayâtında
… olup ba‘de vefâtihî bitarîki'l-istîlâd ma‘tûkası olmağla mezbûr Salih asûbet-i
sebebiye cihetinden mezbûre … Salihe munhasırdır mersûmeden gayrî var mı var idiyse
ma‘lûmum degildir deyü her biri … şer‘iyye eylemekleriyle ba‘de's-suâl … mâ vaka‘a
biˈt-taleb sebt olundu. Fi'l-yevmi's-sâlis aşer min Cemâziye'l-âhir sene 50
Şuhûdüˈl-hâl: Hüseyin Ağa ibn-i Ahmed …, El-Hâc Ali Ağa ibn-i Hüseyin …, Küçük
Hüseyin …, Hızır bin Hüseyin ….
70
10-B-4
Budur ki medîne-i Rodoscuk mahallâtından Câmi’-i Vasat mahallesinde sâkine Aişe
binti Hızır Bey nâm hâtun tarafından husûs-iâti’z-zikri ıkrâra vekîl edüp mezbûreyi
ma’rifet-i şer’iyye ile ârifân olan Mehmed Halife bin el-Hâc Sefer ve Mustafa Çelebi
bin el-Hâc Mehmed nâm kimesneler şehâdetleri ile vekâleti sâbit olan Yusuf Çelebi bin
Mehmed nâm kimesne mahfel-işer’debâisü’l-kitâb fahrü’l-ayân Sefer Ağa bin Bali nâm
mahzarında bil-vekale ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp müvekkile-i mezbûre Aişe
hâtun silk-i mülkümde muntazam olup medîne-i mezbûrede araba pazarında vâki‘ bir
tarafı bâzergân ve bir tarafı yine mütevekkile-i mezbûrenin vakfı olan odalar ve bir
tarafı müşârun ileyh Sefer ağanın sulbî oğlu Abdüllatif nâm sağîrin dükkânları ve bir
tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb nalbant dükkânını mûmâ ileyh Sefer ağanın sulbi
sağîr oğlu Abdürrahman ba’de’t-tahliyyeti’ş-şer’iyye hibe ve temlîk ve bâbası müşârun
ileyh Sefer Ağa'y teslîm eyleyüp ol dahi sağîr-i mezbûr için velâyeten ittihab ve temlîk
ve tesellüm ve kabûl eyledi dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt
olundu hurrire fî yevmi’l-âşer min Cemâziye'l-evvel lisene hamsîn ve elf min hicreti
men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: İbrahim Çelebi bin Mehmed mütevelli, Aydıncıklızade Mehmed Çelebi
bin el-Hâc Mehmed, El-Hâc Mehmed bin Mustafa, Veli bin Şa‘bân bakkâl, Hüseyin
Çelebi bin Maden, Hüseyin Çavuş, İbrahim Bey bin Ahmed ve gayrühüm.
11-A-1
Budur ki medîne-i Rodoscuk mahallatında Câmi’-i Vasat mahallesinde sâkine Aişe binti
Hızır Bey nâm hâtun tarafından ıkrâr-ı âti’z-zikre vekil olup mezbûreyi ma’rifet-i
şer’iyye ile ârifân olan Mehmed Halife bin el-Hâc Sefer ve Mustafa Çelebi bin el-Hâc
Mehmed nâm kimesneler şehâdetleri ile vekâletisâbite olan Yusuf Çelebi bin Mehmed
nâm kimesne mahfel-işer’de bâisü’l-kitâb fahrü’l-ayân Sefer Ağa bin Bali nâm kimesne
mahzarında bi’lvekâle ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp müvekkile-i mezbûre Aişe silk-
i mülkümde muntazam olup medîne-i mezbûrede araba pazarında vâki‘ bir tarafı
beyzade Ahmed Ağa’nın nalbant dükkânı ve bir tarafı yağcızade Hâlil Çelebi bahçesi ve
bir tarafı mûmâ ileyh Sefer Ağa’nın sulbî oğlu Abdürrahman nâm sağîrin mülkü
mevhûbu olan nalbant dükkânı ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan bezirhâneden
dört sehmden mezbûrenin mülkü olan iki buçuk sehmini müşârun ileyh Sefer Ağa’nın
71
sulbî sağîr oğlu Abdurrahman mûmâ ileyh Sefer Ağa’ya yetmiş beş bin râyic-i fi'l-vakt
fıdda akçeye bâten bey’ eyledim kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm eylemegin ol dahi
velâyeten istirtad ve kabz ve teslîm eyledikten sonra semeni mezbûr yetmiş beş bin
akçeden sağîr mezbûrenin zimmetine ibraz eylerim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ
vaka’a bi’t-taleb sebt olundu tahrîren fî yevmi’l hâdî aşer min Cemâziye'l-evvel lisene
hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Rıza bin zade Mustafa Çelebi, Es-Seyyid Abdülkerim Halife bin Şa‘bân
imam, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc Mahmud, İbrahim Çelebi bin Mehmed mütevelli,
Aydınaklızade Mehmed Çelebi, El-Hâc Mehmed bin Mustafa, Veli bin Şa‘bân bakkâl,
Hüseyin bin Maden
11-A-2
Budur ki medîne-i Rodoscuk mahallatında câmi’-i Vasat mahallesinde sâkine Aişe binti
Hızır Bey nâm hâtûn tarafından husûs-i âti’z-zikri ıkrâra vekîl olup mezbûreye ma’rifet-
i şer’iyye ile ârifân olan Mehmed Halife bin el-Hâc Sefer ve Mustafa Çelebi bin el-Hâc
Mehmed nâm kimesneler şehâdetleri ile vekâletisâbite olan Yusuf Çelebi bin Mehmed
nâm kimesne mahfel-işer’de bâ‘isü’l-kitâb fahrü’l ayân Sefer Ağa bin Bali nâm kimesne
mahzarında bi’lvekâle ıkrâr-ıtâm ve takrîr-i kelâm edüp müvekkile-i mezbûre Aişe'ye
mûmâ ileyh Sefer Ağa bundan akdem tezevvüc eyledüği hînde mezbûre Aişe silk-i
mülkümde muntazam olup yine medîne-i mezbûrede araba pazarı kurbunda vaki bir
tarafı hekîm Yahya Çelebi bin Abdullah nâm kimesnenin bahçesi ve bir tarafı kürekçi
oğlu Aleksandr nâm zımmî dükkânları ve bir tarafı tarîk-i amm ve bir tarafı hâs ile
mahdûd olan sakf-ı ahz-ı tahtında olan bir bâb bakkâl ve bir bâb keresteci dükkânlarımı
mûmâ ileyh Sefer Ağaba’de’t-tahliyyeti’ş-şer’iyye hibe ve temlîki ve bi’l-vekâle teslîm
ol dahi hîn-i mezbûrda ittihâb ve temellük ve tesellüm eylemekle ilâ hâze’l-ân mûmâ
ileyh Sefer Ağa’nın mülkü mevhûbudur müvekkile-i mezbûrenin kat‘an medhâl ve
alâkaları yokdur dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu tahriren
fî yevmi’l-âşir min Cemâziye'l-evvel lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz
ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Mustafa Çelebi bin Rıdvan müsteid, Es-Seyyid Abdülkerim Halife bin es
seyyid Şa‘bân imam, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc Mahmud, İbrahim Halife bin
72
Mehmed imam, Aydınaklızade Mehmed Çelebi ben el-Hâc Mehmed, El-Hâc bin
Mehmed Mustafa, Hüseyin Halife bin Maden.
11-A-3
Budur ki medîne-i Rodoscuk'da Hoca Bayezid mahallesinde sâkine Neslihan binti
Hanefi nâm hâtun mahfel-i şer’i kavimde râfi’u’l- kitâb Hâlil bin Mehmed nâm kimesne
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup medîne-i
mezbûre mahallâtından Yunus Bey mahallesinde vâki‘ bir tarafı eskici Veli ve bir tarafı
Ümmühân hâtûn ve bir tarafı Yusuf Beşe bin Abdullah mülkleri ve bir tarafı vâdî ile
mahdûd olan bir bâb fevkânî ve bir bâb tahtânî beyti ve bir bâb tahtânî odası ve
cenînesini müştemil olan mülkü menzilimi mezbûr Halîl’e on dört bin nakd-i râyicü'l-
vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mübâya‘a-i
mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu
tahrîren fî yevmi’s-sâlis min Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elfmin hicreti men lehü'l-
izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: El-Hâc Ali Bey bin Hüseyin, Hâlil Efendi bin Ahmed Kâsım, Râkimu’l-
hurûf Hasan müderris, Hasan Beşe bin Osman, İlyas Derviş, Mehmed bin Abdi ve
gayrühüm.
11-A-4
Budur ki medîne-i Rodoscuk'da Raziye hâtun mahallesinde sâkin Maden bin el-Hâc Ali
nâm kimesne makâm-ı kazâ-i lâzımu’r-rızâda râfi’atü’l-kitâb Sultan binti Osman nâm
hâtun mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup
mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı kara Mehmed bin İbrahim mülkü ve iki tarafı
Fatıma binti Hüseyin nâm hâtun arsa-i hâliyesi ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd bir
bâb tahtânî beyti ve sundurmayı ve mahlûtayı müştemil olan menzilimi mezbûre
Sultan’a dört bin sekiz yüz nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ iderim kabz-ı
semen-i ma’dûd ve teslîm-i mübâya‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î
mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu tahrîren fî yevmi’s-sâmin aşer min Cemâziye'l-âhir
lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
73
Şuhûdü’l-hâl: Es-Seyyid Mehmed Çelebi bin es-Seyyid Ahmed, Hasan Beşe bin
Abdullah serdar, Mustafa bin Mehmed, Durmuş bin Hasan, Mehmed bin el-Hâc
Ahmed, Mustafa bin Ali ve gayrühüm.
11-A-5
Budur ki Rodoscuk mahallâtından Raziye Hâtun mahallesinde sâkin Maden bin el-Hâc
Ali nâm kimesne mahfel-işer’de râfi’u’l-kitâb Urhan Papas veled-i Yagob nâm Ermeni
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup medîne-i
mezbûre sınırı dâhilinde kaldırım başı demekle ma’rûf mevzî’de vâki‘ bir tarafı Kurt
nâm Ermeni bâğı ve iki tarafı Merad kethüda veled-i Toros nâm Latin ve bir tarafı yine
merkûm Urhan bâğı ile mahdûd olan tahmînen iki dönüm bir kıt‘a bâğımı mezbûr
Urhan’a iki bin beş yüz nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’-i bât-ı sahîh-i şer’i
ile bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mübâya‘a-i mahdûd eyledim dedikde
gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu tahrîren fî yevmi’ hâmis aşer
min Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Râkimu’l-hurûf Ali Çelebi bin İbrahim Efendi müderris, Fahrü’l-
müderrisîn Yahya Efendi bin nefsü’ş-şeyh Ali, Es-Seyyid Mustafa bin Ahmed Efendi,
Mustafa Çelebi bin Abdülkerim, Hasan bin Ali, Mustafa bin Ali, Mehmed Çelebi bin
Abdi ve gayrühüm.
11-B-1
Fî’l-asl vilâyet-i Anadolu’da Ünye kazâsınatâbi’ Çökelik nâm karye sükkanından olan
hâlâ medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Karaevli nâm karyede sâkin Mustafa Halife bin
Mehmed nâm kimesne mahfel-işer’de medîne-i mezbûrede ve tevabiinde vâki‘ olan
Beytülmâl-i âmme ve hâssa emîni olan Osman Bey bin Ahmed tarafından husûs-i âti’z-
zikre vekîl olup nehc-i şer’i üzere isbât-ı vekâlet eden Ahmed bin Abdullah mahzarında
üzerine da’vâ ve takrîr-i kelâm edüp fî’l-asl yine zikr olunan Çökelik karyesinde olup
hâlâ medîne-i Rodoscuk mahallâtından Raziye Hâtun mahallesinde sâkin iken fevt olan
Maden bin Ali nâm kimesnenin ba‘dehû liebeveyn ‘ammî oğlu olup zîrâ benim bâbamın
ismi Mehmed ve merkûm Maden’in bâbası ismi Ali’dir ve bâbalarının ismi Nurullah ve
validelerini ismi Mevcude hatundur merkûmat Ali ve Mehmed mezbûre Mevude ile
Nurullah’dan tevellüd eylemişleridir ve maskat-i re’sleri karye-i mezbûre Çökelikdir
merkûm Maden’in vech-i muharrer üzere verâseti bana ve zevce-i metrûkesi Selamet
74
binti Abdullah nâm hâtun mahzarında olan muhallefâtının rub‘u mezbûre Selamet’e ve
selâse-i irbâ‘ı bana intikâl eylemişken merkûm Ahmed mezbûr Maden’in muhallefâtının
selase-i irbâ‘ına bî-vech vâz’-ı yed eylemiştir suâl ve ihkâk-ı hak murâdımdır dedikde
gıbbe’s-sual vekîl-i mezbûr Ahmed müteveffâyı merkûm Maden’in muhallefâtının
selâse-i irbâ‘na vâz’-ı yed eylediğini ıkrâr ve müdde’î-i mezbûr müteveffâyı mesfûrun
vech-i muharrer üzere vârisi idüğini inkâr eylemekle müdde’î-i mezbûrdan da’vâsına
mutâbık beyyine taleb olundukda yine karye-i mezbûre Çökelik sükkanından Receb bin
Himmet nâm kimesne liecli’ş-şehâde mahfel-i şer’i hâzırân olup isrü'l-istişhâd fi’l-
hakîkâ müdde’î-i merkûm Mustafa Halife müteveffâ-yı mezbûr Maden’in liebeveyn
‘ammî oğludur bizler mersûm Mustafa Halife’nin bâbası ismi Mehmed’dir ve mezbûr
Maden’in bâbası ismi Ali’dir ve bâbalarının ismi Nurullah ve validelerinin ismi
Mevcude Hâtûn'dur merkûmân Ali ve Mehmed mezbûre Mevcude ile merkûm
Nurullah’dan tevellüd eylemişler maskat-ı re’sleri karye-i mezbûre Çökelikdir merkûm
Maden’in vech-i muharrer üzere verâseti merkûm Mustafa Halife ile mersûme
Selamet’e münhasıradır mezbûrâtdan gayrî vârisi olduğu ma‘lumum değildir ben bu
hususa şahidim şihdâet dahi ederim deyü edâ-i şihdâeti şer‘iyye eyledikden sonra
gıbbe’t-ta’dîl ve’l-kabûl yine fî’l-asl sâbiku’z-zikr Çökelik karyesinde olan hala
Medîne-i mezbûrede İskender Çavuş mahallesinde sakin olan ziyâde marîz ve alîl
olmağla meclisi-i şer’i hâzırı müte‘azzir olan Hüseyin Hoca bin Mehmed nâm kimesne
kesanından yine mahalle-i mezbûrede sakin Hasan Hoca bin Mustafa ve el-hac Mehmed
bin Resul nâm kimesneler meclis-i şer’iliecli’ş-şehâde hâzırlar olup isrü'l-istişhâd fi’l-
hakîka biz şihdâet ederiz merkûm Hüseyin Hoca’nın şihdâeti üzerine ki müdde’î-i
mersûm Mustafa Halife müteveffâ-yı mezbûr Maden’in liebeveyn ‘ammî oğludur bizler
mersûm Mustafa Halife’nin bâbası ismi Mehmed’dir ve mezbûr Maden’in bâbası ismi
Ali’dir ve bâbalarının ismi Nurullah ve validelerinin ismi Mevcude hatun markumât Ali
ve Mehmed mezbûre Mevcude ile merkûm Nurullah’dan tevellüd eylemişlerdir maskat-
ı rüesâları karye-i mezbûre Çökelikdir merkûm Maden’in vech-i muharrer üzere verâseti
mersûm Mustafa Halife ile mezbûre Selamet’e münhasıradır mezbûrâttan gayrı vârisi
var idüğü malumum değildir dedi dediklerinde gıbbe’t-ta’dîl ve’l-kabûl mâ vaka’a bi’t-
taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’s-sâbi’ aşer min şehr-i Rebî‘ü'l-âhir lisene hamsîn ve
elfmin hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
75
Şuhûdü’l-hâl: Zahrü’l-müderrisîn Ali Çelebi bin İbrahim Efendi, Râkimu’l-hurûf Hasan
Efendi bin el-Hâc Kemaleddin, Davud Halife bin İbrahim İmam, El-Hâc İbrahim İmam,
Davud Bey bin Mehmed zâbit-i şehr ve gayrühüm.
11-B-2
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Câmi’-i Vasat mahallesinde sâkin Aişe binti Hızır
Bey nâm hâtun tarafında ıkrâr-ı âti’z-zikre vekîl olup mezbûre ma’rifet-i şer’iyye ile
ârifân olan Mehmed Halife bin el-Hâc Sefer ve Mustafa Çelebi bin el-Hâc Mehmed
nâm kimesne şehâdetleri ile vekâleti sabite olan Yusuf Çelebi ibn Mehmed nâm
kimesne mahfel-işer’de bâisü’l-kitâb fahür'l-a‘yân Sefer Ağa ibn Bali nâm kimesne
mahzarında bi’lvekâle ıkrâr-ıtâm ve takrîr-i kelâm edüp müvekkile mezbûre Aişe silk-i
mülkümde muntazam olup medîne-i mezbûrede araba pazarında vâki‘ bir tarafı mûmâ
ileyh Sefer ağanın sulbî oğlu Abdurrahman nâm sağîrin mülk-i mevhûbu olan nalbant
dükkânı ve bir tarafı keresteci İsmail Çelebi dükkânı ve bir tarafı yine müvekkil-i
mezbûrenin arsa-i hâliyesi ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan sakf-ı vâhid
tahtından bir bâb keresteci ve bir bâb bezirci dükkânlarını mûmâ ileyh Sefer Ağa’nın
dîger sulbî sağîr oğlu Abdüllatif’e ba’de’t-tahliyyetiş-şer’iyye hibe ve temlîk ve bâbası
müşarun ileyh Sefer Ağa’ya teslîm eyleyüp ol dahi sağîr-i mezbûr içün velayeti
hasebiyle ittihâb temellük ve kabz ve teslîm eyledi dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ
vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’l-hâdî aşer min Cemâziye'l-âhir lisene
hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Rıdvan zade Mustafa Çelebi, Es-Seyyid Abdülkerim Halife bin Şa‘bân
imam, El-Hâc Emrullah el-Hâc Mahmûd, İbrahim Çelebi ibn Mehmed mütevelli,
İbrikçizade Mehmed Çelebi, El-Hâc Mehmed bin Mustafa, Veli bin Şa‘bân bakkâl,
Hüseyin Çelebi bin Maden ve gayrühüm.
11-B-3
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından İbrahim Bey mahallesinde sâkine Mariya binti Sadko
nâm Ermeni mahfel-i şer’de râfi’u’l-kitâb zevci Mardus veled-i Efrad nâm Ermeni
mahzarında üzerine da’vâ ve takrîr-i kelâm edüp tatlîk-i âtîye degin ben mezbûr
Mardus’un taht-ı nikâhında olup târîh-ikitâbdan üç gün mukaddem mezbûr Mardus beni
talâk-ı bâyin ile tatlîk eylemişken menzilime dâhil olup ke'l-evvel benim ile zevciyyet
mu‘âmelesi eylemek murâd ider sual ve ihkâkı matlûbumdur dedikde gıbbe’s-sual ve
76
a’kîbü’l-inkâr ve isrü'l-istişhad ve udûl-i müslimîmden mahalle-i mezbûrede imam
Mehmed Halife ibn Hüseyin ve Ramazan bin Lütfi nâm kimesneler liecli'ş-şehâde
meclis-i şer‘a hazırlar olup fi’l-hakîka mersûm Mardus’un târîh-i kitâbdan üç gün
mukaddem Mariya’yı talâk-ı bâyin ile tatlîk eyledim deyü bizim huzûrumuzda ıkrâr
eyledi biz bu husûsa şâhidleriz şehâdet dahi ederiz deyü her biri şehâdet-i şer’iyye
eylediklerinde gıbbe’t-ta’dîl ve’l-kabûl mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî
yevmi’l-aşer min şehr-i Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Efendi el-Kādī, Halil Efendi ibn-i Abdulbâkî Çelebi, Muhzır
Mehmed Ağa, Hüseyin Bey bin Davud Beşe, Ahmed Çelebi bin … ve gayrühüm.
12-A-1
Hilâl-i mesturede mestur olan husûsu mahallinde keşf ve tahrîr olunmak iltimâs
olunmağla cânib-i şer’i kavîmden Mevlana Ali Çelebi bin İbrahim Efendi irsâl olunup
ol dahi zeyl-i kitâbda esâmîsi mestûre olan müslimîn ile medîne-i Rodoscuk
mahallatından Kara Kâtib mahallesinde sâkin olan râfi’u’l- kitâb Mehmed Beşe bin
İbrahim nâm emred vâlidesi Meryem bin Ataullah nâm hâtunun bi-tarîk-i ırs-i şer’i
intikâl edüp mahalle-i mezbûrede vakı‘a olan menzilin üzerine varup akd-ı meclis-işer’i
şerîf eylediğinde mezbûr Mehmed Beşe meclis-i mezbûrede câr-ı mulâsıkı olan Osman
Beşe ibn Abdullah nâm kimesne mahzarında üzerine da’vâ ve takrîr-i kelâm edüp
bundan akdem validem mezbûre Meryem fevt oldukda ben sağîr olup âhar diyarda
olmağla menzil-i mezbûrun havalisinin cânib-i temessüki mezbûr Osman Beşe’nin
behçesine muttasıl olmağın zikr olunan havalinin tûlen on üç zirâ’ ve arzen üç zirâ’yeri
tekallüben kebîr bahçesine zamm u ilhâk edüp içine eşcâr-ı müsmire gars eylemiştir suâl
ve ihkâk murâdımdır dedikte gıbbe’s-suâl mezbûr Osman Beşe cevâbında zikr olunan
yer mârü’z-zikr bahçenin hududunda dahildir mezbûr Mehmed Beşe’nin salifülbeyan
menzil-i mezbûretyenin civârında idüği malumum değildir dimegin mezbûr Mehmed
Beşe’nin müddia’sının celbine beyyine taleb olundukda mahalle-i mezbûre sükkanından
olup udûl-i müslimîmden olan Mehmed bin Hasan ve el-Hâc Yusuf bin Abdullah ve
keresteci Mustafa bin Musa ve Durmuş bin Bayram ve İskender bin Bâğışlandı ve
Mustafa Çelebi bin Mehmed ve Andülkerim bin Mustafa nâm kimesneler liecli’ş-
şehâde mahfel-i mezbûr hazırlar olup isrü'l-istişhâd fi’l-hakîka zikr olunan tûlen on üç
zira ve arzen üç zira mezbûr Mehmed Beşe’nin mülkü mevrusu olan menzil-i mezbûrun
kadimi havalisinden olup mezbûr Mehmed sağîr ve âhar diyarda iken mezbûr Osman
77
Beşe tekallüben kendi bahçesine zamm u ilhâk edüp içine eşcâr gars eyledi biz bu
hususa şahidleriz şihdâet dahi ederiz deyü her biri edâ-yı şihdâeti şer‘iyye
eylediklerinde ba‘de't-ta‘dîl vel kabûl Mevlânâ-yı mezbûr vâki‘ı hâli mahallinde tahrîr
ve ba‘dehû gelüb meclis-i şer’i ala vukû‘ihî inhâ ve takrîr etmeğin mâ vaka’a bi’t-taleb
sebt olundu tahrîren fî yevmi’t-tâsi’min Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Urluca Mehmed bin Abdullah, Ahmed Beşe bin Abdullah, Ramazan bin
Sefer, Cabbar Mustafa Beşe ve gayrühüm.
12-A-2
Budur ki medîne-i Rodoscuk mahallatından Cennet Hâtun mahallesinde sâkine Rabia
binti Süleymân nâm hâtun mahfel-işer’de râfi’u’l- kitâb Ali Bey bin Hamza? nâm
kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup
mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı yine Ali Bey bin Hüseyin mülkü ve bir tarafı Yusuf
Çelebi mülkü ve bir tarafı Turzâde Ahmed Çelebi mülkü ve bir tarafı tarîk-i âmm ile
mahdûd olan bir bâb tahtânî odayı ve muhavvatayı müştemil olan menzilimi mezbûr Ali
Bey’e sekiz bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i
ma’dûd ve teslîm-i mübâya‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ
vaka’a bi’t-taleb sebt olundu tahriren fî yevmi’l hâdî aşer min Cemâziye'l-âhir lisene
hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Fahrü’l-kuzât Mehmed Efendi bin el-Hâc Hüseyin âhar bâba, Fahrü’l-
kuzât Hâlil Efendi bin Ahmed, Mahkû Mehmed Ağa bin Hasan cündî, Ahmed Çelebi
bin Murâd Bey, Davud Bey bin Mehmed, Hüseyin Ağa bin Ahmed müteferrika, El-Hâc
Ali Ağa bin Hüseyin cündî ve gayrühüm.
12-A-3
Budur ki medîne-i Rodoscuk mahallatından Kara Kâtib mahallesinde sâkin bundan
akdem fevt olan Perviz bin Abdullah nâm kimesnenin zevce-i metrûkesi olan
Ümmühani binti Ali’den gayrı zâhirde vârisi olmamağla muhallefâtının rub’ı mezbûre
Ümmühani’ye ve selase-i irbâ‘ı cânib-i Beytülmâle âid olduğu şer’an sâbit olmağın
medîne-i mezbûrede vakı‘a olan Beytülmâl-i âmme ve hâssa emîni olan Osman Bey bin
Ahmed nâm kimesnenin tarafında husûs-iâti’z-zikre vekîl olup nehc-i şer’i üzere isbât-ı
vekâlet eden Ahmed bin Abdüssamed nâm kimesne mahfel-işer’de râfi’atü’l-kitâb
78
mezbûre Ümmühani mahzarında ıkrâr-ıtâm ve takrîr-i kelâm edüp muhallefâtı
müteveffa-yı mezbûre sûk-i sultanîden bey‘-i min mezîd eyledikten sonra mecmu’
semeni bin yedi yüz akçeye bâliğ olup meblağ-ı mezbûrun yedi yüz akçesini müteveffâ-
yı mezbûrun techîz ve tekfînine sarf olunup ancak bin akçe kalmıştır merkûme
Ümmühani kendi mezbûr Perviz zimmetinden mütekarrer iken iki bin akçe mehr-i
müecceli olduğu ma‘lumum olmağla meblağı merkûm bin akçe dahi mehr-i müeccel
için mezbûr Ümmühan’a def olup cânibi mîrîye âid bir akçe kalmadı dedikde gıbbe’t-
tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu tahrîren fî yevmi’l hâmis ve’l-ışrînmin
şehr-i Rebî‘ü'l-âhir lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Çavuş bin Süleymân Çavuş, Mehmed Çelebi bin Abdi
Mütevellî, Ömer bin Abdullah, Mehmed Çelebi bin Abdi, Ramazan bin Sefer ve
gayrühüm.
12-A-4
Budur ki medîne-i Rodoscuk’da sâkin iken bundan akdem civâr-ı rahmet-i gaffâra
irtihâl eden eş-Şeyh Ahmed Efendi’nin verâseti zevce-i metrûkesi Rabia binti Süleymân
Bey nâm hâtun ve sulbiye kebîre kızı Fatıma’ya münhasıra idüği şer’an mütehakkık
olduktan sonra mezbûre Fatıma tarafından menzil-i âti’z-zikrde olan hisse-i şer’iyyesini
bey’a ve kabz semeni ve mezbûreye isâline vekil olup mersûmeyi ma’rifet-i şer’iyye ile
ârifân olan Kurt Çelebi bin Ali ve Yahya Çelebi bin Mehmed nâm kimesneler
şehâdetleri ile hasm-ı şer‘î câhid mahzarında bundan akdem isbât-ı vekâlet eden zevci
Ahmed Bey bin Yakub nâm kimesne mahfel-işer’de râfi’u’l-kitâb Ali Bey bin Hürrem
mahzarında bi’lvekâle ıkrâr-ıtâm ve takrîr-i kelâm edüp medîne-i mezbûrede Cennet
hâtun mahallesinde vâki’ iki tarafı Ali Bey bin Hüseyin mülkü ve bir tarafı Yusuf Bey
mülkü ve bir tarafı Turzâde Ahmed Çelebi mülkü ile mahdûd olan iki bâb tahtânî beyti
müştemil olan menzili hâl-i sıhhatinde mürde-i mezbûr Ahmed Efendi’nin mülkü olup
ba’de vafâtihî semen-i mezbûre Rabia’ya ve seb‘a-i esmânı farzen mersûme Fatıma’ya
ırs-i şer’i ile intikâl eyledüği ecilden ben dahi vekâlet-i mahkiyyem hasebi ile
müvekkile-i mezbûre Fatıma’ya menzil-i mezbûrede vech-i muharrer üzere isabet eden
sebai eesmanını mezbûr Ali Bey yirmi bir bin nakd-i râyici’l akçeyebâten bey’ edüp
vekabz-ı semen ve teslîm-i mübâya‘a-i malum eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î
mezbûre Rabia dahi mahfel-i şer’ide mezbûr Ali Bey mahzarında ıkrâr edüp ben dahi
menzil-i mezbûreden benim sümün hisseme isabet eden hisse-i şer’ide merkûm Ali Bey
79
üç bin mezbûru’n-na‘t akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen ve teslîm-i mebî‘a eyledim
dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu tahriren fî yevmi’l-âşer
min Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: El-Hâc Ali Ağa bin Hüseyin cündi, Mahmûd Bey bin Abdullah, İbrahim
Bey bin Müslihiddin, Mezli Hasan Çelebi bin el-Hâc Mehmed, Ahmed Çelebi bin
Mehmed Bey, Es-Seyyid Hasan Çelebi bin Kurt Halil, Hüdaverdi bin Kudret, El-Hâc
Emrullah bin el-Hâc Mahmûd, El-Hâc Fazlullah bin Ahmed ve gayrühüm.
12-B-1
Budur ki medîne-i Rodoscuk'da Behram Reis mahallesinde sâkin İsmail Hüseyin nâm
kimesne mahzarında şer’i lâzimi’t-tevkîrde râfi’u’l-kitâb Yorgi veled-i Minhu nâm
zımmî mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup
medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde Dizdarzâde deresi kurbunda vâki’ bir tarafı Ahmed
Çelebi bin Ali Dede ve bir tarafı yine mezbûr Yorgi bâğları ve iki tarafı tarîk-i amm ile
mahdûd olan iki dönüm bir kıt‘a bâğımı mezbûr Yorgi’ye iki bin sekiz yüz nakd-i
râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘-i
mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu
tahrîren fî yevmi’s-sâmin aşer min Cemâziye'l-âhir sene 50
Şuhûdü’l-hâl: Râkimu’l-hurûf Hasan Efendi müderris, Mehmed Çavuş bin Cafer ez-
zaim, Yahya Çelebi bin nefsü’ş-şeyh Ali, Selil Mehmed Reis bin Hamza, Mustafa
Çelebi bin Mehmed, Mehmed bin Abdi.
12-B-2
Budur ki medîne-i Rodoscuk mahallatından Câmi’-i Atîk mahallesinde sâkin İbrahim
bin Ebubekir nâm kimesne makâm-ı kazâda râfü’u’l- kitâb İsmail bin Hüseyin nâm
kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup
medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde Dizdârderesi kurbunda vâki‘ bir tarafı Ahmed Çelebi
bin Ali Dede ve bir tarafı Yorgi veled-i Mithu nâm zımmî bâğları ile ve iki tarafı tarîk-i
amm ile mahdûd olan iki dönüm bir kıt‘a bâğımı mezbûr İsmail’e iki bin sekiz yüz
nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i
mebî‘-i mahdûd eyledim min ba’d bâğ-ı sâlifü’z-zikr mezkûr İsmail’in mülki
80
müşterâsıdır dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî
yevmi’s-sâmin aşer min şehr-i Cemâziye'l-âhir târih-i mezbûr
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Çavuş bin Cafer ez-zaim, Yahya Çelebi bin nefsü’ş-şeyh Ali
müderris, Selil Mehmed Çelebi bin Hamza reis, Mustafa Çelebi bin Mehmed, Mehmed
Çelebi bin Abdi ve gayrühüm.
12-B-3
Budur ki medîne-i Rodoscuk mahallâtından Hüseyin Çavuş kebîr mahallesinde sâkine
Hatice binti Mehmed Hoca nâm hâtun makâm-ı kazâda râfi’atü’l-kitâb İsmihan binti el-
Hâc Hasan nâm hâtun tarafından bey’-i âti’z-zikri tasdîke vekîl olup nehc-i şer’i üzere
isbât-ı vekâlet eden İbrahim Çelebi bin Hasan nâm kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve
takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir
tarafı yine mezbûr İsmihan mülkü ve üç tarafı tarîk-i amm ile mahdûd olan iki bâb
tahtânî beyti ve bir bâb fevkânî beyti ve altında ahûru ve fırını mahtûtası ve cenîneyi
müştemil olan menzilimi müvekkile-i mezbûre İsmihan’a doksan beş bin nakd-i
râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i
mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire
fî yevmi’s-sâbi aşer min Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz
ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Hasan Çelebi bin Mehmed eş-şehîr bi-Kokanzâde, Kurt Çelebi bin Abdi,
Mehmed Çelebi bin Kalender, Ali Çelebi bin Yusuf Çelebi, Uzun Ahmed, Hasan Hoca
bin Mustafa ez-zaim, Hüseyin bin el-Hâc Memi.
12-B-4
Budur ki medîne-i Rodoscuk'da el-Hâc İsa mahallesinde sâkin Aişe binti Musa Efendi
makâm-ı kazâ-i lâzimu’r-rızada râfi’u’l-kitâb Sinan Beşe bin Kurt nâm kimesne
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülk-i mahzımda muntazam olup
mahalle-i mezbûrede vâki‘ olup bir tarafı sürekçi Bali mülkü ve bir tarafı el-Hâc
Durmuş’un vakf eyledüği menzil ve bir tarafı Mahmûd Beşe bin Şa‘bân mülkü ve ve bir
tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan iki bâb fevkânî ve tahtani beyti cenîneyi müştemil
olan mülki menzilimi mezbûr Sinan Beşe’ye yirmi beş bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda
akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eyledim
81
dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu tahrîren fî yevmi’l-hâdî
ve’l-ışrîn min Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Bey bin Behram kethüdari, Ali Çelebi tüfekçizade, Hamza Beşe
bin Yahya, Hasan Hoca bin Mustafa imam, Davud Beşe bin Abdullah, Hüseyin Bey bin
Abdullah ve gayrühüm.
12-B-5
Budur ki mahmiyye-i Kostantiniyye'de Kazancı el-Hâc Ali mahallesinde sâkin Maden
bin Mahmûd nâm kimesne mahzarında mahfel-i şer’de râfi’u’l-kitâb zevce-i mutallakası
olan Asiye binti Osman nâm hâtun ile sadri oğlu Mehmed Çelebi bin Mustafa nâm
kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp bundan akdem medîne-i
Rodoscuk'da el-Hâc Hürmüz mahallesinde vâki‘ olan mülk menzilimi merkûm Mehmed
Çelebi’ye semeni ma‘lûmeye bey’ eylediğimden benim mülküm olan eşyâdan bir
yemeni tepsisi ve bir sahan ve bir kâse ve bir köhne ihrâm ve bir el değirmeni ve bir
yalak mermer ve iki aded küb ve bir hoşâb kâsesi ve bir çini tabak ve altı ağaç sini ve
bir kebâb tabesi dört ağaç çanak ve bir şîrehâne menzil-i mezbûrun içinden kalup
kable’l-ihrâc ve’l-ahz mahmiyye-i mahkiyyeye ta’yin eyledüğim ecilden mezbûrattan
eşyayı mezbûreye da’vâ ve taleb eylediğimden onlar dahi eşyayı mezbûreden sâbiku’z-
zikr yemeni tepsisi ve sahanı ve kâseyi ve köhne ihrâmı hoşâb kasesi ve bir çini tabak
ve üç ağaç sini ve yalak mermerini ve iki kübü ve dört ağaç çanağı kalup ile’l-ân
zabitlerinde olduğu ıkrâr ve mezbûr Mehmed zikr olunan şîrehânemdir deyüp ma’da
inkâr beyyine ityân-ı burhândan izhâr-ı acz ve isthlâf eyledüğim ecilden onlar dahi zikr
olunan el değirmenini ve kebâb tabesini ve üç ağaç siniyi vâz’-ı yed eylediklerine
mezbûran Mehmed vâreste-i yemîn-i billâhi’l-aliyyi’l-azîm eylediklerinden sonra zikr
olunan şîrehânenin da’vâsından dahi iki yüz akçeye mezbûr Mehmed benim ile
musâlaha olunup bedel-i sulh olan meblağı mezbûr iki yüz akçeyi mezbûr Mehmed
yedinden bi’t-tamâm ahz ve kabz eyledügüm ecilden ba’de eşya-ı mezbûreye müte‘allik
mezbûran ile da’vâ ve nizâ’ım kalmadı dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-
taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’s-sâmin ve’l-ışrîn min Cemâziye'l-evvel lisene
hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Râkimu’l-hurûf Hasan Efendi müderris, El-Hâc İbrahim Efendi hatib,
Selil Mehmed reis bin Hamza, Şa‘bân Odabaşı, Ahmed bin Abdullah el-hammamî,
82
Ahmed bin Osman, Mehmed bin Abdi, Ramazan bin Sefer, Mustafa bin Ali ve
gayrühüm.
13-A-1
Budur ki medîne-i Rodoscuk tevabi‘inden Banados nâm karyede sâkin Kosta veled-i
Yani nâm zımmî mahfel-işer’de kendi cânibinden asîl ve kayın anası Orkame binti Yani
nâm nasraniyye tarafından tasdiki âti’z-zikre vekîl olan bâisü’l-kitâb Kiryaki veled-i
Yorgi nâm zımmî mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp karye-i mezbûrede
vakı‘a olan bir tarafı Keyvan bin Abdullah nâm kimesne ve bir tarafı Hıristo’nun ve bir
tarafı Yani nâm zımmîler mülkleri ile ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb
tahtânî ve bir bâb fevkânî beyti ve havluyu ve cenîneyi müştemil olan mülkü menzilimi
bi-cemi’t-tevâbi’ ve’l-levâhık mezbûr Kiryaki ile merkûm Orkame’ye iştirâki’s-sevî
üzere beş bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda osmanî akçeye bâten bey’edib kabz-ı semen-i
ma’dûd ve teslîm-i mübâya‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ
vaka’a bi’t-taleb sebt olundu tahrîren fî yevmi’t-tâsi aşer min Cemâziye'l-âhir lisene
hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Beher Çelebi bin nefsü’ş-şeyh Ali, Kerkeş İbrahim bey bin Abdullah,
Handan Bey bin Abdullah, Keyvan bin Abdullah, Ramazan bin Sefer, Oskolu veled-i …
ve gayrühüm.
13-A-2
Budur ki mahmiyye-i Kostantiniyye'de vâki‘ kırk beşinci cemaate mahsus olan odanın
mühimmatı için mevkūfe olan nukûdun mütevellîsi olan Mehmed Beşe Bey vekîl ve
kâim-makâm olan el-Hâc Fazlullah Beşe bin Mehmed nâm kimesne mahfel-işer’de
medîne-i Rodoscuk’da sâkin iken bundan akdem fevt olan Mehmed Beşe bin Yahya’nın
vâlidesi ve hasran vârisesi olmağla muhallefâtına vâzi’atü’l-yed olan râfi’u’l-kitâb Aişe
binti Musa nâm hâtun mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp mevrûs-ı mezbûr
Mehmed Beşe Bey vakfı mezbûra dört yüz on riyâlî guruş-ı kebîr deyn edüp kable’l-edâ
fevt olmağla bundan akdem merkûme Aişe zikr olunan dört yüz on riyâlî guruş deynini
ıkrâr edüp mucibince muhallefâtından edâsına taraf-ı şer‘den tenbîh ve ilzâm olunmuştu
hâlâ sâlifü’z-zikr dört yüz on riyâlî guruşdan iki yüz altmış riyâlî guruş mezbûre Aişe
yedinden ahz ve kabz edüp bâkî yüz elli riyâlî guruş vilayeti Anadolu’da vakı‘a nefs-i
kasaba-i Güzelhisar'da sâkin İslam Beşe nâm râcilin mezbûr Mehmed Beşe’ye deyni
83
olunup ba’de vefâtihî hasran mezbûreye intikâl idüb yüz elli guruş merkûm İslam
Beşe’den icâb-ı muhayyelü kabûl muhattal … haviye ve resai muhttal aleyhime
mütevakkıf havâle ile havâle eyledi dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb
sebt olundu hurrire fî yevmi’l-ışrîn min şehr-i Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Ağa bin Bayram kethüdari, Hüseyin Beşe bin Abdullah serdar,
Davud Beşe bin Abdullah, Hasan Halife bin Mustafa imam, Mehmed Halife Ademzade
ve gayrühüm.
13-A-3
Budur ki medîne-i Rodoscuk'da Canpaşazâde mahallesinde vāki‘ olup bir tarafı Emir
bin Hasan bir tarafı Davud bin ve bir tarafı Hasan Beşe bin Mustafa mülkleri ve bir
tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan iki bâb fevkânî ve iki bâb tahtânî beyti ve havluyu
müştemil olan menzil bundan akdem Rahime binti Mahmûd nâm hâtunun mülkü olup
ba’de vefâtihâ nısfı zevci Mehmed bin Emirşah nâm kimesneye ve nısfı âharı kız
karındaş İsmihan binti Salih nâm hâtuna ırs-i şer’i ile intikâl eyledügü şer’an
mütehakkık olduktan sonra mezbûr Mehmed Halîfe makâm-ı kazâda râfi’u’l-kitâb
Mehmed Bey bin Yusuf nâm kimesne mahzarında ıkrâr-ıtâm ve takrîr-i kelâm edüp
zikri sabk iden menzilden bana intikâl eden nısf hissemi mezbûr Mehmed Bey’e üç bin
iki yüz elli nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ kabz-ı semen-i ma’dûd ve
teslîm-i mebî‘-i mahdûd eyledim dedikde mezbûre İsmihan tarafından dahi bey’-i âti'z-
zikri ıkrâra vekîl olup Aynahoca bin İvaz ve Mehmed bin Can Bali nâm kimesneler
şehâdetleri ile isbât-ı vekâlet iden zevci el-Hâc Ahmed bin el-Hâc Ebubekir nâm
kimesne mahzarı şer’de yine mezbûr Mehmed Bey mahzarında bi’lvekâle ıkrâr-ı tâm ve
takrîr-i kelâm edüp müvekkile-i mezbûre İsmihan dahi menzil-i mârü’z-zikrden
mezbûreye isâbet eden nısf hissesini kezâlik mezbûr Mehmed Bey'e üç bin iki yüz elli
mezbûru'n-na‘t akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘ eyledi
dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu tahrîren fî yevmi’s-sâlis
aşer min Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Çelebi hafızzâde, Ali Çelebi fişekçizâde, Yahya Çelebi bin
Abdullah, Davud Bey bin Mehmed zâbit-i şehr, Süleymân Bey bin Halil el-kâtib,
Mehmed Çelebi bin Kâsım Bey, Abdullah Beşe bin Hızır.
84
13-A-4
Budur ki medîne-i Rodoscuk kefere mahallâtından Papa Peşri mahallesinde sâkin Dimo
veled-i Toma nâm zımmî mahfel-işer’işer’ifde râfi’u’l- kitâb Hüseyin Beşe bin Kaya
nâm kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve ta’bîr-i ani’l merâm edüp silk-i mülkümde
münselik olup mahalle-i mezbûrede vāki‘ bir tarafı kara sakallı Yani ve bir tarafı
Dimitri mülkleri ile ve iki tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb fevkânî ve bir bâb
tahtânî beyti ve havlusu ve bi’r-i mâ ve cenînesiyi müştemil olan menzilimi bi-cemi’t-
tevâbi’ mezbûr Hüseyin Beşe’ye yirmi sekiz bin râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’
ve takâs ve kabz ve teslîm ol dahi minvâl-i muharrer üzere iştirâ ve kabz ve tesellüm
eyledikden sonra semeni olan meblağı mezbûru yirmi sekiz bin akçesini mezbûr mezbûr
Hüseyin Beşe’ye zimmetimden deyn olan on sekiz bin marü’n-na‘t akçeyi takâs edüp
bâkî on bin akçesi dahi işbu hazır bi’l meclis es-Seyyid Mehmed Çelebi bin es-Seyyid
Ahmed nâm kimesneye zimmetimde deyn olan yirmi bin marü’n-na‘t akçenin on bin
akçesi içün icâb-ı muhayelü ve rıza-i muhattal leh ve kabûl muhammali aliye haviye
havale-i şer’i ile havale eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt
olundu hurrire fî yevmi’s-sâlis min şehr-i Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Çavuş bin Süleymân Çavuş, Es-Seyyid Sinan Çelebi bin es-
Seyyid Ahmed, Hüseyin Beşe bin Abdullah, El-Hâc İbrahim Efendi bin Mahmûd
Efendi hatib, Turcuzâde Ahmed Çelebi bin Murâd, İsmail bin Hüseyin hammat, İbrahim
Çelebi bin Mustafa, Ramazan bin Sefer, Mehmed Çelebi bin Abdi ve gayrühüm.
13-B-1
Budur ki medîne-i Rodoscuk'da Kara Kâtib mahallesinde sâkin iken bundan akdem fevt
olan İbrahim Beşe’nin verâseti zevce-i metrûkesi Meryem binti Abdullah ve sulbî oğlu
Mehmed’e ve sulbiyye kızları Hamime ve Aişe’ye münhasıra idüğü şer’an mütehakkık
olduktan sonra mezbûr Mehmed mahfel-i şer’de bâisü’l-kitâb Alakon veled-i Yadkar
nâm Ermeni mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp medîne-i mezbûre sınırı
dâhilinde Kayı Veli nâm mevzide vâki‘ bir tarafı Şakir zâde el-Hâc Mehmed bâğı ve bir
tarafı Haluş nâm Ermeni tarlası ve bir tarafı Mihal nâm zımmî tarlası ve bir tarafı tarîk-i
âmm ile mahdûd bir kıt‘a bâğ mevrûs-ı mezbûr İbrahim’in hâl-i hayâtında mülkü olup
ba’de vefâtihî otuz iki sehimden dört sehmi mezbûre Meryem’e ve on dört sehmi bana
ve yedi sehmi mezbûre Hamime’ye ve yedi sehmi merkûme Aişe’ye ırs-i şer’i ile intikâl
85
eyledikde ben sağîr iken mezbûretan Aişe ve Hamime zikr olunan bâğın mecmu‘unu
mezbûr Alokon’a semeni ma’lûme bâten bey’ eylemegin ol dahi çubuklarını ihrâc ve
yerini tarla edüp bu ana degin zirâ’at eylemişdi hâlâ ben balîğ olup zikr olunan tarlamı
değirmeni merkûm Alakon’dan da’vâve taleb eylediğimde ol dahi inkâr eylemegin
beynimizde münâza‘at-ı şedîde vāki‘ olmuşidi el-hâletü hazihi beynimizde muslihûn
tavassut edüp tarla ve kürum da’vâsından bizi bin nakdi rayiç akçe üzerine inşâ-i akdi
sulh-i şer’i eylediklerinde ben dahi sulh-i mezbûru kabûl ve bedel-i sulh olan meblağ-ı
mezbûr akçeyi mezbûr Ermeni yedinden bi’t-tamâm ahz ve kabz eyleyüp min ba’d
da’vâ-i mezbûreden mezbûr Ermeninin zimmetinde ibrâ-i âmmı kâtiu’n-nizâ‘ ile ibrâ
eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî
yevmi’s-sâdis aşer min Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: El-Hâc İbrahim Çelebi bin Hasan Bali …, Sırçabıyık odabaşı Mustafa
Bey, Gedik İbrahim Beşe bin Abdullah, Hüdaverdi Çelebi bin Kadri, Mehmed Çelebi
bin Hüseyin Çelebi, Mehmed Çelebi bin Tanabaş.
13-B-2 Arapça
Hâla‘at fî meclisi şer‘i'ş-şerîf el-mer’etü'l-med‘ûvve Ümmühânî bint Ahmed es-sâkine
bimahalleti Hoca Veli min mahallâtı Medîneti Rodoscuk ma‘a zevcihâ hâmilü hâze'l-
kitâb Dâvûd bin Osman ve hüve hâle‘a ma‘hâ mehrihe'l-müeccel el-ma‘kūdün aleyh
nikâhahâ ve hüve meblağün kadderehû ve nassâbehû elfe dirhemü fızzî râyicün fi'l-vakt
ve alâ nafakatin ‘indehâ ve müennetü süknâhâ muhâla‘aten sahîhaten şer‘iyyeten
sümme ibrâün külli vâhid minhâ zimmetü'l-âhar ‘an cemî‘i'd-de‘âvî ve'l-eymân el-
müte‘allıka bihukūki'z-zevciyye ibrâün ‘âmmen katı‘an li'n-nizâ‘ ve râfi‘an li'l-husūme
cerâ zâlik ve hurrire fi'l-yevmi's-sâbi‘ aşere min Cemâziye'l-âhire lisene 50
Şuhûdüˈl-hâl: Hüseyin Ağa ibn Ahmed el-Müteferrika, Sefer Çavuş ibn Bali, Yahya
Çelebi ibn Abdullah, Abdünnebî ibn Husrev er-Râcil, El-Hâc Emrullah ibn el-Hâc
Mahmud, Mustafa bin Ali el-Muhzır.
13-B-3
Budur ki medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Yeniköy nâm karye ahalisinden Papaluk
veled-i Dimo ve Minol veled-i Rifa ve Dimo veled-i Mohcer ve Yani veled-i Şimo ve
Hıristo veled-i Vato ve Aleksandır veled-i Vani ve Istırati veled-i Maturani ve Luka
86
veled-i Martin ve Yutra veled-i Turhatu ve Nikol veled-i Yorgi nâm zımmîler mahfel-
işer’de râfi’u’l-kitâb Davud Bey bin İbrahim mahzarında her biri ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i
kelâm edüp merkûm Davud Bey zımmetinde târîh-i kitâbdan üç yüz altmış gün
tamamına degin müeccel-i mev’ud yüz riyâlî kebir guruş vacibü’l-edâ-i deynimiz olup
her birimiz âharın zimmetine terettüb eden hisse-i deyne emr ve kabûlü hâviye kefâlet
ile kefîl olduk dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî
yevmi’-s-sâbi’ aşer min Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Hâlil Ağa bin el-Hâc Mehmed müteferrika, Mahmûd Bey bin Abdullah
cündî, Odabaşı Mahmûd Bey bin Abdullah, Sadri el-Hâc Hasan Beşe Sefer er-racil,
Hüdaverdi Çelebi bin Kadri ve gayrühüm.
13-B-4
Budur ki medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Büyük Kılıçlı nâm karyede sâkine Rahime
binti Hızır Bey nâm hâtun mahfel-işer’de râfi’u’l kitâb Abdünnebi bin Turgut nâm
kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde münselik olup
karye-i mezbûre de vâki‘ etraf erba‘ası tarîk-i amm ile mahdûd bir bâb tahtânî çatma
beyti ve havluyu ve ahûru müştemil olan menzil-i mevrûsumu mezbûr Abdünnebi’ye
dört bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve
teslîm-i mebî‘a-yı mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb
sebt olundu hurrire fî yevmi’l-hâdî aşer min Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf min
hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Hasan Bey bin Gazanfer ez-zaim, Ali Dede bin Derviş, Hüseyin Beşe bin
Abdullah serdar, Mehmed Bey bin Behram kethüdari, Zülfikar Bey bin Mehmed,
Davud Bey bin Abdullah,
13-B-5
Budur ki kazayı Malkara tevâbi’inden Tatarlı demekle ma’rûf karyede sâkin Ömer bin
Bali nâm kimesne makâm-ı kazâda râfi’u’l-kitâb Dede Bali bin Rıdvan nâm kimesne
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup medîne-i
Rodoscuk tevâbi’inden Işıklar nâm karye kurbunda vâki’ Dereköyü demekle ma’rûf
nâm karyenin nehri üzerinde zahûre değirmeni demekle meşhur tehdîd ve tevsîfden
müstağni bir göz değirmenin nısfından olan on altı sehimden benim mülki müştirâm
87
olan yedi sehmi mezbûr Dede Bâliğye altı bin yüz nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye
bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-yı mahdûd eyledim dedikde
gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’l-âşer min
Cemâziyel’l-âhir lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi bin Mustafa fişekçizade, Mehmed Çelebi bin Hafızzade, Âdem
bin Şükrullah, Şa‘bân bin Rıza bin, Resul bin Hâlil, Mehmed bin Abdi, Mustafa bin Ali,
Ramazan bin Sefer, Hasan bin Ali ve gayrühüm mine’l-hazırîn.
14-A-1
Budur ki medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Işıklar demekle ma’rûf karyede sâkin Viranu
veled-i Dimo nâm zımmî makâm-ı kazâ-i lâzımı’r-rızâdarâfi’u’l-kitâb Yenaki veled-i
Andan nâm zımmî mahzarında bi-tav’i saf ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüpmezbûr
Yenaki’ye farzı şer’iden zimmetimde târîh-ikitâbdan dört yüz gün tamamıma degin
mevcûd-ı mev‘ûd altmış yedi riyal guruş kebir behasında yedi riyal guruş ceman yetmiş
beş guruş eder lâzımı’l-edâ ve vacibü’l-kaza deynim vardır … mezbûr tamamından
mezbûr yetmiş beş riyal guruş mezbûr Yenaki’ye edâ ve teslîm ederim dedikde gıbbe’t-
tasdîki’ş-şer’î mâ vâki‘’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’l-ışrîn min Cemâziye'l-
âhir lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Musa Çelebi bin Ali Bezaristani, Kolak İbrahim Çelebi bin Mehmed
Mütevellî evkafı müteferrika, Tekyeli Ali Bey, Uzun Ahmed Çelebi, Hâlil Beşe bin
İbrahim Çelebi, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc Mahmûd serbazari.
14-A-2
Medîne-i Rodoscuk'da Behram Reis mahallesinde sâkin olup vakf-ı âti’z-zikre mütevellî
olan Süleymân Bey bin Abdullah nâm kimesne mahfel-işer’de râfi’u’l-kitâb Salih bin
Mehmed nâm kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp medîne-i mezbûre
mahallâtından Hoca Veli mahallesinde sâkin iken hâlâ vefât eden Nazlı binti Abdullah
nâm hâtun bundan akdem bin kırk üç senesinde vâki‘ Şevvalin evâhirinde silk-i
mülkümde muntazam olupmahalle-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı Hızır Beşe mülkü ve iki
tarafı yine kendi mülkü ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb tahtânî beyti ve
fevkânî müştemil olan menzil vakfı sahîh-i şer’i ve habs-i sarîh-i mer’î ile vakf ve habs
edüp beni mütevellî nasb ve ta’yîn ve bana menzil-i mezbûru ıkbâz ve teslîm ve ben
88
dahi vakfiyyet üzere zabt ve tasarruf eyledikden sonra madem ki kendi hayâtında
olanmenzil-i mezbûrda kendi sâkine ola ba’de vefâtihâ menzil-i mezbûr benim yedime
semeni misli ile âhara bey’ olunup semeni benim yedime istirbâh ve istiğlâl olunup ribh
ve gallesi medîne-i mezbûrede vāki‘ olup merhum aşçı başı Davud Ağa binâ eyledüği
çeşmelerin ta’mîr ve meremmetine harc ve sarf oluna deyü şart ve ta’yîn eylemişdi hala
menzil-i mezbûr ber-mûceb-i şart vakfa semeni misli ile âhara bey’ olunup vech-i
muharrer meşrût üzere semeni benim yedümle istiğlal olunup gallesi zikr olunan
çeşmeler ta’mîri ve meremmete muhtâc olundukça meremmete sarf olunmak lâzım
olmağla ben dahi bihasebi't-tevliye menzil-i mezbûru merkûm Salihe semen-i misli olan
altı bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’edüp kabz-ı semen ve teslîm-i
mebî‘a eyledim dedikde menzil-i mezbûrun hala semen-i misli meblağı mezbûr altı bin
akçe idügünü ihbâr etmegin gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu
hurrire fî yevmi’s-sâdis aşer min Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Es-Seyyid Mehmed Çelebi bin es-Seyyid Ahmed, Musa Çelebi ibn Ali,
Murâd Beşe bin Abdullah, Ali Çelebi ibn Elem Dede, Eş-şeyh İbadi Çelebi Hızır bin,
Ahmed Beşe bin Abdullah, Ramazan bin Sefer.
14-A-3
Budur ki medîne-i Rodoscuk'da Câmi’-i Vasat mahallesinde sâkin Aişe binti Hızır Bey
nâm hâtun tarafından ıkrâr-ı âti’z-zikre vekîl olup mezbûreyi mârifet-i şer’iye ile ârifân
olan Yusuf Çelebi bin Mehmed ve Piruz bin Abdullah nâm kimesneler şehâdetleri ile
isbât-ı vekâlet eden Mehmed Çavuş bin Durmuş nâm kimesne makâm-ı kazâda râfi’u’l-
kitâb Mustafa bin Resul nâm emred mahzarında bi’lvekâle ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm
edüp müvekkile-i mezbûrenin silk-i mülkünde muntazam olup mezbûrede ırgat
pazarında vâki‘ yine bir tarafı müvekkile-i mezbûre Aişe’nin şir ve ayni cariyesi ve bir
tarafı Ahmed bin Mehmed Ağa nâm yetimin zirahanesi ve bir tarafı Hüma hâtun vakf
eyledüği dükkân ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan bir bâb temürci
dükkânınıba’de’t-tahliyyeti’ş-şer’iyye mezbûr Mustafa’ya hîbe-i sahîha-i şer’iyye ile
hibe ve teslîm ol dahi meclis-i hibede ittihâb ve kabz ve tesellüm eyledi dedikde
gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’l-ışrîn min
Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
89
Şuhûdü’l-hâl: Sefer Ağa bin Bali, Fahrü’l-müderrisîn Hüseyin Efendi bin Kemaleddin,
Fahrü’l-müderrisîn Ali Çelebi bin İbrahim Efendi, Mehmed Halife bin Halil, El-Hâc
Mehmed bin Abdullah, Mehmed Çelebi bin Abdi ve gayrühüm.
14-A-4
Budur ki medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Yağcı demekle ma’rûf nâm karyede sâkin
Salih bin Mehmed nâm kimesne mahfel-işer’-i kavîmde râfi’u’l-kitâb Süleymân bin
Bali nâm kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde
muntazam olup karye-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı yine kendi mülküm ve bir tarafı kara
Ali bin Mehmed ve bir tarafı yamuk Mustafa mülkleri ve bir tarafı tarîk-i âmm ile
mahdûd olup iki germesi bir bâb tahtânî beyti mahtûtası müştemil olan menzilimi
mezbûr Süleymân’a beş bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı
semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ
vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’l-hâmis ve’l-ışrîn min Cemâziye'l-âhir
lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Yusuf Ağa bin İbrahim ez-zaim, Zülfikar Bey bin pir Mehmed, Ali bin
Mehmed, Mustafa bin Ahmed, Ali bin Budak, Murâd Çelebi bin Hızır ve gayrühüm.
14-A-5
Budur ki medîne-i Rodoscuk mahallâtından Canpaşazâde mahallesinde sâkin Fatıma
binti Mehmed nâm hâtun mahfel-işer’de zevci olan râfi’u’l-kitâb Hasan bin Yusuf nâm
kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp ben bu âna degin mezbûr
Hasan’nın taht-ı nikâhında olup hâlâ beynimizde şikâk-ı vâki‘ olmağla mezbûr Hasan
beni talâk-ı bâyin ile tatlîk etmeğin ben dahi mezbûr Hasan zimmetinde mütekarrir
mehr-i müeccelim olan dört bin akçenin iki bin akçesini mezbûreye hîbe-i sahîha-i
şer’iyye ile hibe edüp bâkî iki bin iki bin akçeyi ve nafaka-i iddet için dahi üç yüz altmış
akçeyi ve benim mülki mahzım olup merkûm Hasan ile sâkin olduğumuz menzilde vaz’
eylediğim eşyadan bir … ve üç alaca kilim ve bir sepet sanduk ve bir ayaklı sandık ve
iki basma yastık ve bir yemeni yorgan ve bir beledî döşek ve bir hamam gömleği ve iki
basma bohça ve bir basma ocak yaşmağı ve bir siyah peştamal ve bir alaca peşkir ve bir
ala paftalı sim kuşak mezbûr Hasan yedinden bi’t-tamâm ahz ve kabz eyleyüp min
ba’dmezbûr ile bâkî mehr-i müeccelimi ve nafaka-i iddetime ve eşyayı mezbûreye
müte‘allık da’vâ ve nizâ’ım yoktur dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb
90
sebt olundu hurrire fî yevmi’l-ışrîn min Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf min hicreti
men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Bey bin Kethüdari, Hüseyin bin Serdar, Davud bin Abdullah er-
râcil, Hasan Halife bin Mustafa Efendi Hasan Beşe, Mehmed Efendi bin Mustafa Çavuş
imam, Musa Beşe bin Abdullah, Ali Bey bin Adem cündi, Mehmed Beşe bin Haydar
(silik) ve gayrühüm.
14-B-1
Budur ki medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Banados demekle ma’rûf karyede sâkin İstatu
veled-i nâm zımmî makâm-ı kazâda râfi’u’l-kitâb Şa‘bân bin Abdullah nâm kimesne
mahzarında üzerine da’vâ ve takrîr-i kelâm edüp bundan akdem mezbûr Şa‘bân
beynimizde ma’lûm mikdâr bir kazgan-ı kebir bin sekiz yüz akçe mukâbelesinde rehin-i
şer’i vaz’ eylemişdi hala murâd eylediğimde zikr olunan kazganı bana teslîmden imtina‘
eder suâl olunup alıvirilmek matlûbumdur dedikde gıbbe’s-suâl merkûm Şa‘bân
cevâbında fiˈl-hakīka ben mezbûr İstatu'dan târih-i kitâbdan yirmi sene mukaddem zikri
sebk eden kuzganı bin sekiz yüz fıdda râyicü'l-vakt akçeye iştirâ eyledim târih-i
mezbûrdan berü benim mülk-i müterâmdır dimegin gıbbe’s-suâl mersûm İstatu’ya dahi
fi’l-hakîka zikr olunan kazganı mezbûr Şa‘bân rehin vaz’ edeli yirmi sene vardır deyü
bitav‘ihî i‘tirâf ve bila özrü şer’i sukûtunu ıkrâr eylemegin da’vây-ı mezbûrdan men’
birle mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevm min Cemâziye'l-âhir lisene
hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Râkimu’l-hurûf Hasan Efendi bin müderris, Hamza Hoca bin Nasuh
imam, Davud Bey bin Mehmed, Ali bin Sefer, Mehmed Halife bin Hâlil, Hâlil Çelebi
kasas ve gayrühüm.
14-B-2
Budur ki medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Kolauzlu demekle ma’rûf nâm karyede
sâkine Ümmühan binti Musa nâm hâtun makâm-ı kazâda râfi’u’l-kitâb Mustafa Çelebi
bin el-Hâc Ramazan nâm kimesne mahzarında üzerine da’vâ ve takrîr-i kelâm edüp silk-
i mülkümde muntazam olup karye-i mezbûrede vâki‘ etrâf-ı erba’ası kendi mülküm ile
mahdûd olan iki germesi bir bâb tahtânî odayı nakl içün mezbûr Mustafa’ya üç bin beş
yüz nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-
91
i mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt
olundu hurrire fî yevmi’l-hâmis ve’l-ışrîn min Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Hüseyin Ağa bin Ahmed müteferrika, Mehmed Çelebi Hafızzâde, Davud
Bey bin Mehmed, Süleymân bin Hâlil, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc Mahmûd, Şa‘bân
bin Özüm Bali, Musa bin Hızır ve gayrühüm.
14-B-3
Medîne-i Rodoscuk kefere mahallâtından Papa Aliksara? mahallesinde sâkin Yesaskovi
Kazgancı veled-i Yorgi nâm zımmî mahfel-işer’de râfi’u’l-kitâb Menâmub veled-i
Tanas nâm zımmî mahzarında ıkrâr-ı tâm ve ta’bîr-i ani’l merâm edüp silk-i mülkümde
münselik olup medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde Nusretli köyü kurbunda vâki‘ bir tarafı
Minol ( silik ) bâğı ve bir tarafı Filiton bâğı ve bir tarafı karamanlı Mandaro veled-i
Mardus bâğı ve bir tarafı vâdî ile mahdûd olan iki dönüm bir kıt‘a bâğım bin sekiz yüz
nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i
mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt
olundu fî târîh Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Hallaç Mahmud bin Abdullah, Aşur hallaç, Mustafa bin Ali, Ramazan bin
Sefer ve gayrühüm.
14-B-4
Budur ki medîne-i Rodoscuk'da kefere mahallatından Papa Peşri mahallesinde sâkin
Dimo veled-i Duka nâm zımmî mahfel-işer’de râfi’u’l-kitâb Bayram bin Abdülvehhab
nâm râcil mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam
olupmedîne-i mezbûre sınırı dâhilinde çayır nâm mevzide vâki‘ bir tarafı Minol veled-i
İklade ve bir tarafı Yakomi veled-i Angelaki ve bir tarafı Martuz ve bir tarafı Yorgaki
veled-i Dimitri nâm zımmîler bâğları ile mahdûd olan tahmînen beş dönüm bir kıt‘a
bâğım mezbûr Bayram Beşe’ye yirmi dört bin râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’
ıkbâz ve teslîm ol dahi vech-i muharrer üzere iştirâ ve kabz ve teslellüm eyledikden
sonra semeni olan meblağ-ı mezbûr yirmi dört bin akçeyi zimmetimden mezbûr Bayram
Beşe’ye deynim olan otuz bin mezbûru'n-na‘t akçenin yirmi dört bin akçesini takâs
eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî
92
yevmi’s-sâlis ve’l-ışrîn min Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-
izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Es seyyid Mehmed Çelebi bin es seyyid Ahmed Çelebi, Kolcu Hüseyin
bin Kaya, Ali Çelebi bin Mustafa Fişekçizade, Süleymân Bey bin Hâlil, Mehmed Halife
bin Hâlil, Mehmed Çelebi bin Abdi ve gayrühüm.
14-B-5
Budur ki medîne-i Rodoscuk mahallâtından el-Hâc İsa mahallesinde sâkine Asefe binti
Hasan nâm hâtun tarafından bey’-i âti’z-zikri ikrâra vekîl olup mezbûreyi ma’rifet-i
şer’i ile ârifân olan Mehmed Çelebi bin Abdi ve Avni bin Kâsım nâm kimesneler
şehâdetleri ile vekâleti sâbite olan Mehmed Çelebi bin Ahmed nâm kimesne mahfel-
işer’de râfi’u’l-kitâb Hüseyin bin Ahmed nâm kimesne mahzarında bi’lvekâle ıkrâr-ı
tâm ve takrîr-i kelâm edüp müvekkile-i mezbûre silk-i mülkünde muntazam mahalle-i
mezbûreden vâki‘ bir tarafı Fatıma binti Ali Bey mülkü ve bir tarafı müvekkile-i
mezbûrenin bâbası mezbûr Hasan’nın vakf eylediği havlu ve bir tarafı Hüma hâtun
mülkü ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb tahtânî ve bir bâb fevkânî beyti
müştemil olan menzilimi mezbûr Hüseyin’e yirmi bir bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda
akçeye bâten bey’ ideb kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eyledi
dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt ve terkîm olundu hurrire fî
yevmi’s-sâlis min Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Râkimu’l-hurûf Ali Çelebi, Hasan Efendi bin Cemaleddin, Mehmed
Efendi Adem, Yusuf Çelebi bin Ahmed kasap, Kenan odabaşı bin, Ahmed Çelebi bin
Osman, Mehmed bin Mustafa Çelebi, Behram bin Ahmed.
14-B-6
Budur ki medîne-i Rodoscuk’da Yunus Bey mahallesinde sâkine Hüma binti Hasan nâm
hâtun makâm-ı kazâda râfi’u’l-kitâb Receb bin Mehmed nâm kimesne mahzarında
ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup medîne-i mezbûre
sınırı dâhilinde Kayı Veli nâm mevzide vâki‘ bir tarafı Mehmed bin Durak ve bir tarafı
Canbaşzâde Ahmed Çelebi ve bir tarafı hammal Hızır bâğları ve bir tarafı tarîk-i âmm
ile mahdûd olan üç dönüm bir kıt‘a mülkü bâğımı mezbûr Habib’e üç bin sekiz yüz
nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ ve ıkbâz edüp ol dahi kabz-ı semen-i
93
ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a
bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’s-sâbi’min Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Râkimu’l-hurûf Hasan Efendi bin el-Hâc Cemaleddin müderris, İbrahim
Çelebi bin Mahmûd Efendi hatib, Biruz bin Abdullah, Debbâğ Hızır, Debbâğ Cafer,
Mehmed bin Abdi ser bölük ve gayrühüm.
15-A-1
Budur ki medîne-i Rodoscuk mahallâtından Hoca veli mahallesi sâkinlerinden Kâtib
Ahmed Çelebi bin Hasan mahfel-işer’de teberru‘âtı câize ve âmme-i tasarrufâtı nâfize
olduğu halde ıkrâr-ıtâm ve takrîr-i kelâm edüp tedbîr-i âtî sudûruna degin dâhil-i
havza’-i emlâkim olan râfi’atü’l-kitâb orta boylu sarışın gök gözlü açık kaşlı
Rusiyyetü’l-asl Mülayim binti Abdullah nâm cariyemi habseten lillâhi te’âlâ ve taleben
li-merzâti’r-rabbi’l-âlâ … eyledim bi-emrillâhi te’âlâ vefâtımdan kırk gün mukaddem
mezbûre Mülâyim mezheb-i muhtâr üzere külli malımdan mu‘taka olup sâir hürrâr-ı
asliyât gibi hürre olsun dedikde mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’l-
gurre şehr-i Recebü’l-âsım lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Mahmûd Efendi bin Nasuh Efendi hatib, Es-Seyyid Abdülkerim Halife
bin Şa‘bân imam, Maden Çelebi bin Musli, Numan Efendi ibn Süleymân Efendi hatib,
İbrahim Halife bin Mehmed, Hasan Halife bin Hüseyin Çelebi, Mehmed Çelebi bin
Musli, Ali Çelebi bin eş-şeyh Musli, Veli bin Ahmed Müezzin, Mehmed Bey Kurdcu,
El-Hâc Mehmed bin Osman, Eş-şeyh Mehmed Efendi imam mahalli.
15-A-2
Budur ki medîne-i Rodoscuk’da Câmi’-i Vasat mahallesinde sâkine zahrü'l-muhadderât
Rabia hâtun ibneti Hâlil tarafından ıkrâr-ı âti’z-zikre vekîl olup mezbûreye ma’rifet-i
şer’i ile ârifân olan Ali Bey bin Mustafa ve Ahmed bin Abdullah nâm kimesneler
şehâdetleri ile isbât-ı vekâlet eden Hıdır oğlu Sinan Ağa bin Ali Bey nâm kimesne
mahfel-işer’debi’l vekâle ıkrâr-ıtâm ve takrîr-i kelâm edüp müvekkile-i mezbûr Rabia
hâtun i’tâk-ı âtî sudûruna degin dâhil-i havza’-i emlâki olan uzun boylu ala gözlü çatık
kaşlı alnından eser-i cerhi olup Rusiyyetü'l-asl mezbûreye ref‘ine mu‘tâd olan bâisetü’l-
kitâb Canfedâ ibneti Abdullah câriye-i memlûkesini habseten lillâhi te’âlâ ve taleben li-
merzâti’r-rabbi’l-âlâ i’tâk-ı sahîh-i şer’i ile i’tâk ve tahrîr eyledi min ba‘d mezbûre
94
Canfedâ harâir-i asliyyâ gibi hurre olup üzerinde mevlâsı içün utekâ üzerinde sâbit olan
hakk olandan gayrı hakı kalmadı dedikde mâ vaka’a bi’t-taleb sebt ve terkim olundu fî
gurreşehr-i Recebü’l-âsım lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Halîl Ağa bin el-Hâc Mehmed Müteferrika, İbrahim Efendi Hatib,
Mahmud Ağa bin Abdullah cündi, Davud Bey bin zâbit-i şehr, Selman bin Halîl,
Mustafa Halife bin Hüseyin.
15-A-3
Budur ki medîne-i Rodoscuk'da Câmi’-i Vasat mahallesinde sâkine zahrü'l-muhadderât
Rabia hâtun ibneti Hâlil tarafından ıkrâr-ıâti’z-zikre vekîl olup mezbûreye ma’rifet-i
şer’i ile ârifân olan Ali Bey bin Mustafa ve Ahmed bin Abdullah nâm kimesneler
şehâdetleri ile isbât-ı vekâlet eden Hıdır oğlu Sinan Ağa bin Ali bey nâm kimesne
mahfel-işer’de bi’lvekâle ıkrâr-ıtâm ve takrîr-i kelâm edüp müvekkile-i mezbûrRabia
hâtun i’tâk-ı âtî sudûruna degin dâhil-i havza’-i emlâki olan orta boylu kara gözlü
karakaşlı göğsünde bir beni olup Rustiyyetü’l-asl mezbûreye mu‘âref olan bâisetü’l-
kitâb Seher binti Abdullah nâm câriye-i memlûkesini habseten lillâhi te’âlâ ve taleben
li-merzâti’r-rabbi’l-âlâ i’tâk-ı sahîh-i şer’i ile i’tâk ve tahrîr eyleyüp min ba‘d mezbûre
hürr-i sâir-i aslıyân gibi hürre olup üzerinde mevâlî içün utekâ üzerinde sâbit olan hakk-
ı velâdan gayrı hakkı kalmadı dedikde mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî gurre şehr-i
Recebü’l-mürecceb lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Hâlil Ağa bin el-Hâc Mehmed, İbrahim Çelebi Hatib, Mahmûd Ağa bin
Abdullah cündi, Davud Bey bin zâbit-i şehr, Süleymân bin Halîl, Mustafa Halife bin
Hüseyin.
15-A-4
Budur ki medîne-i Rodoscuk'da Câmi‘-i Vasat mahallesinde sâkine zahrü'l-muhadderât
Rabia hâtun ibneti Halîl tarafından ıkrâr-ıâti’z-zikre vekîl olup mezbûreye ma’rifet-i
şer’i ile ârifân olan Ali Bey bin Mustafa Çavuş ve Ahmed bin Abdullah nâm kimesneler
şehâdetleri ile vekâlet-i isbât eden Hıdır oğlu Sinan Ağa bin Ali Bey nâm kimesne
mahfel-işer’de bi’lvekâle ıkrâr-ıtâm ve takrîr-i kelâm edüp müvekkile-i mezbûre Rabia
hâtun i’tâk-ı âtî sudûruna degin dâhil-i havza’-i emlâki olan uzun boylu sarı elâ gözlü
elinde eser-i cerhi olup rûstiyyetü’l-asl mezbûreye … olan bâisetü’l-kitâb Yâsemîn binti
95
Abdullah nâm câriye-i memlûkesini habseten lillâhi te’âlâ ve taleben li-merzâti’r-
rabbi’l-âlâ i’tâk-ı sahîh-i şer’i ile i’tâk ve tahrîr eyledi min ba‘d mezbûre Yâsemîn sâir
harâyir-i asliyân gibi hürre olup üzerinde mevâlî içün utekâ üzerinde sâbit olan hakk-ı
velâdan gayrı hakkı kalmadı dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb ketb
olundu hurrire fî gurre Recebü’l-mürecceb lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-
izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Hâlil Ağa bin el-Hâc Mehmed, İbrahim Çelebi bin Mahmûd Efendi
Hatib, Mahmûd Bey bin Abdullah cündi, Davud bin Mehmed zâbit-i şehr, Süleymân
Bey bin Hâlil, Mustafa Halife bin Hüseyin.
15-A-5
Budur ki medîne-i Rodoscuk'da el-Hâc İsa mahallesinde sâkin iken fevt olan Mustafa
bin Yusuf’un verâseti vâlidesi Sâkine'ye ve liüm er karındaşı Mehmed’e ve liüm kız
karındaş Aişe ve liebeveyn ‘ammî oğulları İsmail ve Yahya ve Müsli ebnai Mustafa’ya
münhasıra idüği şer’an mütehakkık olduktan sonra mezbûreden İsmail ve Yahya ve
Müsli makâm-ı kazâda râfi’atü’l-kitâb mezbûre Şakire mahzarında her biri ıkrâr-ı tâm
ve takrîr-i kelâm edüp müteveffa-yı mezbûr Mustafa’nın muhallefâtı ba’de’l-masârif
ve'd-defter beynimizde bi’l-farîzati’ş-şer’iyye taksîm olundukda muhallefâtı müteveffâ-
yı mezbûreden olup bin yüz akçe kıymetli benefşe bir … ve seksen akçe kıymetli kebe
ve seksen akçe kıymetli bir yorgan ve elli akçe kıymetli bir kırmızı köhne kebe ve iki
yüz akçe kıymetli güğüm ve kırk akçelik bir sahan ve yüz elli akçe kıymetli bir beledî
döşek ancak bitarîki'l-asûbetü'n-nisbiyye bizim hısse-i şer‘iyyemize isâbet eylemegin
biz dahi zikr olunan eşyayı kabûl ve kabz eyleyüp beynimizde taksîm eyledikde min
ba’d muhallefâtı mezbûrede bize âid bir şey kalmadı dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ
vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’l-hâdî ve’l-ışrîn min Cemâziye'l-âhir
lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Es-Seyyid Mehmed Çelebi bin es-Seyyid Murâd, El-Hâc Ali Bey bin
Hüseyin, Mehmed Halife bin Ahmed İmam mahalli, Süleymân Bey bin Halil,
Abdülkerim Hoca İmam Nusretli, Ahmed Beşe bin Abdussamed, Hasan bin Ali muhzır,
Mustafa bin Ali, Ramazan bin Sefer, Hâlil bin ve gayrühüm.
96
15-B-1
Budur ki medîne-i Rodoscuk mahallâtından Hoca Veli mahallesinde sâkine iken bundan
akdem fevt olan Nazenin binti Abdullah nâm hâtun’nun mu‘tekâ oğlu ve asûbe-i
nisbiyye cihetinden hasren verâseti olan Salih Beşe bin Mehmed Ağa nâm kimesne
makâm-ı kazâda zikrî âtî olan bâğa vâzi’u’l-yed iden şer’an sâbit olan râfi’u’l-kitâb
Hızır Dede bin Hüseyin nâm kimesne mahzarında üzerine da’vâ ve takrîr-i kelâm edüp
medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde Köse İlyas Veli kurbunda vâki‘ bir tarafı Ahmed bin
ve bir tarafı Kamer binti Abdullah nâm hâtun bâğları ve iki tarafı tarîk-i âmm ile
mahdûd olan üç dönüm bir kıt‘a bâğ mezbûre Nazenin’in hâl-i hayâtında mülkü olup
ba’deşer’i ile hasren ana intikâl eylemegin merkûm Hızır Dede bâğ-ı mezbûre vâz’-ı
yed edüp zabta mâni olur suâl olup mezbûra kasr-ı yed ile tenbîh olunmak matlûbumdur
dedikde gıbbe’s-suâl merkûm Hızır cevâbında filhakika zikr olunan bâğ müteveffât-ı
mezbûrenin hâl-i hayâtında mülkü idi lakin hâl-i kemâl-i sıhhatinde bâğ mezbûru bana
dört bin râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ eyleyüp ben dahi vech-i meşrûh üzere
iştirâ eyledikden sonra semeni mezbûreden iki yüz akçesini mezbûre Nazenin’e yine
hâl-i sıhhatinde teslîm ve ol dahi kabz ve tesellüm eyleyüp bâkî üç bin sekiz yüz
akçesini idâre etmek sadedinde iken fevt olmağla bâğ-ı mezkûr vech-i meşrûh üzere
benim müşterâ mülkümdür dedikde gıbbe’s-suâl ve’l inkâr müdde‘î-i mezbûrdan
da’vâsına mutâbık beyyine taleb olundukda udûl-i müslimînden İbadi Çelebi bin Emir
Dede ve Yusuf bin Nasuh nâm kimesneler meclis-işer’a hâzırlar olup hâl-i kemâl-i
sıhhatinde isrü'l-istişhâd fi’l-hakîka bundan akdem mezbûre Nazenin hâl-i kemâl
sıhhatinde bizim huzurumuzda bâğı mezbûru merkûm Hızır Dede’ye dört bin akçeye
bâten bey eyleyüp ol dahi vech-i meşrûh üzere iştirâ eyledikten sonra semen-i
mersûmdan iki yüz akçesini mezbûre Nazenin’e teslîm ve ol dahi kabz eyleyüp bâkî üç
bin sekiz yüz akçeyi idâre etmek sadedinde iken fevt oldu biz bu husûsa şâhidleriz
şehâdet dahi ederiz deyü her biri edâ-i şehâdet-i şer’iyye eylediklerinde gıbbe’t-ta’dîl
şehâdetleri makbul olduktan sonra meblağ-ı bâkî üç bin sekiz yüz akçeyi mezbûr Salih
Beşe’ye teslîm etmek üzere merkûm Hızır’a tenbîh birle mâ vaka’a bi’t-taleb sebt
olundu hurrire fî yevmi’s-sâdis aşer min Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elfmin hicreti
men lehü'l-izz ve’ş-şeref
97
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi bin İbrahim Efendi müderris, Hasan Efendi bin el-Hâc
Cemaleddin, Mehmed Halife bin Hâlil Beşe, Mehmed bin Murâd, Ekşi Mustafa bin ve
gayrühüm.
15-B-2 Arapça
Farraza ve kaddere el-hâkimü'l-mevkı‘i'l-a‘lâhu rizae rabbühü ve mevlâhu linafakati's-
sağîreti el-med‘uvve Hadîce bint Muhammed el-müteveffâ ebûhâ el-mezbûr min kabl
sâkine bikaryeti Nâib fî tevâbi‘i Medîneti Rodoscuk ve likisvetihâ ve sâir havâicihâ ez-
zarûriyye külli yevmin … selâse dirhem fızze râyicü'l-vakt fî malihâ el-müntakil ileyhâ
bi'l-irsi'ş-şer‘î an ebîhâ el-müteveffâ el-mesfûr bitalebi hâletihâ ve hassanehâ ve hiye'l-
mer’etü'l-med‘uvve hâmiletü hâze'l-kitâb Gevher bint Mustafa sâkine bimahalleti Can
Paşazâde min mahallâti'l-medîneti's-sâlife zekerehâ sümme ezzene lehâ bisarfi'l-
meblaği'l-merkūm el-mefrūz min mâlihâ ileyhâ ve bi'l-istidâne vaktü'l-ferd ve bi'r-
rücû‘in aleyhâ lede'z-zafer cerâ zâlik ve hurrire fi'l-yevmi's-sâbi‘ ve'l-ışrîn min
cemâziye'l-âhire lisene hamsîn ve elf.
Şuhûdüˈl-hâl: Rakımu'l-hurûf Ali Kâtibi, Dâvûd Bey ibn-i Muhammed Zabıt-ı Şehr,
Süleyman bin Halil el-Kâtib, Muhammed Halîfe ibn-i Halil, Abdulkerim Halîfe ibn-i
Muhammed ve gayrühüm mine'l-hazırîn.
15-B-3 Arapça
Muhalelfât-ı
El-merhûm Derviş bin Muhammed mâte sâkinen bikaryeti Çeşme min tevâbi‘i Medîneti
Rodoscuk ve tereke zevceten med‘uvveten Hadîce bint Muhammed Hoca ve ibnen
kebîre med‘uvven Ali ve binten kebîreten med‘uvveten Belkıs ve binten sağîreten
med‘uvveten Fatıma ve'l-verâseten munhasıratan fîhim vaka‘a et-tahrîr ve'l-kısme fi'l-
yevmi's-sâlis aşere min Cemâziye'l-âhire lisene hamsîn ve elf min hicretin men lehü'l-
‘izzi ve'ş-şeref
Çatma menzil
Bâb 1
Kıymet 4000
Mezbûre
Belkıs
Kerpiç binâlu
menzil
Bâb 1
Kıymet 2000
Mezbûre
Anbâr
sundurmasıyla
Bâb 2
Kıymet 6000
Mezbûre Ali'nin
Altı kermeli
âhûr
Aded 1
Kıymet 4000
Samanlık
çatma
1
Kıymet 4000
Mezbûr Ali'nin
98
hıssesine ta‘yîn
olunmşdur
Hadîce'ye iki
bin akçe
mukabelesinde
ta‘yîn
olunmuşdur
hıssesine ta‘yîn
olunmuşdur
hıssesine ta‘yîn
olunmuşdur
Su sığırı öküzü
Aded 1
Kıymet 3000
Kara sığır
öküzü
Aded 7
Kıymet 7000
Kara sığır inegi
Aded 2
Kıymet 1000
…
Aded 7
Kıymet 7500
Yekûn 46500
Minhâ el-masarıf
Mehr-i
müeccel
2000
… on bindir
lâkin
mezbûre
Hadîce sekiz
bin akçesini
eylemişdir
Resm-i
kısmet
1150
Kassâmiye
350
Kâtibiye
130
Hüddâmiye
100
İhzâriye
60
Yekûn 3690
Sahhüˈl-bâkî littaksîm beyneˈl-verese 42710
Hısse-i zevce
5315
Hısse-i ibn
18728
Hısse-i bint
9364
Hısse-i bint
9364
Gayrı kabil li'l-
kısme
99
16-A-1
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Kara Kâtib mahallesinde sâkine Vedduhâ binti Abdi
Bey nâm hâtun tarafından ıkrâr-ı âti’z-zikre vekîl olup mezbûreye ma’rifet-i şer’i ile
ârifân olan el-Hâc Hasan bin Sefer ve Hüseyin Çelebi bin el-Hâc Mehmed nâm
kimesneler şehâdetleri ile isbât-ı vekâlet eden zevci Ali Bey bin Hüseyin nâm kimesne
mahfel-işer’de Mahmiyye-i Kostantiniyye'de sâkin iftihârü’l-emâcid ve’l-ekârim
câmi’i'l-mehâmid ve'l-mekârim Behram Ağa bin Hasan tarafından tasdiki âti’z-zikre
vekîl olup nehc-i şer‘î üzere isbât-ı vekâlet eden umdetü’l-ayân Ali Çelebi bin Rıdvan
Bey mahzarında bi’l-vekâle ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp müvekkile-i mezbûrenin
bâbası mezbûr Abdi Bey bundan akdem fevt oldukda muhallefâtı hasren vârisleri olan
mezbûre Vedduhâ ile gâib-i ani’l-meclis sulbî oğlu Hüseyin Çelebi beynlerinde bi’l-
farîzati’ş-şer’iyye taksîm olundukda muhallefât-ı mezbûrdan olup yine medîne-i
mezbûre tevâbi’inden Çatma nâm karyede vâki‘ bir tarafı Derviş Çelebi bin Mehmed
mülkü ve bir tarafı mezbûr Hüseyin Çelebi’nin tarlaları ve tarafeyni tarîk-i âmm ile
mahdûd olup çiftger tabir olunur menzil cemi’ müştemilât ve levâhıkı ile mezbûr
Hüseyin Çelebi’nin hisse-i şer’iyyesine tahsis ve tayin olunup ol dahi kabûl ve teslîm
edüp bir müddet müstekillen zabt eyledikten sonra müvekkile-i müşârun ileyh Behram
Ağa’ya semen-i ma‘lûma bâten bey’ ve teslîm eyleyüp ila hâze’l-ân mülki müşterâsıdır
müvekkilem mezbûre Vedduhâ müteveffâ-yı mezbûr Abdi Bey’in muhallefât-ı
sâiresinden hisse-i şer’iyyesini ahz ve istîfâ etmekle mârü’z-zikr çiftlikde kat‘â alâka ve
medhâlim yoktur dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu
tahrîren fî yevmi’s-sâmin ve’l-ışrîn min Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf min hicreti
men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: El-Hâc Mehmed Bey şekerzâde, Muhzır Mehmed Ağa bin Hasan,
Mehmed Çelebi bin Hüseyin, El-Hâc Fazileddin bin Mehmed, İsmail Bey bin Ahmed,
Mustafa bin Ali ve gayrühüm.
16-A-2
Budur ki medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Çanakçı nâm karyede sâkin iken fevt olan
Pirî nâm kimesne’nin verâseti zevce-i metrûkesi Durane binti Yahya’ya ve sulbî oğlu
Davud ve sulbîyye kızı Amine’ye münhasıra idügü şer’an mütehakkık olduktan sonra
kable’l-kısme mezbûr Davud dahi fevt olup verâseti vâlidesi mezbûre Durane ve kız
100
karındaşı sagire-i mezbûre Amine’ye ve liebeveyn ammi Ahmed'e münhasıra idügü
şer’an mütehakkık olduktan sonra müteveffa-yı evvel olan mezbûr Pirî'nin
muhallefâtından olup karye-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı Ömer bin Hüseyin ve bir tarafı
Süleymân bin Sefer mülkleri ile ve iki tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb dört
germesi taştan mebnî beyti ve sundurmayı müştemil olan menzilin yirmi dört sehimden
üç sehmi zevcesi mezbûre Durane ve yedi sehmi sağîre-i mezbûre Amine’ye ve on dört
sehmi mezbûr Davud’a isâbet olunup mezbûr Davud dahi fevt olup onlar dahi menzil-i
mezbûrda hisse-i şer’iyyesi olan on dört sehmin altı sehmi kılınup iki sehmi vâlidesi
mezbûre Durane ve üç sehmi kız karındaş mezbûre Amine’ye bâkî bir sehmi mezbûr
Ahmed’e isabet eyledikten sonra mezbûr Ahmed dahi kendi tarafından olan ve sağîre-i
mezbûrenin tesviye-i umûru içün kıbel-i şer’den vasî nasb olunmağla vesâyeten ve
mezbûre Durane olan mahfel-işer’de râfi’u’l-kitâb Ali bin Ahmed nâm kimesne
mahzarında her biri ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp menzil-i mezbûrdan vech-i
meşrûh üzere sagire-i merkûmeye isâbet eden biemr-i zarûre nafakası içün bey’
olunmak lâzım olmağla menzil-i mezbûr müzâyede olunup reğabât-ı nas munakatı‘a
olduktan sonra mezbûrAli üzerinde iki bin beş yüz akçeye karar eylemeğle biz dahi
cümle-i menzil-i mezbûr olan vesâyet-i mezbûr Ali’ye meblağı mezbûr iki bin beş yüz
nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i
mebî‘a-i mahdûd eyledik dediklerinde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt
olundu tahrîren fî yevmi’s-sânî ve’l-ışrîn min Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf min
hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Receb bin küpçü Mehmed, Yunus bin Abdullah, Bayram bin Abdullah,
İsa bin küpçü Mehmed, Hâlil bin Şa‘bân, Ramazan bin Sefer ve gayrühüm.
16-A-3
Budur ki medîne-i Rodoscuk’da Dizdarzâde mahallesinde sâkin es-Seyyid Mehmed
Çelebi bin es-Seyyid Ahmed makâm-ı kazâ-i lâzımı’r-rızâda râfi’u’l-kitâb bakkâl Dimo
veled-i Toma nâm zımmî mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp bundan akdem
mezbûr Dimo’ya medîne-i mezbûre sükûnda vâki‘ olup beynimizde ma’lûmu’l-hudud
olan bir bâb bakkâl dükkânımı senevî altı bin akçe icâre ve yirmi bin akçe sermaye ile
def’ ve teslîm ve ol dahi kabûl ve kabz ve teslîm eyledikten sonra birkaç sene minvâl-i
muharrer üzere zikr olunan dükkânda sâkin olmağla her re’s-i seneden mârü’z-zikr altı
bin akçe icâreyi mezbûrdan ahz ve istifa eylemişdim ve hâlâ mezbûr Dimo’ya zikr
101
olunan dükkândan ihrâc eylediğim ecilden meblağ-ı mezbûr yirmi bin akçe sermayesi
ve zımmetinde altı aylık icârât-ı dükkândan bâkî olan üç bin akçeyi mezbûr Dimo
yedinden tamamen alup kabz eyledim min ba’d zikr olunan sermâyeden ve âhardan
dükkân-ı mezbûrda zımmetinde bir akçe ve bir habbe hakkım kalmadı dedikde gıbbe’t-
tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu tahrîrenfî yevmi’r-rabi’ ve’l-ışrîn min
Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Râkimu’l-hurûf Hasan Efendi müderris, Hüseyin Beşe bin Kaya er-râcil,
Ali Beşe bin Mustafa fişekçizade, Süleymân Bey bin Hâlil, Bayram Beşe bin Abdullah,
Mehmed Çelebi bin Abdi.
16-A-4
Budur ki medîne-i Rodoscuk mahallâtından Yusuf Bey mahallesinde sâkin Yunus bin
Mehmed nâm kimesne mahfel-işer’i kavimde râfi’u’l-kitâb Müsli bin Mustafa nâm
kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup
mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı yine kendi mülkü ve bir tarafı Korucu Müsli ve bir
tarafı Hüseyin bin İbrahim mülkleri ve bir tarafı el-Hâc Mustafa bahçesiyle mahdûd
olan bir bâb tahtânî odayı müştemil olan menzilimi mezbûr Müsli’ye üç bin nakd-i
râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i
mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu
tahrîren fî yevmi’r-rabi’ Recebi'l-âsım lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz
ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Mevlânâ Mehmed Çelebi, Ahmed Çelebi bin Mehmed, Boyacı Ahmed
bin Hasan, Mustafa Beşe bin Abdullah, Uncu Hasan bin Abdullah, Dellâl Durmuş,
Mehmed Çelebi bin Abdi ve gayrühüm.
16-B-1
Budur ki medîne-i Rodoscuk mahallâtından Yunus Bey mahallesinde sâkin Abdüsselam
bin Mehmed nâm kimesne mahmiyye-i Edirne’de bundan akdem sâkin iken fevt olan
Mehmed’in sülbiye-i sağîre kızı Zahûre’nin tesviye-i umûru içün kıbel-i şer’den
mansûb vasîsi olan râfi’u’l-kitâb Hasan bin Ebubekir nâm kimesne mahzarında ıkrâr-
ıtâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup mahalle-i mezbûrede vâki‘
bir tarafı nakkaş Mehmed Çelebi ve bir tarafı eskici Veli bin Abdullah mülkleri ve bir
102
tarafı yine kendi mülküm ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan bir bâb tahtânî beyti
müştemil olan menzilimi sağîre-i mezbûre için vasî-i mezbûr Hasan’a üç bin nakd-i
râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ idüb ol dahi sağîre-i mezbûre mâlı ile bihasebi'l-
vesâye sağîre-i merkûme için iştirâ ve kabûl eyledikten sonra semeni olan meblağ-ı
mezbûr üç bin akçeyi vasî-i mezbûr yedinden bi’t-tamâm ahz ve kabz eyledim dedikde
mezbûr Hasan bâyi‘-i merkûmun vech-i muharrer üzere sâdır olan ıkrârını tasdik
eyledikten sonra menâzil ve ‘akârın esmânı misline vukûf ve şu‘ûru olan ehl-i hibreden
menzil-i mezbûrun hâlâ semeni misline mikdâr idügü sûal ve istîcâb olundukda hâlâ
menzil-i mezbûrun kıymeti dört bin akçedir deyü haber verdikden sonra zikr olunan
mübâya‘a sağîre-i mezbûreye nafi’ olmağla caiz olduğu ecilden mâ vaka’a bi’t-taleb
sebt olundu hurrire fî yevmi’s-sâdis ve’l-ışrîn min Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf
min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Halife hafızzâde, Yahya Efendi bin Abdullah, Osman Hoca bin
Hüseyin imam, Sefer bin Emin, Serrâc Mehmed bin Ali, Mustafa bin Ahmed, Hâlil bin
Kasım ve gayrühüm.
16-B-2
Budur ki medîne-i Rodoscuk’da el-Hâc İsa mahallesinde sâkin ve mescidinde imâm
olan Mehmed Halife bin Ahmed nâm kimesne yine mahalle-i mezbûreden sâkin
Murtaza bin Ali nâm kimesneyi ba’del mağrib sekerânen meclis-i şer’a ihzâr ve
mahzarında üzerine da’vâ ve takrîr-i kelâm edüp mezbûr Murtaza mescid-i mezbûrede
salât-ı mağribi edâ itmek üzere iken zevcesi Belkıs binti Abdullah nâm hâtunu darb-ı
şedid edüp firar sadedinde iken mezbûre Belkıs savt-ı â‘lâ ile merkûm Murtaza beni
katl eyledi cemâ‘at-i müslimînden istimdad ve isti‘âne eylemekle ben dahi cema‘at-i
müslimîn ile mezbûre Belkıs'ın menzili önüne vardığımda mekum Murtaza zevceme
cimâ‘ lafzı ile şetm iderek üzerime işbu hazırı bi’l meclis olan şiş tabir olunur âlet-i
câriha ile hücüm edüp urmak sadedinde iken hâzıran bi’l-meclis olan müslimûn beni
mezbûrun yedinden tahlis eylediler suâl ve ihkâk-ı murâdımdır dedikde gıbbe’s-suâl
ve’l-inkâr ve'l-istişhâd mahalle-i mezbûre ahalisinden Ali Çelebi bin eş-Şeyh Mustafa
ve Mustafa Çelebi bin el-Hâc Mehmed ve el-Hâc Mehmed bin Abdullah ve el-Hâc
Mehmed bin İbrahim ve Hasan Beşe bin Abdülkerim ve İvaz bin Kâsım ve el-Hâc
Mahmûd bin Hüseyin ve Yakub Beşe bin Abdullah nâm kimesneler liecli’ş-şehâde
meclis-işer’i hâzırlar olup filhakika bu gece biz mescid-i mezbûrda salât-ı mağribi edâ
103
etmek sadedinde iken merkûm Belkıs beni mezbûr Murtaza öldürdü deyü cemâ’ti
müslimînden istimdâd edüp feryâd eylemekle imâmız mezbûr Mehmed Halife dahi
bunun aslı nedir deyü bizim ile mezbûre Belkıs’ın menzili önüne vardığında merkūm
Murtaza mezbûr Mehmed Halife’nin zevcesine cimâ‘ lafzı ile şetm ederek üzerine işbu
hâzır-ı bi’l-meclis olan şiş tabir tabir olunur âlet-i câriha ile hücum edüp urmak
sadedinde iken biz dahi mezbûr Mehmed Halifeyi mezbûrun elinden tahlîs eyledik biz
bu husûsa şâhidleriz şehâdet dahi ederiz deyü her biri edâ-yı şehâdet-i şer’iyye
eylediklerinde gıbbe’t-ta’dîl ve’l-kabûl mezbûr Murtaza eger bir dahi mezbûre Belkıs’ın
yanına varırsam mezbûre Belkıs benden üç talâk boş olsun dedikde mâ vaka’a bi’t-taleb
sebt olundu tahrîren fî yevmi’t-tâsi’ min Zilka’deti’ş-şerîfe lisene hamsîn ve elf min
hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Zahrü’l-müderrisîn Ali Çelebi bin İbrahim Efendi, Hasan Efendi bin
Kemaleddin, Mehmed Halife bin Halit, Ramazan bin Sefer, Derviş Mehmed, Mehmed
bin Murâd ve gayrühüm.
16-B-3
Budur ki medîne-i Rodoscuk'da el-Hâc İsa mahallesinde sâkine bâisetü’l-kitâb Belkıs
binti Abdullah nâm hâtun mahfel-işer’de takrîr-i kelâm ve bast-ı merâm edüp bundan
akdem zevcem olan Murtaza bin Ali nâm kimesne beni bâyinen talâk-ı selase ile tatlîk
eylemegin bir kaç defa bana kasd-ı zina ile mest gelüb kerhen menzilime vâz oldukda
ben dahi feryâd etmekle firar eylemişidi hâlâ yine sekerânen menzilime gelüb cebren
dâhil olup bana zina eyleyüp menzilimde yatub ihzâr-ı meclis-i şer’i için tarîk-işer’i
şer’ifden âdem irsal olunmak matlûbumdur dedikde tarîk-işer’i aliyyeden Muhzır
Ramazan bin Sefer irsâl olunup ol dahi mahalle-i mezbûrede imâm olan Mehmed Halife
ile mezbûre Belkıs’ın menziline vardığında mezbûr Murtaza sekerânen menzil-i
mezbûrun içinde ve döşekde yatar bulup mezbûru meclis-işer’de ihzar eyleyüp suâl
olundukda mersûm Murtaza filhakika mezbûre Belkıs helalim olmağla menziline dâhil
oldum ve ba’de’l-yevm dahi dâhil olmak mukarrerdir dedikde mâ vaka’a bi’t-taleb sebt
olundu tahrîren fî yevmi’l-ışrîn min Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Zahrü’l-müderrisîn Ali Çelebi bin İbrahim Efendi, Hasan Efendi bin el-
Hâc Kemaleddin, Mehmed Halife bin Ahmed imam, Mustafa Çelebi bin el-Hâc
104
Mehmed, Ali Çelebi ibn Kasım, Mahmûd Çelebi bin Hasan, Davud Bey bin Mehmed ve
gayrühüm.
17-A-1
Mahmiyye-i Galata muzâfâtından Kapudağı nahiyesine tâbi’ Bandırma nâm kasaba
sükkânından Receb bin Hüseyin nâm kimesne mahfel-işer’-i ‘adîmü'l-makâl-i lâzımü'l-
imtisâlde râfi’u’l-kitâb Safar veled-i Balu nâm Ermeni mahzarında tav‘-ı sâf ile ıkrâr ve
i’tirâf edüp bundan akdem silk-i mülkümde muntazam olup kasaba-i mezbûrede vâki‘
bir tarafı bazen kız karındaşım Hatice ve bazen diğer kız karındaşım Aişe nâm hâtunlar
mülkleri ve bir tarafı bazen yine mezbûre Hatice ve bazen fuçucu Lakaz nâm zımmî
mülkleri ile ve bir tarafı vâdî ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd iki bâb fevkânî
dükkânı beyti ve üç bâb mahzen ve bir bâb dükkân ve iki dut ağacı ve havlusu ve bi’r-i
mâyı müştemil olan menzil-i ma‘murumu mezbûr Ermeniye bin üç yüz on riyâlî kebîr
guruşa beyi’ bat-ı sahih-işer’i ile bey’ edüp ol dahi muharrer üzere iştirâ ve kabz ve
tesellüm eyleyüp semeni olan meblağı mârü’z-zikr bin üç yüz on riyâlî guruş
zimmetinde kalmıştır el-hâletü hazihi meblağı mezbûr bin üç yüz on riyâlî kebîr guruş
mezbûr Ermeni yedinden bi’t-tamâm ahz ve kabz eyledim min ba’d semeni mezbûrdan
mezbûr Ermeni zımmetinde bir akçe ve bir habbe kalmadı dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-
şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu tahrîren fî yevmi’l-hâmis min şehr-i Recebü’l-
mürecceb lisene hamsîn ve elfmin hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Hasan Ağa bin Ahmed, Hüseyin Ağa bin Ömer bin Mehmed müteferrika,
Ömer bin Osman, İbrahim Çelebi bin Hasan Bali, Mehmed Çelebi bin Hüseyin Çelebi,
Mustafa Çelebi bin Abdülkerim, El-Hâc Emrullah, El-Hâc Mehmed Bostânî.
17-A-2
Budur ki Rodoscuk kefere mahallâtından Papa İstirati mahallesinde sâkin Nikola veled-i
Petro nâm zımmî mahfel-işer’de râfi’u’l-kitâb dîger Nikola veled-i Petro nâm zımmî
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve ta’bîr-i ani’l merâm edüp tafvîz-i âtî sudûruna degin taht-ı
tasarrufumda olup medîne-i mezbûre tevâbi’inden Nusretli nâm karye toprağından vâki‘
bir tarafı bazen Mustafa Çelebi tarlası ve bazen Mihol nâm zımmînin zevcesi olan nâm
nasrâniye bâğı ve iki tarafı vâdî ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan tahmîne non
dört keyl tohum ihâta eder bir kıt‘a tarlanın hakkı tasarrufunu ma’rifet-i sâhibü’l-arz ile
mezbûr Nikola’ya on bin fıdda râyicü'l-vakt akçe mukâbelesinde tefvîz ve teslîm ol dahi
105
minvâl-i muharrer üzere tafavvuz ve tesellüm eyleyüp bedel-i tefvîz olan meblağı
mezbûr on bin akçeyi zımmetimde mezbûr Nikola’ya deynim olan on bin mârü'n-na‘at
akçeye takas eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu
tahrîren fî yevmi’s-sâbi’ aşer min Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: El-Hâc Hasan bin Sefer er-râcil, Mehmed Çelebi bin Kâsım odabaşı,
İbrahim Çelebi bin Mehmed, Abdülkerim Halife bin Mehmed imam karye-i Nakrine,
Süleymân Bey bin Hâlil Kâtib zâbit-i şehr, Mustafa bin Hamid.
17-A-3
Budur ki medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Sekbanlı demekle ma’rûf karyede sâkin
Süleymân Beşe bin Abdünnebi nâm kimesne makâm-ı kazâ-i lâzımı’r-rızâda Ali bin
İslam nâm kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde
muntazam olup karye-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı Receb bin el-Hâc Ali ve bir tarafı kul
Ali bin mülkleri ve bir tarafı mer‘a ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan iki germesi
bir bâb odayı ve kileri ve muhtûtayı müştemil olan menzilimi mezbûr Ali’ye beş bin
nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i
mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt
olundu hurrire fî yevmi’l-hâmis min şehr-i Recebi'l-âsım lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Çelebi bin Kâsım odabaşı, Hüseyin Ağa bin Ahmed
müteferrika, Osman hoca bin Hâcı, Abdülkerim hoca imam-ı Nusretli, Musa bin Çelebi
Virdi, Abdülhalil bin …
17-A-4
Medîne-i Rodoscuk'da Câmi‘-i Bayezid mahallesinde sâkin iken bundan akdem fevt
olan Sabiha binti Nasuh nâm sağîrenin verâseti vâlidesi Nazenin binti Abdullah ve
liebeveyn ‘ammi Yusuf bin Abdullah nâm kimesneye münhasıra idügü şer‘an
mütehakkık olduktan sonra mezbûr Yusuf makâm-ı kazâda râfi’atü’l-kitâb mezbûre
Nazenin mahzarında ıkrâr-ı tâm ve bast-ı merâm edüp muhallefât-ı müteveffât-ı
mezbûreden olup mahalle-i muhkiyyede vâki‘ beynimizde beyne'l-ahâlî ve'l-cîrân
ma‘lûmü'l-hudud olan mezbûruna asûbe-i nesebiye cihetinden bana isabet eden hisse-i
şer’iyyemi mezbûre Nazenin’den da’vâ ve taleb eyledikde mersûm Nazenin dahi
cevâbında müteveffât-ı merkûme Sabiha’nın bâbası mezbûr Nasuh merkûm Sabiha’dan
106
mukaddem fevt oldukda zikri sabk iden menzil-i mezbûr Nasuh’un muhallefâtından
olmağla beş bin akçeye takdim olunup benim mezbûr Nasuh zimmetinde sabit ve
mukarrer olan iki bin akçe mehr-i müeccelim ve mezbûrun cümle-i muhalefâtından
bana isâbet eden bin beş yüz akçe semeni hissem mukâbelesinde menzil-i mersûmdan
bana üç bin beş yüz akçelik hisse tayin olunup bâkî bin beş yüz akçesi dahi sağîre-i
mezbûre Sabiha’ya târih-i takvîm-i mezbûrda kıbel-i şer’den yevmi dörder akçe nafaka
takdîr olunmağla meblağ-ı mezbûru mersûmeye infâk eyledim demekle beynimizde
münâza‘a-i kesîre vâki‘ olmuştu el-haletü hazihi beynimize muslihûn tavassut edüp
da‘vâ-yı mezbûreden bizi beş yüz akçe nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçe üzerine inşâ-i akd
sulh eylediğinde ben dahi sulhi mezbûru kabûl ve bedel-i sulh olan meblağ-ı mezbûru
mersûm Nazenin yedinden alup kabûl eyledim min ba’d muhallefât-ı müteveffat-ı
mezbûre müte‘allık mezbûre Nazenin ile da’vâ ve nizâ’ım kalmadı dedikde gıbbe’t-
tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’s-sâdis ve’l-ışrîn min
Cemâziye'l-âhir sene 50
Şuhûdü’l-hâl: Râkimu’l-hurûf Hasan Efendi müderris, Osman hoca bin Hacı, Davud
Bey bin Mehmed, El-Hâc Emrullah, Mehmed bin Abdi.
17-B-1 Arapça
Hâla‘at fî meclisi'ş-şer‘i'ş-şerîf elh (ilâ âhirihî) el-mer’etü'l-med‘uvve Aişe bint Hamza
es-sâkine bimahalleti Behrâm Reîs min mahallâtı bimedîneti Rodoscuk ma‘a zevcihâ
hâmilü hâze'l-kitâb Halil bin Mehmed ve hüve hâle‘a ma‘ahâ alâ mehrihi'l-müeccel el-
ma‘kûdün aleyh nikâhümâ ve hüve meblağ kadderehû ve nassâbehû elfe dirhem fızzî
râyicü'l-vakt muhâla‘atün sahîhatün şer‘iyye sümme ibrâün külli vâhid minhâ
zimmete'l-âhir ‘an cemî‘ü'd-de‘âvî ve'l-eymân el-müte‘allıka bihukūku'z-zevciyye
ibrâen ‘âmmen mâ ta‘an li'n-nizâ‘ ve râfi‘an li'l-husūme cerâ zâlik ve hurrire fî gurre
şehri Recebi'l-âsım lisene 50
Şuhûdüˈl-hâl: Es-Seyyid Abdulkerim Halîfe el-İmâm, Mustafa bin Ali, Ahmed bin
Mehmed, Ali Çelebi bin Mehmed, Mehmed Çelebi bin Ali ve gayrühüm mine'l-hazırîn.
17-B-2
Medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Banados demekle ma’rûf karyede sâkine Yasemin
binti Abdullah nâm hâtun mahfel-işer’de rebîbesi olan Rabia binti Abdullah nâm
107
sağîrenin tesviye-i umûru içün kıbe’l-i şer’den mansûb vasîsi olan bâisü’l-kitâb Hüseyin
bin Ali nâm kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde
muntazam olupkarye-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı Mehmed Beşe bin Ahmed ve bir tarafı
Ebubekir Beşe mülkleri ve bir tarafı yine kendi mülküm olan tahtânî oda ve bir tarafı
tarîk-i âmm ile mahdûd olan bir bâb fevkânî beyti ve cenîneyi müştemil menzilimi ve
yine karye-i mezbûre sınırı dâhilinde Setanil Üstü demekle ma’rûf mevzide vâki‘ bir
tarafı Aleksandır nâm zımmî bâğı ve bir tarafı Hisar veled-i Komtur tarlası ve bir tarafı
sağîr Tamaç oğlu Mihol bâğı ve bir tarafı ayıncaklı Mehmed Bey tarlası ile mahdûd bir
dönüm bir kıt‘a bâğımı safka-i vâhiDede sağîre-i mezbûre için vasîyy-i mezbûr
Hüseyin’e dört bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp ol
dahisağîremezbûre malı ile bi-habsi’l-vesaye sağîremerkûm için iştirâ ve kabûl
eyledikden sonra semeni olan meblağı mezbûr dört bin akçeyi vasîyy-i mezbûr
yedinden bi’t-tamâm ahz ve kabz eyledim dedikde mezbûrHüseyin bâliğa-i merkûmenin
vech-i muharrer üzere sâdır olan ıkrârını tasdik eyledikden sonra ‘akâr ve kürûmun
esmânı misline vukûf ve şu‘ûru olan ehl-i hibreden menzil-imezbûr ile bâğı mezkûrun
hâlâ semeni misline mikdâr idüğü sûal ve istihbâr olundukda hâlâ menzil-i mezbûr ile
mezkûr bâğın kıymeti beş bin akçedir deyü haber verdiklerinde zikr olunan mübaya‘a
sağîre-i mezbûreye nâfi‘ olmağla câiz olduğu ecilden mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu
hurrire fî yevmi’l-hâmis min şehr-i Recebü’l-âsım sene 1050
Şuhûdü’l-hâl: Receb Halife bin hatib, Ebubekir Beşe bin Kıyas bin Aşûr, Handan Bey
bin Abdullah, Mahmûd Çelebi Müezzin, Berber el-Hâc Hasan, Ebubekir Halife bin
Osman ve gayrühüm.
17-B-3
Medîne-i Rodoscuk'da İskender Çavuş mahallesinde sâkin Hüseyin bin Mehmed nâm
kimesne tarafından menzili’z-zikri bey’a ve kabz-i semen ve kendiye îsâle vekîl olup
Hasan bin Abdullah ve Mustafa bin Abdullah nâm kimesneler şehâdetleri ile hasmı şer’i
câhid mahzarında isbât-ı vekâlet eden Hasan Halife bin el-Hâc Mustafa Beşe nâm
kimesne makâm-ı kazâda râfi’u’l-kitâb Neslihan binti Hanefi nâm hâtun mahzarında
bi’lvekâle ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp müvekkile-i mezbûr Hasan’nın silk-i
mülkünde muntazam olup mahalle-i muhkiyyede vâki‘ bir tarafı Hasan bin Abdullah ve
bir tarafı Mehmed bin Mustafa ve bir tarafı Amine binti mülkleri ile ve bir tarafı tarîk-i
âmm ile mahdûd bir bâb fevkânî bir bâb tahtânîyi müştemil olan menzili vekâlet-i
108
muhkemem hasebi ile mezbûre Neslihan'a dokuz bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye
bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde
tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’s-sâmin şehr-i Recebü'l-âsım
sene 50
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Efendi ibn Nasuh Hatib, Mehmed Halife bin Ahmed imam,
Yahya Efendi ibn Abdullah müderris, Davud Bey bin Mehmed, İvaz bin Kasım,
Muhzırbaşı Mehmed Çelebi ve gayrühüm.
17-B-4 Arapça
Akarre fî meclisi'ş-şer‘i'ş-şerîf ilh (ilâ âhirihî) ez-zımmî el-med‘uv Nikola veled-i Petro
es-sâkin bimahalleti Papa İstirati min mahallâti'l-kefere el-vakı‘a bimedîneti Rodoscuk
bimahzari mine'z-zımmî el-med‘uv Şiroplo veled-i Peraşkoy el-vekîl bi't-tasdīki'l-âtî
zekkerehû min kabli bâ‘isetü'l-kitâb en-nasrâniyye el-med‘uvve Lisari bint-i Petro el-
vasiyyü'l-mansūb ‘an kıbeli'ş-şer‘ litesviyetin umûri's-sağîre el-med‘uvve Esmine bint
Toma es-sâbit vekâleten ‘anhâ bimâ hüve tarīku's-sübût şer‘an bienne aleyhi ve fî
zimmetihî min mâli's-sağîreti'l-merkūmeti mübellağan kadderehû ve nassâbehû
aşerete'l-âlâf dirhemü fızzī râyicü'l-vakt mine'l-karzi'ş-şer‘î deynen lâzımü'l-edâ ileyhâ
ve hakkan vâcibü'l-kaza aleyhi ıkrâren ve i‘tirâfen sahîhayni şer‘iyyîn musaddıkan min
kabl el-vekîl el-merkūm vicâhen ve şifâhen cerâ zâlik ve hurire fi'l-yevmi's-sâdis aşer
min Cemâziye'l-âhire lisene hamsîn ve elf min hicretin men lehü'l-‘izzi ve'ş-şeref
Şuhûdüˈl-hâl: Mehmed Çelebi Odabaşı, El-Hâc Hasan bin Sefer, İbrahim Çelebi ibn
Mehmed el-Mütevellî ‘ala evkafi'l-müteferrika, Dâvîd Bey ibn Mehmed, Süleyman bin
Halil, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc Mahmud ve gayrühüm mine'l-hazırîn.
18-A-1 Arapça
Akarra ve i‘tarefün fî meclisi'ş-şer‘i'ş-şerîf ilâ âhirihî ez-zımmî el-med‘ûv Şirdilor
veled-i Eşkoy es-sâkin bimahalleti Piskopos min mahallâti'l-kefere el-vâkı‘a bimedîneti
Rodoscuk bimahzari mine'z-zımmî el-med‘uv Viryoni veled-i David el-vekîl bi't-
tasdīki'l-âtî zekkerehû min kabl en-nasrâniyye el-med‘uvve hâmiletü hâze'l-kitâb Lisari
bint-i Petro ve's-sâbit vekâleten anhâ ‘ale'n-nehci'ş-şer‘î bienne aleyhi ve fî zimmetihî
li'l-müvekkili'l-mezbûre mübelliğan kadderehû ve nassâbehû ‘işrûn elf dirhem fızzî
râyicü fi'l-vakt min'l-karzi'ş-şer‘î deynen lâzımü'l-edâ ileyhâ ve hakkan vâcibü'l-kaza
109
‘aleyhi ıkrâren ve i‘tirâfen sahîhayni şer‘iyyîn musaddıkan min kabl el-vekîlü'l-mezbûr
vicâhen cerâ zâlik ve hurrire fi'l-yevmi's-sâdis aşer min Cemâziye'l-âhire lisene 50
Şuhûdüˈl-hâl: Mehmed Çelebi ibn Kasım, El-Hâc Hasan bin Sefer, İbrahim Çelebi el-
mütevellî, Dâvûd bin Mehmed, Süleyman Çavuş bin el-Hâc Emrullah.
18-A-2
Medîne-i Rodoscuk tevâbi’indenbil-f’il Beytülmâl-i âmme ve hâssa emîni olan Osman
Bey bin Ahmed’in vekîli sabit-i vekâleti olan Ahmed bin Abdüssamed nâm kimesne
mahfel-işer’i kavimde yine medîne-i mezbûrede habbâz tâifesinden olan râfi’u’l-kitâb
Mehmed bin Abdullah nâm kimesne ve Lika veled-i Kundı nâm zımmî mahzarında
bi’lvekâle ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp mezbûr Mehmed ve merkûm Lika ile
hırfet-i mezbûrede iş ortağı olup olup bundan akdem hâlik olan Yani nâm zımmînin
zâhirde vâris-i ma’rûf olmamağla muhallefâtı Beytülmâle âid olmağın hâlikmezbûrun
zikr olunan şerîkleri yedinden ba‘de'l-hesab şirket-i mezbûreden hâsıl iki bin akçesi
zuhur etmekle meblağı mezbûr iki bin akçeyi hasebü’l-vekâle merkûm Mehmed ile
mezbûr Lika yedlerinden her biri için tamamen alup ahz ve kabz eyledim lakin hîn-i
hesâbda mezbûr Yani’nin hissesine isâbet eden meblağ-ı mezbûr iki bin akçeden ziyade
hakkı zuhur edüp ketm eylediklerinde mezbûr ihlâf olunmak matlûbumdur dediğinde
gıbbe’t-teklîf mezbûr Mehmed dahi vefku'l-mes’ûl yemîn-i billâhi'l-aliyyi'l-â‘lâ
merkūm Lika yemîn-i billâhillezî enzele'l-incîle alâ Îsâ alâ nebiyyinâ aleyhissilelâm
itmegin mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’l-aşer min şehr-i Receb'il-âsım
lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Fahrü’l-akrân İlyas Ağa zâbit-i şehr, El-Hâc İbrahim Hâlil hatib, Yahya
Çelebi bin Abdullah müderris, Davud Bey bin Mehmed, Süleymân Bey bin Hâlil,
Abdülkerim bin Hoca.
18-A-3
Budur ki medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Banados nâm karyede sâkin Andrye veled-i
Todori nâm zımmî mahfel-i şer’de râfi’u’l-kitâbYorgi veled-i Yani nâm zımmî
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup karye-i
mezbûre sınırı dâhilinde vâki‘ bir tarafı Estaşnoz veled-i Karfer bâğı ve bir tarafı
Mahzar Ağa bâğı ve bir tarafı Mihal veled-i Evol bâğı ve bir tarafı tarîk-i âmm ile
110
mahdûd olan iki buçuk dönüm bir kıt‘a bâğımı mezbûr Yorgi’ye bin üç yüz nakd-i
râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i
mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu
tahrîren fî yevmi’s-sânî aşer min şehr-i Recebi'l-âsım lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: El-Hâc İbrahim Efendi hatib, Hasan Bey bin Gazanfer ez-zaim, Ramazan
bin Sefer, Mustafa bin Ali, İbrahim Çelebi bin Mehmed.
18-A-4
Budur ki medîne-i Rodoscuk'da kefere mahallâtından Papa Yani mahallesinde sâkin
iken bundan akdem hâlik olan Beraskor veled-i Minol’un verâseti zevce-i metrûkesi
Zafera binti Yakusra’ya ve sulbî kebîr oğulları Minol ve Viryoni ve Yani ve Aleksi’ye
ve sulbîye kızı Iğlakıra'ya münhasıra idüği şer’an mütehakkık olduktan sonra mezbûre
Zafera tarafından ıkrâr-ı âti’z-zikre vekîl olan Hâlil bin Şa‘bân ve Mandermenos veled-i
Bacir şehâdetleri ile isbât-ı vekâlet eden Beraskor veled-i Dimitri vekâleten merkûmat
Minol ve Yani ve Aleksi ve Iğlakıra her biri mahfel-i şer’de mezbûr Viryoni
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp mürd-i mezbûr Beraskor’un muhallefâtı
bundan akdem zikr olunan verese beyinlerinde bi’l-farîzati’ş-şer’iyye taksîm olundukda
muhallefâtı mezbûreden olup medîne-i mezbûr sınırı dâhilinde Karaca Murâd Yolu
kurbunda vâki‘ bir tarafı el-Hâc Abdi nâm kimesne ve bir tarafı İlyadi veled-i Sutko
nâm zımmî bâğları ile ve iki tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan tahmînen beş dönüm bir
kıt‘a bâğı mezbûr Viryoni’nin hisse-i şer’iyyesine tahsîs ve tayin olunmağla zikr olunan
bâğ vech-i meşrûh üzere mersûm Viryoni’nin mülki mevrûsudur biz her birimiz mürd-i
mezbûrun muhallefâtı sâiresinde hisse-i şer’iyyelerimizi ahz ve kabz eylediğimiz
ecilden sâbiku’l-beyân bâğda kata alâka ve medhâlimiz yoktur dediklerinde gıbbe’t-
tasdîki’ş-şer’î mezbûr Viryoni meclis-i şer’de râfi’u’l-kitâb mezbûr İlya mahzarında
ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp vech-i meşrûh üzere mülk-i mevrusum olan sâlifü’z-
zikr bâğımı mersûm İlya’ya üç bin dokuz yüz nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten
bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-
tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu tahrîren fî yevmi’l-hâmis min şehr-i
Recebi'l-âsım lisene hamsîn ve elfmin hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
111
Şuhûdü’l-hâl: El-Hâc İbrahim Efendi bin Mahmûd hatib, Hasan Bey bin Gazanfer ez-
zaim, Zülfikar Bey bin Bayri Mehmed, Abdülkadir bin …, Mehmed Ağa bin Behram
Kethüdari, Yusuf Bey bin Zaim, Kurt bin Abdullah.
18-B-1
Budur ki medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden karye-i Kara Bazergânlı'da sâkin iken bundan
akdem fevt olan İbrahim bin Kurt Bali verâseti zevc-i metrûkesi Halime binti Latife’ye
ve sulbî oğulları Mustafa ve Mehmed ve sulbîye kızı Aişe’ye münharısa idüğü şer’an
mütehakkık olduktan sonra mezbûrûndan Mustafa ve Mehmed ve Aişe mahfel-işer’de
bundan akdem hâl-i suğrlarında tesviye-i umûrları içün kıbel-i şer’den mansûb ve
vasîleri olan râfi’u hâze’l kitâb ammileri Müsli bin Kurt Bali nâm kimesne mahzarında
ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp bundan akdem bâbamız mezbûr İbrahim fevt oldukda
biz sağîrler olmağla mürde-i mezbûreden ırs-işer’i ile bize intikâl eden muhallefâtını
mersûm Müsli vesâyeten kabz ve zabt eylemiştir hâlâ biz baliğler olup muhallefâtı
mezbûru mersûm Müsli’den da’vâ ve taleb eylediğimizde ol dahi muhallefât-ı
mezbûreden ancak üç bin beş yüz akçelik eşya kabz eyledim ziyâde kabz eylemedim
dimeğin biz dahi ıkrâr-ı mucibince meblağı mezbûr için yirmi keyl buğday ve on keyl
arpa ve on keyl alef ve on keyl … ve beynimizde ma‘lumu’l-vasf iki kara sığır
ineklerini mezbûr Müsli yedinden alup kabz edüp beynimizde iktisâm eyledik min ba’d
muhallefât-ı mezbûre müte‘allık mersûm Müsli ile da’vâ ve nizâ’ımız kalmadı
dediklerinde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu tahrîren fî yevmi’s-
sâdis ve’l-ışîn min Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Çelebi hafız …, Semih Halife bin Hasan hatib benarlı, Osman
hoca bin Hüseyin, Abdülkerim Halife imam Nusretli, Mustafa bin Şa‘bân, Ramazan bin
Sefer ve gayrühüm.
18-B-2
Medîne-i Rodoscuk'da İskender Çavuş mahallesinde vâki‘ olup bir tarafı dellâk Mustafa
bin Mehmed ve bir tarafı Aydın oğlu Dede Bali ve bir tarafı tekneci Mustafa mülkleri
ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan iki bâb fevkânî ve tahtânî beyti ve cenîneyi
müştemil olan menzil bundan akdem Osman bin Ali’nin mülkü olup ba‘de vefâtihî
rub‘u zevce-i metrûkesi Aişe binti Mehmed Halife nâm hâtun ve selâse-i irbâ‘ı anasının
liebeveyn kız karındaş oğulları Yahya ve Mustafa ibn Mehmed nâm kimesnelere ırs-i
112
şer’i ile intikâl eylediği şer’an mütehakkık olduktan sonra mezbûre Aişe tarafından
ıkrâr-ı âti’z-zikre vekîl olup mezbûreye ma’rifet-i şer’iye ile ârifân olan Mehmed Halife
bin Ali ve Bedri bin Yahya nâm kimesneler şehâdetleri ile isbât-ı vekâlet eden Mahmûd
bin Mehmed Halife nâm kimesne makâm-ı kazâda râfi’u’l-kitâb Mehmed bin Mustafa
nâm kimesne mahzarında bi’l-vekâle ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp müvekkile-i
mezbûre Aişe zikri sebk eden menzilden intikâl eden rub‘ hissesini mezbûr Mehmed’e
dört bin yüz elli nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i
eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mezbûrân Yahya ve Müsli dahi meclis-işer’de
yine mezbûr Mehmed mahzarında her biri ıkrâr ve takrîr-i merâm edüp menzil-i
mârü'z-zikrde zevi'l-erhâm cihetinden ale's-seviye ikimize intikâl eden selâse-i irbâ‘ını
kezâlik mezbûr Mehmed’e on iki bin dört yüz elli marün’n-na‘t akçeye bâten bey’ edüp
kabz-ı semen eyledik dediklerinde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt
olundu hurrire fî yevmi’t-tâsi’ min şehr-i Recebi'l-âsım lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Matrakcızâde Ahmed, Hüseyin Çelebi bin el-Hâc Mehmed, Tolu Ahmed
Hâlil, El-Hâc Abdi bin Hızır, Ahmed Hâlil bin Şa‘bân reis, Ahmed bin Abdi, Mustafa
bin Ali ve gayrühüm.
18-B-3
Medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Küçük Karaevli nâm karyede sâkin iken bundan
akdem fevt olan Uğurlu nâm kimesnenin verâseti zevce-i metrûkesi Üftade binti
Abdullah ve Nuriye ve sulbî oğlu Musa’ya ve sulbîye kızları Hatice ve Dürdi’ye
münhasıra olduğu şer’an mütehakkık olduktan sonra ba’dehû mezbûre Nuri dahi fevt
olup verâseti sadriye kızı mezbûre Dürdi’ye münhasıra olduğu şer’an mütehakkık
olduktan sonra mezbûretân Üftâde ve Hatice mahfel-i şer’de zikr-i âti olan menzil-i
vâz’-ı yed eylediği şer’an sabit olan râfi’atü’l-kitâb mezbûre Dürdi mahzarında üzerine
hibe ve da’vâ ve takrîr-i kelâm edüp karye-imezbûrede vâki‘ bir tarafı Yusuf Dede ve
bir tarafı İbrahim Beşe mülkleri ve iki tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd üç germelü bir bâb
çatma beyti ve on müd buğday alır bir çatma anbarı ve biri beş germeli ve biri dahi iki
germeli ve biri bir germeli üç bâb çatma ahûrları müştemil olan menzil-i mezbûr
Uğurlu'nun mülkü olup ba’de vefâtihî otuz iki sehimden semeni olan dört sehmin iki
sehmi bana ve yedi sehmi mezbûre Hatice’ye ırs-i şer’i ile bize intikâl ve isabet
etmişken mezbûre Dürdi hisse-i şer’imizi vermeden imtina‘ eder suâl ve ihkâk
murâdımızdır dedikde gıbbe’s-suâl mezbûre Dürdi cevâbında sâbiku’z-zikr menzil-i
113
mezbûr Uğurlu'nun olmayup vâlidem olan mezbûre Nuriye'ye bâbası Receb nâm
kimesneden hisse-i ırs-i şer’i ile intikâl eyleyüp mezbûre Nuriye dahi fevt olmağla
menzil-i mezbûr hissesi bana intikâl eyledi dedikde gıbbe’s-suâl ve akîbü’l-inkâr ve
isrü'l-istişhâd karye-imezbûre sükkanından Yusuf bin Nasuh ve diğer Yusuf bin Osman
nâm kimesneler liecli’ş-şehâde meclis-i şer’a hâzırlar olup fiˈl-hakīka zikr olunan
menzil-i müştemilatı ile müdde‘iye-i mezbûrenin vâlidesi olan mezbûre Nuriye'ya
bâbası mezbûr Receb’den hisse-i ırs-i şer’i ile bize intikâl eyleyüp mezbûre Nuriye dahi
fevt oldukda menzil-i mezbûre merkûm Dürdi’ye intikâl eylemişdir biz bu husûsa
şâhidleriz şehâdet dahi ederiz deyü her biri edâ-i şehâdet-i şer’iyye eylediklerinde
ba’de’t-ta‘dîl ve'l-kabûl mezbûretân Üftâde ve Hatice müdde‘âlarını
19-A-1 ( 18 devamı )
İsbâta kâdir olmamağın mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’l-ışrîn min
şehr-i Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Ali Hâlil bin İbrahim Efendi, Hasan Efendi bin Kemaleddin müderris,
İsmail Çelebi bin Mehmed tâbi‘-i emîn-i gümrük, Ramazan bin Sefer, El-Hâc Emrullah
ve gayrühüm.
19-A-2
Medîne-i Rodoscuk’da el-Hâc İsa mahallesinde sâkin Hüseyin bin Sefer nâm kimesne
makâm-ı kazâda râfi’u’l-kitâb Mehmed bin Hamza nâm kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm
ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup medîne-i mezbûre sınırı
dâhilinde Okmeydanı kurbunda vâki‘ bir tarafı kasab Ahmed Beşe bin Abdullah ve bir
tarafı eş-Şeyh Mehmed Efendi bin Sefer ve bir tarafı Tekneci Hasan bâğları ve bir tarafı
tarîk-i âmm ile mahdûd olan bir buçuk dönüm bir kıt‘a bâğımı mezbûr Mehmed’e iki
bin yedi yüz nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen ve teslîm-i
mebî‘a eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire
fî yevmi’r-râbi min şehr-i Recebi'l-âsım lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi ibn Mustafa fişekçizade, Kasab Abdünnebi Beşe bin Hızır,
Odabaşı Hasan Beşe er-râcil, Serdar Hüseyin Beşe bin Abdullah, Mehmed Çelebi ibn
Mustafa.
114
19-A-3
Medîne-i Rodoscuk’da Can Paşazâde mahallesinde sâkin Süleymân bin Nazır nâm
kimesne makâm-ı kazâda râfi’u’l-kitâb Aişe binti İsmail nâm hâtun mahzarında ıkrâr-ı
tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup medîne-i mezbûre
mahallatından Raziye hâtun mahallesinde vâki‘ iki tarafı Maden bin el-Hâc Ali ve bir
tarafı Süleymân bin Bayram mülkleri ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan bir bâb
tahtânî beyti ve bir bâb odayı ve bir fırını müştemil menzilimi mezbûre Aişe’ye dokuz
bin üç yüz nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen ve teslîm-i
mebî‘a eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire
fî yevmi’l-hâmis aşer min şehr-i Recebi'l-âsım lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Davud Halife bin İbrahim imam, Odabaşı Mehmed Beşe, Mustafa bin
İbrahim, Ahmed bin Hasib, Mustafa bin Ali, Hasan bin Ali, Mehmed bin Abdullah ve
gayrühüm.
19-A-4
Medîne-i Rodoscuk el-Hâc Musa mahallesinde sâkin Ahmed bin Üveys nâm kimesne
makâm-ı kazâda râfi’atü’l-kitâb Emine binti Ali nâm hâtun tarafından hibeyi âtîyi
tasdîka vekîl olup nehc-işer’i mu‘teber üzere isbât-ı vekâlet eden Ali bin Hâlil nâm
kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp câi'z-zikrin sudûruna degin silk-i
mülkümde muntazam olupmahalle-i mezbûrede vâki‘ iki tarafı yine kendi mülküm ve
bir tarafı İbrahim Çelebi bin Süleyman mülkü ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan
bir bâb tahtânî beyti ve bir kileri ve tûlen sekiz zırâ‘ ve arzen dört zırâ‘ arsa-i hâliyeyi
müştemil olan menzilimi ba’de’t-tahliyyeti’ş-şer’iyye müvekkilim mezbûre Emine'ye
hibe-i sahîha-i şer‘iyye ile hibe ve teslîm ol dahi meclis-i hibede ittihâb ve kabz ve
tesellüm eyledi ba’de’l-yevm mârü'z-zikr müvekkile-i mezbûre Emine'nin mülk-i
mevhûbudur dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî
yevmi’s-sâbi’ min şehr-i Recebi'l-âsım lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Kurt Halil bin Abdullah, Ademzade Mehmed Halife imam, Müsli bin
Mustafa, Mehmed bin İbrahim, El-Hâc Emrullah ibn el-Hâc Mehmed, Serrâc el-Hâc
Mehmed, Ali Dede
115
19-A-5
Medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Durak Karacamurâdlı nâm karyede sâkine Seniye binti
Hamza nâm hâtun yine karye-i mezbûrede sâkin iken fevt olan Hasan’nın sulbî oğlu
Hüseyin’in tesviye-i umûru içün kıbel-i şer’den mansûb ve vasîsi olan râfi’u’l-kitâb
Ebubekir bin Bende nâm kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i
mülkümde muntazam olup karye-imezbûrede vâki‘ üç tarafı Nasuh bin Abdullah mülkü
ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd beş germesi bir çatma ahûrumu sağîr-i mezbûr için
vasîyy-i mezbûr Ebubekir’e dört bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp
ol dahi sağîr-i mezbûr mâlı ile bihasebi'l-vesâye sağîr-i merkûm için iştirâ ve kabûl
eyledikden sonra semeni olan meblağı mezbûr dört bin akçeyi vasîyy-i mezbûr
yedinden bi’t-tamâm ahz ve kabz eyledim dedikde mezbûr Ebubekir dahi mezbûrun
vech-i muharrer üzere sadır olan ıkrârını tasdîk eyledikten sonra menâzil ve ‘akârın
esmân-ı misline vukûf ve şu‘ûrları olan ehl-i hibreden zikr sebk iden âhar yerin hâlâ
semeni misline mikdâr edügü suâl ve istihbâr olundukdan hâlâ ahûr-ı mezkûrun kıymeti
beş bin akçedir deyü haber verdiginde zikr olunan mübaya‘a sağîr-i mezbûre nâfi‘
olmağla câiz olduğu ecilden mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’s-sâdis
işrun min şehr-i Recebi'l-âsım lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: İbrahim Çelebi hatib, Davud Beşe bin Abdullah, Kara Ali bin Mehmed,
Davud Bey bin Mehmed zâbit-i şehr, Musa bin Ahmed, Hâlil ibn-i Bâzârî ve gayrühüm.
19-B-1
Fî’l-asl vilâyeti Anadolu’da Merzifon nâm kasabadan olup hâlâ medîne-i Rodoscuk’da
Dizdarzâde mahallesinde tavattun eden Meryem ve Sultan ibneteyn Tevekkül nâm
hâtunlar mahfel-i şer’de medîne-i mezbûrede yeniçeri taifesinin serdârı olup bilâ vâris
fevt olanların muhallefâtını ahz ve kabza ve mahalline îsâle memur olan Hüseyin Beşe
bin Andülmuin nâm kimesne mahzarında üzerine da’vâ ve takrîr-i kelâm edüp fî’l-asl
zikr olunan kasabada olup hâlâ mahalle-imezbûrede sâkin iken fevt olan Hasan Beşe bin
Tevekkül nâm râcilün biz liebeveyn kız karındaşları olup bâbamız ismi mezbûr
Tevekkül ve anâmızın ismi Altun nâm hâtun olup üçümüz dahi mezbûr Tevekkül ile
mesfûre Altun'dan kasabayı mezbûrede tevellüd eylemekle müteveffâ-yı mezbûrun
verâseti ikimize ve zevce-i metrûkesi olan Gevher binti Nasuh Bey'e münhasıra olup
muhallefâtının rub‘u mezbûre Gevher’e ve selâse-i irbâ‘ı farzan ve redden ikimize
116
intikâl eylemişdi merkûm Hüseyin Bey mersûm Hasan Beşe’nin muhallefâtının selâse-i
irbâ‘ını bivech-i şer’i vâz’-ı yed eylemişdir suâl ve ihkâkı murâdımızdır dediklerinde
gıbbe’s-suâlmezbûr Hüseyin Beşe müteveffâ-yı mezbûr Hasan Beşe’nin muhallefâtının
selâse-i irbâ‘ını vâz’-ı yed eylediğini ikrâr ve müdde‘iyân-ı mezbûretân müteveffâ-yı
mezbûr Hasan Beşe’nin vech-i muharrer üzere liebeveyn kız karındaşları olduklarını
inkâr eylemekle müdde‘iyân-ı mezbûretân Meryem ve Sultan’dan da‘vâlarına mutâbık
beyyine taleb olundukda fî’l-asl yine kasaba-yı mezbûreden olup hâlâmedîne-i mezbûre
sükkanından olan Sefer bin Mehmed ve Mehmed bin Bali nâm kimesneler liecli’ş-
şehâde meclis-i şer’a hâzırlar olup isrü'l-istişhâd fi’l-hakîka müdde‘iyân-ı merkûmetân
Meryem ve Sultan müteveffâ-yı mersûm Hasan Beşe’nin liebeveyn kız karındaşları
olup bâbaları ismi mezbûr Tevekkül ve anaları ismi Altun nâm hâtun olup üçü dahi
mezbûr Tevekkül ile merkûm Altun’dan kasaba-i mezbûre de tevellüd eylemekle
müteveffa-yı mezbûre Hasan Beşe’nin verâseti müdde‘iyân-ı merkûmat ile zevce-i
metrûkesi mezbûre Gevher’e münhasıradır mütevefâ-yı mezbûrun mezbûran Gevher ve
Meryem ve Sultan’dan gayrî vârisi olduğu malumumuz değildir biz bu husûsa şâhidleriz
şehâdet dahi ederiz deyü her biri şihdâet-i şer’i eylediklerinde dedikde gıbbe’t-
tasdîki’Veli-kabûl mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’l-ışrîn min Cemâziye'l-âhir
lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Ağa Emîn-i Gümrük, Süleymân Bey bin Abdullah, Mehmed
Çelebi bin Ahmed, Murâd bin Abdullah, Peykârî bin Sofu bin Musa, Hüseyin Beşe bin
Kaya, Davud Beşe bin Abdullah.
19-B-2
Kasabai İnecik'de sâkin iken bundan akdem fevt olan Fahriye binti Sinan Bey nâm
hâtunun verâseti zevci Mehmed bin Abdullah nâm kimesne ve vâlidesi Mercane binti
Abdullah nâm hâtun ve liebeveyn kız karındaşları Fatıma ve Nesibe’ye münhasıra idüği
şer’an mütehakkık olduktan sonra mezbûre Nesibe mahfel-işer’de muhallefât-ı
müteveffâ-yı mezbûreye vâz’-ı yed eden zevc-i râfi’u’l-kitâb mezbûr Mehmed
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp müteveffâ-yı mezbûre Fahriye’nin
muhallefâtı ba‘de'l-ihrâcât beynimizde takvîm ve bi’l-farîzati’ş-şer’iyye taksîm
olundukda muhallefât-ı mezbûreden benim hisse-i şer’iyyem için bin elli râyicü'l-vakt
fıdda akçe isabet eylemeyin ben dahi meblağı- mezbûr bin elli akçeyi muhallefât-ı
müteveffâ-yı mezbûreye vâzi’-ı yed eyledüği ecilden mezbûr Mehmed yedinden bi’t-
117
tamâm ahz ve kabz eyleyüp min ba’d muhallefât-ı müteveffâ-yı mezbûrede bana ait bir
akçe hakkım kalmadı dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb ve'l-ibtiğâ sebt
ve imlâ ve yed-i tâlibe vaz‘ ve i‘tâ olundu tahrîren fî yevmi’s-sâmin aşer min şehri
Recebi'l-âsım lisene hamsîn ve elfmin hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Sefer Ağa bin Bali, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc Mahmûd, Davud Bey bin
Mehmed, Sinan bin Yusuf, Ebubekir bin Hâlil, Ali bin Cafer ve gayrühüm.
19-B-3
Budur ki medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Türk Karaca Muratlı nâm karyede sâkin iken
bundan akdem fevt olan Ümran bin İbrahim’in verâseti zevce-i metrûkesi Seniye binti
Hamza nâm hâtun ve sulbî sağîr oğlu Mehmed’e ve sulbîye kızları Gevher ve Mihman
ve Nasibe'ye münhasıra olduğu şer’an mütehakkık olduktan sonra mezbûre Seniye
mahfel-işer’de mezbûr Mehmed’in tesviye-i umûru içün kıbel-i şer’den mansûb ve
vasîsi mezbûran Gevher ve ve Mihman ve Nasibe taraflarından tasdiki âti’z-zikri vekîl
olup nehc-işer’i mu‘teber üzere isbât-ı vekâlet eden bâisü’l-kitâb Musa bin Ahmed nâm
kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp müteveffâ-yı mezbûr Ümran’ın
muhallefâtı bundan akdem beynimizde bi’l-farîzati’ş-şer’iyye taksîm olundukda
muhallefât-ı mezbûreden ber-mûceb-i defter-i kassâm benim sümün hisseme ancak beş
bin yedi yüz akçeye vasîyy-i mezbûr Musa ve müvekkile-i mezbûran yedlerinde
muhallefât-ı mezbûra vâz’-ı yed eyledikleri ecilde bi’t-tamâm alup kabz eyledim min
ba’d muhallefât-ı müteveffâ-yı mezbûrede bana ait bir akçe ve bir habbe hakkım
kalmadı dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu tahrîren fî
yevmi’s-sâdis aşer min şehri Recebü’l-ferd lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-
izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Sefer Ağa bin Bali, Sinan Beşe bin Yusuf, Davud Bey bin Mehmed,
Süleymân bin Hâlil Kâtib, Davud bin Abdullah, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc Mahmûd
ve gayrühüm.
19-B-4
Medîne-i Rodoscuk kefere mahallatında Papa Kostantin mahallesinde sâkin Yorgi
veled-i Aleksi nâm zımmî mahfel-işer’de râfi’u’l-kitâb Serkisyan veled-i Mahzador nâm
Ermeni mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde
118
Yalı kurbunda vâki‘ bir tarafı kendi bâğım ve bir tarafı mezbûr Serkisyan tarlası ve bir
tarafı Hacador nâm Ermeni bâğı ve bir tarafı abacı Dimitri tarlası ile mahdûd olan bir
dönüm bir kıt‘a mülkü bâğımı mezbûr Serkisyan nâm Ermeniye bin beş yüz nakd-i
râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i
mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire
fî yevmi’t-tâsi’ ve’l-ışrîn min şehr-i Recebi'l-âsım lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Hâlil hoca bin Mustafa Bey, El-Hâc Emrullah bin el hâc Mahmûd,
Süleymân bin Halil, Davud Bey bin Mehmed, El-Hâc Yusuf …,… Veli El-bakkâk ve
gayrühüm.
20-A-1
Medîne-i Rodoscuk’da bi’l fî’l subaşı olan zahrü’l-a‘yân İlyas Ağa bin Ahmed
tarafından husûs-i âti’z-zikrde vekîl ve kâim-makâm olan Süleymân Bey bin Hâlil târih-
i kitâb gecesi ba’de işâ medîne-i Rodoscuk’da Hoca Beyazıt mahallesinde sâkin
Neslihan binti nâm hâtun ile İsmail bin Bahar nâm kimesneye meclis-i şer’a ihzar ve
mahzarında takrîr-i kelâm ve bast-ı merâm edüp mezbûr İsmail bu ana degin birkaç defa
merkûm Neslihan’nın menziline dahil olup merkûmeye zina eder deyü ahâlî-i mahalleyi
ihbar etmekle mezbûru ahz için müre‘at-ı fırsat ider idim hâlâ yine kast-ı zina ile
mezbûrenin menziline dahil olduğu mahalle-i merkûm ahalisi haber vermegin ben dahi
mahalle-i mesfûrda ikâme olan Osman Halife bin Hüseyin vesâir ahâlî ile mezbûre
Neslihan’ın menziline dahil olduğumuzda merkûm İsmail mezbûre Neslihan ile menzil-
imezbûr içinde döşekde yatup mezbûrları ahz sadedinde iken mezbûr İsmail donsuz
döşekden çıkıb menzil-i mezbûrun sakfı üzerine su‘ûd edüp firar ederken mezbûru ahz
eyledik mezbûre Neslihan dahi menzil-imezbûrun dâhilinde firâr sadedinde iken anı
dahi ahz eyledik suâl olunup takrîrleri tahrir olunmak matlûbumdur dedikde gıbbe’s-
mezbûre Neslihan sükût ve merkûm İsmail cevâbında mezbûre Neslihan’nın menzilinde
ücert ile sâkin olan hamâl Ali nâm kimesneden bârgîrini bâğımdan üzüm tahmil için
isti‘âreye geldim mezbûre Neslihan ile hâliyâ ani'l-mevâni‘i menzilinde cem‘ olmadım
deyü inkâr etmegin isrü'l-istihbâr medîne-i mezbûrede Hüseyin Çavuş mahallesinde
sâkin umdetü’l-kuzât Hâlil Efendi bin Ahmed ve câmi’-i Atîk mahallesinde sâkin
Mehmed Bey bin Behram ve Ali Bey bin Abdullah liecli’l-ihbâr meclis-işer’de hazırlar
olup filhakika târih-i kitâb gecesi mahalle-i mezbûrede bir gavgâ ve keşâkeş
mesmû‘umuz olmağla ben dahi mezbûre Neslihan’ın menzili kapusuna varıp hakikat
119
hâl-i muşâhade eylediğimden mezbûr İsmail menzil-i mesfûrun penceresinden sakfı
üzerine su‘ûd edüp firâr iderek ahz eyledikde mezbûre Neslihan dahi menzil-i mezbûrun
içinde firâr sadedinde iken anı dahi ahz eyledi deyü ihbâr eylediklerinden gayrî mezbûr
hammal Ali ve Hasan bin Osman mezbûr İsmail’in merkûm Neslihan ile kadîmden
mu‘amelesi olup menziline gâh u begâh tereddüd eylediği ma‘lumumuzdur dediklerinde
vâkıı hâl gıbbe’t-taleb ve’s-suâl tahrîr olundu fî yevmi’t-tâsi’ ve’l-ışrîn min Cemâziye'l-
ûlâ lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Râkimu’l-hurûf Hasan Efendi müderris, Ali Hâlil bin Kâsım Bey, Ali
Bali bin Yusuf, Mehmed Beşe bin İbrahim, Mustafa Beşe er-râcil, Ramazan bin sefer ve
gayrühüm.
20-A-2
Budur ki Medîne-i Rodoscuk mahallâtından el-Hâc Hürmüz mahallesinde sâkin iken
bundan akdem hâlik olan Papa Eraki veled-i Papa Ortes nâm zımminin verâseti zevce-i
metrûkesi Mercan binti Vartan’a ve sulbî sağîr oğulları Eftadyos ve Tanos ve sulbîyei
sağîre kızı Verdare merkûme Mercan’ın hamline münhasıra idüği şer’an mütehakkık
olduktan sonra mezbûre Mercan kendi tarafından asâleten ve sığârân-ı mersûme ve
hamilinin tesviye-i umûru içün kıbel-i şer’i şer’ifden vasî nasb ve tayin olunduktan
sonra vesâyeti mahfel-işer’de işbu kıt‘ab-ı sedâd-intisâbın sahibesi olan Üher hâtun
ibneti Nasuh Bey nâm hâtun tarafından tasdiki âti’z-zikre vekîl olup nehc-i şer‘î üzere
isbât-ı vekâlet eden el-Hâc İbrahim Efendi ibn Mahmûd Efendi mahzarında ıkrâr-ı tâm
ve takrîr-i kelâm edüp hâlik mezbûrun duyûn-ı kesîre-i müsbitesi olup muhallefâtından
menkûlâtt cinsinden düyûn-ı mezbûreyi ihâta eder eşyası olan muhallefât-ı mezbûreden
olup medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde kayı yolu kurbunda vâki‘ bir tarafı temürcü el-
Hâc Osman ve bir tarafı el-Hâc Süleymân derviş ve bir tarafı kara gözlü Ermeni ve bir
tarafı Mecrador Ermeni bâğları ile mahdûd olan tahmînen dört dönüm bir kıt‘a bâğ bey’
olup semeni ile düyûnu îfâ olunmak iktiza eylemekle zikr olunan bâğ sûk-i sultanide ve
mecma‘-i nas olan yerlerde kirâren arz olunup reğebât-ı nâs bi'l-külliye munkatı‘a
olduktan sonra müvekkile-imezbûre Gevher hâtun üzerinde on üç bin nakd-i râyicü'l-
vakt akçeye karâr edüp ziyâde ile tâlib-i âhar bulunmamağın ben dahi mârü’z-zikr bâğı
müvekkile-i merkûme Gevher hâtuna meblağ-ı mezbûr on üç bin mârü'n-na‘takçeye
asâlet ve vesâyetim hasebi ile bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i
mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î zikri sebk eden bâğın hâlâ
120
semeni misli mablâğ-ı mezbûr on üç bin akçe idügü … ihbar eylemegin mâ vaka’a bi’t-
taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’s-sâbi’ aşer min şehr-i Recebi'l-âsım lisene hamsîn ve
elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Mustafa Çelebi bin Ali, Hüseyin Beşe bin Abdullah serdar, Karakaş
Mehmed bin Bali, Davud Bey bin Abdullah, Sefer bin Mehmed, Ahmed bin Abdullah
ve gayrühüm.
20-A-3
Medîne-i Rodoscuk'ta habbâzlar tâifesinden olan Niko veled-i Giro mahfel-işerde
râfi’u’l-kitâb Dimo veled-i Yani ve Şoroplo veled-i Peraşkoh nâm zımmiler
mahzarlarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp mezbûrân Dimo ve Dimo ve Şoroplo
târih-i kitâbdan bir gün mukaddem nısfü'l-leylde ben ve mezbûrlar sâkin ve ticâret
eyledikleri bakkâl dükkânına yeyüp içmek içün da‘vet idüp ba‘de esnâ-i ekll ve şürde
bana fi‘l-i şenî‘ itmek kasdı ile ellerimi ardıma bâğlayup ve boğazıma ip takdılar deyü
mezbûrândan da‘vâ anlar dahi inkâr itmekle beynimizde nizâ‘ vāki‘ olmuşidi hâlâ
da‘vâ-yı mezkûreden bi'l-külliye fâriğ olup husûs-ı mezbûra müte‘allık nizâ‘dan
zimmetlerini ibrâ eyledim didikde gıbbe't-tasdīki'ş-şer‘î mâ vaka‘a biˈt-taleb sebt
olundu. tahrîren fî yevmi’s-sâdis ve’l-ışrîn min zilhicceti’ş-şerîfe lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Mahmûd Çelebi bin Nasuh, Mehmed Ağa bin Hasan, … el-Hâc Hasan
bin Sefer er-râcil, İsmail Bey bin Ahmed, Ahmed Çelebi bin el-Hâc Hamid.
20-B-1
Budur ki Medîne-i Rodoscuk'da bi’l fî’l subaşı olan zahrü’l-a‘yân İlyas Ağa bin Ahmed
tarafından husûs-i âti’z-zikrde vekîl ve kâim makâm olan Süleymân Bey bin Hâlil târih-
i kitâb gecesi ba‘de'l-işâ medîne-i mezbûrede Hoca Bayezid mahallesinde sâkin
Neslihan
20-B-2
Medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Büyük Kara Evli nâm karyede sâkin iken bundan
akdem fevt olan Neslihan binti nâm hâtunun verâseti zevci Hızır Bey bin İvaz nâm
kimesneye sadrî kebîr oğlu Abdülbâkî bin Ahmed ve sadriye kebîre kızı Belkıs nâm
hâtuna münhasıra idügü şer’an mütehakkık olduktan sonra mezbûre Belkıs tarafından
bey’âti’z-zikr ıkrâra vekîl olup mezbûreye ma’rifet-i şer’iyye ile ârifân olan Maden
121
Halife bin Mehmed ve Abbas Hâlil bin el-Hâc Ahmed nâm kimesneler şehâdetleri ile
isbât-ı vekâlet eden Osman Hâlil bin el-Hâc Ahmed nâm kimesne râfi’u’l-kitâb mezbûr
Abdülbâkî mahzarında bi’lvekâle ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp muhallefât-ı
müteveffât-ı mezbûreden olup karye-imezbûrede vâki‘ bir tarafı mezbûr Hızır Bey
harmanı ve iki tarafı yine mersûm Hızır Bey’in mülkü ve bir tarafı tarîk-i âmm ile
mahdûd olan bir bâb çatma odadan dahi biri otuz müd buğday alır birbirine mukabil iki
çatma anbardan ve beynlerinde cins ve vasfı ma‘lûm bir çift su sığırı ineklerden iki kara
sığır ineklerden ve üç res ma‘lûmü'l-vasf bârgîrden müvekkile-i mezbûreye isâbet eden
dört sehmin bir sehmi mezbûr Abdülbâkî’ye sekiz bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçe
mukâbelesinde bâten bey’ ve teslîm ol dahi iştirâ ve kabûl eyledikden sonra müvekkile-i
merkûm meblağ-ı mezbûru mersûm Abdülbâkî yedinden tamamen alup kabz eyledi
dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’l-hâmis
ve’l -ışrîn min Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Sinan Beşe bin Hızır, Yusuf bin el-Hâc Osman, El-Hâc Emrullah Bazari,
Şa‘bân Beşe bin Abdullah, Mehmed bin Abdi ve gayrühüm.
20-B-3
Budur ki Medîne-i Rodoscuk sınırı dâhilinde Yusufluk demekle ma’rûf mevzide vâki‘
bir tarafı bıçakçı Ahmed bin Abdullah bâğı ve bir tarafı Mahmûd Çelebi bin Hasan
tarlası ve bir tarafı çoban Ali veresesi bâğları ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan
iki dönüm bir kıt‘a bâğ medîne-i mezbûre mahallâtından İskender Çavuş mahallesinde
sâkin iken bundan akdem fevt olan el-Hâc Yusuf bin Abdülhak'ın mülkü olup ba’de
vefâtihî rub‘u zevce-i metrûkesi Saime binti Manendi nâm hâtun ve selâse-i irbâ‘ı
mezbûre Saime’den gayri vâris olmamağla cânibi mîrîye âid olduğu mütehakkık
olduktan sonra mezbûre Saime tarafından zikr olunan bâğdan mezbûreye isâbet eden
hisse-i şer’iyyesini bey‘a vekîl olup mezbûre yi ma’rifet-i şer’iyye ile ârifân olan Hasan
Halife bin Veli ve el-Hâc Veli bin Mustafa nâm kimesneler şehâdetleri ile isbât-ı
vekâlet eden liebeveyn karındaş Musa Çelebi makâm-ı kazâda râfi’u’l-kitâb Mustafa
Derviş nâm kimesne mahzarında bi’lv-ekâle ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp
müvekkile-i mezbûre Saime’ye zikri sebk eden bâğdan bihasebi’l-ırs-i şer’i intikâl eden
rub‘ hissesine hasebü'l-vekâle mezbûr Mustafa’ya sekiz yüz yirmi beş nakd-i râyicü'l-
vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a eyledim
dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î medîne-i mezbûrede ve tevâbi’inde bi’l fî’l Beytülmâl-i
122
âmme ve hâssa emîni olan Osman Bey bin Ahmed’in vekîli sabit-i vekalesi olan Ahmed
bin Abdullah nâm kimesne makâm-ı mezkûrede yine mezbûr Mustafa mahzarında
bi’lvekâle ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp bâğ-ı marü’t-tezkîrede cânibi mîrîye ait
olan selâse-i irbâ‘ı vekâleit hasebi ile kezâlik mezbûr Mustafa’ya iki bin dört yüz yetmiş
beş nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i
mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt
olundu tahrîren fî yevmi’s-sâmin min şehr-i Recebi'l-âsım lisene hamsîn ve elfmin
hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi bin İbrahim Efendi müderris, Hasan Halife bin Veli müezzin,
El-Hâc Veli bin Mustafa, Musa Beşe bin Abdullah, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc
Mahmûd, Mehmed Çelebi bin Abdi.
20-B-4
Budur ki medîne-i Rodoscuk mahallâtından Hoca Veli mahallesinde sâkin iken bundan
akdem fevt olan Mehmed bin nâm kimesnenin verâseti zevce-i metrûkesi İsmihan binti
İsmail nâm hâtun ve sulbî sağîr oğulları Ömer ve Mehmed’e münhasıra idüği şer’an
mütehakkık olduktan sonra mezbûre İsmihan asâleten ve sağîrân-ı mezbûrânın tesviye-i
umûru içün kıbel-i şer’den mansûb ve vasîleri olmağla vesâyeten mahfel-işer’de
râfi’u’l-kitâb Bayram Beşe bin Abdullah nâm râcil mahzarında üzerine da’vâ takrîr-i
kelâm edüp medîne-i mezbûrede iskele kurbunda vâki‘ bir tarafı Ahmed Beşe bin
Mahmûd mülkü ve bir tarafı İbrahim Paşa hânı ve iki tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan
mevrûsum müteveffâ-yı mezbûreden sümünü bana ve bâkî seb‘a-i esmânı sağîrân-ı
mezbûrâna izn-i şer’i ile intikâl eyleyen bir bâb habbâzz dükkânını âlâtıyla asâleten ve
vekâleten mezbûr Bayram Beşe'ye târih-i kitâbdan on sene mukaddem yevmî on akçeye
îcâr edüp ol dahi vech-i meşrûh üzere isticâr eyleyüp bir sene zabt cem‘an üç bin altı
yüz akçesi bana edâ ve teslîm eyledikten sonra tahrîb eyledi suâl olunup zikr olunan
dokuz senede zimmetinde müctemi‘ olan icâresi alıvirildikden sonra mârü’z-zikr
dükkânı ta‘mir ve uslûb-ı kadîme i‘âde itdirilmek matlûbumdur dedikde gıbbe’s-suâl
mezbûr Bayram Beşe cevâbında filhakika târihi mezbûrede zikr olunna dükkân
müdde‘î-i mezbûreden vech-i meşrûh üzere yevmî on akçeye isticâr eyleyüp bir sene
zabt ve icâresi ceman üç bin otuz akçeyi mezbûreye teslîm eyledikten sonra dükkân-ı
mezbûru âlâtıyla sâlimen müdde‘iyye-i mezbûreye teslîm eyledim dedikde gıbbe’l-
istintâk ve’l-inkâr mezbûr Bayram Beşe’den müdde‘âsını mübeyyine beyyine taleb
123
olundukda Mehmed Beşe bin Abdüssamed ve Yusuf bin Abdullah nâm kimesneler
liecli’ş-şehâde meclis-i şer’i hâzırlar olup isrü'l-istişhâd şer’i fi’l-hakîka mezbûr Bayram
Beşe târih-i mezbûrede zikr olunan dükkânı müdde‘iye-i mezbûreden vech-i meşrûh
üzere yevmî on bir akçeye isticâr eyleyüp bir sene zabt ve icâresi cem‘an üç bin altı yüz
akçeyi mezbûreye edâ ve teslîm eyledikden sonra dükkân-ı mesfûru yine âlâtı ile
sâlimen mezbûra teslîm eyledi biz bu husûsa şâhidleriz şehâdet dahi idirez deyü her biri
edâ-yı şehâdet-i şer‘iyye eylediklerinde gıbbe't-ta‘dîl ve'l-kabûl mâ vaka‘a biˈt-taleb
sebt olundu. fi'l-yevmi's-sâlis min Şevvâli'l-mükerrem lisene tis‘a ve erba‘în ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Umdetü’l-müderrisîn Behram Ali Çelebi, Yahya Çelebi bin nefsü’ş-şeyh
Ali, Ali Bey bin Abdullah, Ramazan bin Sefer, Hasan bin Ali ve gayrühüm.
21-A-1
Budur ki medîne-i Rodoscuk mahallâtından Hoca Veli mahallesinde sâkin zahr-ı
erbâbü'r-rakam Ahmed Efendi bin Hasan nâm kimesne tarafından vakf-ı âti’t-tafsîli
ıkrâra ve da’vâyı rucû’a vekîl olup Ahmed Çelebi bin Habib ve Hasan Çelebi bin
Hüseyin nâm kimesneler şehâdetleri ile vekâleti sâbit olan Ahmed Çelebi bin
Müslihiddin Efendi mahfel-işer’de müvekkil-i müşârun ileyhin vakf-ı âti’z-zikre
mütevellî nasb ve tayin eylediği Maden Çelebi bin Memi nâm kimesne mahzarında
bi’lvekâle ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüpmüvekkile-imûmâ ileyhin silk-i mülkünde
muntazam olup mahalle-i merbureden vâki‘ bir tarafı Hasan Çelebi mülkü ve bir tarafı
müvekkil müşârun ileyhin liebeveyn karındaş Mehmed Çelebi mülkü ve bir tarafı yine
müvekkil mûmâ ileyhin liebeveyn karındaş oğulları Mehmed ve Mustafa ibn Eyyüb
Çelebi mülkü ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb tahtânî ve bir bâb fevkânî
beyti ve bir kileri ve bir bâb tahtânî beyti müştemil olan menzilini ve zikr olunan
menzilin zokak kapusu kurbunda vâki‘ bir bâb tahtânî odayı muttasıl olan … mâlikâne
bi-cümleti’t-tevâbi’ ve’l-levâhık habseten lillâhi te’âlâ ve taleben li-merzâti’r-rabbi’l-âlâ
vakf-ı sahîh-işer’i-i müebbet habs-i sarîh-i mer‘î-i muhalled ile vakf habs edib şöyle şart
eyledim ki madâmki kendi hilye-i-i hayât ilemutahhal ola menzil-i sâlifü’l-beyânda
kendi sâkin olup mutasarrıf ola biemri’l-hakki’l-müte‘"al civârı rahmet-i kesîrü'n-nevâle
irtihâl eyledikde menzil-i sâlifü’z-zikrde karındaşı oğulları mezbûran Mehmed ve
Mustafa sâkinler olan ba’de vefâtihî mezbûrânnın evlâdı ve evlâd-ı evlâd-ı evlâd-ı
evlâdı neslen ba’de neslin ile’l-inkirâz zükûr ve inâsı âle’t-tesviye sakinler ola ve zikr
olunan zokak kapusu kurbunda olan tahtânî oda ile … Mülâyim binti Abdullah
124
mutasarrıfa ola ba’de vefâtihâ mezbûrenin evlâdı ve evlâd-ı evlâd-ı evlâd-ı evlâdı neslen
ba’de neslin ve fer‘an gıbbe aslin kezâlik zükûr ve inâsı âle’s-seviye sâkinler ve
mutasarrıflar ola ve mezbûre mülâyimin evlâdı munkariza olduktan sonra zikr olunan
tahtânî odanın sâkinesi tevâbi’i ile mezbûran Mehmed ve Mustafa’ya ba’dehüma
mezbûranın evlâdı ve evlâd-ı evlâd-ı evlâd-ı evlâdı batnen ba‘de batnin kezalik zükûr ve
inâsına âle’s-sesviye meşrût ola bi-emri’l-hâlıku’l-feyyâz mezbûran Mustafa ve
Mehmed’in ve merkûme Mülâyim'in evlâdı inkirazından sonra âmme-i menzil-i
mezbûreden mezbûran Mustafa ve Mehmed’in vâlideleri Aişe binti Burak nâm hâtun
mutasarrıf ola ba’de vefâtihâ mezbûrenin evlâdı ve evlâd-ı evlâd-ı evlâd-ı evlâdı neslen
ba’de neslin karnen ba’de karnin ile’l-inkirâz vech-i meşrûh üzere zikr olunan âle’t-
tesviye sâkinler ola ba’de’l-inkirâz mezbûr bi’l cümle hâkim-i vakt ve ahalî-i mahalle-i
merkûme marifetleri ile ecr-i misli ile âhara icâr olup icâresinden hâsıl olan meblağı
mahalle-imezbûre ahalisinin avârız-ı dîvâniyesine harc ve sarf oluna eger âhara icâr
mümkün olmazsa menzil-imezbûre ahâlî-i mahalle-i mezbûre ma’rifetile âhara semen
misli ile bey’ olup semeni mütevellî-i vakfı mezbûr yedi ile her sene onu on bir buçuk
hesâbı üzere habsü mâ cera'l-âdiye istirbâh ve istiğlâl olunup her sene rıbh ve
gallesinden hâsıl olan meblağ kezâlik mahalle-i mezbûrenin avârız-ı dîvâniyesine ve
sarf oluna ve menzil-i mezbûrun tevâbi’inde mezbûr Maden Çelebi'ye meşrûta ola ba’de
vefâtihî tevliyet-i mezbûre re’y-i hâkime tafavuz ola deyü menzil-i mezbûru hâliyâ
gıbbe'ş-şeğâvel ve ‘âren mütevellî-i mezbûr teslîm ol dahi kabz ve tesellüm eyledi
dedikde mütevellî mesfûr dahi vekîl-i merkûmun ıkrâr-ı meşrûhunu bi’l-muvâcehe
tasdīk eyledikten sonra vekîl-i mezbûr mütevellî-i mesfûr mahzarında i‘âde-i kelâm
edüp vakf ‘akâr eğerçi İmâm-ı A‘zam Ebû Hanife katında sahîh lâkin luzûmdan arî
olmağla vakfı mezbûreden rucû' eyleyüp menzil-i mezbûrun müvekkil-i mûmâ ileyhin
mülküne istirdâd ederim dedikde mütevellî-i mezbûr dahi cevâb vermez eğerçi hâl-i
minvâl-i muharrer üzeredir lâkin imameyn-i hümâmeyn katlarında sıhhati lüzûmda
müfârakat etmez husûsen ba’de’t-teslîm ile’l mütevellî sahîh ve lâzımdır deyüp sadr-ı
kitâbî mevki‘ olan hakimi hâsim huzurunda murâfa’ olduklarında hâkim mûmâ ileyh
dahi cânib-i vakfa nazarı evlâ görüp vakf-ı mezbûrun İmâm-ı A‘zam kavli üzere
sihhatine ve imâmeyn-i mûmâ ileyhima kavilleri üzere lüzumuna hükmü şer’i ve kaza-i
mer‘î itmegin min ba’d vakf-ı mezbûr müeyyed ve muhalled oldu. femen beddelehu
ba’de mâ semi’ahu fe-innemâ ismuhu ale-llezîne yubeddilûnehû innaallâhe semî’un
125
alîm cerâ zâlike hurrire fî yevmi’l-sâmin ve’l-ışrîn min şehr-i Recebi'l-âsım lisene
hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Numan Efendi bin Süleymân Efendi, El-Hâc Hüseyin bin Memi, Ahmed
Çelebi bin Şa‘bân, El-Hâc Bali bin Abdullah, Hâlil Halife bin el-Hâc Mehmed imam,
Ömer Beşe bin Osman er-râcil, Ahmed Çelebi bin Şa‘bân, Mehmed Çelebi bin Şa‘bân,
Veli Ahmed hoca, Yusuf bin Abdullah, Hasan bin Hüseyin, Eyüb bin Yusuf, Mustafa
Çelebi bin Ahmed, Ebubekir bin Mustafa ve gayrühüm.
21-A-2
Kasaba-i İnecik'de sâkin iken bundan akdem fevt olan Fahri binti Sinan Bey nâm
hâtunun verâseti zevc-i Mehmed bin Abdullah nâm kimesneye ve vâlidesi Habane binti
Abdullah nâm hâtun ve lieb kız karındaşları Nizame ve Nasibe'ye münhasıra idüği
şer’an mütehakkık olduktan sonra mezbûre mahfel-işer’de muhallefât-ı müteveffâ-yı
mezbûre vâz’-ı yed eden zevci râfi’u’l-kitâb Fahri mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i
kelâm edüp müteveffâ-yı mezbûre Fahri’nin muhallefâtı ba’de’l-icrâ … takvîm ve bi'l-
farîzeti'ş-şer‘iyye taksîn olundukda muhellefât-ı mezbûreden benim hısse-i şer‘iyyeme
ancak bin elli râyicü'l-vakt fıdda akçe isâbet etmeğin ben dahi meblağı mezbûr bin elli
akçeyı muhallefat-ı mezbûreye vâz’-ı yed eyledügü ecilden mezbûr Mehmed yedinden
bit-tamam ahz ve kabz eyleyüp min ba’d muhattefât-ı mezbûreden bana âid bir akçe
hakkım kalmadı dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundufî
yevmi’s-sânî ve’l-ışrînmin şehr-i Recebü’l-âsım lisene 50
Şuhûdü’l-hâl: Sefer Hadi bin Bali, İbrahim Çelebi ….., Davud Bey bin Mehmed,
Süleyman bin Halil, Sinan Beşe ibn Yusuf, Mehmed Çelebi bin Abdullah, Mustafa bin
Ali.
21-B-1
Budur ki mahmiyye-i İstanbul’da Haraccı mahallesinde sâkin râfi’u’l-kitâb Yusuf Beşe
bin Murâd bin Arslan nâm kimesne tarafından da’vâ-iâti’z-zikre vekîl olup Hasan bin
Sami ve Ahmed Beşe bin Sinan nâm kimesneler şehâdetleri ile habs-ı şer‘î câhid
mahzarında ısbât-i vekâlet eden sulbî oğlu Murâd nâm kimesne makâm-ı kazâda
medîne-i Rodoscuk’da yeniçeri serdarı olup … mezbûrenin utekâsının bila vâris fevt
olanların muhallefâtını ahz ve kabza ve mahalline isâle me’mûr olmağla bundan akdem
126
fevt olan Bayezid Beşe bin Hüseyin bin Arslan nâm râcilin mu‘takı olup hâlâ medîne-i
mezbûrede fevt olan Dilaver Abdullah nâm kimesnenin muhallefâtına vâz’-ı yed eden
Hüseyin Beşe bin Abdullah tarafından husûs-i âtîye vekîl-i sâbite’l-vekalesi olan
Mustafa Beşe bin Abdullah nâm kimesne mahzarında bi’l-vekâle üzerine da’vâ ve
takrîr-i kelâm edüp mezbûr Dilaver bâbam müvekkil-i mezbûr Yusuf Beşe’nin
liebeveyn ‘ammî oğlu olup verâseti mezbûreye münhasıra olan müteveffâ-yı mezbûr
Beyazıt Beşe’nin mu‘takı olmağla farz ve asûbet-i nesebiyye cihetinden vâris olmağın
bitarîki asûbetü'n-nesebiye anın dahi verâseti mezbûre münhasıra iken mezbûr Hüseyin
muhallefât-ı mezbûreye vâz’-ı yed eylemişdir suâl ve ihkâk-ı murâdımdır dedikde
gıbbe’s-suâl ve’l-akîbu’l-inkâr isrü'l-istişhâd Hasan Beşe bin Mehmed ve Yusuf Beşe
bin Hasan nâm kimesneler liecli’ş-şehâde meclis-i şer’i hâzırlar olup fi’l-hakîka mezbûr
Dilaver vekîl-i mezbûrun bâbası müvekkil-i mezbûr Yusuf Beşe’nin liebeveyn âmmî
oğlu olup verâseti mezbûra münhasıra olup müteveffâ-yı merkûm Beyazıt Beşe’nin
mu‘takı olmağla asûbet-i nesebiye cihetinden vâris olmağla bi-tarîk-i asûbet-i nesebiye
onun dahi verâseti mezbûre münhasıradır mezbûreden gayrı vâris var idügü ma’lûmum
değildir biz bu husûsaşâhidleriz şehâdet dahi ideriz deyü her biri edâ-i şehâdet-i şer’iyye
eylediklerinde ba’de-t-ta’dîl ve’l-kabûl mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fi gurre şehri
Recebi'l-âsım lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Râkimu’l-hurûf Ali Çelebi bin İbrahim Efendi, Hasan Efendi bin
Kemaleddin, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc Mahmûd, Hâlil bin Mehmed mahalle-i
İskender Çavuş, Hâlil bin Şa‘bân ve gayrühüm.
21-B-2 Arapça
Nassabe'l-hâkimü'l-mevki‘ü'l-a‘lâhu el-mütevakki‘ rizae rabbehû ve mevlâhu hâmilü
hâze'l-kitâb ez-zımmî el-med‘uv Lahvar veled-i Mihal vasiyye şer‘iyyen li‘sağîri'l-
med‘uv Lavhar veled-i Dimo el-hâlik ebûhu el-mezbûr min kabl sakînen bimahalleti
Papa Varsama min mahallâti'l-kefere el-vâkı‘a bimedîneti Rodoscuk lizabtin ahvâlehû
hafaza emvâlehü'l-münakkale ileyhi bi'l-irsi'ş-şer‘î min ebîhi'l-hâlik el-mezbûr
liihtiyâcihî ile'l-vasiy ilâ edâne rüşdehû ve hîni bülûğehû ve hüve kable'l-vesâyetihî el-
merkūme ve eltezeme biikameti emrihâ nasaben ve kavlen sahîhati şer‘î cerâ zâlik ve
hurrire fi'l-yevmi'tâsi‘ ve'l-‘ışrîn min şehri Recebi'l-âsım lisene hamsîn ve elf.
127
Şuhûdüˈl-hâl: Rakımü'l-hurûf Hasan Çelebi el-Müderris, İbrahim Bey ibn Abdullah,
Ramazan bin Sefer, Hasan bin Ali, Papa Kostanti Kosta veled-i Todori, Aleksi veled-i
Todori.
21-B-3 Arapça
Farraza ve kaddere el-hâkimü'l-mevkı‘i'l-a‘lâhu rizae rabbühü ve mevlâhu linafakati's-
sağîr el-med‘uv Ömer bin Ebî Bekr ve likesvetihî ve sâir havâyici'z-zarûriyyeti külli
yevmin ve yumzâ fî târîh bezîle selâse derâhim fızzıyye râyicü'l-vakt min mâlihi'l-
müntakil ileyhi bi'l-irsi'ş-şer‘î min muhalelfâti ümmühû Hadîce bint Kasım el-
müteveffât min kabl bimahalleti Raziye Hâtûn bitalebi ümmihî hâmiletü'l-kitâb ‘Âlime
bint Sefer ve hüve el-ân fî hucretihâ ve terbiyetihâ marazan ve takdîren sahîhi şer‘î
sümme ezzene lehâ bisarfi'l-meblağ el-mefrūz ile's-sağîri'l-mesfûr ve bi'l-istidâneti
vaktü'z-zarûre ve bi'r-rücû‘ aleyhi lede'z-zafer irsen sahîhan şer‘iyyen cerâ zâlik ve
hurrire fî selhi şehri Recebi'l-âsım lisene 50
Şuhûdüˈl-hâl: İbrahim Çelebi ibn Mahmud el-Hatīb, Es-Seyyid Mehmed çele ibn es-
Seyyid Ahmed, Halil Ağa ibn el-Hâc Muhammed el-müteferrika, Ahmed Çelebi ibn
Muslihiddin Efendi, Mehmed Çelebi ibn-i Mahmud Efendi.
21-B-4
Fî’l-asl medîne-i Üsküp sükkânından olup hâlâ medîne-i Rodoscuk’da kefere
mahallâtından Piskopos mahalesinde sâkin Mihol veled-i Kostati nâm zımmî meclis-i
şer’de râfi’u’l-kitâb Atodrama veled-i Kiryaki nâm zımmî mahzarında ıkrâr-ı tâm ve
takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup medîne-i Üsküp bâğları dâhilinde
vâki‘ bir tarafı Mihol veled-i Bâkîl ve bir tarafı Yorgi veled-i Mikari ve bir tarafı Todori
veled-i Makri ve bir tarafı Behih Mihal nâm zımmîler bâğları ile mahdûd olan bir buçuk
dönüm ve bir kıt‘a bâğımı mezbûr Andreye’ye bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye
bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd eylediklerinden sonra merkûmu mebî‘i
mezbûru mahallinde kabza taslît eyledi min ba‘d kürûm-ı mârü'z-zikr merkūm
Andreye'nin mülk-i müşterâsıdır dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb
sebt olundu fî selh min şehr-i Recebü’l-âsım lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: El-Hâc İbrahim bin Mustafa, Es-Seyyid Mehmed Halîl bin es-Seyyid
Ahmed, Es-Seyyid Mehmed Çelebi bin es-Seyyid Murâd, Mehmed Çelebi ibn Mahmud
128
Efendi, Hüseyin Çelebi ibn Mehmed, Uzun İbrahim bin Mustafa, El-Hâc Mehmed bin
el-Hâc Osman el-bakkâl, Hristo veled-i, Yorgi veled-i ve gayrühüm.
22-A-1
Medîne-i Rodoscuk’da İskender Çavuş mahallesinde sâkin iken bundan akdem fevt olan
Osman bin Ali’nin verâsetizevce-imetrûkesi Aişe binti Mehmed Halife nâm hâtun ve
anasının liebeveyn kız karındaşaları Müsli ve Yahya ibn Mehmed nâm kimesnelere
munhasıra idügü şer’an mütehakkık olduktan sonra mezbûran Müsli ve Yahya makâm-ı
kazâda muhallefât-ı müteveffâ-yı mezbûru vâzi’u’l-yed olan râfi’atü’l-kitâb mezbûre
Aişe tarafından tasdiki âti’z-zikre vekîl olup nehc-işer’i üzere isbât-ıvekâlet eden
Mahmûd bin Mehmed Halife nâm kimesne mahzarında her biri ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i
kelâm edüp müteveffâ-yı mezbûr Osman’ın muhallefâtı ba’de’l-masârif ve'd-düyûn
beynimizde bi’l farizati’ş-şer’iyye taksîm olundukda muhallefât-ı mezbûreden ikimiz
hisse-i şer’iyyesine ancak dört bin akçe isâbet eylemekle ben dahi meblağı mezbûr dört
bin akçeyı müvekkil mezbûre Aişe yedinden tamamen ahz ve kabz edüp beynimizde
iktisâm eyledik min ba’d muhallefâtı müteveffâ-yı mezbûreden bize âid bir akçe ve bir
habbe bâkî kalmadı dediklerinde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu
hurrire fî yevmi’l-hâmis aşer min şehr-i Recebü’l-âsım lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Râkimu’l-hurûf Hasan Efendi müderris, Şeyh Mehmed Efendi bin Sefer,
Kolak İbrahim Hâlil, Mahmûd bin Abdullah, Mehmed bin Ali ve gayrühüm.
22-A-2
Medîne-i Rodoscuk kefere mahallâtından Papa İstirati mahallesinde sâkin iken bundan
akdem hâlik olan Nikola veled-i Petro nâm zımmînin zevce-i metrûkesi olan Lisari bint-
i Todoraki nâm nasrâniyeden gayrî zâhirde vâris-i ma‘rûf ve ma‘rûfesi olmamağla
muhallefâtının rub‘u zevce-i metrûkesi mezbûre Lisari'ye ve selâse-i irbâ‘ı cânib-i
beytülmâle âid ve râci‘ olmağın medîne mezbûre ve tevâbi‘inde vāki‘ olan beytülmâl-i
âmme ve hâssa emîni olan Osman Bey ibn-i Ahmed tarafında husûs-ı âtî'z-zikre vekîl-i
sâbitü'l-vekâlesi olan Ahmed bin Abüssamed nâm kimesne mezbûre Lisari tarafından
kabz-ı âtî'z-zikre vekîl olup tarîk-i şer‘ üzere isbât-ı vekâlet iden Virboli veled-i David
nâm nasrânî mahfil-i şer‘de râfi‘ü'l-kitâb Karako veled-i Manko nâm zımmî mahzarında
her bir biˈl-vekâle ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm idüp mezbûr Kono hâlik mersûm
menkûle ile hâl-i hayâtında bakkâllık hizmetinde şerîki olup bey‘ ve şirâ eyledikleri
129
bakkâl dükkânında mâl-i şirâden mezbûr Nikola'nın ancak on bin akçe hakkı zuhûr
itmekle meblağ-ı mezbûru vekâlet-i muhkiyem hasebi ile mebur Feretko yedinden bi't-
tamâm ahz u kabz eyledi didiklerinde mukırrân-ı mezbûrândan biˈl-vekâle sādır olan
ıkrârı zımmî-i mezbûr Feretko biˈl-müvâcehe tasdīk itmegin mâ vaka‘a biˈt-taleb sebt
olundu. fi'l-yevmi'r-râbi‘ min şehri Recebi'l-âsım sene hamsîne ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi ibn İbrahim müderris, Hasan Efendi ibn Kemaleddin müderris,
Mehmed Bey bin Hasan, Şa‘bân bin Abdullah, An karye-i …
22-A-3
Budur ki medîne-i Rodoscuk’da Cennet Hâtun mahallesinde sâkine Hatice ibneti
İbrahim Ağa tarafından ıkrâr-ı âti’z-zikre vekîl olup mezbûreyi ma’rifet-i şer’iyye ile
ârifân olan fahrü’l-kuzât Mehmed Efendi ibn el-Hâc Hüseyin ve Abdülbâkî Çelebi bin
Ömer Efendi şehâdetleri ile isbât-ı vekâlet eden el-Hâc Hüseyin bin Ali nâm kimesne
makâm-ı kazâda bi’l-vekâle ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp müvekkile-i mezbûre
Hatice tedbîr-i âtî sudûruna degin dâhil-i havza’-i emlâkim olan orta boylu açık kaşlı
kara yağız sol gözünde beyaz nişânı olup Çerkeziyyü’l-asl Siyavuş binti Abdullah nâm
cariyemi habseten lillâhi te’âlâ ve taleben li-merzâti’r-rabbi’l-âlâ … mazmûnu üzere …
eyledimbi-emrillâhi te’âlâ vefâtımdan kırk gün mukaddem mezbûre Siyavuş mezheb-i
muhtâr üzere küllî mâlımdan mu‘taka olup sâir harâyir-i asliyât gibi hurre olsun dedikde
mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu tahrîren fî yevmi’s-sâbi’ ve’l-ışrîn min şehri Recebi'l-
âsım sene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Eş-şerîf Hasan Çelebi bin kurt Hâlil, Mahmut Çelebi bin Ahmed, İsmail
Bey bin Ahmed, Hâlil Çelebi bin İbrahim, Hasan Çelebi bin el-Hâc Yusuf, El-Hâc
Hasan bin Sefer.
22-A-4
Budur ki medîne-i Rodoscuk’da Cennet Hâtun mahallesinde sâkine Hatice ibneti
İbrahim Ağa tarafından hibe-i âtîyi ıkrâra vekîl olup mezbûreyi ma’rifet-i şer’iyye ile
ârifân olan fahrü’l-kuzât Mehmed Efendi bin el-Hâc Hüseyin ve Abdülbâkî Çelebi bin
Ömer nâm kimesne makâm-ı kazâda bâisü’l-kitâb zevci Ahmed Çelebi bin Mahmûd
mahzarında bi’l vekâle ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp müvekkile-i mezbûre Hatice
hibe-i âtî sudûruna degin dâhil-i havza’-i emlâkim olan uzun boylu açık kaşlı kara gözlü
130
Gürcüyyü’l-asl Handan binti Abdullah nâm cariyesini sadriye sağîre kızı Afife binti
mezbûr Ahmed Çelebi’ye hibe-i sahîh-i şer’iyye ile hibe ve mezbûr Ahmed Çelebi’ye
teslîm ve ol dahi meclis-i hibede sağîre-i mezbûre için müvâbeten ittihâb ve kabz eyledi
dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu tahrîren fî yevmi’s-sâbi’
ve’l-ışrîn min şehri Recebi'l-âsım lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Eş-şerîf Hasan bin kurt Çelebi, Mehmed Çelebi bin Ahmed, İsmail Bey
bin Ahmed, Hâlil Çelebi bin İbrahim, Hasan Çelebi bin el-Hâc Yusuf, El-Hâc Hasan bin
Sefer er-râcil.
22-B-1 Arapça
Muhallefât-ı
El-merhûm Arslan Çelebi ibn Mustafa mâte sâkinen bimahalleti el-Hâc Hürmüz
bimedîneti Rodoscuk ve tereke zevcetün med‘uvvetün Fatıma bint Ramazân ve ve
binten sağîreten Aişe ve ahan liebin med‘uv İbrahim Çelebi ve verâsetehû munhasıra
fîhim vaka‘a't-tahrîr fi'l-yevmi'r-râbi‘ min şehri Recebi'l-âsım lisene hamsîn ve elf.
Menzil tahtânî
ve havlu
Bâb 3
Kıymet 30000
Hısse-i zevceye
ta‘yîn kılındı
Kürûm
Dönüm 3
Kıymet 4000
Hısse-i İbrahim
Çelebi'ye ta‘yîn
kılındı
Attar
dükkânında
olan eşyânı
ba‘del'-
müzâyede bâliğ
olduğu kıymeti
meblağ
13520
Beyaz velençe
100
Kırmızı
velençe
Kıymet 100
Köhne kavuk
Kıymet 5
Köhne dülbend
2
Kıymet 130
… kuşak
1
Kıymet 10
Şiş
1
Kıymet 40
Alaca sâde …
Kıymet 20
Kırmızı köhne
pâbûç
1
Kıymet 60
… Köhne Bağdâdî
‘anterî
1
Kıymet 100
Köhne …
1
Kıymet 5
Diz çakşırı
köhne
1
Kıymet 10
Köhne sâde
kürk
Siyâh sanduk
1
Tüfenk
1
Kaliçe köhne
1
131
1
Kıymet 50
Kıymet 100 Kıymet 200 Kıymet 200
Yekûn 48990 kırk sekiz bin dokuz yüz doksan
Minhâ el-ihrâcât
Techîz ve
tekfîn
3000
Resm-i kısmet
1000
Kâtibiye
200
Hüddâmiye
200
İhzariye
100
Ücret-i kaydiye
ve harc-ı defter
400
Delâliey ve
berâ-yı tahmîn
90
Mehr-i
müeccel
4000
Deyn-i müsbit
…
8000
Deyn-i müsbit
Luka …
mahalle-i
Behram Reis
3000
… Ücret-i dükkân
700
Yekûn 19840 on dokuz bin sekiz yüz kır
Sahhüˈl-bâkî littaksîm beyneˈl-verese
29150 yirmi dokuz bin yüz ellidir
Hıssetü's-sümün lizevce
3643
Hıssetü'n-nısf li'l-bint
14575
… li'l-ah el-merkūm
10932
22-B-2
Budur ki medîne-i Rodoscuk mahallâtından Cennet Hâtun mahallesinde sâkine Hatice
binti İbrahim Ağa tarafından ıkrâr-ıâti’z-zikre vekîl olup mezbûreyi ma’rifet-i şer’iyye
ile ârifân olan umdetü’l-kuzât Mehmed Efendi ibn Hüseyin ve Abdülbâkî Çelebi bin
Ömer Efendi şehâdetleri ile vekâleti sâbite olan el-Hâc Hüseyin bin Ali mahfel-
işer’debâisü’l-kitâb zevci Ahmed Çelebi bin Mahmûd mahzarında bil-vekâle ıkrâr-ı tâm
ve takrîr-i kelâm edüpmüvekkile-i mezbûre Hatice hibe-i âtî sudûruna degin dâhil-i
132
havza’-i emlâkı olan eşyasından bir cevâhir kuşak ve bir ve bir altun … yüzük ve bir
zümrüd küpe ve bir anberîn sini ve sekiz serâser yasdık ve beş yemeni yorgan ve bir
altunlu çatma yorgan ve dört beledî döşek ve bir altunlu çatma döşek ve on beledî
minder ve on kıt‘a eşyama ve sekiz kıt‘a çatma yastık ve iki divan kalınca sini ve bir
orta keçesini ve iki yan keçesini ve on üç aded sahanlarını sadrîye-i sağîre kızı Afife
binti mezbûr Ahmed Çelebi’ye hibe-isahîha-i şer’iyye ile hibe ve mezbûr Ahmed
Çelebi’ye teslîm ve ol dahimeclis-i hibed esağîre-i mezbûre için velâyeten ittihâb ve
kabz eyledi dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu tahrîren fî
yevmi’s-sâbi’ aşer min şehr-i Recebi'l-âsım lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Eş-şerîf Hasan Çelebi bin Kurt Çelebi, Mahmûd Çelebi bin Ahmed,
Mustafa Çelebi bin el-Hâc Hüseyin, Hâlil Çelebi bin İbrahim, Hasan Çelebi bin el-Hâc
Yusuf, El-Hâc Hasan bin Sefer.
22-B-3
Medîne-i Rodoscuk’da Hoca Veli mahallesinde sâkine Mülâyim binti Abdullah nâm
hâtun mahfel-i şer’de refî‘ü'ş-şânda râfi’u’l-kitâb zevci Ali bin Cafer nâm kimesne
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olupmahalle-i
mezbûrede vāki‘ bir tarafı Hasan bin Mehmed mülkü ve iki tarafı kendi mülküm ve bir
tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb tahtânî ve bir bâb fevkânî beyti müştemil olan
menzilimi bi-cümlei’t-tevâbi’ zevcim mezbûr Ali’ye üç bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda
akçeye bey’-i bât-ısahîh-işer’i ile bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i
mahdûd eyledim min ba’d menzil-i mezbûr mesfûr Ali’nin mülkü müşterâsıdır dedikde
gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’r-râbi’ min Şa‘bân sene
50
Şuhûdü’l-hâl: İbrahim Halife ibn Mehmed imamü’l-hatîb, Keçeci Mehmed bin Yakub,
Ramazan bin Süleyman, Ramazan bin Yasin, … Hasan bin Mehmed, Maden bin Ali,
Kadri bin Ali, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc Mehmed ve gayrühüm.
22-B-4
Budur ki medîne-i Rodoscuk muzâfâtından Kayı nâm karyede sâkin Ümmühan nâm
hâtun meclis-i şer’i hatır-ı lâzımı’t-tevkîrde râfi’u’l-kitâb Murâd bin el-Hâc Kaya nâm
kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup
133
medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde Şeker çeşmesi kurbunda vâki‘ bıyıklı Hüseyin Ali ve
bir tarafı Serrâc Ali bâğı ve bir tarafı hancı İsmail bâğı ve bir tarafı tarîk-i âmm ile
mahdûd ve iki dönüm bir kıt‘a bâğımı mezbûr Murâd’a üç bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda
akçeye bey’-i bât-ısahîh-i şer’i ile bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i
mahdûd eyledim ba’de’l-yevm zikr olunan bâğ mezkûrun mülkü müşterâsıdır keyfemâ
yeşâ ve yehtâr mutasarrıf olsun dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt
olundu tahrîren fî yevmi’t-tâsi’ min şehri Şa‘bânü’l-mu‘azzam lisene hamsîn ve elf min
hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Fahrü’l-müderrisîn Hasan Efendi bin Kemaleddin, Fahrü’l-müderrisîn Ali
Çelebi bin İbrahim Efendi, Musa bin Hıdır, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc Mehmed,
İbrahim Efendi bin Mahmûd, Süleyman Bey bin …
23-A-1
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Yusuf Bey mahallesinde sâkin iken bundan akdem
fevt olan İbrahim bin Bâliğnin verâseti zevce-i metrûkesi Fatıma binti Mustafa’ya ve
sulbî kebîr oğlu Hasan’a ve sulbî sağîr oğulları Ahmed ve Mustafa’ya münhasıra idügü
şer’an mütehakkık olduktan sonra mezbûre Fatıma asâleten ve sağirân-ı mezbûran
Ahmed ve Mustafa’nın tesviye-i umûru içün kıbel-i şer’-i mergûbdan vasî nasb ve tayin
olunan Mustafa Çelebi ibn Veli nâm kimesne vesâyeten mahfel-işer’i kavîmde râfi’u’l-
kitâb mezbûr Hüseyin mahzarında her biri ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp müteveffâ-
yı mezbûrun duyûn-ı kesîre-i müsbitesi olup muhallefâtından menkûlât cinsinden
duyûn-ı mezbûreyi ihâta eder eşyâsı olmamağın muhallefât-ı mezbûrdan olup mahalle-i
mezbûrede vâki‘ bir tarafı mezbûr Hüseyin ve bir tarafı Yunus nâm kimesne mülkleri
ile ve iki tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd iki bâb tahtânî ve iki bâb fevkânî beyti müştemil
olan menzili bey’ olunup semeni ile duyûnu îfâ olunmak iktiza eylemekle zikr olunan
menzil-i sûk-i sultânide ve mecma‘-ı nâs olan yerlerde kirâren bey‘a arz olunup reğebât-
ı nâs bi'l-külliye munkatı‘a olduktan sonra mezbûr Hüseyin üzerinde on bin fıdda
râyicü'l-vakt akçe karâr edüp ziyade ile tâleb-i âhar bulunmamağın ben dahi menzil-i
mârü’z-zikri asâlet ve vesâyetimiz hasebi ile mezbûr Hüseyin’e meblağ-ı mezbûr on bin
marü’n-na‘t akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i
mahdûd eyledim dediklerinde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î zikri sebk iden menzilin semen-i
misli meblağ-ı merkûm on bin akçe idügünü sikât ihbar eylemegin mâ vaka’a bi’t-taleb
sebt olundu fî yevmi’s-sâbi’ ve’l-ışrîn min Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf
134
Şuhûdü’l-hâl: Davud Bey bin Mehmed zâbit-i şehr, Süleymân bin Hâlil Kâtib, El-Hâc
Emrullah bin el-Hâc Mahmûd, Hasan Çelebi bin Rıdvan oduncu, Mehmed Beşe bin
Mustafa, Yusuf bin Abdullah ve gayrühüm.
23-A-2
Budur ki Medîne-i Rodoscuk'da Hoca Veli mahallesinde sâkin Mehmed bin Hasan nâm
kimesne makâm-ı kazâ-i lâzımü’r-rızâda râfi’u’l-kitâb Aişe binti Burak nâm hâtun
tarafından tasdiki âti’z-zikre vekîl olan nehc-işer’-i mu‘teber üzere isbât-ı vekâlet eden
Maden Halife bin Memi nâm kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp
mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı Hasan Çelebi bin Hüseyin ve bir tarafı Mehmed ve
Mustafa ibney Müsli ve bir tarafı Kâtib Ahmed Çelebi ve bir tarafı İbrahim bin Ferhad
mülkleri ile mahdûd bir bâb fevkânî ve bir bâb tahtânî beyti müştemil olan menzilimi
müvekkil-i mezbûre Aişe’ye on üç bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’
edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-
tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu tahrîren fî yevmi’s-sâlis min şehr-i
Şa‘bânü’l-mu‘azzam lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Hasan Çelebi bin Mehmed koçakzade, Şa‘bân Çelebi bin Süleymân
Efendi hatib, Ahmed Çelebi bin Nasuh, El-Hâc Ali Bey bin Hüseyin, Solak Mehmed
Çelebi, Mahmûd Beşe bin Abdullah.
23-A-3
Budur ki medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Büyük Karaevli nâm karye sükkanından
küpçü Derviş bin Ömer nâm kimesne mahfel-işer’de kendi cânibinden asîl ve zevcesi
Fatıma binti Ali nâm hâtun tarafından tasdîk-i âti’z-zikre vekîl olup nehc-işer’i üzere
vekâleti sâbite olan bâisü’l-kitâb Mehmed bin Hüsrev nâm kimesne mahzarında ıkrâr-ı
tâm ve takrîr-i kelâm edüp akd-i âti sudûruna degin dâhil-i havza’-i emlâkim olup
karye-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı Ferhat Bey oğlu Mehmed Çelebi mülkü ve bir tarafı
Ömer bin Bali mülkü ile ve iki tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd ve iki bâb kerpiçten mebnî
tahtânî beyti ve on germelü kerpiçten mebnî bir bâb samanlığı ve ana muktazî iki bâb
tahtânî odayı ve harman yerini müştemil olan menzilimi bicemi’t-tevâbi’mezbûr
Mehmed ile zevcesi mezbûre Fatıma’ya iştirâki’s-sevî üzere yirmi yedi bin nakd-i
râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ ve ıkbâz ve teslîm onlar dahi vech-i muharrer
üzere iştirâ ve kabz ve teslîm eyledikden sonra tefvîz-i âtî sudûruna degin taht-ı
135
tasarrufumda olup lede'l-ahâlî ve'l-cîrân ma’lûmu’l-hud’ud ve’l-mikdâr olan menzil-i
mezbûre muttasıl tahmînen üç keyl tohum istiâb ider bir kıt‘a arpalığın hakkı tasarrufu
sâhibü’l-arz ile mezbûr Mehmed ve Fatıma’ya iştirâki’s-sevî üzere bin nakd-i râyicü'l-
vakt fıdda akçe mukâbelesinde tefvîz ve teslîm onlar dahi tafavvuz ve tesellüm
eylediklerinden sonra semen-i mezbûr yirmi yedi bin akçe ile bedel-i tevfîz olan bin
akçenin cem‘an yirmi sekiz bin akçesi mezbûrân Mehmed ve Fatıma yedlerinden bi’t-
tamâm ahz ve kabz eyledim min ba’d menzil-i mezbûr iştirâki’s-sevî üzere mezbûranın
mülki müşterâsıdır zikr olunan arpalık taht-ı tasarruflarında dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-
şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu tahrîren fî yevmi’t-tâsi’ min Şa‘bânü’l-mu‘azzam
lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Mahmud Bey bin Abdullah, İbrahim Çelebi bin Mahmûd hatib, Mehmed
Ağa bin Behram kethüdari, Mehmed Çelebi bin Abdi, Hüseyin Beşe bin Kaya, Ferhad
Bey Mustafa Çelebi bin Kâsım, Hasan Çelebi bin Ali.
23-B-1
Medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Büyük Karaevli nâm karyede sâkin Abdülbâkî bin
Ahmed nâm kimesne makâm-ı kazâda râfi’u’l-kitâb Hızır Bey bin İvaz nâm kimesne
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup karye-i
mezbûrede vâki‘ bir tarafı mezbûr Hızır Bey’in harmanı ve iki tarafı yine mezbûr Hızır
Bey’in mülkü ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb iki germeli çatma menzilimi
ve her biri kırk müd buğday alır birbirine mukabil iki çatma anbarımı ve yine anbarlara
muttasıl biri iki germeli biri üç germeli ahûrlarımı bi-cemi’t-tevâbi’ ve’l-levâhık mezbûr
Hızır Bey’e dokuz bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i
ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a
bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’l-hâdî aşer min Şa‘bânü’l-mu‘azzam lisene
hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Hüseyin Ağa bin Ahmed müteferrika, Hasan Bey bin Ali, Mehmed Bey
bin Hasan, Mehmed bin Mustafa, Mehmed bin uzun Mehmed Sefer, Aydın bin
Abdullah ve gayrühüm.
23-B-2
136
Eşkinci tâifesinden olan Musa bin Bali ve Zülfikâr bin Mustafa nâm kimesne mahfel-
işer’de râfi’u’l-kitâb Mehmed bin Yusuf nâm kimesne mahzarında her biri ıkrâr-ı tâm
ve takrîr-i kelâm edüp bundan akdem bin kırk sekiz senesinde vâki‘ olan Bâğdad
seferine her bir ocakdan ikişer eşkinci gitmek için emr-i âlî sâdır olmağla biz dahi
yerimize bedel zikr olunan sefere varup hizmeti lâzımesini edâ edüp kânun-ı kadîm
üzere mezbûr Mehmed’i dokuz bin sekiz yüz akçeye bedel tutup meblağı mezbûru bi’t-
tamâm mesfûra teslîm edüp irsal eylemişdik lâkin mezbûr mahalle-i me’mûra varmayup
edâ-i hizmet eylememekle eşkinci bey bizden meblağ-ı mezbûru kendiniz ve bedeliniz
mahalle-i me’mûra gelmedi deyü emr-i şerîf mûcibince tekrâr taleb ve ahz eylemekle
biz dahi mezbûr Mehmed’den taleb eylediğimizden ol dahi hâl-i minvâl-i muharrer
üzere olduğun ıkrâr ettikten sonra mezbûr Mehmed’in meblağ-ı mezbûr için habs
itdirmişdir hâlâ beynimizde muslihûn tavassut edüp meblağ-ı mezbûr da’vâsından bizi
on beş keyl buğday akçe kıymetlü bir re’s bârgîr üzerine inşâ-i akd-i sulh eylediklerinde
biz dahi sulh-i mezbûru kabûl ve bedel-i sulh olan bârgîr ve buğdayı merkûm Mehmed
yedinden ahz ve kabz eyleyüp min ba’d mezbûr Mehmed ile meblağ-ı mezbûra
müte‘allık da’vâmız kalmadı dediklerinde gıbbe’t-tasdîk mâ vaka’a bi’t-taleb sebt
olundu hurrire fî 27 min Saferü’l-hayr lisene 1050
Şuhûdü’l-hâl: Hasan Efendi bin Kemaleddin, Ali Çelebi bin İbrahim Efendi, Davud Bey
bin Mehmed, Süleymân bin Hâlil, Mehmed Halife bin Hâlil.
23-B-3
Medîne-i Rodoscuk’da kefere mahallâtından Papa Varsama mahallesinde sâkin Nikola
veled-i Petro nâm zımmî makâm-ı kazâda râfü’u’l-kitâb Piraşkova veled-i Dimitri nâm
zımmî mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup
medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde Nusretli yolu kurbunda vâki‘ bir tarafı şeyh
Abdülkadir halifesine meşrûta olan vakf bâğ ve bir tarafı bilbilci oğlu Dimitri ve bir
tarafı Kostantin ve bir tarafı papas oğlu Aleksandıra bâğları ile mahdûd olan bir buçuk
dönüm bir kıt‘a bâğımı mezbûr Piraşkova’ya yedi bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye
bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a’ eyledim dedikde gıbbe’t-
tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’l-hâdî aşer min Şa‘bânü’l-
mu‘azzam lisene hamsîn ve elf
137
Şuhûdü’l-hâl: Gümrigî Mustafa Çelebi, Süleymân Bey bin Hâlil, Kilidci el-Hâc
Mehmed, Yusuf bin Abdullah, El-Hâc Fecri İsmail, Hâlil Sefer ve gayrühüm.
24-A-1
Fî’l-asl mahmiyye-i Kostantiniyye'de Tevkî‘i Cafer Çelebi mahallesinde sâkin olup hâlâ
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Hoca Veli mahallesinde tavattun iden Nasuh Beşe
ibn Abdullah nâm râcil mahfel-i kazâda râfü’atü’l-kitâb Banu binti Abdullah nâm hâtun
tarafından tasdiki âti’z-zikre vekîl olup nehc-i şer’i üzere isbât-ı vekâlet eden Ahmed
Çelebi bin Mahmûd mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp bundan akdem
zevcem Belkıs binti Abdullah nâm hâtun ile iştirâki’s-sevî üzere mülküm olup mârü’z-
zikr Tevkî‘i Cafer Çelebi mahallesinde vâki‘ bir tarafı Neslihan ibneti Mustafa nâm
hâtun vakfı ve bir tarafı Mehmed Çelebi bin Ali ve bir tarafı Rahime ibneti Sinan
mülkleri ile ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan arsa-i hâliyemin cümlesini
merkūm Belkıs mecmû‘u kendi mülkü olmak üzere benim iznim yok iken mezbûre
Banu’ya on bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i
ma’dûd ve kabz-ı mebî‘-i mahdûd eylemişdi hâlâ ban dahi kendi hissemde olan
mezbûrenin bey‘ini tecvîz ve nısf semeni mezbûr olan beş bin akçeyi ahz ve kabz
eyledügü makbulüm olmağla min ba’d husûs-ı mezbûre müte‘allık da’vâ ve nizâ’ım
yoktur dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî’s-sâdis aşer
min Şa‘bânü’l-mu‘azzam lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: El-Hâc Müsli bin Abdullah, Hasan Çelebi bin Hüseyin, Receb Halife bin
Mustafa imam, Sefer bin Abdullah, Kuloğlu Hasan bin…, Yanık Mustafa Çelebi bin
Kâsım Bey.
24-A-2
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından el-Hâc İsa mahallesinde sâkin iken bundan akdem
fevt olan Derviş Hâlil bin Yakub’un verâset izevce-i metrûkesi Aişe binti İbrahim ve
Mâhitâb binti Abdullah ve sulbîye kebîre kızı Fatıma’ya liebeveyn er karındaş oğlu el-
Hâc Hasan bin Şükrullah nâm kimesneye mahfel-işer’decmerkûm Aişe ile mersîm
Fatıma tarafından husûs-iâti’z-zikrevekîl olup mezbûretân ıma’rifet-i şer’iyye ile ârifân
olan Hafızzâde Mehmed Çelebi ve Yahya Çelebi bin Abdullah şehâdetleri ile isbât-ı
vekâlet eden mezbûr el-Hâc Hasan mahzarında üzerine da’vâ takrîr-i kelâm edüp
müteveffâ-yı mezbûr Derviş Çelebi’nin zimmetinde deyn-i şer’iden iki yüz elli bin
138
akçesi olup benim dahi mahmiyye-i İstanbul da sâkin Abdülbâkî Çelebi nâm kimesne
zimmetinde deyn-i şer’iden üç yüz otuz bin akçe hakkım olmağla meblağı mezbûr iki
yüz elli bin akçeyi benim merkûm Abdülbâkî Çelebi zimmetinde olan üç yüz otuz bin
akçenin iki yüz elli bin akçesine hâl-i sıhhatinde mezbûr Çelebi’ye merkûm Abdülbâkî
Çelebi’ye havâle-i şer’iyye ile havâle edüp ve bâkî seksen bin akçesi benim içün dahi
ahz u kabz ve bana îsâle ve kabz ve isali mütevekkıf olduğu umûrun mecmû‘una
mezbûr Derviş Çelebi’ye vekîl nasb ve tayin eylediğim ecilden ol dahi varup meblağı
mezbûr muhattal olan iki yüz elli bin akçeyi muhtâlün aleyh olan mezbûr Abdülbâkî
Çelebi’den ahz ve kabz ve meblağı bâkî seksen bin akçeyi vekaletim hasebi ile benim
için ahz ve kabz eyleyüp lakin meblağ-ı mezbûr seksen bin akçeyi bana kable'l-edâ fevt
olmuşdur suâl olunup muhallefâtından alıvirilmek matlûbumdur dedikde gıbbe’s-suâl
ve’l-inkâr müddei mezbûrdan davasına mütabaka beyyine taleb olundukda udûl-i
müslimîmden Mehmed Çelebi bin Hâlil Efendi ve Ali Çelebi bin Mustafa nâm
kimesneler liecli’ş-şehâde meclis-i şer’i hâzırlar olup isrü'l-istişhâd fi’l-hakîka mezbûr
Derviş Çelebi hâl-i kemal-i sihhatinde merkûm Mustafa Çelebi zimmetinde olan deyn-i
şer’iden iki yüz elli bin akçeyi mezbûr Abdülbâkî Çelebi’nin mezbûr Mustafa Çelebi’ye
deynî olan üç yüz otuz bin akçenin iki yüz elli bin akçesine mezbûr Abdülbâkî
Çelebi’ye havâle-i şer’iyye ile havâle edüp ve bâkî seksen bin akçeyi dahi merkûm için
mezbûr Abdülbâkî Çelebi’den ahz ve kabza ve kendüye isale ve kabz ve’l-isal
mütevakkıf olduğu umûrun mecmû‘una beni vekîl ve münâbeten nâib nasb ve tayin
eyledüğü ecilden ben dahi varup meblağ-ı muhattal olan iki yüz elli bin akçeyi
muhtâlün aleyh olan mezbûr Abdülbâkî Çelebi’den ahz ve kabz ve meblağ-ı bâkî seksen
bin akçeyi dahi vekaletim hasebi ile mezbûr Mustafa Çelebi için ahz ve kabz eyledim
deyü bizim huzûrumuzda ıkrâr ve i‘tirâf eyledi biz bu husûsa şâhidleriz şehâdet dahi
ederiz deyü her biri edâ-i şihdâeti şer’iyye eylediklerinden sonra ba’de’t-ta’dîl ve’l-
kabûl mezbûr Mustafa Çelebi meblağı mezbûr seksen bin akçeyi hâl-i hayatında mezbûr
Derviş Çelebi’den küllen ve ba‘zen ahz ve istîfâ eyledügüne ve küllen ve ba‘zen vücûh-
ı şer’iden bir vecihle zimmetine ibraz eylemedüğüne mezbûre bit taleb yemîn-i teklîf
olundukda ol dahi vefkı’l-mes’ûl yemîn bi’l-lahi’l-aliyyi’l-a’lâ etmeğin mâ vaka’a bi’t-
taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’s-sâmin min şehr-i Recebi'l-âsım lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi bin İbrahim Efendi, Hasan Efendi bin Kemaleddin, Mehmed
Halife bin Hâlil, Hasan bin Ali, Mustafa bin Ali ve gayrühüm.
139
24-B-1
Medîne-i Rodoscuk’da Dizdarzâde mahallesinde sâkin iken bundan akdem fevt olan
Hatice Hâtun ibneti el-Hâc Sinan’ın zevci olan Ahmed Beşe bin Mehmed nâm
kimesneden gayrı zâhirde vârisi olmamağla muhallefâtının nısfı zevci mezbûr Ahmed
Beşe’ye ve nısfı âharı cânib Beytülmâl'e âid ve râci‘ olmağın medîne-i mezbûrede ve
tevâbi’inde vâki‘ olan Beytülmâl-i âmme ve hâssa emîni olan Osman Bey bin Ahmed
tarafından husûs-iâti’z-zikre vekîl olup nehc-işer’i üzere isbât-ı vekâlet eden Ahmed bin
Abdüssamed nâm kimesne mahfel-işer’de muhallefât-ı müteveffât-ı mezbûreye vâz’-ı
yed olan râfi’u’l-kitâb mezbûr Ahmed Beşe mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm
edüp ve müteveffât-ı mezbûre Hatice’nin ba’de't-tebbu‘ zûhur eden muhallefâtı
müzâyede ve takvîm olunduktan sonra mezbûr Ahmed Beşe’nin zimmetinde mutakarrir
olan iki bin akçe mehr-i müeccel ile ceman elli bin akçeyi baliğ olamağın meblağ-ı
mezbûrdan cânib-i Beytülmâl'e yirmi altı bin akçe isabet eylemişdi hâlâ meblağı mezbûr
yirmi altı bin akçeyi bi-hasebi’l-vekale mezbûr Ahmed Beşe yedinden bi’t-tamâm ahz
ve kabz eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî
yevmi’s-sâni aşer min Şa‘bânü’l-mu‘azzam lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: El-Hâc Mehmed bin …, Ali Hâlil bin Nasuh Bey, El-Hâc İbrahim Efendi
bin Mahmûd Efendi, Ali Çelebi bin Mahmûd, Süleymân Bey bin Abdullah muammar,
Veli bin Şa‘bân hatib, Veli Dede el-kayyim, Mahmûd bin Pîrî, Mustafa bin Ali, Hasan
bin Ali.
24-B-2
Budur ki medîne-i Rodoscuk mahallâtından el-Hâc Hürmüz mahallesinde sâkin iken
bundan akdem fevt olan Arslan Çelebi bin Mustafa nâm kimesnenin verâseti zevce-i
metrûkesi Fatıma binti Ramazan nâm hâtun ve sulbîye sağîre kızı Aişe ve lieb er
karındaş İbrahim Çelebi bin nâm kimesneye münhasıra idüği şer’an mütehakkık
olduktan sonra mezbûr İbrahim Çelebi mahfel-işer’de muhallefât-ı müteveffâ-yı
mezbûre vâzi’atü’l-yed olan râfi’atü’l-kitâb mezbûre Fatıma’nın tarafından tasdiki âti’z-
zikre vekîl-i sâbit-i vekâle olup sağîre-i mezbûrenin kıbe’l-i şer’den mansûb vasîsi olan
el-Hâc Mehmed bin el-Hâc Osman nâm kimesne mahzarında ıkrâr ve takrîr-i kelâm
edüp müteveffâ-yı mezbûr Arslan Çelebi’nin muhallefâtı ba’de’l-ahûr beyanımızda bi’l-
farîzati’ş-şer’iyye taksîm olundukda muhallefât-ı mezbûreden asûbet-i nesebiye
140
cihetinden benim hisse-i şer’îme ancak on bin dokuz yüz otuz iki akçe isâbet eylemegin
ben dahi meblağı mezbûr on bin dokuz yüz otuz iki akçeyi muhallefât-ı müteveffâ-yı
mezbûreden muhallefât-ı mezbûreye vâz’-ı yed eylediği ecilden mezbûr Fatıma
yedinden bi’t-tamâm ahz ve kabz eyleyüp min ba’d muhallefât-ı müteveffâ-yı
mezbûrdan bana âid bir akçe ve bir habbe hakkım kalmadı dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-
şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu tahrîren fî yevmi’s-sâmin aşer min Şa‘bânü’l-
mu‘azzam lisene 50
Şuhûdü’l-hâl: El-Hâc İbrahim Çelebi bin Mahmûd Efendi hatib, Hüseyin Bey bin
Abdullah serdar, Hâlil bin Mehmed, Mehmed Ağa bin Hüseyin cündi, Haydar Bey bin
Abdullah.
24-B-3
Bi'l-fi‘il Samako nâzırı olan Zülfikar bin Abdullah tersâne-i âmire mühimmatı içün
medîne-i Rodoscuk'da el-Hâc Bali nâm kimesneye zabz ve hıfz içün irsâl eyledügü mîrî
demiri ahz u kabz ve taraf-ı tersâneye îsâle me’mûr olan tersâne-i âmire Çavuşlarından
İbrahim Çavuş nâm kimesne râfi‘ü'l-kıt‘ab mezbûr el-Hâc Bali mahzarında ıkrâr-ı tâm
ve takrîr-i kelâm idüp bundan akdem mezbûr Zülfikar Bey zikr olunan kasaba-i
Samoko'da mezbûr el-Hâc Bali'ye zabt ve hıfz içün Samako Nâzırı ile cem‘an iki yüz
doksan kantâr demiri irsâl idüp ol dahi ahz u kabz ve bu âna degin hıfz eylemişdi hâlâ
ber fermân-ı âlî ile zikr olunan demiri kabz ve tersâne-i âmireye teslîme me’mûr
olduğum ecilder zikr olunan demiri Samako Nâzırı ile der-yed idüp merkūm el-Hâc
Bali'den tamâmen iki yüz doksan altı kantâr demiri ahz u kabz eyledikden sonra iki yüz
kantâr ve dokuz vukiyyesini işbu hâzır-ı biˈl-meclis olan Bergos Adalı Kostantin Reis
sefînesine ve kırk kantâr dokuz vukiyyesini kezâlik hâzır-ı biˈl-meclis Mehmed Reis
sefînesin ve elli beş kantârı yirmi vukuyyesi ile kezâlik hâzır-ı biˈl-meclis Tophâneli
Mustafa Reis sefînesine tahmîl eyledim dedikde hâzır-ı merkūmun vech-i muharrer
üzere cârî olan ıkrârın merkūm el-Hâc Bali tasdīk ve merkūmûn reisler dahi her biri zikr
olunan demirden mikdâr-ı mezkûru sefînelerine tahmîl eylediklerini ıkra ve tahkîk ve
tersâne-i âmireye îsâle müte‘ahhidler olmağın mâ vaka‘a biˈt-taleb sebt olundu. fî gurre
Şa‘bâni'l-Mu‘azzm sene 1050
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Bey bin Behram kethüdâyeri, Mustafa Çelebi bin Yahya,
Kantârî Feyzî bin Mehmed ve gayrühüm.
141
25-A-1
Ekrâd taifesinden Bali bin Hasan nâm kimesne mahalle-işer’işerîfde râfi’u’l-kitâb Kosta
veled-i İstaşuz ve Zegraku veled-i Yaru nâm zımmîler mahzarlarında ıkrâr-ı tâm ve
takrîr-i kelâm edüp bundan akdem gâib-i ani’l-meclis Yani nâm zımmiye beynimizde ve
cinsi ve vasfı ma’lûm bir re’s mülk katırımı nesîeten üç bin akçe bey’ eylediğimde
mezbûran Kosta ve Zağrako meblağ-ı mezbûre emr ve kabûlü hâviye kefâletle kefîl
olup ba’dehû meblağ-ı mezbûrdan merkûm Yani yedinden altı yüz akçe alup bâkî iki
bin dört yüz akçeyi dahi kabz sadetinde iken firâr eylemegin meblağı bâkî ba’de’t-
tahlîfi’ş-şer’i kefîlân-ı mezbûrândan bana hükm olundu el-hâletü hâzihî meblağ-ı bâkî
iki bin dört yüz akçeyi dahi mezbûran Kosta ve Zağrako yedlerinden bi’t-tamâm alup
kabz eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’l-
aşir min Şa‘bânü’l-mu‘azzam lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Hüseyin Ağa bin Ahmed müteferrika, Yahya Efendi bin Abdullah,
Mustafa bin Ali muhzır, Köse Mehmed muhzır ve gayrühüm.
25-A-2
Budur ki medîne-i Rodoscuk’da Bevvâb Mehmed Bey mahallesinde sâkin Hüseyin
Beşe bin Kaya nâm kimesne mahfel-işer’de bundan akdem medîne-i mezbûrede kefere
mahallâtından Papa Peşri mahallesinde sâkin iken hâlik olup verâseti zevce-i metrûkesi
Zafire binti ( boş ) ve sulbîyei kebîre kızı Katerini nâm nasraniyyelere münhasıra idüği
şer’an mütehakkık olan Merikota nâm zımminin sulbîye kebîre kızı mezbûre Katerini
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm ider bundan akdem hâl-i hayâtında mezbûr
Merikota ile şeriki hâzır-ı bi’l-meclis olan Hriso veled-i Kaluyani’ye otuz bin akçe
sermayeya def’ ve teslîm ve beynimizde ma’lûmu’l-hudûd bir bâb mülki bakkâl
dükkânımda ticaret için iskân eyleyüp kable'l-îfa mezbûr Merikota mürd olmağla
meblağı mezbûr merkûm Hriso yedinde kalmışidi hâlâ meblağı mezbûru merkûm
Hriso’dan taleb eylediğimde ol dahi zikr olunan otuz bin akçe sermâye dükkân-ı
mezbûrede mevcud olan emti‘ada olup sâbiku’z-zikr emtiayı alâ mehl bey’ eyleyüp
meblağı mezbûru sana bi’t-tamâm edâ edeyim ba’de’l-yevm meblağ-ı mârü’z-zikr
zimmetimde vâcibü’l-edâ deynimdir demegin ben dahi kabûl eylediğim ecilden mürd-i
mezbûrun kızı olan merkûme Katerini ile meblağı mezbûr otuz bin akçeyi müte‘allık
142
da’vâ ve nizâ’ım yoktur dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu
hurrire fî yevmi’l-âşir min Şa‘bânü’l-mu‘azzam lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Yusuf Beşe bin Hasan …, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc Mehmed dizdâr,
Mehmed Halife bin Hâlil ve gayrühüm.
25-A-3
Mahmiyye-i İstanbul dabi’l-fi’l Haremeyn-i Muhteremeyn mütevellîsi olan zahirü’l-
emâcid ve’l-ekârim Mustafa Ağa ibn Abdülhalil tarafından husûs-iâti’z-zikre vekîl ve
kâim-makâm olup bâisü’l-kitâb Mehmed Çelebi bin Mahmûd Efendi mahfel-i şer’de
Medîne-i Rodoscuk’da el-Hâc Hürmüz mahallesinde bundan akdem sâkin iken vefât
eden Aynıhümâ nâm hâtun ibneti Seydi'in bâbasının liebeveyn kız karındaşı kızı ve
zevi'l-erhâm cihetinden hasran vârisesi olup menzil-iâti’l-beyânı bi-hasebi’l-verase
vâz’-ı yed eden Fahriye Hâtun ibneti Yusuf tarafından husû-ı âtî'l-beyâna vekîl olup
hasm-ı câhid-i şer’i mahzarında nehc-i mu‘teber-i mer’î üzere isbât-ı vekâlet eden
İbrahim Bey ibn Abdullah nâm kimesne mahzarında üzerine bi’lvekâle da’vâ ve takrîr-i
kelâm edüp mezbûre Ayni hâtun bundan akdem hâl-i kemâl-i sihhatinde âriyeten
tasarrufâtı nâfize olduğu halde silk-i mülkünde muntazam olup mahalle-i mezbûrede
vâki‘ bir tarafı Mustafa Çelebi bin İlyas ve bir tarafı İbrahim Bey bin Abdullah mülkleri
ve bir tarafı tarîk-i hâs ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olup iki bâb fevkânî ve iki
bâb tahtânî beyti ve fırını ve havluyu müştemil olan menzilini habseten lillâhi te’âlâ
vakf-ı sahîh-i şer’i ile vakf ve habs edüp evvelâ süknâsı nefsine ve ba’de vefâtihâ
Zahide binti el-Hâc Süleymân ba’dehâ evlâdına ve evlâd-ı evlâd-ı evlâd-ı evlâd-ı
evlâdına ile’l-inkirâz ba’dehû el-Hâc Süleymân bin Adullah'a ba’de vefâtihî menzil-i
mezbûrun hakk-ı tasarrufu Medîne-i Münevvere fukarâsına intikâl eyleyüp zikr olunan
fukarâya meşrûta olan evkâfa ilhâk oluna deyü şart ve tayin eylemegin hâlâ zikr olunan
meşrûta lehüme's-süknâdan bir fert kalmamağın menzil-i mezbûrun hakk-ı tasarrufu
medîne-i münevvere fukarâsına intikâl eylemekle menzil-i mezbûru ber mûceb-i şart-ı
vakf zikr olunan fukarâya meşrût olan evkaf-ı şer’ifeye bi-hasebi’l-vekâle ilhâk
eylemegi murâd eyledikde müvekkeli mezbûr fahrî mâni‘a olur suâl ve ihkâk
murâdımdır dedikde gıbbe’s-suâl ve’l-inkâr mezbûr Mehmed Çelebi’nin müdde‘âsına
mübeyyin beyyine taleb olundukda udûl-i müslimînden zahûrü’l-hutebâ Mahmûd
Efendi bin Musa ve umdetü’l-eimme Hamza Efendi bin Nasuh liecli’ş-şehâde meclis-i
şer’i hâzırlar olup isrü'l-istişhâd fi’l-hakîka mezbûre Ayni hâtun bundan akdem hâl-i
143
kemâl-i sihhatinde tasarrufatı olduğu halde zikr olunan mülk menzilini bizim
huzurumda habseten lillâhi te’âlâ vakf-ı sahîh-i şer’i ile vakf ve habs edüp
25-B-1 (devam)
Süknâsını evvelâ nefsine ba’de vefâtihâ mezbûre Zahide ve bâ’dehâ evlâdına ve evlâd-ı
evlâd-ı evlâdına ile’l-inkirâz ba’dehû mezbûr el-Hâc Süleymân ba’de vefâtihî menzil-i
mezbûrun hakkı tasarrufu medîne-i mezbûre fukarâsına intikâl eyleyüp zikr olunan
fukarâya meşrûta olan evkāfa ilhâk oluna deyü şart ve tayin eylediği hâlâ zikr olunan
meşrût … kılmağın menzil-imezbûrun hakkı tasarrufu medîne-i münevvere fukarâsına
intikâl eylemekle mezbûr için menzil-imezbûru zikr olunan fukarâya meşrûta olan
evkafda hakk-ı ilhâk vardır biz bu husûsa şâhidleriz şehâdet dahi ederiz deyü her biri
edâ-yı şehâdet-i şer’iyye eylediklerinde gıbbe’t-ta’dîl şehâdetleri makbul olmağın mâ
vaka’a bi’t-taleb ketb ve sebt olundu tahrîren fî yevmi’s-sâni ve’l-ışrîn min şehri
Recebü’l-ferd lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Zehrü’l-müderrrisîn Hasan Efendi bin el-Hâc Kemaleddin, Serbazar
Hasan Beşe bin Abdullah, Mehmed Çelebi bin İbrahim Çelebi, Osman Halife bin
Hüdaverdi, İbrahim bin İsa, Hüseyin bin Hasan.
25-B-2
Budur ki medîne-i Rodoscuk’da Dudu hâtun mahallesinde sâkin Hasan bin Sinan nâm
kimesne makâm-ı kazâ-i lâzımı’r-rızâda râfi’u’l-kitâb Ali bin Abdullah nâm kimesne
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde Kayı
Veli kurbunda vâki‘ iki tarafı el-Hâc Yusuf bin Abdullah ve bir tarafı tüccar Mustafa
bin Abdullah bâğları ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olup bundan akdem fevt olan
sulbîye-i kebîre kızım Fatıma’dan intikâl eden muhallefâtından benim hisse-i
şer’iyyeme isabet eden bâğ-ı mezbûr ve semen-i mezbûr Ali'ye bin dokuz yüz nakd-i
râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i
mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire
fî yevmi’s-sâlis min Şa‘bânü’l-mu‘azzam lisene hamsîn ve elfmin hicreti men lehü'l-izz
ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Fahrü’l-akrân İlyas Ağa bin Ahmed, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc
Mahmud, Es-Seyyid Mehmed Çelebi bin es-Seyyid Ahmed Çelebi, Mehmed Çelebi bin
144
Abdullah, Hüseyin Ağa bin Ahmed müteferrika, Mustafa bin Ali, El-Hâc Mehmed bin
Abdullah, Hamza Hoca bin Nasuh imam ve gayrühüm.
25-B-3 Arapça
Nasabe'l-hâkimü'l-mevkı‘i'l-a‘lâhu el-mütevekkı‘ rızae rabbehû ve mevlâhu en-nasrânî
el-med‘uv hâmilü hâzel'l-kitâb Kelaz veled-i Hacok vasıyyen şer‘iyyen litesviyeti
umûrü's-sığârü'l-med‘uveyn Şahak ve Şahin ve Gülbahar evlâdü Kirkor veled-i el-hâlik
sâkinen bi'l-mahalleti'l-Cedîde el-vakı‘a bimedîneti Rodoscuk lizabti ahvâlihim ve hıfzi
emvâlihm el-müntakille ileyhim bi'l-irsi'ş-şer‘ î min ebîhim el-hâlikü'l-mezbûr ilâ edâne
rüşdehüm … ile'l-vasiyyi ve hüve kabe'l-vasâyeti'l-mezbûreti ve iltezeme biikâmeti
emrihâ nasben ve kabûlen sahîhayni şer‘iyyîn sümme nasabe'l-hâkim el-mûmâ ileyh en-
nasrânî el-med‘uv Hacik veled-i Canik nazıran ale'l-vasiyyi'l-mezbûr ve emere'l-
hâkimü'l-mezbûr bienne lâ tebâşirü fî şey’in min umûri'l-vasâyeti el-ibrâ ve hüve
kable'n-nazareti'l-mesfûre ve iltezeme biikameti merâsimehâ nasben ve kabûlen
sahîhayni şer‘iyyîn cerâ zâlik ve hurrire fi's-sâmin min Şa‘bâni'l-mu‘azzem lisene
hamsîn ve elf.
Şuhûdüˈl-hâl: Ali Çelebi ibn İbrahim Efendi, Hasan Efendi el-Müderris, El-Hâc
Emrullah bin el-Hâc Mahmud, Ramazân bin Sefer, Marat Kethüdâ veled-i Yoros.
25-B-4
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Behram Reis mahallesinde sâkin Nasuh bin Ali nâm
kimesne mahfil-i şer‘-i refî‘ü'ş-şânda ıkrâr-ıtâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde
muntazam olupmahalle-imezbûrda vâki‘ bir tarafı … ve bir tarafı Hüseyin bin
Süleymân ve bir tarafı Kaya Çelebi bin Mehmed mülkleri ile ve bir tarafı tarîk-i âmm
ile mahdûd ve bir bâb tahtânî ve bir bâb fevkânî beyti ve sundurmayı ve bi’r-i mâ-i
haseneyi müştemil olan menzilimin nısf şâyi‘ini sulbîyei sağîre kızım Havva’ya on beş
bin râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ ve velâyeten iştirâ ve kabz ve teslîm
eylediğimden sonra semeni olan meblağ-ı mezbûr on beş bin akçeden bi'l-külliye
zimmetini ibra eyledim min ba’d nısf menzil-i mezbûr merkûm Havva’nın mülkü
müşterâsıdır dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’s-
sâlis işrun min Şa‘bânü’l-mu‘azzam lisene hamsîn ve elf
145
Şuhûdü’l-hâl: Hasan Çelebi bin Mehmed Koçakzâde, Hâlil Hoca bin Mustafa, Ez-Za‘îm
Kâmî bin Mustafa, Ahmed Çelebi bin el-Hâc Müslihiddin Efendi, Ahmed Çelebi bin
Şa‘bân, Mustafa Çelebi bin el-Hâc Hasan, İbrahim Çelebi bin el-Hâc Hasan, Kaya
Çelebi bin Mehmed, Ahmed bin el-Hâc Mehmed, Mehmed Çelebi bin Hüseyin Çelebi,
El-Hâc Emrullah bin el-Hâc Mahmud ve gayrühüm.
25-B-5
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından el-Hâc Hürmüz mahallesinde sâkin İbrahim Çelebi
bin Hasan mahfel-işer’de râfi’u’l-kitâb Nasuh bin Ali nâm kimesne mahzarında ıkrâr-ı
tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup medîne-i mezbûre
mahallâtından Behram reis mahallesinde vâki‘ bir tarafı … Ahmed ve bir tarafı
Hüseyin bin Süleymân ve bir tarafı Kaya Çelebi bin Mehmed mülkleri ile ve bir tarafı
tarîk-i âmm ile mahdûd ve bir bâb tahtânî ve bir bâb fevkânî beyti ve sundurma bi’r-i
mâ-i haseneyi müştemil olan menzili bicümleti’t-tevâbi’ mezbûr Nasuh'a otuz bin
nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bey’-i bât-ı sahîh-işer’i ile bey’ edüp kabz-ı semen-i
ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a
bi’t-taleb sebt olundu fi 13 min Şa‘bânül mu‘azzam 1050
Şuhûdü’l-hâl: Sâbikun
26-A-1
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Raziye Hâtun mahallesinde sâkin Ali bin İsrail nâm
kimesne mahfel-i şer’ide râfi’u’l-kitâb Haçuk veled-i Serkis nâm Ermeni mahzarında
ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup medîne-i mezbûre
sınırı dâhilinde Kapaklı Pınar kurbunda ve bir tarafı Kerkez Mustafa Çelebi nâm ve bir
tarafı Karamanlı Artin nâm Ermeni ve bir tarafı Soyab Veno nâm zımmî tarlaları ile ve
bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olup tahmînen üç dönüm bir kıt‘a bâğımı mezbûr
Haçuk üç bin yed yüz nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i
ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a
bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’s-sâmin ve’l-ışrîn min Şa‘bânü’l-mu‘azzam lisene
hamsîn ve elf
146
Şuhûdü’l-hâl: İbrahim Çelebi bin Mehmed Efendi hatib, Davud Bey bin Mehmed zâbit-
i şeh, Süleymân bin Hâlil Kâtib, Haydar Bey ibn Abdullah, Ahmed bin Abdüssamed,
Mehmed Çelebi bin Abdullah ve gayrühüm.
26-A-2 Arapça
Muhallefât-ı
El-merhûm eş-Şeyh Ali bin Memi mâte sâkinen bimahâlleti İbrahim Bey min mahallâti
Medîneti Rodoscuk ve tereke zevceyni med‘uvveyn Meryem bint İslâm ve Aişe bint
Musli ve ibneyni kebîreyn Mehmed ve Mahmud ve ibnen sağîren med‘uvven Ömer ve
bintâni sağîrâni med‘uvvân Fatıma ve Hadîce ve Ümmühânî ve'l-verâseti munhasıra
fîhim vaka‘a't-tahrîr ve'l-kısme fi'l-yevmi't-tâsi‘ ve'l-ışrîn min şehri Recebi'l-ferd lisene
hamsîn ve elf.
Menzil tahtânî
Bâb 4
Kıymet 1700
Bâğ
Dönüm buçuk
Kıymet 500
‘An bahâ-i inek
Kıymet 1000
Bakraç
1
Kıymet 182
Tâbe sağîr
1
70
Tencere
1
Kıymet 220
Yemenî yorgan
1
Kıymet 300
Döşek
1
Kıymet 220
Döşek kılıfı
1
Kıymet 50
Sanduk
1
Guruş 41
Balta kebîr
3
Kıymet 50
İbrīk
1
Kıymet 100
Legen
1
Kıymet 157
Çuval
1
Kıymet 80
Köhne yorgan
1
Kıymet 171
Makreme
4
Kıymet 46
Kilim
1
Kıymet 232
Kantar
2
Kıymet 91
Kilim
1
Kıymet 210
Kahve ibriği
1
Kıymet 95
Def‘a ibrīk
1
Kıymet 70
Baklava tebsisi
1
Kıymet 150
Tâbe sağîr
Kıymet 90
Kilim
1
Kıymet 135
Beyaz sâde
1
Kıymet 40
Yasdık
Kıymet 31
Gügüm kebîr
Kıymet 225
Bakraç
1
Kıymet 100
Sahan
2
Kıymet 250
Beyaz velençe
1
Kıymet 150
Don
1
Çizme
1
Yasdık
2
Meşrebe
1
Sahan
1
147
Kıymet 35 Kıymet 57 Kıymet 98 Kıymet 181 Kıymet 50
Legen bâ kefkir
Kıymet 1104
Kilim
1
Kıymet 128
Muhayyer
tabak
Kıymet 13
Don gömlek
Kıymet 75
Yasdık
2
Kıymet 26
Kuzu kürkü
1
Kıymet 90
Câm tas
Kıymet 130
Sepet
Kıymet 130
Tâbe vasat
Kıymet 400
Yasdık
2
Kıymet 61
Kazgan vasat
Kıymet 1700
Kapaklı tas
Kıymet 91
Hırdavat
Kıymet 128
Makreme kilim
Kıymet 1320
Çarşeb
1
Kıymet 105
Makreme
Kıymet 47
Parça bez
Kıymet 60
Havlu
makreme
Kıymet 40
Bogas çifte
Kıymet 22
Döşek
1
Kıymet 115
Beyaz don
Kıymet 70
Pekmez tâbesi
1
Kıymet 240
Legen
Kıymet 106
… Kilim
1
Kıymet 73
Köhne kama
1
Kıymet 85
Şâl köhne
Kıymet 20
Kara sanduk
Kıymet 12
Hırdavat demir
Kıymet 30
Yasdık
2
Kıymet 89
… Kuşak bâ-
ihrâm
Kıymet 30
Köhne minder
Kıymet 71
Kebe
1
Kıymet 206
Kazgan vasat
1
Kıymet 1400
Bakraç
Kıymet 70
Kilim
1
Kıymet 170
… Zıbun
1
Kıymet 54
Kebe köhne
1
Kıymet 147
Don
1
Kıymet 32
Kilim
1
Kıymet 215
Tâbe vasat
1
Kıymet 270
Hamâm legeni
1
Kıymet 90
Bakır tas
1
Kıymet 64
Bakraç sağîr
Kıymet 50
Beyaz velençe
Kıymet 39
İhrâm
1
Kıymet 41
Çarşeb
1
Kıymet 70
Kuşak bâ-
makreme
Kıymet 19
… Yasdık kılıfı
Kıymet 72
Havan
1
Legen
Kıymet 130
Sahan
Kıymet 250
148
Kıymet 150
Sarı ihrâm
Kıymet 100
Köhne sof
1
Kıymet 83
Çarşeb
Kıymet 100
Köhne velençe
1
Kıymet 80
Gömelek
2
Kıymet 112
Yasdık
1
Kıymet 30
Tancere
1
Kıymet 80
Tebsi
3
Kıymet 129
Köhne kama
2
Kıymet 93
Gömle
1
Kıymet 50
Kuşak
1
Kıymet 25
Don
2
Kıymet 40
Makreme
Kıymet 25
Abâ yelek
1
Kıymet 54
Kuzu kürkü
1
Kıymet 45
Ağaç sini
Kıymet 140
Şerbet tası
1
Kıymet 66
Tâbe kefkîr
1
Kıymet 91
Kilim
1
Kıymet 191
Köhne perde
Kıymet 11
… Top …
3
Kıymet 274
Şam‘dân
4
Kıymet 70
Velençe
1
Kıymet 66
Minder köhne
1
Guruş 40
Yasdık
1
Kıymet 45
Kaliçe köhne
Kıymet 31
Kilim alaca
Kıymet 114
Hırdavat-ı beyt
Kıymet 211
Sîm tas
Kıymet 300
Yekûn 32085
Minhâ el-masarıf
Techîz ve
tekfîn
1000
Mehr-i
müeccel
Meryem
8000
Deyn-i müsbit
li'Meryem el-
muzbure el-
mukırr bihî fâ
hâlı sıhhatihî
Deyn-i müsbit
Şim Ali Bey
bima‘rifeti vasî
Mustafa Çelebi
ani'l-asl …
670
Deyn-i müsbit
lievveli
zevceti'l-
müteveffâ min
kabl
7700
Resm-i kısmet
500
Kâtibiye
150
Hüddâmiye ve
ihzariye
95
Ücret-i kaydiye
160
Dellâliye
400
149
26-B-1 Arapça devam
Yekûn 14585
Sahhüˈl-bâkî littaksîm beyneˈl-verese 17500
Hısse-i zevce
Meryem
1093
Hısse-i zevce
Aişe
1093
Hısse-i ibn
3402
Hısse-i ibn
3402
Hısse-i ibn
3402
Hısse-i bint
1701
Hısse-i bint
1701
Hısse-i bint
1701
Gayri kabil
lilkısme
4
26-B-2 Arapça
Muhallefât-ı
El-merhûm Saltuk bin Bali mâte sâkinen bikaryeti Büyük Kara Ocağı tevâbi‘i Medîneti
Rodoscuk ve tereke zevceten med‘uvveten Emine bint Ali ve ibnen kebîren med‘uvven
Muhammed ve binten kebîreten med‘uvveten Âlim ve'l-verasetün munhasıratün fîhim
vak‘a't-tahrîr fi'l-yevmi'l-hâmis aşer min Saferi'l-hayr lisene hamsîn ve elf.
Menzil tahtânî
çatme ma‘a
kilâr ve
sundurma ve
mahzen
Bâb 1
Kıymet 4000
Samanlık kebîr
ve nısf kerpiç
ve nısf çatma
Bâb 1
Kıymet 8000
Def‘a dam
sağîr kerpiç
Bâb 1
Kıymet 1500
Şa‘ir ekilmiş
Müd 5
Kıymet 1000
Alef ekilmiş
Keyl 30
Kıymet 1200
Şa‘ir ekilmiş
Keyl 30
Kıymet 500
Ekilmiş hınta
Müd 10 fî 100
Kıymet 10000
Büyük saban
demiri ma‘a …
Aded 2
Kıymet 260
Kara saban
demiri ma‘a
âlât
3
Nadas
Müd 2
Kıymet 2000
150
Kıymet 80
Ekilmiş
mercimek
Keyl 3
Kıymet 80
Su sığırı öküzü
Çift 1
Kıymet 4000
Su sığırı inegi
Re’s 1
Kıymet 1500
Kara sığır
öküzü
Re’s 8
Fî 800
Kıymet 6400
Kara sığır inegi
Re’s 3
Kıymet 1800
Çatma anbâr
ma‘a sundurma
Bâb 2
Kıymet 6000
Mor koçla
Aded 1
Kıymet 700
Çakşır mor
Aded 1
Kıymet 300
Dülbend köhne
1
Kıymet 100
Saçaklı kebe
köhne
1
Kıymet 130
Velençe beyaz
Aded 1
Kıymet 8
Kütük kazması
Aded 1
Kıymet 20
Def‘a kazma
1
Kıymet 20
Balta kebîr
Aded 1
Kıymet 40
Burgu
Aded 2
Kıymet 10
Bel
Aded 1
Kıymet 20
Büyük keser
Aded 1
Kıymet 30
Araba
Aded 2
Kıymet 400
Tancere
Aded 2
Kıymet 160
Kazgan kebîr
1
Kıymet 150
Gügüm kebîr
Aded 1
Kıymet 80
Heybe cedîd
Aded 2
Kıymet 120
Bakraç
Aded 2
Kıymet 130
Harman dügeni
Aded 2
Kıymet 160
Tâbe
Aded 3
Kıymet 150
Çuval
Aded 2
Kıymet 200
Garâr
Aded 2
Kıymet 90
Yekûn 51360
Minhâ el-ihrâcât
Mehr-i
müeccel
2000
Techîz tekfîn
Vasiyyet-i
mu‘ayyene
berâ-yı İhlas-ı
Şerîf
1000
Vasiyyet-i
berâ-yı ta‘mîr-i
çeşme
500
Vasiyyet-i
mu‘ayyene
berâ-yı ta‘mîr-i
pınar
300
Deyn-i müsbit Ücret-i
151
Ali Çelebi ibn
Rıdvan Bey
2000
ırgâdiye
500
Yekûn 6300 yalnız altı bin üç yüzdür
Sahhüˈl-bâkî littaksîm beyneˈl-verese 45560 yalnız kırk beş bin beş yüz akçedir
Hısse-i zevce
5632
Hısse-i ibn
26284
Hısse-i bint
13142
26-B-3
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Câmi’-i Atîk mahallesinde sâkin Mustafa bin Durhan
nâm kimesne mahfel-işer’-i refî‘ü'ş-şânda râfi’u'l-kitâb Haçuk veled-i Serkis nâm
Ermeni mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde
Kapaklı Pınar nâm mevzi’de vâki‘ bir tarafı mezbûr Haçuk ve bir tarafı Hüseyin Dede
nâm kimesne ve bir tarafı İvalce nâm zımmî bâğları ile ve bir tarafı tarîk-i âmm ile
mahdûd olan tahmînen dört dönüm bir kıt‘a mülk bâğımı mezbûr Hoçak’a beş bin iki
yüz nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-
i mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt
olundu fî yevmi’r-râbi’ ve’l-ışrîn min Şa‘bânü’l-mu‘azzam lisene 1050
Şuhûdü’l-hâl: Eş-şeyh Mehmed Efendi bin el-Hâc Sefer, Musa Çelebi bin Ali, Serdar
Hüseyin Beşe ibn Abdullah, Ahmed odabaşı ibn Sefer, Davud Beşe ibn Abdullah,
Hüseyin Beşe ibn Kaya, İbrahim Bey bin Abdullah, Mahmûd Bey bin Abdullah
odabaşı.
27-A-1
Budur ki medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Büyük Karaevli nâm karyede sâkin iken
bundan akdem fevt olan Saltık bin Bali'nin verâseti zevce-i metrûkesi Amine binti
Ali’ye ve sulbî oğlu Mehmed’e ve sulbîye kızı Alime’ye münhasıra idüği şer’an
mütehakkık olduktan sonra mezbûr Mehmed asâleten ve merkûme Amine tarafından
husûs-iâti’z-zikre vekîl olup hasm-ı câhid-i şer’î mahzarında nehc-i mu’teber üzere
152
isbât-ı vekâlet eyledikden sonra vekâleten ve merkūme Alime reşide olmamağla
tesviye-i umûru içün kıbel-i şer’den vasî nasb olunduktan sonra vesâyeten mahfel-işer’i
şerîfde bâisü’l-kitâb Ömer bin Bali mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp mûris-
i mezbûr Saltık bundan akdem fevt oldukda ben ve mezbûr Alime sağîrler olmağla
mezbûr Ömer tesviye-i umurumuz içün kıbel-i şer’-i mutahharden vasî nasb olunmağın
bihasebi'l-vesâye müteveffâ-yı mezbûrun muhallefâtından ikimize isabet eden hisse-i
şer’ilerimizi ahz ve kabz eyledikden sonra valide-i mezbûre Amine'nin dahi hissesini
bi’t-taleb zabt ve bu âna degin hıfz eylemişdi ben bâliğ ve reşîd olup emvâl ve eşyâmı
zabt ve rabta kâdir olmağın ve mezbûre Alime dahi bâliğa olup ben rüşd ve sedâd
mertebesine bâliğa olmağın eşyâsını binefsihâ zabt ve hıfz kâbil olmağla tesviye-i
umûru içün kıbel-i şer’den ben vasî nasb olunduğum ecilden defter-i kassâm mucibince
benim hisseme isâbet edüp vasîyy-i mezbûrun kabz eyledügü yirmi altı bin iki yüz
seksen dört akçelik eşyası asâleten kezalik mezbûre Alime'nin hissesine isabet eden on
üç bin yüz kırk iki akçelik eşyasını eşyâsını vesâyeten dahi mezbûr Ömer’in yedinden
ahz ve kabz eylediğimden mâ‘adâ müvekkile-i mezbûre Amine’nin dahi ber-mûceb-i
defter beş bin altı yüz otuz iki akçelik hissei şer’iyyesini vekâleten mezbûr Ömer’in
yedinden ahz ve kabz eyledim min ba’d yedinde bir şeyimiz zimmetinde bir akçe
hakkım kalmamağla mezbûr Ömer ile husûs-i mezbûre müte‘allik da’vâ ve nizâ’ım
kalmadı dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’s-sâbi’
aşer min Saferü’l-hayr lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Hüseyin Beşe bin Kaya er-râcil, Hasan Çelebi bin Ali, Ferhad Bey bin
Abdullah, Mustafa Halife bin Mehmed imâm-ı karye, Mehmed bin Bayram, Siyami
Ahmed Ramazan ve gayrühüm.
27-A-2
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Abdünnebizâde mahallesinde sâkin iken vefât eden
el-Hâc Yusuf bin Abdullah’ın zevce-i metrûkesi Saime binti Mânendî nâm hâtundan
gayrı vârisi olmamağla muhallefâtının rub‘u mezbûre Rabia’ya ve selase-i irbâ‘ı cânib-i
Beytülmâl'e ait olduğu şer’an mütehakkık olduktan sonra mezbûre Saime de medîne-i
merkûmun tevâbi’inde vâki‘ Beytülmâl-i âmme ve hâssa emîni Osman Bey bin
Ahmed’in vekîli şer’isi olan Ahmed bin Abdüssamed mahfel-i şerde râfi’u’l-kitâb Musa
Çelebi bin Manendî zimmetinde on bin fıddarâ yicü'l-vakt akçe hakkı zuhur eylemekle
meblağ-ı mezbûru merkûmdan da’vâ ve taleb eylediğimizden ol dahi meblağ-ı
153
mezbûrdan hâl-i hayâtında mezbûr el-Hâc Yusuf Bey sekiz yüz akçe def’ ve teslîm ve
ba’de vefâtihî techîz ve tekfîne sekiz yüz akçe harc ve sarf eyledim meblağ-ı mezbûrdan
zimmetimde ancak yedi bin dört yüz akçe kalmıştır demeğin hâlâ biz dahi meblağı
mezbûr yedi bin dört yüz akçeyi asalet ve vekaletim hasebi ile mezbûr Musa Çelebi
yedinden tamamen alup kabz eyledim dediklerinden gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a
bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’s-sânî ve’l-ışrîn min şehr-i Recebü’l-âsım lisene
hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Hasan Efendi ibn Kemaleddin müderris, Ali Efendi ibn İbrahim Efendi
müderris, Hasan Halife bin Veli, El-Hâc Emrullah, El-Hâc Veli bin Mustafa, Musa bin
Abdullah.
27-A-3
Medîne-i Rodoscuk’da İskender Çavuş mahallesinde sâkin İsmail bin Behar nâm
kimesne makâm-ı kazâda râfü’u’l-kitâb el-Hâc Mehmed bin Hasan nâm kimesne
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup medîne-i
mezbûre sınırı dâhilinde Karaca Murâdlı yolu kurbunda vâki‘ bir tarafı Topal Ali ve bir
tarafı leblebici Hasan ve bir tarafı Ferhad Beşe bâğları ve bir tarafı tarîk-i âmm ile
mahdûd olan üç dönüm bir kıt‘a bâğımı mezbûr el-Hâc Mehmed’e üç bin nakd-i
râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i
mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire
fî yevmi’s-sâbi’ ve’l-ışrîn min Şa‘bânü’l-mu‘azzam lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Hâlil Ağa bin el-Hâc Mehmed, Mahmûd Efendi bin Nasuh hatib, Serdar
Hasan Beşe, Mehmed Beşe bin Kâsım Bey, Mustafa bin Abdullah ve gayrühüm.
27-A-4
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından el-Hâc Mehmed mahallesinde sâkin şah çoban binti
Mahmûd nâm kimesne mahfel-işer’de hal‘-ı âtiye degin zevci olan râfi’u’l-kitâb
Mustafa bin Mehmed nâm kimesne mahzarında bitav‘iha's-sâf ıkrâr ve i’tiraf edüp
mezbûr Mustafa bundan akdem beni tezevvüc eylemekle bu âna degin tahtı nikâhına
alup lâkin hâlâ beynimizden şikâk vâki‘ olmağın zimmetinden mukarrer mehr-i
müeccelim olan
27-B-1 (devam)
154
Altı yüz akçe ve nafaka-i iddetim üzere yine ve merkûm Mustafa ile benden mütevellîd
olup hâlâ sinni yirmi aya balîğ olan Bayram nâm sağîri târîh-ikitâbdan beş sene-i
şemsiyye dört ay tamamına degin infâk ve iksâ etmek üzere mezbûr Mustafa ile
muhâlaha‘-i sahîha-işer’iyye ile muhâla‘a eyledik min ba’d birbirimiz ile zevziyete
müte‘allık da’vâ venizâ’ımız kalmadı dedikde mersûm Mustafa dahi merkûm
Şahhuban'ı vech-i muharrer üzere cemi’ ıkrârında tasdîk ve muhâla‘a-i mezbûreyi kabûl
ve tahkîk etmegin mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’r-râbi’ ve’l-ışrîn
min Şa‘bânü’l-mu‘azzam lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi bin İbrahim Efendi, Hasan Bey bin Ali, Hüseyin bin
Süleymân, Ali bin Mehmed, Mehmed Halife bin Hâlil, Ömer bin Mustafa.
27-B-2
Medîne-i Rodoscuk muzafaatından Karaevli nâm karyede sâkin Osman bin el-Hâc
Ahmed nâm emred mahfel-işer’de bâisü’l-kitâb Hüseyin Beşe bin Kaya nâm kimesne
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp bâbam mezbûr el-Hâc Ahmed bundan
akdem fevt oldukda ben sağîr olmağla mezbûr Hüseyin Beşe tesviye-i umurum içün
kıbel-i şerî‘ât-i mutahharadan vasî nasb olunup bi-habsi’l-vesâye müteveffâ-yı mezbûr
muhallefâtından defter-i kassam-ı askerî mûcibince benim hisse-i şer’iyyeme isâbet
eden eşyâmı zabt ve hıfz eyledikden sonra kable’l-bâliğ karındaşım Şa‘bân dahi fevt
olmağla onun dahi muhallefâtından bi-habsi’l-ırs-i şer’i bana ait olan hakkımı ba’dehû
fevt olan kız karındaşım Saliha’nın metrûkâtından benim hisseme râci’ olan şeyini
ba‘dehâ vefât iden karındaşım Ahmed terekesinden dahi bana isâbet eden eşyâmı dahi
kabz ve bu ana degin zabt ve hıfz eylemişdi hâlâ ben bâliğ ve reşid olup emval ve
eşyamı zabt ve rabtı kadir olup taleb eylediğim ecilden ba’de’l-hesab zikr olunan
müteveffaların muhallefâtından ve ba’del’i’lam nemâsından benim hisseme isabet eden
cem‘an yüz altmış bin akçelik eşya vasîyy-i mezbûr Hüseyin Beşe yedinde zuhûr
etmekle ben dahi zikr olunan eşyamı vasîyy-i mezbûrun elinde olan mumzî ve mahtûm
defter mûcibince yedinden tamamen alup kabz eyledim min ba’d yedinden şeyim ve
zimmetinden bir akçe hakkım kalmadı dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-
taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’l-hâmis ve’l-ışrîn min Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn
ve elf
155
Şuhûdü’l-hâl: Maden Halife bin Memi müezzin, Abbas Beşe bin el-Hâc Ahmed el-
mezbûr, Sinan Beşe bin Hızır, Yusuf bin el-Hâc Osman, El-Hâc Emrullah bin Serdari,
Şa‘bân bin Abdullah, Mehmed bin Abdullah.
27-B-3
Budur ki medîne-i Rodoscuk kefere mahallâtından Papa Peşri mahallesinde sâkin iken
bundan akdem hâlik olan bakkâl Moskoto veled-i Tabancı nâm zımminin verâseti
zevce-imetrûkesi Zafira ibneti Yorgi nâm nasrâniyye ve sulbîyeti kebîre kızı Katerini
nâm nasrâniyyeye münhasıra idüğü şer’an mütehakkık olduktan sonra mersûme kızına
assâleten ve mezbûre Zafira tarafından meblağ-ı âti’z-zikirden semeni hisse-i şer’isine
isabet eden meblağ lâhıkü'l-beyân ahz ve kabz ve kendüye isâle ve minvâl-i câî zikr
üzere ıkrâra vekîl olup tarîk-işer’i üzere isbât-ı vekâlet eyledikden sonra vekaleten
mahfel-işer’de hâlik mezbûrun hırfet-i mezbûrelerden tertîb olan bâisü’l-kitâb Hrisu
veled-i Kaluyani nâm zımmî mahzarında ıkrâr ve takrîr-i kelâm edüp mezbûr Sakoto
hâl-i hayatında mersûm Hrisu ile hırfet-i mezbûreden şeriki olup bihasebü'z-zkir kâr u
kesb eyledikleri bakkâl dükkânı için mezbûr Sakoto'nun on beş bin akçe mülkü
sermayesi olup ba’de'l-helâk semeni mezbûre Zafira’ya esmânı bana âid olmağla
meblağı mezbûreden hâzır-ı bi’l meclis olan zevcem Sofya’nın merkûm Hrisu yedinden
iznim ile bin yedi yüz akçe kabz edüp üç yüz kırk beş akçe dahi emrimiz ile mezbûr
Hrisu mülkü bâğlarımızın dönüm hakkı deyüb ashâbına edâ itdürüp ve bin yüz akçe
dahi zimmetine harc edüp ve bin beş yüz elli akçe resm-i kısmet ve ücret-i kadem ve
kitâbet-i hüccet virilüp ve bâbam hâlik mezbûr hâl-i sıhhatinde bin yedi yüz akçe ihrâc
… harc ve sarf eylemekle meblağı mezbûreden bâkî sekiz bin altı yüz beş akçe kalmışdı
hâlâ sekiz bin altı yüz beş akçeyi dahi mezbûr Hrisu yedinden asâleten ve vekâletim
hasebi ile bi’t-tamâm ahz ve kabz eyledim min ba’d meblağ-ı mezbûrden yedinde bir
akçe ve bir habbe kalmadı dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt
olundu tahrîren fî yevmi’s-sâdis min Şa‘bânü’l-mu‘azzam lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Hüseyin Beşe bin Kaya er-râcil, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc Mahmûd,
Yusuf bin Hasan, Ramazan bin Sefer.
28-A-1
Budur ki medîne-i Rodoscuk’da Dizdarzâde mahallesinde sâkin Mehmed Çavuş bin
Süleymân Çavuş tarafından ıkrâr-ı âti’z-zikre vekîl olup Ali Çelebi bin Rıdvan Bey ve
156
Hasan Bey bin Gazanfer şehâdetleri ile isbât-ı vekâlet eden fahrü’l-hutabâ İbrahim
Efendi bin Mahmûd Efendi mahfel-işer’de ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp müvekkil-i
mûmâ ileyh Mehmed Çavuş i’tâk-ı âti sudûruna degin dâhil-i havza’-i emlâkı olan açık
kaşlı ela gözlü sarışın rûstiyyetü’l-asl mûmâ ileyhimâ rakabe-i mu‘tebere olan bâisü’l-
kitâb Belkıs binti Abdullah nâm câriye-i memlükesini habseten lillâhi te’âlâ ve taleben
li-merzâti’r-rabbi’l-âlâ i’tâk-ı sahîh-işer’i ile i’tâk ve tahrîr eyledi min ba’d mezbûre
Belkıs sâir harâîr-i asliyân gibi hurre olup üzerinde mevâlî içün utekâ üzerinde sâbit
olan hakk-ı velâdan gayrı hakkı kalmadı dedikde mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu
hurrire fî yevmi’s-sâbi’min Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-
izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Uzun Ahmed Çelebi bin Mahmûd er-râcil, El-Hâc İbrahim Çelebi bin
Hasan Bali, … Mehmed Çelebi, Sefer bin Hüseyin el-kaim.
28-A-2 Arapça
Muhallefât-ı
El-merhûme Seyyâre bint Abdullah mâtet sâkeneten bimahalleti Dudu Hâtûn
bi'Rodoscuk ve tereket zevcen med‘uvven Abdullah ve ibn … Mehmed Çavuş ibn
Süleyman Çavuş ve'l-verase munhasıra fihimâ vaka‘at't-tahrîr fi'l-yevmi'l-hâdî ve'l-ışrûn
min Şa‘bâni'l-mu‘azzam sene 50
Menzil fevkânî
bâ-âhûr ve
havlu ve bâğçe
ve furun
Bâb 2
Kıymet 31000
Hısse-i zevceş
el-mezbûr
bitalebi vekîl-i
Mehmed Çavuş
el-mezbûr
Bâğ der-…
yolu
Kıt‘a 1
Dönüm 4
Kıymet 11000
Ta‘yîn-i der-
hısse-i
Mehmed Çavuş
el-mezbûr
bitalebi zevceş
el-mezbûre
Alaca …
1
Kıymet 59
… yasdık
1
Kıymet 57
Yasdık
1
Kıymet 49
Alaca minder
1
Şamî yorgan
1
Don ve çarşeb
ve gömlek
Yemenî
yorgan1
Beledî döşek
yorgan
157
Kıymet 86 Kıymet 370 Kıymet 209 Kıymet 205 1
Kıymet 170
Gömlek
1
Kıymet 123
Yasdık kılıfı
köhne
3
Kıymet 15
Penbe bezi
Top 1 zırâ‘ 9
Kıymet 140
İki köhne sahan
ve bir legen
Kıymet 184
Tancara sağîr
1
Kıymet 90
Bir tas bir tebsi
Kıymet 85
Köhne kebe
1
Kıymet 64
Ala kilim
köhne
1
Kıymet 21
Beyaz çarşeb
1
Kıymet 79
Keten bezi
Top 1 zırâ‘ 9
Kıymet 225
Kaftan köhne
1
Kıymet 196
Köhne kilim
1
Kıymet 32
Bakraç
Kıymet 40
Alaca kilim
1
Kıymet 270
Yasdık
1
Kıymet 60
Beyaz çarşeb
1
Kıymet 60
… bez
Top 1 zırâ‘ 8
Kıymet 130
… ferâce
1
Kıymet 62
Gügüm
1
Kıymet 124
Ferâce
1
Kıymet 215
Kilim
1
Kıymet 190
Alaca çarşeb
1
Kıymet 50
… bez
Top 1 zırâ‘ 5
Kıymet 70
Pekmez tâbesi
Kıymet 475
Küçük tâbe
1
Kıymet 69
Minder
1
Kıymet 35
Köhne kirpâs
1
Kıymet 172
Köhne gölek
1
Kıymet 42
… bez
Top 1 zırâ‘ 5
Kıymet 70
Pekmez tâbesi
1 kıyye 5
Kıymet 475
Küçük tâbe
1
Kıymet 69
Minder 1
Kıymet 171
Beledî yorgan
1
Kıymet 126
Döşek çarşebi
1
Kıymet 41
Keten bezi
Top 1 zırâ‘ 10
Kıymet 182
Alaca kaftan
1
Kıymet 152
Köhne velençe
1
Kıymet 45
Kapasız
tancara
1
Kıymet 102
Köhne kebe 1
Kıymet 34
Basba yasdık
1
Kıymet 70
Çarşeb
1
Kıymet 61
Keten bezi
gömlek
1
Kıymet 120
Keten bezi
Top 1 zırâ‘ 3
Kıymet 44
Şam‘dân
2
Kıymet 49
…
158
Köhne döşek
1
Kıymet 70
Döşek
1
Kıymet 181
Beledî döşek
1
Kıymet 250
Gömlek
1
Kıymet 67
Keten bezi
Top 1 zırâ‘ 8
Kıymet 150
… Kazgan
1
Kıymet 720
… sandık
1
Kıymet 240
Yasdık
1
Kıymet 70
Döşek kılıfı
köhne
1
Kıymet 175
Melez gömlek
1
Kıymet 85
… … kaftan
köhne
1
Kıymet 70
Alaca …
1
Kıymet 89
Bakraç köhne
kebîr
1
Kıymet 150
… Yasdık kılıfı
2
Kıymet 50
Köhne kebe
1
Kıymet 36
Yasdık
2
Kıymet 34
Don köhne
1
Kıymet 69
Köhne hamâm
gömlegi
1
Kıymet 24
Köhne alaca
yasdık kılıfı
3
Kıymet 35
Sarı …
1
Kıymet 40
Sepet sandık
1
Kıymet 56
Bir tâbe ve bir
küçük tancara
Kıymet 107
Sandık siyâh
1
Kıymet 42
Şirehâne
1
Kıymet 400
Buğday
Keyl 10
Kıymet 500
Nikâhü'l-mer’e
el-merhûme
der-zimmet-i
zevceş
Meblağ
1000
Yekûn 53282
Minhâ el-ihrâcât
Resm-i kısmet
1330
Kassâmiye
500
Kâtibiye
200
Ücret-i kaydiye
360
Gulâmiye
150
İhzariye
100
Dellâliye
450
Hammâliye
30
159
Yekûn 3120
Sahhüˈl-bâkî littaksîm beyneˈl-verese
Hıssetü'z- zevce
25081
Hısse-i ibnü'l-mu‘tak
25081 yirmi sekiz bin seksen akçedir
28-B-1
Medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Karaevli nâm karyede el-Hâc Ahmed bin Ömer
bundan akdem vefât eyledikde sulbî oğlu Osman sağîr olmağla Hüseyin Beşe bin Kaya
tesviye-i umûru içün şer‘-i mutahhar cânibden vasî nasb olunup bihabsi’l-vesâye
müteveffâ-yı mezbûrun muhallefâtından mezbûr Osman’ın hisse-i şer’iyyesine isâbet
eden emvâlini ve kable'l-bülûğ karındaşı Şa‘bân dahi fevt olup onun dahi
muhallefâtından dahi bihabsi’l-irs mezbûra âid olan eşyasını ba’de fevt olan kız
karındaşı Saliha’nın ba’deha vefât eden karındaşı Ahmed’in metrukâtından mezbûr
Osman’a isabet eden eşyâsını kabz ve zabt edüp hâlâ mezbûr Osman bâliğ olmağla
ba’de’t-taleb zikr olunan müteveffâların muhallefâtından mezbûr Osman'a isâbet ve
ba’de’l-i’mâl nemâsından hâsıl olup vasîyy-i mezbûr Hüseyin Beşe’nin yedinden ahz ve
kabz eylediği eşyâdır ki zikr olunur hurrire fî yevmi’l-hâmis ve’l-ışrîn min Cemâziye'l-
âhir lisene 50
Beyâz velence
1
Kıymet 150
Yan keçesi 2
Kıymet 500
Orta keçesi 1
Kıymet 500
Çatma yasdık 1
Kıymet 300
Oluklu sahan 5
Kıymet 5000
Beledî yasdık 1
Kıymet 50
Küçük tencere
1
Kıymet 200
Güğüm 1
Kıymet 300
Legen ibrik
Kıymet 200
Baklava tebsisi
1
Kıymet 100
… 1
Kıymet 150
Kara sığır
öküzü 10
Kıymet 10000
Su sığırı öküzü
7
Kıymet 17000
Bârgîr re’s 7
Kıymet 7000
Kara sığır
tosunu 1
Kıymet 500
Su sığır inegi 2
Kıymet 1700
Kara sığır inegi
5
Kıymet 2500
Nadas müd 5
Kıymet 5000
Gulâm 2 ve
câriye 1
Kıymet
Buğday
müdâhale 40
Kıymet 60000
160
Alef keyl 240
Kıymet 6000
Şa‘ir keyl 300
Kıymet 75000
Bâbasından
intikâl iden bâğ
Kıymet 1400
Bahâ-i bâğ
Kıymet 5000
Bahâ-i tarla
Meblağ 12850
Yekûn 160500
28-B-2
Medîne-i Rodoscuk’da kefere mahallâtından Papa İstirati mahallesinde sâkin iken
maktûlen hâlik olan Miho veled-i Yorgi nâm zımminin verâseti zevce-i metrûkesi Erina
binti Yani nâm zımmiyeye ve sulbî oğlu Yorgi nâm zımmiye münhasıra idüği şer’an
mütehakkık olduktan sonra mezbûr Yorgi kendi tarafına asâleten ve mezbûre Erina
tarafından husûs-i âti’l-beyâna vekîl olup Musa Çelebi bin Ali ve Zülfikar Bey bin
Mehmed şehâdetleri ile isbât-ı vekâlet eyledikden sonra vekâleten makâm-ı kazâda
râfü’u’l-kitâb Todori veled-i Yani ve Angalus veled-i Kosta nâm zımmiler
mahzarlarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp bâbam mezbûr Miho târîh-i kitâb
gecesi medîne-i mezbûreye tâbi’ Banados nâm karyede kayın anam Sivastoz nâm
zımminin menzilinde merkûman Todori ve Angelos ile şürb hamr ederken mezbûr Miho
tebevvül için menzil-i merkûmun tahta bende çıkdıkda mezbûrân Todori ve Angelos
dahi akabince çıkub merkûm Miho tebevvül içün iderek ziyâde mest olmağla tahta
bendden düşüb helâke müşrif değil iken mezbûr Todori’nin merkūma âdet-i kadimesi
olmağın nacak ta‘bir olunur âlet-i cerîha ile mezbûr Miho'nun başına vurub mecrîh edip
ol cerhden hâlik oldu deyü maktûl-ı mezbûrun dem ve diyetini merkûm Todori’den
dahil meclis olmağla merkûm Angelos da’vâ ve taleb eyleyüp anlar dahi merkûmu inkâr
eylemişlerdi hâlâ da’vâ-i mezbûreden bi'l-külliye fâriğ olduğum ecilden mürd-i merkūm
Miho'nun dem ve diyetine müta‘allık merkūmân Todori ve Angelos ile min ba’d da’vâ
venizâ’ım kalmayub husûs-ı mezbûra müte‘allık nizâ’dan asâlet ve vekâlet-i
mezbûrânın zimmetlerini ibrâ-i ‘âmm-ı kâti‘ün-nizâ‘ ile ibrâ eyledim ba‘de'l-yevm
benden biˈl-asâle veyâ vekîlimden biˈl-vekâle husûs-ı merkūma müta‘allik da‘vâ ve
nizâ‘ sādır olursa lede'l-hükkâm mesmû‘a olmasun dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ
vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’s-sâbi’ aşer min Şa‘bânü’l-mu‘azzam
lisene 50
161
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi müderriszade, İbrahim Çelebi bin Mahmud Efendi hatib, Ali
Çelebi fişekçizade, El-Hâc Ali bin Durmuş, Ramazan bin Sefer, Hriso veled-i Koti,
Tanaş veled-i Toma, Yorgi veled-i Kostantin, Alsoni veled-i Aleki, Marat Kethüdâ
veled-i Loros ve gayrühüm.
29-A-1
Vakfiye-i Aişe Hâtun ibneti Hızır Bey
Bâdî-i tastîr-i hâb-ı anberî nikâb budur ki medîne-i Rodoscuk mahallâtından Câmi‘-i
Vasat mahallesinde sâkine Aişe bin Hızır Bey nâm hâtûn tarafından vakf-ı âtî't-tafsîli
ıkrâra ve da‘vâ-yı rücû‘a vekîl olup mezbûreyi ma‘rifet-i şer‘iyye ile ârifân olan eş-Şeyh
Mehmed Halîfe bin el-Hâc Sefer ve Mustafa Çelebi bin el-Hâc Mehmed nâm
kimesneler şehâdetleriyle sâbit-i vekâlet iden Yusuf Musli bin Mehmed nâm kimesne
mahfil-i şer‘de müvekkile-i mezbûre vakf-ı âtî'l-beyâna liecli't-tescîl mütevellî nasb ve
ta‘yîn eylediği el-Hâc Mehmed bin Mustafa nâm kimesne mahzarında biˈl-vekâle ıkrâr-ı
tâm ve takrîr-i kelâm idüp müvekkile-i merkūme silk-i mülk-i mahzında müntefi‘ olup
mahalle-i mezbûrede vāki‘ bir tarafı … dimekle meşhûr Abide nâm hâtûnun ve bir tarafı
… dimekle meşhûr Musli bin ve bir tarafı dahi sefer Ağa bin Bali mülkleri ile ve
bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd birbirine mukâbil iki bâb tahtânî odaları ve iki bâb
sofayı ve bir sofayı ve hartak ta‘bîr olunur bir fevkânî … ve kileri ve hesene-i bi’r-i mâ
ve menzil-i mârü'z-zikr üzerinde vāki‘ bir … ve bir mikdâr arsa-i hâliye ve zikr olunan
iki bâb tahtânî odaların şimâlinde vāki‘ bir mikdâr bâğçeyi müştemil olan menzlini …
zikr oluna bâğçeye muttasıl ve bir tarafı mûmâ ileyh Sefer Ağa ve bir tarafı el-Hâc
Ömer bin Abdi'nin mülkleri ile ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan üç bâb
dükkânlarımı ve yedimde … Câmi‘-i Atîk mahallesinde vāki‘ bir tarafı İbrahim Çelebi
ibn-i Kasım Bey mülük ve bir tarafı Kocazâde Halil Çelebi bâğçesi ve bir tarafı mûmâ
ileyh Sefer Ağa'nın sulbî oğlu Abdullatif nâm sağîrin mülk-i mevhûbu ve bir tarafı
İsmail mülkü ve bir tarafı … üç bâb tahtânî odayı hasebten lillâhi te‘âlâ ve tâliben
limarzati rabbiha'l-a‘lâ vakf-ı sahîh-i şer‘î ve habs-i sarîh-i mer‘î ile vakf ve habs idüp
şöyle şart eyledim ki … mutasarrıf ola ve lâzım geldikçe … ba‘de vefâtihâ zikr olunan
tahtânî üç bâb otalare zevci mûmâ ileyh Sefer Anadolu'ya hibe eylediği … ale's-seviye
mutasarrıfa olalar ba‘de vefâtihâ mezbûretanın evlâd-ı evlâd-ı evlâdı ve evlâd-ı evlâd-ı
evlâdı neslen ba‘de neslin ve fer‘an an aslin zükûr ve inâsı ale's-seviye mutasarrıf oalar
ba‘de'l-inkirâz iyâzen billâhi'l-feyyâz Câmi‘i- Vasta'da müezzin olanlar ale's-seviye
162
zirkr olunan üç bâb odalar mutasarrıf olup mukâbesinde her gün nevbetinde her biri
a‘kâb-ı salât-ı Cumu‘ada üç İhlâs-i şerîfe tilâvet idüp sevâbını rûh-ı za‘îfeye ihdâ
eyleyeler ve menzil-i mârü'z-zikrde mûmâ ileyh Sefer Ağa sâkin ve zikr olunan
dekâkînin icâresine mutasarrıf olup muhtâc olanlara … eyleye ba‘de vefâtihî menzil-i
mezbûrda mûmâ ileyhin evlâdı ve evlâd-ı evlâdı ve evlâd-ı evlâd-ı evlâdı neslen ba‘de
neslin ve fer‘an an aslin zükûr ve inâsı ale's-seviye sâkin ve mutasarrıf olarar ba‘de'l-
inkîrâz iyâzen billîh'l-feyyâz Câmi‘-i Vasat'da müezzin olanlar ale's-seviye zikr olunan
üç bâb odalarda mutasarrıf olup mukâbelesinde sâkinler olup zikr olunan vekâletleri
icâresine dahi mutasarrıf olalar ba‘de'l-inkirâz sâni‘ü'l-feyyâz menzil-i mezbûrda
Câmi‘-i Vasat'da her kim imâm olursa ol sâkin olup her gün sabâh nâmâzından sonra bir
Yâsîn-i Şerîf ve akşam nâmâzından sonra birer Sûre-i Mülk tilâvet idüp sevâbını
rûhuma ihdâ eyleye ve dekâkîn-i merkûme dahi icâreye viriyüp icâresinde hâsıl olan
meblağ hıfz olunup menzil-i mezbûrumi muhtâc oldukçe meblağ-ı mezbûr ile
meremmet oluna ... bilâ mesâğ-ı şer‘î âhara bey‘ olunmaya ve zikr olunan evkāfın
tevliyeti mûmâ ileyh Sefer Ağa'ya meşrûta olup ba‘de vefâtihû mûmâ ileyhin aslah
evlâdına ve evlâd-ı evlâdına ve evlâd-ı evlâd-ı evlâd-ı evlâdına ile'l-inkirâz meşrûta ola
ba‘de'l-inkirâz hakimü'l-vakt bir sâlih ve mütedeyyin ve mu‘temedün aleyh kimesneye
tevcîy eyleye deyü evkāf-ı mesfûreye mütevellî-i mezbûra teslîm ol dahi tesellüm
eylediginde mütevellî-i mezbûr dahi zikr olunan evkafı tesellüm eyledigini ıkrâk
eyledikden sonra vekîl-i mezbûr mütevellî-i mesfûr mahzarında i‘âde-i kemâm idüp zikr
olan menzil ve dekâkîn ve odaları müvekkil-i mezbûrenin mülküne istirdâd iderim
didikde mütevellî-i mesfûr dahi cevâb virüp egerçi hâl minvâl-i muharrer üzeredir lâkin
imâmeyn-i humâmeyin katlarında sıhhat lüzûmda mufârakat itmez husûsen ba‘de't-
teslîm ile'l-mütevellî vakf sahîh ve lâzımdır deyü sadr-ı kitâbî mevki‘ olan hakîm-i
hâsim huzûrunda mürâfa‘a olunduklarında hâkim-i mûmâ ileyh esbeğullâhi ne‘imehû
aleyh dahi hîn-i nazarı evlâ görüp evkāf-ı mezbûrenin İmâm-ı A‘zam kavli üzere
sıhhatine ve imâmeyn-i mûmâ ileyhimâ kavilleri üzere lüzûmuna hükm-i şer‘î ve kazā-i
mer‘î itmegin min ba‘d vakf-ı mezbûr müeyyed ve muhalled oldu. Femen beddelehû
ba‘de mâ semi‘ahû feinnemâ ismühû alellezîne yübeddilûnehû innellâhe semî‘un alîm.
Ve cerâ zalik hurrire fi'l-yevmi'l-hâdî aşere min Cemâziye'l-evvel sene hamsîne ve elf.
Şuhûdüˈl-hâl: Hüseyin Çavuş bin Mustafa an mahalle-i Hoca Bâyezîd, İbrahim Çelebi
bin Mehmed el-imâm bemahalle-i Hoca Veli, Es-Seyyid Abdulkerim Halîfe bin
Seyfullah el-imâm bemahalle-i Behram Reis, Hüseyin çele bin Cafer el-imâm
163
bemahalle-i El-Hâc Musa, Ali Çelebi bin İbrahim Efendi el-müderris, Rıdvan bin el-
Hâc Mustafa Çelebi el-imâm bemahalle-i Hasekizâde, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc
Mehmed serbazârî, Ali Çelebi bin İbrahim Efendi el-müderris, Mehmed Halîfe bin
Halil, Dîger Mehmed Halîfe bin Murâd, ve şâhidü'l-vekâle ve gayrühüm.
29-B-1
Medîne-i Rodoscuk kefer mahallâtından papa istirati mahallesinde sâkin iken maktûlen
hâlik olan Miho veled-i Yorgi nâm zımmînin verâseti zevce-i metrûkesi Erite bint-i
Yani nâm zımmîyeye ve sulbî oğl Yorgi nâm zımmîye munhasıra idügü şer‘an
mutahakkık oldukdan sonra mezbûr Yorgi kendi tarafından asâleten ve mezbûre Erite
tarafından husûs-i âtî'l-beyâna müvekkili olup Candan Bekir bin Abdullah nâm kimesne
ve Nikos vleed Şahrin nâm Ermeni şehâdetleri ile sâbitü'l-vekâle eyledikden sonra
vekâleten makâm-ı kazāda râfi‘u'l-kitâb Dimitraki veled-i Rite ve Dirnoki veled-i
Askotariki ve Feriko veled-i Asnati ve Dimitri veled-i Laskari nâm zımmîlerin
mahzarlarında ıkrâr-ı tâm ve bast-ı merâm idüp bâbamı mezbûr Miho târîh-i kitâba
gelince medîne-i mezbûreye tâbi‘ Neyados nâm karyede kayın Atam Sivarartoz nâm
zımmînin menzilinde yine mahalle-i mezbûre sükkânından … olan Todori Angelos nâm
zımmîler ile şürb-i hamr iderken mezbûr Miho tebevvül içün menzil-i mezbûrun tahta
bendine çıkdıkda mezbûrân Todori ve Angelos dahi akabince çıkup mezbûr Miho
tebevvül iderken ziyâde hiss olunmağla tahta bendinden düşüp helâke müşrif degil iken
mezbûr … kadîmesi olmağın bıçak ta‘bîr olunur âlet-i cerîha ile merkūm Miho'nun
başına urup mecrûh idüp henûz ol cerâhetden mürd olmuşiken mezbûrûn Dimitraki ve
… mezbûr Miho'yu kendi bârgîrine tahmîl ve karye-i mezbûre sınuru intihâsında vāki‘
sâhil-i bahre nakl ve vaz‘ eyledikleri ecilden mezbûrlardan mûcib-i şer‘îsi da‘vâ ve taleb
eyledigimde … inkâr eylemişler idi hâlâ da‘vâ-yı mezbûreden fâriğ olduğum ecilden
mürd-i merkūm Miho'nun dem ve diyetine müta‘allık merkûmûn Dimitraki ve Feriko ve
Dimitri ile min ba‘d da‘vâ ve nizâ‘ım kalmamışdır husûs-ı mezbûra muta‘allık nizâ'ının
asâleten ve vekâleten mezbûrûnun zimmetleri ibrâ-i âmm-i kati‘ü'n-nizâ‘ ile ibrâ
eyledim ba‘de'l-yevm biˈl-asâle ve biˈl-vekâle husûs-ı merkūma muta‘allık da‘vâ ve
nizâ‘ sâdır olursa lede'l-hükkâmi'l-kir"am mesmû‘a olunmasun didikde gıbbe't-tasdīki'ş-
şer‘î mâ vaka‘a biˈt-taleb sebt olundu. hurrire fi'l-yevmi't-tâsi‘ aşere min Şa‘bâni'l-
mu‘azzam lisene hamsîn ve elf.
164
Şuhûdü’l-hâl: Umdetü’l-müderrisîn Ali Çelebi ibn İbrahim, Ali Bey bin Hurrem,
Mehmed Çelebi ibn el-Hâc Mustafa, Ramazan bin Sefer, Mustafa bin Ali, Panyot veled-
i Sahal, Yani veled-i Sahal an-karye-i …, Marat Kethüdâ veled-i Yoros ve gayrühüm.
29-B-2
Medîne-i Rodoscuk’da el-Hâc Hürmüz mahallesinde sâkine Aişe Hâtun ibneti Musa
Efendi makâm-ı kazâda rafiul kıtâb zahrü’l-hutebâ İbrahim Çelebi bin Mahmûd Efendi
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup medîne-i
mezbûre sınırı dâhilinde Meselek nâm mevzî’de vâki‘ bir tarafı İbrahim bey bin
Abdullah ve bir tarafı Kara Ebubekir bin el-Hâc Şa‘bân bâğları ve iki tarafı tarîk-i âmm
ile mahdûd olan yedi dönüm bir kıt‘a bâğım mûmâ ileyh İbrahim Çelebi’ye altı bin
râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey‘ edüp ol dahi menzil-i muharrer üzere iştirâ ve
kabz eyledikden sonra semeni olan meblağ-ı mezbûr altı bin akçe ile mahmiye-i Edirne
de sâkin olup gaibü ani’l-meclis olan hoca Hayreddin nâm kimesneye zimmetimde
deynim olup mersûm İbrahim Çelebi emr ve kabûlü hâviye kefâletle kefîl olduğu altı
bin akçeye mezbûr hoca Hayreddin’e kaza eylemeye merkûm İbrahim Çelebi’yi tevkil
eyleyüp ol dahi kabûl ve kazā deyn-i mezbûre müteahhid oldu dedikde gıbbe’t-
tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt oldu hurrire fî yevmi’s-sadis işrun min Şa‘bânül
mu‘azzam lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Efendi bin el-Hâc Hüseyin, Hüseyin Ağa damat koçakzade,
Sefer Çavuş bin Bali, El-Hâc Hasan bin Sefer, İbrahim Bey bin Ahmed, Mehmed bin
Müsli, Mehmed bin Abdi, Ramazan bin Sefer ve gayrühüm.
29-B-3
Medîne-i Rodoscuk'da Behram Reis mahallesinde sâkin Hatice binti Maden nâm hâtun
mahfeli şer’i kavimde râfi‘ü'l-kitâb Aişe binti mezbûr Maden nâm hâtun mahzarında
ıkrâr-ı tâm ve ba’de kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup mahalle-i mezbûrda
vâki‘ bir tarafı Mehmed Beşe bin Abdullah ve bir tarafı Kaya Sefer bin Hâlil mülkleri
ve bir tarafı el-Hâc Yahya odaları ve bir tarafı tarîk-i hâs ile mahdûd bir bâb tahtânî
beyti ve sundurmayı müştemil mütevekkil-i mezbûre Aişe’ye beş bin nakd-i râyicü'l-
vakt fıdda akçeye bâten bey edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd
eyledim ba‘de'l-yevm menzil-i mezbûr merkûme Aişe’nin mülkü müşterâsıdır dedikde
165
gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’l-tasi vel işrin min
Şa‘bânül mu‘azzam lisene 50
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Efendi bin Ahmed Çelebi hatib, Ali bey bin …, Serdar Hüseyin
Beşe, Davud Beşe ibn Abdullah tâbi‘-i mezbûr, … Beşe ibn Mustafa, İbrahim bin
Mustafa, Sefer bin Halil, Halil bin Şa‘bân muhzır ve gayrühüm.
30-A-1
Medîne-i Rodoscuk’da el-Hâc Musa mahallesinde sâkin Ahmed bin Mustafa nâm
kimesne makâm-ı kazâda râfi‘u'l-kitâb sulbîye kızı Saliha tarafından tasdîki âti'z-zikre
vekîl olup nehc-i şer’-i mu‘teber üzere isbât-ı vekâlet eden Mürteza bin Mehmed nâm
kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp hibe-i âtî sudûruna degin silk-i
mülkümde muntazam olup mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı Dürmane nâm hâtun ve
bir tarafı el-Hâc Müsli bin Abdullah mülkleri ve bir tarafı yine kendi mülküm ve bir
tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan bir bâb fevkânî ve bir bâb tahtânî beyti müştemil
menzilimi müvekkile-i mezbûre Saliha’ya ba’de’t-tahliyyeti’ş-şer’iyye hibe-i sahîh-i
şer’i ile hibe ve teslîm ve ol dahi meclis-i hibede ittihâb ve kabz ve tesellüm eyledim
dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’s-sani
min Ramazânü'l-mübârek lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi bin İbrahim ahiri müderris, İbrahim Çelebi bin Mahmûd hatib,
Hüseyin Beşe bin Abdullah Serdar, Davud Beşe bin Abdullah, El-Hâc Emrullah bin
Mahmûd serpazari, Mehmed bin Abdi.
30-A-2 Arapça
Muhalelfât-ı
El-merhûm Mustafa bin Hamza Beşe mâte sâkinen bimahalleti Hoca Veli min mahallâti
bimedîneti Rodoscuk ve tereke ibn uhtehû el-med‘uv İsmail bin Mehmed ve bint uhtehû
el-med‘vve Ümmühânî bint Mehmed el-mezbûr ve verâsetehû munhasır fîha vaka‘t-
tahrîr fi'l-yevmi's-sâbi‘ min şehri Ramazâni'l-mübâreke sene 50
166
Menzil tahtânî ve
fevkânî büyûtu ve
havluyu müştemil
60000
Berâ-yı muhâla‘a-i
alduğı nakd akçe
16000
At ve eğer ve kılıç
ve tîrkeş ve hâl-i
hayâtında giydügü
esvâb ve esâs-ı beyt
Kıymet 4000
Yekûn
80000
Minhâ el-masarıf
Techîz ve
tekfîn
3000
Resm-i
kısmet
2000
Kassâmiye
500
Kâtibiye ve
harc-ı defter
250
Huddâmiye
150
İhzâriye
100
Bundan
akdem
mezbûr
Mustafa
birkaç
müddet gaib
olmağla
mezbûru
aramak içün
huddâma iki
def‘a virilen
meblağ
3000
Yekûn
9000
Sahhüˈl-bâkî littaksîm beyneˈl-verese
Hıssetü' l-ibni'l-ah
47333
Hıssetü'l-ibni'l-uht
23666
167
30-A-3
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından hoca Bayezid mahallesinde sâkineAlime Saliha binti
Abdullah nâm hâtun mahfel-işer’de râfi’atü’l-kitâb Haydar ibneti Fatıma binti Ali nâm
hâtun tarafından hibe-i âtî'z-zikri ve kabzı ıkrâra vekîl olup nehc-i şer’i üzere isbât-ı
vekâlet eden zevc-i Osman Beşe bin Abdullah nâm kimesne mahzarında tav‘i's-sâf ile
ıkrâr ve i‘tirâf edüp hibe-i âti'z-zikr sudûruna degin dâhil-i havza’-i emlâkim olup
mahalle-i mezbûrda vâki‘ bir tarafı Müsli bin Ali ve bir tarafı Mustafa bin Yusuf ve bir
tarafı Şa‘bân bin Mustafa mülkleri ile ve bir tarafı tarîk-i hâs ile mahdûd iki bâb tahtânî
çatma beyti havluyu ve iki dut ağacı ve üç badem ağacı müştemil olan menzilimi ve
içinde mevcud olup kezalik mülk-i mahzım olan beş beledî döşek ve iki beledî yorgan
ve iki alaca kilim ve iki seccade ve bir hamâm legeni ve bir Frenk sanduku ve iki na‘lî
sanduk ve yeni munakkaş yasdık ve beş tencere ve bir güğüm ve bir berber legeni ve
yedi sahan ve dört hoşâb tası ve üç tebsî ve iki küçük tâbe ve sekiz pâre keten bezimi
müvellile-i mezbûr Fatıma’ya hibe-i sahihai şer’i ile hibe ve temlik ve teslîm ol dahi
ittihab ve kabz ve temlîk eyledi min ba‘d menzil-i mezbûr ile eşyâ-yı mestûre mezbûre
Fatıma’nın mülkü mevhûbudur dedikde merkûm Osman Beşe dahimezbûre Saliha’ya
ıkrâr-ı meşrûhuna bi’lvekâle tasdik ve müvekkile-i merkûm menzil-i mezbûru ve eşyâ-
yı mersûmeye ittihâb ve kabz eylediğine ıkrâr ve ve tahkîk eylemgin mâ vaka’a bi’t-
taleb sebt olundu fî yevmi’l-hâdî işrûn min şehr-i Ramazânü'l-mübârek lisene 50
Şuhûdü’l-hâl: Bekirzâde Ahmed Ağa, Sinan Ağa Bekirzâde, Osman hoca ibn Hacı,
Osman hoca ibn Hüseyin, Davud Bey bin Mehmed zabit şehr, Süleymân bey bin Hâlil
Kâtib, Derviş bin Hasan, Hasan bin Hâlil, El-Hâc Ahmed bin Abdülbâkî, İbrahim ibn
Hasan Bali, Murâd bin Mustafa, Ahmed bin Küçük, Şa‘bân bin Mustafa, Es-Seyyid
Mehmed Çelebi bin es-Seyyid Murâd, … Hasan bin Osman, Ahmed Çelebi bin El-Hâc
Müsli ve gayrühüm.
30-B-1
Medîne-i Rodoscuk’da kefere mahallâtından Papa Manol mahallesinde sâkin Angekos
veled-i Yani nâm zımmî makâm-ı kazâ-i lâzımu’r-rızâda râfi‘u'l-kitâb Açman veled-i
Anyük nâm Ermeni mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde
muntazam olup yine mezbûre sınırı dâhilinde nâmazgâh kurbunda vâki‘ bir tarafı bakkâl
el-Hâc Veli bin Mustafa ve bir tarafı Mehmed Çelebi bin Hâlil ve bir tarafı kasab Kurt
168
ve bir tarafı tarîk-i hâs ile mahdûd olup iki dönüm bir kıt‘a bâğımı mezbûr Açman'a iki
bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i
mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt
olundu hurrire fî yevmi’l-hâdi’ aşer min şehr-i Ramazânü'l-mübârek lisene hamsîn ve
elf
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi ibn İbrahim Efendi müderris, Davud Bey bin Mehmed,
Süleymân Bey bin Kâtibî, Pir Mehmed bin Mehmed, Mehmed Halife bin Emirşâh,
Mehmed bin Abdülkerim, Mehmed bin Abdi ve gayrühüm.
30-B-2
Medîne-i Rodoscuk’da Raziye hâtun mahallesinde sâkin Ali bin Üveys nâm kimesne
makâm-ı kazâda râfi‘u'l-kitâb Anderyaz veled-i Boğdasır nâm Ermeni mahzarında ıkrâr-
ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup medîne-i mezbûre sınırı
dâhilinde Atar Deresi nâm mevzî’de vâki‘ bir tarafı debbâğ Mehmed ve bir tarafı
helvacı İsmail ve bir tarafı Necib oğlu Ahmed bâğları ve bir tarafı tarîk-i âmm ile
mahdûd olan bir dönüm bir kıt‘a bâğım mezbûr Andeyaz'a iki bin sekiz yüz nakd-i
râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey edüp kabz-ı semen-i ve teslîm-i mebî‘a eyledim
dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’s-salis
işrun min Ramazânü’l-mübarek lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Râkimu’l-hurûf Hasan Efendi Müderris, Ahmed bin Cânib Beşe, Bostancı
Ali Beşe, Hallaç Aşur, Etmekçi el-Hâc Müsli, Ramazan bin Sefer.
30-B-3
Erbâb-ı tîmârdan bâisü’l-kitâb Abbas Bey ibn Murâd Bey nâm kimesne mahfel-işer’de
bi’l-fi‘il Çatalca Ustası olup husûs-iâti’z-zikri tecessüs ve tafahhusa emr-i şer’if cihân-
mutâ‘ ile mübaşir ve me’mûr olan kıdvetü'l-emâsil ve'l-akrân Hasan Ağa ibn Abdülhalil
mübâşereti ile ihzâr olunan Şiro veled-i Yorgo nâm zımmî mahzarından üzerine da’vâ
ve takrîr-i kelâm edüp târîh-i kitâbdan on beş gün mukaddem re‘âyâmdan olup işbu
hâzır-ı bi’l meclis olan Doka nâm zımmî vilâyet-i Rumeli'de vāki‘ kazā-i Görice'de
sâkin bâbam mezbûr Murâd Bey'e bir al bârgîr ve üzerine iki kaliçe-i kebîr ve bir sepet
içinde sekiz zırâ‘ … çuka ve bir beyâz atlas ve bir kırmuzu atlas ve iki ibrişim şakmal
ve elli dirhem iplik tahmîl ve irsâl eyleyüp evvel ve âhir medîne-i Rodoscuk'a nüzûl ve
169
kable's-sabîh Rumeli cânibine teveccüh eyleyüp giderken medîne-i mezbûre sınuru
dâhilinde Arahlı çeşmesi dimekle ma‘rûf çeşme kurbunda mezbûr Beşir ve birkaç nefer
civân eşkıyâsı ile yolun basup zikr olunan bârgîrimi eşyâ-i mezbûre ile ahz ve istihlâk
eylemişdir suâl ve ihkâk murâdımdır didikde gıbbbe's-suâl mezbûr Beşir vücûhunda
fiˈl-hakīka ben sekiz neferi câmi‘ civân ile kazā-i mezbûrda vāki‘ Küçükaraca Mezadlu
nâm karye sunurunda vāki‘ sabıkā mukâbeleci olan Mehmed Efendi'nin mandırasında
târîh-i mezbûr gicesi nüzûl ve ol gice anda misâfir olup sabâhdan evvel kalkup medîne-i
mezbûreye gelürken zikr olan çeşme kurbunda mezbûr Doka ile birkaç kimesneye râst
gelüp zikr olunan bârgîri ve esvâbı ahz itmek murâd eylediğimde mezbûr Doka
virmekden imtinâ‘ ve bizim ile muhârebe idüp esnâ-yı muhârebede içlerinden biri beni
harbe ile başıma urup mecrûh eylemekle ben anda bir mikdâr yatup anlar zikr olunan
bârgîri esvâb ile alup gitdiler ba‘de ben mecrûhen varup kazā-i mezbûra tâbi‘ Bados
nâm karyede sâkin Tanaş nâm zımmîde gice ve karye-i mezbûr intihâsında vāki‘ eski
kilise içinde gündüz yatur idim dimegin mezbûrun ıkrâk ve takrîri bi't-taleb sebt olundu.
Fi'l-yevmi'sânî aşer min şehri Ramazâni'l-Mübârek lisene hamsîn ve elf.
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi ibn İbrahim Efendi müderris, Süleymân Bey bin Hâlil, Hasan
Efendi ibn Kemaleddin müderris, El-Hâc Ömer Beşe bin Beşir, Ali Bey bin Hıdır, Hâlil
Bey bin Mahsur, Ramazan bin Sefer.
30-B-4
Hayrabolu kazâsına tâbi’ Karayahşi nâm karyede sâkin Hamza bin Ahmed nâm kimesne
mahfil-i şer‘de bi'l-fi‘il Çatalca Ustası olup kazā-i Rodoscuk'da emr-i celîlü'l-kadr ile
teftîş-i eşkıyâya me’mûr olan zahrü'l-emâcid Hasan Ağa ibn-i Abdulcelil mübâşereti ile
meclis-i kazāya ihzâr olunan Panayod veled-i Dimo ve Ergeri veled-i Mihal ve Yorgo
veled-i Yani nâm zımmîler mahzarlarında üzerlerine da‘vâ ve takrîr-i kelâm idüp
mezbûrûn Panayod ve Ergiri ve Yorgo târîh-i kitâbdan altı gün mukaddem ben ve iki
kimesne dahi üç kıt‘a arabalarımız ile karye-i mezbûreden medîne-i Rodoscuk'a
gelürken ahşama karîb medîne-i mezbûreye tâbi‘ Küçükkaracalar Murâdlu nâm karye
sunurunda vāki‘ Külek Deresi dimekle ma‘rûf mahalle geldigimizde arabanın dingili
kırılmağla ol gice ol mahalde yatmak iktizā itmegin tahmînen beş sâ‘at mürûnda gurûb
eylemeden mezbûrda Pannayot ve Ergeri ve Yorgo bizi katl kasdı ile üzerimize gelüp
beni mecrûh eyledikden mâ‘adâ arabadan iki araba keçesini ve bir beylik yağmurluk ve
bir …
170
31-A-1(devam)
Ve bir seyyâne kapamam ve bir … ve bir heğbe ve içinede iki gömlek ve bir don ve bir
dülbend pâresini ve dahi bir heğbe içinde bir kuşak ve bir yeni pâbûş ve dahi nice
edevâtı ahz idüp götürdüler suâl ve ihkâk murâdımdır didikde gıbbe's-suâl mezbûrdan
Ergeri ve Yorgo ve Panayot cevâblarında fiˈl-hakīka târîh-i mezbûrda vakt-i seferde
hâzır-ı biˈl-meclis olan Şideri nâm zımmî emred ile ve gāib-i ani'l-meclis Kosta ile zikr
olunan iki arabacıların üzerine varup eşyâ-i mezbûreden alup ahyârımız ile işbu meclis-i
şer‘a ihzâr olunan iki araba keçesini ve bir beylik çuka yağmurluğu ve bir … ve bir
beyâz abâ … ve bir heybe içinde Burdur dülbend pâresini ve iki gömlek ve bir don ve
bir … ve iki zulayı ve bir teberi alup mezbûr … karye-i mezbûra Karacamurâdlı'da
vāki‘ Sinan Ağa'nın çifliginde ırgâd olmağın vesâtati ile zikr olunan eşyâyı sâbıkü'z-zikr
çiftilkde ihfâ itmişdik deyü ıkrâr itmeğin mâ vaka‘a gıbbe't-taleb sebt olundu hurrire fi'l-
yevmi's-sâlis aşere min Ramazâni'l-mübârek lisene hamsîn ve elf.
Şuhûdü’l-hâl: Ali Efendi bin İbrahim Efendi müderris, Hasan Efendi bin Kemaleddin
müderris, Mehmed Bey bin Behram kethüdari, Serdar Hüseyin Beşe bin Abdullah,
Davud Beşe bin Abdullah, El-Hâc Ömer Beşe bin Beşir, Ali Bey bin Hıdır, İbrahim
Beşe bin İsmail, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc Mahmûd ve gayrühüm.
31-A-2
Medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Karahisarlı nâm karyede sâkin Mehmed Bey ibn
Mustafa nâm cündî tarafından husûs-iâti’z-zikrıkrâr-ıvekîl olup el-Hâc Ozan Bey ibn
İbrahim ve Mustafa bin Yusuf nâm kimesneler şehâdetleri ile husûs-işer’i hasm-ı mer‘î
câhid mahzarlarında isabeti vekâlet eden Abdülkerim Halife ibn Mehmed nâm kimesne
mehfeli şerde râfi’u’l-kitâb Mustafa Bey ibn Mehmed Bey mezbûr mahzarında
bi’lvekâle ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp müvekkil mezbûr Mehmed Bey akd-i atisu
dûruna vekîl silk-i mülkümde muntazam olup karye-i mezbûrede vâki‘ etrafı erbaisi
tarîk-i âmm ile mahdûd ve iki bâb tahtânî beyti ve sofayı ve her biri beş müd buğday
alur iki çatma anbârı v eher bir ikişer müd buğday alur def‘a iki çatma anbârı ve biri
germelü bir bâb samanlığı ve beş germelü bir bâb inek ahûrunu ve üç germelü bir bâb
öküz ahûrunu ve önünde … ve tavuk kümesini ve bir bâb odayı ve ahûru ve kozu ve altı
aded öküz arabasını müştemil olan menzili ve menzil-i mârü'z-zikre muttasıl olup
müvekkil-i mezbûra Ağa ile … olan on dönüm bir kıt‘a bâğı ve menzil-i mezbûr içinde
171
mevcûd olup her birinin cins ve vasfı şeylerin ma‘lûm olan bir çift su sığırı öküzlerimi
ve dokuz re’s kara sığır öküzlerimi ve iki su sığırı ve iki su sığırı tosununu ve yirmi ike
re’s … ta‘bîr olunun dana ve öküzleri safkat-i vâhide mezkûr Mustafa Bey'e altmış
râyicü'l-vakt fıddaya bâten bey‘ ve kabz ve teslîm ol dahi minvâl-i muharrer üzere iştirâ
ve kabz ve tesellüm eyledikden sonra semeni olan meblağ-ı mezbûrun otuz bin akçesini
merkūm Mehmed Bey'in ve mersûm Mustafa Bey zimmetinde reyni olan otuz bin
mârü'n-na‘t akçeye takâs eyleyüp on iki bin akçesını dahi zevcesi Emine nâm hâtûn
zimmetinde deyni olan on iki bin akçeye mezbûre Emine'ye ve on bin akçesını dahi
sulbî kızı Aişe nâm hâtûna deyni olan on bin mârü'n-na‘at akçeye mezbûre Aişe'ye ve
on bin akçesını dahi Server ve Hasan nâm kimesneler ile Nikola ve Karaca nâm
zımmîlere deyni olan ün bin mezbûrü'n-na‘at akçeye havâle-i şer‘iyye ile havâle eyledi
mârü'z-zikr menzil ve bâğ ve hayvânât bi'l-cümle mezbûrun … didikde gıbbe't-tasdīki'ş-
şer‘î mâ vaka‘a biˈt-taleb sebt olundu. fi'l-yevmi's-sâmin min şehri Ramazâni'l-mübârek
sene 50
Şuhûdü’l-hâl: Fahrü’l-kuzât Halil Efendi ibn ….., El-Hâc İbrahim Halife bin Mehmed
imam, Mehmed Ağa bin Behram Kethüdâyeri, Mahmud Bey bin es-Seyyid Mecid,
Mehmed Efendi imam, Süleymân bin Hâlil, Hasan bin Abdullah, Derviş bin Müsli,
Süleyman bin İbrahim, Murâd bin İbrahim, Ali bin Abdi, Emir bin Yakub, Ahmed bin
Mehmed ve gayrühüm.
31-A-3
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Hoca veli mahallesinde sâkin iken bundan akdem
fevt olan Aişe binti kara solak nâm hâtunun verâseti sadri oğlu Mustafa beşeye
münhasıra idüğü şer’an mütehakkık olduktan sonra mezbûr Mustafa Beşe dahi fevt olup
verâseti liebeveyn kız karındaş oğlu İsmail bin Mehmed liebeveyn kız karındaş kızı
Ümmühan binti Mehmed el-mezbûra münhasıra idüğü şer’an mütehakkık olduktan
sonra merkûm İsmail cünûn-ı mutlak ile mecnûn olmağın tesviye-i umûru içün kıbel-i
şer’-i mutahhardan vasî nasb olan merkûme Ümmühan asîl ve vech-i mersûm üzere
vasîyye olduğu hasebi ile tarafından husûs-ı âti'z-zikri ıkrâra vekîl olup mezbûreyi
ma‘rifet-i şer‘iyye ile ârifân ola Mehmed bin Hızır ve dîger Mehmed bin Hüdavirdi
şehâdetleri ile isbât-ı vekâlet iden zevci Hüseyin bin Yahya nâm kimesne mahfil-i
şer‘de râfi‘atü hâze'l-kitâb gök gözlü açık kaşlı orta boylu sarı benizli sağ omzunda et
beni olup Rusiyyetü'l-asl olan Yasemin bint-i Abdullah mahzarında biˈl-vekâle ıkrâr-ı
172
tâm ve takrîr-i kelâm idüp mezbûre Yasemin bundan akdem müteveffât-ı mezbûre
Aişe'nin mülkü iken hâl-i kemâl-i sıhhatinde zât-ı hurre … mazmûnu üzere mezbûre
Yasemin'i tevsîr-i mukayyed ile tevsîr eyleyüp bir seneden sonra fevt olmağla merkūme
Yasemin kavl-i muhtâr üzere vefâtından kırk gün mukaddem i‘tâknâme virilmek taleb
iderim didikde gıbbe't-tasdīk bi't-taleb sebt olundu. Fî 15 min şehri Ramazâni'l-mübârek
lisene 1050
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Halife ibn Ahmed imam, Mustafa bey ibn Abdullah dâmâd-ı
Sirkeci, El-Hâc Emrullah ibn el-Hâc Mahmûd serbazari ve şâhidü’l-vekâle
31-B-1
Hâla‘tü fî meclisi'ş-şer‘i'ş-şerîf ve mahfili'd-dîni'l-münîf el-masûn ani't-tağyîri ve't-tahrîf
el-meretü'l-mev‘ûde Alime binti Budak es-sâkine bimahalle-i Behram Reis bimedîneti
Rodoscuk ma‘a zevcihâ hâmilü hâze'l-kitâm Yolcu bin Mehmed ve hüve hâli‘un alâ
mihrihâ el-müeccel el-ma‘kûd … ve hüve meblağu kadderehû ve nessâbehû sitte mie
dirhemi fıddî râyicü'l-vakt ve alâ nafakatin iddetehâ ve müennetü süknâha muhâla‘aten
sahîha şer‘iyye sümme ebree küllin minhâ zimmetü'l-âhir an cemî‘i'd-de‘âvî ve'l-eymân
el-müta‘allıka bihukûki'z-zevciyye ibrâen ‘âmmen kâtı‘a'n-nizâ‘ ve râfi‘an li'l-husûme
cerâ zâlike ve hurrire fi'l-yevmi'l-hâmis aşere min şehri Ramazâni'l-mübârek lisene
hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: El-Hâc İbrahim Çelebi hatib, Hüseyin Beşe ibn Abdullah Serdar, Davud
Beşe ibn Abdullah …, Ademzâde Mehmed Efendi ibn Ali, Ramazan bin Sefer.
31-B-2
Husûs-iâti’z-zikr mahalline tahrir olunmak iltimas olunmağın kıbeli şer’i kavîmden
Mevlânâ Ali Çelebi bin İbrahim Efendi irsal olunup ol dahi zeyl-i kıt‘abda esâmîsi
mestûr müslümî n ile varup medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde el-Hâc Ali çeşmesi
kurbunda vâki‘ rafiul kıt‘ab Fatıma hâtun ibneti Mehmed Efendi’nin mülkü olan bâğ
üzerine varup akdi meclis-işer’i müstakim olduğunda mezbûre Fatıma hâtun tarafından
husûs-i lâhiku'l-beyânı da‘vâ ve talebe vekîl olup mezbûreyi ârifân olan İbrahim Bey
ibn Abdurrahim bin Hüseyin nâm kimesneler şehâdetleri ile husûs-işer’i câhid
mahzarında isbât-ı vekâlet eden zevc-i Mehmed Çavuş bin Hamza meclis-i merkûme
müvekkil mezbûrenin zikr olunan bâğını bilâ hakk iştirâk-i sevî üzere bahçeleri olan
173
olan Mehmed ve Mustafa ibney Hızır Beşe nâm kimesneler mahzarlarında bi’lvekâle
ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp müvekkil mezbûrenin işbu mülkü bâğının kenarını
vâki‘ ceviz ağacı ile mezbûrûn Mustafa ve Mehmed'in tasarruflarında olan bâğçenin
mâbeyninde vāki‘ olan kırk zırâ‘ ve arzen üç zırâ‘ını kadîmden bâğ-ı mezbûrdan olup
hîn-i lüzûmda zikr olunan bâğa geçen yolu iken mezbûrân Mustafa ve Mehmed tûlu
kadar arzen bir zırâ‘ yerine tecâvüz idüp kendi bâğçelerine ilhâk ve eşcâr-ı müsmire
gars itmişlerdir suâl olunup bu … olunmak matlûbumdur didikde gıbbe's-suâl ve lede'l-
inkâr veki-i mezbûrdan da‘vâlarına mutâbık beyyine taleb olundukda udûl-i müslimînde
olup mahall-i mârü'l-beyânda bâğçelerin olan Veli Çelebi ibn-i Ali ve Hüseyin Dede
ibn-i Ahmed nâm kimesneler liecli'ş-şahâde meclis-i mezbûra hâzırân olup isrü'ş-şehâde
fiˈl-hakīka işbu tûlen kırk ve arzen üç zırâ‘ kadîmden bâğ-ı mezbûrdan olup lâkin hîn-i
lüzûmda zikr olunan bâğ ve bâğçenin araba yolu iken mezbûrân Mustafa ve Mehmed
divârına tecâvüz ve kendi bâğçelerine ilhâk idüp eşcâr-ı müsmire garas eyledi bu husûsa
şâhidleriz şehâdet dahi ideriz deyü her biri edâ-i şehâdet-i şer‘iyye eylediklerinde
gıbbe't-ta‘dîl ve'n-nefsü't-tecâvüz ve ilhâk eyledikleri zikr olunan bir zırâ‘ yerden kasr-ı
yed ile mezbûr^n Mustafa ve Mehmed'e tenbîh olunduğu mevlânâ-yı mûmâ ileyh
mahallinde sebt ve tahrir ve ba‘de meclis-i şer‘a gelüp alâ vukû‘in inhâ ve takrîr
eylemegin mâ vaka‘a biˈt-taleb sebt olundu. Fi'l-yevmi'r-râbi‘ aşer min Ramazâni'l-
mübârek sene 50
Şuhûdü’l-hâl: Ahmed Beşe ibn Yusuf er-râcil, Hüseyin bin Hanif an mahalle-i hoca Ali,
Mustafa bin Ali, İbrahim Çelebi bin.., ve gayrühüm.
31-B-3
Kasabai Çorlu'da sâkin iken bundan akdem fevt olan Mehmed bin Mustafa’nın verâseti
li ebeveyn kız karındaşları Fatıma ve Hatice’ye ve li ebeveyn ‘ammi oğlu Hasan bin
Memi'ye münhasıra idüğü şer’an mütehakkık olduktan sonra merkûmeden Fatıma ve
Hatice ve mezbûr Hasan makâm-ı kazâda bâisü’l-kitâb İsmail bey bin Ahmed nâm
kimesne mahzarında ıkrâr üzerine da’vâ ve takrîr-i kelâm edüp mersûm mezbûr
Mehmedbundan akdem hâl-i sıhhatinde merkûm İsmail beyden bin iki yüz altı râyicü'l-
vakt fıdda akçe istikraz ve kabz edüp mukâbesinde otuz iki buçuk miskâl hâlisü'l-ayâr
bir çift altun bilezik rehn-i şer‘î vaz‘ eyleyüp kabel'l-fek fevt olup zikr olunan bilezik
irs-i şer‘î ile hasren bize intikâl eylemegin hâlâ fekk-i rehn itmek murâdımdır didikde
gıbbe's-suâl mezbûr İsmail dahi zikr olunan bilezigi meblağ-ı mezbûr mukâbelesinde
174
merkūm Mehmed'den irtihân eyledügünü ıkrâr ve mersûm Mehmed fevt olup verâseti
vech-i meşrûh üzere mezbûretân Fatıma ve Hadice ve merkūm Hasan'a munhasıra
idügünü inkâr itmegin isrü'l-istişhâd Hüseyin bin Ali ve Mustafa bin Halil nâm
kimesneler liecli'ş-şehâde meclis-i şer‘a hazırân olup fiˈl-hakīka mezbûr Mehmed bin
Mustafa kasaba-i merkūmede bundan akdem fevt olup verâseti liebeveyn kız
karındaşları olan müdde‘iyân-ı merkūmetân Fatıma ve Hadice'ye ve liebeveyn ‘ammi
oğlu müdde‘î mezbûr Hasan'a munhasıradır merkūmetân ile mersûmdan gayrî vâris var
idügü ma‘lûmumuz degildir biz bu husûsa şahidleriz şehâdet dahi idirez deyü her biri
edâ-yı şehâdet-i şer‘iyye eylediklerinde gıbbe't-ta‘dîl ve'l-kabûl şehâdetleri makbûle
olmağın mâ vaka‘a biˈt-taleb sebt olundu. hurrire fi'l-yevmi'l-hâdî aşer min Şa‘bâni'l-
mu‘azzam lisene hamsîn ve elf.
Şuhûdü’l-hâl: Derviş Mehmed Katancızâde, Mehmed Çelebi bin Mehmed, Hâlil Çelebi
bin Nasuh, Süleymân Bey bin Hâlil, Ali Bey bin Mustafa, Gedik Mustafa Beşe ve
gayrühüm.
32-A-1
Medîne-i Rodoscuk'da Câmi‘-i Vasat mahallesinde sâkin Aişe binti Hızır bey nâm hâtun
tarafından vakf-ı âtî'z-zkiri ıkâra ve da‘vâ-yı rücû‘a vekîl olup mezbûreyi ma‘rifet-i şer‘
ile ârifân olan Mehmed Halife ibn el-Hâc Sefer ve Mustafa Çelebi bin el-Hâc Mehmed
nâm kimesneler şehâdetleri ile isbât-ıvekâlet eden Yusuf Çelebi bin Mehmed nâm
kimesne mahfel-işer’de müvekkil mezbûr vakf-ı âtî'l-beyâna liecli't-tescîl mütevellî
nasb ve ta‘yîn eyledigi Mehmed Çavuş ibn-i Dursun nâm kimesne mahzarında
bi’lvekâle ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp müvekkil mezbûre Aişe atyab mâl ve ahlas
melâlinden otuz bin fıddî râyicü'l-vakt akçe ifrâz ve liecli'l-vakf mümtâz idüp vakf-ı
sahîh-işer’i ve habs-i sarihi meri ile vakf vakf ve habs idüp şöyle şart eyledi ki meblağ-ı
mezbûr mütevellî-i mesfûr yedi ile alâ vechi'l-helâl onu on buçuk hesâbı üzere istirbâh
ve istiğlâl olunup ribh ve galesine mâdâmki hayâtdadır kendi mutasarrıf ola ba‘de
vefâtihâ Câmi‘-i Vasat'da ba‘de salâtü'z-zuhr Kur’ân-ı Azimüşşân'dan üç kimesne birer
cüz’-i şerîf tilâden iden meblağ-ı mezbûrun gallesinden her biri yevmî ikişer akçeye
mutasarrıf ola ve galle-i mezbûrenin fazlasına dahi Sefar Ağa ibn-i Bali mutasarrıf ola
ba‘de vefâtihî mûmâ ileyhin evlâdı evlâd-ı evlâd-ı evlâdı ve evlâd-ı evlâdı neslen ba‘de
neslin ile'l-inkirâz zükûr ve inâs ale's-seviye fazla-i rıbh-ı mârü'l-beyâna mutasarrıf
olaler ba‘de'l-inkirâz fazal-i rıbh-ı sâlifüˈz-zikr mütevellî mezbûr yedi ile onu on bir
175
buçuk hesâbı üzere istirbâh olunup hâkimü'l-vakt ma‘rifeti ile mahallinde bir çeşme
veyâhûd bir kaldırım-ı münâsibe harc ve sarf olunan ve tevliyet-i meblağ-ı mezbûr dahi
mûmâ ileyh Sefer Ağa'ya ba‘de vefâtihî evlâdına evlâd-ı evlâd-ı evlâd-ı evlâd-ı evlâd-ı
evlâdına ile'l-inkirâz meşr ola deyü meblağ-ı mezbûru mütevellî-i mesfûra teslîm ol dahi
kabz ve tesellüm eyledi didikde mütevellî-i mezbûr vekîl-i mezbûru cümle ıkrâr-ı
meşrûhunda biˈl-müvâcehe tasdīk eyledikden sonra vekîl-i mezbûr mütevellî-i mesfûr
mahzarında i‘âde-i kelâm idüp vakf nukūd zımnında münderice olan şurût ve kuyûdun
eimme-i hanefiyye aleyhümüllâhi te‘âlâ … katlarında ‘adem-i sıhhati zâhir olmağın
vakf-ı merkūmdan rücû‘ idüp meblağ-ı mezbûru mütevellî-i mesfûrdan istirdâd
eyledikde mütevellî-i merkūm cevâb-ı bâ-savâba mutasaddî olup egerçi vakf nukūd
eimme-i hanefiyye katlarında câiz ve sahîh degildir lâkin cumhûr-ı mesfûrdan İmâm-ı
Züfer'den İmâm el-Ensârî rivâyeti üzere vakf nukūd ve zımnında münderic olan kuyûd
sahîh ve meşrû‘ olup imâmeyn-i humâmeyn katlarında sıhhat-i lüzûmuna hükm taleb
iderim deyü husûmet ve nizâ‘a ve meblağ-ı mezbûru redd ve teslîmden imtinâ‘ idüp
mevki‘-i a‘lâ-yı kitâb olan hâkim-i hâsim huzûrunda mürâfa‘a olunduklarında hâkim-i
mûmâ ileyh dahi cânib-i vakfa nazarı evlâ gördükde mûmâ ileyh kavilleri üzere
lüzûmuna hükm-i şer‘î idüp vekîl-i mezbûru da‘vâ-yı istirdâddan men‘ itmegin min
ba‘d vakf-ı mezbûr ilâ yevm … ve muhalled oldu. Femen beddelehû ba‘de mâ semi‘ahû
feinnemâ ismühû alellezîne yübeddilûnehû innellâhe semî‘un alîm. Cerâ zâlik ve hurrire
fi'l-yevmi'l-hâdî aşere min Cemâziye'l-evvel sene 50
Şuhûdüˈl-hâl: Ali Çelebi ibn-i İbrahim el-müderris, Ali Çelebi ibn-i İbrahim Bey,
Hüseyin Çavuş ibn-i Mustafa an mahalle-i Hoca Bâyezîd, İbrahim Çelebi ibn-i Mehmed
imâm-ı mahalle-i Hoca Veli, Es-Seyyid Abdulkerim Halîfe bin Şa‘bân imâm-ı mahalle-i
Beharam Reis, Hüseyin Çelebi ibn-i Maden imâm-ı mahalle-i el-Hâc Musa, Rıdvan
Çelebi ibn-i Mustafa Halîfe el-imâm, El-Hâc Emrullah ibn-i el-Hâc Mahmud serbazârî,
Bakkâl Veli bin Şa‘bân ve şâhidü'l-vekâle
32-A-2
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından el-Hâc İsa mahallesinde sâkin iken bundan akdem
fevt olan Derviş Beşe bin Yakub’un verâseti zevce-imetrûkesi Aişe binti İbrahim ile
Mahitab binti Abdullah nâm hâtun ve sulbîye kızı Fatıma hâtuna ve liebeveyn karındaşı
oğlu olan el-Hâc Hasan bin el-Hâc Şeker nâm kimesneye münhasıra idügü tehakkuk-ı
şer’i ile mütehakkık olduktan sonra mezbûre Aişe tarafından zikr âtî demirde olan hisse-
176
i şer’isini ahz ve kabz ve mezbûreye isale vekîl olup tarîk-işer’i üzere isabeti vekâlet
eden Ali Beşe bin Mustafa ve mezbûre Fatıma tarafından dahi cânibi’z-zikre demirde
olan nısf hissesini ahz ve kabz ve merkûme Fatıma’ya isali vekîl olup nehc-işer’i üzere
vekâleti sâbite olan zevci Mustafa Bey bin Mehmed nâm kimesneler vekâleten ve
mezbûr el-Hâc Hasan asâleten mahfel-işer’de râfi’u’l-kitâb Ali Beşe bin Durmuş
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp bundan akdem mevrus-ı merkûm Derviş
Beşe hâl-i kemal-i sıhhatinde merkûm Ali Beşe’ye kasaba-yı Somoka'dan semen-i misli
ile demir iştirâ için
32-B-1(devam)
Yüz bin nakd-i râyici’l-akçe def ve teslîm ol dahi kabz ve tesellüm eyledikden sonra
varup kasaba-i merkûmede meblağ-ı mezbûr yüz bin akçeyi demire sarf eylediğinden
sonra kasaba-imezbûrede iken mezbûr Derviş Beşe merkûm Ali Beşe’ye elli bin akçe
dahi irsâl eyleyüp ba’de’l-vusul anı dahi demiri sarf eyleyüp meblağ-ı mezbûr ile
cem‘an üç yüz altmış kantar demir iştirâ ve kabz eyleyüp arabalara tahmîl ve yedine
mezbûreye irsâl edüp kable’l-vusul mezbûr Derviş Beşe vefât eylemegin zikr olunan
demiri sâbiku’z-zikr vereseye irs-i şer’î ile intikâl eğlemekle sâbiku’l-beyân üç yüz
altmış kantar demiri mezbûr Ali Beşe’den vekâleten ve asâleten ahz ve kabz
eylediğimizden mâ‘adâ mezbûr Ali Beşe ile kasaba-i Tatarbazarcık'dan irsal olunan yüz
kantar demiri dahi asâlet ve vekâletimiz hasebi ile bi’t-tamâm alup kabz eyledik
dediklerinde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’s-
sâmin aşer min Şa‘bânü’l-mu‘azzam lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Koçakzâde Hasan Çelebi bin Mehmed, Mustafa Çelebi bin Hasan Bey,
Mehmed Çelebi bin Kopudzâde, Es-Seyyid Mehmed Çelebi bin es-Seyyid, El-Hâc
Mehmed bin el-Hâc Müsli, Yahya Çelebi bin Abdullah, Zülfikar Bey ve gayrühüm.
32-B-2
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından el-Hâc İsa mahallesinde sâkin Mustafa Beşe ibn
Abdülhalil nâm kimesne mahfel-işer’de cümle şer’iati caize ve ‘âmme tasarrufâtı nâfiz
olduğu halde ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp … sudûruna degin dâhil-i havza’-i
emlâkim olan râfi’u’l-kitâb uzun boylu sarı benizli gök gözlü açık kaşlı rûsiyyü’l-asl
Yusuf bin Abdullah nâm abd-i memlükemi habseten lillâhi te’âlâ ve taleben li-
merzâti’r-rabbi’l-âlâ … mazmûnu üzere mehl eyledim biemrillâhi te‘âlâ vefâtımdan
177
kırk gün mukaddem mezbûr Yusuf mezheb-i muhtâ üzere küllî mâlımdan mu‘tak olup
sâir ahrâr-ı asliyyîn gibi hür olsun didikde mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’s-
sâdis min şehr-i Ramazânü'l-mübârek lisene 50
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi bin İbrahim müderris, Hasan Efendi ibn Kemaleddin müderris,
Mehmed Halife ibn Ahmed imam mahalli, El-Hâc Mehmed bin Hasan, Nalband Ahmed
Çelebi bin Habib, Sofîzâde Halil Çelebi, Halil hoca ibn Mehmed imam, Mehmed Halife
ibn Osman imam, Mehmed Çavuş bin Abdüssamed Emîn-i Gümrük, Mahmud Çelebi
bin Hasan el-müezzin, Abdülkadir Halife ibn-i Emrullah, Kasım Halil Hoca.
32-B-3
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından el-Hâc İsa mahallesi sâkinlerinden Mustafa Beşe ibn
Abdülhalil nâm râcil mahfel-işer’de ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp i’tâk-ı âtî
sudûruna degin dâhil-i havza’-i emlâkim olup orta boylu kara gözlü açık kaşlı üst dişi
gök kara yağıaz Lehiyyü'l-asl bâ‘isü'l-kitâb … ibneti Abdullah nâm câriye-i
memlükemi habseten lillâhi te’âlâ ve taleben li-merzâti’r-rabbi’l-âlâ itakı sahîh-işer’i ile
i‘tâk ve tahrîr eyledim mezbûre … sâir hürrât-ı asliyyân gibe hürre olup üzerinde mevlâ
içün utekâ üzerirden sâbit olan hakk-ı velâdan gayrî hak ve alâkam kalmadı didikde mâ
vaka‘a biˈt-taleb sebt olundu. fi'l-yevmi'l-mezbûr
32-B-4
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından el-Hâc İsa mahallesinde sâkin Mustafa Beşe ibn
Abdülhalil nâm râcil mahfel-işer’de ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp târîh-i kitâbdan
on sene mukaddem dâhil-i havza’-i emlâkim olan orta boylu sarı benizli açık kaşlı gök
gözlü Macariyyü'l-asl bâisü’l-kitâb Zemane bint-i Abdullah nâm câriyemi habseten
lillâhi te’âlâ ve taleben li-merzâti’r-rabbi’l-âlâ i‘tak-ı sahîh-işer’i ile i‘tâk ve tahrîr
eyledigim ecilden mezbûre Zamane sâir harâyir-i asliyyât gibi hürre olup üzerinde
mevâlî içün utekâ üzerinde sâbit olan hakkk-ı velâdan gayri hakk ve alâkam
kalmamışdır didikde gıbbe't-taleb mâ vaka‘a biˈt-taleb sebt olundu. fi'l-yevmi's-sâdis
aşer mine'ş-şehri mezbûr sene-i mezbûre
32-B-5
Medîne-i Rodoscuk’da kefere mahallâtından Piskopos mahallesinde sâkin Yani veled-i
İstamu nâm zımmî mahfel-işer’de râfi’u’l-kitâb Hayim veled-i Bardan nâm Yahudi
178
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup medîne-i
mezbûre sınırı dâhilinde Çayırda çamcı değirmeni demekle ma’rûf mevzî’de vâki‘ bir
tarafı Konbâbgini veled-i Gini ve bir tarafı Akerit nâm Ermeni ve bir tarafı Diryoni
veled-i Dadir ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd üç dönüm bir kıt‘a bâğımı mezbû
Hayim’e sekiz bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i
ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a
bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’s-sâmin aşer min şehr-i Ramazânü'l-mübârek
lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi bin İbrahim Efendi, Hasan Çelebi bin Kemaleddin, Serdar
Hasan Beşe Ahmed bin İbadi, Derviş bin Nazır.
32-B-6
Medîne-i Rodoscuk’da kefere mahallâtından Papa Manol mahallesinde sâkine
Aleksandıri binti Endarnos nâm nasrâniye tarafından zikri âti olan bâğı bey‘a vekîl olup
Petro ve Makiro ve Kosta veled-i Manol nâm zımmîler şehâdetleri ile isbât-ı vekâlet
eden zevci Dimitri veled-i Yani nâm Nasrâni mahfel-işerde râfi’u’l-kitâb Sefer bin
Hüseyin nâm kimesne mahzarında bi’lvekâle ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp
müvekkile-i mezbûrenin silk-i mülkünde muntazam olup medîne-i mezbûre sınırı
dâhilinde Okmeydanı kurbunda vâki‘ bir tarafı Kalka oğlu Dokad ve bir tarafı el-Hâc
Hüseyin ve bir tarafı debbâğ Ömer ve bir tarafı semerci zevcesi bâğları ile mahdûd olan
dört dönüm mikdârı bir kıt‘a bâğını mezbûr Sefer’e dört bin iki yüz nakd-i râyicü'l-vakt
fıdda akçeye vekâleten bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i
mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî
yevmi’s-sâdis işrun min şehr-i Ramazânü'l-mübârek lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi müderriszâde, El-Hâc Mustafa ibn el-Hâc Mehmed,
Abdülkerim Halife bin Mehmed, Berber Üstad Ali, Ali Çelebi bin ve gayrühüm.
33-A-1
Medîne-i Rodoscuk’da el-Hâc İsa mahallesinde sâkin iken bundan akdem fevt olan
Derviş Beşe ibn Yakub’un verâseti zevce-i metrukeleri Aişe binti İbrahim ve … bintey
Abdullah nâm hâtunlara ve sulbîye kızı Fatıma nâm hâtuna ve liebeveyn er karındaş
oğlu el-Hâc Hasan ibn Şükrullah nâm kimesneye münhasıra idügü şer’an mütehakkık
179
olduktan sonra mezbûr el-Hâc Hasan makâm-ı kazâda müteveffâ-yı mezbûrun
muhallefâtına vâzi’u’l-yed olup râfi’u’l-kitâb mezbûretan Aişe ve Fatıma tarafından
tasdiki atizzikre vekîl olup nehc-işer’i üzere isbât-ı vekâlet eden Mustafa Bey bin
Mehmed nâm kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp müteveffâ-yı
mezbûr Derviş Beşe’nin muhallefâtı ba‘de'l-ihracât ve'd-duyûn kassâm-ı askerî defteri
mucibince üç yüz on sekiz bin sekiz yüz otuz akçeye bâliğ olmağın meblağ-ı mezbûrdan
nısf ve sümünü ihrâc olunduktan sonra bâkī bihesâbi'l-asûbe benim hisse-i şer’iyyeme
yüz on dokuz bin beş yüz altmış iki akçe isâbet etmegin ben dahi merkûmetân Aişe ve
Fatıma yedlerinden meblağ-ı mezbûrdan yüz beş bin akçe alup kabz eyledim dedikde
gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’l-ışrîn min şehr-
i Recebü’l-âsım lisene 1050
Şuhûdü’l-hâl: Es-Seyyid Murâd Çelebi bin Süleymân, Mehmed Halife hafızzade, Veli
Çelebi bin Ali attar, Abdullah Beşe bin Hızır, Hasan Çelebi koçakzâde, Kurt Hâlil bin
Abdi, Mehmed Çelebi bin Hâlil, Odabaşı Hasan Beşe, Mehmed bin Müsli ve gayrühüm.
33-A-2
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Hoca Bayezid mahallesinde sâkine Saliha binti
Abdullah nâm hâtun mahfel-işer’de râfi’atü’l-kitâb sadriye kızı Fatıma binti Ali nâm
hâtun tarafından hibe-i âti'z-zikri tasdîke vekîl olup nehc-işer’i üzere isbât-ı vekâlet
eden zevci Osman Beşe bin Abdullah nâm kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i
kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde Dizdar
deresi kurbunda vâki‘ etrâf-ı selasesi mütevellî-i mahkeme Mehmed Çelebi bin Abdi
nâm kimesne bâğları ve bir tarafı kalaycı bâğı ile mahdûd olan iki dönüm bâğımı ve
yine medîne-i merkûme sınırı dâhilinde Yusufluk nâm mevzî’de vâki‘ bir tarafı Derviş
oğlu Mustafa bâğı ve bir tarafı Mahmûd bin Hasan bâğı ve bir tarafı debbâğ Cafer ibn
Mahmûd bâğı ile ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd bir dönüm bâğımı müvekkile-i
mezbûre Fatıma’ya hîbe-i sahîha-i şer’iyye ile hibe ve teslîm ol dahi meclis-i hibede
ittihâb ve kabz ve tesellüm eyledi min ba’d zikr olunan bâğlar mezbûrenin mülkü
mevhûbudur dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’l-
hâdî aşer min şehr-i Ramazânü'l-mübârek lisene hamsîn ve elf
180
Şuhûdü’l-hâl: Ahmed Ağa beyzâde, Sinan Ağa beyzâde, Osman hoca bin Hâlil, Osman
hoca bin Hacı, Davud Bey bin Mehmed, Süleymân kâtibeş, El-Hâc İbrahim bin Hasan
Bali, Derviş bin Hasan, Hasan bin Hüseyin ve gayrühüm.
33-A-3
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Hoca Veli mahallesinde sâkin iken bundan akdem
fevt olan el-Hâc Süleymân ibn Abdullah nâm kimesnenin verâseti zevce-i metrûkesi
Gülahmer binti Abdullah nâm hâtun ve mezbûr el-Hâc Süleymânı i‘tâk eden … Bey'in
sulbî oğlu Hamza nâm kimesne münhasıra idügü şer’an mütehakkık olduktan sonra
mezbûr Hamza mahfel-işer’de müteveffâ-yı mezbûrun muhallefâtına vâzi’u’l-yed olan
râfi’atü’l-kitâb mezbûreden Gülahmer tarafından husûs-i atiye vekîl olup hissem şer’i
hazır mahzarında vech-i meşrû‘ üzere isbât-ı vekâlet İbrahim Bey ibn Abdürrahim nâm
kimesneye mahzarında üzerine da’vâ ve takrîr-i kelâm edüp mersûm mezbûr Süleymân
fevt olduğu hînde mezbûre Gülahmer müteveffâ-yı mezbûrun muhallefâtıdan on bin
akçe ve beş pâre top bez ahz ve zabt ve ihfâ edüp benim hissemin teslîminden imtinâ’
eder suâl olunup zikr olunan akçeden ve bezden hissei şer’iyyesine alıvirilmek
matlûbumdur dedikde gıbbe’s-suâl ve’l-inkâr ve ızhar-ı acz-i ani'l-ityân mezbûr Hamza
müvekkile-i merkûme Gülahmer zevci müteveffa-yı mezbûrun muhallefâtından meblağ-
ı mezbûr on sekiz nakd akçe ve beş pâre top bez ahz ve zabt ve ihfâ eyledi deyü tahlîf
eylemek murâd eyleyüp lâkin mezbûre Gülahmer hasta ve marîza olup meclis-i şer’a
huzûru müte‘azzir olmağla mezbûreyi tahlîf etmek için cânib-i şer‘-i kavîmde Mehmed
bin Abdi irsal olunup ol dahi mürd-i mezbûr ile merkûmenin menziline varup Mahmûd
Efendi ibn Musa Efendi ve Rıza Halife ibn Mustafa mahzarlarından bit't-taleb
müvekkile-i merkûmeye yemîn teklîf idildiginden ol dahi müteveffâ-yı mezbûrun
muhallefâtından meblağ-ı mezbûr on bin akçe ve beş pâre top bez ahz ve zabt ve ihfâ
eyledügüne yemîn-i billahi'l-aliyyi'l-azîm eyledikde mezbûr Mehmed mahfil-i şer‘de
haber virüp müdde‘î mezbûr dahi hâlife-i mezbûre Gülahmer idügünü ve vech-i
muharrer üzere yemîn eyludüğü ıkrâr eylemegin mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî
yevmi’l-aşer min şehr-i Ramazânü'l-mübârek lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi İbrahim Efendi Kâtib, Hasan Efendi ibn Kemaleddin, İhsan
bin Sefer, Mustafa bin Ali, Mahmud Efendi ibn Musa, Receb Halife bin Mustafa.
181
33-B-1
Sarınç mukâtasına tâbi’ Rodoscuk kazasında vâki‘ Kılaguzlu nâm karyede zabit … olan
Hüseyin ibn Ahmed tarafından husûs-i âtiye vekîl olup nehc-işer’i mu‘teber üzere
vekâleti sâbite olan Süleymân Bey nâm kimesne mahfel-işer’de bi’lvekâle takrîr-i kelâm
ve bast-ı merâm edüp bundan akdem el-Hâc Hürmüz mahallesinde sâkin Mustafa
Çelebi ibn Ramazan nâm kimesne yediyle ahz olunan uzun boylu açık kaşlı gök gözlü
sarı bıyıklı Lehiyyü'l-asl Yusuf bin Abdullah abdin müddet-i örfiyesi tamâm olup sâhibi
zuhûr edinceye degin yevmî on akçe nafaka takdîri ile zabt ve hıfz için cânib-i şer’-i
şerîfden müvekkil-i mezbûr Hüseyin Bey'e def‘ ve teslîm olmuştu hâlâ müddet-i
örfiyesi tamâm olup ile'l-ân sâhibi zuhûr itmemekle ba‘de'l-yevm furuht olunup semeni
yedimde hıfz olunmazsa nafaka-i mefrûzesi kıymetini isti‘âb ile mevlâsı bi'l-külliye
mutazarrır olmak mukarrer olmağın bey‘ olunursa semeni yedimde hıfz olunmak içün
kıbel-i şer‘den izin taleb iderin didikde sicill-i mahfûza nazar olundukda mazmûnu
vekîl-i merkūmun takrîr-i meşrûhuna muvâfık bulunmağın abd-i mezbûr bey‘ olunup
semeni zâbit-i mezbûrun yedinde hıfz olunmak mevlâsına enfa‘ omağın bey‘e izin birle
mâ vaka‘a biˈt-taleb sebt olundu. Fî 21 min şehri Ramazâni'l-mübârek sene 50
Şuhûdü’l-hâl: Zehrü’l-müderrisîn Ali Çelebi ibn İbrahim Efendi, Hasan Efendi İbn
Kemaleddin, Hüseyin Beşe ibn Abdullah serdar, Davud Beşe tâbi‘eş, El-Hâc Emrullah
ibn el-Hâc Mahmud, Ümmühan bin Sefer, Mehmed bin Abdi.
33-B-2
Medîne-i Rodoscuk'da Mahalle-i Cedîde'de sâkin Karaca Toros veled-i Küçük nâm
Ermeni mahfel-i şer’de râfi’u’l-kitâb Yagob veled-i Şahrot nâm Ermeni mahzarında
ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde Kapaklı Pınarı
kurbunda vâki‘ bir tarafı yine mezbûr Yagob ve bir tarafı Sanar ve bir tarafı Kirkort
nâm Ermeni bâğları ile ve bir tarafı Kasari nâm zımmî tarlası ile mahdûd olan tahmînen
iki dönüm bir kıt‘a mülk bâğımı mezbûr Yagob’a iki bin beş yüz nakd-i râyicü'l-vakt
fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd
eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’s-sânî
ve’l-ışrîn min şehr-i Ramazânü'l-mübârek lisene 50
182
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi ibn İbrahim Efendi müderris, Hasan Efendi ibn Kemaleddin
müderris, Ahmed Beşe bin Abdullah Yâveci, Koğas veled-i, Moryavan veled-i, Ohan
Papas ve gayrühüm.
33-B-3
Medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Banados nâm karyede sâkin iken bundan akdem hâlik
olan Varyona nâm zımminin verâseti sulbî oğulları Sofyanuz ve Fakraş ve Minol nâm
zımmiler ve sulbîye kızı Lukna nâm zımmîyeye münhasıra idüği şer’an mütehakkık
olduktan sonra mezbûrdan Sofyanuz ve Fakraş ve Minol ve merkûme Lukna makâm-ı
kazâda râfü’u’l-kitâb Riga veled-i Yani nâm zımmî mahzarında her biri ıkrâr-ı tâm ve
takrîr-i kelâm edüp mevrûs-ı mezbûr Varyona’dan ırs-i şer’iyye ile bize intikâl eden
muhallefâtdan olup karye-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı yine mezbûr Riga ve bir tarafı
İstardor nâm zımmiler mülkleri ve bir tarafı Kilya ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd
fevkânî ve tahtânî birer beyti müştemil olan menzil-i mevrûsumuzu mezbûr Riga’ya iki
bin beş yüz nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ ve teslîm ve ol dahi iştirâ ve
kabz ve tesellüm eyledikden sonra semen-i mezbûr iki bin beş yüz akçeyi li'z-zekeri
misle hazzı'l-ünseyeyn beynimizde iktisam eyleyüp her birimiz hisse-i şer’imizi ahz ve
kabz eyledik dediklerinde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire
fî yevmi’s-sadis min şehr-i Ramazânü’l-mübarek lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi müderriszâde, Hasan Efendi müderris, Ahmed Beşe bin
Abdullah er-râcil, Mehmed Sipahioğlu, Papa Milistor Dimitri veled-i Yani ve
gayrühüm.
33-B-4
Medîne-i Rodoscuk kefere mahallâtından Papa İstirati mahallesinde sâkin iken bundan
akdem hâlik olan Françe veled-i Yani’nin verâseti liebeveyn er karındaşı olupda nâm
Nasrâniye ve liebeveyn kız karındaşları Zafikre ve Mayahte ve Harsolata nâm
nasrâniyyâna münhasıra idüğü şer’an mütehakkık olduktan sonra mezbûr Ulure kendi
cânibinden asâleten ve ve mezbûrât Zafikre ve Mayahte ve Harsolata tarafından menzil-
i ât'z-zikrden olan hissei şer’ilerini bey‘e vekîl olup Yakomi veled-i Angelaki ve Tanaş
veled-i Yani şehâdetleri ile isbât-ı vekâlet eyledikden sonra vekâleti mahfel-i şer’de
râfi’u’l-kitâb Enroda veled-i Hiristotola mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp
mûrisim hâlik mezbûrun muhallefâtı şer’i olup medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde
183
Dekrek Pınarı kurbunda vâki‘ bir tarafı Yorgi veled-i bir tarafı Hristotol bâğları ve bir
tarafı papa Manol tarlası ile ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan iki dönüm bâğdan
benim hisseme isabet eden beş sehimden iki sehmi asâleten ve mezbûrâtın hısselerine
isâbet iden bizim sehimleri vakâleten mezbûr Andon'a iki bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda
akçeye bey’-i bât-ı sahîh-işer’i ile bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i
mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî
yevmi’s-sâdis işrun min şehr-i Ramazânü'l-mübârek lisene 50
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi bin İbrahim müderris, Ali Çelebi bin Mustafa fişekçizade,
Bayram Beşe ihtiyar, Veyis Halil ibn Hızır, Mehmed Çelebi ibn Müsli, Abdullah Çelebi
bin Hızır, Fandari veled-i Aslan.
34-A-1
Hayrabolu kazâsına tâbi’ Miryakub nâm karyede sâkin bâisü’l-kitâb Mehmed bin Hani
nâm kimesne mahfel-işer’de Civarlı kazâsına tâbi’ Karacaköy demeklema’rûf karyede
sâkin Mehmed bin Süleymân nâm kimesne mahzarında üzerine da’vâ ve takrîr-i kelâm
edüp işbu sol cânibinde baş damgası ve yine sol gözünde beyaz alâmeti olup boynuzları
açık olan bir re’s su sığırı öküzü benim mülküm olup târîh-i kitâbdan üç ay mukaddem
karye-i mezbûre Miryakub mezra‘asından zâyi‘ olmuşdu hâlâ mezbûr Mehmed’in
yedinde buldum suâl olunup alıvirilmek matlûbumdur dedikde gıbbe’s-suâl mezbûr
Mehmed cevâbında ben zikr olunan öküzü Silivri nâhiyesine tâbi’ Çeltik nâm karyede
sâkin Bayram bin Mehmed Çelebi nâm kimesneden iki bin râyicü'l-vakt fıdda akçeye
iştirâ eyledim mezbûr Mehmed’in vech-i meşrûh üzere mülkü olup târîh-i mezbûrda
mülkünden zâyi‘ olduğun ma‘lûmum değildir demeğin müdde‘î-i mezbûrdan da‘vâsına
mutâbık beynine taleb olundukda udûl-i müslimîmden Süleymân Nazır ve Osman bin
İbrahim nâm kimesneler liecli’ş-şehâde meclis-i şer’a hâzırlar olup isrü'l-istişhâd fi’l-
hakîka işbu marü’l-vasf öküz mezbûr Mehmed’in mülkü olup târîh-i mezbûrede karye-i
merkûm mer‘asında mülkünden zâyi‘ oldu biz bu husûsa şâhidleriz şehâdet dahi ederiz
deyü her biri edâ-i şehâdet-i şer’iyye eylediklerinde ba’de ri‘âyet-i şerâiti'l-kabûl
şehâdetleri makbule olduktan sonra müdde‘î-i mezbûr zikr olunan öküzü âhara bey‘
veya hibe veyahut vech-i şer’iden bir vecihle mülkünden ihrâc etmedügün bit't-taleb
yemîn teklîf olundukda ol dahi vefki’l-me’sûl yemîn bi’l-lahi’l-aliyyi’l-azîm etmegin
mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’l-hâdî ve’l-ışrîn min şehr-i Ramazânü'l-
mübârek lisene hamsîn ve elf
184
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi bin İbrahim Efendi müderris, Hasan Efendi bin Kemaleddin
müderris, Davud Bey bin Mehmed …, Süleymân bin Hâlil kâtibeş, El-Hâc Emrullah,
Abdurrahman bin Hasan ve gayrühüm.
34-A-2 Arapça
Muhallefât-ı
El-merhûm Yusuf Bey ibn Evhad mâte sâkinen bimahallet-i Câmi‘-i Vasat min mallati
Medîneti Rodoscuk ve tereke zevcen med‘uvven Aişe bint Şükrüllah ve ibnen kebîren
med‘uvven ve ibneyni sağîreyni med‘uvveyn Mustafa ve Şa‘bân ve binten kebîreten
med‘uvveten Hadîce ve binteyni med‘uvveteyni sağîreteyn Fatıma ve Ümmühânî ve'l-
verâsetü munhasıratün fîhinne vaka‘t-tahrîr ve'l-kısme fi'l-yevmi's-sânî ve'l-ışrîn min
şehri Recebü'l-âsım lisene hamsîn ve elf.
Menzil fevkânî
ve tahtânî
Bâb 1
Kıymet 60000
Kırmızı atlas …
1
Kıymet 550
Beyaz atlas …
1
Kıymet 250
Beyâz kemha
kaftan
1
Kıymet 600
Mâî çuka
ferâce …
1
Kıymet 800
Def‘a mâî
ferâce …
1
400
Paris ferâce …
1
Kıymet 1400
Sâde mâî
ferâce
1
Kıymet 450
Köhne kemhâ
minder
1
Kıymet 150
Münakkaş
yorgan
1
Kıymet 400
Dülbend cedîd
1
Kıymet 360
Müsta‘mel
dülbend
2
Kıymet 400
Kadife kavuk
1
Kıymet 80
Çarşeb
1
Kıymet 50
Sîm kılıç
2
Kıymet 2700
… … tolga
1
Kıymet 400
İbrīk
1
Kıymet 200
Bakır tebsi
1
Kıymet 200
Sîm hançer
Aded 1
Kıymet 500
Sîm bıçak
Aded 1
Kıymet 500
Sîm kuşak1
Kıymet 400
Sîm kolçak
Aded 1
Kıymet 400
Kırmızı çuka
…
1
Kıymet 200
Selanik keçesi
Aded 1
Kıymet 700
… üzengi Sâde … Yanbolu kebesi Kolan kuşak … demir
185
Aded 1
Kıymet 500
Aded 1
Kıymet 40
1
Kıymet 400
1
Kıymet 80
1
Kıymet 40
Londra çakşır
Kıymet 200
… keçesi
1
Kıymet 120
Yemenî yorgan
1
Kıymet 400
… Şarâbhâne
1
Kıymet 400
Tabkur
Aded 1
Kıymet 10
Darı
Müd 1
Kıymet 800
Alef
Müd 1
Kıymet 400
Mebağ nakd
1000
Der-zimmet-i
Hüseyin
dâmâdı
merhûm
Ahmed
Kıymet 1300
Yekûn 77490
Minhâ el-masarıf
Resm-i
kısmet
1930
Kassâmiye
800
Kâtibiye
200
Huddâmiye
200
İhzariye
100
Ücret-i
kaydiye
300
Yekûn 3330
Sahhüˈl-bâkî littaksîm beyneˈl-verese 74160
Hısse-i
zece
9270
Hısse-i
ibn
14420
Hısse-i
ibn
14420
Hısse-i
ibn
14420
Hısse-i
bint
7210
Hısse-i
bint
7210
Hısse-i
bint
7210
34-B-1
Medîne-i Rodoscuk Ermeni mahallâtından mahalle-i cedîde sâkin Zador veled-i Hani
nâm Ermen imakâm-ı kazâda Musa bin Mehmed nâm kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm
ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup medîne-i mezbûre sınırı
dâhilinde Dizdar deresinde vâki‘ bir tarafı İlyas Bey ibn Yusuf ve bir tarafı Senar veled-
186
i Yerhan ve bir tarafı Sahbad veled-i Mehnar bâğları ve bir tarafı tarîk-i âmm mahdûd
iki dönüm bir kıt‘a bâğımı mezbûr Musa’ya dört bin sekiz yüz nakd-i râyicü'l-vakt fıdda
akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eyledim
dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’l-hâmis
min Şevvâli'l-mükerrem lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Receb Beşe ibn Yusuf, Ahmed Çelebi ibn Yusuf, Behar bin Abdullah,
Mustafa bin Ahmed, Şahin veled-i ve gayrühüm.
34-B-2
İnecik kazâsına tâbi’ Ahmedkul nâm karyede sâkin Yusuf bin Ferruh hoca nâm kimesne
makâm-ı kazâda râfü’atü’l-kitâb Seniye binti Mustafa Dede nâm hâtun tarafından bey’i
atizzikri tasdîke vekîl olup nehc-iş er’i mu‘teber üzere isbât-ı vekâlet eden Süleymân
bin Hüseyin nâm kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i
mülkümde muntazam olup medîne-i Rodoscuk mahallâtından Canpaşazâde
mahallesinde bir tarafı Perviz Dede veresesi ve bir tarafı Ahmed Çelebi bin Hasib Dede
ve bir tarafı Alime binti Hasib nâm hâtun mülkleri ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd
ve iki bâb tahtânî odayı müştemil olan menzilimi müvekkil-i mezbûre Seniye Hâtûn'a
yirmi dört bin dokuz yüz nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı
semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ
vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’t-tâsi’ min Şevvâli'l-mükerrem lisene hamsîn ve
elf
Şuhûdü’l-hâl: Fahrü’l-müderrisîn Ali Çelebi bin İbrahim Efendi, Davud Bey bin
Mehmed, Süleymân Bey bin Hâlil, Davud Beşe bin Abdullah, Ahmed Çelebi bin Ali …
Mahmûd ve gayrühüm.
34-B-3
Medîne-i Rodoscuk’da el-Hâc Mehmed mahallesinde sâkine Hasise binti Abdullah nâm
kıbtiye makâm-ı kazâ-i lâzımı’r-rızâda râfi’atü’l-kitâb Kızlarbeyi binti Yolcu nâm
kıbtiye mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkü mahzında münselik
olup mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı el-Hâc Mehmed bin Receb ve bir tarafı Ali bin
Tur Bey ve bir tarafı Muharrem mülkleri ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd üç bâb
fevkânî ve tahtânî beyti müştemil menzilimi mezbûre Kızlarbeyi'ye altı bin nakd-i
187
râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i
mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire
fî yevmi’s-sâmin min Şevvâli'l-mükerrem lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-
izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Osman Beşe bin Abdullah, Hasan bin Ebubekir, İsmail bin Şahvirdi,
Kâsım bin Veli, Üstad Osman bin Mehmed, Mehmed Çelebi bin Abdi ve gayrühüm.
34-B-4 Arapça
Selemle hâkimü lilmevki‘i a‘lâhu el-mütevekki‘ rızâe rabbihî ve mevlâhu'l-gafûr el-
med‘uvve Emine binti Mustafa el-hâmilü hâze'l-kitâb ecelü'l-med‘uv Mustafa bin
Şa‘bân es-sâkin bimahalle Dudu Hatin bimedîneti Rodoscuk linesebî ve iltizâmî ve'l-
ibâad ve teslimehâ minhü selîmen ve teslîmen sahîhayni şer‘iyyîn sümme kazâ ve
kaddere fi'l-vakt feezzene lehû bisarfi'l-meblağ el-mezbûr … vaktü'z-zarûre … alâ men
lehû hakkü't-taleb lede'z-zafer karzan ve nakden sahîhî şer‘iyyîn cerâ zâlike ve hurrire
fi'l-yevmi's-sâdis min Şevvâli'l-mükerrem lisene hamsîn ve elf
Şuhûdüˈl-hâl: Mahmud Efendi ibn-i Nasuh Efendi el-hatîb, Mehmed Halîfe ibn-i
Ahmed el-imâm, Davud Beşe ibn-i Abdullah er-ricâl, Mahmud Bey bin Abdullah.
34-B-5
Medîne-i Rodoscuk’da kefere mahallâtından Papa Manol mahallesinde sâkin Erkerim
veled-i Etnaş nâm zımmî mahfel-işer’de râfi’u’l-kitâb Nardik veled-i Dari nâm Ermeni
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve ta’bîr-i ani’l merâm edüp yine mezbûre sınırı dâhilinde İneci
bâğı kurbunda vâki‘ bir tarafı Papa Manol bâğı ve bir tarafı Yusuf nâm kimesne bâğı ve
bir tarafı Yenaki veled-i Papaş bâğı ve bir tarafı bezirci Karamanlı Kikor nâm Ermeni
bâğı ile mahdûd olan tahmînen üç dönüm bir kıt‘a mülk bâğımı mezbûr Nardik'e iki bin
nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i
mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt
olundu fî yevmi’s-sâbi’ ve’l-ışrîn min şehr-i Ramazânü'l-mübârek lisene 1050
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi ibn İbrahim müderris, Hasan Efendi ibn Kemaleddin müderris,
El-Hâc İbrahim Efendi hattat, Muhzır başı Mehmed Çelebi, Paposcu Yani veled-i
Nikol, Alekon veled-i Doniz ve gayrühüm.
188
35-A-1
Medîne-i Rodoscuk ve tevâbi’indevâki‘ olan Beytülmâl amme ve hâssa emîni ve zabit
… olan fahrü’l-akrân Osman Bey bin Ahmed’in tarafından husûs-iâti’z-zikre vekîl olup
nehc-işer’i üzere isbât-ı vekâlet eden Ahmed Beşe bin Abdüssamed nâm kimesne
mahfel-işer’debi’lvekâle takrîr-i kelâm ve bast-ı merâm edüp bundan akdem medîne-i
mezbûrede subaşı olan Davud Bey bin Mehmed yedi ile ahz olan orta boylu açık kaşlı
gök gözlü sarışın rûsi’l-asl Yusuf bin Abdullah nâm abd-i … müddet-i örfiyyesi tâmam
olup sabihi zuhur edinceye degin yevmi otuz akçe nafaka takdiri ile zabt ve hıfz içün
cânibi şer’işerîfden vekaletim hasebi ile bana def‘ ve teslîm olmuştu hâlâ müddet-i
örfiyesi tamam olup ilâ hâze’l-ân sahibi zuhur eylememekle ba’de’l-yevm furuht olunup
semeni yedinde hıfz olunmasına nafaka-i mefrûzası … isti‘âb ile mevlâsı bi'lkülliye
mutazarrır olmak mukarrer olmağın bey‘ olunup semeni yedinde hıfz olunmak içün
kıbel-i şer‘den izn taleb ederler dedikde sicill-i muhfûza nazar olundukda mazmunu
vekîl-i mezbûr takrirîne muvâfık bulunmağın abd-i mezbûr bey’ olunup semeni zâbit-i
mezbûru yedinde hıfz olunmak mevlasına enfa’ olmağın bey’e izn birle mâ vaka’a bi’t-
taleb sebt olundu fî yevmi’s-sâbi’ aşer min Şevvâli'l-mükerrem sene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi ibn İbrahim Efendi, Hasan Efendi bin Kemaleddin, Ademzâde
Mehmed Halife imam, Davud Bey zâbit-i şehr, Kâtibeş Süleymân, Ramazan bin Sefer
ve gayrühüm.
35-A-2
Medîne-i Rodoscuk tevâbi’inde Yeniköy nâm karyede sâkin Yani veled-i Şimu nâm
zımmî mahfel-işer’de râfi’u’l-kitâb Harsane veled-i Nikol nâm zımmî mahzarında ıkrâr-
ı tâm ve ta’bîr-i ani’l merâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup karye-i mezbûrede
vâki‘ bir tarafı Avernuz veled-i Yani mülkü ve etrafı selâsesi tarîk-i âmm ile mahdûd bir
bâb tahtânî beyti ve havluyu müştemil olan menzilimi mezbûr Harsane’ye bin nakd-i
râyicü'l-vakt fıdda akçeye beyi bât-ı sahîh-işer’i ile bey’edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve
teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb
sebt olundu fî yevmi’s-sâbi’ aşer min şehr-i Ramazânü'l-mübârek lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Râkimu’l-hurûf Ali Çelebi bin İbrahim müderris, Zehrü’l-müderrisîn
Hasan Efendi bin Kemaleddin, Davud Beşe bin Abdullah ez-zaim, Kiryaki veled-i
Dimo, Veled-i Himo, İstirtad veled-i, Usta Senoz veled-i Anke ve gayrühüm.
189
35-A-3
Medîne-i Rodoscuk ve tevâbi’inde vâki‘ olan Beytülmâl-i âmme ve hâssa emîni ve zābit
olan umdetü'l-a‘yân Niğdeli Ahmed nâm tarafından husûs-iâti’z-zikrvekîl olup nehc-
işer’i üzere isbât-ıvekâlet eden Ahmed Beşe ibn Abdullah nâm kimesne mahfel-işer’de
biˈl-vekâle takrîr-i kelâm ve bast-ı merâm edüp bundan akdem medîne-i mezbûrede el-
Hâc Hürmüz mahallesinde sâkin Mustafa Çelebi bin el-Hâc Ramazan nâm kimesnenin
abd memlükü Mehmed bin Abdullah yedinde ahz olunan uzun boylu açık kaşlı gök
gözlü kulakları kesik zengiyyü'l-asl Mehmed bin Abdullah'ın … sâhibi zuhûr edinceye
degin yevmî üç akçe nafaka buğday ile zabt ve hıfz içün cânib-i şer‘-i şerîfden
vekâletim hasebi ile bana def‘ ve teslîm olunmuşidi hâlâ müddet-i örfiyesi tamâm olup
ilâ hâzihi'l-ân sâhibi zuhûr etmemekle ba‘de'l-yevm furuht olunup semeni yedinde hıfz
olunması ve nafaka-i mefrûzesi kıymeti isti‘âb ile mevlâsı bi'l-külliye müte‘ahhid olmak
mukarrer olmağın bey‘ olunup semeni yedinde hıfz olunmak içün kıbel-i şer‘den izin
taleb iderin didekde sicill-i mahfûza nazar olundukda … mezkûrun takrîrine muvâfık
olunmuş … zâbit-i mezkûrun yedinde hıfz olunma mevlâsına enfa‘ olmağın bey‘e izin
birle mâ vaka‘a biˈt-taleb sebt olundu. Fi'l-yevmi's-sâbih aşer min Şevvâli'l-mükerrem
sene 50
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi bin İbrahim müderris, Hasan Efendi ibn Kemaleddin müderris,
… Mehmed Halife ibn Ali, Davud Bey bin Mehmed, Süleyman bin Halil kâtibeş,
Ramazan bin Sefer.
35-A-4
Nefs-i kasaba-i Babadağı'nda el-Hâc Hamza mahallesinde sâkin Sefer bin Şa‘bân nâm
kimesne makâm-ı kazâda râfü’u’l-kitâb Mustafa Bey bin Mehmed Bey nâm kimesne
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp dâhil-i havza’-i emlâkim olup hâzır-ı
meclis olan uzun boylu açık kaşlı gök gözlü sarı bıyıklı sarışın sol elin orta parmağı
meksûr olan rûsü’l-asl Yusuf bin Abdullah nâm abd-i memlûkumu mezbûr Mustafa
Bey’e yedi bin nakd ceyyid ve cedîd akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve
teslîm-i mebî‘a’ eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu
tahrîren fî yevmi’s-sâbi’ min Şevvâli'l-mükerrem lisene hamsîn ve elf
190
Şuhûdü’l-hâl: Hasan Ağa ibn Ahmed, Sefer Çavuş bin Bali, Şa‘bân bin Kılıç, Derviş
bin Musa, Hacı bin Seydi, Abdülkerim hoca ibn Mehmed imam karye-i nusretli,
Ramazan bin Sefer, Ömer ibn-i … ve gayrühüm.
35-B-1
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından el-Hâc İsa mahallesinde sâkin Rabia binti Mustafa
nâm hâtun mahfel-işer’de hal‘-i âtiye degin zevci olan râfi’u’l-kitâb Ömer bin Osman
nâm kimesne mahzarında bitav‘iha's-sâf ıkrâr ve i‘tirâf edüp mezbûr Ömer bundan
akdem beni tezevvüc eylemekle bu âna degin taht-ı nikâhında olup lakin hâlâ
beynimizde şikâk vâki‘ olmağın zımmetinde mütekarrer mehr-i müeccelim olan iki bin
akçe ve nafakayı iddetim üzerine ve merkûm Ömer ile benden mütevellîde olup hâlâ
sinni altı ayı bâliğ olan Neslihan nâm sağîreyi târîh-i kitâbdan altı sene-i şemsiyye ve
altı ay tamamına degin ben infâk ve iksâ etmek üzere mezbûr Ömer ile muhâla‘a-i
sahîh-i şer’i ile muhâla‘a eyledik min ba’d biribirimiz ile zevciyyete müte‘allık da’vâ ve
nizâ’ım kalmadı dedikde mersûm Ömer dahi merkûme Rabia’ya vech-i muharrer üzere
cemi‘ ikrârını tasdik ve muhâla‘a-i mezbûreyi kabûl ve tahkîk etmegin mâ vaka’a bi’t-
taleb ve’l-ibtiğa sebt ve imlâ ve yed-i tâlibe def‘ ve ita olundu tahrîren fî yevmi’s-sâbi’
aşer min Şevvali’l-mükerrem lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi bin İbrahim Efendi, Amelü’l-ayân Hüseyin Ağa bin Ahmed,
Davud Bey bin Mehmed zâbit-i şehr, Süleymân Bey bin Hâlil Kâtib zâbit-i mezbûr,
Ahmed Çelebi bin Mehmed, Keçeci Mehmed bin Yakub mütevellî mahalle-i hoca Veli,
Ali Çelebi bin Kâsım, Muhzır başı Mehmed Çelebi bin Abdi, Ramazan bin Sefer ve
gayrühüm.
35-B-2
Medîne-i Rodoscuk'da Câmi‘-i Atîk mahallesinde sâkine Fatıma binti Hüseyin mahzarı
şer’d erâfi’u’l-kitâb Hasan bin Abdullah nâm mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm
edüp silk-i mülkümde muntazam olup medîne-i mezbûre tevâbi’inden Banados nâm
karye sınırı dâhilinde vâki‘ bir tarafı Hıdır Beşe ibn Abdullah nâm kimesne ve bir tarafı
Bolu oğlu bâğları ve bir tarafı değirmenci kurt tarlası ve bir tarafı tarîk-i âmm ile
mahdûd ve mümtâz olan iki dönüm bir kıt‘a bâğımı mezbûr Hüseyin’e bin beş yüz
nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bey’-i bât-ı sahîh-işer’i ile bey’ edüp kabz-ı semen-i
ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a
191
bi’t-taleb sebt olundu tahrîren fî yevmi’s-sâbi’ aşer min Şevvâli'l-mükerrem lisene
hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Hüseyin Ağa bin Ahmed, Davud Beşe bin Abdullah, Ahmed Beşe bin
Ali, Mahmûd Bey bin Abdullah cündi, Hâlil Çelebi bin Nuh, … el-Hâc Mehmed bakkâl
Ali Mustafa.
35-B-3
Medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Kumbâğı nâm karyede sâkine Mariya binti Faloz nâm
nasrâniyye mahfel-işer’de râfi’u’l-kitâb İstati veled-i Anlaki nâm zımmî mahzarında
ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup karye-i mezbûrede
vâki‘ bir tarafı Duka veled-i Yani ve bir tarafı Manol veled-i Todori ve bir tarafı Nikola
veled-i Zola nâm zımmiler mülkleri ile ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb
tahtânî taştan mebnî ve iki sundurmayı ve ahûru ve havlu ve bir iken? ağacı ta‘bîr
olunur şecere-i müsmireyi havi olan menzilimden zikr olunan taştan mebnî beyti tahtani
ile nısf havlusunu ve iki sundurma ve iken? ağacını mezbûr İstati’ye iki bin nakd-i
râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i
mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî
yevmi’s-sâdis aşer min Şevvâli'l-mükerrem lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi bin İbrahim müderris, Hasan Efendi ibn Kemaleddin müderris,
Mehmed bin Ahmed … oğlu muhzır, Paçaroğlu minder Musa, Aleko veled-i Tarek,
Arhovi veled-i Sihol, Panayot veled-i Kostantin, İstirati veled-i Nikol, Nikola veled-i
Manol ve gayrühüm.
35-B-4
Medîne-i Rodoscuk’da Raziye Hâtun mahallesinde vâki‘ olup bir tarafı İvaz bin Yahya
ve bir tarafı Hasan bin Mustafa ve bir tarafı Mustafa Halife mülkleri ile ve bir tarafı
tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb tahtânî ve bir bâb fevkânî beyti ve havluyu müştemil
olan menzili bundan akdem mahalle-i mezbûrede sâkin iken fevt olan Ali bin Mustafa
nâm sağîrin mülk-i mevrûsu olup ba’de vefâtihî altı sehimden iki sehmi vâlidesi
Fermâne binti Abdullah nâm hâtun ve bir sehmi liüm er karındaş olan Ahmed bin
Yahya nâm kimesneye ve üç sehmi liebeveyn ‘ammî olan Mehmed bin Birali nâm
kimesneye irsen intikâl eyledügü şer’an mütehakkık olduktan sonra mezbûr Mehmed
192
mahfel-işer’de râfi’u’l-kitâbmezbûr Ahmed mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm
edüp mârü’z-zikr menzilden vech-i muharrer üzere altı sehimden bitarîki'l-asûbeti'n-
nesebiyye isabet eden üç sehmi mezbûr Ahmed’e bin nakd ceyyid ve cedîd akçeye bey’-
i bât-ı sahîh-işer’i ile bey’ eyleyüp ol dahi iştirâ ve kabûl eyledikden sonra kabz-ı semen
ve teslîm-i mebî‘a eyledim ba’de’l-yevm menzil-i mezbûrede kat‘â medhal ve alâkam
kalmadı dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’s-sâdis
aşer min Şevvâli’l-mükerrrem lisene 1050
Şuhûdü’l-hâl: Hüseyin Bey bin Abdullah serdar, Davud Halife ibn İbrahim imam
mahalli, Hasib bin Mustafa muharrer Hasan, Mehmed Çelebi bin Abdullah, Ali bin
Ahmed, Mehmed Çelebi hafızzade, İvaz bin Yahya, Hüseyin bin Süleyman.
36-A-1
Medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Kumbâğ nâm karyede sâkin Dufa veled-i Angelaki
nâm zımmî makâm-ı kazâda bâisü’l-kitâb Logarine binti Kosta nâm nasrâniye
mahzarında üzerine da’vâ ve takrîr-i kelâm edüp mersûmeleri yine bundan akdem
medîne-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı yine mezbûre mülkü ve bir tarafı Yani veled-i ve bir
tarafı Angelos veled-i Kosta mülkleri ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb
tahtaniyi bana üç bin sekiz yüz nakd ve râyic akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ve
teslîm-i mebî‘a’ eylemişken hâlâ tasarrufuma mani olur suâl olunup kasr-ı yed ile
mezbûreye tenbîh olmak murâdımdır dedikde gıbbe’s-suâl mezbûre Lagorine dahi
cevâbında fî’l-vâki‘ mârü’z-zikr beyti minvali muharrer üzere mezbûr Dufa’ya üç bin
sekiz yüz mârü’n-na‘t akçeye bâten bey’ eyledikden sonra kabz-ı semen ve teslîm-i
mebî‘a-i eylemişdi lakin sâlifü’z-zikr havlusu benim menzilimim havlusu ile mahlût
olmağla bey‘den rücû‘ iderim didikde mersûme Lotharinen'nin cevâbı şer‘î olmamağla
kasr-ı yedine men‘ birle mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’l-hâdî aşer min şehr-i
Ramazânü'l-mübârek lisene 1050
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi bin İbrahim Efendi müderris, Hasan Efendi ibn Kemaleddin
müderris, İsmat veled-i Mal, Fakrasi? veled-i Yorgi, İba veled-i Asko, İskori veled-i
Ağlavak, Paskal veled-i Todori.
193
36-A-2
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından el-Hâc Hürmüz mahallesinde sâkin Osman Beşe ibn
Abdullah nâm kimesne tarafından ıkrâr-ı âti’z-zikre vekîl olup Süleymân bin Abdullah
ve Ahmed bin Abdullah nâm kimesneler şehâdetleri ile isbât-ı vekâlet eden zahrü’l-
hutebâ Mehmed Efendi ibn Musa mahfel-işer’de bi’l vekâle ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm
edüp müvekkil-i mezbûr Osman Beşe i’tak-ı âtî sudûruna degin dâhil-i havza’-i emlâkı
olup hazâra-i bil'l-meclis olan uzun boylu açık kaşlı gök ala gözlü sarı benizli
rûstiyyetü’l-asl mezbûre Rokna mu‘terife olan bâisetü’l-kitâb Yasemin binti Abdullah
nâm cariye-i memlûkesini habseten lillâhi te’âlâ ve tâliben li-merzâti’r-rabbi’l-âlâ i’takı
sahîh-işer’i ile i’tak ve tahrir eyledi min ba’d mezbûre Yasemin sâir harâir-i asliyyât
gibi hür olup üzerinde mevali için utekâ üzerinden sâbit olan hakk-ı velâdan gayrı hak
kalmadı dedikde gıbbe't-taleb mâ vaka’a sebt olundu fî yevmi’s-sâmin aşer min
Şevvâli'l-mükerrem lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Fahrü’l-i’tâk Mehmed Bey bin Abdullah Halil, Mehmed Efendi ibn
Mahmûd Efendi imam, Hüseyin Beşe ibn Abdullah serdar, Davud Beşe ibn Abdullah
er-râcil, Hüseyin bin Resul, Derviş Çelebi ibn İvaz, Mehmed bin Osman, Ramazan bin
Sefer ve gayrühüm.
36-A-3
Medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Çanakçı nâm karyede sâkin iken bundan akdem fevt
olan Sinan nâm kimesnenin verâseti sulbî kebîre kızları Aişe ve Rabia ve Fatıma nâm
hâtunlara münhasıra idüğü şer’an mütehakkık olduktan sonra mezbûretan Rabia ve Aişe
makâm-ı kazâda râfü’u’l-kitâb Hasan Çelebi ibn Mahmûd nâm kimesne mahzarında
ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp muhallefât-ı müteveffâ-yı mezbûreden olup karye-i
mezbûrede vâki‘ bir tarafı Ömer bin Hüseyin ve bir tarafı Ahmed bin Mehmed mülkleri
ve iki tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb fevkânî ve tahtânî beyti ve bir âhûru ve on
müd buğday alur çatma bir anbarı müştemil olan menzilden ve yine muhallefât-ı
mezbûreden olup karye-i mezbûre sınırı dâhilinde Derebâğı demekle ma’rûf
mevzî’devâki‘ iki tarafı Receb bin Mehmed bâğı ve iki tarafı dere ile mahdûd bir dönüm
bâğdan her birimize birer sehmi isabet etmeğin biz dahi her birimiz zikr olunan birer
sehmi mezbûr Hasan Çelebi’ye ikişer bin nakd-i râyicü'l-vakt ceman dört bin akçeye
bâten bey’ edüp ol dahi iştirâ ve kabûl eyledikden sonra kabz-ı semen ve teslîm-i
194
mebî‘a’ eyledik dediklerinde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu
tahrîren fî yevmi’s-sânî min şehr-i Ramazânü'l-mübârek lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Osman hoca ibn Hacı, Davud Bey ibn Mehmed zâbit-i şehr, Süleymân
Bey bin Hâlil kâtib, Ademzâde Mehmed Halife, İbrahim Çelebi ibn Ebubekir, Mehmed
Çelebi bin Nasuh, Receb bin Mehmed, Mehmed bin Receb ve gayrühüm.
36-A-4
Medîne-i Rodoscuk’da Ermeniler mahallesinde sâkin Lamkon veled-i Kelamir nâm
Ermeni makâm-ı kazâda râfü’u’l-kitâb Bağdasar veled-i mezbûr Kelamir nâm Ermeni
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup medîne-i
mezbûre sınırı dâhilinde orta çayır nâm mevzî’de vâki‘ bir tarafı yine mezbûr Bağdasar
ve bir tarafı Danil Papas ve bir tarafı kuyumcu Sofyanuz? ve bir tarafı Yodri nâm
zımmîler bâğları ile mahdûd bir dönüm bir kıt‘a bâğımı mezbûr Bağdasar'a altı yüz
nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen ve teslîm-i mebî‘a’
eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’l-ışrîn
min şehr-i Ramazânü'l-mübârek lisene 50
Şuhûdü’l-hâl: Tâcir Çelebi Efendi, El-Hâc Hüseyin Receb bâba, Mustafa Beşe bin
Abdullah, Bagos veled-i Batos, Yakob veled-i Benar, Haçuk veled-i Serkiş, Alimno
veled-i Raden ve gayrühüm.
36-B-1
Medîne-i Rodoscuk’da Bevvab Mehmed Bey mahallesinde sâkine Hatice binti Arslan
nâm hâtun makâm-ı kazâda râfü’u’l-kitâb Hüseyin Beşe bin Kaya nâm kimesne
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup mahalle-
i mezbûrede vâki‘ bir tarafı Osman bin ve bir tarafı Müsli bin Abdurrahman ve bir tarafı
Hüseyin Beşe mülkleri ve bir tarafı yine kendi mülküm ile mahdûd olan tûlen yirmi dört
zirâ’ ve arzen otuz dört buçuk zirâ’ arsa-i hâliyemi mezbûr Hüseyin Beşe’ye yedi bin
nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i
mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt
olundu hurrire fî yevmi’r-râbi’ ve’l-ışrîn min Şevvâli'l-mükerrem lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Halife hafızzâde imam, Ali Halife bin Abdullah el-müezzin,
Sinan Beşe bin Hızır, İslam bin Peykârî Hasan, Receb bin Hüseyin, Mahmûd bin
195
İbrahim, Davud Beşe bin Abdullah, El-Hâc Hüseyin bin Abdullah, Ali bin Yusuf,
Ahmed bin Budak, El-Hâc Emrullah serbazari ve gayrühüm.
36-B-2
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Câmi’-i Atîk mahallesinde sâkin Ahmed Beşe bin el-
Hâc Ali nâm kimesne makâm-ı kazâ-i lâzımı’r-rızâda râfi’u’l-kitâb Müsli Beşe bin
Mustafa nâm kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde
muntazam olup mahalle-imezbûrede vâki‘ bir tarafı yine kendi mülküm ve bir tarafı
Belkıs nâm hâtun mülkü ve bir tarafı ba‘zen Siyavuş Bey bin Abdullah ve ba‘zen Uncak
oğlu Ali Çelebi mülkleri ve bir tarafı Mahmûd Beşe bin Şa‘bân nâm kimesnenin otlak
hânesi ile mahdûd olan tûlen otuz zirâ’ ve arzen otuz dört zirâ’ arsa-i hâliyemi mezbûr
Müsli Beşe’ye altı bin üç yüz nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı
semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ
vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’l-ışrîn min şehr-i Şevvâli'l-mükerrem
lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Zehrü’l-ayân Hüseyin Ağa damad koçakzâde, Fahrü’l-akrân Hüseyin Ağa
bin Ahmed, Hâlil Ağa bin el-Hâc Mehmed müteferrika, Mahmûd Bey bin Abdullah
cündi, El-Hâc Hasan bin Abdi, Seydi Yusuf bin Ahmed, Mezid Beşe bin Ömer,
Mehmed Çelebi bin Abdi ser bölük ve gayrühüm.
36-B-3
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından el-Hâc Musa mahallesinde sâkin Müsli Beşe bin
Mustafa nâm kimesne makâm-ı kazâda râfü’u’l-kitâb Mahmûd Beşe bin Şa‘bân nâm
kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup
mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı Belkıs nâm hâtun mülkü ve bir tarafı bazen Siyavuş
Bey bin Abdullah ve bazen Uncak oğlu Ali Çelebi mülkleri ve bir tarafı Ahmed Beşe
bin el-Hâc Ali mülkü ve bir tarafı yine mezbûr Mahmûd Beşe otlak hânesi ile mahdûd
olan tûlen otuz zirâ’ ve arzen otuz dört zirâ’ arsa-i hâliyemi mezbûr Mahmûd Beşe’ye
yedi bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen ve teslîm-i
mebî‘a’ eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire
fî yevmi’l-hâdî ve’l-ışrîn min Şevvâli'l-mükerrem lisene hamsîn ve elf min hicreti men
lehü'l-izz ve’ş-şeref
196
Şuhûdü’l-hâl: Mezbûrîn
36-B-4
Medîne-i Rodoscuk’da el-Hâc İsa mahalesinde sâkin Veli bin Vefa nâm kimesne
meclis-i şer’de râfi’u’l-kitâb Varitros veled-i Şagob nâm Ermeni mahzarında ıkrâr-ı tâm
ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkü mahzımda muntazam olup medîne-i mezbûre sınırı
dâhilinde Dizdar deresi nâm mevzî’de vâki‘ bir tarafı Arnabud Hüseyin bin Abdullah ve
bir tarafı el-Hâc Ali bin bâğları ve bir tarafı yine mezbûr Varitros tarlası ve bir tarafı
ba‘zen Mehmed ve Ahmed nâm kimesneler ve ba‘zen Avanes nâm Ermeni tarlaları ile
mahdûd olan iki buçuk dönüm bir kıt‘a bâğımı mezbûr Vâristos’a iki bin altı yüz nakd-i
râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i
mahdûd eyledim ba’de’l-yevm sâlifü’z-zikr bâğ mersûm Varitros mülki meşterâsıdır
dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’s-sâni
ve’l-ışrîn min Şevvâli'l-mükerrem lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Hâlil Çelebi bin İbrahim, Arnabud Ali bin Abdullah, Cebeci Mustafa bin
Abdullah, Hüseyin Beşe bin İlyas, Şa‘bân Beşe bin Abdullah er-râcil, Muhzır Mustafa
bin Ali.
37-A-1
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Kara Kâtib mahallesinde sâkin umdetü’l-ayân
Hüseyin Ağa ibn İbrahim meclis-işer’i kavmi lâzımü’t-tekrîmde ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i
kelâm edüp i’tâk-ı âti sudûruna degin dâhil-i havza’-i emlâkim olup hâzır-ı bi’l meclis
olan orta boylu çatık kaşlı kara gözlü buğday renkli Hırvatüyyü'l-asl bâisü’l-kitâb
Dilaver bin Abdullah nâm abd-i memlûkuümü habsiyallahü te’âlâ ve taleben li-
merzâti’r-rabbi’l-âlâ i’tâk-ı sahîh-işer’i ile i’tâk ve tahrir eyledim min ba’d mezbûr
Dilaver sâir ahrâr-ı asliyyîn gibi hür olup üzerinde mevali içün utekâ üzerinde sabit olan
hakk-ı velâdan gayrı hakkım kalmadı dedikde mâ vaka’a bi’t-taleb ve'l-ibtiğâ sebt ve
ilan olundu fî yevmi’s-sânâ min Zilka‘deti'l-harâm sene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Fahrü’l-müderrisîn Sefer Ağa ibn Bali, Zahrü’l-ayân Hüseyin Ağa
Ahmed mütefekkika, El-Hâc Hasan bin Abdi ebvab-ı sultanî, Umdetü’l-hitab Mahmûd
Efendi ibn Nasuh, Ahmed Çelebi bin Mahmûd Bey Nâzenînzâde, İbrahimzâde Çelebi
Hasan Bali, El-Hâc Hüseyin bin el-Hâc Ali, Adaş Mehmed Çelebi mütevelli.
197
37-A-2
Vilâyeti Anadolu’da Şire kazası tevâbi’inden Hacı köyü demekle ma’rûf karyede sâkin
el-Hâc Mustafa Bey Yusuf nâm kimesne mahfel-işer’de râfi’u’l-kitâb Receb Bey ibn
Abdullah nâm kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve bast-ı merâm edüp bundan akdem
mezbûr Receb Bey zimmetinde beynimide ilm-i şer’i ile ma’lûm câriye behasından on
yedi bin akçe hakkım olmağla bundan akdem on iki bin akçeyi şey’en feşey’en mezbûr
Receb Bey’den ahz ve intifâ eyleyüp zimmetinde beş bin akçe hakkım kalmağın hâlâ
meblağ-ı bâkî beş bin akçeyi mersûm Receb Bey’den da’vâ ve taleb eyledikde ol dahi
meblağ-ı mezbûru on yedi bin akçeyi şey’en feşey’en bi’t-tamâm sana edâ ve teslîm
eyledim deyü sen dahi inkâr ve ol isbâtdan âciz olmağla beni istihlaf edüp ba’de’l-
halefi’ş-şer’i meblağ-ı bâkî beş bin akçeyi bana edâya mezkûr Receb bey’e tenbûh
olunmuşidi hâlâ mezbûr Receb Bey’den iki bin akçe kıymetlü bir demirkır kısrak ile beş
yüz ceyyid ve cedîd akçe ahz ve kabz edüp bâkî iki bin beş yüz akçeyi merkûm Receb
Bey hibe eyleyüp meblağ-ı mezbûr iki bin beş yüz akçeden zimmetini ibrâ eyledim
ba’de’l-yevm meblağ-ı mârü’z-zikr on yedi bin akçeye müte‘allık mezbûr Receb Bey ile
da’vâ venizâ’ım kalmadı dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt
olundu hurrire fî yevmi’t-tâsi’ min Şevvâli'l-mükerrem lisene hamsîn ve elf mine'l-
hicreti'n-nebeviyye
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Bey ibn Behram kethüdari, Yahya Çelebi bin Abdullah, Hasan
Bey bin Menhab, Mahmûd bin Abdullah, Mehmed bin Ali, Konur Mehmed, El-Hâc
Emrullah serbazari ve gayrühüm.
37-A-3
Medîne-i Rodoscuk’da Hoca Veli mahallesinde sâkin iken bundan akdem fevt olan
Ümmühan binti Ali nâm hâtunun verâseti zevci keçeci Mehmed bin Yakub nâm
kimesneye ve sadriye kızları Fatıma ve Hamide nâm hâtunlara münhasıra idügü şer’an
mütehakkık olduktan sonra mezbûr Mehmed makâm-ı kazâda menzil-i âti’z-zikre
vâzi’u’l-yed iden şer’an sâbit olan râfi’u’l-kitâb merkûm Hamide mahzarında üzerine
da’vâ ve takrîr-i kelâm edüp muhallefât-ı müteveffât-ı mezbûreden olup mahalle-i
mersûmede vâki‘ bir tarafı hoca Veli ve bir tarafı mezbûre Fatıma mülkleri ve bir tarafı
Veli Hâlil Tekyesi ve bir tarafı tarîk-ihâs ile mahdûd olan bir bâb tahtânî odada yirmi
dört sehimden benim hisse-i şer’ime isabet eden altı sehmi rabi’ hisseme bir sehimden
198
imtina‘ eder suâl olunup hisse-i şer’iyyem alıvirilmek matlûbumdur dedikde gıbbe’s-
suâl mezbûre Hamide cevâbında merkûm Ümühan mârü’z-zikr odayı hâl-i kemâl
sahtından târîh-ikitâbdan on bir sene mukaddem ba’de’t-tahliye bana hibe-isahîh-işer’i
ile hibe ve teslîm ve ben dahi meclis-i hibe de ittihâb ve kabz ve tesellüm eyledim
sâlifü’z-zikr oda vechi meşrûh üzere benim mülkü mevhubum olmadı dedikde gıbbe’s-
suâl ve akibül inkârmerkûm Hamide’den sıdk-ı makâline mübeyyin beyyine taleb
olundukda udûl-i müslimîmden Ahmed bin Abdullah ve Süleymân bin Maden ve
Mehmed bin Bali nâm kimesneler meclis-işer’i hazırlar olupisrü'l-istişhâd fi’l-hakîka
mersûm Ümmühan hâl-i kemal sahtında târîh-imerkûmdan sâbiku’z-zikr odayı bizim
hissemizden ba’de’t-tahliyye mersûm Hamide’ye hîbe-i sahîha-i şer’iyye ile hibe ve
teslîm ve ol dahi meclis-i hibe de ittihâb ve kabz ve tesellüm eyledim biz bu husûsa
minvali muharrer üzere şâhidleriz şehâdetdahi ederiz deyü her biri şehâdet-i şer’iyye
eylediklerinde gıbbet ta’dîl ve't-tezkiye şehâdetleri hayyiz-i kabûlde vâki‘ olmağın mâ
vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’s-sâdis aşer min Şevvâli'l-mükerrem
lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi ibn İbrahim Efendi, Hasan Efendi müderris, Fahrü’l-ayân Hâlil
Ağa mütevelli, Serdar Hüseyin Beşe, Tavancı Mustafa Çelebi, İsmail tâbi‘-i emîn-i
gümrük, Davud Beşe bin Abdullah, Ramazan bin Sefer ve gayrühüm.
37-B-1
Medîne-i Rodoscuk’da kefere mahallâtından Piskopos mahallesinde sâkin Ulaca veled-i
Angelus makâm-ı kazâda râfü’u’l-kitâb Segini veled-i Gini nâm zımmî mahzarında
ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup medîne-i mezbûre
sınırı dâhilinde Mengen nâm mevzî’devâki‘ bir tarafı HâlilAğa ibn el-Hâc Mehmed
tarlası ve bir tarafı etmekçi el-Hâc Müsli tarlası ve bir tarafı yine mezbûr Gini bâğı ve
bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan üç dönüm bir kıt‘a bâğımı mezbûr Gini’ye beş
bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i
mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt
olundu fî yevmi’s-sâmin ve’l-ışrîn min Şevvâli'l-mükerrem lisene 1050
Şuhûdü’l-hâl: Râkimu’l-hurûf Hasan Efendi müderris, Davud Bey zâbit-i şehr,
Süleymân Kâtib, Ali Beşe Fişekçizade, Mehmed bin Abdi serbazari, Papa Akranki Riga
veled-i Yorgi.
199
37-B-2
Medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Osmanlı nâm karyede sâkin İbrahim bin Muharrem
nâm kimesne mahfel-işer’de râfi’u’l-kitâb Hasan Bey bin Abdullah nâm kimesne
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup karye-
imezbûrede vâki‘ bir tarafı Memduh oğulları ve Murâd ve Ali nâm kimesneler mülkleri
ile ve etrafı selâsesi tarîk-i amm ile mahdûd bir bâb tahtânî çatması ve ahûru müştemil
olan menzilimi bicümlei’t-tevâbi’ mezkûr Hasan Bey’e on bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda
akçeye bey‘-i bât-ı sahîh-işer’i ile bey’ idüp kabz ve teslîm ve ol dahi minvali muharrer
üzere iştirâ ve kabz ve tesellüm eyledikden sonra zikr olunan menzile muttasıl olup
tefvîz-i âtî sudûruna degin tahtı tasarrufunda olan tahmînen on keyl tohum ihâta ider
arpalık ta‘bîr olunan bir kıt‘a tarlamın hakkı tasarrufunu ve yine tefvîz-i âtî sudûruna
degin tahtı tasarrufumun olup karye-imezbûre sınırı dâhilinde Büyük dere demekle
ma’rûf vâdî kurbunda vâki‘ lede'l-ahâlî ve'l-cîrân ma‘lûmü'l-hudûd olan tahmînen bir
müd buğday ihâta ider bir kıt‘a tarlamın hakkı tasarrufu ve benarlı yolu demekle ma’rûf
mevzî’devâki‘ olup inde'l-ahâlî ve'l-cîrân ma‘lûmü'l-hudûd olan tahmînen üç müd
buğday isti‘âb edir bir kıt‘a tarlamın hakkı tasarrufu ve Bâğcı yolu nâm mevzî’de kara
tarak demekle ma’rûf toprakda vâki‘ lede'l-ahâlî ve'l-cîrân ma‘lûmü'l-hudûd olan
tahmînen otuz keyl tohum ihâta ider bir kıt‘a tarlamın hakkı tasarrufu ve çakmaklık
demekle ma’rûf mevzî’devâki‘ olup vâki‘ lede'l-ahâlî ve'l-cîrân ma‘lûmü'l-hudûd iki
müd mikdârı tohum isti‘âb iden tarlamın hakk-ı tasarrufunu sâhibü'l-asılları ma‘rifeti ile
mezbûr Hasan Bey'e altı bin mezbûrü'l-aded akçe mukâbelesinde tefvîz ve teslîm ol
dahi tafavvüz ve tesellüm eyledikden sonra semen-i mezbûr on bin akçe ile bedel-i
tefvîz olan meblağı mezbûr altı bin akçenin cem‘an on altı bin akçesini mezbûr Hasan
Bey’in yedinden bi’t-tamâm ahz ve kabz eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ
vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’s-sâlis ve’l-ışrîn min Şevvâli'l-mükerrem lisene
1050
Şuhûdü’l-hâl: El-Hâc Hasan bin Abdi bevvab, Abdülkerim bin Abdurrahman, Hızır bin
Kurt, Mustafa Beşe ibn Hasan, Mehmed Çelebi bin Abdi, Ramazan muhzır.
37-B-3 Arapça
Akarra ve i‘tarefe fî meclisi'ş-şer‘i'ş-şerîf ve mahfeli'd-dîni'l-münîf ilh (ilâ âhirihî) er-
recul el-med‘uv İbrahim bin Muharrem el-vekîl bi'l-ıkrâri bi'l-hâl‘i ve'l-ibâ el-âtî
200
zikrihimâ min kabl ibnetehü'l-mer’eti el-med‘ûvve Ümmühâni es-sâkine bikaryeti
Osmanlı min tevâbi‘i Medîneti Rodoscuk Medîneti Rodoscuk es-sâbit vekâletühû anhâ
bişehâdeti'r-recüleyn el-med‘uvvey İbrahim bin Mustafa ve Hasan bin Süleyman el-
ârifeyn bihâ bi'l-ma‘rifeti'ş-şer‘iyye es-sâkineyn bi'l-karyeti'l-merkūme bienne'l-
müvekkile el-mersûme kad Hâla‘at ma‘a zevcihû hâmilü haze'l-kitâb Hasan Bey ibn
Abdullah ve hüve hâlı‘un ma‘ahâ alâ mehrihe'l-müeccel el-ma‘kūdün aleyh
nekâhahümâ ve hüve meblağun kadderehu ve nisabehû sittete âlaf dirhemü fızzī ve alâ
nafakati iddetühû ve müennnetü süknâhâ muhâla‘atü sahîhatü şer‘iyyetü sümme ibrâün
küllin minhümâ zimmete'l-âhar ‘an cemî‘i'd-de‘âvî ve'l-eymân el-müte‘allıka
bihukūki'z-zevciyye ibrâen ‘âmmen katı‘an linnizâ‘ ve râfi‘an li'l-husūme ve ıkrâren ve
i‘tirâfen sahîyayni şer‘îyyeyn musasaddikan min kabl Hasan Bey el-mezbûr vicâhen
cerâ zâlik ve hurrire fi'l-yevmi's-sâlis ve'l-ışrîn min Şevvâli'l-mükerrem lisene hamsîn
ve elf.
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi Müderriszâde, Hasan Efendi ibn-i Kemâleddin, Abdulkerin bin
Abdurrahman, El-Hâc Hasan bin Abdi el-Bevvâbü's-Sultânî, Mustafa Beşe ibn-i
Hüseyin, Hasan bin Kurd, Mehmed bin Abdi Serbölük ve gayrühüm mine'l-hazırîn.
38-A-1
Medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Papa Yani nâm karyede sâkin iken bundan akdem fevt
olan Hüseyin bin Eğlence nâm kimesnenin sulbî sağîr oğlu Abdülkadir’in kıbe’l-i şer’-i
mutahhardan mansûb vasîsi olan Ömer bin Mustafa nâm kimesne makâm-ı kazâda
râfi’u’l-kitâb Fatıma bin Ali nâm sağîrenin cânib-i şer’-i şer’ifde mansûb ve vasîsi olan
Saliha binti Mustafa nâm hâtun mahzarında bi’l-vekale üzerine da’vâ ve takrîr-i kelâm
edüp karye-i mezbûre kurbunda vâki‘ iki tarafı Süleymân Çavuş bâğı ve tarlası ve iki
tarafı Mehmed bin Mustafa nâm kimesnenin bâğı ve tarlası ile mahdûd olan bir buçuk
dönüm bir kıt‘a bâğ müteveffâ-yı mezbûr Hüseyin’in hâl-i hayâtında mülkü olup ba’de
vefât izn-i şer‘î ile sulbî oğlu sağîr-i mezkûr Abdulkadir’e intikâl eylemişken sağîre
mezbûre Fatıma’nın vasîsi olan mezbûre Saliha bâğ-ı mârü’z-zikre bigayr-i vech-i şer‘î
vaz‘-ı yed üzere bi'l-vesâye zabt ve tasarruf eder suâl olunup yed-i âdiyesi kasr olunmak
matlûbumdur dedikde gıbbe’s-suâl mezbûr Saliha cevâbında sagiri mezbûrenin bâbası
merkûm Ali’nin mezkûr Hüseyin zımmetinde hali hayatında iki bin akçe hakkı olmağla
mezbûr Hüseyin sâbıku'z-zikr bâğı mezbûr Ali’ye iki bin akçeye bâten bey’ ve teslîm ve
ol dahi ve hisse-i muharrer üzere iştirâ ve kabz eyledikden sonra semeni olan meblağ-ı
201
mezbûr iki bin akçeyi zimmetinde deyni olan iki bin akçeye takas eyledi dedikde
ba’de’s-suâl vasîyy-i mezbûr Ömer minvâl-i meşrûh üzere takas-ı mezkûru inkâr ve
mersûme Saliha’dan davasına mutâbık beyyine taleb olundukda ricâl-i müslimînden
Hâlil Halife ibn Sefer ve Yusuf bin Abdünnebi nâm kimesnelerliecli’ş-şehâde meclis-i
şer’i hâzırlar olup istişhâd olundukların fi'l-vāki‘ mezbûr Hüseyin’in merkûm Ali’ye
hâl-i hayatlarında iki bin akçe deyni olmağla mezbûr Hüseyin dahi bâğı marü’l-beyanı
mersûm Ali’ye iki bin akçeye bey’ ve teslîm ve semeni olan meblağ-ı mezkûru
zimmetinde mezbûra deyni olan iki bin akçeye takas eyledi biz bu husûsa şâhidleriz
şehâdet dahi ederiz deyü her biri edâ-yı şihdâet-i şer’iyye eylediklerinde gıbbe’t-ta’dîl
ve’l-makbûl mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu tahrîren fî yevmi’l-ışrîn min Şevvâli'l-
mükerrem lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Zehrü’l-kuzat Hâlil Efendi ibn Abdullah, Fahrü’l-müderrisîn Hasan
Efendi ibn Kemaleddin, Davud Bey bin Mehmed zâbit-i şehr, Süleyman Bey ibn Halil,
El-Hâc Hüseyin bin Ali Sefer bâba, İsmail Bey ibn Mehmed tâbi‘-i emin-i gümrük, El-
Hâc Emrullah ibn el-Hâc Mahmûd ve gayrühüm.
38-A-2 Arapça
Vükile fi'l-meclisi'ş-şer‘i'ş-şerîf ilh (ilâ âhirihî) er-recul el-med‘uv İbrahim bin Mustafa
es-sâkin fi'l-asl bikaryeti Kusaç fî tevâbi‘i kazai Karapazar bivilâyeti Anadolu el-
mutavattın el-ân bimahalleti Behram Reîs fî mahallâti Medîneti Rodoscuk bi-vilâyeti
Rumeli hâmilü hâze'l-kitâb Ramazan bin fi'l-bilâd ve enâbe münâsib nefsehû bitalebi
mâlühü'l-müntakil ileyhi mine ebîhi el-müteveffâ el-mezbûr el-kâin fî zimemi'n-nâs bi'l-
kazai'l-mezbûr ve bitalebi el-arâzī el-emîriyye el-müntakil hakku tasarrufuhâ ‘an ebîhi
el-müteveffâ el-mesfûr el-vâkı‘a bihudi'l-kerye el-mezkûre fi'l-mevâzı‘i'l-adîde el-
ma‘lûme hudûdühâ beynehümâ ve lede'l-ahâlî ve'l-cîrân el-bâliğa cümletihâ ilâ sitte aşer
kıt‘a ve bitalebi arsatehü'l-hâliye el-ma‘rûfe bedelün men yerâ el-vâkı‘atü'l-hudûd ve'l-
karyetü'l-mezkûre ve bi'l-ahz ve'l-îsal ileyhi fîmâ yümkinü'l-ahz ve'l-îsal ve bi't-tasarrufi
fi'l-arâzīi'l-mersûme ve bikülli mâ yetevekkafe aleyhi'l-kabz ve'l-îsal ve't-tasarruf fi'l-
muhâsama ve'l-cidâl lede'l-hükkâm zevi'l-efdal ve hüve kable'l-vekâletü'l-mesfûre ve
iltezeme mâ kame resmühû tevkîlen ve kabûlen sahîhayni şer‘iyyîn cerâ zâlik ve hurrire
fi'l-yevmi'l-hâmis min Zilka‘deti'ş-şerîfe lisene hamsîn ve elf.
202
Şuhûdü’l-hâl: Hasan Efendi ibn-i kemâleddin, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc Mahmud,
Mehmed bin Abdi Serbölük, Sevindik bin Ahmed, Hicaz bin Himmet.
38-A-3
Medîne-i Rodoscuk’da İbrahim Bey mahallesinde sâkin el-Hâc Bayram bin Mehmed
nâm kimesne tarafından tedbîr-i âti’l-beyânı ıkrâra vekîl olup Mehmed Çelebi bin
Kâsım ve el-Hâc Mehmed bin Abdüddaim şehâdetleri ile isbât-ı vekâlet eden el-Hâc
Mehmed bin el-Hâc Osman mahfel-i şer’debi’l-vekâle ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp
müvekkil-i mezbûr el-Hâc Bayram târîh-i kitâbdan üç sene mukaddem dâhil-i havza’-i
emlâkı olan orta boylu açık kaşlı ala gözlü sarı benizli rûstiyyetü’l-asl bâisü’l-kitâb
Fatıma binti Abdullah nâm cariye memlukesini habseten lillâhi te’âlâ ve taleben li-
merzâti’r-rabbi’l-âlâ sâir hürre … mazmûnu üzere tedbîr eyledi bi-emrillâhi te’âlâ
vefâtından kırk gün mukaddem mezbûre Fatıma mezheb-i muhtâr üzere küll-i mâlından
mu‘ataka olup sâir harâir-i asliyyân gibi hürre olundu dedikde mâ vaka’a bi’t-taleb ve’l-
ibtiğâ sebt olundu tahrîren fî yevmi’l-hâdî aşer min Zilka‘deti'ş-şerîfe lisene hamsîn ve
elf
Şuhûdü’l-hâl: Mahmûd Halife bin Hüseyin imam mahalli, El-Hâc İbrahim Efendi hatib,
Hekim Yusuf Çelebi bin Mehmed attar, Hâlil Çelebi bin Mustafa serbazari, El-Hâc
Hasan bin Abdi ebvab-ı sultani, Hasan bin Hanif, Ali Çelebi bin Hızır, Osman bin
Süleymân, Kenan bin Abdullah attar, Süleymân bin Abdullah, Ramazan bin Sefer ve
gayrühüm.
38-B-1
Medîne-i Rodoscuk’da İskender Çavuş mahallesinde vâki‘ bir tarafı Üstâd Behram bin
Abdullah ve bir tarafı kuzguncu Murâd ve bir tarafı Cennet Hâtun mülkleri ve bir tarafı
tarîk-i âmm ile mahdûd üç bâb fevkânî beyti ve altında bir bâb ahûru ve bir pekmez
ocağını ve cenîneyi müştemil olan menzilin üç sehmin bir sehmi Behar bin İlyas mülkü
ve iki sehmi sulbî oğlu İsmail nâm kimesnenin mülkü olduğu şer’an mütehakkık
olduktan sonra mezbûr makâm-ı kazâda râfü’u’l-kitâb Ahmed Dede ibn Mehmed nâm
kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüpmenzil-i mârü’z-zikrde benim
mülküm olan bir sehmim mezbûr Ahmed Dede’ye bin yüz altmış yedi nakd-i râyicü'l-
vakt olan ceyyid ve cedîd akçeye bâten bey’ edüp ol dahi iştirâ eyledikden sonra kabz-ı
semen ve teslîm-i mebî‘a’ eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î merkûm İsmail dahi
203
makâm-ı mezkûrda yine mezbûr Ahmed Dede mahzarında ıkrâr-ı tâm ve bast-ı merâm
edüp menzil-i sâlifü’l-beyânda benim mülküm olan iki sehmim kezâlik merkûm Ahmed
Dede’ye sekiz bin üç yüz otuz dört marü’n-na‘t akçeye bâten bey’ edeüb kabz-ı semen-i
ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a
bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’l-hâdî aşer min Zilka‘deti'ş-şerîfe lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: İbrahim Çelebi hatib, Serdar Hüseyin Beşe, Davud Beşe bin Abdullah,
Hasan Beşe bin Abdullah, Ali Dede bin Hasan, Hasan bin el-Hâc Mehmed, Ali Çelebi
ibn Hızır, El-Hâc Ahmed bin Handan, El-Hâc Emrullah serbazari ve gayrühüm.
38-B-2
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından İbrahim Bey mahallesinde sâkin el-Hâc Bayram bin
Mehmed nâm kimesne tarafından tedbiri âti’z-zikr ıkrâra vekîl olup Mehmed Çelebi ibn
Kâsım ve el-Hâc Mehmed bin Abdürrahim şehâdetleri ile isbât-ı vekâlet eden el-Hâc
Mehmed bin el-Hâc Osman mahfel-i şer’de bi’lvekâle ıkrâr-ıtâm ve takrîr-i kelâm edüp
müvekkil-i mezbûr el-Hâc Bayram târîh-ikitâbdan üç sene mukaddem dahil-i havza’-i
emlâki olup hazır bi’l meclis olan kasîrü'l-kâme açık kaşlı kara gözlü sarı benizli
Gürcüyyü'l-asl bâisü’l-kitâb Hasan bin Abdullah nâm emred memlûkunu habseten
lillâhi te’âlâ ve taleben li-merzâti’r-rabbi’l-âlâ … mazmûnu üzere tedmîr eyledi
biemrillâhi te’âlâ vefâtdan kırk gün mukaddem mezbûr Hasan mezheb-i muhtâr üzere
küll-i mâlından mu‘tak olup sâir ahrâr-ı asliyyîn gibi hür olsun dedikde mâ vaka’a bi’t-
taleb sebt olundu fî yevmi’l-hâdî aşer min Zilka‘deti'l-harâm lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Mahmûd Halife bin Hasan imam mahalli, Hâlil hoca bin Mustafa, El-Hâc
Hasan bin Abdi bevvabil sultani, El-Hâc Mehmed bin Abdullah el-hammami, El-Hâc
İbrahim Efendi hatib, Hekim Yusuf Çelebi bin Mehmed, Hasan bin Abdullah,
Süleymân bin Abdullah, Osman bin Süleymân, Kenan bin Abdullah ve gayrühüm.
38-B-3
Medîne-i Rodoscuk’da Hoca Beyazıt mahallesinde sâkine Sabiha binti Hasan nâm
hâtun tarafından hibe-i âtiyeyi ikrâra vekîl olup mezbûreye ma’rifet-i şer’iyye ile ârifân
olan Osman hoca bin Hüseyin ve Sun‘î bin Derviş nâm kimesneler şehâdetleri ile isbât-ı
vekâlet eden Ali Dede bin Abdullah nâm kimesne makâm-ı kazâda râfü’atü’l-kitâb
Kamuran binti Abdullah nâm hâtun tarafından tasdiki câi’z-zikre vekîl olup tarîk-işer’i
204
üzere vekâlet isâbite olan zevci Mehmed bin Abdullah nâm kimesne mahzarında
bi’lvekâle ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp müvekkil merkûme Sabiha silk-i mülkünde
muntazam olup mahalle-i mezbûrede vâki‘ iki tarafı yine müvekkilem mersûme
Sabiha’nın ve bir tarafı Sun’î bin Derviş mülkleri ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd
tûlen on beş zirâ’ ve arzen on beş zirâ’ arsa-i halîyesini merkûme Kamuran’a hîbe-i
sahîha-i şer’iyye ile hibe ve teslîm ve ol dahimeclis-i hibede ittihâb ve kabz ve tesellüm
eyledi dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’r-râbi’
aşer min Zilka‘deti'ş-şerîfe lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Zehrü’l-müderrisîn Ali Çelebi müderriszâde, İbrahim Çelebi bin Mahmûd
hatib, Hâlil Ağa bin Mehmed müteferrika, Mehmed bin Haydar, Ramazan bin Abdullah,
Mehmed bin Abdi serbölük, Mehmed muhzır ve gayrühüm.
39-A-1 Arapça
Akarra ve i‘terafe fi meclisi'ş-şer‘i'ş-şerîf ve mahfeli'd-dîni'l-münîf el-masûn ani't-tağyîr
ve't-tahrîf er-recul el-med‘uv Seydî Yusuf bin Ahmed es-sâkine bimahalleti El-Câmi‘
El-Vasat min mahallâti Medîneti Rodoscuk bimahzari mine'r-recüli'l-med‘uv Ahmed
bin Sefer el-vekîl bi't-tasdīki'l-âtî beyânehû gayr kable'l-mer’eti'l-med‘uvveti hâmiletü
hâze'l-kitâb Fatıma bin Mahmud Bey el-vasıyyü'l-mansūbeti kıbeli'ş-şer‘i'l-kadîm
litesviyeti umûri's-sağîreyni'l-med‘uvveyn Saltık ve Hadîce veledey Ahmed Beşe el-
müteveffâ min kabl sâkinen bimahalleti'l-mersûme es-sâbit vekâletühû ‘anhâ
bişehâdeti'r-reculeyni'l-med‘uvveyn Ali Çelebi ibn Mustafa ve el-Hâc Mehmed ibn el-
Hâc Musli el-‘ârifeyn bihâ bi'l-ma‘rifeti'ş-şer‘iyye biennehû kad bâ‘a mine'l-
müvekileti'l-mezbûre ve hiye iştereyte minhû bimâli's-sağîreyni'l-mezbûreyn li'l-
istiğlâlin bih mâ hüve ileyhi ve mülkihî ve biyedihî ve tahtü tasarrufihî ilâ hîni sudûr
hâze'l-‘akd minhâ ve zâlike cemî‘il-menâl el-vâkı‘ bi'l-cümleti'l-merkūme el-mücedded
ve yemlike Ahmed Çelebi ibn-i el-Hâc Muhammed ‘ani't-tarafeyn ve yemlike Hüseyin
Çelebi ibn-i Muhammed Bey ‘an tarafin ve bi't-tarīki'l-‘âmm ‘an tarafi'l-müştemil alâ
beyteyni fevkateyn ve saffeyn ve bi’rü mâin bicümleti't-tevâbi‘ semeni mu‘ayyenin
makbûzun kadderehû ve nassâbehû isnâ ‘aşere elf dirhemün ceyyid cedîd râyicü'l-vaki‘
bey‘an ve iştirâen sahîheyni şer‘îyeyn müştemileyn alâ îcâbin ve kabûlin ve teslîmin ve
tesellümin mine't-tarafeyn sümme iste’cerehû minhâ ve hiye ücretühû iyyâh ba‘de't-
tahliyye ve't-takabız min yevmin târîh bezîle ilâ senetin kâmiletin biücretin mu‘ayyene
kadderahâ ve nassâbehâ fî mülki'l-merretin elfe dirhem ve semâniyete dirhem mezbûr
205
nakd îcâren ve istîcâren sahîhayni şer‘iyyeyn ıkrâran sahîhan şer‘iyyen musaddıkan min
kabli'l-vekîl el-merkūm vicâhen cerâ zâlik ve hurrire fi'l-yevmi't-tâsi‘ min Zilka‘deti'l-
harâm lisene hamsîn ve elf.
Şuhûdüˈl-hâl: Zahru'l-Kuzat Halil Efendi ibn-i Ahmed, Fahrü'l-a‘yân Hüseyin Ağa ibn-i
Ahmed el-Müteferrika, Mahmud Bey ibn-i Abdullah odabaşı, Rece Halîfe ibn-i Hüseyin
imâm-ı Karye, Ramazan bin Sefer.
39-A-2
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Hüseyin Çavuş mahallesinde sâkin iken bundan
akdem fevt olan Hasib bin Mehmed nâm kimesnenin verâseti zevc-i metrûkesi Aişe
binti nâm hâtun ve sulbî kebîr oğlu Mustafa’ya ve sulbîye kebîre kızı Fatıma nâm hâtun
münhasıra idüği şer’an mütehakkık olduktan sonra mezbûre Fatıma tarafından da’vâ-yı
âti’z-zikr vekîl olup hasm-ı şer’î câhid mahzarında mezbûreyi ma’rifet-i şer’iyye ile
ârifân olan Hamza bin Küçük ve el-Hâc Mehmed bin Mustafa nâm kimesneler
şehâdetleri ile isbât-ı vekâlet eden Davud Beşe ibn Abdullah nâm râcil mahfel-işer’de
râfi’u’l-kitâb mezbûr Mustafa mahzarında bi’lvekâle üzerine da’vâ ve takrîr-i kelâm
edüp mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı el-Hâc Müsli ve bir tarafı Yahya Muharrem
nâm kimesneler mülkleri ile ve bir tarafı tarîk-ihâs ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd
iki bâb tahtânî ve iki bâb fevkânî beyti ve havlumu ve fırını müştemil olan menzil ve
içinde mevcude olan ma’lumu’l-aded evânî-i nuhâsiye ve esâs-ı beyt ve esvâb ve yine
mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı helvacı Ali mülkü ve bir tarafı mahalle-i mezbûre
imâmına meşrût olan vakf menzil ve iki tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan dokuz bâb
tahtânî odalar ve yine medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde Kayı yolu nâm mevzî’de vâki‘
üç tarafı el-Hâc Mehmed ve Şa‘bân oğlu nâm kimesneler ve bir tarafı ( boş ) nâm zımmî
bâğları ile mahdûd olan tahmînen üç dönüm bir kıt‘a bâğ ve yine medîne-i mezkûre
sınırı dâhilinde iki gözlü demekle ma’rûf mevzî’de vâki‘ lede'l-ahâlî ve'l-cîrân
ma‘lûmü'l-hudûd tahminen üç buçuk dönüm bir kıt‘a bâğ mezbûr Receb’in hâl-i
hayratında mülkü olup ba’de vefâtihî yirmi dört sehimden yedi sehmi müvekkile-
imezbûre Fatıma’ya ırs-i şer’i ile intikâl eylemişken mezbûr Mustafa cümle emlâkı ve
eşyâ-yı mezbûreyi zabt ve tasarruf eyleyüp alıvirilmek matlûbumdur didikde gıbbe's-
suâl mezbûr Mustafa cevâbında fiˈl-hakīka zikri sebk iden menzil ve evânî ve esâs-ı
beyt ve esvâb ve odalar ve bâğlar bâbam mezbûr Receb’in mülkü olup lakin hâl-i
hayâtında ve ve kemâl-i akl ve sıhhatinde menzili-i mezbûru ve içinde mevcûd
206
ma‘lâmü'l-aded zikr olunan evânî ve esâs-ı beyt ve sâir kalîl ve kesîr besât ve esvâbı ve
odaları ba‘de't-tahliye ve bâğları târîh-ikitâbdan iki sene mukaddem bana hibe ve temlik
ve teslîm eyleyüp ben dahi meclis-i hibe de ittihâb ve her birini kabz-ı mu‘tebirî ile kabz
ve tesellüm eyleyüp târîh-i mezbûrdan berü mülkü mevhubum olmağla zabt ve tasarruf
ederim dedikde gıbbe’s-suâl vekîl-i mezbûr hibe-i mezbûreyi inkâr eylemegin müddei’-î
mezbûr Mustafa’dan müdde‘âsına mübiyyine beyyine taleb olundukda udûl-i
müslimîmden Mahmûd Efendi ibn Nasuh Efendi hatîb ve Osman Halife ibn Hacı
liecli’ş-şehâde meclis-i şer’i hâzırlar olup isrü'l-istişhâd fi’l-hakîka mezbûr Receb hâl-i
hayratında ve kemal-i akl ve sıhhatinde menzil-i mezbûru
39-B-1(devam)
Ve içinde mevcude olan ma’lûmu’l-aded zikr olunan evânî ve esâs-ı beyti ve kalîl ve
kesîr ve besât ve asvâbı ve odaları ba‘de't-tahliye ve bâğları târîh-i mezbûrede sulbî oğlu
merkûm Mustafa’ya bizim huzûrumuzda hibe ve temlîk ve teslîm eyleyüp ol dahi
meclis-i hibede ittihâb ve her birin kabz-ı mu‘teberî ile kabz ve tesellüm eylemekle
târîh-i mezbûreden berü mülkü mevhûbu olmuşdur biz bu husûsa şâhidleriz şehâdet
dahi ederiz deyü her biri edâ-i şehâdet-i şer’iyye eylediklerinde mâ vaka’a bi’t-taleb
sebt olundu fî yevmi’s-sâbi’ min şehr-i Ramazânü'l-mübârek lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Râkimu’l-hurûf Ali Çelebi ibn İbrahim Efendi, Fahrü’l-müderrisîn Hasan
Efendi ibn Kemaleddin, El-Hâc Müsli bin Abdullah er-râcil, Mehmed çavuş bin Cafer,
Mehmed Bey bin Behram kethüda, Mehmed Çelebi bin Abdi, Ramazan bin Sefer ve
gayrühüm.
39-B-2
Medîne-i Rodoscuk’da Kara Kâtib mahallesinde sâkin el-Hâc Hasan bin Abdi makâm-ı
kazâ-i lâzımı’r-rızâda râfi’u’l-kitâb Koçakzâde demekle meşhur Hasan Ağa ibn
Mehmed mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde münselik olup
medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde Kayayolu kurbunda vâki‘ bir tarafı Dürri Habib ve bir
tarafı menzil-i Musa bâğları ve bir tarafı Çalık Yani tarlası ve bir tarafı tarîk-i âmm ile
mahdûd üç buçuk dönüm bir kıt‘a bâğımı mersûm Hasan Ağa’ya on bin nakdi ceyyid ve
cedîd akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen ve teslîm-i mebî‘a’ eyledim dedikde
207
gıbbe’t-tasdîki mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’s-sâlis min Zilka‘deti'ş-
şerîfe lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Hüseyin Ağa ibn Ahmed müteferrika, Mehmed Çavuş emin-i gümrük,
Kurt Hâlil ibn Abdi, Ali Beşe fişekcizade, Mustafa Çelebi ibn el-Hâc Hasan, El-Hâc
İbrahim bin Hasan Bali, Hâlil hoca bin Mustafa, Ahmed Çelebi bin Mustafa Efendi ve
gayrühüm.
39-B-3
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Hüseyin Çavuş Kebîr mahallesinde sâkin Ayni hâtun
ibneti Hasan tarafından ıkrâr-ıâti’z-zikre vekîl olup mezbûreye ma’rifet-i şer’iyye ile
ârifân olan Mustafa Çelebi ibn el-Hâc Mehmed ve diğer Mustafa Çelebi ibn Rıdvan
nâm kimesneler şehâdetleri ile isbât-ı vekâlet eden Ahemd Çelebi ibn Mustafa Bey nâm
kimesne mahfel-işer’de râfi’u’l-kitâb umdetü's-salikîn şeyh Müslihiddin Efendi ibn
Murâd mahzarında bi’l-vekâle ıkrâr-ı tâm kelâm edüp ve müvekkilim mezbûre Ani
Hâtûn dâhil-i havza’-i emlâkim olan eşyâmdan altı aded döşek ve yeni minderi ve beş
yorganı ve on iki yastığı ve iki kebîr kurganı ve iki sağîr yorganı ve yedi tencereyi ve
dört bardak tepsisini ve iki hamam leğenini ve beş sağîr tabayı ve iki bakracı ve iki
ibriği ve bir maşrapayı ve bir sofrayı ve sekiz tapsiyi ve iki petmez tabası ve dört küçük
halıyı ve iki sanduğu ve iki güğümü târîh-ikitâbdan on bir sene mukaddem mûmâ ileyh
şeyh Müslihiddin Efendi’ye hibe-i sahîh-işer’i ile hibe ve temlîk ve teslîm ve ol dahi
meclis-i hibede eşya-i mezbûrun bi’l cümle inhâb ve kabz ve tesellüm ve temlîk
eylemekle târîh-i mezbûrdan berü mûmâ ileyh Müslihiddin Efendi’nin mülkü mevhûbu
olmuşdur ve ilâ hâzihi'l-ân zümre-i ricâl ve tâife-i nisvân ile bey‘ ve şirâ ve ahz ve te‘âtî
eyledim kalîl ve kesîr nukûdun cümlesi müşârun ileyh Müslihiddin Efendi’nin mâlıdır
benim kat‘â nükûd-ı mezbûrede alâka ve medhalim olmadığından gayrî mûmâ ileyh
Müslihiddin Efendi’de dahi bir akçe ve bir habbe hakkım yoktur ve hâlâ üzerimdeolan
esvabdab mâ‘adâ ism-i mâl ıtlâk olunur bir şeyim dahi yoktur dedi dedikde gıbbe’t-
tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a kayd-şod fi 22min Şevvâli'l-mükerrem lisene 1050
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi müderriszâde, Hasan Çelebi ibn Kemaleddin, Sefer Ağa ibn
Bali, Mehmed Bey ibn Behram Kethüdari, Hüseyin Halife ibn Maden imam, Kalfatzâde
Mustafa Çelebi, Kalkanzâde Mustafa Çelebi, Râkımü's-sicil Mehmed bin Murâd Ali.
208
39-B-4
Medîne-i Rodoscuk’da Ermeniler mahallesinde sâkin Haçuk veled-i Nikol nâm Ermeni
mahfel-i şer’de râfi’u’l-kitâb Uzun bin İsmail nâm kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve
takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde münselik olup medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde
Şekerçeşmesi kurbunda vâki‘ bir tarafı yine kendi bâğım ve bir tarafı Ketm Veli Dede
ve bir tarafı yine mezbûr Ali bâğları ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd altı yüz yetmiş
iki çubuğu havî bir kıt‘a bâğımı mersûm Ali’ye bin yirmi yedi râyici'l- vakt olan ceyyid
ve cedîd akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd
dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’l-hâmis
aşer min Zilka‘deti'ş-şerîfe lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi bin İbrahim Efendi müderris, Hasan Efendi ibn Kemaleddin,
Veli bin Ali, Abdullah bin Bayram, Mehmed Halife bin Hâlil, Mustafa bin Ali muhzır
ve gayrühüm.
40-A-1
Medîne-i Rodoscuk’da kefere mahallâtından Papa Manol mahallesinde sâkin Arkiri
veled-i Haçoki nâm zımmî mahfel-işer’de râfi’u’l-kitâb Senadinuz veled-i Katasneya
nâm zımmî mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam
olup medîne-i mezbûre tevâbi’inden Banados nâm karyede vâki‘ bir tarafı Niko veled-i
ve bir tarafı Estariri veled-i Toma nâm zımmiler mülkleri ile ve iki tarafı tarîk-i âmm ile
mahdûd bir bâb tahtânî ve bir bâb fevkânî beyti ve havluyu müştemil olan menzilimi
mezbûr Senadinuz sağîr olmağla tesviye-i umûru içün kıbel-i şer’den mansûb ve vasîsi
olan vâlidesi hâzır-ı bi’l-meclis olan Liriki binti Yorgi nâm nasraniyyeyi mezbûr
Senadinuz içün târîh-i ikitâbdan on iki sene mukaddem üç bin nakd-i râyici’l-akçeye
bâten bey’ ve ıkbâz ve teslîm ol dahi minvâl-i muharrer üzere iştirâ ve kabz ve tesellüm
eyledikden sonra semeni olan meblağ-ı mezbûr üç bin akçeye mezbûr Senadinuz’un
malından vasîsi mezkûr Liriki’ye yedinden bi’t-tamâm ahz ve kabz eylediğim ecilden
menzil-i mezbûr târîh-i mersûmdan bir ve mesfûr Senadinuz’un mülkü müşterâsıdır
dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’r-râbi’
aşer min Zilka‘deti'l-harâm lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Zehrü’l-müderrisîni’l-ikrâm Ali Çelebi bin İbrahim Efendi, İbrahim
Efendi ibn Mahmûd Efendi hatib, Mehmed Çelebi bin Hızır, Ahmed Çelebi bin Ali
209
Bey, Ali Çelebi bin Ahmed, Fakraş veled-i Yorgi, Makri veled-i Yani, Yorgi veled-i
Lulur.
40-A-2
Medîne-i Rodoscuk’da Yunus Bey mahallesinde sâkin Allahverdi bin Burak nâm
kimesne mahfel-i şer’de medîne-i mezbûrede Can Paşazâde mahallesinde sâkin iken
bundan akdem fevt olan Arslan Beşe bin Şa‘bân'nın sulbîye-i sağîre kızı Rahime’nin
tesviye-i umûru içün kıbel-i şer’den mansûb vasîsi olan râfi’u’l-kitâb liebeveyn ‘ammi
Mahmûd Beşe nâm kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp vasî mezbûr
Mahmûd Beşe mâl-ı sağîre-i mezbûreden olup her bir kıt‘a sinegi … ve vasfı
beynimizden ilmü şer’i ile ma’lûm olan mecmû’ yirmi beş zira’ ipegi iki kıt‘a atlas
kumaş târîh-i kitâbdan üç yüz altmış gün tamamına degin te’cîl ile beher zirai’ ikişer
yüz ceyyid ve cedîd akçeye olmak üzere ceman beş bin akçeye bana vesâyeti hasebi ile
bey’ ve teslîm ve ben dahi iştirâ ve kabz ve tesellüm eyledikden sonra semen-i mezbûr
beş bin akçe mukâbelesinde silk-i mülkümde muntazam olupmahalle-imezbûreden vâki‘
bir tarafı Mehmed Çelebi bin İlyas Çelebi ve bir tarafı İsmail Çelebi ve bir tarafı el-Hâc
Osman bin Ramazan mülkleri ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb fevkânî ve iki
bâb tahtânî beyti ve fırını ve cenîneyi müştemil olan menzilimi rehn-i şer’i eyleyüp
fâriğan ani'ş-şeğâvil vasî-i mezbûre teslîm ve ol dahibi’l-vesaye irtihân ve kabz ve
tesellüm eyledi dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî
yevmi’r-râbi’ ve’l-ışrîn min Şevvâli'l-mükerrem lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi bin el-Hâc Kâsım, Hâlil hoca bin Abdullah müezzin, Mustafa
bin Süleymân, Ahmed bin Habib, Mehmed bin Ramazan, Ramazan bin Sefer, Mustafa
bin Ali bin Ali Muhzır, Mustafa bin Hasan ve gayrühüm.
40-A-3
Medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Banados nâm karye sâkinlerinden Aişe binti Mahmûd
nâm hâtun mahfel-i şer’de râfi’u’l-kitâb zevc-i matallakı Hüseyin bin Abdullah nâm
kimesne mahzarında bitav‘i's-sâf ıkrâr ve i‘tirâf edüp ben merkūm Hasan'ın bu âna
degin taht-ı nikâhında olup hâlâ beynimizde şikâk vāki‘ olmağla beni talâk-ı bâyin ile
tatlîk itmegin bundan akdem züyûf akçe zamânında altun iki yüz elli akçeye râyic iken
akd olunan bin akçe mehr-i müeccel altun hesâbı üzere hâlâ zuhûr iden dört yüz seksen
cedîd akçeyi ve mehr-i mu‘accel olan beledî bir döşek ve bir yasdık ve bir yorgan ve bir
210
urkiye ve bir muhayyer ferâceyi dört yüz elli cedîd akçe nafaka-i iddetim mezbûr
Hüseyin yedinden bi't-tamâm ahz u kabz eyledim didikde gıbbe't-tasdīki'ş-şer‘î mâ
vaka‘a biˈt-taleb sebt olundu. fi'l-yevmi's-sâmin aşere min Zilka‘de sene 50
Şuhûdü’l-hâl: Halil Ağa ibn el-Hâc Mehmed müteferrika, Mehmed Bey bin Bayram
kethüdari, İbrahim Çelebi bin Mehmed Efendi hatib, Mehmed Efendi ibn Nasuh Efendi
hatib, Mehmed Çelebi bin Kasım Bey, Ramazan bin Sefer ve gayrühüm.
40-B-1
Medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Oruç Beyli nâm karye sâkinelerinden Zahide binti
Hâlil nâm hâtun cümle tasaddukâtı câyize ve âmme-i teberru‘âtı nâfize olduğu hâlde
mahfel-i şer‘ de ögey oğlu olan râfi’u’l-kitâb Yakub bin Mürüvvet nâm kimesne
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp mezbûr Yakub silk-i mülkümde
muntazam olan iki beledî döşek ve iki dökme yastık ve bir şamî yorgan ve bir tencere
ve bir bakraç ve bir köhne beylik ferâcemi ıkbâz ve teslîm eyleyüp ol dahi kabz ve
tesellüm eyledikden sonra bi-emrillâhi te’âlâ fevt olduğumda mezbûr Yakub zikr olunan
eşyamı semen-i misli ile bey’ eyleyüp semenini techîz ve tekfînime ve eyyâm-ı
mu‘tâdede it‘âm-ı fukarâya sarf ve harc eylemek içün mezbûru vasîyy-i muhtâr nasb ve
tayin eyledüğümden mâ‘adâ eşya-i mezbûreden gayrı ismi mâl itlâk olunur bir şeyim
yokdur dedikde mezbûr Yakub dahi zikr olunan eşyâmı ve kabz ve tesellüm eyledügün
ıkrâr ve vasîyyet-i mezbûreyi kabûl ve hızmet-i lâzımesine edâya ta‘ahhüd eylemegin
mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’s-sâmin aşer min Zilka‘deti'l-harâm sene
hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Mahmûd Efendi ibn Nasuh Efendi hatib, Serdar Hüseyin Beşe bin
Abdullah, Davud Beşe bin Abdullah er-râcil, Ramazan bin Osman, Himmet bin Maden,
Ramazan Dede bin Ali, Osman bin Şükrullah, Abdünnebi bin Süleymân, Mahmûd bin
Durali ve gayrühüm.
40-B-2
Fî’l-asl vilayeti Anadolu’da kasaba-i Kemah'da Ermeni mahallâtından Haçador
mahallesinde sâkin olup hâlâ medîne-i Rodoscuk’da ermeniler mahallesinde tavattun
iden Ruchan veled-i Meradşe nâm Ermeni mahfel-i şer’de râfi’u’l-kitâb Papa Sihak
veled-i Seryan nâm Ermeni mahzarında ıkrâr-ı tâm ve ta’bîr-i ani’l merâm edüp silk-i
211
mülkü sahîhimde münselik olup kasaba-i mezbûrede zikr olunan Haçador mahallesinde
vâki‘ bir tarafı Murcuk oğlu ve bir tarafı nâm ermeniler mülkleri ile ve bir tarafı vâdî ile
mahdûd olan kerpiçten ve taştan mebnî bir bâb âhûrumu mezbûr Sahak'a sikke-i harbiye
ile meskûk dört kıt‘a tâm altun riyâlî kebîr guruşa bâten bey’ edüp kabzı semen
eyledikden sonra merkûm Sahak'ı mebî‘-i mezbûru mahallinde kabza taslît eyledim
min ba’d sâlifü’z-zikr âhûr mezbûrun mülk-i müşterâsıdır dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-
şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’r-râbi’ ve’l-ışrîn min zilkadeti’l-harâm
lisene 50
Şuhûdü’l-hâl: Hüseyin Beşe ibn Abdullah Serdar, Mehmed Çelebi an karye-i naib, El -
hâc Emrullah ibn el -hâc Mahmûd serbazari, Mahmûd Beşe ibn Şa‘bân er-râcil, Mustafa
Beşe ibn Abdullah an karye-i Seperlop tâbi‘-i Kemah, Ali Beşe ibn Abdullah an karye-i
Soğori tâbi‘-i Kemah ve gayrühüm.
40-B-3
Bi’l-fi’l Çatalca Ustası olup kaza-i Rodoscuk’da ve gayrîde emr-i cihân-mutâ‘ ile teftîşi-
eşkıyâ ve ehl-i fesâda memur olan kıdvetü'l-emâsil ve'l-akrân makbûlü's-sudûr ve'l-
erkâm Hasan Ağa ibn Abdülhalil medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Küçük Kara Muratlı
nâm karyede vâki‘ Sinan Ağa ibn Ali’nin çiftliğinde ırgadı olan Hüseyin bin Mustafa
nâm kimesne meclis-işer’işer’ife ihzâr ve mahzarında takrîr-i kelâm edüp bundan
akdem Hayrabolu kazâsına tâbi’ Karayahşi nâm karyede sâkin Hamza bin Ahmed nâm
kimesne târîh-i kıt‘abdan yetmiş gün mukaddem karye-imezbûreden araba ile medîne-i
Rodoscuk’a gelirken zikr olunan küçük Kara Muratlı sınurunda vāki‘ Külek deresinde
mezbûrun yükün basup eşyasını gâret ve yağma itmekle icrâ olunan beş nefer çoban
tâifesi mezbûrun esvâbını alup karye-i mezbûrede mûmâ ileyhin çiftliğine götürüb hıfz
için merkûm Hasan’a teslîm eyleyüp ol dahi hıfz eylediği ecilden me’vâ-yı nusûs
olunmuşdur suâl olunup zararı tahrîr olunmak matlûbumdur dedikde gıbbe’s-suâl
mezbûr Hüseyin cevâbında fi'l-vāki‘ târîh-i mezbûrede beş nefer çoban taifesi zikr
olunan çiftliğe gelüb iki araba keçesi iki heybe kabz idüp dahi geterüp zikr olunan
çiftilkde vāki‘ ahûrun … olan sundurmaya vaz‘ ve ihfâ eylediler ben dahi ma‘a'l-kerâhe
rızâ virdim didekde mezbûr Hasan'ın takrîri bi't-taleb tahrîr olundu fi'l-yevmi'r-râbi‘
ve'l-ışrîn min Zilka‘deti'l-harâm lisene hamsîn ve elf
212
Şuhûdü’l-hâl: Hüseyin Beşe ibn Abdullah Serdar, Mehmed Çelebi bin an karye-i kadı,
Mahmûd Beşe ibn Şa‘bân, El-Hâc Emrullah ibn el-Hâc Mahmûd, Ali Çelebi …, Ahmed
Çelebi bin Mahmûd ve gayrühüm.
41-A-1
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Hoca Veli mahallesinde sakîne Hindî binti Ahmed
nâm hâtun mahfel-i şer’de râfi’u’l-kitâb zevci olan Mehmedi Himmet nâm kimesne
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp târîh-ikitâbdan iki sene mukaddem silk-i
mülkümde muntazam olup medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde Kara Kavak kurbunda
vâki‘ bir tarafı İbadi Çelebi ibn Etber Dede ve bir tarafı haffâf Üveys Çelebi ve bir tarafı
Mustafa Çelebi bin el-Hâc Yahya nâm kimesneler ve bir tarafı İlyadi Yahûdî bâğları ile
mahdûd olan tahmînen iki buçuk dönüm bir kıt‘a mülkü bâğımı mezbûr Mehmed’e üç
bin nakd ve bâğ-ı mezbûrda râyic akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve
teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eylediğim ecilden ilâ haze’l-ân mârü’z-zikr bâğ mezbûr
Mehmed’in mülk-i müşterâsıdır dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt
olundu fî yevmi’s-sâlis ve’l-ışrîn min zilkâdetü’l-harâm lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Efendi bin Davud zâde hatib, İbrahim Bey bin Abdulllah er-
râcil, Ali Çelebi bin Mustafa fişekçizade, Ali Yusuf bin Abdullah, Ramazan bin
Abdullah, Ahmed Çelebi bin Müsli, Mehmed bin …, ve gayrühüm.
41-A-2
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Hoca Veli mahallesinde sâkin Hızır Beşe ibn
Hüseyin nâm kimesne mehfel-i şer’de râfi’u’l-kitâb Aişe binti Emir Dede nâm hâtun
tarafından tasdik-i âti’z-zikre vekîl olup nehc-işer’i üzere isbât-ı vekâlet eden liebeveyn
karındaşı Ali Çelebi nâm kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp
medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde Karlık kurbunda vâki‘ bir tarafı Ahmed Çelebi bin
Yahya nâm kimesne ve bir tarafı Musa Çelebi zevcesi Kamer nâm hâtune bâğları ile ve
iki tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan tahmînen üç dönüm bir kıt‘a mülk bâğım
mevekkile-i mezbûre Aişe’ye dört bin beş yüz nakd-i râyicü'l-vakt fıdda ceyyid ve cedîd
akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eyledim
dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’l-hâmis ve’l-
ışrîn min şehr-i Zilka‘deti'l-harâm lisene hamsîn ve elf
213
Şuhûdü’l-hâl: Murâd Beşe ibn Şa‘bân er-râcil, Ahmed bin Yahya, Mustafa bin
Mehmed, Hâlil bin Sinan, Hızır bin Hasan, Hüseyin bin Ali, Hasan bin Abdullah ve
gayrühüm.
41-A-3
Kasaba-i … sâkin olup turnacılarda altmış sekizinci yaya başılardan yeniçeri tâifesinden
Pazarbışı oğlu demeklema’rûf Ahmed bin Mustafa nâm râcil mahfel-işer’de râfi’u’l-
kitâb Receb Beşe bin el-Hâc Yusuf nâm kimesne mahzarında üzerine da’vâ ve takrîr-i
kelâm edüp mezbûr Hasan Beşe’ye târîh-ikitâbdan üç sene mukaddem medîne-i
Rodoscuk’da bir gümüş yüklükle mülk üsküfü i‘âre eyleyüp ol dahi isti‘âre ve tesellüm
eylemişdi hâlâ taleb eyledikde teslimden imtina‘ ider suâl olunup alıvirilmek
matlûbumdur dedikde gıbbe’s-suâl mezbûr Hasan Beşe cevâbında filhakika mezbûr
Ahmed Beşe târîh-i mezbûrdan ve tesellüm eylemişdim ba’dehû târîh-i mezbûrdan bir
sene mukaddem yine mezbûr Ahmed Beşe medîne-i mezbûreye gelüb ben âhar diyarda
olmağla hizmetkârım olup gâib-i âni’l-meclis Mustafa nâm emredden zikr olunan
üsküfü taleb edüp ol dahi varup menzilimden mârü’z-zikr üsküfü alup mezbûr Ahmed
Beşe’nin yedine teslîm ol dahi kabz ve tesellüm eylemişdir dedikde gıbbetü’l-istintak
ve'l-inkâr mezbûr Ahmed Beşe'den sıdk-ı makâline mübeyyin beyyine taleb olundukda
udûl-i müslimîmden Ahmed Beşe bin Ali ve Ali bin Abdullah nâm kimesneler li ecli’ş-
şehâde meclis-i şer’i hâzırlar olup isrü'l-istişhâd fi’l-hakîka mezbûr Ahmed Beşe târîh-i
kitâbdan bir sene mukaddem medîne-i mezbûreye gelüb mezbûr Hasan Beşe âhar
diyarda olmağla hizmetkârı mezbûr Mustafa’dan zikr olunan üsküfü taleb edüp ol dahi
varup mezbûr Hasan Beşe’nin menzilinden mârü’z-zikr üsküfü alup götürüp bizim
huzurumuzdan mezbûr Ahmed Beşe’nin yedine teslîm eyleyüp ol dahi kabz ve tesellüm
eyledi biz bu husûsa şâhidleriz şehâdet dahi ederiz deyü her biri edâ-i şihdâet-i şer’iyye
ettiklerinde gıbbe’t-takdîr ve’l-kabûl mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’l-
hâmis aşer min Şevvâli'l-mükerrem lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-
şeref
Şuhûdü’l-hâl: Hasan Halife bin Hâlil imam, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc Mahmûd,
Ramazan bin Sefer, Es-Seyyid Hâlil bin Mehmed, Mustafa bin Abdullah.
214
41-A-4 Arapça
Hâla‘at fî meclisi'ş-şer‘i'ş-şerîf ve mahfeli'd-dîni'l-münîf el-masūn ‘ani't-tağyîri ve't-
tahrîf el-mer’etü'l-med‘ûvve Aişe bint Ali es-sâkine bimahalleti İskender Çavuş
bimedîneti Rodoscuk ma‘a zevcihâ hâmilü hâze'l-kitâb Hasan bin el-Hâc Mahmud ve
hüve hâli‘un ma‘ahâ alâ mehrihe'l-müeccel el-ma‘kūd aleyh nikâhahâ ve hüve
meblağün kadderehû ve nassabehû sitte âlâfe dirhemü fızzī râyicü vakt nafakatü
‘iddetihâ ve müeennetü süknâhâ muhâla‘atan sahîhaten şer‘iyyeten sümme … minhâ
zimmetü'l-âhir ‘an cemî‘i'd-de‘âvî ve'l-eymân el-müte‘allıka bihukūki'z-zevciyye ibrâen
‘ammen katı‘an li'n-nizâ‘ ve râfi‘an li'l-husūme cerâ zâlik ve hurrire fi'l-yevmi'il-hâmis
aşere min Şevvâli'l-mükerrem lisene hamsîn ve elf min hicreti'n-nebeviyyetin aleyhi
efdalü's-salâti ve ekmeli't-tahiyye
Şuhûdüˈl-hâl: Hasan Halîfe ibn Mustafa imâmü'l-Mahalle, Hüseyin Bey ibn-i Abdullah
Serdâr, Mustafa Çelebi ibn Muhammed Karye-i Nâib Köylü, El-Hâc Emrullah ibn el-
Hâc Mahmud Serbâzârî, Ramazan Çelebi ibn-i Sefer, Mustafa bin Ali el-Muhzır,
Mehmed Çelebi ibn Halil, Mehmed Çelebi ibn Abdi ve gayrühüm mine'l-hazırîn.
41-B-1
Medîne-i Rodoscuk’da Ermeniler mahallesinde sâkin iken bundan akdem hâlik olan
Kirkor veled-i Mirvat nâm Ermeni'nin verâseti zevce-i metrûkesi Şahizde binti (boş)
nâm nasrâniyeye ve sulbî oğlu Petros papas nâm Ermeni'ye münhasıra olduğu şer’an
mütehakkık olduktan sonra mezbûr Petros asâleten ve vâlidesi mezbûre Şahizde
tarafından ıkrâr-ı atiye vekîl olup nehc-işer’i üzere isbât-ı vekâlet ettikden sonra vekâleti
mahfel-işer’iden yine mahalle-i mezbûrede sâkin iken bundan esbak hâlik olan Yagob
veled-i Nordin nâm ermeninin verâseti zevce-i metrûkesi Haz? hâtun binti Kerakes nâm
nasrâniyeye ve sulbîye kebîre kızları Acecan ve Duhter nâm nasrâniyelere münhasıra
olduğu şer’an mütehakkık olduktan sonra kendi cânibinden asîl ve mezbûretan Acecan
ve Duhter taraflarından tasdik-i atiye vekîl olan merkûme Haz? hatun mahzarında ıkrâr-
ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp mezbûr Kirkor mevrûs-ı merkûm Begos ile hâl-i
hayâtlarında târîh-ikitâbdan on sene mukaddem medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde
Kurnalı nâm mevzî’de vâki‘ bir tarafı Hâlil Efendi bin Ahmed ve bir tarafı el-Hâc
Mehmed bin Abdülhamid ve bir tarafı Bilbilcizâde Hasan Çelebi bâğları ile ve bir tarafı
Keraz oğlu…….nâm Ermeni bâğları ile mahdûd olan üç dönüm bir kıt‘a bâğ târîh-i
215
mezbûrda mülkü olan medîne-i mezbûre tevâbi’inden Nusretli nâm karyede sâkin Hasan
bin Mehmed nâm kimesneden iştirâki’s-sevî üzere üç bin râyicü'l-vakt fıdda akçeye
iştirâ ve kabz ve tesellüm eylediklerinden sonra zikr olunan bâğı yine hâl-i hayâtlarında
beynlerinde bi-tariki'l-munâsafa taksîm eyleyüp her biri hâl-i hayâtında nısfı hissesini
mülkiyyet üzere zabt ve tasarruf eylemişdi hala ikisi dahi hâlik olmağla her birinin
hissesi ırs-i şer’i ile vech-i meşrûh üzere hasıran vârislerine intikâl eylemişdi lakin târîh-
i mezbûrda hüccet-i bey‘ babam mesfûr Kirkor nâmına ihrâc olmağın bâb-ı da’vâyı sedd
içün mezbûrelerin yedlerine hücceti’ş-şer’iyye def’ olunmak matlûbumdur min ba’d
mezbûreler zabtında olup zikr olunan bâğın nısfından bizim kat‘a alâka ve medhâlimiz
yoktur dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’l-hâmis
ve’l-ışrîn min Zilka‘deti'l-harâm lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Râkimu’l-hurûf Ali Çelebi bin İbrahim Efendi, Mehmed Halife bin Hâlil
reis, Hasan bin Ali, Merad keheda veled-i Tardus, Kirkor Papas veled-i David, Turhati
Papas veled-i Yakob.
41-B-2
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Hüseyin Çavuş Kebîr mahallesi sâkinlerinden
Mehmed bin Aşur nâm kimesne mahfel-işer’de râfi’u’l-kitâb Toros veled-i Terkis nâm
Ermeni mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde münselik olup
medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde Azaboğlu çayırı demekle ma’rûf nâm mevzî’de vâki‘
bir tarafı Mavrudi ve bir tarafı Atnaş ve bir tarafı Kostantin ve bir tarafı Minol nâm
zımmiler bâğları ile mahdûd olan bir buçuk dönüm bir kıt‘a bâğımı mezbûr Ermeniye
dört bin nakd-i râyicü'l-vakt ceyyid ve cedîd akçeye bey’-i bât-ı sahîh-işer’i ile bey’
eyledim kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-
tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’s-sâbi’ve’l-ışrîn min
Zilka‘deti'l-harâm lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Ebubekir Çelebi Benadoslu, Receb Halife bin Şa‘bân, Abdullah durri
Osman, Kübçü Ali, Mustafa bin Mehmed Çelebi, Davud Beşe bin Abdullah, Mehmed
Çelebi bin el-Hâc Fazlı, Hatib karye-i mezbûre Ahmed bin Merad ve gayrühüm.
216
41-B-3
Husûs-i âti’z-zikr mahallinde keşf ve tahrir olunmak iltimas olunmağın kıbel-i şer’i
kavîmden Mevlana Ali Çelebi bin İbrahim Efendi irsal olunup ol dahi zeyli kitâbdan
mesturü’l-esâmî olan müslimîn ile medîne-i Rodoscuk mahallâtından Raziye Hâtun
mahallesinde sâkin Süleymân bin Abdülehad nâm kimesnenin menziline varup akd-i
meclis-i şer’i şer’if eylediğinde mezbûr Süleymân’ın vâlidesi Aişe binti Burak nâm
hâtun menzil-i mezbûrun içinde sol ayağında kabe dizinde baldırı tabir olunur mevzî’de
tüfek yarası olup ol yaradan fevt olduğunu keşf ve müşahade eyledikden sonra
müteveffât-ı mezbûre Aişe’nin zevci Sefer bin Hüseyin nâm kimesne ve sulbîyei kebîre
kızları Aişe ve Vedduha ve Belkıs benât-ı abdü’l-ihdâ el-mezbûr nâm hâtunlar meclis-i
merkûmdan râfi’u’l-kitâb sulbî kebîr oğlu mersûm Süleymân mahzarında her biri ıkrâr-ı
tâm ve takrîr-i kelâm edüp mezbûr Süleymân târîh-i kitâbdan bir gün mukaddem
ba’de’l-asr müteveffâ-tı merkûme Aişe ile menzil-i mezbûrede oturup mezbûr
Süleymân’nın yedinde barut ile memlû bir tüfek olup bir defa ateş verip işlemeyüp
ba’dehû yine ateş edüp ancak sadedinde iken mezbûre Aişe’yi ben havf iderim deyü
kalkup zikr olunan tüfeğin uç tarafına varup geçerken tüfek ateşleyüp mezbûre Aişe’nin
vech-i meşrûh üzere ayağına urup mecrûh etmekle cerehât-ı mezbûreden fevt etmişdir
lakin hatâ’en urduğu malumumuz olduğundan mâ’dâ mezbûre Aişe dahi ba’del-cerh ve
kable’l-vefât oğlum mezbûr Süleymân beni hatâ’en urmağla cerh-i mezbûre müte‘allık
mersûm Süleymân ile da’vâ ve nizâ’ım yokdur dimegin ba’dehû mezbûr Süleymân ile
maktûle-i mezbûrenin dem u diyet müte‘allık da’vâ ve nizâ’ımız olmadığından gayrî
ahâli mahalle-i mezbûreden dahi bir ferd ile husûs-i mezbûre müte‘allık da’vâ ve
nizâ’ım yoktur dediklerinde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mevlânâ-yı mezbûr vâki‘ hâli
mahallinde tahrir ve ba’de meclis-i şer’i gelüb ala vuku‘ihî inhâ ve takrîr etmegin mâ
vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fi'l-yevmi’s-salis min şehr-i Zilka‘det'il-harâm
lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Mustafa bin Süleymân, Ali Beşe bin Ahmed, Bali bin Ahmed, Veli bin
Şa‘bân, İlyas bin Emir, Ali bin Hüseyin, Ramazan bin Sefer ve gayrühüm.
42-A-1 Arapça
Muhallefât-ı
217
Râbi‘a bint Ömer mâte sâkineten bimahalleti Behrâm Reîs bimedîneti Rodoscuk tereket
zevcen med‘uvven Zülfikar Bey ibn Pîr Mahmud ve ümmen med‘uvveten Fatım Hâtûn
ibneti Abdi ve ahan liebin med‘uvven Muhammed ve'l-verâse munhasıra fîhim vaka‘at-
tahrîr fi'l-yevmi's-sâmin aşere min Şa‘bâni'l-mu‘azzam lisene hamsîn ve elf mih hicretin
men lehü'l-‘izzi ve'ş-şeref.
Yorgan …
köhne
Aded 1
Kıymet 220
Def‘a kumaş
yorgan
Aded 1
Kıymet 900
… ta‘bîr olunur
tâbî yorgan
çarşebiyle
Aded 1
Kıymet 120
Naka kürk
köhne
Aded 1
Kıymet 800
Hammâm
gömlegi …
Aded 1
Kıymet 320
Munakkaş
ferâce köhne
Aded 1
Kıymet 950
Yeşil … ferâce
Aded 1
Kıymet 1400
Köhne …
ferâce …
Aded 1
Kıymet 825
Atlas
munakkaş
kaftan
Aded 1
Kıymet 1500
Mâî tâbî köhne
kaftan
Aded 1
Kıymet 210
Alaca minder
yüzü
3
Kıymet 300
Gömlek köhne
Aded 1
Kıymet 150
Köhne yorgan
Aded 3
Kıymet 450
Köhne kaftan
Aded 1
Kıymet 130
Köhne döşek
çarşebi
Aded 1
Kıymet 55
… don köhne
Aded 1
Kıymet 50
Hindî ipek
işleme yasdık
yüzü
Aded 4
Kıymet 300
Ayaklı sandık
köhne
Aded 2
Kıymet 300
İşleme yorgan
Aded 1
Kıymet 320
Munakkaş
döşek çarşebi
köhne
Kıymet 200
İşleme bez
sofra
Aded 1
Kıymet 120
Munakkaş
boğça
Aded 1
Kıymet 200
Köhne kadife
yasdık
Aded 4
Kıymet 600
Orta keçesi
Aded 1
Kıymet 560
Yan keçesi
Çift 1
Kıymet 550
El legeni
Aded 1
Kıymet 150
Çinî sahan ve
köhne yahni
tebsisi
Aded 4
Kıymet 300
… paşmağı
köhne
Aded 1
Kıymet 100
Meşrebe aded 1
Kıymet 150
Mehr-i müeccel
4000
Yekûn 12080
Şehede Muhammed bin Pîrî ve … ibn Abdi Çelebi ve Hamza Beşe biennehâ …
lüzûmehâ el-mezbûr fî hâli sıhhatühâ
218
Minhâ el-ihrâcât
Resm-i kısmet
300
Kassâmiye
100
Hüddâmiye
100
Ve ihzâriye
30
Ücret-i kaydiye
120
Yekûn 680
Sahhüˈl-bâkî littaksîm beyneˈl-verese 11400
Hıssetü'z-zevc
5700
Hıssetü'l-ümm Fatıma
3800
Es-sânî li'l-ahi'l-mezbûr
1900
42-A-2
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından İbrahim Bey mahallesinde sâkin Ahmed Dede bin
Mehmed nâm kimesne mahfel-işer’-i şer’ifde râfi’u’l-kitâb Hızır Beşe ibn Bayram nâm
râcil mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup
medîne-i mezbûre İskender Çavuş mahallesinde vâki‘ bir tarafı usta Behram ve bir tarafı
Murâd bin ( boş ) nâm kimesneler ve bir tarafı Cennet nâm hâtun mülkleri ile ve bir
tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd üç bâb fevkânî ve iki bâb tahtânî beyti ve havluyu ve
bahçe ve pekmez ocağını müştemil olan menzilimi cemî’t-tevâbi’ ve'l-levâhık mezbûr
Hızır Beşe’ye on bin beş yüz ceyyid ve cedîd akçebâten bey’ ve ıkbâz ve teslîm ol dahi
minvîli-i muharrer üzere iştirâ ve kabz ve tesellüm eyledikden sonra semeni mezbûr on
bin beş yüz marü’n-na‘t akçeyi mezbûr Hızır Beşe’nin zimmetimde cihet-i deyn-i
şer’iden hakkı olan on iki bin beş yüz mezbûrü'n-na‘t akçeni on bin beş yüz akçesini
takas eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî
yevmi’s-sâmin min Zilhiccetü’l-harâm lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz
ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Sıdk Halife imam, İsmail bin Behar, Ebubekir bin Hüseyin, Mehmed bin
Ahmed, Hafızzâde Mehmed Çelebi imam, Avzi bin Kâsım, Ahmed bin Mehmed,
Mustafa bin Ali.
219
42-A-3
Medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Büyük Karaca Murâdlu nâm karyede sâkin iken
bundan akdem fevt olan Hasan bin İbrahim nâm kimesnenin verâseti zevce-i metrûkesi
Emine binti Temen ve sulbîye sağîre kızları Kerime ve Selime’ye münhasıra idüğü
şer’an mütehakkık olduktan sonra sağîr-i mezbûre Selime’nin tesviye-i umûru içün
kıbel-i şer’den mansûb ve vasîsi olan Süleymân bin Bali nâm kimesne mahfel-işer’de
sagiran-ı mezkûr Kerime’nin tesviye-i umûru içün kıbel-i şer’-i mergûbdan mansûb ve
vasîsi olan bâisetü’l-kitâb … mezbûre Amine mahzarında bi’lvekâle ıkrâr-ı tâm ve
takrîr-i kelâm edüp müteveffâ-yı mezbûrun muhallefâtını zikr olunan veresesi
beyinlerinde bi’l-farizati’ş-şer’iyye taksîm olundukda muhallefâtı müteveffâ-yı
mezbûrdan olup karye-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı Hâlil oğlu Habib ve bir tarafı Sinan
Ağa nâm kimesneler mülkleri ile ve bir tarafı vâdî ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd
olup iki germelü bir bâb çatma beyti anbarı ve bir ahûru müştemil olan menzilden zikr
olunan iki germelü çatma beyti sagirân-ı mezbûrânın hisse-i şer’isine ikrâr ve ta‘yîn
olunup vasî mezbûre teslîm ol dahi sagirân-ı mezbûrâna infa’ olmağla kabûl ve tesellüm
eyledi dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’t-tâsi’
ve’l-ışrîn min Zilka‘deti'ş-şerîfe lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-
şeref
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Çelebi bin Ali Bey seferatzade, Muhiddin Efendi an karye-i
ağaç çalı? tabi’ inecik, Hasan bin Mehmed, Mehmed bin Süleymân, Mustafa bin Yakub
ve gayrühüm.
42-B-1
Medîne-i Rodoscuk’da Hoca Veli mahallesinde sâkin râfi’u’l-kitâb Mehmed Çelebi ibn
Hasan nâm kimesne mahfel-işer’de menzil-i âti’z-zikrde vaz‘-ı yed eyledügü şer’an
sabite olan Aişe binti Burak nâm hâtun mahzarında üzerine da’vâ ve takrîr-i kelâm edüp
bundan akdem târîh-i kitâbdan iki ay mukaddem silk-i mülkümde muntazam olup
mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı Hasan Çelebi bin Hüseyin ve bir tarafı Mehmed ve
Mustafa ibn-i Eyyüb olup Çelebi ve bir tarafı karındaşım Ahmed Çelebi ve bir tarafı
İbrahim bin Ferhad nâm kimesneler mülkleri ile mahdûd ve bir bâb tahtânî ve bir bâb
fevkânî beyti müştemil olan menzilimi mezbûre Aişe’ye bey’bi’l-vekâle on üç bin nakd-
i râyici’l-vakdi’l-akd akçeye bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i
220
mahdûd eylemişdim hâlâ meblağı mezbûru merkûme Aişe’ye edâ ve menzil-i merkûme
istirdâdı murâd eyledikde mârü’z-zikr meblağı ahzdan menzil-i sâlifü’l-beyân bana
redd ve teslimden imtina‘ eder suâl ve ihkâk-ı murâdımdır dedikde gıbbe’s-suâl
mezbûre Aişe cevâbında târîh-i mezbûrda menzil-i merkûmu mezbûr Mehmed Çelebi
bana meblağ-ı mezbûr on üç bin akçeye bey’-i bât ile bey’ eyledi deyü bey’ bi’l-vefâyı
inkâr eylemegin müddeî mezbûrdan davasına mutâbık beynine taleb olundukda udûl-i
müslimîmden Maden Çelebi bin Mumi ve Hasan Çelebi bin Hüseyin nâm kimesneler
liecli’ş-şehâde meclis-i şer’i hâzırlar olup isrü'l-istişhâd fi’l-hakîka müddei mezbûr
Mehmed Çelebi menzil-i mezkûru târîh-imezbûrdan bizim huzûruzda merkûme Aişe’ye
meblağ-ı mezbûr on üç bin akçeye bey’-i bi’l-vefâ ile bey’ eyleyüp kabz-ı semen ve
teslîm-i mebî‘a’ eyledi biz bu husûsa şâhidleriz şehâdet dahi ederiz deyü her biri edâ-i
şihdâet-i şer’iyye eylediklerinde ba’de’t-ta’dîl ve'l-kabûl merkûme Aişe müddiâsını
isbâta kâdire olduğu takdirde bey’bi’l vefa beyyinesi ale'l-aslah müreccaha olduğu
kütüb-i fıkhıyyed musarrah olamağı meblağ-ı merkûmu ahz edüp menzil-i mersûme
merkûm Mehmed Çelebi’ye redd ve teslîm etmek içün merkûme Aişe’ye tenbîh birle
mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’l-hâmis aşer min Şa‘bâni’l-mu‘azzam lisene
hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Efendi bin Davud hatib, Oğuz Beşe bin el-Hâc Hâlil, Kayyum
Yusuf bin Abdullah, Veli Halife bin Ahmed hoca, El-Hâc Mehmed bin el-Hâc Osman,
Ahmed Çelebi bin el-Hâc Osman demirci.
42-B-2
Elhamdülillâhi’l-vākıfu alâ külli hâl vessâlatü alâ nebiyyihi ve sahbihi eshâbi’l-fazli
ve’l-efzâl ve ba’de medîne-i Rodoscuk mahallâtından Hoca Veli mahallesinde sâkine
Hayri binti Ahmed nâm hâtun mehfel-i şer’i kadim-i lâzımü't-tekrîmde vakf-ı lâhiku'l-
bayâna liecli’t-tescîl mütevellî nasb ve tâ’yin eyledügü zevci Mehmed bin Himmet nâm
kimesne mahzarında tav‘-i sâf ile ıkrâr ve i‘tirâf edüp vakfı âti’z-zikre degin dâhil-i
havza’-i emlâkim olup mahalle-imezbûrede vâki‘ bir tarafı Veli bin Ahmed hoca ve bir
tarafı Sürücü Kara Yusuf ve bir tarafı Bali kesereli Mehmed bin nâm kimesneler
mülkleri ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb tahtânî beyti dükkânları ve
havluyu ve fırını ve bir-î mâyı müştemil olan menzilimi bi-cümlei’t-tevâbi’ ve’l-levâhık
habseten lillâhi te’âlâ ve taleben li-merzâti’r-rabbi’l-a‘lâ ve vakf-ı sahîh-işer’i ve habs-i
sahîh-i mer‘î ile vakf habs edüp şöyle şart eyledi mâdâm ki hilye-i hayâtla mütehalliye
221
olam menzil-i sâlifü’l-beyânda kendim sâkine olup mutasarrıf olam biemri’l-hakki’l-
müteal civârı rahmet-i kesiretü’n-nevâle irtihâl eyledikde menzil-i sabikü'z-zikrde
zevcem mezbûr Mehmed sâkin ve mutasarruf ola ba’de vefâtihî mezbûrun evlâdı ve
evlâd-ı evlâd-ı evlâd-ı evlâd-ı evlâdı neslen ba’de neslin ve fer‘an gıbbe aslin zükûr ve
inâs ale's-seviye sâkinler ola ba‘de'l-inkırâz menzil-i mezbûru hakîm-i vakt ma’rifeti ve
mütevellî yedi ile semeni misli ile bey’ olunup semeni mütevellî yedi ile onu on bir
buçuk hesabı üzere alâ vechi’l-helâl istirbâh ve istiğlâl olunup her sene ribh ve
gallesiden hâsıl olan hüccâc-ı müslimînden bir sâlih ve mütedeyyin müstekîm kimesne
yedi ile Medîne-i Münevvere sallallû te‘âlâ ala münevverehâ fukarâsına irsâl eyleye
eğer şehrân mümkün olmaz ise mütevellî-i vakf mezbûr kendi her sene varup mahalline
irsal eylemek için Haremeyn-i Muhteremeyen mütevellîsine irsal ve teslîm edüp onlar
irsal eyleyeler ve tevliyyeti vakf mezbûr re’y-i hâkime mufavvaz olup ahâlî-i mahalle
habsî nâzır olalar deyü mütevellî-i mezbûr haliyen ani'ş-şegâvil ve ‘âriyen an emri
muhal mütevellî merkûma teslim ol dahi kabz ve tesellüm eyledi dedikde mütevellî
mesfûr dahi vakfı mezbûreyi ıkrâr-ı meşrûhunda bil-muvâcehe tasdik eyledikden sonra
vākıfa-imezbûre mütevellî- mezbûr mahzarında i‘âde-i kelâm edüp vakf vakf ‘akâr
egerç imam-ı azam ebu Hanife Kûfî katında sahîhdir lâkin lüzûmdan ârî olmağla vakf-ı
mezbûrdan rucû‘ eyleyüp zikr olunan menzili mülküme istirdâd ederim dedikde
mütevellî mesfûr dahi cevâb verüb egerçi hâl minvali muharrer üzeredir lakin imameyn-
i hümâmeyen katlarında sıhhat lüzûmdan müfârekat olduklarında hâkim-i muma ileyh
esbeğallûh ne ne‘imehû aleyh dahi cânib-i vakfa nazarı evlâ görüp vakf-ı mezbûrun
İmâm-ı A‘zam kavli üzere sıhhatine ve imâmeyn-i mûmâ ileyhimâ kavilleri üzere
lüzûmuna hükm-i şer‘î ve kazā-i mer‘î itmegin min ba‘d vakf-ı mezbûr müeyyed ve
muhalled oldu. Femen beddelehû ba‘de mâ semi‘ahû feinnemâ ismühû alellezîne
yübeddilûnehû innellâhe semî‘un alîm. Ve ecre'l-vākıf ale'l-hayyi'l-cevâdi'l-kerîm. Cerâ
zâlik ve hurrire fî yevmi’s-sâlis ve’l-ışrîn min Zilka’deti’ş-şerîfe lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi ibn İbrahim Efendi müderriszade, Mehmed Efendi bin Davud
hatib, İbrahim Bey bin Abdullah er-râcil, Ali Çelebi ibn Mustafa er-râcil, Yusuf bin
Abdullah, Mehmed bin Pîrî, Ramazan bin Abdülkerim, Ahmed bin Fazlı ve gayrühüm.
43-A-1
Medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Banados nâm karyede sâkin iken bundan akdem fevt
olan Hasan Bey bin Mehmed Çavuş’un verâseti zevce-i metrûkesi Emine binti Hüseyin
222
nâm hâtuna ve sulbî sağîro ğlu Şa‘bân’a münhasıra idüği şer’an mütehakkık olduktan
sonra sağîr-i mezbûr Şa‘bân’nın kıbe’l-i şer’i mutahhardan mansûb vasîsi olan Receb
Halife bin Hüseyin nâm kimesne makâm-ı kazâda râifü’u’l-kitâb Ebubekir Beşe bin
Osman nâm kimesne mahzarında bi’l vesaye üzerine da’vâ ve takrîr-i kelâm edüp
karye-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı ba‘zen Mahmûd bin Mirza ve ba‘zen Köse Hasan
mülkleri ve üç tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb fevkânî ve tahtında bir bâb ahûru
müştemil olan menzil-i müteveffa mezbûr Hasan Bey'in hâl-i hayâtında mülkü olup
ba’de vefâtihî semen mezbûre Amine’ye ve bâkî … seb‘a esmânı sağîr-i mezbûr Şa‘bân
ırs-i şer’i ile intikâl eylemişken mersûm Ebubekir Beşe menzil mârü’z-zikri fuzûlen
hedm edüp binâsını menziline nakl etmiştir sual ve ihkâk murâdımdır dedikde gıbbe’s-
suâl merkûm Ebubekir Beşe cevâbında zikr olunan menzil binâsını yedinden ref‘ ve
nakli şartı ile sağîr-i ve mezbûrun bâbası mesfûr Hasan Bey hâl-i hayâtında bana iki bin
râyicü'l-vakt akçeye bâten bey’ ve teslîm ve ben dahi vech-i muharrer üzere iştirâ ve
kabz eyledikden sonra semen-i mezbûr iki bin akçeyebi’t-tamâm mezbûr Hasan bana
edâ ve teslîm eyleyüp ol dahi ahz ve kabz eyledi dedikde gıbbe’s-suâl ve akebü’l-inkâr
merkûm Ebubekir Beşe’den sıdk-ı makâline mübeyyin beyyine taleb olundukda udûl-i
müslimîmden Receb Halife bin Şa‘bân ve Mahmûd bin Yusuf nâm kimesneler liecli’ş-
şehâde meclis-i şer’i hâzırlar olup isrü'l-istişhâd fi’l-hakîkamezbûr Hasan Bey hâl-i
hayâtında menzil-imerkûmun binâsını ref’ ve nakl şartı ile bizim huzurumuzda mersûm
Ebubekir Beşe’ye iki bin râyicü'l-vakt akçeye bâten bey’ ve teslîm ol dahi iştirâ ve kabz
eyledikden semen-i mezbûr iki bin akçeye merkûm Hasan Bey'e bi’t-tamâm edâ ve
teslîm eyleyüp ol dahi ahz ve kabz eyledi biz bu husûsa şâhidleriz şehâdet dahi ederiz
deyü her biri edâ-i şihdâeti şer’iyye eylediklerinde gıbbe’t-ta’dîl ve’l-kabûl mâ vaka’a
bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’l-hâmis aşer min zilkadeti’şşerîfe lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Hasan Efendi müderris, İbrahim Çelebi hatib, Kantari Mehmed Halife
imam, El-Hâc İbrahim bin Hasan Bali, Ramazan bin Sefer ve gayrühüm.
43-A-2
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Behram Reis mahallesinde sâkin Kaya Çelebi bin
Mehmed nâm kimesne mahfel-işer’de râfi’atü’l-kitâb sulbîye kızı Gevher nâm bikr-i
bâliğa tarafından hibe-i âti’z-zikr tasdîk ve kabz-ı ıkrâra vekîl olup nehc-işer’i üzere
isbât-ı vekâlet eden Mehmed Çelebi bin Ali nâm kimesne mahzarında tav’i’s-saf ile
ıkrâr ve i‘tirâf edüp hibe-iâti’z-zikr sudûruna degin dâhil-i hâvza-i emlâkim olup
223
mahalle-imezbûreden vâki‘ bir tarafı yine kendi mülküm ve bir tarafı İsmail bin Resul
ve bir tarafı Baba Ahmed nâm kimesneler ve bir tarafı Hasib nâm mülkleri ile mahdûd
iki bâb tahtânî ve iki bâb fevkânî buyutu tûlen sekiz ve arzen beş zirâ’ arsa-i hâliyeyi
müştemil olan menzilimi müvekkil mezbûre Gevher ba’de’t-tahliyyeiş-şer’iyye hibe-i
sahîh-işer’i ile hibe ve temlîk ve teslîm ol dahi meclis-i hibede ittihâb ve kabz ve temlîk
eyledi min ba’d menzil-imerkûm merkûme Gevher’in mülk-i mevhûbudur dedikde
merkûm Mehmed Halife dahi mersûm Kaya Çelebi’ye ıkrâr-ı meşrûhunda bi’lvekâle
tasdik ve müvekkile-i mezbûre menzil-i mesfûru kabz eyledügünü ıkrâr ve tahkîk
eylemegin mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’l-hâmis aşer min Zilhiccetül harâm
lisene 50
Şuhûdü’l-hâl: Fahrü’l-kuzât Mehmed Efendi ibn el-Hâc Hüseyin, Es-Seyyid
Abdülkerim Halife ibn Şa‘bân imam mahalli, El-Hâc Mehmed Bey bin Şükrullah,
Hasan bin Abdullah mütevelli, Ömer bin Ali, İsmail bin Resul ve gayrühüm.
43-A-3
Medîne-i Rodoscuk’da kefere mahallâtından Papa Kostantin mahallesinde sâkin
Sofyanuz veled-i Yorgi nâm zımmî mahfel-i şerde râfi’u’l-kitâb Yorgi veled-i Mihol
nâm zımmî mahzarında ıkrâr-ı tâm ve ta’bîr-i ani’l merâm edüp silk-i mülkümde
münselik olup yine medîne-i mezbûrede Papa Yorgi mahallesinde vâki‘ bir tarafı yine
kendi mülküm ve bir tarafı Todori nâm zımmî mülkü ile ve iki tarafı tarîk-i âmm ile
mahdûd iki bâb tahtânî beyti müştemil olan menzilimi bi-cümlei’t-tevâbi’ mezbûr
Yorgi’ye üç bin nakd-i râyicü'l-vakt ceyyid ve cedîd akçeye bey’-i bât-ı sahîh-işer’i ile
bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-
tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’s-sâmin aşer min Zilhiccetü’l-
harâm lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi ibn Mustafa kaşlıcazade, Mehmed Efendi ibn Ali ademzade,
Es-Seyyid Abdülkerim Halife ibn Şa‘bân imam, Mehmed Çelebi ibn Abdi mahsar,
Hüseyin Beşe ibn Abdullah serdar, Hasan bin Ali mahsar, Vanu veled-i Niko, Yorgi
veled-i Todori.
224
43-A-4 Arapça
Hâla‘at fî meclisi'ş-şer‘i'ş-şerîf ve mahfeli'd-dîni'l-münîf el-masûn ‘ani't-tağyîri ve't-
tahrîf el-mer’etü'l-med‘uvve Fatıma bint Musli es-sâkine bimahalleti Cân Paşazâde
bimedîneti Rodoscuk ma‘a zevcehâ hâmilü hâze'l-kitâb Ahmed bin Sırrî ve hüve hâli‘un
ma‘ahâ alâ mehrihe'l-müeccel el-ma‘kûd aleyh nekâhahümû ve hüve meblağun
kadderehû ve nassâbehû erba‘ate mie dirhem fızzī râyicü'l-vakt ve alâ nafakatin
‘iddetühümâ ve müenneti süknâhâ muhâla‘ten sîhâhaten şer‘iyyeten sümme ibrâün
küllün minhâ zimmete'l-âhar limen cemî‘ü'd-de‘âvî ve'l-eymâm el-müte‘allıka
bihukūki'z-zevciyye ibrâen ‘âmmen katı‘an li'n-nizâ‘ ve râfi‘an li'l-husūme cerâ zâlik ve
hurrire fi'l-yevmi't-tâsi‘ ve'l-ışrîn min Zilka‘deti'l-harâm lisene hamsîn ve elf.
Şuhûdü’l-hâl: Halil Ağa ibn-i el-Hâc Mehmed el-Müteferrika, El-Hâc İbrahim ibn-i
Mahmud el-Hatīb, Hâfızzâde Mehmed Çelebi, Hasan Halîfe ibn-i Halil el-imâm,
Mehmed Halîfe ibn-i Ahmed el-imâm, Hüseyin Beşe ibn-i Abdullah Serdâr.
43-B-1
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Câmi’-i Atîk mahallesinde sâkine es-Seyyide
Kerime binti es-Seyyid Bedreddin nâm hâtun mahfel-işer’de bundan akdem medîne-i
mezbûre mahallâtından Hüseyin Çavuş Kebîr mahallesinde sâkin iken civar-ı rahmet-i
rahmâna intikâl eden es-Seyyid Murâd Çelebi ibn es-Seyyid Mahmûd’un sulbî kebîr
oğlu olup müteveffâ-yı mezbûrun diğer sulbî sağîr oğlu Hamza’nın tesviye-i umûru içün
kıbel-i şer’den mansûb ve vasîsi ve diğer sulbî kebîr oğlu es-Seyyid Mahmûd
Çelebi’nin tarafından husûs-i âti’z-zikre vekîl olup nehc-işer’i üzere isbât-ı vekâlet eden
es-Seyyid Mehmed Çelebi mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp medîne-i
mezbûre sınırı dâhilinde Ermenilerin yeni mahallesi kurbunda vâki‘ bir tarafı
Koçakzâde Hasan Ağa nâm kimesne bir tarafı Komcu nâm Ermeni tarlaları ile ve iki
tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan tahmînen sekiz keyl tohum ihâta eder tarla sadri
oğlum olup târîh-i kitâbdan altı sene mukaddem fevt olan es-Seyyid İbrahim Çelebi’nin
hâl-i kemali sahtında taht-ı tasarrufunda olup ba’de vefâtihî müstehakk-ı tapu oldukda
habse’l-kânunu hakk-ı tafavuz benim iken târîh-i mezbûreden sâhibü’l-arz olan …
Mehmed Bey bana teklîf ve arz etmeyüb mezbûr es-Seyyid Murâd Çelebi’ye on iki bin
akçe mukâbelesinde tefviz ve teslîm ol dahi tefevvüz ve tesellüm eyleyüp yedine hatt ve
hatemini müştemil temessük verdikden sonra dört sene tasarruf eyleyüp ba’dehû fevt
225
olmağla hakkı tasarruf bize intikâl eyledi deyü oğulları mezbûran Mehmed Çelebi ve
Mahmûd Çelebi asâleten ve sağîr-i mezbûr içün merkûm Mehmed Çelebi vesâyeten ilâ
haze’l-ân tasarruf ederlerdi hâlâ hakk-ı tapu benimdir deyü meblağ-ı mezbûr on iki bin
akçeyi mezbûrana verüp tarlayı tasarruf murâd eyledikde mezbûran dahi beş altı
seneden berü bilâ özr sükût eyledilar hakk-ı tapusundan sâkıt oldu deyü cevâb
eylemekle beynimizde nizâ‘ ve cidâl vâki‘ olmuşdu el-hâletü hazihî beynimize meslihûn
tasavvud edüp ben de’âva-i mezbûreden fâriğa olmak üzere bizi iki bin nakd-i râyicü'l-
vakt ceyyid ve cedîd akçe üzerine inşâ-i akd-i sulh eylediklerinde ben dahi sulhü
mezbûr kabûl ve bedel-i sulh olan meblağı mezbûr iki bin akçeyi bi’t-tamâm mezbûr es-
Seyyid Mehmed Çelebi yedinden ahz ve kabz edüp da‘vâ-i mezbûreden bi'l-külliye
feragâtt eyledim min ba’d zikr olunan tarlaya müte‘allık mezbûrlar ile da’vâ ve nizâ’ım
kalmadı ba’de’l-yevm benden asâleten yâ vekîlimden bi’l-vekâle husûs-i mezbûre
müte‘allık da’vâ sudûr iderse mesmû‘a olmaya dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ
vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fi 15 min zilkâde sene 50
Şuhûdü’l-hâl: Zehrü’l-müderrisîn Ali Çelebi ibn İbrahim Efendi, Hâlil Ağa bin el-Hâc
Mehmed müteferrika, El-Hâc İbrahim Çelebi hatib, Mehmed Çelebi bin Ahmed imam,
Davud Bey bin Mehmed zâbit-i şehr hâlâ, Süleymân bin Hâlil kâtib, El-Hâc Emrullah
bin el-Hâc Mahmûd ve gayrühüm.
43-B-2
Medîne-i Rodoscuk’da merhum Kamer hâtuna vakfı olup gallesi merhum Sermuhzır
İbrahim Efendi’nin evlâdına meşrûta olan on iki bin ceyyid ve cedîd akçenin şer’-i
mutahhara cânibinden mansûb mütevellîsi olan üstâd Piruz Abdullah nâm kimesne
mahfel-işer’de bundan akdem vakf-ı mezbûrun mütevellîsi iken fevt olan merhum Kâtib
Ahmed Çelebi ibn Hasan’ın liebeveyn karındaşı ve hasren vârisi olup muhallefâtına
vâzi’u’l-yed olan râfi’u’l-kitâb Mehmed Çelebi ibn Hasan mahzarında ıkrâr-ı tâm ve
takrîr-i kelâm edüp merkûm Ahmed Çelebi hâl-i hayâtında vakfı mezbûrun mütevellîsi
olup asl-ı mâl-ı vakf-ı merkûmdan altı bin beş yüz akçeyi müchilen fevt olmağla
mezbûr muhallefâtından şer’an tazmîn ettirmek lâzım olmağın bana edâsı için
muhaddemâ merkûm Mehmed Çelebi’ye tenbîh olunmuşdu hâlâ meblağı mezbûr altı
bin beş yüz ceyyid ve cedîd akçeyi muhallefât-ı müteveffâ-yı mezbûre vâzi’u’l-yed
eylemekle mersûm Mehmed Çelebi yedinden tamamen alup kabz eylediğimden mâ‘adâ
meblağ-ı bâkî beş bin beş yüz akçeyı dahi zimem-i nâsdan bana gösterüp ben dahi kabûl
226
eylediğim ecilden min ba’d meblağ-ı mezbûr on iki bin akçeye müte‘allık mezbûr
Mehmed Çelebi ile da’vâ ve nizâ’ım yoktur dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a
bi’t-taleb sebt olundu fi gurre Zilhicccetü’l-harâm lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Muhyiddin Efendi el-Kādī, Mahmûd Efendi bin Nasuh hatib, El-Hâc
Mehmed bin El-Hâc Osman, Musa bin Hasan, Hüseyin bin Ahmed, Hasan Çelebi ibn
Hüseyin, Ramazan bin Sefer ve gayrühüm.
43-B-3
Fî’l-asl Çorlu kazâsınatâbi’ Sarılar nâm karyeden olup hâlâ medîne-i Rodoscuk'da
Yunus Bey mahallesinde sâkin Gevher binti İlyas nâm hâtun mahfel-işer’de bâisü’l-
kitâb Mehmed bin Derviş nâm kimesne mahzarında üzerine da’vâ ve takrîr-i kelâm
edüp bundan akdem zevcim olup gâyib-i âni’l-meclis olan Süleymân bin İbrahim nâm
kimesne târîh-ikitâbdan on beş gün mukaddem gider olduğunda mezbûr Musli'yi beni
i‘tâka vekîl ve münâbeten nâib nasb ve ta’yîn eyleyüp ol dahi vekâlet-i mezbûr
eylemişken beni i‘tâkımdan imtinâ‘ ider suâl ve ihkâk murâdımdır dedikde gıbbe’s-suâl
mezbûr Müsli cevâbında fi’l-hakîka mezbûr Süleymân târîh-i mezbûrede âhar diyara
gider olduğundan müdde‘iye-i mezbûreyi i‘tâkına beni tevkîl eylemişdi lâkin mezbûr
İsmail târîh-i kitâbdan sekiz ay mukaddem Bergos kazası tevâbi’inde Kara Danişmendli
nâm karye sınurunda vāki‘ orman kurbunda ben zevcem mezbûre Gevher’i tatlîk
eyledim deyü alâ … bi'l-istişhâd ıkrâr ve işhad eylemeğle müdde‘iye-i mezbûre
müvekkil Sefer’den mutallaka olmağın i‘tâkdan imtina‘ eder dedikde gıbbe’l-inkâr
müdde‘î mezbûrdan sıdk-ı makâline mübeyyin beyyine taleb olundukda udûl-i
müslimîmden olup medîne-i mezbûre tevabiinden nâm karye sükkanından olan Ahmed
bin Kurt ve Hasan bin Aşur nâm kimesneler liecli’ş-şehâde meclis-i şer’a hâzırlar olup
isrü'l-istişhâd fi’l-hakîka târîh-ikitâbdan sekiz ay mukaddem ikimiz zikr olunan ormana
varup mu‘tâd-ı kadîm üzere öküzlerimizi salıvirdikden sonra karyemize avdet edüp
gelürken marü’z-zikr orman kurbunda mezbûr Süleyman'a rast gelüb niçün gelüp
zevcen mezbûre Gevher ile oturmazsın deyü mezbûre suâl eylediğimizde mezbûr dahi
ben zevcem mezbûre Gevher’i tatlîk eyledim siz dahi şâhid olunuz deyü bizim
huzûrumuzda ıkrâr ve bizi ıkrâr-ı meşrûhuna işhâd eyledi bu husûsa şâhidleriz şehâdet
dahi ederiz deyü her biri edâ-i şihdâet-i şer’iyye eylediklerinde ba’de’t-ta’dîl ve’l-kabûl
mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu
227
44-A-1(devam)
fî yevmi’l-hâmis aşer min şevvâli’l-mükerrem lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Râkimu’l-hurûf Ali Çelebi ibn İbrahim müderris, Yahya Efendi ibn
nefsü’ş-şeyh Ali müderris, Es-Seyyid Hâlil bin Mehmed, Hasan bin Abdi, Mehmed
Çelebi bin Abdi, Ramazan bin Sefer ve gayrühüm.
44-A-2
Medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Işıklar nâm karye ahalisinden Dimitri veled-i Kosta
nâm zımmî mahfel-i şerde râfi’u’l-kitâb İstamat veled-i Yorgi nâm zımmî mahzarında
ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i ani’l merâm edüp târîh-ikitâbdan iki sene mukaddem silk-i
mülkümde münselik olup karye-imezbûre sınırı dâhilinde vâki‘ bir tarafı yine kendi
bâğım ve bir tarafı Papa Minol bâğı ile ve iki tarafı vâdî ile mahdûd olan tahminen bir
buçuk dönüm bir kıt‘a bâğımı mezbûr İstamat’a üç bin beş yüz nakd ve târîh-i mezbûrda
râyiç akçeye bey’-i bât-ı sahîh-işer’î ile bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i
mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt
olundu fî yevmi’t-tâsi’ aşer min Zilhiccetü’l-harâm lisene hamsîn ve elf min hicreti men
lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Abdülkerim Halife bin Mehmed karye-i nusretli, Mustafa bin Derviş
Yancı, Ramazan bin Sefer, Maru veled-i Papa Dimo, Hristo veled-i Kula.
44-A-3
Medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Işıklar nâm karyede sâkin Urham veled-i Yani nâm
zımmî mahfel-i şerde râfi’u’l-kitâb Panayot veled-i Dimo nâm zımmî mahzarında ıkrâr-ı
tâm ve takrîr-i ani’l merâm edüp karye-i mezbûre sınırı dâhilinde vâki‘ bir tarafı Yani
veled-i kara Minol ve bir tarafı Hristotuluna binti Yani ve bir tarafı Aleksandır veled-i
Dimitri tarlaları ile ve bir tarafı vâdî ile mahdûd olup iki ceviz ve bir gülgeni ve beş
kiraz ağaçlarını hâvî olan bir buçuk dönüm bir kıt‘a mülk bâğımı mezbûr Panayot'a dört
bin altı yüz ceyyid ve cedîd akçeye bey’-i bât-ı sahîh-işer’î ile bey’ edüp kabz-ı semen-i
ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a
bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’s-sâdis min Zilhiccetü’l-harâm lisene hamsîn ve
elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
228
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed bin Abdülkerim imam nusretli, Hafızzâde Mehmed Çelebi
Kâtib, Selil Mehmed Reis bin Hamza, Nikol veled-i Yorgi, Nikol veled-i Dimo, Uraye
veled-i Dimo, Seyar veled-i İsfari, Yani veled-i Todoki, Dimitri veled-i Arnitri, Angelü
veled-i Kota.
44-A-4
Malkara kasabasına tâbi’ Yenice nâm karye sâkinlerinden Mehmed bin Süleymân nâm
kimesne mahfel-işer’de medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Işıklar nâm karye ahalisinden
Urham veled-i Yani ve Yorgu veled-i Muto nâm zımmî mahzarında ıkrâr-ı tâm ve
ta‘bîr-i ani’l merâm edüp târîh-ikitâbdan yirmi sekiz gün mukaddem mezbûran Urham
ve Yorgu nısfu’l-leylde zikr olunan Yenice karyesinde vâki‘ olan menzilimin dâhiline
girüp menzil-i mezbûrun içinde olan tavuk kümesin kapusu açup tavuklarımı sirkat
iderken mezbûrların üzerlerine vurduğumda mezbûrlar bana taş atup sol böyrüme urup
mecrûh eylediler deyü mûcebini mezbûratdan da’vâ ve taleb eyledüğümde anlar dahi
inkâr eylemekle beynimden münâza’t-ı adîde vâkı‘a olmuşdu el-hâletü hâzihî beynimize
muslihûn tavassut idüp ani’l-inkâr bizi de’avî-i mezbûreden üç yüz akçe üzerine inşâ-i
akd-i sulh eylediklerinde ben dahi sulh-i mezbûru kabûl ve bedel-i sulh olan meblağ-ı
merkûm üç yüz akçeyi mezbûrlar Urham ve Yorgu yedlerinden bi’t-tamâm ahz ve kabz
edüp husûs-i mezbûre müte’allik de’âvî ve nizâ’dan zimmetlerini ibrâ-i âmm-ı kâtı’u’n-
nizâ’ ile ibrâ eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî
yevmi’t-tâsi’ min Zilhiccetü’l-harâm lisene 50
Şuhûdü’l-hâl: Abdülkerim Halife bin Mehmed imam karye-i nusretli, Sarı Veli bin
Şa‘bân bakkâl, Mustafa bin Hasan, Hasan bin Süleymân, Ramazan bin Sefer, Mustafa
bin Ali.
44-A-5 Arapça
Hâla‘at fî meclisi'ş-şer‘i'ş-şerîf ve mahfeli'd-dîni'l-münîf el-masûn ‘ani't-tağyîri ve't-
tahrîf el-mer’etü'l-med‘uvve Hâmide bint … sâkineten bimahalleti Hoca Bâyezîd min
mahallati Medîneti Rodoscuk ma‘a zevcehâ hâmilü hâze'l-kitâb el-Hâc Ali bin İbrahim
ve hüve hâli‘un ma‘ahâ alâ mehrihe'l-müeccel el-ma‘kūd aleyh nikâhahâ ve hüve
meblağun kadderehû ve nassabehû elfen dirhem fızzī râyicü fi'l-vakt ve alâ nafakatin
iddetihâ ve müenneti süknâhâ muhâla‘aten sahîhahaten şer‘iyyeten sümme ibrâün külli
vâhidin minhümâ zimmmeti'l-âhar cemî‘i'd-de‘âvî ve'l-eymân el-müte‘allıka bihûkūki'z-
229
zevciyye ibrâen ‘âmmen katı‘an li'n-nizâ‘ ve râfi‘an li'l-husūme cerâ zâlik ve hurrire fi'l-
yevmi'l-hâdî ve'l-ışrîn min Zilhicceti'l-harâm lisene hamsîn ve elf min hicretin men
lehü'l-‘izz ve'ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Zahrü'l-Müderrisîn Ali Çelebi ibn-i İbrahim Efendi, Fahrü'l-Müderrisîn
Hasan Efendi ibn-i Cemaleddin, Yahya Çelebi ibn-i eş-Şeyh Ali, Mehmed Ağa ibn-i
Hasan, Muhammed Bey ibn-i Berhram Kethüdâ Yeri hâlâ, Ramazan Çelebi ibn-i Sefer,
Ali bin Ahmed Kürûmcu ve gayrühüm mine'l-hazırîn.
44-B-1
Medîne-i Rodoscuk’da Hoca Bayezid mahallesinde vâki‘ bir tarafı Nalband Abdülhalil
ve bir tarafı el-Hâc Hasan bin Abdullah ve bir tarafı Dellâk Ahmed mülkleri ve bir tarafı
tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb fevkânî ve bir bâb tahtânî beyti müştemil olan menzilin
beş sehimden iki sehmi Hasan bin Mehmed’in ve iki sehmi liebeveyn karındaş
Hüseyin’in ve bir sehmi liebeveyn kız karındaşları olan Emine nâm hâtun’un mülkü
olduğu şer’an mütehakkık oldıktan sonra mezbûran Hasan ve Hüseyin ve merkûme
Emine mahfel-işer’de hâfizu’l-kıt‘ab Saliha binti İbrahim tarafından iştirâ-i âti’z-zikre
vekîl olup nehc-i mu‘teber meri’ üzere isbât-ı vekâlet eden vâlidesi Aişe binti Sefer
mahzarında her biri ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp mârü’z-zikr menzili bundan
akdem hâlâ te‘âtîsi memnû‘ olan eski akçe ile marü’n-na‘t iki yüz elli akçeye râyiç iken
mezbûre Aişe on dört bin dokuz yüz akçeye bâten bey’ ve teslim eyledi ol dahi
vekâleten iştirâ ve tesellüm eyledikden sonra semen-i mezbûrdan yine eski akçe ile dört
bin sekiz yüz akçemi ahz ve kabz eyleyüp bâkî on bin yüz akçeyi ahz ve istifa
eylemeksizin ceyyid ve cedîd akçe zuhur eylemeğle ba’de’l-hesâb meblağ-ı bâkîsini
yevm-i akidde altundan kıymeti olmak üzere her iki yüz ellisi mukâbelesinde bir altun
ve bir gümüş lâzım olmağla meblağ-ı bâkî cem‘an kırk altun ile … altuna bâliğ olup
zikr olunan altunlar cedîd akçe hesabı üzere cem‘an dört bin sekiz yüz kırk sekiz akçe
eylemegin biz dahi meblağ-ı mezbûr dört bin sekiz yüz kırk sekiz akçeyi rızâlarımız ile
mezbûre Aişe yedinden tamamen ahz ve kabz eyleyüp beynimde iktisâm eyledik
dediklerinde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’l-
hâmis aşer min zilkâdeti’ş-şerîfe lisene hamsîn ve elf
230
Şuhûdü’l-hâl: Zehrü’l-müderrisîn Ali Çelebi bin İbrahim Efendi, Râkimu’l-hurûf Hasan
Efendi müderris, Fahrü’l-akran Mehmed Çavuş emîn-i gümrük, İbrahim Efendi bin
Mahmûd Efendi hatib, Hasan bin Ali, Ramazan bin Sefer.
44-B-2
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Câmi’-i Atîk mahallesinde sâkin Aişe binti Yusuf
nâm hâtun mahfel-işer’de hâfizu’l-kitâb Ebubekir ve Abdülkerim ve Amine evlâd-ı
Sefer taraflarından âti’z-zikre vekîl olup nehc-işer’i üzere isbât-ı vekâlet eden babaları
mezbûr Sefer bin Derviş mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp târîh-ikitâbdan
yedi sene mukaddem silk-i mülkümde muntazam olup mahalle-i mezbûreden vâki‘ bir
tarafı Ümmühan ibneti Kasab Hasan mülkü ve bir tarafı Nalbant İlyas mülkü ve bir
tarafı tarîk-ihâs ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb tahtânî ve bir bâb fevkânî
beyti ve bir kileri ve ahûru ve havluyu müştemil olan menzilimi ba’de’t-tahliyye
müvekkile-i merkûme Amine’ye hâl-i suğrunda hibe-i sahîh-işer’i ile hibe ve temlîk ve
bâbası mezbûr Sefer’e kabz ve teslîm eylemekle târîh-i merkûmdan berü mesfûre
Amine’nin mülkü mevhûb-ı olmuşdur ve yine târîh-i mezbûrdan silk-i mülkü münhasıra
muntazam olup menzil-imezbûre mutasarrıf olan bir bâb tahtânî beyti ve fırını ve
beynimizde ma’lûmu’l-mikdâr havluyu müştemil menzilimi ba’de’t-tahliye mersûm
Ebubekir’e hâl-i suğrunda hibe-i sahîh-işer’i ile hibe temlîk ve bâbası mezbûr Sefer’e
ikbaz ve teslîm ol dahi velâyeten ittihâb ve kabz ve temellük ve tesellüm eylemekle
menzil-i merkûm târîh-i mersûmdan berü mesfûr Bekir’in mülki mevhûbudur ve yine
târîh-i mezbûrda mülki mahzım olan bir Kelâm-ı Şerîf ve Tâli‘-i Mevlûd ismi ile
müsemmâ bir kitâbımı ve bir sîm raht kuşak ve bir mor frengî atlas kaftân ve bir … ve
iki beledî yorgan ve sekiz beledî yastık ve iki alaca kilim ve iki tepsi ve bir bakır sini ve
üç tencere ve bir hamam leğeni ve bir cam tas ve bir bakracımı mezbûr Abdülkerim’e
yine hâl-i suğrunda hibe-i sahîh-işer’i ile hibe ve temlîk ve bâbası mezbûr Sefer ıkbâz
ve teslîm ol dahi velâyeten ittihâb ve kabz ve temellük ve tesellüm eylemekle eşyâ-i
mezbûre târîh-i merkûmdan berü mesfûr Abdülkerim’in mülk-i mevhûbudur zikr olunan
iki menzilde ve eşyâda kat‘â benim medhâl ve alâkam yoktur dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-
şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’s-sâmin aşer min Zilhiccetü’l-harâm
lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
231
Şuhûdü’l-hâl: İbrahim Efendi bin Mahmûd Efendi hatib, Hâlil Çelebi bin Nuh, Hasan
Çelebi bilbilcizade bin Mehmed Çelebi odabaşı, İnbat Reis, Mehmed Çelebi bin Abdi
muhzır, İsmail Çelebi bin İbrahim ve gayrühüm.
44-B-3
Elhamdülillâhi’l-vākıfu alâ külli hâl vessalâtü alâ nebyyihi ve sahbihi eshâbi’l-fazli
ve’l-efzâl ve ba’de medîne-i Rodoscuk mahallâtından Hoca Veli mahallesinde sâkine
Alime binti Abdullah nâm hâtun tarafından vakfı âti’l-beyân ıkrâra ve da‘vâ-yı rücû‘a
vekîl olup mezbûre ma’rifet’i şer’iyye ile ârifân olan Mehmed Efendi ibn el-Hâc Sefer
ve İbrahim Çelebi bin Mehmed şehâdetleri ile isbât-ı vekâlet eden İbrahim Bey bin
Abdurrahim nâm kimesne mahfel-işer’de müvekkile-i mezbûre vakf-ı lâhıku’t-tafsîle
liecli’t-tescîl mütevellî nasb ve ta’yîn eylediği Mehmed bin Yakub nâm kimesne
mahzarında bi’l-vekâle ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp müvekkile-i mezbûre vakfı
âti’z-zikrin sudûruna degin dâhil-i havza’i emlâkı olup mahalle-i mezbûreden vâki‘ bir
tarafı yine kendi vakf eylediği menzil ve bir tarafı zevc-i Üstâd Kâsım'ın vakf eylediği
menzil ve bir tarafı Ahmed Çelebi ve bir tarafı Hızır bin Hasan nâm kimesneler mülkleri
ile mahdûd bir bâb tahtânî kerpiçten mebnî beyti ve bir mikdâr havluyu ve ahûru
müştemil olan menzilin vakf-ı sahîh-işer’i ve habs-i sarih-i mer‘î ile vakf ve habs edüp
mütevellî şart eyledi ki mâdâmki kendi hilye-i hayâtla mütahille ola menzil sâlifü’l-
beyânda kendi sâkine olup mutasarrıfa olam biemri’l-hakki’l-müteâl civâr-ı rahmet-i
kesiretü’n-vevâle irtihal eyledikde menzil-i sabıku'z-zikide zevci merkûm Kâsım’ın
mu‘takı olan Yusuf bin Abdullah sâkin ve mutasarrıf olup ba’dehû mezbûr Yusuf’un
evlâdı ve evlâd-ı ve evlâd-ı ve evlâd-ı evlâd-ı evlâdı neslen ba‘de neslin ve fer‘an an
aslin ile'l-inkirâz zükûr ve inâsından ale's-seviye sâkinler ola ba’del-inkâraz menzil-i
mezbûrda merkûm Yusuf’un zevcesi Belkıs binti Abdullah sâkine ve mutasarrıf olan ve
ba’de vefâtihâ mezbûre Belkıs’ın evlâdı ve evlâd-ı evlâdı-ı ve evlâd-ı evlâd-ı evlâdı
batnen ba’de batnin ve karnen an karnin ile'l-inikarâz minvâl-i mestûr üzere zükûr ve
inâsı ale's-sevyie sâkinler ve mutasarrıflar ola ba’del-inkâraz menzil-i mezbûr hâkimü’l-
vakt ma’rifeti ve mahalli-i mezbûre ahâlîsinin tekâlif-i örfiyesine meşrûta olan nukudun
mütevellîsi olan kimesne yediyle semen-i misli ile bey’ olup semeni mütevellî-i mezbûr
yediyle on on bir buçuk hesabı üzere istirbâh ve istiğlâl olunup her sene rıbh ve
gallesinden hâsıl olan meblağı mahalle-i mezbûre ahâlîsinin avârız-ı divâniyesine harc
ve sarf oluna deyü menzil-i mezbûru hâliyen ani'ş-şeğâvil ve âriyen mütevellî-i
232
merkûme teslim ol dahi kabz ve tesellüm eyledi dedikde mütevellî-i mesfûr dahi zikr-i
mezbûru ıkrârı meşrûhunda bi’l-muvâcehe tasdik eyledikden sonra zikr-i merkûm
mütevellî-i mersûm mahzarında i‘âde-i kelam edüp vakf-ı ‘akâr eğerçi İmâm-ı A’zam
katında sahîh lâkin lüzumdan ârî olmağla vakf-ı mezbûrdan rucû’ eyleyüp zikr olunan
menzili müvekkile-i mezbûrenin mülküne istirdâd ederim dedikde mütevellî-i mesfûr
dahi cevâb verüb egerçi hâl minvâl-i muharrer üzeredir lâkin imâmeyn katlarında
sıhhati lüzûmda mufarakat etmiz lâkin ba‘de't-teslîm ile'l-mütevellî sahih ve lâzımdır
deyü sadr-i kitâbî mevki‘i olan hâkim-i hâsim huzûrunda mürafa‘a olduklarında hâkim-i
mûmâ ileyh dahi cânib-i vakfa nazarı evlâ görüp vakf-ı mezbûrun İmâm-ı A‘zam kavli
üzere sıhhatine ve imâmeyn-i mûmâ ileyhimâ kavilleri üzere lüzûmuna hükm-i şer‘î ve
kazā-i mer‘î itmegin min ba‘d vakf-ı mezbûr müeyyed ve muhalled oldu. Femen
beddelehû ba‘de mâ semi‘ahû feinnemâ ismühû alellezîne yübeddilûnehû innellâhe
semî‘un alîm. Ve ecre'l-vākıf ale'l-hayyi'l-cevâdi'l-kerîm. Cerâ zâlik ve hurrire fi'l-
yevmi'l-hâmis aşer min Zilhicceti'l-har3am lisene hamsîn ve elf.
Şuhûdü’l-hâl: Eş-şeyh Mehmed Efendi bin el-Hâc Sefer, İbrahim Halife, Musa Halife
bin Ali Çelebi, El-Hâc Bali bin Abdullah, Muma Dede bin İbrahim, Ahmed bin Şa‘bân,
Sefer bin Hasan, Ahmed Çelebi bin el-Hâc Hisan.
45-A-1
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Hoca Veli mahallesinde sâkine Alime binti Abdullah
nâm hâtun tarafından husûs-i âti’z-zikre vekîl olup mezbûreyi ma’rifeti’ş-şer’iyye ile
ârifân olan Mehmed Efendi bin el-Hâc Sefer ve İbrahim Çelebi bin Mehmed nâm
kimesneler şehâdetleri ile isbât-ı vekâlet eden İbrahim Bey bin Abdürrahim nâm
kimesne mahfel-işer’de bâisü’l-kitâb Yusuf bin Abdullah nâm kimesne mahzarında bi’l-
vekâle ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp müvekkile-i mezbûre Alime'nin silk-i
mülkünde muntazam olup bir kadife (silik) ve bir yeşil kadife yastık ve bir şamî yorgan
ve bir siyah bez üzerini münakkaş yastık ve bir küçük sandık ve bir kaliçe ve bir bez
minder ve bir çetarî Yanbolu kebesi ve ve bir beyaz velence bir çarşaf ve bir beledî
döşek ve iki beledî yorgan ve bir bakır sofra ve bir maşrapa ve dört ayaklı sahan ve bir
salata tepsisi ve iki küçük sini ve iki tencere ve iki hamam seccadesini ve bir hoşab
tasını ve dört çini tabak ve bir şamdan ve bir kapaklı bakraç ve bir büyük güğüm ve bir
çini saka ve bir sepet sandukını mezbûr Yusuf’un sulbî sağîr oğlu Hasan’a hibe ve
temlîk ve bâbası mezbûr Yusuf’a ferâdî ferâdî teslîm eyleyüp ol dahi sağîr-i mezbûr için
233
velâyeten ittihâb ve temellük ve kabz ve tesellüm eyledi dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î
mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’l-hâmis aşer min Zilhiccetü’l-harâm lisene
hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Musa Çelebi bin Ali, El-Hâc Bali bin Abdullah, Ahmed bin Şa‘bân,
Ahmed Çelebi bin el-Hâc Şa‘bân, Mehmed Dede bin İbrahim, Hızır bin Hasan.
45-A-2
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Hoca Veli mahallesinde sâkineAlime binti Abdullah
nâm hâtun tarafından ıkrâr-ı âti’z-zikre vekîl olup mezbûreyi ma’rifet-i şer’iyye ile
ârifân olan Mehmed Efendi bin el-Hâc Sefer ve İbrahim Çelebi bin Mehmed şehâdetleri
ile isbât-ı vekâlet eden İbrahim Bey bin Abdürrahim nâm kimesne mahfel-
işer’debâisü’l-kitâb Belkıs binti Abdullah nâm hâtun tarafından hibe-iâti’z-zikri tasdîk
ve kabz ve ıkrâra vekîl olup nehc-işer’i üzere isbât-ı vekâlet eden zevci Yusuf bin
Abdullah nâm kimesne mahzarında bi’l-vekâle ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp
müvekkile-i mezbûre Alime silk-i mülkünde muntazam olan bir kıt‘a hevâyî tâbî kaftan
ve bir muhayyer ferâce ve bir hamâm kaliçesini ve bir leğeneni ve bir gül kutusunu ve
bir hamam tasını ve iki küb hamam tasını ve bir küçük tepsi ve bir ve bir münakkaş kutu
be bir münakkaş nalını ve bir beledî döşek ve bir siyah bez üzerine işlemeli yorgan ve
bir beledî yorgan ve bir minderi ve iki işlemeli yastığı ve üç küçük tenceresi ve bir el
tabesini ve bir helva tabesini ve bir siyah velenceyi mezbûre Belkıs hibe-isahîh-işer’i ile
hibe ve temlîk ve teslîm ol dahi ittihâb ve kabz ve temlellük eyledi min ba’d eşya-i
mezkûre mezbûre Belkıs’ın mülk-i mevhûbudur dedikde merkûm Yusuf dahi vekîl-i
mersûm İbrahim Bey’in ıkrâr-ı meşrûhunu bi’l-vekâle tasdik ve mezbûre Belkıs eşya-i
mesfûreyi ittihâb ve ferâdî kabz eyledüği ıkrâr ve tahkik eylemegin mâ vaka’a bi’t-taleb
sebt olundu fî yevmi’l-hâmis aşer min Zilhiccetü’l-harâm lisene hamsîn ve elf min
hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Musa Çelebi bin Ali, El-Hâc Bali bin Abdullah, Ahmed bin Şa‘bân, El-
Hâc Veli bin, Mehmed Dede bin İbrahim, Ahmed Çelebi bin Şa‘bân ve gayrühüm.
45-A-3
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Hoca Veli mahallesi sakinelerinden Alime binti
Abdullah nâm hâtun tarafından ıkrâr-ı atiz zikre vekîl olup mezbûreyi ma’rifeti’ş-
234
şer’iyye ile ârifân olan Mehmed Efendi bin el-Hâc Sefer ve İbrahim Çelebi bin Mehmed
nâm kimesneler şehâdetleri ile isbât-ı vekâlet eden İbrahim Bey bin Abdürrahim nâm
kimesne mahfel-işerde râfi’u’l-kitâb Yusuf bin Abdülvehhab nâm kimesne mahzarında
bi’l-vekâle ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp müvekkile-i mezbûre Alime silk-i
mülkünde münselik olup bir siyah sandık ve bir ayaklı sandık ve bir beledî döşek ve iki
beledî yastık ve bir minder ve bir kırmızı velence ve bir münakkaş yüz yastığı ve bir …
ve bir pekmez tabesini ve iki küçük bakracı ve bir leğen ve bir ibriği ve iki börek tepsisi
ve üç bakır keçe ve bir kebâb tabesini ve bir el tabesini ve bir küçük bakraç ve üç ayaklı
sahan ve dört küçük ayaklı tepsi ve bir şamdan ve iki sini ve bir tas ve bir kebîr saç
ayağı ve iki küçük saç ayağı ve bir demir bezirdânı ve bir şem‘ iskemlesini ve iki ağaç
sini ve bir kevkir sahan ve üç köhne minder ve dört kilim ve dört yastık ve bir mai
velencesi mezbûr Yusuf’a hibe-i sahîh-işer’i ile hibe ve temlîk ve teslîm ol dahi ittihâb
kabz ve temllük ve tesellüm eyledi min ba’d eşya-i mezbûre merkûm Yusuf’un mülkü
mevhûbudur dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî
yevmi’l-hâmis aşer min Zilhiccetü’l-harâm lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-
izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Musa Çelebi bin Ali, El-Hâc Bali bin Abdullah, Ahmed bin Şa‘bân,
Mehmed Dede bin İbrahim, Ahmed Çelebi bin el-Hâc Şa‘bân, Hızır bin Hasan ed-dellâl
ve gayrühüm.
45-B-1
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından el-Hâc Mehmed mahallesinde sâkin iken bundan
akdem fevt olan … ve liebeveyn er karındaş oğulları olan Receb ve Şa‘bân benî
Mehmed'e münhasıra idüği mahz-ı şeri’ ile mütehakkık oldukdan sonra mezbûran
Receb ve Şa‘bân mahfel-işer’de zikr-i âti olan bâğına vazı‘ü'l-yed idügü şer’an sâbit
olan râfi’atü’l-kitâb mezbûre kızlarının mahzarında her biri üzerine da’vâ ve takrîr-i
kelâm edüp medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde Kara Karak kurbunda vâki‘ bir tarafı
Davudzâde Mehmed Efendi ve bir tarafı kebebçı Arslan ve bir tarafı Ralsayan nâm
karyeden Yusuf Hoca nâm kimesnler ve bir tarafı topal Valaca nâm Ermeniler bâğları
ile mahdûd olan bâğı müteveffâ-yı mezbûr Hafsa'nın hâl-ihayatında mülki olup ba’de
vefâtihâ nısfı bi’l-farîzati’ş-şer’iyye mezbûre ve bâkīsi bihasebi'l-asûbe bize intikâl
eylemişken mezbûre … zikr olunan bâğın mecmû‘una vaz’ı yed eyleyüp kısmete idhâl
eylemekden imtinâ‘ ider suâl ve ihkâk murâdımdır dediklerinde gıbbe’s-suâl mezbûre
235
… cevâbında filhakika sabiküzzikr bâğ mezbûre hafsanın mülkü idi lâkin mezbûre
Hafsa Halili hayatında târîh-ikitâbdan altı sene mukaddemsâbiku’z-zikr bâğı bin altı yüz
nakd-i râyic fî’l-vakt nukud akçeye bâten bey’edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i
mebî‘a-i mahdûd eylemekle târîh-imezbûrdeyü ve mülki müştiram olmuştur dimegin
gıbbe'l-istintâk ve’l-inkâ rmezbûre ... sıdk-ı makâlini mübeyyin beyyine taleb oldukda
udûl-i müslimîmden olup mahalle-i mahkiyyede sâkinler olup isrü'l-istişhâd ibn
Abdullah nâm kimesnelerliecli’ş-şehâde meclis-i şer’i hâzırlar olupisrü'l-istişhâd fi’l-
hakîkamezbûre Hafsa halikemal sahtında târîh-imezbûrda zikr olunan bâğı mezbûru …
meblağı mezbûr bin sekiz yüz akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-
i mebî‘a-i mahdûd eylemekle târîh-i mezbûrdan … mülki müşterâsıdır biz bu husûsa
şâhidleriz şehâdet dahi ederiz deyü her biri şehâdet-i şer’iyye eylediklerinde gıbbe’t-
ta’dîl ve’l-kabûl mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundufî yevmi’t-tâsi’ve’l-ışrîn min
Zilka’deti’ş-şerîfe lisene 50
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi bin Rahim müderrris, Muhyiddin Efendi el-Kādī an Kazā-i
İnecik, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc Mahmûd serbazari, Hüseyin bin Serdar, Süleymân
bin Hâlil ve gayrühüm.
45-B-2
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından İbrahim Bey mahallesinde sâkin olan Hasan Reis bin
Şa‘bân nâm kimesne kendi tarafından asâleten ve zevcesi Seher binti Mustafa nâm
hâtun cânibinden menzil-i âti'z-zikrde olan nısf hissesini bey‘e vekîl olup mezbûreye
ma’rifeti’ş şer’iyye ile ârifân olan Mehmed Çelebi ibn Abdüssamed ve Ahmed bin
Mehmed nâm kimesneler şehâdetleri ile isbât-ı vekâlet ettikden sonra vekâleti mahfel-i
şerde râfi’u’l-kitâb Piyale bin Abdullah nâm kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i
kelâm edüp akd-i âti sudûruna deginmü vekkile-i mezbûre ile iştirâk-ı sevî üzere dâhil-i
havza’-i emlâkim olup mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı el-Hâc İbrahim ibn el-Hâc
Ali ve bir tarafı Osman bin Şa‘bân ve bir tarafı Mehmed bin Abdullah nâm kimesneler
mülkleri ile ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb tahtânî beyti ve kileri ve
sundurmayı ve havluyu ve bir mikdar bahçeyi müştemil olan menzilimi asâleten ve
vekâlet-i muhkiyyem hasebi ile mezbûr Piyale'ye iki yüz otuz riyali kebîr guruşa bâten
bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-
tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’s-sâmin ve’l-ışrîn min
Zilhiccetü’l-harâm lisene hamsîn ve elf
236
Şuhûdü’l-hâl: El-Hâc İbrahim Efendi hatib, Es-Seyyid Mehmed Çelebi bin Ahmed,
Hasan Bey ibn Gazanfer ez-zaim, Mehmed Beşe bin Abdullah, Şa‘bân Beşe bin
Abdullah, İsmail Çelebi bin Mehmed, Serdar Hüseyin Beşe, El-Hâc İbrahim bin Ali,
İbrahim Beşe bin Mehmed, Hüseyin bin İlyas, Uzun İbrahim.
45-B-3
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Yusuf Bey mahallesinde sâkin Hüseyin bin İbrahim
nâm kimesne mahfel-i kazâ-i lâzımı’r-rızâda râfi’u’l-kitâb Ahmed bin Habib ve İbrahim
bin Yusuf nâm kimesneler mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i
mülkümde münselik olup mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı Kireçci Mustafa ve bir
tarafı Coğurcu Müsli mülkleri ile ve iki tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd iki bâb tahtânî ve
iki bâb fevkânî büyûtu ve bir pekmez ocağı ve fırını ve havluyu ve bahçeyi müştemil
olan menzilimi bi-cümlei’t-tevâbi’ mezbûran Ahmed ve İbrahim iştirâki’s-sevî üzere on
üç bin nakd-i râyicü'l-vakt fıdda cedîd akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd
ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-
taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’s-sâmin min Zilhiccetü’l-harâm lisene hamsîn ve elf
min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Hasan Halife bin Hâlil imam, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc Mahmûd
Mahmud serbazari hâlâ, Mehmed Dede bin İbrahim, Zülal Durmuş bin Behram, Kireçci
Mustafa bin Musa, Hasan Çelebi bin Rıdvan, Mahmûd bin Mustafa, Süleymân Bey bin
Abdullah, Dellâl Durmuş bin Bayram … Hüseyin, Mustafa bin Ali ve gayrühüm.
46-A-1
Hayrabolu kazâsına tâbi’ Kantaş nâm karyede sâkin Mehmed Beşe bin Abdüssamed
nâm kimesne tarafından hibe-iâti’z-zikre ikrâr ve ıkbâz ve teslîme vekîl olup şeyhzâde
demekle meşhûr Ali Beşe bin el-Hâc Mustafa ve Ali Çelebi bin Bali nâm kimesneler
şehâdetleri ile isbât-ı vekâlet eden İsmail Bey bin Ahmed mahfel-işer’de müvekkil-i
mezbûrun sulbîye-i kebîre kızı olan hâfizetü’l-kıt‘ab Hatice tarafından hibe-i âti’z-zikri
tasdîk ve kabz ve tesellüme vekîl olup nehc-işer’i üzere isbât-ı vekâlet eden şeyhzâde
demekle ma’rûf Ali Beşe bin Mustafa nâm kimesne mahzarında bi’l-vekâle ıkrâr-ı tâm
ve takrîr-i kelâm edüp müvekkil-i mezbûr hibe sudûruna degin dâhil-i havza-i emlâkim
olup medîne-i Rodoscuk mahallâtından Kara Kâtib mahallesinde vâki‘ bir tarafı Aişe
binti Süleymânve bir tarafı İsmihan nâm hâtunlar mülkleri ile ve iki tarafı tarîk-i âmm
237
ile mahdûd ve iki bâb tahtânî ve iki bâb fevkânî buyûtu ve bahçeyi ve havluyu ve fırını
ve bir-î mâi müştemil olan menzilini mezbûre Hatice’ye hibe ve temlîk edüp beni ıkrâra
kabz ve teslîme vekîl ve menâbına nâib nasb ve ta’yîn eylemekle ben dahi menzil-i
mezbûru merkûme Hatice’nin vekîli olan mersûm Ali Beşe’ye bi’l-vekâle ikbâz ve
teslîm edüp ol dahi vekâleti hasebi ile kabz ve tesellüm eyledi min ba’d menzil-i marü’l-
beyân merkûme Hatice’nin mülk-i mevhûbudur dedikde vekîl-i merkûm Ali Beşe
merkûm İsmail Bey ıkrâr-ı meşrûhunda tasdîk ve menzil-i mezbûru bi’l-vekâle kabz ve
tesellüm eyledigin tahkîk eylemegin mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’s-
sâmin min Zilhiccetü’l-harâm lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: İbrahim Çelebi bin Hasan Bali, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc Mahmûd
Serbazari, Abdurrahim Halife bin Mehmed İmam karye-i Nusretli, Şa‘bân bin el-Hâc
Zehur, Mehmed Çelebi bin Ali Çelebi, Ali bin İsmail, Hasan Çelebi bin Mehmed, El-
Hâc Ali bin Mustafa, Yavacı Ahmed, Ramazan bin Sefer ve gayrühüm.
46-A-2
Vilayeti Rumelinde vâki‘ Vastice kazâsına tâbi’ Belni nâm karyede sâkin Milisari
veled-i Nikol nâm zımmî emred mahfel-işer’de medîne-i Rodoscuk’da bakkâl
tâifesinden olan Tanas veled-i Aleksi nâm zımmî mahzarında üzerine da’vâ ve takrîr-i
kelâm edüp fiˈl-asl karye-i mezbûrdan olup bundan akdem medîne-i mezbûr Papa
İstirati mahallesinde müteveccih iken hâlik olan Nikol veled-i Petro ve nâm zımmînin
sulbî oğlu olup verâseti bana ve zevc-i metrûkesi Lisaru binti Todolki nâm zımmiyeye
münhasıra olup muhallefât-ı mezbûre Lisaru’ya ve bana intikâl eylemekle mezbûr
Tanas zimmetinde hâlik-i mezbûrun ciheti deyn-i şer’iden bin akçe hakkı olup meblağ-ı
mezbûrdan benim hisseme ait olan sekiz yüz yetmiş beş akçeyi mezbûr Tanas’tan da’vâ
ve taleb eylediğimden vermekden imtina‘ eder suâl ve ihkâkı murâdımdır dedikde
gıbbe’s-suâl mezbûr Tanas cevâbında filhakika zimmetimden mezbûr Nikola’nın ciheti
deyn-işer’iden bin akçe hakkı vardır lakin müdi’mezbûr Milisari mülki mezbûr
Nikol’un sulbî oğlu olup verâsetim ezbûrun ve zevcesi mezbûre Lisaru’ya münhasıran
idügü ma’lumum değildir dimegin müdde‘î-i mezbûrdan davasına mütabık beyyine
taleb olundukda fiˈl-asl yine kaza-i mezbûre tâbi’ Zacoli? nâm karyeden olup udûl-i
müslimîmden olan Müsli bin İbrahim ve Hızır bin Abdürrahim nâm kimesneler liecli’ş-
şehâde meclis-i şer’i hâzırlar olup isrü'l-istişhâd fi’l-hakîka müdi’ mezbûr Milisari
mezbûr Nikola’nın sulbî oğlu olup verâseti müdi’ mezbûr Milisari ile zevc-
238
imetrûkesimerkûme Lisaru’ya münhasıradır hâlik mezbûrun mezbûran Lisaru ve
Miliasari’den gayrı vâris olduğu ma’lumumuz değildir biz bu husûsa şâhidleriz şehâdet
dahi ederiz deyü mezbûr edâ-i şehâdet-i şer’i eylediklerinde ba’de’t-ta’dîl ve’l-kabûl mâ
vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’l-hâmis ve’l-ışrîn min Zilhiccetü’l-harâm lisene
hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi bin İbrahim Efendi müderris, Hasan Efendi ibn Kemaleddin
müderris, Mehmed Halife bin Hâlil, Ramazan bin Sefer, Mustafa bin Ali, Mustafa bin
Hisam ve gayrühüm.
46-A-3
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Abdünnebizâde mahallesinde sâkin iken bundan
akdem fevt olan el-Hâc Mehmed Halife’nin verâseti zevce-i metrûkesi olan Rabia binti
Ali nâm hâtun ve sulbî kebîr oğulları el-Hâc Mustafa ve Hâlil Halife’ye ve sulbîye
kebîre kızı Naime’ye münhasıra idüği şer’an mütehakkık olduktan sonra mezbûr el-Hâc
Mustafa mahfel-i şer‘de râfi’u’l-kitâb mezbûr Hâlil Halife mahzarında ıkrâr-ı tâm ve
takrîr-i kelâm edüp medîne-i mezbûre sınırı dâhilinde Okmeydanı kurbunda vâki‘ bir
tarafı attar el-Hâc İbrahim ve bir tarafı lusçu Derviş Beşe nâm müteveffânın veresesi ve
bir tarafı Şa‘bân reis oğlu Ahmed Çelebi ve bir tarafı Hüseyin nâm kimesneler bâğları
ile mahdûd olan üç dönüm bâğ bâbamız mezbûr Mehmed Halife’nin hayatında mülki
olup ba’de vefât zikr olunan bâğdan kırk sehimden beş sehmi zevcesi mezbûre Rabia’ya
on dört sehmi bana ve on dört sehmi mezbûr Hâlil Halife’ye ve yedi sehmi mezbûre
Naime’ye intikâl edüp mezbûre Rabia dahi fevt oldukda zikr olunan beş sehmin iki
sehmi bana ve iki sehmi mezbûr Hâlil Halife’ye ve bir sehmi mezbûre Naime’ye intikâl
eylemekle zikr olunan bâğdan vech-i muharrer üzere bana isabet eden on altı sehmimi
mezbûr Hâlil Halife’ye bundan akdem bin beş yüz nakd-i râyicü'l-vakt fıdda akçeye
bâten bey’ edüp kabz-ı semen ve teslîm-i mebî‘a’ eylediğim ecilden bâğ-ı sâlifü’l-
beyânda vech-i meşrûh üzere bana isabet eden on altı sehim mezbûr Hâlil Halife’nin
mülk-i müşterâsı olmuşdur dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt
olundu hurrire fî yevmi’s-sâmin min Zilhiccetü’l-harâm lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Râkimu’l-hurûf Ali Çelebi müderriszâde, Hâlil Ağa bin el-Hâc Mehmed
müteferrika, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc Mahmûd serbazari, Ramazan bin Sefer ve
gayrühüm.
239
46-B-1
Mahmiyye-i Kostantiniyye'de Ali Paşa-yı Atîk mahallesinde sâkin fahrü’l-ayân Hüseyin
Ağa bin Ahmed mahfel-işer’de medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Sarı İsmail nâm karye
ahâlîsinden bâisü’l-kitâb Tahûr Bey bin Abdullah ve Ali bin (silik) ve Süleymân bin
Behar ve Ali bin (okunamadı) bin Abdullah ve Ali bin Derviş ve Eyüb bin Ramazan ve
Avni bin Ramazan ve Yusuf bin Memi ve Gazi bin Abdürrahim ve İbrahim Çelebi bin
(okunamadı ) Bey ve Mustafa bin Abdullah ve Süleymân bin Sefer ve Hüseyin bin
Receb ve Hüseyin bin Muharrem ve Karlı bin Musa ve Muharrem bin Hamza ve Musa
bin Bali ve Derviş bin Bayram ve Kara Mustafa bin İbrahim ve Şükrullah bin Hoca ve
Ahmed Dede bin Mehmed ve Habib bin Muharrem ve Mustafa bin Mehmed ve Kara
Habib bin İbrahim nâm kimesneler mahzarlarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp
akd-i âti sudûruna degin (silik) vâki‘ üç tarafı tarîk-i âmm ve bir tarafı arpalık ta‘bîr
olunur tarlam ile mahdûd kerpiçten mebnî bir bâb tahtânî ve tuğladan mebnî bir bâb
fevkânî beyti ve sundurmayı ve otuz müd buğday alur bir çatma anbarı ve fırını ve bir
pekmez ocağını sundurması ile ve üç taraf sundurması on dört germelü kerpiçten mebnî
bir samanlığı duvarı çatma ve bir duvarı kerpiçten mebnî dokuz germelü bir bâb ahûru
ve porta kapusunu dört germelü kerpiçten mebnî defa’ bir bâb ahûru muttasıl oda ve
sundurması pekmez ocağını müştemil olan çiftelik tağbir olunur mülkü menzilimi üç
bâb çatma anbarımdan gayrı cemî‘ tevâbi’i ile zikr olunan yirmi beş kimesneye iştirâkı
sevi üzere otuz altı bin râyicü'l-vakt fıdda cedîd akçeye bey’i bat ile bey’ ve ikbaz ve
teslîm ve onlar dahi minvali muharrer üzere iştirâ ve kabz ve tesellüm eylediklerinde
mülkü yine karye-imezbûre sınırı dâhilinde mevâzi’ adidede vâki‘ beynimizde ve lede'l-
ahâlî ve'l-cirân her biri ma’lumu'l-hudûd sekiz müd buğday ihâta eder altı kıt‘a
tarlalarımın hakkı tasarrufunu ma’rifet-i sahib’ül-arz ile mezbûrun dört bin marü’n-na‘t
akçe mukâbelesinde tefviz ve teslîm onlar dahi tefviz ve tesellüm eylediklerinden sonra
semeni mezbûr otuz altı bin akçe ve bedeli tefviz dört bin akçe cem‘an kırk bin akçeyi
târîh-ikitâbdan yüz seksen gün tamâmına degin te’cîl eyledim dedikde mukırr-ı mezbûru
ıkrâr-ı meşrûhunda zikr olunan yirmi beş kimesne bi'l-muvâcehe tasdik ve meblağ-ı
mezbûr kırk bin akçe ecel-i mezbûr hulûnde mûmâ ileyh Hüseyin Ağa’ya lâzımu’l-edâ
zimmetimdir deyü her biri ıkrâr ve tahkik eylemegin mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu
hurrire fî gurre Muharremi’l-harâm lisene ihdâ hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz
ve’ş-şeref
240
Şuhûdü’l-hâl: Zehrü’l-müderrisîn kiram Ali Çelebi bin İbrahim Efendi, Râkimu’l-hurûf
Hüseyin Efendi müderris, Sefer Çavuş bin Bali, Zülfikar Bey bin bir Mehmed, Hâlil
Çelebi bin Hasan, Serbaş Mehmed Bey bin Ferrruh, Selil Mehmed reis bin Hamza,
Receb Bey bin Abdullah, Derviş Mehmed Mevlevi, Süleymân Bey bin Hâlil ve
gayrühüm.
46-B-2
Fiˈl-asl İnecik kazâsına tâbi’ Otmanlı nâm karye sükkanından olup hâlâ medîne-i
Rodoscuk tevâbi’inden Nusratlu nâm karyede sâkin Hasan bin Ömer nâm
kimesnemakâm-ı kazâ-i lâzımı’r-rızâda râfi’u’l-kitâb Hâlil bin … nâm kimesne
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp akd-i âtî sudûruna degin dâhil-i havza’-i
emlâkim olup karye-i mezbûre Otmanlıda vâki‘ bir tarafı Sinan bin Rıdvan ve bir tarafı
Ahmed bin Abdullah ve bir tarafı Hamza bin Hıdır mülkleri ve bir tarafı tarîk-i âmm ile
mahdûd bir bâb çatma beyti ve yedi müd buğday alur anbarı ve havluyu ve bi’r-î mâi
müştemil menzilimi mezbûr Hüseyin’e beş bin beş yüz nakd-i râyicü'l-vakt cedîd
akçeye bey’-i bât-ı sahîh-işer’i ile bey’ eyleyüp ol dahi iştirâ eyledikden sonra meblağı
mezbûr beş bin beş yüz akçeyi mersûm Hüseyin yedinden tamamen alup kabz eyleyüp
mebi’-i mezbûru mahallinden kabzı tasallut eyledim ba‘de'l-yevm menzil-i mârü’z-zikr
mersûm Hüseyin’in mülkü müşterâsıdır keyfe mâ yeşâ ve yehtâr mutasarrıf olsun
dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’s-sâmin
ve’l-ışrîn min Zilhiccetü’l-harâm lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi bin İbrahim Efendi müderris, Râkimu’l-hurûf Hasan Efendi
bin Kemaleddin müderris, Hafızzâde Mehmed Halife imam, Helvacı Mehmed bin Ali,
Sinan bin Ali, Arsaman bin Şa‘bân, İslam bin Hıdır, Mustafa bin Ali, Ramazan bin
Sefer ve gayrühüm.
46-B-3
Medîne-i Rodoscuk’da Dizdarzâde mahallesinde sâkine Belkıs binti Murâd Çavuş nâm
hâtun tarafından hibe-iâti’l-beyân ıkrâra ve ikbaza vekîl olup zâtını ma’rifet-i şer’iyye
ile ârifân olan Abdi Çavuş bin Ali İbrahim Bey bin Ahmed nâm kimesneler şehâdetleri
ile isbât-ı vekâlet eden Ali Çelebi bin el-Hâc Mustafa nâm kimesne makâm-ı kazâda
râfü’u’l-kitâb sadriye kızı Fatıma binti el-Hâc Mehmed Bey nâm hâtun tarafından hibe-i
câi’z-zikri tasdîk ve kabza vekîl olup nehc-i şer’-i mu‘teber üzere isbât-ı vekâlet eden
241
eş-şeyh Mehmed Halife bin el-Hâc Sefer nâm kimesne mahzarında bi’l-vekâle ıkrâr-ı
tâm ve takrîr-i kelâm edüp müvekkil-i mezbûre Belkıs silk-i mülkünde münselik olup
mahalle-i Câmi’-i Atikde vâki‘ bir cânibi Aişe hâtun [bin]ti Murâd Çavuş ve iki cânibi
el-Hâc Himmet bin Ali mülkleri ve bir cânibi tarîk-i amm ile mahdûd olan menzilin
mezbûr el-Hâc Himmet tarafından muhavvata-i hariciyesi bir bâb fevkânî beyti ve
altında ahûru ve muhavvata-i dahiliyesi bir bâb fevkânî ve tahtânî beyti ve bir mikdar
sofayı ve bahçenin ve bir mikdar bahçeyi ve fırını müştemil olan menziline ba’de’t-
tahliyyeti’ş-şer’iyye müvekkil mezbûre Fatıma’ya hibe eyleyüp beni ikbaza tevkîl
eylemegin ben dahi vekâlet-i muhkiyyem hasebi ile menzil-i merkûmu vekîl-i mezbûr
Mehmed Çelebi’ye ikbaz ve teslîm ol dahi bi’l-vekâle kabz ve tesellüm eyledi dedikde
vekîl-i mezbûr Ali Çelebi’nin bi’l-vekâle câri olan kelâmını mersûm Mehmed Halife
tasdīk ve menzil-i sâlifü’l-beyânı vekâleten kabz ve tesellüm eyledügün tahkîk
eylemegin mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’r-râbi’ aşer min
Zilhicceti’ş-şerîfe lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Ali Çelebi bin İbrahim Efendi müderris, Kâtibü’l-hurûf Hasan Efendi bin
Kemeleddin müderris, Muma Dede bin İbrahim, Yusuf bin Abdullah, Ali bin eş-şeyh
Mehmed, Sefer Çavuş bin Bali, Müfettiş Mehmed bin Abri, Hasan Beşe bilbilcizâde ve
gayrühüm.
47-A-1
Cihan hâtun’un vakfiyesidir
Elhamdülillâhi’l-vakıfu alâ külli hâl vessalatü alâ nebiyyihi ve sahbihi eshâbi’l-fazli
ve’l-efzâl ve ba’de medîne-i Rodoscuk mahallâtından el-Hâc Hürmüz mahallesinde
sâkine Cihan hâtun ibneti el-Hâc Receb mahfel-işer’de vakf-ı âti’t-tafsîli liecli’t-tescîl
mütevellî nasb ve ta‘yîn eyledigi Mustafa Çelebi bin Kâsım nâm kimesne mahzarında
ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp vakf-ı hakku’l-beyân sudûruna degin dâhil-i havza’-i
emlâkim olup mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı mezbûr Mustafa Çelebi ve bir tarafı
el-Hâc İbrahim bin Hasan Bali ve bir tarafı Arslan Dede nâm kimesneler mülkleri ile ve
bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb tahtânî ve bir bâb fevkânî beyti ve bir ocaklı
kileri cenbeynisi ve havluyu müştemil olan menzilimi habseten lillâhi te’âlâ ve taleben
li-merzâti’r-rabbi’l-a‘lâ vakf-ı sahîh-işer’i ve habs-i sarîh-i mer’î ile vakf ve habs edüp
şöyle şart eyledim ki mademki hilye-i hayâtla mutahhaliye olam menzil-i mezbûrda
242
kendim sâkine ve mutasarrıfa olam bi-emri’l-hakki’l-müteal civâr-ı rahmet-i kesiretü’n-
nevâle irtihâl eyledikde menzil-i sabıku'z-zikrde mu‘takım olan Hemsaye binti Abdullah
nâm hâtun sâkine ve mutasarrıfa olan ba’dehâ mezbûrenin evlâdı ve evlâd-ı evlâdı-ı ve
evlâd-ı evlâdı neslen ba’de neslin ve fer’an gıbbe aslin ani’l-inkirâz zukûr ve inâs ale’s-
seviye sâkine ola ba’de’l-inkirâz her kim mahalle-i mezbûrede imâm olursa menzil-i
sâbıkuz-zikrde ol sâkin olup mukabele-i süknada her gün ba’de salati’z-zuhur cehren
birer suretü’l-mülk tilâvet edüp sevâbını rûh-ı za‘îfime ihdâ eyleye deyü menzil-i
mezbûru haliyen gıbbe’ş-şevagil ve ariyen emri mutell mütevellî mezbûre teslîm ol dahi
kabz ve tesellüm eyledi dedikde mütevellî mesfûr dahi vakıfe-i mezbûreye ıkrâr-ı
meşrûhunda bi’l-muvâcehe tasdik eyledikden sonra vakf-ı mezbûre mütevellî mesfûr
mahzarında iade-i kelâm edüp vakf ‘akâr eğerçi imâm-ı muhtar olan Ebû Hanife Kufî
cevzî bi’l-hayr ve kufî katında sahihdir lakin lüzumdan a’rî olmağla vakf-ı mezbûrdan
rucu’ eyleyüp zikr olunan menzili mülküme istirdâd iderim dedikde mütevellî-i mesfûr
dahi cevâb verüb eğerce hâl-i minval-i muharrer üzeredir lakin imâmeyn-i hümâmeyn-i
bedreyn katlarında sıhhati lüzumdan mufârakat etmez ba’de’t-teslîm ani’l-mütevellî
sahih ve lâzımdır deyü sadrı kıt‘ab-ı mevkî‘i olan hakim huzurunda murâfa‘a
eylediklerinde hakim-i mûmâileyh dahi cânibi vakfa nazarı evlâ görüp vakf-ı mezbûrun
İmâm-ı A‘zam kavli üzere sıhhatine ve imameyn-i mûmâ ileyhümâ kavilleri üzere
lüzûmuna hükm-i şer’î ve kazâ-i mer‘î eylemegin min ba’de vakfı mezbûr ilâ-yevmi’l-
ba‘s müebbed ve muhalled ola femen beddelehu ba’de mâ semi’ahu fe-innemâ ismuhu
ale-llezîne yubeddilûehu innaallâhe semî’un alîm ve ecrü’l-vakıfe alell hayyi’l-
cevvâdî’l-kerîm cerâ zâlike hurrire fî gurretü’l-Muharremi’l-harâm lisene ihdâ hamsîn
ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Mahmûd Efendi ibn Musa Efendi hatib, Musa Çelebi bin Ali er-râcil,
İbrahim Çelebi bin Hasan Bali, Mustafa bin el-Hâc Resul, Mehmed bin Enbiya, Sinan
Bey bin Mustafa, Hüseyin Halife bin Mahmûd Efendi, Mehmed bin Hüdaverdi, Receb
Halife bin Mustafa imam.
47-A-2
Medîne-i Rodoscuk'da Hoca Bayezid mahallesinde sâkine Naime binti Hamza nâm
hâtun makâm-ı kazâda râfü’u’l-kitâb Sağkı? bin Ebubekir nâm kimesne mahzarında
ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp hibe-i âti's-sudûra degin silk-i mülkümde muntazam
olup mahalle-i mezbûrda vâki‘bir tarafı el-Hâc Ahmed bin ve bir tarafı bazen Şa‘bân
243
bin Mustafa ve bazen Murâd bin Mustafa ve bir tarafı berber Yusuf ibn Abdullah ve bir
tarafı bazen Hüseyin Çavuş ibn Mustafa mülkleri ve bazen tarîk-ihâs ile mahdûd ve bir
bâb fevkânî ve bir bâb tahtânî beyti ve havluyu müştemil olan menzilimin havlusunda
vâki‘ dut ağacı sınırı ile kuyusuna varınca ba’de’t-tahliyyeti’ş-şer’iyye mezbûr
Mustafa’ya hibe-i sahîh-işer’i ile hibe ve teslîm ve ol dahi meclis-i hibede ittihâb ve
kabz ve tesellüm eyledi min ba’d menzil-isâlifü’z-zikr merkûm Mustafa’nın mülkü
mevhûbudur dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’s-
sâdis min Muharremi’l-harâm lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Kurt Hâlil ibn Abdi, Osman hoca ibn Hüseyin imam, Mehmed bin Hıdır,
İbrahim Dede ibn Mehmed müezzin, İbrahim bin Musa, Mustafa bin Yakub, Sani bin
derviş Ömer bin Osman, Hüseyin bin Osman.
47-A-3
Medîne-i Rodoscuk el-Hâc Hürmüz mahallesinde sâkine Cihan ibneti el-Hâc Receb
nâm hâtun makâm-ı kazâ-i lâzımı’r-rızâda râfi’atü’l-kitâb Hemsaye binti Abdulah nâm
hâtun mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp dâhil-i havza’-i emlâkim olan
eşyamdan bir köhne döşek ve bir şamî yorgan ve bir köhne yastık ve bir kilim ve bir
kaliçe ve bir keçe ve iki sahan ve üç tepsi ve bir tencere ve bir şamdan ve bir güğüm ve
bir havan ve bir tarani? ve bir satır ve bir sandık ve bir köhne elek alacası ve bir kutusu
mezbûre Hemsaye’nin sadriye sağîre kızı Safiye binti Behram'a hibe ve temlîk ve
merkûme Hemsaye’ye teslîm ol dahi sağîr-i mezbûre için ittihâb ve temellük ve
tesellüm eyledi dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî
yevmi’l-aşer min Muharremi’l-harâm lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz
ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Mahmûd Efendi ibn Musa Efendi, Ali Çelebi bin Rıdvan Bey serdar, El-
Hâc İbrahim bin Hasan Bali, Hüseyin Halife bin Mahmûd, Mehmed bin Enbiya, Ahmed
Halife bin Habib, Ramazan bin Sefer ve gayrühüm.
47-B-1
Medîne-i Rodoscuk’da Bevvab Mehmed Bey mahallesinde sâkin râfi’u’l-kitâb Hüseyin
Beşe bin Kaya nâm râcil mahfel-i şer’de İlyaci veled-i İsak nâm Yahudi mahzarında
üzerine yine da’vâ ve takrîr-i kelâm edüp bundan akdem mezbûr İlyaci zımmetinde
244
beynimizde ma’lumü'l-mikdâr müşterâ ve makbûz kaşkaval peyniri semeninden yüz
aynî riyâlî guruş hakkım olup hattâ mezbûr İlyaci bana vech-i muharrer üzere peyniri
semen-i meblağ-ı mezbûr yüz aynî riyâlî guruş deyni olduğu alâ rûusi’l-eşhâd ıkrâr ve
işhad dahi eylemişken hâlâ zikr olunan mezbûr riyâlî guruşu mezbûrdan taleb
eylediğimde edâdan imtinâ‘ eder suâl ve ihkâk murâdımdır dedikde gıbbe’s-suâl mezbûr
İlyaci cevâbında ben bundan akdem mezbûr Hüseyin Beşe’den hâlâ teâtisi memnû‘ olan
eski ve züyuf akçe ile an nakt iki yüz elli râyic iken dört yüz akçe peyniri cem‘an on üç
bin akçeye iştirâ ve kabz eyledim hâlâ semen-i mezbûrun yevm-i akidden altundan
kıymeti olmak üzere her iki yüz ellisi mukâbelesinde bir altun mezbûr Hüseyin Beşe’ye
vacibü’l-edâ deynim vardır vech-i muharrer üzere riyâlî guruş ile akd eylemedim deyü
inkâr etmengin müdde‘î-i mezbûr Hüseyin Beşe’den da‘vasına mutâbık beyyine taleb
olundukda udûl-i müslimînden Ahmed bin Burak ve Osman bin Veli Dede nâm
kimesneler liecli’ş-şehâde meclis-i şer’a hâzırlar olup isrü'l-istişhâd fi’l-hakîka mezbûr
İlyaci bundan akdem merkûm Hüseyin Beşe’ye zımmetimde beynimizde ma’lûm
müşterâ ve ve makbûzum olan kaşkaval peyniri semeninden yüz aynî riyâlî guruş
deynim vardır deyü bizim huzurumuzda bi’t-tav’is-saf ıkrâr ve i‘tirâf ve bizi ıkrâr-ı
meşrûhuna işhâd eyledik biz bu husûsaş âhidleriz şehâdet dahi ederiz deyü her biri edâ-i
şehâdet-i şer’iyye eylediklerinde gıbbe’t-tasdîk ve’l-kabûl mâ vaka’a bi’t-taleb sebt
olundu fî yevmi’s-sâdis ve’l-ışrîn min Şevvâli'l-mükerrem lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Râkimu’l-hurûf Ali Çelebi müderriszâde, Zehrü’l-müderrisîn Hasan
Efendi ibn Kemaleddin müderris, Hasan Çelebi koçakzâde, Hâlil bin Şa‘bân ve
gayrühüm.
47-B-2
İnecik kazâsına tâbi’ Nusretfakıye nâm karyede sâkin Mehmed Beşe bin Abdullah nâm
kimesne mahfel-işerde râfi’u’l-kitâb Ebubekir Çelebi bin Osman nâm kimesne
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde münselik olup medîne-i
Rodoscuk tevâbi’inden Banados nâm karyede vâki‘ iki tarafı mezbûr Ebubekir Çelebi
mülkü ve bir tarafı sufi zevcesi demekle ma’rufe Rabia Hâtun mülkü ve bir tarafı tarîk-i
âmm ile mahdûd iki bâb tahtânî ve bir bâb fevkânî taştan mebnî buyûtu ve havluyu
müştemil olan menzilimi târîh-ikitâbdan iki sene mukaddem mezbûr Ebubekir
Çelebi’ye kırk beş kıt‘a zevi guruşa bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i
mebî‘a-i mahdûd eylediğim ecilden târîh-i mezbûreden berü zikr olunan menzil mezbûr
245
Ebubekir Çelebi’nin müşterâsıdır dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb
sebt olundu fî yevmi’l-aşer min Muharremi’l-harâm lisene hamsîn ve elf min hicreti
men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Receb Halife bin Şa‘bân imam karye-i Banados, Ebubekir Halife bin
Mehmed, Süleymân bin Hâlil, Hüseyin Ağa bin İbrahim müteferrika, El-Hâc Hasan bin
Abdi bevvab sultanı, Hüseyin Bey bin Hasan, Uzun Ali bin Mehmed, Mahmûd bin
Yusuf Bey müezzin, Ahmed Beşe bin Abdullah ve gayrühüm.
47-B-3 Arapça
Muhallefât-ı
Merhûme Kazbân bint Himmet mâtet sâkineten bikarye-i Kara Halil min tevâbi‘i
Medîneti Rodoscuk ve tereket zevcen Abdulkadir ve ibneyni sağîreyni med‘uvveyn
Seyfullah ve Şa‘bân ve binteyni kebîreteyni med‘uvveteyn Hadîce ve Fatıma ve benâtı
sağîrâti med‘uvvât Râbi‘a ve Emine ve Aişe ve'l-verâse munhasıratan fîhim vaka‘a't-
tahrîr ve'l-kısme fî evâsıti Zilhicceti'l-harâm lisene hamsîn ve elf.
Mor Londra
ferâce köhne
Kıymet 300
Kırmızı atlas
kaftan
müsta‘mel
1
Kıymet 600
Sernek don
1
Kıymet 300
… yeşil kuşak
1
Kıymet 200
Sîm yüzük
1
Kıymet 20
Sahan
2
Kıymet 160
Tebsi cair
2
Kıymet 80
Tancara
2
Kıymet 200
Kazgan kebîr
1
Kıymet 400
Kazgan vasat
1
Kıymet 200
Kilim
müsta‘Minhâ
el-ihrâcât
2
Kıymet 500
Beledî köhne
döşek
2
Kıymet 200
Yorgan beledî
2
Kıymet 240
Basma minder
1
Kıymet 120
Basma yasdık
2
Kıymet 50
Baş makremesi
3
Kıymet 50
Munakkaş
mehr-i müeccel
gömlek
1
Kıymet 50
Kara sığır inegi
2
Kıymet 1000
Kara sığır
tosunu
2
Kıymet 600
Mehr-i
müecceleş der-
zimmet-i
zevceş el-
mezbûr
800
246
Yekûn 6220 yalnız altı bin iki yüz yirmi akçedir
Minhâ el-ihrâcât
Resm-i kısmet
160
Kassâmiye
60
Kâtibiye
30
Ve huddâmiye
30
Ve ihzariye
30
Yekûn 300 yalnız üç yüzdür
Sahhüˈl-bâkî littaksîm beyneˈl-verese 5920 yalnız beş bin dokuz yüz yirmi akçedir
Hısse-i zevc
1480
Hısse-i ibn
986
Hısse-i ibn
986
Hısse-i bint
493
Hısse-i bint
493
Hısse-i bint
493
Hısse-i bint
493
Hısse-i bint
493
Gayr-i kabil li'l-
kısme
3
47-B-4 Arapça
Muhallefât-ı
El-merhûm Abdulkadir bin Himmet mâte sâkinen bikaryeti Kara Halil min tevâbi‘i
Medîneti Rodoscuk ve tereke ibneyni sağîreyni med‘uvveyn Seyfullah ve Şa‘bân ve
binteyni kebîreteyni med‘uvveteyn Hadîce ve Fatıma ve benâtı sağîrâti med‘uvvât
Râbi‘a ve Emine ve Aişe ve'l-verâse munhasıratan fîhim vaka‘a't-tahrîr ve'l-kısme fî
selhi Zilhicceti'l-harâm lisene hamsîn ve elf.
247
Çetme menzil
1
Kıymet 4000
Anbâr vasat
1
Kıymet 3000
Âhûr
Aded 3
Kıymet 9000
Su sığırı öküzü
Çift 1
Kıymet 3500
Kara sığır
öküzü
3
Kıymet 3000
Su sığırı inegi
5
Kıymet 5000
Su sığırı inegi
3
Kıymet 1500
Kara sığır
danası
2
Kıymet 300
Buğday
Müd 5
Kıymet 4800
Arpa
Müd 30
Kıymet 1000
Ekilmiş buğday
Keyl 90
Kıymet 3600
Ekilmiş arpa
Keyl 40
Kıymet 640
Ekilmiş …
Keyl 40
Kıymet 600
48-A-1 (devam)Arapça
Ekilmiş alef
Keyl 60
Kıymet 1000
Sahan
Kıymet 80
Köhne araba
2
Kıymet 400
Kara saban
demiri
2
Kıymet 50
Büyük saban
âlâtıyla
1
Kıymet 300
Kesere kebîr
1
Kıymet 40
… Kazma
7
Kıymet 40
Balta
2
Kıymet 40
Beylik …
1
Kıymet 200
Sarık
1
Kıymet 50
Çuval
5
Kıymet 251
Penbe bez
Arşun 20
Kıymet 240
Nakd akçe
1000
Hısse-i
müntakile-i‘an
zevce eş
1481
Yekûn 46181 yalnız kırk altı bin yüz seksin bir akçedir
Minhâ el-ihrâcât
Hısse-i ibn
9618
Hısse-i ibn
9618
Hısse-i bint
4809
Hısse-i bint
4809
Hısse-i bint
4809
Hısse-i bint
4809
Hısse-i bint
4809
248
48-A-2
Medîne-i Rodoscuk Hoca Veli mahallesinde bundan akdem sâkine iken vefât eden
Fatıma binti Hasan’ın verâseti liebeveyn karındaş oğlu es-Seyyid Ali Çelebi’ye
münhasıra olduğu şer’an mütehakkık olduktan sonra mezbûr Ali Çelebi dahi fevt olup
verâseti sülbiye sağîre kızı Amine’ye ve liebeveyn kız karındaşları Aişe ve Fatıma’ya
inhisârından sağîre-i mezbûre Amine’nin tesviye-i umûru içün kıbel-i şer’den mansûb
ve vasîsi olan Davud Beşe bin Yusuf mahfel-işer’demenzil-iâti’z-zikre vâzi’atü’l-yed
edüp şer’an sâbite olan bâisü’l-kitâb mezbûre Fatıma tarafından husûs-i ât’i-tafsil-i vekîl
olup nehc-işer’i üzere isbât-ı vekâlet eden zevc-i Hasan Beşe bin Mehmed nâm kimesne
mahzarında bi’l vesaye üzerine da’vâ ve takrîr-i kelâm edüp bundan akdem müteveffât-ı
mezbûre Fatıma’nın muhallefâtından olup mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı
Babazâde Mehmed Ağa ve bir tarafı İbadi Çelebi bin Emir Dede mülkleri ve bir tarafı
mezbûre Fatıma’nın vakf eylediği menzil ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb
tahtânî ve bir bâb fevkânî beyti müştemil olan menzilin nısfı bi’l-farîzati’ş-şer’iyye
sağîre-i mezbûre Amine’ye ve nısfı âharının nısfı bi-hasebi’l asûbe müvekkile-i
mezbûre Fatıma’ya intikâl etmişdi mezbûre Fatıma menzil-i mezbûrun mecmû’nu vâz’-ı
yed eyleyüp kısmete idhâlinden imtina‘ eder suâl ve ihkâkı murâdımdır dedikde
gıbbe’s-suâl vekîl-i mezbûr Hasan Beşe cevâbında fiˈl-hakīka menzil-i marü’l-beyân
mezbûre Fatıma binti Hasan’ın mülkü idi lakin hâl-i kemâl sıhhatinde târîh-ikitâbdan
sekiz sene mukaddem mezbûre Fatıma zikr olunan menzili müvekkile-i mezbûre
Fatıma’ya ba’de’t-tahliye-i hibe-i sahîh-işer’i ile hibe ve temlîk ve ikbaz ve teslîm edüp
ol dahi meclis-i hibede ittihâb ve temellük ve kabz ve tesellüm eylemekle târîh-i
mezbûreden berü mülk-i mevhûbu olmuşdur dedikde gıbbe’l-istintâk ve’l-inkâr vekîl-i
mezbûrdan sıdk-ı makâline mübeyyin beyyine taleb olundukda udûl-i müslimîmden
Sefer bin Abdullah ve Ramazan bin Latif nâm kimesneler liecli’ş-şehâde meclis-i şer’i
hâzırlar olup isrü'l-istişhâd fi’l-hakîka mezbûre Fatıma hâl-i kemâl-i sıhhatinde zikr
olunan menzili târîh-i mezbûrda bizim huzurumuzda müvekkile-i mezbûre Fatıma’ya
ba’de’t-tahliye-i hibe-isahîh-işer’i ile hibe ve temlîk ve ıkbâz ve teslîm ol dahi meclis-i
hibede ittihâb ve temellük ve kabz ve tesellüm eyledi biz bu husûsa şâhidleriz şehâdet
dahi ederiz deyü her biri ol şehâdet-i şer’iyye eylediklerinde ba’de’t-ta’dîl ve’l-kabûl
mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’s-sânî ve’l-ışrîn min Zilhicceti’l-harâm
lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
249
Şuhûdü’l-hâl: Fahrü’l-müderrisîn Ali Efendi bin İbrahim Efendi, Zehrü’l-kuzât Hâlil
Efendi bin Ahmed, Umdetü’l-ayân? Hüseyin Ağa bin Ahmed, Es-Seyyid Mehmed
Çelebi bin es-Seyyid Murâd Çelebi, El-Hâc Emrullah bin Mahmûd.
48-A-3
Medîne-i Rodoscuk Hoca Bayezid mahallesi sükkanından arabacı Murâd bin Mustafa
nâm kimesne mahfel-işer’işer’ifde râfi’u’l-kitâb Dede Bali bin Rıdvan nâm kimesne
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp târîh-ikitâbdan iki sene mukaddem silk-i
mülk-i mahzımda münselik olup medîne-i mezbûre mahallâtından İskender Çavuş
mahallesinde vâki‘ bir tarafı Hüseyin Çavuş ve bir tarafı Mustafa ve bir tarafı Hasan
Bey nâm kimesneler mülkleri ile ve bir tarafı tarîk-i hâs ile mahdûd bir bâb tahtânî ve
bir bâb fevkânî beyti ve fırını ve cenîneyi müştemil olan menzilimi mezbûre Dede
Bâli'ye on beş bin nakd-i râyici’ fî’l-vakti’l-akd akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i
ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eylediğim ecilden menzil-i marü’l-beyân târîh-
imezbûrdan berü mesfûr Dede Bâliğnin mülki müşterâsıdır dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-
şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’s-sâbî aşer min Muharremi’l-harâm
lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: İsmail Bey bin Ahmed cündi, Mustafa Çelebi bin Rıdvan imam mahalle-i
Canpaşazade, Hasan Halife bin Mustafa Halife imam mahalle-i İskender Çavuş, Maden
Çelebi bin Hüseyin mütevelli, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc Mahmûd berbazari, Ahmed
Çelebi bin Habib Dede mütevelli, Debbâğ Cafer, Mustafa Çelebi bin Hasan Çelebi
suhtazade, Ahmed Çelebi bin İbadi ve gayrühüm.
48-B-1
Medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Banados nâm karye ahalisinden iken bundan akdem
fevt olan Hasan’ın nâm müteveffanın sulbî sağîr oğlu Şa‘bân’ın tesviye-i umûru içün
bundan akdem hakimi askeri vasî nasb eylediği Receb Halife bin Mustafa nâm
kimesnenin hâl-i sağîr-i mezbûre hıyâneti ve zararı sâbit ve zâhir olmağla mezbûr Receb
Halife vesâyet-i mezbûreden azl olunduğu yerine vesâyet-i mezbûreye layık ve salih ve
dîndâr ve her vecihle vesâyet-i mezbûrenin uhdesine gelmege kâdir olan râfi’u’l-kitâb
Receb Halife bin Şa‘bân nâm kimesne vasî nasb olup ol dahi vesâyet-i mezbûreyi kabûl
ve hizmet-i lâzımesini edâya te‘ahhud eyledikden sonra târîh-i kıt‘ab gününden
mezbûrun nafaka ve kisvesi ve sâir havâic-i lâzımesi için kıbel-i şer’i mutahhardan vasî
250
mezbûrun talebi ile yevmi üç akçe nafaka farz ve takdir olup meblağ-ı mezbûrun üç
akçesi sağîr-i mezbûrun nafaka ve kisvesi ve sâir havâic-i zaruriyyesi içün harc ve sarf
ve dikkat zaruretden ibtidarına ve vlede'z-zafer rucû‘a izn birle mâ vaka’a bi’t-taleb sebt
olundu hurrire fî yevmi’l-aşer min Muharremi'l-harâm lisene hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Mahmûd Efendi hatib, Mehmed Halife bin Ahmed imam, Ebubekir
Çelebi bin Ömer, Ramazan bin Sefer, Mehmed Çelebi bin Abdi, Mustafa bin Ali.
48-B-2
Medîne-i Rodoscuk’da Abdünnebizâde mahallesinde sâkine Kamer binti Hasan nâm
hâtun meclis-i şer’i-i mutahharada râfi’u’l-kitâb Ahmed bin Hüseyin mahzarında ıkrâr-ı
tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup mahalle-i marü’z-zikrde
vâki‘ bir tarafı el-Hâc Mustafa bin el-Hâc Mehmed ve bir tarafı müşteri-i mezbûr
Ahmed ve bir tarafı Hallâc Aşur mülkleri ile ve tarîk-i amm ile mahdûd olup kerpiçten
mebnî tahtânî bir bâb odayı ve ahûru müştemil olan menzilimi mezbûr Ahmed’e üç bin
beş yüz ceyyid ve cedîd akçeye bâten bey’ edüp ol dahi iştirâ eyledikden sonra semeni
olan meblağı mezbûr üç bin beş yüz akçeyi merkûm Ahmed yedinden bi’t-tamâm alup
kabz eyledim ba’de’l-yevm menzil-i sâlifü’l-beyân mezkûr Ahmed’in mülki
müşterâsıdır dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î fî yevmi’r-râbi’ ve’l-ışrîn min Muharremi’l-
haramü’l-mu‘azzam silk-i sene ihdâ ve hamsin ve elf min hicreti’s-seneviyye
Şuhûdü’l-hâl: El-Hâc Emrullah bin el-Hâc Mahmûd, Hasan bin Abdullah an mahalle-i
behram reis, Mustafa Bey bin Mehmed, Fişekcizade Ali bin Mustafa, Süleymân bin
Yahya an mahalle-i Behram reis, Eskici Ali bin Süleymân, Mehmed bin Abdi muhzır,
Mustafa bin Ali muhzır.
48-B-3 Arapça
fi'l-meclisi'ş-şer‘i'ş-şerîf ve mahfili'd-dîni'l-münîf el-masûn ‘ani't-tağyîri ve't-tahrîf er-
reculü'l-med‘uv Ahmed Çelebi ibn Mahmud Bey es-sâkin bimahalleti Cennet Hâtûn …
el-vekîl bi'l-hükm el-ibrâü'l-âtî zikrühümâ min kabl ibnetü's-sülbiyyetü'l-med‘uvve
Rahîme … vekâleten ‘âmmeten anhumâ … (satırların başları silik olduğu için
okunmuyor.)
Ali Bey el-müşârün ileyh ve hüve hâli‘ün ma‘ahâ alâ mehrihe'l-müeccel el-ma‘kûd
aleyh binikâhihimâ ve hüve meblağun kadderehû ve nassâbehû işrûne elf dirhem râyic
251
fi'l-vakt ve alâ nafakahû ‘iddetühâ ve müennetü süknâhâ muhâlata‘an sahîhatan
şer‘iyyeten ibrâen külli ‘âmmen katı‘an li'n-nizâ‘ ve râfi‘an li'l-husūme ıkrâraren ve
i‘tirâfen sahîyayni şer‘iyyeyn cerâ zâlik ve hurrire fi'l-yevmi's-sâdis aşer emin
Zilhicceti'l-harâm lisene hamsîn ve elf.
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Efendi el-Kadi, Halil Ağa el-Müteferrika, Abdulbaki Çelebi
ibn-i Ömer, Mustafa Çelebi ibn-i Eyyüb Çavuş, Mehmed Çelebi ibn-i …, Hos Çelebi
ibn-i Nasuh Bey, El-Hâc Emrullah ve gayrühüm mine'l-hazırîn.
48-B-4
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Behram Reis mahallesinde sâkin iken bundan akdem
fevt olan Kara Mehmed’in verâseti zevce-i metrûkesi Havva binti Maden ve ve sulbî
kebîr oğlu Bahri’ye ve sulbîye kebîre kızları Selime ve Saliha münhasıra idüğü şer’an
mütehakkık olduktan sonra mezbûran Havva ve Selime ve Saliha taraflarından ıkrâr-ı
âti’z-zikre vekîl olup zâtlarını ma’rifet-i şer’iyye ile ârifân olan Hüseyin Beşe bin Kaya
ve Sinan Beşe bin Hızır nâm kimesneler şehâdetleri ile isbât-ı vekâlet eden Osman bin
Veli Dede nâm kimesne mahfel-işer’de mezbûr Bahri mahzarında bi’l-vekâle ıkrâr-ı tâm
ve takrîr-i kelâm edüp müvekkilât-ı mezbûran mûris-i mezbûr Mehmed’in muhallefâtı
bundan akdem beynimizden bi’l-farîzati’ş-şer’iyye taksîm olundukda muhallefâtı
mezbûrdan olup mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı Hüseyin Beşe mülkü ve bir tarafı
el-Hâc Mehmed’in vakf hânı ve bir tarafı el-Hâc Süleymân oğlu mülkü ve bir tarafı
tarîk-i âmm ile mahdûd olan menzil yeri mezbûr Bahri’nin hisse-i şer’isi tahsis ve tayin
olunmağla zikr olunan menzil yeri vech-i meşrûh üzere merkûm Bahri’nin mülkü
mevrûsudur biz herbirimiz hisse-i şer’ilerimizi müteveffâ-yı mezbûrun muhallefâtından
ahz ve kabz eyledük dediler dediğinde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’i mezbûr Bahri meclis-i
şerde râfi’u’l-kitâb Ahmed bin Burak nâm kimesne tarafından tasdîk-i âti’z-zikre vekîl
olup nehc-işer’i üzere isbât-ı vekâlet eden Hüseyin Beşe bin Kaya mahzarında ıkrâr-ı
tâm ve takrîr-i kelâm edüp vech-i muharrer üzere mülki mevrusum olan sâlifü’z-zikr
menzil yedinde müvekkil mezbûr Ahmed’e sikke-i cizye ile meşkûk otuz beş kata riyalî
kebîr guruşa bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd
eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’s-
sâmin aşer min Muharremi’l-harâm lisene hamsîn ve elf
252
Şuhûdü’l-hâl: Ali Beşe bin Ramazan, Süleymân Bey bin Veli, Mahmûd bin Ali, İslam
bin Benari, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc Mahmûd serbazari, Uzun Ali bin Hüseyin ve
gayrühüm.
49-A-1
Medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Kumbâğı nâm karyede sâkin Fakraş veled-i Yorgi nâm
zımmî makâm-ı kazâda râfü’u’l-kitâb Kosta veled-i Vistor nâm zımmî mahzarında
ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup karye-i mezbûrede
vâki‘ bir cânibi Baskal veled-i Todori mülkü ve üç cânibi tarîk-i amm ile mahdûd iki
bâb tahtânî beyti ve havluyu ve bir mikdar bahçeyi müştemil olan menzilimi mezbûr
Kosta’ya altı bin nakd-i râyicü'l-vakt ceyyid ve cedîd akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı
semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eyledim ba’de’l-yevm menzil-i sâlifü’z-
zikr mezkûr Kosta’nın mülkü müşterâsıdır dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a
bi’t-taleb sebt olundu fî yevmi’s-sâmin aşer min Muharremi’l-harâm lisene hamsîn ve
elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Hâlil Ağa bin el-Hâc Mehmed müteferrika, Hâlil Çelebi bin İbrahim, Veli
Çelebi bin Ali attar, Fişekcizâde Ali Çelebi, Kesikoğlu Mustafa, Aleki veled-i Zarin.
49-A-2
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından İbrahim Bey mahallesinde sâkin Mehmed bin Yusuf
mahfel-i şer‘de râfi’u’l-kitâb İbrahim Çelebi bin Hasan nâm kimesne mahzarında ıkrâr-ı
tâm ve takrîr-i kelâm edüp târîh-ikitâbdan iki sene mukaddem silk-i mülkümde
münselik olup mahalle-i mezbûrede vâki‘ iki tarafı Poyrazzâre demekle ma’rûf Ömer
Halife ve Mehmed Çelebi mülkleri ve bir tarafı Hatice binti Yusuf nâm hâtun mülkü ve
bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd ve bir duvar ve bir-i mâyı haviye arsa-i hâliyemi
mezbûr İbrahim Çelebi’ye yirmi yedi bin râyici fî’l-vakti’l-akd akçe bâten bey’ ve ıkbâz
ve teslîm ol dahi minvâl-i muharrer üzere iştirâ ve kabz ve tesellüm eyledikden sonra
semeni olan meblağı mezbûrdan târîh-i mezbûrda on sekiz bin beş yüz marü’n-na‘t akçe
mezbûr İbrahim Çelebi yedinden ahz ve kabz edüp bâkî iki bin beş yüz akçe
zımmetinde kalmışdı hâlâ meblağ-ı mezbûr iki bin beş yüz akçe altundan kıymeti olan
üzere her iki yüz elli altısı mukâbelesinde bir altun edâ olunmak lâzım olmağla meblağı
mezbûr hesâb-ı mezkûr üzere cem‘an on altuna bâliğ olmağın zikr olunan on ayni
altunu bi’t-tamâm mezbûr İbrahim Çelebi yedinden ahz ve kabz eyledim min ba’d
253
semeni mezbûrdan zımmetinde bir akçe hakkım kalmadı dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î
mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’l-hâmis ve’l-ışrîn min Muharremi’l-
harâm lisene ihdâ ve hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: El-Hâc Bena bin Abdullah, Salih bin Yusuf, Murâd Bey bin Abdullah,
Ramazan bin Sefer, Ebubekir bin Mustafa, Hasan bin Ali.
49-A-3
Medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Nusretli nâm karyede sâkine Aişe binti Mustafa nâm
hâtun mahfel-i şerde râfi’u’l-kitâb Ahmed bin Ali nâm kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm
ve takrîr-i kelâm edüp yine medîne-i mezbûre tevâbi’inden Küçük Kara Evli nâm karye
sınırı dâhilinde vâki‘ bir tarafı Mehmed ve bir tarafı hammal Yusuf ve bir tarafı eskici
Ali ve bir tarafı Hâlil Ağa bâğları ile mahdûd olan iki dönüm mikdarı bir kıt‘a mülk
bâğımı mezbûr Ahmed’e bin dört yüz elli nakd-i râyicü'l-vakt cedîd akçeye bâten bey’
edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-
tasdîki’ş-şer’î mebî’-i mezbûrenin sadriye kızı Belkıs ibneti Muharrem nâm hâtun
meclis-imezbûrede bi’t-taleb ıkrâr edüp zikr olunan bâğ mezbûrenin zevci olan nâm
müteveffânın muhallefâtından olup mezbûre Aişe’nin mehr-i müecceli mukâbelesinde
ta’yîn olunmağla akdi marü’l-beyâna degin mezbûrenin mülkü olup benim zikr olunan
bâğda kat‘â alâka ve medhâlim yoktur dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-
taleb sebt olundu fî yevmi’s-sâmin ve’l-ışrîn min Muharremi’l-harâm lisene 51
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Çelebi bin ……., Ebubekir Bey bin Mustafa cündî, Süleymân
Bey bin Hâlil, Hâlil bin Ali kıt‘abeci, Tüccar Receb bin, Hasan bin Ali, Veli bin
Mahmûd.
49-A-4
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından el-Hâc Hürmüz mahallesinde sâkin Kara Şa‘bân bin
el-Hâc Bali nâm kimesne mahfel-işer’de ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp i‘tâk-ı âti
sudûruna degin dâhil-i havza-i emlâkim işbu hâzır-ı bi’l-meclis olan uzun boylu açık
kaşlı gök gözlü sarı benizli moskoviyyü’l-asl … râfi’u’l-kitâb İstifani veled-i Sakfel
nâm abd-i memlükemi hasbeten lillâhi te’âlâ ve tâliben li-merzâti’r-rabbi’l-a‘lâ i’tâk-ı
sahîh-i şer’i ile i’tâk ve tahrîr eyledim min ba’d mezbûr İstifani’yi sair ahâr-ı asliyyin
gibi hür olup üzerinde mevâli için uteka üzerine sabit olan hakk-ı velâdan gayrı hak ve
254
alâkam kalmadı dedikde mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’l-hâmis aşer
min Muharremi’l-harâm lisene ihdâ ve hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Fahrü’l-akrân Hâlil Ağa bin el-Hâc Mehmed, Mahmûd Çelebi bin
Mustafa Efendi hatib, Yahya Çelebi bin nefsü’ş-şeyh Ali müderris, El-Hâc Emrullah bin
el-Hâc Mahmûd.
49-A-5
Medîne-i Rodoscuk’da el-Hâc Hürmüz'ün binâ eyledigi zâviyenin ta‘âmiyesi için
merhûme Dudu Hâtun vakf eylediği nukûdun mütevellîsi olan Mahmûd Çelebi bin
Ahmed nâm kimesne mahfel-i şer‘de râfi’u’l-kitâb Mehmed bin Yusuf nâm kimesne
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp bundan akdem vakfı mezbûrdan merkûm
Mehmed zimmetinden iki bin ceyyid ve cedîd alup meblağ-ı mezbûr iki bin marü’n-na‘t
akçe mukâbelesinde mezbûr Mehmed silk-i mülkümde münselik olup medîne-i mezbûre
sınırı dâhilinde küçük İlyas nâm karye yolunda vâki‘ bir tarafı el-Hâc Receb ve bir tarafı
Mustafa bin Abdullah ve bir tarafı Veli Dede nâm kimesneler bâğları ile ve bir tarafı
tarîk-i âmm ile mahdûd olan üç dönüm bir kıt‘a bâğını rehin vaz’ eylemişdi hâlâ
meblağı mezbûr iki bin cedîd akçeyi mezbûr Mehmed yedinden bi’t-tamâm ahz ve kabz
edüp rehin eyledim min ba’d zimmetinden asıl ve ribhden bir akçe ve bir habbe kalmadı
dedikde gıbbe’t-taleb sebt olundu fi selh Muharremi’l-harâm lisene ihdâ ve hamsîn ve
elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Ahmed Çelebi bin Abdülhamid mütevellî Ali vakf Müsli Çavuş, Mahmûd
Efendi ibn Nasuh hatib, Es-Seyyid Mehmed Çelebi bin es-Seyyid Murâd Çelebi,
Hüseyin Beşe bin Abdullah serdar, Ramazan bin Sefer.
49-B-1 Arapça
49-B-2
Medîne-i Rodoscuk’da Kara Kâtib mahallesinde sâkin iken bundan akdem fevt olan
Bevvâb Müsli Çelebi bin Süleymân’nın verâseti zevce-i metrûkesi Aişe binti Mahmûd
Bey'e ve sulbî kebîr oğlu Mustafa’ya ve sulbîye kebîre kızı Fatıma nâm hâtuna
münhasıra idügü şer’an mütehakkık olduktan sonra medîne-i mezbûrede vâki‘ merhûm
Tatarlı Ali Bey vakfına bi’l fî’l mütevellî olan Yahya Çelebi bin Abdülmennan nâm
kimesne mahfel-işer’de mezbûre Fatıma tarafından zikr-i âti olan akçeden vech-i câî
255
üzere edâsı mezbûrenin hakkı lâzım olan meblağı teslîm ve edâya vekîl olup nehc-işer’i
üzere isbât-ı vekâlet eden zevci el-Hâc Osman bin Abdullah ile mersûm Aişe
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp bundan akdem bin otuz beş senesinden
ceyyid ve cedîd akçe râyiç iken mezbûr Müsli Çelebi hâl-i sıhhatinde mâl-ı vakf-ı
mezbûrdan on bin marü’n-na‘t akçe iktiraz ve kabz eyleyüp zimmetinde iken yine hâl-i
hayâtında mezbûr Müsli Çelebi’den meblağı mezbûrdan dört bin beş yüz akçesini
tevliyetim hasebi ile alup kabz edüp meblağı bâkî beş bin beş yüz akçeyi ahz ve istîfa
eylemedin mezbûr fevt olup zimmetinde kalmağın bundan akdem meblağı bâkî-yi
mârü’z-zikr veresesinden da’vâ ve taleb ve isbât edüp talebleri ile halefi şer’i
eyledikden sonra meblağı sâlifü’l-beyân bana eda ve teslîm olunmak için verese-i
mezbûreye kıbe’l-i şer’den tenbîh olmuştu hâlâ deyn-i merkûmun mersûme Aişe
hissesine terettüb eden altı yüz yetmiş beş akçeyi min cihheti’l-asâle mezbûr
Mustafa’nın hissesine isabet eyleyen üç bin iki yüz on yedi akçeye mersûme Aişe
merkûm Mustafa için emr ve kabûlu hâviye kefâletle kefîl olmağın zikr olunan üç bin
iki yüz on yedi akçeyi min cihheti’l-kefale merkûme Aişe’den bi’t-tamâm tevliyetim
hasebiyle alup kabz eyledikden mâ‘adâ müvekkile-i merkûmenin hissesine terrettüb
eden altı yüz sekiz akçeyi dahi vekîl-i merkûm el-Hâc Osman’dan alup kabz eyledim
min ba’d meblağı mezbûr beş bin beş yüz akçeden zimmetlerinden bir akçe ve bir habbe
kalmadı dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî
yevmi’l-sâmin ve’l-ışrîn min Muharremi’l-harâm lisene ihdâ ve hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Efendi ibn el-Hâc Hüseyin Kasab, Ali Çelebi bin İbrahim
Efendi müderris, Eşref Hasan bin Kurd Bey, Hasan bin Ali, Mehmed Halife bin Ahmed
imam, Ramazan bin Sefer.
49-B-3
Medîne-i Rodoscuk'da emr-i şehriyârî ile avârız-ı dîvâniye ile mukâbelesinden menzil
bârgîrleri mühimmatı için tayin olunan mahallâtdan Hoca Veli mahallesi ahalisinden
olup yine mahalle-i mezbûrun tekâlifi için mevkûfe olan nukûdun mütevellîsi olan
Keçeci Mehmed bin Yakub ve Câmi‘-i Atîk mahallesinin imâmı ve hatîbi olan Mahmûd
Efendi bin Nasuh ve el-Hâc İsa mahallesi ahalisinden olup kezâlik mahalle-i
merkûmenin tekâlifi için mevkûfe olan nukûdun mütevellîsi olan İvaz bin Kâsım ve
Câmi’-i Vasat mahallesi ahalisinden olup kezalik mahalle-i mezbûrun tekâlifi için
mevkûfe olan nukûdun mütevellîsi olan Mustafa bin Veli ve Kara Kâtib mahallesi
256
ahalisinden Yusuf bin Abdullah ve Hâlil Çelebi ibn Abdürrahim ve el-Hâc Ali Mustafa
ve Ahmed bin Abdüssamed mahfel-i şerde râfi’u’l-kitâb Hasan Çelebi bin Mehmed
mahzarında her biri ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp sâlifü’z-zikr dört mahalle ahâlîs-ı
avârız dîvâniye mütâlebesinden emri pâdişâhî ile vechi meşrûh üzere medîne-i
mezbûrede vâki‘ olan dört re’s menzil bârgîrleri mühimmatı için tayin olunmağla zikr
olunan bârgîrleri besleyüp ve gelen giden ulakları kondurup hizmet eylemek için
mezbûrları it‘âm ve infâk için bir menzilci tayin olunmak lâzım ve mühim olup merkûm
Hasan Çelebi her vecihle hizmet-i mezbûrun uhdesinden gelmege kâdir olmağın târîh-i
kitâbdan bir sene tamâmına degin merkûm Hasan Çelebi'yi menzilci ta‘yîn ve ihtiyâr
eyleyüp husûs-i mezbûrun mühimmâtına sarf etmek için mezbûr kırk altı bin akçe edâ
ve teslîm eylemeye kavl ve karâr eyleyüp ol dahi minvâl-i muharrer üzere kabûl ve
hizmeti lâzımesini edaya ta‘ahhüd eyledi dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-
taleb sebt olundu fi 3 Muharremü’l-harâm sene 51
Şuhûdü’l-hâl: Zehrü’l-müderrisîn Ali Çelebi ibn İbrahim, Yahya Çelebi ibn
Abdülmenan müderris, El-Hâc Emrullah bin Mehmed serbazari, Süleymân Bey bin
Hâlil, Osman hoca bin Hacı ve gayrühüm.
50-A-1
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Yunus Bey mahallesinde sâkin Yusuf bin Abdullah
nâm kimesne mahfel-i şer‘de râfi’u’l-kitâb Hüseyin bin İbrahim nâm kimesne
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde muntazam olup mahalle-
i mezbûrede vâki‘ bir tarafı Çerkeşli Receb mülkü ve bir tarafı kendi bahçem ve bir
tarafı Attâr Mehmed Çelebi bâğı ile ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan arsamı
mezbûr Hüseyin’e üç bin yüz nakd-i râyicü'l-vakt ceyyid ve cedîd akçeye bâten bey’
edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-
tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî yevmi’r-râbi’ aşer min
Muharremi’l-harâm lisene ihdâ ve hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: El-Hâc İbrahim bin Mahmûd hatib, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc Mahmûd
serbazari, Hasan bin el-Hâc Mustafa, Cafer Fahri İsmail bin Behar, Mehmed Beşe bin
Ahmed, Maden Çelebi bin Hüseyin, Hasan Çelebi bin el-Hâc Mehmed, Receb bin
Behar ve gayrühüm.
257
50-A-2
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Abdünnebizâde mahallesi sâkinlerinden Veliyüddin
bin Şa‘bân nâm kimesne mahfel-i şer‘de râfi’u’l-kitâb Handan Bey bin Abdullah nâm
kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde münselik olup
mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir tarafı helvacı İsmail ve bir tarafı natûr Yakub ve bir tarafı
Durali mülkleri ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb tahtânî beyti ve kileri ve
havluyu ve sundurmayı müştemil olan menzilimi bi-cümlei’t-tevâbi’ mezbûr Handan
Bey’e altı bin râyicü'l-vakt ceyyid ve cedîd akçeye bâten bey’ ve ikbaz ve teslîm ol dahi
minvâl-i muharrer üzere iştirâ ve kabz ve tesellüm eyledikden sonra semeni olan
meblağ-ı mezbûr altı bin akçesi mezbûr Handan Bey zimmetinde deynim olan altı bin
marü’n-na‘t akçeye takas eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb
sebt olundu hurrire fî yevmi’r-râbi’min Saferi’l-hayr lisene ihdâ ve hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Zahrü’l-müderrisîn Ali Çelebi bin İbrahim Efendi, El-Hâc Mehmed bin
Şükrullah er-râcil, Ali Çelebi bin Kâsım, İbrahim Beşe bin Abdullah, Mehmed bin
Abdi.
50-A-3
Medîne-i Rodoscuk mahallâtından Dudu hâtun mahallesinde sâkin râfi’u’l-kitâb İlyas
bin Mehmed nâm kıbtî mahalle-i mezbûrede sâkin Kurt Ali bin Abdullah mahzarında
üzerine da’vâ ve takrîr-i kelâm edüp mezbûr Ali bundan akdem bin kırk dört senesinde
alunub ikişer yüz yirmişer akçeyi rayiç iken her keyli ellişer akçeye olmak üzere ceman
yüz kırk keyl buğday yedi bin akçeye bana bey’ ve teslîm edüp ben dahi vech-i
muharrrer üzere iştirâ ve tesellüm eyledikden sonra üç bin nakd eski akçe dahi bana def’
ve teslîm eyleyüp zimmetimde cihet-i mersûmeden mezbûr Ali’ye on bin akçe deynim
olduğu mütekarrir oldukdan sonra üzerime şer’an rıbhu'l-ümm eylemişken onu on iki
akçe hesâbı üzere her sene murâbaha nâmına nakden ikişer bin akçe ceman dört senede
sekiz bin akçe alup kabz eyledikden mâ‘adâ asıl mal olan on bin akçeden dahi
dördüncü sene tamamında beş bin akçe aldıkdan sonra beş akçesini dahi mahalle-i
mezbûre mescidi imamına mevkûfe olan nukûdun mütevellîsi olmağla zikr olunan
nukûddan olmak üzere sicilli evkafa der-zimmet yazdırdı suâl olunup mezbûrdan
merâbaha-i gayrı şer’iyye nâmına aldığı sekiz bin akçenin her iki yüz yirmisi
mukâbelesinde bir altundan kıymeti olmak üzere yüz yirmi cedîd akçe alıverilmek
258
matlûbumdur dedikde gıbbe’s-suâlmezbûr Ali cevâbında filhakika mezbûr İlyas’ın
ciheti merkûmeden bana on bin akçe deyni olduğu mütekarrir oldukdan sonra beş bin
akçesini minval-i muharrer ve nukudu mezbûreden olmak üzere sicill-i evkâf-ı mezbûra
der-zimmet yazdırdım bâkî beş bin akçesi zimmetinde bâkîdir meblağ-ı bâkîyi ahz ve
kabz eylemediğimden mâ‘adâ ribh nâmına dahi mezbûrdan sekiz bin akçe ve bir akçe
ve bir habbe almadım deyü inkâr eylemegin müdde’î-i mezbûrdan da’vâsını beyyine-i
mübeyyine taleb olundukda udûl-i müslimînden Hasan bin Ebubekir ve İslam bin
Kalender nâm kimesneler liecli’ş-şehâde meclis-i şer’i hâzırlar olup isrü'l-istişhâd fi’l-
hakîkamezbûr İlyas’ın târih-i merkûmda vech-i muharrer üzere buğday ve nukûddan
mezbûr Ali’ye on bin akçe deyni olduğu mütekarrir oldukdan sonra mezbûr Ali onu on
iki akçe hesabı üzere her sene murabaha nâmınâ merkûm İlyas’dan ikişer bin akçe
cem‘an dört senede sekiz bin akçe bizim huzurumuzda alup kabz eyledikden mâ‘adâ
asl-ı mâl olan on bin akçeden dahi dördüncü sene tamamından beş bin akçesi bizim
huzurumuzda alup kabz eyledi biz bu husûsa şâhidleriz şehâdet dahi ederiz deyü
şehâdet-i şer’iyye eylediklerinden gıbbe’t-ta’dîl ve’l-kabûl mâ vaka’a mezbûr İlyas
talebiyle ketb ve sureti kayıtdan def’ ve i’tâ olundu hurrire fî yevmi’s-sâmin ve’l-ışrîn
min Muharremi’l-harâm lisene ihdâ ve hamsîn ve elf
Şuhûdü’l-hâl: Zahrü’l-kuzât Hâlil Efendi bin Ahmed, Hasan Bey bin Gazanfer ez-zaim,
Mahmûd Efendi ibn Nasuh hatib, Hamza Efendi imam, Peruz Bey bin Abdullah, Kara
Hasan bin Halife, Hâlil hoca bin Mustafa Bey, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc Mahmûd,
Mustafa Çelebi kesikzâde, Hasan bin Ali muhzır, Ahmed bin Abdi muhzır ve
gayrühüm.
50-A-4
Medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Ortaca nâm karyede sâkine Kamer binti Abdullah nâm
hâtun mahfel-i şerde râfi’u’l-kitâb zevci Hasan bin Abdülvehhab nâm kimesne
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp silk-i mülkümde münselik olup karye-i
mezbûrede vâki‘ bir Ali Çelebi mülkü ve üç tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb çatma
tahtâni beyti ve havluyu müştemil olan menzilimi mezbûr Hasan’a yedi yüz nakd-i
râyicü'l-vakt ceyyid ve cedîd akçeye bâten bey’ edüp kabz-ı semen-i ma’dûd ve teslîm-i
mebî‘a-i mahdûd eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt
olundu fi 9 min saferü’l-hayr sene 51
259
Şuhûdü’l-hâl: Müderriszâde Ali Çelebi, İbrahim Çelebi bin Mahmûd Efendi, Ahmed
bin Abdullah …, Hüseyin Çelebi bin Murâd Bey …, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc
Mahmud, Hasan bin Ali …
50-B-1
Medîne-i Rodoscuk Hoca Veli mahallesinde sâkin Musa Çelebi bin Ali Bey nâm
kimesne makâm-ı kazâ-i lâzımı’r-rızâda râfi’atü’l-kitâb zevcesi Aişe binti Seydi nâm
hâtun tarafından tasdîk-i câi'z-zikre vekîl olup nehc-işer’-i mu‘teber üzere isbât-ı
vekâlet eden el-Hâc Ebubekir bin Yakub nâm kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-
i kelâm edüp dâhil-i havza’-i emlâkim olan eşyâmdan üç şamî cedîd yorgan ve iki
beledî döşek ve içleri yapağı ile dolu altı Selanik keçesi yasdıklarımı ve iki nefti cedîd
kebe ve bir yan kebesi ve üç beyâz cedîd kara kızıl velenceleri ve bir kırmızı kilim ve
bir bakır sini ve beş ayaklı sahan ve üç tencere ve bir ibrik ve bir leğen ve dört hûrde
tepsi ve bir salata tepsisini ve bir hoşaf tasını ve bir şam‘dân ve bir mikrâs-ı şem‘ ve bir
güğüm-i kebîr ve bir bakrac-ı kebîr ve bir bakrac-ı sağîr ve bir telatini sepet sandukumu
kilidi ile ve bir maşrapamı müvekkil mezbûre Aişe’ye hibe-isahîh-işer’i ile hibe ve
temlîk ve teslîm ol dahi meclis-i hibede ittihâb ve temellük ve tesellüm eyledi min ba’d
eşya-i mezbûre merkûme Aişe’nin mülkü mevhûbudur dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î
mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fî evâhir-i Muharremi’l-harâm lisene ihdâ ve
hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izz ve’ş-şeref
Şuhûdü’l-hâl: Şeyh İbadi Çelebi bin Emir Dede, Receb Halife bin Mustafa imam, Sinan
Çelebi bin Emir Dede, Mehmed Bey bin Mustafa, Ahmed Çelebi bin Şa‘bân, Mehmed
Çelebi bin Ahmed, Hasan Çelebi bin Hüseyin, Murâd Beşe bin Abdullah, Yusuf Dede
Bin Abdullah, Yusuf bin Nasuh, Hüseyin Çelebi bin Mustafa, Hâlil Çelebi bin Sinan,
Mehmed Beşe bin Abdullah.
50-B-2
Medîne-i Rodoscuk’da sâkin iken bundan akdem fevt olan Mehmed bin Abdullah nâm
kimesnenin sulbîye sağîre kızları Amine ve Fatıma’nın tesviye-i umûru içün kıbel-i
şer’den mansûb ve vasîleri olan fahrü’l-müderrisîn Yahya Çelebi ibn Abdülmennan
mahfel-i şer‘de râfi’u’l-kitâb Yorgi veled-i Yerone nâm zımmî mahzarında ıkrâr-ı tâm
ve takrîr-i kelâm edüp bundan akdem züyûf akçe zamânında altun ikişer yüz kırk
akçeye râyic iken zikr olunan sağîrin malından mezbûr Yorgi’ye on bin nakd marü’n-
260
na‘t akçe ikrâz ve teslîm ol dahi iktiraz ve kabz eyleyüp hâze'l-ân meblağ-ı marü’l-
beyân mezbûr Yorgi’nin zimmetinde kalmışdı hâlâ cedîd akçe zuhûr edüp altun yüz
yirmi akçeye rayîc olmağla meblağ-ı mezbûrun her iki yüz kırk akçesi mukâbelesinde
altun eda ve teslîm olmak lâzım gelmekle meblağ-ı mezbûr on bin mârü'n-na‘takçe
hesab mezkûr üzere kırk bir buçuk altuna menzil olmağın zikr olunan kırk bir buçuk
altuna bi’t-tamâm mezbûr Yorgi yedinden hasebü’l-vesaye alup kabz eyledim min ba’d
meblağ-ı mezbûrdan zimmetinde bir akçe ve bir habbe kalmadı dedikde gıbbe’t-
tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fi 8 min Safer lisene 51
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Ağa bin Yusuf ez-alemdaranı hâssa, Süleymân bin Hâlil Kâtib
voyvoda, Kasab Mahmûd bin Abdülvehhab, Hasan Beşe bin Abdullah, Ahmed Abdi
cündi, Mehmed Çelebi bin Abdi, Ramazan bin Sefer.
50-B-3
Medîne-i Rodoscuk tevâbi’inden Banados nâm karye sükkanından Yorgaci veled-i
Esiryut nâm zımmî mahfel-işerde râfi’u’l-kitâb Polinceri veled-i Nekra nâm zımmî
mahzarında ıkrâr-ı tâm ve ta’bîr-i ani’l merâm edüp târih-i kitâbdan bir sene mukaddem
silk-i mülkümde muntazam olup karye-i mezbûre sınırı dâhilinde vāki‘ bir tarafı
Yorgaci veled-i Eskotat tarlası ve bir tarafı Makri Yani bâğı ve bir tarafı Givan nâm
kimesne bâğı ve bir tarafı tarîk-i âmm ile mahdûd olan altı dönüme kıt‘a bâğ mezbûr
Polihroni sekiz bin râyici fî’l-vakt nakd akçeye bâten bey’ edüp ve ikbâz ve teslîm edüp
ol dahi minvâl-i muharrer üzere iştirâ ve kabz ve tesellüm eyledikden sonra semeni
mezbûrun yedi bin dokuz yüz akçesini mezbûr Polihroni yedinden ahz ve kabz edüp yüz
akçesi zimmetinden kalmıştı el-hâletü hâzihî meblağı bâkî yüz akçe … altun iki yüz
elliye râyic olmağla altundan kıymeti olmak üzere kırk sekiz akçeye mütenezzil
olmağın meblağı mezbûr kırk sekiz akçesi mezbûr yedinden bi’t-tamâm ahz ve kabz
eyledim dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu fi 8 min
saferü’l-hayr lisene 51
Şuhûdü’l-hâl: Hamamcı Halil bin Hasan an karye-i …, Ahmed Çelebi bin Hâlil attar,
Abdülkerim Halife bin Mehmed imam Nusretli, El-Hâc Emrullah bin el-Hâc Mahmûd,
Mehmed bin Ahmed siyahi oğlu.
261
50-B-4
Medîne-i Rodoscuk’da Kara Kâtib mahallesinde sâkine Zahide binti Abdullah nâm
hâtun mahfel-i şerde râfi’atü’l-kitâb mu‘tekâsı Hanife ibneti Abdullah nâm Hâtun
tarafından tasdîk-i câi'z-zikre vekîl olup nehc-işer’i üzere isbât-ı vekâlet el-Hâc Yusuf
bin Abdullah nâm kimesne mahzarında ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp hibe-i âtî
sudûruna degin dâhil-i havza’-i emlâkim olan eşyamdan iki beledî döşek ve bir yemeni
yorgan ve dört yastık kılıfı ve iki minder kılıfı ve iki sahan ve bir leğen ve bir ibrik ve
bir hamam leğeni ve bir bakır sini ve bir kilim ve bir Yanbolu kebesini müvekîle-i
mezbûre Hanife’den hibe-i sahîh-işer’i ile hibe ve feradî feradî ikbâz ve teslîm ol dahi
ittihâb ve kabz ve temellük eyledi dedikde gıbbe’t-tasdîki mâ vaka’a bi’t-taleb sebt
olundu fi 3 min Saferü’l-hayr sene 51
Şuhûdü’l-hâl: Mehmed Bey bin Behram kethüdari, Mehmed Halife bin el-Hâc Osman
imam mahalle-i kara Kâtib, Mustafa Çelebi bin damad Ali Beşe, Hasan Çelebi bin el-
Hâc Yusuf, Ali bin Hâlil.
50-B-5
Medîne-i Rodoscuk’da el-Hâc İsa mahallesinde sâkin iken bundan akdem fevt olan
Derviş Beşe bin Yakub’un verâsetizevce-i metrukeleri Aişe binti İbrahim ve Mehtab
binti Abdullah ve sulbîye kebîre kızı Fatıma’ya ve liebeveyn er karındaş oğlu el-Hâc
Hasan bin Şükrü nâm kimesneye münhasıra olduğu şer’an mütehakkık olduktan sonra
mezbûre Mehtap tarafından husûs-i âti’z-zikre vekîl olup nakli şer’i ile nehc-i mu‘teber
şer’i üzere isbât-ı vekâlet eden Kapucu Ahmed Bey bin Hasan makâm-ı kazâda bâ‘isü’l-
kitâb merkûm Aişe ve Fatıma taraflarından tasdîk-i câi'z-zikre vekîl olup nehc-işer’i
üzere isbât-ı vekâlet eden Ali Beşe bin Mustafa nâm kimesne ile mersûm el-Hâc Hasan
mahzarında bi’lvekâle ıkrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edüp müteveffâ-yı mezbûr Derviş
Beşe’nin muhallefâtının semeni müvekkil-i mezbûre Mehtab ile merkûm Aişe
beynlerinde tansîf olunmak lâzım olmağla ba’de'd- tasnîf mersûme Mehtab'ın hissesine
yirmi bin akçe isâbet olmağın meblağ-ı mezbûr yirmi bin akçeye ve merkûme Mehtab'ın
mersûm Derviş Beşe zimmetinde mütekarrir mehr-i müecceli olan iki bin akçeye
mezbûretan Aişe ve Fatıma mersûm el-Hâc Hasan mikdâr ve evsâfı beynimizde ma‘lûm
olup muhallefât-ı menkûlü ihfâ eylemegin gıbbet taleb ve akîbü'l-inkâr bunları istihlâf
sadedinde iken fedâ-yı yemîn için dört bin akçe cem‘an yirmi altı bin akçeyi vekâlet-i
262
muhkiyyem hasebiyle yedlerinden bi’t-tamâm alup kabz eyledi min ba’d muhallefât-ı
mezbûreden müvekkile-i mezbûre Mehtab'a âid bir habbe kalmadı dedikde gıbbe’t-
tasdîki’ş-şer’î mâ vaka’a bi’t-taleb sebt olundu hurrire fi 4 min şehri Recebü'l-ferd
lisene 1050
Şuhûdü’l-hâl: İlyas Ağa bin Ahmed cündi, Hasan Ağa bin Mehmed koçakzâde, Hüseyin
Ağa bin İbrahim müteferrika, Kurt Halil bin Abdi, El-Hâc Mehmed bin Müsli, El-Hâc
Hasan bin Abdi, Es-Seyyid Mehmed bin Muslu ve gayrühüm.
51-A-1
Akzâ kuzāti'l-müslimîn evlâ vülâti'l-muvahhidîn ma‘denü'l-hakki ve'l-yakīn vârisü
ulûmü'l-enbiyâi ve'l-mürselînn hüccetü'l-hakki ale'l-halki ecm‘în el-muhtassu bimezîdi
‘inâyeti'l-meliki'l-mu‘în sabıkā kadısı olup Rodoscuk kazāsına mutasarrıf olan
mevlânâ zîde kadrühû südde-i se‘âdetime gelüp arzıhâl sunup kazā-i
mezkûrun bin elli bir senesine mahsûb olmak üzere avârızlardan bedeli her bir
hânelerinde otuzar cenâh tavuk ve onar aded piliç cem‘ ve tahsīli içün emr-i şerîf ve
mühürlü nişânlu mevkūfât defteri ile bana virilüp mûcebince varup cem‘ ve tahsīl
eylemen istendükde kazā-i mezbûrda vāki‘ kadîmî avârız hânesine kayd olunan
re‘âyânın … âhardan ba‘zı kimesneler alup zabt eylemeleri ile makūlelerin avârızları
bedeli lâzım gelen tavuk ve piliçleri taleb idilmekde biz hâricden geldik deyü ta‘allül
iderlerse hayfdır ol vecihle ta‘allül itdirülmeyüp taleb ve itdirilmek bâbında emr-i şerîf
recâ iderim deyü bildirmegin hazîne-i âmiremde mahfûz olan mevkūfât defterlerine
nazar olundukda kazā-i mezbûrun altı yüz otuz bir avârız hâneleri olup bin elli bir
senesine mahsûb olmak üzere her bir hânelerinden otuzar tavuk ve onar piliç cem‘ ve
tahsīli içün emr-i şerîf virildügü mestūr ve mukayyed bulunmağın imdi emir ve defter
mûcebince taleb tahsīl itdirilmek emrim olmuşdur buyurdum ki hükm-i şerîfim vardıkda
bu bâbda sâdır olan emrim üzere amel idüp dahi göresiz ba‘zı kimesneler kadîmî avârız
hânesine bağlu olar vireler tasarruf iderler iken biz hâricden geldik deyü defter
mûcebince üzerlerine edâsı lâzım gelen tavuk ve piliçleri hâne hesâbı üzere virmekde
ta‘allül eyledikleri vāki‘ ise men‘ ve def‘ idüp ol mikdâr kadîmi avârız hânesine bağlu
olar vireler tasarruf eyliyenlerden vârid olan emr-i şerîfim ve memhûr ve nişânlu
mevkūfât defteri sûreti mûcebince üzerlerine edâsı lâzım gelen tavuk ve piliçleri taleb
ve tahsīl itdürüp min ba‘d hilâf-ı emr ve defter bir ferd ta‘allül ve inâd itdirmeyesiz
263
şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız. Tahrîren fi'l-yevmi'l-hâmis aşer şehri
Muharremi'l-harâm lisene ihdâ ve hamsîn ve elf.
Bemakām-ı Kostantiniyye
El-Mahrûse
51-B-1
Sûret-i defter-i ağnâm-ı celebkeşân maktū‘-ı rüsûm-ı muzāyaka-i vâcib sene-i 1051
Kazā-i Rodoscuk
Nefs-i kasaba-i
mezbûre der-uhde-i
müselmânân
Ağnâm
1300
Yalnız bin üç yüz
koyundur
Mahalle-i … tâbi‘-i
kazā-i mezbûre
Ağnâm
700
Yalnız yedi yüz
koyundur
Karye-i Hayra
Ağnâm
Kıymet
Yalnız ondur
Karye-i Kılğuzlu
Ağnâm
Kıymet
Yalnız ondur
Karye-i …
Ağnâm
Yalnız sekizdir
Karye-i Hayme
Ağnâm
Yalnız ondur
Karye-i Beled-i
Büzürk
Ağnâm
Kıymet
Yalnız otuzdur
Karye-i Büyük Kara
…
Ağnâm
Yalnız yirmidir
Karye-i Kakı
Ağnâm
Yalnız onbeşdir
Karye-i Kadı
Ağnâm
Yalnız yirmi birdir
Karye-i Husunlu
Ağnâm
Yalnız yirmidir
Karye-i Maksudlu
Ağnâm
Yalnız on altıdır
Karye-i Göbekli
Ağnâm
Yalnız yirmidir
Karye-i Müslim
Ağnâm
Yalnız dörtdür
Karye-i Sarı İsmail
Ağnâm
Yalnız yirmidir
Karye-i Osmanlu
Ağnâm
Yalnız yirmidir
Karye-i Karaca
Halil
Ağnâm
Yalnız yirmidir
Karye-i Fakiroğlu
Ağnâm
Yalnız yirmi beşdir
Karye-i Bâzergânlu
Ağnâm
Yalınz yirmi beşdir
Karye-i Uzunca
Ağnâm
Yalnız otuzdur
264
Karye-i
Küçükkaraca
Ağnâm
Yalnız on yedidir
Karye-i Demirci
Ağnâm
Yalnız ondur
Karye-i Hacı
Ağnâm
Yalnız ondur
Karye-i Küçütimar
Ağnâm
Yalnız ondur
Karındaşı Bıyıkali
Ağnâm
Yalnız ondur
Karye-i Sekban
Ağnâm
Yalnız ondur
Karye-i Güncelü
Ağnâm
Yalnız otuzdur
Karye-i
Büyükkılıçlu
Ağnâm
Yalnız otuzdur
Karye-i
Küçükkılıçlu
Ağnâm
Yalnız otuzdur
Karye-i Karahisarlu
Ağnâm
Yalnız yirmidir
Karye-i Badulu
Ağnâm
Yalnız yirmidir
Karye-i Afşarlu
Ağnâm
Yalnız ondur
Karye-i Ohsa
Ağnâm
Yalnız sekizdir
Karye-i Kadı-i
Dîger
Ağnâm
Yalnız yedidir
Karye-i Nâib tâb‘i-i
mezbûr
Ağnâm
Yalnız yirmidir
Karye-i Ağsam
Ağnâm
Yalnız ondur
Karye-i Çanakçı
Ağnâm
Yalnız ondur
Karye-i Oruçbeylü
Ağnâm
Yalnız yirmidir
Karye-i Aşkar
Ağnâm
Yalnız kırkdır
Karye-i Yeniköy
Ağnâm
Yalnız yirmi altıdır
Karye-i Kumbağı
Ağnâm
Yalnız on beşdir
Karye-i Yağcı
Ağnâm
Yalnız yirmidir
Karye-i Küçük
Karaulu
Ağnâm
Yalnız on ikidir
Karye-i Eyü Kıratlu
Ağnâm
Yalnız yirmidir
Karye-i Doğancı
Ağnâm
Yalnız beşdir
Karye-i Yayabaşı
Ağnâm
Yalnız yedidir
Karye-i Gündüzlü
Ağnâm
Yalnız sekizdir
Karye-i Köse …
Ağnâm
Yalnız yirmi
sekizdir
Yekûn …
2904 yalnız iki bin dokuz yüz dört re’s koyun
Tahrîren fi'l-yevmi's-selâse min şehri Zilka‘deti'ş-şerîfe sene 1050
265
52-A-1
Kıdvetü'l-kuzāt ve'l-hükkâm ma‘denü'l-fazli ve'l-ikrâm mevlânâ Rodoscuk Kadısı zîde
fazluhû tevkî‘-i refî‘-i humâyûn vâsıl olıcak ma‘lûm ola ki kıdvetü'l-emâcid ve'l-a‘yân
bi'l-fi‘il Koyun Emîni olan Ali dâme mecdühû tezkire gönderüp kazā-i mezbûrun
ağnâmı muzāyaka olup sene-i mezbûrda cem‘ ve tahsīl olunmak bâbında emr-i şerîfim
recâsına i‘lâm eylemegin imdi mukaddemâ koyun bir mikdâr-ı muzāyaka olmak sebebi
ile iki sene mukaddem cem‘ olunup olduğu ecilden re‘âyâma ta‘addî ve cânib-i mîrîye
gadr olduğu mesmû‘-ı humâyûnum olup ve ancak senede bir kerre cem‘ olmağla min
ba‘d senesi ziyâde geçmeyüp bin elli bir Muharremi târîh bağlanup minvâl-i meşrûh
üzere sene tashîh olmak fermân-ı şerîfim olmağın bin elli bir senesine mahsûb olmak
üzere kazā-i mezbûrda vāki‘ iki bin dokuz yüz dokuz re’s ağnâmın her bir re’sinden
mîrî içün otuz beşer akçe bedel-i ağnâm ve altışan akçe gulâmına ve cem‘ eyleyen
sürücü vech-i ma‘îşet içün dörder akçe ki cümle her bir re’s kıymeti içün kırk altışar
akçe olur hesâb-ı mezbûr üzere cem‘ ve tahsīl itdirilmek emr idüp buyurdum ki hükmi
şerîfimle vardıkda bu bâbda sâdır olan emrim üzere amel idüp dahi taht-ı kazānda
vāki‘ olan mikdâr ağnâmın sene tahsîs olunmağla târîh-i mezbûra mahsûb olmak üzere
her bir re’sinden mîrî içün otuz altışar akçe bedel-i ağnâm ve altışar akçe ilâvesiyle ve
cem‘ eyleyen mezbûr sürücüye dörder akçe ki cümle her bir re’s koyun içün kırk altışar
akçe olur irsâl olunan mehmûr ve nişânlu ve tuğrâlu ağnâm defteri mûcebince mezbûr
sürücü cem‘ ve tahsīl itdürüp bundan ziyâde hizmetkâr akçesi ve kadılar mahkeme harcı
nâmıyla ve sâir cihât ile bir akçe ve bir habbe ziyâde almayalar ve aldırmayasız şöyle
fermân-ı şerifimden ziyâde akçe alunduğu sem‘-i humâyûnuma ilkā oluna ol makūle
fermân-ı şerîfime muhâlif ziyâde akçe alanların ve aldıranların bilâ te’hîr hakkından
gelünür bilmiş olasız ve vech-i meşrûh üzere sene tashîh olunmağla re‘âyâ tāifesi
mukaddemā sene-i mezbûrenin bedel-i ağnâmı … idik biz dahi virmeziz deyü ta‘allül
iderlerse sene tashîh olunup ve senede ancak bir kerre cem‘ olunacağı re‘âyâya
tefehhüm itdürüp sene-i mezbûreye mahsûb olunmak üzere bedel-i ağnâmı cem‘ ve
tahsīl itdiresin ki mezbûr sürücü dahi vakti zamânıyla koyun iştirâ eyleyüp mahallinde
Âsitâne-i Se‘âdetime getürüp matba-ı âmireme ve dergâh-ı mu‘allâm … teslîm eyleyüp
edâ-yı hizmet ve def‘-i muzāyaka eyleye ve re‘âyâ tāifesinden ba‘zıları sâkin oldukları
kasaba ve mahellâtda ve karyelerde tuğrâlu ağnâm defterlerinde üzerlerinde koyun
kaydı var iken mücerred … içün biz eşkinci ve sürücü ve derbendci ve çeltükcü ve
bunun emsâli hizmeti mukābelesinde mu‘âflarız ve yâhûd koyunlarımız defterlerde
266
tasrīh itdirmişüzdür ve yâhûd … vardır elimizde emr ve defterimiz vardır deyüp …
defter ifrâz olunup üzerlerine edâsı lâzım gelen bedel-i ganemlerin mezbûr sürücüye
virmeyüp ta‘allül iderler ise kat‘â ta‘allül itdirmeyüp tuğrâlu ağnâm defterleri
mûcebince ve fermân-ı şerîfim muktezāsınca bedel-i ganemlerin temâmen cem‘ ve
tahsīl itdürüp ve ibrâz eyledikleri sâhte emir ve defterlerin ellerinden alup kîseleyüp ve
mühürleyüp Derse‘âdetime irsâl eyleyesiz ve bi'l-cümle koyun … umûr-ı mühimmenin
ziyâde … olmağla sâyire kıyâs olunmasın ana göre mukayyed olup ‘avk ve te’hîr ve
ihmâl ve defterden nakz ağnâmdan ve bedel-i ağnâm akçelerinde defter mûcebince cem‘
olunup vakt u zamânıyla koyun iştirâ olumağla matbah-ı âmirem ve Yeniçeri
meydânında koyun muzāyaka çekilmekden ve tashîh … ta‘allül ve bahâne eylemekden
ve itdirmekden ve hilâf-ı şer‘ ve kānûn ve muğâyir-i fermân-ı humâyûn ta‘addî ve
tecâvüzde be-gāyet hazer idüp ahsen-i vechle itmâm-ı hizmet ve bezl-i makdûr
eyleyesiz şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız. Fi'l-yevmi's-sâbi‘ aşer min
Zilhicceti'ş-şerîfe lisene ihdâ ve hamsîn ve elf.
Vasale ileynâ fî 6 min Saferi'l-hayr sene 51
52-B-1
Berât-ı şerîf-i âlîşân tuğrâ-yı garrâ-yı cihânsitân hükmü oldur ki
Perâkende Gelibolu ve Cezîre-i Ağru rüsûmundan ve tevâbi‘inde vāki‘ merhûm ve
mağrûrün leh Sultân Süleyman alehirrahmeti ve'l-gufrânın evkāfı keferesinin bin elli
senesine mahsûb olmak üzere üzerlerine edâsı lâzım gelen ziyâde-i cizyeleri cem‘ ve
tahsīl ve dâhil-i hazîne olmak lâzım ve mühim olmağın emîn ta‘yîn olunup eline
mühürlü ve nişânlu cizye defteri sūreti virilüp irsâl olunmuşdur imdi mûcebince cem‘
ve tahsīl ve dâhil-i hazîne itdirilmek emr idüp buyurdum ki hükm-i şerîfimle mezbûr
kulum zîde kadrühû vardıkda sizler ve kadılar evkāf-ı mezbûra keferesinin avârız
hânesine ve nakl olanların târîh-i mezbûre mehsûb olmak üzere cülûs-ı humâyûn
ziyâdesiyle ve kırkar akçe mîrî gulâmiye ile her bir hânesinden yüz yetmiş beşer akçe ve
ba‘zı hizmet mukābelesinde mu‘âf olanların dahi cülûs-ı humâyûn ziyâdesiyle ve kırkar
akçe mîrî gulamıyla her bir hânisende ikişer yüz akçe ve Orta kazāsına tâbi‘ Men‘î
Deresi keferesinin dahi cülûs-ı humâyûn ziyâdesi ile … akçe-i mîrî gulâmiye ile her bir
hânesinden ikişer yüz altmış beşer ziyâde-i cizye akçeleri ve bundan mâ‘adâ girü her bir
hâneden otuz beşer akçe alunup yirmişer akçesin mübâşir-i mezbûr hîn-i muhâsebede
267
mîrîye teslîm eyleyüp on beşer akçesini kendüye ve … olmak üzere irsâl olunan
mühürlü ve nişânlu defter sûret-i mûcebince cem‘ ve tahsīl itdürüp bundan ziyâde
re‘âyâdan gulâmiye ve mahkeme harcı ve kâtibiye ve sarrâfiye nâmıyla ve gayrî bahâne
ile bir akçe ve bir habbe almaya ve aldırmayasız ve defter-i mezbûrun varise ol
makūleler tahrîr ola harâcların re‘âyâsı ve papasları ve köy kethüdâları mübâşir-i
mezbûr mahkemeye götürdüp defter mûcebince ne mikdâr … olduğun re‘âyâya
bildürüp asl-ı mâla ve deftere noksān gelmemek üzere ma‘rifet-i şer‘le … vāki‘ olan
noksānı re‘âyânın kendü rızāları ile kaçar akçe düşer ise mâbeynlerinde tevzî‘ ve taksîm
olunup her ne ise câmi‘-i cezîr olan mezbûr re‘âyâ kendü elleri ile bî-kusūr teslîm
eyleyeler ammâ cizye cem‘ eyleyen kulum dahi zinhâr ahz u celb ve tam‘-i hâm sebebi
ile ziyâde … göstermekle re‘âyâya ta‘addî ve tecâvüz eylemekden ve bi bahâne ile
ziyâde akçe almakdan ihtirâz eyleye ve siz ki kadılarsız siz dahi bu bahâne ile haracıdan
ve re‘âyâdan bir akçe ve bir habbe almayasız kuzātın harâc husûsu içün akçe aldıklarına
kat‘an rızā-yı humâyûnum yokdur bilmiş olasız ve ba‘zı re‘âyâ dahi a‘yân-ı
memleketden nice kimesnelerin çiftliklerine sığınup cizye cem‘ine me’mûr olanlar
cizyelerin almak içün o makūle re‘âyâyı mahkemeye davet itdiklerinde çiftil sāhibleri
biz bilmeziz re‘âyâyı kande bulursan bul sen deyü cizyedârı bu vecihle ta‘cîz
eylemekden ve cizye mâlının tahsīline mâni‘ olmakdan be-gâyet hazer eyleyüp her
birisi çiftliklerinde ve karyelerinde olan re‘âyâyı mahkemeye gönderüp hîç bir vecihle
ta‘allül ve bahâne eylemeyeler şöyle ki o makūle çiftli sâhiblerinin bu makūle ‘illet ve
bahâneleri ile cizye mâlının cem‘ine mâni‘ ve ‘özr eyledikleri istimâ‘ oluna kat‘an emân
ve zemân virilmeyüp haklarında geline sancakbeyleri ve kadılar ve gayrîler evvelki gibi
kapu açmak ve icâzet virmek nâmıyla ve gayrî tarīk ve bahâne ile harâc husûsunda
kayırmayup re‘âyâdan ve harâccıdan bir akçe almeyelar ve harâccı dahi gulâmiyeden
ziyâde mîrîye ve kendüye ta‘yîn olunup berât-ı şerîfimde tasrîh olunan ma‘îşinden gayrî
kolcu akçesi nâmıyla ve âhar tarīkle ve bahâne ile re‘âyâdan bir akçe almayup ve bu
kulun nâmına karye be karye âdemler gönderüp bana şa‘ir denlü zahîre lâzımdır deyü
ta‘addî eylemeyüp ancak re‘âyâ kendü rızāları ile mübâşir-i mezbûra kifâyet mikdârı
zahîre makūlesi her ne getürür ise ana kanâ‘at eyleyüp tecâvüz eylemeye şöyle ki eger
harâccı ve sancak beyleri ve kadılar ve gayrîler fermân-ı humâyûnuma muhâlif
re‘âyâdan bir akçe ve bir habbe aldıkları mesmû‘-ı humâyûnum ola ecdâd-ı izâmım
enârullûhi te‘âlâ ervâh-ı tayyibeleri içün hiç birinin ‘özr ve cevâbı makbûl-ı
humâyûnum olmayup sâyire mûcib-i ‘ibret olmak içün bilâ te’hîr eşedd ukûbet ile salb
268
ve siyâset olunurlar bilmiş olalar ana göre her birisi nusret üzere olup ta‘addî ve
tecâvüzden kasr-ı yed eyleyüp be-gāyet ihtirâz eyleyeler işbu sene-i mübârekede
re‘âyâya sâyir seneler gibi ta‘addî ve teklîf olmayup her birine merhamet-i humâyûnum
erzânî kılımağla re‘âyâ dahi târîh-i mezbûrda üzerlerine edâsı lâzım gelen cizyelerin
mübâşir-i mezbûr kuluma ber-vech-i ta‘cîl edâ ve teslîm eyleyüp te’hîr itdirmeyeler ve
sen ki cizye-i merkūme cem‘ine me’mûr olan kulumsun cizye mâlını re‘âyâdan defter
mûcebince ve fermân-ı şerîfim üzere mu‘accelen cem‘ ve tahsīl ve getürüp dâhil-i
hazîne eyleyüp kat‘-ı alâka eyleyesin ve hâlâ sikke-i humâyûnum müceddene tashîh
olunup hâlis gümüşden her on dânesi bir dirhem gelür sikke-i humâyûnumla meskûk
cedîd akçe cârî olmak fermânım olmağla kā‘ide-i kadîm üzere mîrî içün alınan altunu
yüz on sekizere ve kâmil guruşu yetmiş sekize ve esedî guruşu altmış sekizden ve akçe
alınup minvâl-i meşrûh üzere cedîd akçe adurup bin ba‘d isti‘mâli memnû‘ olan zolta ve
rub‘ ve para ve eski zuyûf ve kırkık akçe almaya ve ladırmayasız şöyle bileler alâmet-i
şerîfe i‘timâd kılalar. Tahrîren Fi'l-yevmi's-sâlis aşer şehri Zilka‘deti'ş-şerîfe lisene
hamsîn ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye
El-mahrûse
Vasale ileynâ fî gurre Saferi'l-hayr sene 51
52-B-2
Defter oldur ki Bekir Bey nâm kimesnenin hâtûnu fevt olup oğlu Ömer nâm sağîre
alıvirdügü eşyâ defteridir ki zikr olunur.
Vefât-ı zevceş der sene 1048
Cellâbî 1
Kıymet 200
Takya serâser 1
Kıymet 160
Sernek takya 1
Kıymet 35
Kahve renk Arakcın
1
Kıymet 27
… kapama 1
Kıymet 120
Zıbun 1
Kıymet 27
Çizme siyâh 1
Kıymet 15
Çerkezî 1
Kıymet 15
Felyar(?) 1
Kıymet 12
Kolan kuşak 1
Kıymet 25
‘Anterî 1
Kıymet 12
269
Yekûn 756
Kaynanasına virdügüdür
Şu kayın vâlidesinin hakkı
970
Evi meremât eyledügi
1000
…
1970
0756
______
2726
Cümle … iki bin yedi yüz yirmi altı akçedir.
53-A-1
Akzâ kuzāti'l-müslimîn evlâ vülâti'l-muhaddîn ma‘denü'l-fazli ve'l-yakīn vâris-i
ulûmü'l-enbiyâ ve'l-mürselînm huccetü'l-hakki ale'l-halk… el-muhtassu bimezîdi
inâyeti'l-meliki'l-mu‘în mevlânâ Gelibolu Kadısı zîde fezâilehû ve mefâhirü'l-kuzāt ve'l-
hükkâm me‘âdinü'l-fezâili ve'l-hükkâm merhûm ve mağfûrün leh Sultân Süleyman Hân
tâbe serâhunun evkāfından perâkende-i Gelibolu keferesi sâkin oldukları yerlerin
kadıları zîde fazlühüm tevkî‘-i refî‘-i humâyûn vâsıl olıcak ma‘lûm ola ki kazālarda
vāki‘ evkāf-ı mezbûrenin pârekende-i Gelibolu keferesinin bin elli Ramazânı gurresinde
üzerlerine edâsı lâzım gelen vakf cizyeleri üç bin dokuz yüz hânesinin her bir
hânisinden yetmiş akçe vakf içün ve on beş akçe mîrî içün ve on bir akçe dahi cem‘
idenin sebeb-i ma‘îşeti icün cem‘ ve tahsīl itdirilmek emr idüp buyurdum ki hükm-i
şerîfimle kıdvetü'l-emâsil ve'l-akrân Murtaza nâm kulum ve zîde kadrühû
vardıkda bu bâbda sādır olan emrim üzere amel idüp dahi siz ki kadılarsız evkāf-ı
mezbûrenin perâkende re‘âyâsının ol mikdâr hânelerinin târîh-i mmezbura mahsûb
olmak üzere her bir hânelerinde vakf içün yetmiş akçe cizyedâra on beş akçe mîrî içün
270
ve onar akçe dahi cem‘ eyleyen mübâşirin sebeb-i ma‘îşeti içün cümle her hâneden
doksan beş akçe hesâbı üzere cem‘ ve tahsīl ve ahz u kabz itdürüp min ba‘d hilâf-ı emr
ve defter bir ferde ta‘allül ve nizâ‘ ve ‘inâd ve muhâlefet itdirmeyesiz ve hîn-i cem‘inde
tamâm-ı ihtimâm idüp kesr-i defterden ve naks-ı hazîneden ve fermân-ı şerîfimden
ziyâde akçe istemekle re‘âyâya ta‘addî ve tecâvüzden be-gâyet ihtirâz eyeleysiz şöyle
bilesiz alâmet-i şerife i‘timâd kılasız. Tahrîren fi'l-yevmi's-sâmin aşere şehri
Zilhicceti'ş-şerîfe lisene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-‘izzi ve'ş-şeref.
Bu husūs içün ahâlî-i re‘iyyet Sadr-ı A‘zam savbına arzıhâl eylediklerine mahall-i
derkenâr olundu … Vezîr-i A‘zam hazretleri defterdâr göreler deyü buyruldu virmeğin
ol dahi bu emrin sûreti üzerine mâdâm ki müceddeden emr-i şerîfime min ba‘d dahl
itdirilmeye dimekl emir … Sultân Murâd-ı Evvel tuğrâsıyla emir ba‘de'l-kayd üç
günden sonra tashîh … olmuş cedîden emr-i şerîf feldi bin elli bir senise mahsûb olmak
üzere …
53-A-2
Kıdvetü'l-kuzāt ve'l-hükkâm ma‘denü'l-fazli ve'l-izâm Mevlânâ Rodoscuk Kadısı zîde
fazluhû tevkî‘-i refî‘-i humâyûn vâsıl olıcak ma‘lûm ola ki bi'l-fi‘il Koyun Emîni olan
kıdvetü'l-emâcid ve'l-a‘yân Ali dâme mecdühû … se‘âdetime mühürlü tezkire gönderüp
kazā-i mezbûrun ağnâmı mevsîm olunup bin elli bir senesine mahsûb olmak üzere
re’s koyunlarımın birer re’sinden otuz altışar akçe bedel-i ağnâmları cem‘ ve
tahsīl olunmak içün emr-i şerîfim virmegi recâ itmegin imdi mûcebince cem‘ ve tahsīl
itdirmegi emr idüp buyurdum ki hükm vardıkda bu bâbda sādır olan emrim üzere
amel idüp ve dahi kazā-i mezbûrun bedel-i ağnâm akçelerini târîh-i mezbura mahsûb
olmak üzere irsâl olunan tuğrâlu ve nişânlu ve memhûr ağnâm defteri mûcebiyle
mezbûr sürücüye bi't-temâm cem‘ ve tahsīl itdürüp mezbûr dahi defter fermâniyle
koyun alup mahallinde Âsitâne-i Se‘âdetime getürüp teslîm eyleyüp ve matbah-ı
âmirem ve dergâh-ı mu‘allâm Yeniçerileri Meydânı içün lâzım gelen ete muzāyaka
çekmek ihimâli olmaya ve sen ki kadısın taht-ı kazānızda olan ağnâmın bedelleri sinîn-i
sâbıka minvâli üzere cem‘ ve tahsīl olunmuş ise mezbûr sürücüye dahi ol minvâl üzere
cem‘ ve tahsīl itdiresin ol dahi mühimmât-ı mezbûr içün lâzım gelen koyunu getürüp
teslîm eyleye ve re‘âyâ nerde sâkin olursa ekinci ve görücü ve çeltükcü ve küreci ve
bunun emsâli hizmetlerdeyüz ve yâhûd koyunumuzu defterden ihrâc itdirmişizdir deyü
bir tarīkle sūret-i devter ve sâhte emir ibrâz idüp üzerlerine edâsı lâzım gelen bedel-i
271
ağnâmlarını mezbûr sürücüye virmeyüp ta‘allül ve nizâ‘ iderler ise min ba‘d olunmak
gerek sözlerine amel eylemeyüp ol bâbda olan sâhte temessükâtlarını ve emirlerini
Derse‘âdetime irsâl eyleyesiz ve ba‘zıları dahi mebur sürücü cefâ idüp biz sene-i
sâbıkada virdigimiz üzere bu sene virmeziz deyü hilâf-ı mer ve defter ‘inâd ve
muhâlefet iderlerse mukaddemâ her bir kadılıklarınız re‘âyâma koyunlarını getürüp
teslîm eyledikleri üzere mezbûrlar dahi emir ve defter mûcebince üzerlerine edâsı lâzım
gelen koyunu bi't-temâm kendüleri getürüp teslîm eyleyeler el-hāsıl koyun husûsu emr-i
lâzımdandır ana göre mukayyed olup ‘aslâ ve kat‘â ve te’hîrden ve ihmâl ve
müsâheleden ve ‘adem-i takayyüddün sebebiyle zikr olunan bedel-i ağnâm defter ile
cem‘ olunmağla lâzım gelen ete muzāya çekilmekden hazer idüp emri yerine getüresin
ve re‘âyâ tāifesi bedel-i ağnâmları içün nizâ‘ idüp koyun virmeke râzī olurlarsa
üzerlerine edâsı lâzım gelen re’s koyunu mezbûr sürücü müvâcehesinde kendüleri
getürüp teslîm eylemege müte‘ahhid olduklarını sicil ve hüccet idüp sūretini yazup
mezbûrun eline verisin ki Derse‘âdetime gelüp ol mikdâr koyunu üzerinde ref‘ eyleyüp
ve havâssı mezbûre içün virilen hücceti elinden alup hıfz oluna ammâ hîn-i cem‘de
tamâm-ı ihtimâm idüp hilâf-ı şer‘ ve kānûn ve muğâyir defter ve emr-i humâyûn te‘addî
ve tecâvüzden be-gāyet ihtirâz eyleyesiz şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız.
Tahrîren fî gurre şehr-i Muharremi'l-harâm min şuhûr lisene hamsîne ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye
El-mahrûse
Vasale ileynâ fî 3 Muharrem lisene ihdâ ve hamsîn ve elf.
53-B-1
Mâ hüve'l-muharrerü fîh …
İsmail bin Mustafa el-Kādī be-Bergos
Ufiye anhümâ
Kazā-i Bergama'ya tâbi‘ Küçük Bali Hoca nâm karyeden olup ashâb-ı hayrâtdan el-
merhûmân Muhammed Ağa ve Mustafa Ağa ibn-i el-merhûm Musa Bey nâm
kimesnelerin İnanlu nâm karyede vāki‘ olan câmi‘-i şerîfde tilâvet-i Kur’ân-ı Azîm'ş-
şân içün vakf eyledikleri otuz sekiz bin akçeyi istirbâh istinmâya bir müstakīm ve bir
hünerkâr mütevellî ve bir hasbî nāzır nasb olunması lâbüd mühim olmağın yine karye-i
272
mezbûre İnanlu nâm karye sükkânından olup diyânet mevsūf ve istikāmet ile ma‘rûf
olduğundan mâ‘adâ hadd-i zâtında hidemât-ı tevliyet uhdesinden gelüp kimesne olup
her vecihle vakfa evlâ ve enfa‘ olduğu yine karye-i mezbûre İnanlu'dan İbrahim Beşe
ibn-i Halil nâm kimesneyi mütevellî ve merhûmâ-ı mezbûrân Mehmed Ağa ve Mustafa
Ağa'nın li-ebeveyn kız karındaşları Fatıma Hâtûn ibnet-i el-merhûm Musa Bey hasbî
nāzır nasb ve ta‘yîn olunmağın anlar dahi tevliyet ve nezāreti kabûl ve hizmet-i
lâzımesin edâya kemâ yenbeğâ müte‘ahhidler olmağın mâ hüve'l-vâki‘ gibbe't-taleb
ketb ve yedlerine def‘ olundu cerâ zâlik ve hurrire fi'l-yevmi's-sâdis min şehri rebî‘i'l-
âhir li sene hamsîn ve elf.
Şuhûdüˈl-hâl: Umdetü'l-emâcid ve'l-ekârim Hüseyin Ağa ibn-i Mehmed eş-şehîr bıçakçı
ustası, Mefharü'l-eşbâh Kasım Ağa ibn-i … sâkin-i kerye-i İnanlu, Çatalca Kethüdâ
Yeri Mustafa Ağa, Çatalca Serdârı Mehmed Ağa, Pehlüvan Ahmed Bey sâkin-i …
Küçük, Süleyman bin Yusuf an karye-i mezbûre, Mahmud Halife ibn-i İbrahim Balı
Hocalu, İnanlu'dan Hüseyin ibn-i Mehmed, İsmail bin Mustafa el-müezzin, İbrahim bin
Halil, Bölük … Nalband ishak, Ali Hoca ibn-i Resul el-İmâm, Mustafa Beşe el-Muhzır
ve gayrühüm mine'l-hâzırîn.
53-B-2
Mâ fîhi mine'l-hükmi bisıhhati'l-vakf min sülüsü'l-mâl vāki‘ men efkara ibâdillâhi'l-
müte‘âl İsmail el-Kādī ale'llâh Bergos
Bergos kazāzına tâbi‘ İnanlu nâm karyede vāki‘ olan câmi‘-i şerîfin bi'l-fi‘il imâm ve
hatīb ve mütevellîsi olan umdetü's-sulehâ Sadık Efendi ibn-i el-Hâc Sefullah meclis-i
şer‘-i hatîr-i lâzımüˈt-tevkîrde yine kazā-i mezbûra tâbi‘ Büyük Balı Hocalu nâm karye
sükkânından olup bundan esbak vefât iden Mustafa Ağa ibn-i Musa nâm kimesnenin li-
ebeveyn kız karındaşı Fatma Hâtûn ibnet-i el-merhûm Musa nâm hâtûnun tarafından
husūs-i âti'z-zikre vekîl olup vekâleti Çatalca'da bi'l-fi‘il Kethüdâ olan Mustafa Ağa ibn-
i Yusuf Ağa ve Küçük Karışdıran nâm karyeden Pehlüvân Ahmed Bey ibn-i Yusuf ve
büyük Karışdıran nâm karyeden Nalband İshak ibn-i İzzeddin Ve Çatalca'dan Bostancı
Sinan Beşe ibn-i Abdullah ve Hasan bin Abdullah ve Mustafa Beşe el-Muhzır nâm
kimesneler şehâdetleriyle sâbit olan yine mezbûrenin zevci Salih Ağa ibn-i Hasan nâm
kimesne mahzarında şöyle takrîr ve da‘vâ iderler ki müşârün ileyh Mustafa Ağa ziyâde
hasta olup teslîm-i rûh idecek mahalde tasavvurât-ı kavliyyesi câiz ve teberru‘âta nâfiz
273
olduğu hâlde ahsen mâl ve atyab melâlinden on sekiz bin nakd fızza Osmânî akçeyi
ifrâz idüp vakf-ı sahīh-i şer‘î ve habs-i sarîh-i mer‘î kılup şöyle şart eyledi ki meblağ-ı
mezkûr rehn-i kavî ve kefîl-i melî ile onu on bir buçuk akçe hesâbı üzere mu‘âmele
olunub hâsıl olan ribhden hesâb-ı merkūm üzere iki bin yedi yüz akçenin zikr olunan
câmi‘-i şerîfde her kimi imâm ve hatīb olursa her gün ba‘de'l-asr bir Âmene'r-Resûl ve
üç İhlâs-ı Şerîf tilâvet idüp sevâbını ve fazîlini benim rûhuma ihdâ idüp beher sene iki
bin üç yüz kırk akçe vazīfeye mutasarrıf ola deyü mellağ-ı mezkûr on sekiz bin akçeyi
İbrahim Beşe nâm kimesneye teslîm idüp musırran vefât eylemişdir ve sülüs mâl dahi
müsâ‘iddir şer‘le meblağ-ı mezbûr alınup ve bir mütevellî nasb olunup yedine teslîm
olunması matlûbumdur didikde gıbbe's-suâl ve'l-inkâr ve akībü'l-istişhâdi'ş-şer‘î ‘udûl-i
müslimînden İbrahim Beşe ibn Hüseyin ve Halil bin Receb nâm kimesneler liecli'ş-
şehâde hazırân olup filhakīka müşârün ileyh Mustafa Ağa hâlet-i nez‘de meblağ-ı
mezkûru minvâl-i meşrûh üzere vakf olundu deyü müşârün ileyh İbrahim Beşe bizim
huzûrumuzda teslîm eyledi biz bu husūsa şâhidleriz ve şehâdet dahi ideriz deyü edâ-i
şehâdet-i şer‘iyye idüp ba‘de't-ta‘dîl ve't-tezkiye şehâdetleri makbûle olup vakfiye-i
mezbûre vasıyyet olunup ve sülüs mâl dahi müsâ‘id olmağla meblağ-ı mezkûrun
vakfiyyetine hükm birle mâ vaka‘a biˈt-taleb ketb olundu. tahrîren gurre-i şehr-i
Rebî‘ü'l-evvel li sene hamsîn ve elf min hicreti men lehü'l-izzi ve'ş-şeref.
Şuhûdüˈl-hâl: Umdetü'l-emâcid ve'l-ekârim Hasan Ağa Çatalca Ustası hâlâ, Mefharü'l-
eşbâh Kasım Ağa ibn-i Şehriyar İsmail Ağa, Çatalca Kethüdâ Yeri Mustafa Ağa,
Çatalca Serdârı Mehmed Ağa, Serdâr İsmail Çelebi, Pehlüvân Ahmed Ağa, İsmail
Çelebi el-Müezzin, Süleyman bin Yusuf karye-i İnanlu, İshak bin İzzeddin karye-i
Karışdıran'dan, Hüseyin bin Mehmed Karye-i İnanlu'dan, Mehmed Halîfe İbrahim
İbrahim Karye-i Büyük Balı Hocalu, İbrahim bin Halil karye-i İnanlu'dan, Hüseyin bin
Abdullah, Mustafa Beşe ibn-i el-Muhzır ve gayrühüm mine'l-hāzırîn.
54-A-1
Mâ fîhi kemâ tahvîhi men ‘izzü rabbi nemmekahû'l-fakīr ileyhi sübhâneh
İsmail bin Mustafa el-kāzī be-Bergos ufiye anhümâ
Bergos kazāsına tâbi‘ İnanlu nâm karyede vāki‘ olan câmi‘-i şerîfin bi'l-fi‘il imâm ve
hatībi ve mütevellîsi olan mefharü's-sulehâ Sadık Efendi ibn-i el-Hâc Seyfullah meclis-i
şer‘-i hatîr-i lâzımüˈt-tevkîrde yine kazā-i mezbûra tâbi‘ Büyük Balı Hocalu nâm karye
274
sükkânından olup bundan akdem Revan Seferi'nde Tebriz'den iki konak bir yerde
Cevasir nâm karyede vefât el-merhûm Mehmed Ağa ibn-i Musa nâm kimesnenin li-
ebeveyn kız karındaşı Fatma Kadın ibnet-i Musa nâm hâtûn tarafından husūs-ı âti'z-
zikre vekîl olup vekâleti Çatalca'nına bi'l-fi‘il Kethüdâ Yeri olan Mustafa ibni Yusuf
Küçük Karışdıran nâm karyeden Pehlüvân Ahmed Ağa ibn-i Yusuf ve Büyük
Karışdıran karyesinde Nalband İshak ibn-i İzzeddin ve Çatalca'da Nişancı Sinan Beşe
ibn-i Abdullah ve Hasan bin Abdullah ve Muhzır Mustafa Beşe nâm kimesneler
şehâdetleriyle sâbite olan yine mezbûreden Salih Ağa ibn-i Hasan nâm kimesne
mahzarında üzerinde şöyle takrîr ve da‘vâ ider ki müşârün ileyh Mehmed Ağa sefer-i
mezbûra teveccüh eylemeden mukaddem ahsen mâl ve atyeb melâlinde on sekiz bin
nakd-i râyic-i fi'l-vakt fızzî osmânî akçeyi ifrâz ve karye-i mezbûre Büyük Balı Hocalu
nâm kakrye sâkinlerinden Bostancı İbrahim Beşe'ye teslîm idüp şöyle şart eyledi ki
meblağ-ı mezbûr sâl besâl onu on bir buçuk akçe hesâbı üzere mu‘temedün aleyh ve
makbûl olan kimesne uhdelerinde kavî kefîl-i melî ile mu‘âmele-i şer‘iyye kılunup
rıbhından hāsıl olan iki bin yedi yüz akçenin zikr olunan câmi‘-i şerîfde kim imâm ve
hatīb olursa her gün kable salâtü'l-fecr bir Âmene'r-Resûl ve üç İhlās-ı Şerîf tilâvet idüp
sevâbını ve fazîletini benim rûhuma ihdâ idüp senede iki bin üçyüz kırk akçe vazīfeye
mutasarrıf ola ve meblağ-ı mezkûr istirbâh ve istinâmeye bir muttakī ve bir … kimesne
mütevellî olup sefer-i merkūmu tamâm seferleyüp sefer ‘ubûrunda karye-i merkūme
civârında nüzûl idüp ve anda hasta olup refîklerin yanına davet idüp ve minvâl-i meşrûh
üzere meblağ-ı mezbûru mukaddemâ vakf iden ve hâlâ yine vasiyyet idüp mukirren
vefât eylemişdir ve sülüs mâl dahi müsâ‘id ve meblağ-ı mezbûr-ı mezkûr İbrahim Beşe
yedinden alınup ve bir mütevellî nasb olunup anın yedine teslîm olunması matlûbumdur
didikde gıbbe's-suâl vekîl-i müşârün ileyh Salih Ağa cevâbında fiˈl-hakīka müteveffâ-yı
mezbûr Mehmed Ağa Revan Seferi'ne müteveccih olduğu hâlde hâl-i hayâtında minvâl-
i meşrûh üzere meblağ-ı mezkûru vakf idüp ve mûmâ ileyh İbrahim Beşe mahzar-ı
müslimînde teslîm eyledi ve sülüs mâl dahi müsâ‘id lâkin sefer-i mezbûrdan ‘avdetde
karye-i mezbûre civârına gelüp anda hasta olup tekrâr meblağ- ımezburu minvâl-i
muharre üzere vakf olsun deyü vasiyyet idüp musırran vefât eyledüğü ma‘lûmum
degildir deyüp mûmâ ileyh Sadık Efendi'den müdde‘âsına mutābık beyyine taleb
olundukda ‘udûl-ı ricâlden Eyyüb Çelebi ibn-i Mustafa er-râcil ve Hasan Bey ibn-i
Mahmud nâm kimesneler liecli'ş-şehâde hâzırûn olup fiˈl-hakīka müşârün ileyh
Mehmed Ağa sefer-i mezbûrdan ‘avdetde karye-i mezkûre civârında nüzûl idüp anda
275
hasta olup refîklerin cem‘ idüp ve mukaddemâ hâl-i hayâtında müşârün ileyh İbrahim
Beşe ber-tafsīl-i mezkûr üzere virdügü meblağ-ı merkūmu câmi‘-i şerîf-i mezkûra her
kim imâm ve hatīb olursa kable salâtü'l-fecr üç İhlās-ı Şerîf ve bir Âmene'r-Resûl tilâvet
oluna ve vazīfe-i mezbûre virile deyü vasiyyet ve bizi ve dahi nice müslümânları işhâd
idüp ve musırran karye-i mezbûrede vefât eyledi biz bu husūsa bu tarīk üzere şâhidleri
ve şehâdet dahi ideriz deyü edâ-yı şehâdet-i şer‘iyye eylediklekrinde ba‘de't-ta‘dîl ve't-
tezkiye şehâdetleri makbûle oldukdan sonra vasiyyet olup ve sülüs mâlı dahi müsâ‘id
olmağla meblağ- ımezburun vakfiyyetine hükm birle işbu vesîsa-i enîka alâ mâ hüve
tahkīk ketb olundu. Cerâ zâlik ve hurrire fî gurre şehri Rebî‘i'l-âhir lisene hamsîn ve elf.
Şuhûdüˈl-hâl: Umdetü'l-emâcid ve'l-ekârim Hasan Ağa Usta-i Çatalca hâlâ, Mefharü'l-
eşbâh Kasım Ağa ibn-i Serbân İsmail Ağa, Çatalca'da Kethüda Yeri olan Mustafa Ağa,
Çatalca Serdârı Mehmed Ağa, İbrahim Çelebi Serdâr, Ali Hoca ibn-i Resul el-imâm,
Hasan ibn-i Abdullah, Pehlüvân Ahmed Bey ibn-i Yusuf, İsmail ibn-i Mustafa el-
müezzin, İnanlu'dan Süleyman bin Yusuf, Karışdıran'dan İsmail bin İzzeddin,
İnanlu'dan Hasan bin Mehmed, Büyük Balı Hocalı'dan Mahmud Halîfe, İnanlu'dan
İbrahim bin Halil, Mustafa Beşe el-Muhzır, Mefharü'l-cüyûş ve cünûd Hüseyin Çavuş,
Hasan Beşe el-haffâf.
54-B-1
Mefâhirü'l-kuzāt ve'l-hükkâm me‘âdinü'l-fezāil-i ve'l-hükkâm Âsitâne-i Se‘âdetime
metefarrika kābil akçe-i cedîd getürdügü yerlerin kadıları zîde fazlühüm ve kıdvetü'l-
emâsil ve'l-akrân Solkol Alayı Beyisi Şahin zîde kadrühû tevkî‘-i refî‘-i humâyûn vâsıl
olıcak ma‘lûm ola ki sen ki Alay Beyisin hâlâ südde-i se‘âdetimde gider iken her
kasabada müşârün ileyh kābil cedîd akçe tevzî‘ eyledügün riyâl guruşa nice almışdır ve
esedî guruşa ve zolta ve leye rub‘u ve gayrî meskûk gibi ve nicyee almışdır ve züyûf ve
eski akçe aldıkda kāl itdirmiş midir ve yâhûd kāl itmeden … almışdır ve her dirhem kaç
akçeye almışdır ferden ferdâ tecessüs ve tefehhüm eyleyüp ve her birisine müstakil
hüccet alup arzıhâlleri ile Âsitâne-i se‘âdetime gönderin ammâ geraz ve ta‘assub ve ahz
ve celb sebebi ile hilâf garaz ve inhâ itmeden ziyâde ihzâr elemen bâbında ferman-ı
âlîşânım sādır olmuşdur buyurdum ki vusûl buldukda sādır olan fermân-i celîlü'l-
kadrim mûcebince amel idüp dahi sen ki mîralay-ı müşârün ileyhsin uğraduğun
kadılıklarda merkūm kābil akçe tevzî‘ eyledügü mahallerden bir hôş basîret üzere bî-
garaz mütlümânlardan tecessüs ve tefehhüm idüp riyâl ve esedî guremâ ve zolta ve liye
276
rub‘u kaçar akçeye alınmışdır ve züyûf akçe aldıkda kāl itdürdükten sonra mı almışdır
ve gumüşlü dirhemi kaçar akçeye almışdır ferden ferdâ yoklayup ve taharrî ve hüccet
itdürüp hüccetleri ile sıhhat ve vukû‘ü üzere yazıp Âsitâne-i Se‘âdetime arz ve i‘lâm
eyleyesin şöyle ki … bu bâbda kemâl-i dikkat ile ihtimâm idüp ve her mâh hüccetini
başk ayazdurup irsâl eyleyesiz şöyle ki garaz ve ta‘assub sebebi ile ve yâhûd gayrî
tarīkiyle hilâfını arz eyleyesiz bir vecihle … ana göre basīret üzere olasız hakīkāt-ı hâl
her ne ise arz eyleyesiz … fi'l-yevmi's-sâmin fi Muharremi'l-Harâm lisene ihdâ ve
hamsîn ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye
El-mahrûse
Vasale ileyna fî 9 Muharremü'l-harâm lisene ihdâ ve hamsine ve elf.
54-B-2
Vakf-ı mezbûrun ta‘tīline sâ‘i olup fukarâya … âyetinin mısdâkına mâ sadak ve lugate
‘âmme … ahakk ve müstahak ola.
54-B-3
… yirmi altı bin eski akçedir bitarīki'l-musālaha beytülmâl tarafına yalnız yirmi altı bin
akçe alınmışdır
Minhâ … muharrerüˈl-esâmî Osman vekîli Ahmed kabz idüp Osman'a teslîm olundu
Harc-i mahkeme beyân-ı
….
4000
Ücret-i …
300
Kâtibiye … ve sarrâfiye
300
Muhallefât-i Nikola veled-i Metro …
Nakd ve gayr-ı muhallefât
13000
Eski akçedir
Minhâ el-bâkī mîralay Osman
277
7500
Hıssetü'z-zevce
3000
Zābıt-ı şehr Davud
Bey defterleri …
deyü nizâ‘ itmeyüp
berâ-yı musālaha
Harc-i mehkeme
Mehmed …
1500
…
Eski akçedir
Muhallefât-ı Dimo Çoban der- Kara Halil
Koyun re’s
Öşür
100
Karye-i merkûme merhûm Sultân Süleyman Vakfı olmak … yedinde olan emr-i şerîf ile
nizâ‘ itmekle bitarīki'l-musālaha mezbûr Hüseyin …
Bâkī 70 re’s koyun
Bey‘ olundu
Beher re’s 100
Yekûn 7000 yedi bin eski akçedir
Mecmû‘ harc-ı mahkeme 1400
55-A-1
Tıbku aslühü'ş-şerîf harrehû el-fakīr ileyhi sübhânehû Musa el-me’mûr biistimâ‘i'l-
ümûri'ş-şer‘iyye el-‘askeriyye ‘ufiye anhu
Nişân-ı şerîf-i âlîşân ve tuğrâ-yı garrâ-yı vâcibi’l-iz‘ân bi’l- ‘avni’l-Meliki’l-
Müste‘ân ilâ yevmi’l-haşri ve’l-mîzân hükmü oldur ki
Mahrûse-i İstanbul'da vāki‘ Sulu Mesken sükkânından Gragor nâm râhib dîvân-ı
humâyûnuma gelüp arz sunup İstanbul ve … Rumeli'de ve Anadolu'da sâkin Ermeni
tâifesinin patrîkligi … üzere re‘âyâdan ve her kangı bir akçe ve bir habbe alınmamak
278
şartlı ve pîşkeş-i kadîmesiyle kendüye tevcîh olunmak bâbında inâyet recâ eyledügü bin
elli zilka‘desinin on ikinci günü arz olundukda ‘âdeten pîşkeş alunup berât-ı şerîfim
virilmek fermânım olmağın sene-i mezbûre zilka‘de yirminci gününden kırk bin akçe ve
mâh-ı merkūmun yirmi ikinci gününde altmış bin akçe ki cem‘an yüz bin akçe olur
dâhil-i hazîne itmek işbu dârende-i fermân-ı humâyûn-ı meserret-makrûn-ı hâkānî …
hakkında mezîd-i inâyet-i husrevânem zuhûra getürmek tāife-i mezbûra bir patrik nasb
ve ta‘yîn idüp bu berât-ı se‘âdet-âyât-ı ve hüccet-i gâyâtı virdim ve buyurdum ki min
ba‘d mezbûr râhib varup ref‘ olunan David Râhib varup yerine Mahmiyye-i İstanbul ve
Galata ve Hâslar ve Üsküdar ve İznikmid ve Kütahya ve Kayseriye ve Konya ve Tokat
ve Sivas ve Ankara ve Merzifon ve Amasya ve Trabzon ve Kefe vilâyetleri Anadolu'dan
Rumeli'ye geçüp Edirne ve Cebel-i Tekfur ve Gelibolu ve Rodoscuk ve Dimetoka ve
sâir vilâyetlerde perâkende ve perîşân olan Ermeni keferesine kadîmden olıgelen ‘âdât
ve îtiyâd üzere patrik olup mâdâmki mîrîye ‘âid ber-vech-i maktū‘ her sene uhdesine
edâsın lâzım gelen yedi yüz dört sikke-i hasene kesimlerin Ramazân-ı Şerîf evâilinde
hazîne-i âmiriye edâ ve teslîm eyleye bundan evvel patrik olanlar ne vechle olıgelmişler
ise mezbûr dahi ol vecihle patrik olup ol bâbda patrikliğine taraf-ı âhardan kimesne dahl
ve ta‘arruz eylemeye ve zikr olunan vilâyetlerde vāki‘ Ermeni keferesine murahhasa
olanlar ve kara başlu papaslar ve sâir Ermeni papasları ve keşişleri ve tāife-i mezbûrenin
… râhib-i mezbûru kendülere patrik bilüp patrikliğine müte‘allıka umûrda mezburu
rahibe mürâca‘at idüp sözünden tecâvüz eylemeyeler ve âyin-i bâtılları muktezāsınca
cümle Ermeni murahhasaları ve papaslarının tebdîl ve ta‘yînleri râhib-i mezbûrun arzı
ile olmağın ‘âdete muhâlif âhardan dahl ve ta‘arruz olunmaya ve patrîkliğe müte‘allık
ve murahhasalardan papas ve keşîşlerden ve karabaşlulardan biri mürd olursa beş binde
… olan mekrûtatını râhib-i mezbûr ve vekîlleri kendü içün ahz ve kabz iüp beş bin ve
beş binden ziyâdesin merkūmân emînleri mîrî içün zabt eyleler ve mürd olan Ermeni
papaslarının kitâbları ve kara kaftânlaır ve gümüş kadehleri ve bârgîr ve katırları
mezbûr içün tarafından vekîllerine kabz itdürüle ve Ermeni keferesinin aralarında nikâh
itdirmeyince âyinlerine muhâlif ‘avret tutanı ve yâhûd bî-vech boşayanı ve iki ‘avret
alanı patrik-i mezbûr görüp lâzım geleni icrâ eyleye ve sâir şer‘î da‘vâları vāki‘ oldukda
vilâyet kadılarına mürâca‘at idüp ahvâlleri şer‘le görülüp icrâ-yı hakk oluna ve vilâyet-i
merkūmûnda vāki‘ kadîmî kilise ve manastırları bilâ emr-i şerîf kimesne ellerinde
olmaya ve izn-i şer‘le lâzım gelen mühimmâtlarına dahl olunmaya ve patrikin arz ve
temessükü olmadan âhara murahhasalık virilmeye ve mürd olan Ermeni râhibleri ve sâir
279
Ermeni keferesi kiliselerine ve patrik-i mezbûra vasiyyet idirlerse makbûl olup Ermeni
şâhidleri ile ame oluna ve ‘azl ve nasba müstahak olan murahhasaları patrik-i mezbûr
azl ve nasb idüp ve yerine mustahak olanları Südde-i Se‘âdetime arz eyledikde mîrî içün
pîşkeş-i kadîmîsi alındıkdan sonra zabtı içün yedlerine berât-ı şerîfim virile ve ve
murahhasa rüsûmundan her kangı vilâyetde hakkı olup tahsīline aczi olsa şer‘le sâbit
oldukdan sonra hâkimü'l-vakt olanlar hükm idüp alıvireler ve Ermeni tāifesi kadîmden
viregeldükleri mîrî rüsûm ve tasadduk akçeleri ve panayırları ve hânkâhları ve
manastırları rüsûmu ber-vech-i mukāta‘a viregeldükleri kimesnelerin defter mûcebince
vire ve patrik-i mezbûru veya vekîlleri mîrî rüsûm cem‘inde ikine ba‘zı muhavvef
yerlerde ahsen vecihle geçmek içün yanlarına kılağuz virilüp ve tebdîl-i câme ve kisve
idüp def‘-i mazarrat içün âlât-ı harb getürdüklerinde dahl ve ta‘arruz ve rencîde
itdirilmeye ve ehl-i ‘örf tāifesi mücerred … sökdük ve oğlanlarımız … veyâ sana karz
akçe virdik deyü … olunmayup ve bindikleri bârgîrleri ve katırların kapum kulları ve
ulaklar almayup ve altı ay bir yerde sâkin oldukda yanlarında olan âdemlerinden yave
haracı taleb olunmaya ve kiliselerinde cemâ‘at başı olanlar patrik ma‘rifetiyle olup
patrikin ma‘rifeti ve arzı olmayınca tebdûh olunmaya ve âyinlerine muhÂif olurlarsa
haklarında şer‘le lâzım gelen icrâ oluna ve âyinlerince tabak tutan ruhbânlar patrik-i
mezbûrun izni olmadan tabak tutmayalar ve bi'l-cümle kiliselerine müte‘allık bâğ ve
bâğçeleri ve çiftlikler ve tarlalar ve panayırlara ve manastırlara ve ayazma ve degirmen
ve sâir kiliseye vakf olanlara bundan evvel ve bunun emsâli patrik olanlar ne vecihle
mutasarrıf olagelmişler ise râhib-i mezbûr dahi ol minvâl üzere zabt ve tasarruf eyleyüp
… dahl ve ta‘arruz eylemeyeler şöyle bileler alâmet-i şerîfe i‘timâd kılalar. Tahrîren fi'l-
yevmi's-sânî ve'l-ışrîn şehri Zilhicceti'ş-şerîfe lisene hamsîn ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye
El-Mahrûse
55-B-1
Nişân-ı şerîf-i âlîşân-ı sâmi-mekân ve tuğrâ-yı garrâ-yı cihân-sitân-ı hâkānî hükmü
oldur ki
Medîne-i Rodoscuk'da vāki‘ nâibüˈş-şer‘-i şerîf olan kıdvetü'l-ulemâi'l-muhakkıkīn
Mevlânâ İbrahim zîde fazluhû Südde-i Se‘âdetime mektûb gönderüp Medîne-i mezbûre
evkāfından kasaba-i mezbûrede Dizdârzâde mahallesinde Mahmud Bey'in binâ
280
eyledügü dârü't-ta‘lîmin mukaddemâ mu‘allimi olan a‘mâ olup ta‘lîme iktidârı
olmamağın kendü ihtiyârı ile ref‘ olunup işbu râfi‘-i tevkī‘-i refî‘ü'ş-şân-ı hâkānî Hamza
Halîfe'ye vazīfe-i mu‘ayyenesiyle virilmek recâsına arz itmegin sadak idüp bu berât-ı
se‘âdet-gâyâtı virdim ve buyurdum ki varup ba‘de'l-yevm zikr olunan dârü't-ta‘limîn
mu‘allimi olup hizmet-i lâzımesin bî-kusūr mer‘î kıldıkdan sonra ber-mûceb-i şart-ı
vākıf yevmî üc akçe vazīfe-i mu‘ayyenesine mutasarrıf olup ol bâbda hîç ferd mâni‘ ve
müzâhim olmaye şöyle bileler alâmet-i şerîfe i‘timâd kılalar. Tahrîren fî evâhir-i şehr-i
Zilhicceti'ş-şerîfe lisene hamsîn ve elf.
55-B-2
Şerî‘at-nisâb izzetlü ve fazīletlü Efendi hazretlerinin meclis-i şerîfleri savbına şerâyif-i
tahiyyât-ı sāfiyât ve latâyif-i teslîmât ve âfiyât-ı gevher-nisâr kılındıkdan sonra
muhibbâne inhâ olunan oldur ki hâlâ taht-ı kazā-i adâlet-şi‘ârınızda vāki‘ kıptîyân
tâifesinin üzerine … varaka Mustafa Bey kulları Subaşı nasb ve ta‘yîn olunup irsâl-ı
‘izz ve huzūr kılındı şeref-i dest-i bûseleriyle müşerref oldukda iltāf-ı ‘amiyye ve i‘tāf-ı
cesîmenüzden me’mûl ve mercûdur ki müşârün ileyh bendelerinin üzerinde nazar-ı
şerîfiniz mezbûl ve makrûn buyurulup düşen husūslarında hüsn-i mu‘âvenet-i şerîfleri
bî-derîğ buyurula ve bi'l-cümle tāife-i mezbûre min külli'l-vücûh serbetân olup âhardan
bir ferd min ba‘d ta‘allül ve nizâ‘ itdirmeyüp hüsn-i nazar-ı şerîfleri bî-derîğ buyurula.
Bâkī hemîşe ‘ilm ve fazīletde dâyim bâl.
…
Mehmed Kıptîyân-ı
Rumeli
Hâlâ
55-B-3
İzzetlü fazîletlü Efendi hazretlerinin hâk-i ‘izzetlerine ve de‘âvât-ı sâfiyât-ı muhabbet-
âyât ve gurer-i teslîmât-ı vâfiyât-ı meveddet gāyât ithâf ve ihdâ olundukdan sonra inhâ-i
muhlisāne olunan oldur ki taht-ı adâletinizde vāki‘ berât-ı pâdişâhî ile mutasarrıf
olduğum Karaca Murad ve Alaca Murad nâm karye ve gayrîlerde tîmârımın bin elli
Martı ibtidâsından bir sene tamâmına degin zabt ve tasarrufun ve bâd-ı hevâların ve
tapu-yı zemîn ve mahsūlâtın cüz’î ve küllî ‘âyid olanı ahz u kabz itmek içün hâmil-i
281
varaka-i mevâdd-ı ferîden inhâya der-uhde olunup sipâriş olunmuşdur iltāf-ı mâ lâ
nihâyenüzden recâ olunur ki ol bâbda düşen husūslarında mu‘âvenet-i şerîfiniz recâ
olunur. bâkī hemîşe ömrü devlet der-i seccâed-i şerî‘at bâl
Muhibb-i
Muhlis
…
55-B-4
Medîne-i Malkara'da merhûm Evrenozzâde Mehmed Çavuş'un eczâ-i şerîfe tilâveti içün
vakf eyledigi nükūd-ı mevkūfesinin yevmî on akçe vazīfe ile mütevellîsi olan işbu râfi‘-
i tevkī‘-i refî‘-i humâyûn Ali Halîfe her vecihle müstahak olmağla tevcîh olunup berât-ı
şerîfim virilmek recâsına kadısı mevlânâ Şükrüllah zîde fazluhû arz itmegin sadak idüp
bu berât-ı humâyûnu virdüm ve buyurdum ki ba‘de'l-yevm varup mütevellî olup hizmet-
i lâzımesin mer‘î ve müeddî kıldıkdan sonra ta‘yîn olunan yevmî on akce vazīfesine
mutasarrıf olup vākıfın rûhu ve benim devâm-ı ömr ü devletim içün du‘âya müdâvemet
göstere ol bâbda hîc âhar mâni‘ ve dâfi‘ olmayup dahi ta‘arruz itmeyeler şöyle bileler
alâmet-i şerîfe i‘timâd kılalar. Tahrîren fi'l-yevmi'l-ışrîn şehri Zilka‘deti'ş-şerîfe lisene
hamsîn ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
56-A-1
Tıbku aslühü'ş-şerîf harrehû el-fakīr ileyhi sübhânehû Musa el-me’mûr biistimâ‘i'l-
ümûri'ş-şer‘iyye el-‘askeriyye ‘ufiye anhu
Akzâ kuzāti'l-müslimîn evlâ vülâti'l-muhaddîn ma‘denü'l-hakki ve'l-yakīn vârisü'l-
enbiyâi ve'l-mürselînn hüccetü'l-hakki ale'l-halki ecme‘în el-muhtassu bimezîdi
‘inâyeti'l-meliki'l-mu‘în Mevlânâ Rodoscuk Kadısı zîde fezâilühû ve mefâhirü'l-
kuzāt ve'l-hükkâm me‘âdinü'l-fezâili ve'l-kelâm Mevlânâ Hayrabolu Kadısı ve Vize ve
Kırkilise ve Çirmen sancaklarında vāki‘ olan kadılar zîde fazlühüm tevkî‘-i refî‘-i
humâyûn vâsıl olıcak ma‘lûm ola ki bi'l-fi‘il Mahmiyye-i İstanbul'da Gümrük Emîni
282
olan kıdvetü'l-emâcid ve'l-a‘yân Ali zîde mecdühû hâlâ Derse‘âdetime mühürlü tezkire
gönderüp Memâlik-i Mahrûse'de vāki‘ yâve kefere tāifesi kadîmî vatanlarını terk ve
çiftlerini bozup etrâf ve eknâfda kâr ve kesb idenlerin her sene yave cizyelekri cem‘ ve
tahsīl oluna deyü hatt-ı humâyûn-ı se‘âdet-makrûn ile fermân olunmup her bir neferden
ikişer yüz akçe ve on yaşından ziyâde olup henûz hadd-i bülûğa irmeyen oğullarından
nısf cizye ki yüzer akçe cem‘ ve tahsīl olunur iken hâlâ yâve keferenin elli bir senesine
mahsûb olmak üzere cizyelerini her bir neferine yüzer akçe dahi zamm olunmak üzere
senede otuz yük akçe ziyâde olunmak fermân olunmağla sana deruhde olunmuşdur imdi
zikr olunan kadılıklarda vāki‘ yâve keferenin her birinden vech-i meşrûh üzere üçer yüz
akçe ve on yaşında ziyâde olup henûz hadd-i bülûğa irmemiş oğlundan nısf cizye ki yüz
ellişeri akçe olur cem‘ ve tahsīl olunmak ferân olunmağla zikr olunan kadılıklarda vāki‘
kasabât ve kurâsında sâkin olup kimesnenin kadîmî defterlü re‘âyâsı olmayup âhar
diyârda kâr u kesb içün gelen eger Rum ve Arnavud ve Bulgar ve Sırp ve Eflak ve
Boğdan ve Laz ve Tırabzon ve sâir yoz arâzîde ve Anadolu Rumundan mâ‘adâ yâve
keferenin eger havāss-ı humâyûn ve vüzerâ-i ‘izâm ve sultânlar ve evkāf ve emlâk
re‘âyâsı ve gayrîden kadîmî vatanlarını terk idüp kâr u kesb idenlerin vech-i meşrûh
üzere yâve cizyeleri ve ispençleri ve zikr oluna sancaklarda ve kasabât ve kurâsında
vāki‘ beytü'l-mâl-i âmme ve hâssa ve yâve beytü'l-mâli ve kaçgun ve mâl-ı gayâib ve
mâl-ı mefkūd ve mukāta‘a-i mezbûre kadîmden zabt ve tasarruf olunan geldügü üzere
cem‘ ve tahsīl itdirilmesi lâzım ve mühim olmağın kıdvetü'l-emâsil ve'l-akrân
sipâhiyândan Abdi nâm kimesneye deruhde idüp vech-i meşrûh üzere cem‘ ve tahsīl
itdirilmek bâbında emr-i şerîf virmegi recâ eylemegin imdi vech-i meşrûh üzere zabt
itdirmek emrim olmuşdur buyurdum ki hükm-i şerîfimle mezbûr kulum zîde kadrühû
vardukda bu bâbda sâdır olan emrim üzere amel idüp dahi zikr olunan kadılıklarda vāki‘
Ermeni ve Anadolu Rumundan gayrî Rumeli'nde kâr u kesb içün gelen Rum ve
Arnavud ve Bulgar ve Sırp ve Eflak ve Boğdan ve Laz ve Trabzonlu ve sâir kefereden
vech-i meşruh üzere her bir neferden üçer yüz akçe ve on yaşından ziyâde olup henûz
hadd-ı bülûğa irmeyen oğullarından nısf cizye ki yüz ellişer akçe olur ve beytülmâlleri
ve zikr olunan sancaklarda ve kazālarda vāki‘ beytülmâl-i âmme ve hâssa ve yave ve
kaçgun ve mâl-i gayâir ve mâl-i mefkūd ve resm-i bennâk ve ispençeleri ve rüsûmât-ı
sâireleri kadîmden zabt ve tasarruf ve cem‘ ve tahsīl olungeldügü üzere cem‘ itdürüp biz
vüzerâ-yı ‘izâm ve evkāf-ı sultânî ve emlâk re‘âyâsıyuz ve pârekendi tâlibinden ve
Atina ve Ezine ve Vize ve Şahinci ve Çakırcıa ve Derbendci ve kassâb ve Çoban ve
283
mumcu ve taşcı ve Sinop ve Ürgüp ve Trabzon ve Haymana ve Üsküdar ve Hāslar ve
vezîr-i ‘azâm ve kapudan paşa re‘âyâsıyuz ve Ada ve Midillü'den geldük vatalarımıza
gideriz düye yâve cizyelerin virmekde bir vecihli ‘inâd ve muhâlefet itdirmeyesiz ve
voyvodolar kurâ zâbitlerine toprağımızda sâkinlerdür deyü ve zü‘emâ ve erbâb-ı tîmâr
ve gayriyân kendülerin kadîmî defterlü re‘âyâsı olmaya yâve kefere bizimdir deyü
mâni‘ olmak isterler ise vechen mine'l-vücûh dahl ve ta‘arruz itdürmeyüp kadîmde cem‘
olunugeldügü yâve cizyelerin ve beytülmâllerini vech-i meşrûh üzere mîrî içün cem‘ ve
tahsīl itdürüp … begâyet hazer eyleyesiz ve altı bülük halkı ve sâir kapum kulları ve
ehl-i örf tāifesi ve a‘yân vilâyetinde bir ferdi bir vecihle müdâhale itdirmeyesiz ve mîrî
içün alınan altunu yüz on sezden ve kâmil guruşu yetmiş sekizden ve esedî guruşu almış
sekizden aldırup ve akçe alınmak lâzım geldikde sikke-i humâyûnum ile meskûk olan
bir dirhem gelüp hâlis cedîd … aldurup zinhârk isti‘mâli memnû‘ olan zolta ve rub‘ ve
para ve eski akçe aldırmayasız şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız. Tahrîren fi'l-
yevmi's-sânî ve'l-ışrîn şehri Zilka‘deti'ş-şerîfe lisene hamsîn ve elf.
Vasale ileynâ evâhir-i Zilhicceti'l-harâm lisene hamsîn ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
56-B-1
Tıbku aslühü'ş-şerîf harrehû el-fakīr ileyhi sübhânehû Musa el-me’mûr biistimâ‘i'l-
ümûri'ş-şer‘iyye el-‘askeriyye ‘ufiye anhu
Akzâ kuzāti'l-müslimîn evlâ vülâti'l-muhaddîn ma‘denü'l-hakki ve'l-yakīn vârisü
ulûmi'l-enbiyâi ve'l-mürselîn huccetü'l-hakki ale'l-halki ecma‘în el-muhtassu bimezîdi
inâyeti'l-meliki'l-mu‘in sâbıkā kadısı olup hâliyâ ber-vech-i arpalık Rodoscuk
kazāsına mutasarrıf olan Mevlânâ zîde fezāilühû tevkî‘-i refî‘-i humâyûn vâsıl olıcak
ma‘lûm ola ki merhûm ve mağfûrün leh ceddim Sultân Mehmed Hân tâbe serâhû evkāfı
mütevellîsi olan akrânü'l-emâcid ve'l-a‘yân Hüseyin zîde mecdühû südde-i se‘âdetime
arzıhâl idüp Rodoscuk İskelesi'nde bâç-ı sipâh defterde vakfa hâsıl kayd olunup vakfa
‘âid olan gümrük husûsunda bâç-ı sipâh ne makūle gümrük olunduğu beyâna muhtâcdır
deyü mukaddemâ nizâ‘ vāki‘ oldukda bâç-ı sipâh kara gümrügü değilde derse deryâdan
gemi ile gelmeyüp mîrî bedel olunmayup taşrada karadan araba ve at ve âdem arkasıyla
gelen me’külât ve meyve ve sebze ve kavun ve karpuz ve sâir sebzevât ve sığır ve
koyun ve keçi ve bunun emsâlidir ve bal ve yağ ve pazar yerinden bey‘ olunan ve .. ve
284
‘aba ve kebe ve buna benzer nesnelerdir deyü nişâncı kalemiyle vakfın defterine Şerh-i
vildigi bildürülüp tecdîd olunmak bâbında ‘inâyet recâ itmeğih vech-i meşrûh üzere
amel olunmak emr idüp buyurdum ki vusûl buldukda bâbda mukaddemâ
ve hâliyâ sâdır olan emr-i şerîfim mûcebince amel idüp dahi karadan gelüp kasaba-i
mezbûrede bey‘ ve şira olunan emti‘a-i eşyâ her nes ise bâç-ı sipâh defterde vakfa hāsıl
kabîl olmağla ve kazā tarafından ahz u kabz itdürüp hilâf-ı şer‘-i mutahhar ve muğâyir-i
kānûn ve emr ve defter kimesneye iş ve ta‘allül ve ‘inâd itdürmeyüp husūs-ı mezbûr
içün emr-i âhar vamalu eylemeyesiz şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız. Fî
evâil-i Cemâziye'l-evvel sene 1050
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
Vasale ileynâ fî 19 Zilhicceti'l-harâm sene 1050
56-B-2
Mefâhirü'l-kuzāt ve'l-hükkâm me‘âdinü'l-fezâili ve'l-kelâm Vize doğancı başlık
defterine tâbi‘ olan kemerlerin kadıları zîde fazlühüm tevkî‘-i refî‘-i humâyûn vâsıl
olıcak ma‘lûm ola ki iftihârü'l-emâcid ve'l-ekârim Çakırcıbaşı zîde mecdühû hâliyâ
Derse‘âdetime mühürlü tezkire gönderüp zikr olunan kadılıklarda vāki‘ defter-i cedîd-i
hâkānîde mukayyed berât-ı âlîşân ile hâssa çakır yuvacılarından ve oğullarından olup
bin elli bir senesine mahsûb olmak üzere Âsitâne-i Se‘âdet'e doğan getürmeyüp
ellerinde mehmûr ve ma‘mûlün bih edâ-yı hizmet tezkireleri olmayanların her birinden
kānûn-ı kadîm üzere her birinden üçer akçe … ve âdet-i ağnâm ve resm-i arûsâne ve
resm-i … ve yave ve kaçgun ve sâir küllî ve cüz’î hukūk ve rüsûm ve bâd-ı hevâlardan
mîrî içün cem‘ ve tahsīl eylemege hâsseten emr-i şerîfim virilmek recâsına i‘lâm
eylemegin imdi kadîmden olıgeldügü üzere cem‘ ve tahsīl itdirmeniz emr idüp
buyurdum ki hükm-i şerîfimle mezbûr doğancıbaşı zîde kadrühû vardıkda bu bâbda
sâdır olan emrim üzere amel idüp dahi zikr olunan kadılıklarda vāki‘ defter-i cedîd-i
hâkānîde mukayyed berât-ı âlîşânım ile hâssa çakır yuvacılarından ve oğullarından olup
târîh-i mezbûra mahsûb olmak üzere Âsitâne-i Se‘âdetime doğan getürmeyüp ellerinden
edâ-yı hizmet eylediklerine mühürlü ve ma‘mûlün bih temessükleri olmayanların
yedinde kānûn-ı kadîm üzer her birinden … yüzer akçe mürde bahâlarında ve âdet-i
ağnâm ve resm-i arûsâne ve resm-i … ve sâir küllî ve cüz’î hukūk ver rüsûmların ve
bâd-ı hevâların mezbûr Doğancıbaşı'ya mîrî içün defteri ile kîseleyüp ve mühürleyüp
mezbûr Doğancıbaşı ve yarar âdemler ile Derse‘âdetime irsâla ve îsāl ve müşârün ileyh
285
Çakırcıbaşı zîde mecdûhuya teslîm itdiresiz ki ol dahi me’mûr olduğu üzere Hāssa
Çakırcıların müstahak oldukları mevâciblerine ve doğanların tam‘-i bahâlarına harc ve
sarf idüp edâ-yı hizmet eyleye ammâ hîn-i tahsīlde tamâm-ı ihtimâm idüp hilâf-ı şer‘ ve
kānûn ve muğâyir-i defter-i mer-i humâyûn ta‘addî ve tecâvüzden ve izā‘a-i emvlâl-i
hāssadan be-gāyet ihtirâz idüp vech-i meşrûh üzere olan emrimi yerine getüresin şöyle
bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız. Fî 23 şehr-i Zilhicceti'ş-şerîfe sene 1050
Vasale ileynî fî 27 Zilhicce sene 50
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
57-A-1
Tıbku aslühü'ş-şerîf harrehû el-fakīr ileyhi sübhânehû Musa el-me’mûr biistimâ‘i'l-
ümûri'ş-şer‘iyye el-‘askeriyye ‘ufiye anhu
Nişân-ı şerîf-i âlîşân ve tuğrâ-yı garrâ-yı cihân-sitân-ı hâkānî hükmü oldur ki
Mahmiyye-i İstanbul'da vāki‘ merhûm ve mağfûrün leh Sultân Mehmed Hân tâbe
serâhunun evkāfı keferesinin bin elli senesine mahsûb olmak üzere üzerlerine edâsı
lazım gelen yâve cizyeleri cem‘ ve tahsīl ve dâhil-i hazîne omak lâzım ve mühim
olmağın zîde kadrühû ta‘yîn olunup eline mehbûr nişânlu defter sūreti
virilüp irsâl olunmuşdur imdi al defter mûcebince cem‘ ve tahsīl ve dâhil-i hâzine
itdirmegi emr idüp buyurdum ki hükm-i şerîfim mezbûr kulum zîde kadrühû vardıkda
siz ki kadılarsız evkāf-ı mezbûre keferesinin avârız hânesinin her hânesinden cülûs-ı
humâyûnum ziyâdesi ile ve kırk akçe mîrî gulâmiyeleriyle yüz yetmiş beşer akçe ve
ba‘zı hizmet mukābelesinde avârızdan mu‘âf olanların dahi ziyâde cülûsları ve kırkar
akçe glâmiyeleriyle her bir hânesinden her bir hânesinden ikeşer yüzer akçe ve Edirne
kazāsına tâbi‘ Fekan(?) nâm karye keferesinin dahi ziyâde cülûsları ve mîrî gulâmiyeleri
ile her bir hânesinden ikişer yüz altmışar akçe cizyeleri ve bundan mâ‘adâ her hânesinde
otuz beşer akçe alınup yirmişer akçesini mübaşir-i mezbûr hîn-i muhâsebede mîrîye
teslîm eyleyüp on beş akçesi kendüye vech-i ma‘îşet olmak üzere irsâl olunan mühürlü
nişânlu defter sûreti mûcebince cem‘ ve tahsīl itdürüp bundan ziyâde re‘âyâdan
gulâmiye ve mahkeme harcı ve kâtibiye ve sarrâfiye nâmıyla ve gayrî bahâne ile bir
akçe ve bir habbe almaye ve aldımayasız defter-i mezbûrun geregince var ise o
makūleler netîcsi olan harâcların re‘âyâsı papasları ve köy kethüdâları ile mübâşir-i
286
mahkeme getürüp defter mûcebince hamriyye olduğunu re‘âyâya bildürüp asl-ı mâla ve
deftere noksān gelmemek üzere ma‘rifet-i şer‘le … vāki‘ olan noksānı re‘âyânın kendü
rızāları ile kaçar akçe düşer ise hamriyyeyi re‘âyâ kendü elleri ile … teslîm eyleyeler
ammâ hamriyye cem‘ eyleyen kulum dahi zinhâr ahz u celb ve tam‘-ı hâm sebebi ile
ziyâde hamriyye göstermekle re‘âyâya ta‘addî ve tecâvüz itmekden ve bu bahâne ile
ziyâde akçe almakdan ihrâz eyleye ve siz ki kadılarsız siz dahi bu bahâne ile re‘âyâdan
bir akçe ve bir habbe almayasız kuzātın harâc husūsunca akçe aldıklarına kat‘â rızā-yı
humâyûnum yokdur bilmiş olasız ve ba‘zı re‘âyâ dahi a‘yân-ı memleketden nice
kimselerin çiftlikleri ve karyelerine varup sığınup hamriyye cem‘ine me’mûr olanlar
cizyelerin almak içün o makūle re‘âyâyı mahkeye davet eylediklerinde sāhibleri bizleriz
re‘âyâyı kande bulursun … deyü cizyedârı bu vecihle ta‘cîz eylemeden ve cizye mâlının
tahsīline mani‘ olmakdan be-gâyet hazer eyleyüp her birisi çiftliklerinde ve karyeleride
ola re‘âyâyı mahkemeye getürp hîç bir vecihle ta‘allül ve bahâne eylemeyeler şöyle ki o
makūle sāhiblerinin bu makūle ‘illet ve bahâneleri ile hazîne mâlının cem‘ine mâni‘ ve
gadr eyledikleri istimâ‘ oluna kat‘an amân virilmeyüp haklarından gelünür sancak
beyleri ve kadılar ve gayrîler evvelki gibi kapu açmek ve icâze virmek nâmı ile ve gayrî
tarīk ve bahâne ile harâc husūsuna karuşmayup re‘âyâdan ve harâccıdan bir akçe
almayalar ve harâccı dahi gulâmiyeden ziyâde mîrîye ve kenüye ta‘yîn olunup berât-ı
şerîfimde tasrîh olunan vech-i ma‘îşetden gayrî kolcu akçesi nâmı ile ve âhar tarīkle ve
bahâne ile re‘âyâdan bir akçe almuyup ve bu kolu nâmına karye-i âhireye âdem
gönderüp bana zahîre lâzımdır deyü ta‘addî eylemeyüp ancak re‘âyâ kendü rızāları ile
mübâşire mezbûra kifâyet mikdârı zahîre makūlesi her ne getürürler ise ana kanâ‘at
eyleyüp tecâvüz eylemeye söyle ki eger harâccı ve eger sancak beyleri ve kadılar ve
gayrîler fermân-ı humâyûnuma muhâlif re‘âyâdan bir akçe ve bir habbe aldıkları
mesmû‘-ı humâyûn ola ecdâd-ı ‘izâmım enârullâhi te‘âlâ berâhinihüm ervâh-ı
tayyibeleri içün hîç birinin özrü ve cevâbı makbûl-ı humâyûnum olmayup sâire mûceb-i
ahd olmak içün bilâ te’hîr ukūbet ile salb ve siyâset olunurlar bilmiş olalar ana göre her
birisi bu sūret üzere olup ta‘addî ve tecâvüzden kasr-ı yed eyleyüp be-gâyet ihtirâz
eyleyeler ve işbu sene-i mübârekede re‘âyâ … ta‘addî ve tekâlif olmayup her birine
hüccet-i humâyûnum erzânî kılınmağla re‘âyâ dahi târîh-i mezbûrda üzerlerine edâsı
lâzım gelen cizyelerin mübâşir-i merkūm ber-vech-i ta‘cîl edâ ve teslîm eyleyüp te’hîr
itdirmeyeler ve sen ki cizyedâr-ı mezbûrsun cizyemâlını re‘âyâdan defter mûcebince ve
kānûn-ı kadîm üzere mu‘accelen tahsīl ve getürüp dâhil-i hazîne eyleyüp kat‘-ı alâka
287
eyleyesiz ve hâlâ sikke-i humâyûnum müceddeden … olunup hâlis gümüşden her on
dânesi bir dirhem gelür sikke-i humâyûnumla meskûk cedîd akçe cârî olmak fermânım
olmağla kā‘ide-i kadîme üzere mîrî içün alınan altunu yüz on sekizden ve kâmil guruşu
yetmiş sekizi ve … altmış sekizere ve akçe alındıkda minvâli meşrûh üzere cedîd akçe
aldurup min ba‘d isti‘mâli memnû‘ olan
57-B-1
Zolta ve rub‘ ve para ve eski zuyûf ve kırık akçe almeye ve aldırmayasız şöyle bileler
alâmet-i şerîfe i‘timâd kılalar. Tahrîren fi'l-yevmi'l-âşir şehri Zilka‘deti'ş-şerîfe lisene
hamsîn ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
Vasele ileynâ fî 14 Zilhicceti'l-harâm
57-B-2
Akzâ kuzāti'l-müslimîn evlâ vülâti'l-muhaddîn ma‘denü'l-hakki ve'l-yakīn vârisü
ulûmi'l-enbiyâi ve'l-mürselîn huccetü'l-hakki ale'l-halki ecma‘în el-muhtassu bimezîdi
inâyeti'l-meliki'l-mu‘in sâbıkâ kadısı olup hâlâ Rodoscuk Kazāsına mutasarrıf
olan Mevlânâ zîde fezâilehû tevkî‘-i refî‘-i humâyûn vâsıl olıcak ma‘lûm ola ki
kıdvetü'l-emâcid ve'l-a‘yân Matbah-ı Âmirem Emîni İsmail dâme mecdühû hâlâ
Derse‘âdetime mühürlü tezkire gönderüp bundan akdem bin elli bir senesine mahsûb
olmak üzere kazā-i mezbûr re‘âyâsından Matba-ı Âmirem mühimmâtı içün avârızları
mukābelesinde her bir hânelerinden otuzar cenâh tavuk ve onar aded piliçlerin cem‘ ve
tahsīl emr-i şerîfimle nâm kimesne irsâl olunup lâkin ref‘ olunan yerine nâm kimesne
ta‘yîn olunduğunu bildürüp cem‘ ve tahsīl itdirilmek bâbında emer-i şerîfim recâ
eylemgin imdi irsâl olunan memhûr ve nişânlu mevkūfât defteri mûcebince hâne hesâbı
üzere cem‘ ve tahsīl itdirmeni emr idüp buyurdum ki hükm-i şerîfim ile mezbûr zîde
kadrühû vardıkda bu bâbda sādır olan emrim üzere amel idüp dahi kazā-i mezbûr
re‘âyâsından avârızları mukābelesinde târîh-i merkūma mahsûb olmak üzere her
hânelerinde otuzar cenâh tavuk ve onar aded piliçleri irsâl olunan mühürlü ve nişânlu
mevkūfât defteri mûcebince hâne hesâbı üzere mübâşir-i merkūma cem‘ ve tahsīl
itdürüp mukaddemâ emr-i şerîfim ile me’mûr olan kimesneye ve âhardan bir ferde
müdâhale itdirmeyesiz ve zikr olunan tavukları mu‘tâd-ı kadîm üzere kafeslere kodurup
ber-vech Derse‘âdetime irsâl ve Kârhâne-i Âmireme irsâl ve teslîm itdirüp dahi şöyleki
288
mukaddemâ cem‘ine me’mûr olan kimesnenin dahi emr-i şerîf virilmişdir deyü ‘inâd ve
muhâlefet iderlerse alinde olan emr-i şerîfi alup kîseleyüp ve mühürleyüp Âsitâne-i
Se‘âdetime irsâl eyleyesiz şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız. Tahrîren fî gurre
min şehri Zilhicceti'l-harâm lisene hamsîn ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
Vasale ileynâ fî 6 şehr-i Zilhicceti'l-harâm sene-i mezbûr
… Mehmed Paşa'nı defteri
Bin elli senesine mahsûb olmak üzere zikr olunan re‘âyânın tavukları cem‘ine me’mûr
olan pederim Hasan Bey bu husūsu görüp tahsīl eylemege Yaveci Ahmed'i vekîl idüp ol
dahi vekâleti hasebi ile zikr olunan re‘âyâdan yirmi hâneden altı bin cedîd akçe alup
ba‘dehû mezbûr Hasan Bey'e meclis-i şer‘de teslîm eyledi ol dahi ahz u kabz eyledi
dedi. Fî 21 Saferü'l-hayr sene 51
57-B-3
Üzerlerinden tahrîr geçmekle avârızları dahi sâkin oldukları karyeden vireler deyü
buyuruldu
Devletlü se‘âdetlü Sultânım hazretleri sağ olsun bu kulunuz İnecik kazāsına tâbi‘ karye
sâkinlerinden olup hânesi ziyâde olmak ile karye halkı pârekende ve perîşân olup bu
kulları Tekirdağı'nda sasin olup karye halkı ile cümle harcı her ne ise virüp edâ idirken
tavuk kolu bu fakīri mukaddemâ tavuk virirler re‘âyâsın deyü rencîde eyledikde bu fakīr
Âsitâne-i Se‘âdete gelüp emr-i şerîf alup … tavuk kolu dahi emr-i şerîfi götürüp … irsâl
eylemişdir nazar olunup fermân-i şerîfiniz recâ olunur.
…
Bâzergânlu
Vasale ileynâ fî Zilhicce lisene hamsîn ve elf.
58-A-1
Hurrire bima‘rifeti Ebüssaid el-kāzī be-asker-i Rumeli ufiye anhu
289
Vech-i tahrîr-i hurûf budur ki Mahrûse-i İstanbul'da vāki‘ merhûm ve mağfûrün leh
Sultân Süleyman tābe serâhu hazretlerinin câmi‘-i şerîf ve imâret-i âmiresi evkāfından
pârekende bâğcı ve tevâbi‘i mukāta‘ası sene-i sâbıkada yüz altmış dört bin akçeye olup
mütevellîye âid olan on altı bin akçe câize dahi fermân-ı âlî üzere vakfa zam olunup
senesi yüz seksenbin akçeye olmak üzere hâlâ işbu hâfızu'l-vesîka fahrü'l-emâsil ve'l-
akrân Hüseyin Ağa zîde kadrühûya deruhde olunup vakf-ı şerîfe ber-vech-i mübeyyen
seksen bin akçe virüp işbu bin elli senesinde vāki‘ Mart ibtidâsından … gāyetine
varınca senesi yüz seksen bin akrçeye merum Hüseyin Ağa'ya deruhde olunup sene-i
mezbûre mahsûb olmak üzere meblağ-ı merkūm seksen bin akçe ber-vech-i peşîn
alunup kabz olunup bâkī kalan mâl-ı vakfı kıstu'l-yevm hesâbı üzere … müte‘ahhid
olmağın mukāta‘a-i mezbûrenin sene-i merkūmede vāki‘ olan a‘şâr-ı şer‘ iyye ve
rüsûm-i örfiye ve cürm-i cinâyet ve bâd-ı hevâ ve yave ve kaçkun kul ve câriye … ve
mâl-ı gāib ve mâl-ı mefkūd ve tapu-yı zemîn ve beytülmâl-i âmme ve hāssa ve bi'l-
cümle kadîmden vakf-ı şerîf içün ne vecihle zabt ve tasarruf olunagelmiş ise mezbûr
dahi minvâl-i meşrûh üzere zabz ve tasarruf idüp sene tamâmına degin hâricden
kimesne müdâhale itmemek içün işbu hurûf liecli't-temessük ketb olunup yedine vaz‘
olundu. tahrîren fî evâil-i Zilka‘deti'ş-şerîfe min şuhûr lisene hamsîn ve elf.
…
El-mütevellî
Vasale fî 23 Zilhicce
58-A-2
İzzetlü fazîletlü Efendi hazretlerinin meclis-i şerîflerine dürer-i ed‘iyye-i hâlise ve
gurer-i esniyye-i sâdıka ithâf ve ihdâsından sonra muhlisāne olunan budur ki kazā-i
adâlet se‘âdetlerinizde vāki‘ Sekbânlu ve Kılıçlı ve Sinekli nâm karyeler arâzîlerimizde
olup işb ubin elli senesine vāki‘ bir sene tamâmına degin zabtı ve rabtı ve hāsıl olan
öşür mahsûlâtı ahz u kabz olunmak içün işbu ba‘is-i mektûb Hüseyin Cavid nâm
kimesneye deruhde olunmağın mektûb-ı meveddet tahrûr ve huzūr-ı şerîflerine irsâl
kılımışdır şeref-vusûlünde me’mûldür ki mezkûrun üzerinde hüsn-i nazarîlerünüz derîğ
olunup ve sene-i mezbûrda hāsıl olan kalîl ve kesîr öşür mahsūlâtı ve cürm ve cinâyeti
ve sâir âid ve râci‘ olanları mezkûra ahz u kabz itdürüp âharden bir ferd dahl ve ta‘arruz
itdirmemek bâbında sa‘y-i cemil kılasız bâkī hemîşe ‘izz ü rif‘at der-seccâde-i şerîf bâl
290
…
Hasan
…
58-A-3
Huzūr-ı mevâlî el-mermûn -el-mu‘azzamûn mecâlis-i şerîf-i şeref … ve mehâfil-i
münîf-i ‘izzet … savbına cevâhir-i de‘avât -ı müstecâbe ithâfıyla muhlisāne inhâ olunan
oldur ki taht-ı kazā-yı ma‘delet-‘unvânlarında vāki‘ nâm karyeler ve gayrîden olan
arpalık-ı hāssamızın bin elli Martı ibtidâsından bin elli bir Martı duhûlüne degin hāsıl
olan mahsūlâtımızın ahz u kabza ve tapu-yı zemîn ve re‘âyâmız resm-i bennâki ve bi'l-
cümle bu cânibe âid olan beytülmâl ve yave va kaçgun ve sâir bâd-ı hevânın ahz u kabzı
içün tarafımızdan işbu bâ‘is-i mektûb-ı mevedet Mehmed Çavuş ile mahallesinde
Çelebi nâm kimesneleri tevkîl idüp ol cânibe irsâl ve îsāl kılınmışdır mektûbumuz ile
huzūr-ı izzetlerine varup vusūl bulduklarında lutflarından me’mûldür ki zikr olunan
arpalığı mezbûrân zabt ve tasarruf ve cânib-i meclislerine âid ve râci‘ olan beytülmâl ve
bâd-hevâ ve mahlûl olan yerlerin tapu-yı zemîni ve'l-hāsıl küllî ve cüz’î hukūk ve
rüsûmumuzu ve yave ve kaçgunu mezbûrâna ahz u kabz itdürüp mukaddem ve muahhar
târîhle mektûb ibrâz idenlerin temessüklerine i‘tibâr olunmayup zikr olun arpalığımızın
karyeleri havāss-ı humâyûn karyelerinden olmağla min külli'l-vücûh serbestdir rüsûm-ı
serbestesine mîrmîrân ve mîrlivâlar ve voyvoda ve subaşıları dahl itdirmeyüp kānûn-ı
kadîm üzere mezburlara cem‘ ve tahsīl itdirilmek bâbında iltāf-ı aliyyelerini zuhûra
getürülmek mercûdur hemvâre mesned-i ‘izzetde ber-karâr olalar
İbrahim Ağa
Çakırcıyân-ı Hâssa
58-B-1
Nişân-ı şerîf-i âlîşân ve tuğrâ-yı garrâ-yı vâcibi’l-iz‘ân bi’l- ‘avni’l-Meliki’l-
Müste‘ân ilâ yevmi’l-haşri ve’l-mîzân hükmü oldur ki
İşbu dârende-i fermân-ı humâyûn-ı makrûn-ı hâkānî … mezîd-i ‘inâyet-i şâhânem
zuhûra getürüp kıdvetü'l-akrân Rodoscuk Kadısı Nâibi Mevlânâ İbrahim zîde ilmehû
arzı mûcebince müteveffâ olan Musa ibn-i yusu yerine bin elli Ramazân-ı mübârekinin
291
birinci gününden yevmî beş akçe vazīfe ta‘yîn idüp bu berât-ı humâyûnu virdem ve
buyurdum ki varup vech-i meşrûh üzere ta‘yîn oluna yevmî beş akçe vazīfesin
Rodoscuk Gümrügü Mukāta‘ası mahsūlünde emîn olanlardan alup mutasarrıf ola hîc
ahad mâni‘ ve müzâhim olmaya şöyle bileler alâmet-i şerîfe i‘timâd kılalar. Tahrîren
fi'l-yevmi's-sâdis işrîn şehri Ramazâni'l-mübârek lisene hamsîn ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
Vasale fî 5 min Zilhicce sene 50
… Efendi bin Ali
Nâib-i Mahkeme-i Muhmud Paşa
… sūret-i berât
58-B-2
Rodoscuk Gümrügü Emîni Mehmed Çavuş el-mükerrem
Ba‘de's-selâm i‘lâm olan budur ki hâmilü'l-hurûf Şeyh Mehmed Efendi arzı mûcebince
Musa bin Yusuf merhûm olup yerine berât-ı âlîşân ile mezbûr Şeyh Mehmed Efendi
yevmî beş akçe Rodoscuk Gümrügü size ta‘yîn olunup elindeki berât-ı mûcebince
vusūlünde Ramazân ibtidâsından ulûfesin viresin dahi zimmetini kayd idesin. Tahrîren
fî 18 Ramazân sene 1050
(imza)
58-B-3
İzzetlü fazīletlü Efendi hazretlerinin meclis-i şerîf ve mahfil-i münîfleri savbına envâ‘-ı
i‘zâz ve ikrâm birle cevâhir-i dürer-i de‘avât ithâf ve ihdâ kılındıkdan sonra inhâ-i
muhlisāne olan oldur ki taht-ı kazā-i şerî‘at-şi‘ârınızda vāki‘ berât-ı pâdişâhî le
mutasarrıf olduğumuz re‘iyyetimiz karyelerinden Timurlu nâm karye ve tevâbi‘i
kurâsının zabt u rabtı işbu bin elli senesinede vāki‘ Mart ibtidâsından elli bir Martına
varınca hâmile varaka-i vedâd Kasım Bey nâm kimesneye sipâriş olunup varaka-i
muhabbet-nümâ birle irsâl-ı huzūr-ı şerîfleri kılındı lede'l-vusūl vüfûr-ı lutflarında
me’mûldür ki ze‘âmet-i mezbûreyi sene-i mezkûreden Kasım be muhlislerine zabt ve
vāki‘ olan mahsūllerini cüz’î ve küllî ve cemî‘ a‘şâr-ı şer‘iyye ve rüsûm-ı örfiye ve sâir
bad-ı hevâsıyla kadîmden olıgeldügi üzere ahz u kabz itdürüp tarafımıza âid olup sene-i
mezbûrede vāki‘ olan mahsûlâtına âhardan bir kimesneyi müdâhale itdürmeyüp mûmâ
ileyh Kasım Bey'e muhlisāne zabt itdirülüp ve taraf-ı şerîflerine mürâca‘at itdügü umâra
292
mu‘âvenet ve muzāharet buyurulmak recâ ve temennâ olunur bâkī ömr ü devlet ve ilm-i
fazīlet der-i seccâde-i …
…
Muhibb-i muhlis
Abdülbaki
59-A-1
Tıbku aslühü'l-hatîr harrehû el-fakīr harrehu'l-fakīr Ebû Said el-Kādī be-Asker-i Rumeli
el-Ma‘mûre ufiye anhu
Akzâ kuzāti'l-müslimîn evlâ vülâti'l-muhaddîn ma‘denü'l-hakki ve'l-yakīn vârisü
ulûmi'l-enbiyâi ve'l-mürselîn huccetü'l-hakki ale'l-halki ecma‘în el-muhtassu bimezîdi
inâyeti'l-meliki'l-mu‘in Mevlânâ Edirne ve Filibe ve Rodoscuk kadıları zîde fazlühüm
ve mefâhirü'l-kuzāt ve'l-hükkâm me‘âdinü'l-fezâili ve'l-kelâm Dimetoka varınca Hasköy
ve Çirmen ve Gümilcine ve Zağra-i Atīk ve Cedid ve Edirne ve Keşan ve İpsala ve
Firecik ve Karasu Yenicesi ve Yanbolu ve Rusi Kasrı ve Bergos ve Çorlu ve sâir
Kızılca ve Çingâne ve Çirmen ve Vize müsellemleri sâkin olan yerlerin kadıları zîde
fazlühüm tevkî‘-i refî‘-i humâyûn vâsıl olıcak ma‘lûm ola ki bi'l-fi‘il Uncubaşı olan
kıdvetü'l-emâsil ve'l-akrân Mehmed Çavuş zîde kadrühûh Derse‘âdetime arz gönderüp
Vilâyet-i Rumeli'nde Kızılca ve Çingâne ve Çirmen ve Vize müsellemleri rüsûm-ı
maktū‘âları akçeleri Saray-ı Cedîd-i Âmirem'de tabh olunan fodula dakīk bahâsına
ocaklık olup her sene vech-i meşrûh üzere mezbûr Mehmed Çavuş'un tarafından tahsīl
olunagelmegin … sâbık Edirne Bey'i kırk dokuz Martı evâilinde zikr olunan Kızılca ve
Çingâne ve Çirmen ve Vize müselemleinin rüsûm-ı maktū‘aları akçeleri cem‘ ve tahsīli
nâm kimesne deruhde idüp Derse‘âdet'de virilen nişânlu ve mühürlü sūret
mûcebince sene-i sâbıkada cem‘ ve tahsīl itdirmegi emr idüp buyurdum ki hükm-i
şerîfimle nâm kulum zîde kadrühû vardıkda bu bâbda sâdır olan emrim
üzere amel idüp dahi Âsitâne-i Se‘âdetimde virilen nişânlu ve memhûr sūret defteri
mûcebince zikr olunan Edirne ve Filibe ve Dimatoka ve Rodoscuk ve Hasköy ve
Çirmen ve Zağra-i Atīk ve Cedir ve Ergene ve Keşan ve İpsala ve Firecik ve Karasu
Yenicesi ve Yanbolu ve Rusi Kasrı ve Berggos ve Çorlu ve sâir nâhiyerde olan Kızılca
ve Çingâne ve Çirmen ve Vize müsellemlerinin kırk dokuz Martı evvelinde üzerlerine
edâsı lazım olan rusûm-ı maktū‘alarına bin iki yüz akçe zam ile müsellemleri ellerinde
293
dakīk-i hāssa bahâsı içün mezbûr kulum cem‘ ve tahsīl itdürdüp bir ferde inâd ve
muhâlefet itdirmeyesiz bi'l-cümle zikr olunan müsellemân tâifesinin rusûm-ı maktū‘ları
akçeleri her sene Uncubaşı olan Mehmed Çavuş'un ocaklığı olmağla tarafından cem‘ ve
tahsīl olunup akçesi dahi rûznâmçe-i humâyûnuma îrâddır tasarruf olunugelmegin …
üzerine lâzım gelen malı mezkûr kulum bin kırk dokuz Martı evveleniden cem‘ ve tahsīl
itdürüp ve hāsıl olan mâlımı vakt ü zemâniyle mezbûr Uncubaşı Mecid Çavuş zîde
kadrühûya irsâl ve îsālde her biriniz mu‘âvenet ve muzâheret üzere edâsını zikr olunan
müsellemân tâifesinin çiftlikleri maktū‘ları akçeleri dakīk-i hāssa bahâsına ocaklık
olmağla bu âna degin Mecid Çavuş'un tarafından tahsīl olunagelmişdir ana göre âhardan
bir ferdi dahl itdürmeyüp mezbûr kulumun elinde olan nişânlu ve mehûr defter
mûcebince tahsīl itdüresin ve hîn-i cem‘de ba‘zı çavuş ve muteferrika ve kadı ve sâir
askerî tâifesi taraflarında ba‘zı çiftlik olup muktū‘ları zirâ‘at itdirenlerden taleb
olundukda virmekden ta‘allül üzere olurlar imiş imdi bu makūle çiftik tasarruf idüp
zirâ‘at üzere olanlar her kim olursa bir ferde cidden inâd ve muhâlefet itdürmeyüp
maktū‘ları bin iki yüz akçe alıviresin eger bundan sonra tekrâr mâlımı alan inâd üzere
olurlar ise isimleri ve iştihârları ve dirlikleri ile yazup Derse‘âdetime arz ve i‘lâm
eyleyesiz ki hilâf-ı emr-i şerîfime mâni‘ eyledikleri ecilden sonra haklarında fermânım
ne vecihle sādır olursa mûcebi ile amel eyleyesiz … tamâm-ı ihtimâm idüp hilâf-ı şer‘
ve kānûn ve muğâyir-i defter ve emr-i humâyûn te‘addî ve tecâvüzü … ictinâb ve ihtirâz
idüp vech-i meşrûh üzere olan emrimi yerine getüresin şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe
i‘timâd kılasız. Tahrîren fi'l-yevmi'l-hâmis ve'l-ışrîn min şehri Saferül'l-hay lisene tıs‘a
ve erba‘îne ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
Vasale ileyne fî 5 Zilhicce
59-B-1
Akzâ kuzāti'l-müslimîn evlâ vülâti'l-muhaddîn ma‘denü'l-hakki ve'l-yakīn vârisü
ulûmi'l-enbiyâi ve'l-mürselîn huccetü'l-hakki ale'l-halki ecma‘în el-muhtassu bimezîdi
inâyeti'l-meliki'l-mu‘in Mevlânâ Rodoscuk Kadısı zîde fazîlühû tevkî‘-i refî‘-i humâyûn
vâsıl olıcak ma‘lûm ola ki kıdvetü'l-emâcid ve'l-a‘yân bi'l-fi‘il İstanbul ve Tevâbi‘i
294
Gümrügü Mukāta‘âtı Emîni olan Ali zîde mecdühû hâlâ dîvân-ı humâyûnuma arzıhâl
sunup kazā-i mezbûrda vāki‘ Ermeni pârekendesinin tahsīli fermânım olan cizyesi cem‘
olunur iken ba‘zı Ermeni tāifesinin mülk evi ve bâğçe ve tarlası var iken biz bir amel-
mânde ve nicemiz mecrûh deyü hîleye sülûk idüp virmekden muhâlefet eylediklerinden
mâ‘adâ ba‘zılarının dahi bâliğ olumuş oğulları dahi nısf harâc virürüz deyü her biri
şiddet eyledikleri ecilden mâl-ı mîrîye küllî gadr ve olunası mukerrerdir o makūle mülk
evi ve bâğçe ve tarlası olanlardan ve bâliğ olmuş oğullarından bütün harâc-dâde yaşında
olan oğullarından fermân olunduğu üzere nısf alınup muhâlefet itdirilmemek bâbında
emr-i şerîfim recâ ideriz deyü bildirmegin imdi mukaddemâ virilen berât-ı âlîşânım
mûcebince tahsîl itdirilmegi emr idüp buyurdum ki hükm-i şerîfim vardıkda husûs-ı
mezbûra mukayyed olup göresiz fiˈl-hakīka kazā-i mezburda vāki‘ Ermeni
perâkendesinden ba‘zıları mülk evleri ve bâğ ve bâğçe ve tarlalar tasarruf eyleyüp
uhdelerine edâsı lâzım gelen cizyeleri taleb olundukda mücerred virmemek içün biz pîr
ve amel-mânde ve sakatız deyü virmemekde ta‘allül ve nizâ‘ eylediklerinde mâ‘adâ
bâliğ olmuş oğullarında nısp harâc virürüz deyü ta‘allül ve nizâ‘ eyledikler vāki‘ ise
men‘ ve def‘ idüp o makūleler uhdelerinde olan lâzım gelen cizyelerin ve bâliğ olmuş
oğullarının bütün cizyelerin ve nâ-bâliğ on yaşında olan evlâdlarından nısf cizyelerin
berât-ı şerîfimde ta‘yîn olduğu üzere âhardan emr-i şerîfime ve fermân-ı şerîfime
muğâyir ol vecihle bir ferde ta‘allül ve nizâ‘ itdirmeyesin mâl-ı mîrîye gadr ve
kimesneye hilâf-ı şer‘ ve kānûn zulm ve ta‘addî itdirmeyesiz şöyle bilesiz alâmet-i
şerîfe i‘timâd kılasız. Tahrîren fi'l-yevmi's-sânî ve'l-ışrîn Zilka‘deti'ş-şerîfe lisene
hamsîn ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
59-B-2
Vech-i tahrîr-i hurâf budur ki merhûm Pîr Mehmed Paşa'nın kasaba-i Silivri'de vāki‘
câmi‘-i şerîfi evkāfından olup Rodoscuk'a vāki‘ Kumbağğı ve ana tâbi‘ perâkende
karyelerin işbu sene hamsîn ve lef târîhinde vāki‘ ber-mûceb-i defter-i hâkānî cânib-i
vakfa âid hukūk-i şer‘iyye ve rüsûm-ı örfiye ve resm-i cürüm ve cinâyet ve bâd-ı hevâ
ve resm-i kovan ve resm-i arûsâne ve sâir mahsūlâtını ve sâir tayyârâtını ve … bundan
akdem ber-vech-i maktū‘ otuz sekiz bin akçeye … Haver Bey ile Ahmed Bey nâm
kimesneler der-uhde idüp yedlerine temessük virmişdim ba‘dehû Receb nâm kimesne
295
gelüp kırk bin akçe ile kabûl itmegin kırk bin züyûf akçe ile mezbûr Receb'e dahi virmiş
idim el-hâletü hâzihî mezbûrân Haver Bey ve Ahmed Bey kırk bin cedîd akçe ile kabûl
itmegin vech-i meşrûh üzere … vakfa enfa‘ olmağın … kāimmakām olduğum hasebi ile
kurâ-yı mezbûrenin … mezkûrede vāki‘ olan mahsūlâtı mezbûrân Haver Bey ile Ahmed
Bey'e ber-vech-i iştirâk girü îfâ idüp zabt olunması içün işbu hurûf yedlerine vaz‘
olundu uslûb-ı sâbık üzere zabt idüp âhardan kimesne mâni‘ olmaya. Tahrîren fî şehri
Zilka‘deti'ş-şerîfe lisene hamsîn ve elf.
El-fakīr Hüseyin
El-kāimmakām
El-mütevellî
60-A-1
Akzâ kuzāti'l-müslimîn evlâ vülâti'l-muhaddîn ma‘denü'l-hakki ve'l-yakīn vârisü
ulûmi'l-enbiyâi ve'l-mürselîn huccetü'l-hakki ale'l-halki ecma‘în el-muhtassu bimezîdi
inâyeti'l-meliki'l-mu‘in Mevlânâ Rodoscuk Kadısı zîdet fazîlühû tevkî‘-i refî‘-i
humâyûn vâsıl olıcak ma‘lûm ola ki kıdvetü'l-emâcid ve'l-a‘yân Matbah-ı Âmirem
Emîni olan İsmail dâme mecdühû hâlâ Derse‘âdetime memhûr tezkire gönderip
Matbah-ı Âmire ocaklıklarından olup avârızları mukābelesinde tavuk ve piliç ta‘yîn
olunan kazā-i-i mezbûre ahâlîsinin bin elli bir senesine mahsûb olmak üzere üzerlerine
edâsı lâzım gelen her bir hânelerinden otuzar cenâh tavuk ve onar cenâh piliçleri cem‘
ve tahsīl olunmak lâzım ve mühim olduğun bildürüp emr-i şerîfim virilmek recâsına
i‘lâm eylemegin imdi irsâl olunan mühürü ve nişânlı mevkūfât defteri mûcebince hâne
hesâbı üzere cem‘ ve tahsīl itdirmek emr idüp buyurdum ki hükm-i şerîfi ile
vardıkda sâdır ola emrim üzere amel idüp mühürlü ve nişânlı mevkūfât defteri
mûcebince otuz cenâh tavuk ve otuz cenâh piliçleri mübâşiri-i mezbûra cem‘ ve tahsīl
itdürüp mu‘tâd-ı kadîm üzere kavî kaveslere kodurup vakt ü zemânıyla südde-i
se‘âdetime irsâl ve îsāl ve kârhâne-i âmireme teslîm itdiresiz ammâ hîn-i cem‘inde
ihtimâm idüp hilâf-ı şer‘ ve kānûn ve muğâyir-i defter ve emr-i humâyûn ta‘addi ve
tecâvüzden ve kesr-i defterden ve naks-ı hâneden be-gāyet ihtirâz idüp vech-i meşrûh
üzere olan emrimi yerine getüresiz şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız. Tahrîren
fi'l-yevmi's-sâlis şehri Zilka‘deti'ş-şerîfe min şuhûr lisene hamsîn ve elf.
296
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
… Mehmed Paşa oldu Mart günü vasale ileynâ el-yevmü't-tâsi‘ ve'l-ışrîn min Zilka‘de
sene 1050
60-A-2
Vech-i tahrîr-i hurûf budur ki Mahrûse-i İstanbul'da vāki‘ merhûm ve mağfûrün leh
Ebülfeth el-Gāzî Sultân Mehmed Hân tābe serâhunun câmi‘-i şerîf evkāfından nefs-i
Rodoscuk mukāta‘ası senede dört yük akçe olup hâlâ fahrü'l-akrân Ahmed Ağa zîde
kadrühû ber-vech-i peşîn doksan bin akçe virüp üslûb-ı sâbık üzere tālib olmağın işbu
bin elli senesinde vāki‘ Mart ibtidâsından sene tamâmına degin vech-i meşrûh üzere
dört yük akçeye deruhde olunup ve sene-i mezbûreye mahsûb olmak üzere meblağ-ı
mezbûr doksan bin akçe vakf-ı mezbûr içün alunup kabz olunmak mukāta‘a-i
mezbûrenin sene-i mezbûrede vāki‘ olan a‘şâr-ı şer‘iyye ve rüsûm-ı örfiye ve cürüm ve
cinâyet ve bâd-ı hevâ ve yave ve kaçgun ve beytülmâl ve kul ve cerâye mürdegânesi ve
tapu-yı zemîn ve bi'l-cümle kadîmden ne vecihle zabt olunagelmiş ise mezbûr dahi
olugeldigi üzere sene âhırına degin zabt ve tasarruf eyleyüp hâricden bir kimesne dahl
ve ta‘arruz itmemek içün işbu hurûf ketb olunup sâyelerine vaz‘-ı yed olundu. tahrîren
evâhir-i Zilka‘de sene 1050
(imza)
60-B-1
Mefâhirü'l-kuzāt ve'l-hükkâm me‘âdinü'l-fezâili ve'l-kelâm sol kolda vāki‘ olan kadılar
zîde fazlühem tevkî‘-i refî‘-i humâyûn vâsıl olıcak ma‘lûm ola ki … odaları olan
Yeniçeri … odalarında bulunmak ve serhadlileri kangı me’mûr olanları serhadlere irsâl
olunmak içün dergâh-ı mu‘allâm Yeniçerileri çavuşlarından kıdvetü'l-emâsil ve'l-akrân
İsmail Çavuş zîde kadrühû ta‘yîn olunmağın Âsitâne-i Se‘âdetimde odaları olan
Yeniçeri serdârları ile ber-vech-i isti‘câl Âsitâne-i Se‘âdetime irsâl eyleyüp ve
serhadlileri dahi me’mûr oldukları serhadlere götürüp itā‘at itmeyenlerin isim ve
şöhretleri ve bölükleri ve sâkin oldukları karyeleri ile yazup defterleri serdârları ile
Âsitâne-i Se‘âdetime gönderesiz ki dirlikleri kat‘ olunup haklarıdan geline ve siz ki
umûmen Vilâyet-i Rumeli'nin sol kolunda vāki‘ olan serdârlarısız fermân üzere odaları
297
Âsitâne-i Se‘âdetimde olan Yeniçeri … kaldurup önlerine düşün … her biri odalarında
mevcûd bulunup serhadliler dahi me’mûr oldukları serhadlere gönderüp itā‘at
itmeyenleri defter idüp esâmîleri ile gönderesiz şöyle ki bu bâbda ihmâl ve tekâsül
idesiz bir vücûhla özürleri makbûl olmayup başları gitmek mukarrerdir … bir zamâna
kıyâs itmekden be-gāyet hazer idüp başlar size gerek ise fermânım üzere itmâm-ı hizmet
eyleyesiz deyü iftihârü'l-ümerâ ve'l-ekâbir bi'l-fi‘il Yeniçerilerim ağası olan Mustafa
Ağa dâme uluvvühû tarafına mühürlü mektûb virilmekle mucebiyle amel olunmak
emrim olmuşdur buyurdum ki vusûl buldukda bu bâbda müşârün ileyh
Yeniçerilerim Ağası tarafından virilen mektûb mûcebince amel idüp min ba‘d
hilâfından … şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız. Tahrîren fî evâili şehri
Zilka‘deti'ş-şerîfe lisene hamsîn ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
60-B-2
Nişân-ı şerîf-i âlîşân ve tuğrâ-yı garrâ-yı cihân-sitân-ı hâkānî hükmü oldur ki
Kasaba-i Rodoscuk ve tevâbi‘inde vāki‘ Sarnıç(?) ve tevâbi‘ mukāta‘ası senesi iki yük
yirmi altı bin altı yüz altmış altı akçe olmak üzere Uncubaşı'ya ocaklık ta‘yîn olunmağla
bin elli Martı ibtidâsından … senesine degin üsûb-ı sâbık üzere senesi iki yüz yirmi altı
bin altı yüz altmış altı akçeye kesr ve noksân getürmek üzere işbu dârende-i tevkî‘-i
refî‘ş-şânı hâkānî kıdvetü'l-emâsil ve'l-akrân zîde kadrühû hakkında mezîd-i
inâyet-i husrevânem zuhûre getürmekle emîn nasb ve ta‘yîn idüp bu berât-ı se‘âdet-
makrûnu virdim ve buyurdum ki zikr olunan Sarnıç(?) ve tevâbi‘i mukāta‘asına bundan
akdem voyvoda olanlar ne minvâl üzere zabt ve tasarruf idegelmişler ise girü ol minvâl
üsere bin elli Martı ibtidâsında … senesine degin zabt ve tasarruf idüp senede maktū‘
olan iki yük yirmi altı bin altı yüz altmış altı akçeye kesr ve noksān getürmeyüp bin elli
Martı hülûl eyledikde zabtına mübâşeret ile mukāta‘a-ı mezbûrenin re‘âyâsı mûmâ ileyh
zîde kadrühûyu üzerlerine emîn ve zâbit bilüp mukāta‘a-yı mezbûreye müte‘allık olan
umûrda mürâca‘atı kendüye idüp şer‘ ve kānûna muvâfık olan sözünden tecâvüz
etmeyeler ve mukāta‘a-ı mezbûrenin kurâsı min külli'l-vücûh mefrûzü'l-kalem ve
maktū‘ü'l-kadem serbest olup beytülmâl-ı âmme ve hāssa ve mâl-ı mefkûd ve kaçgun ve
cürm ü cinâyet ve bad-ı hevâ ve sâir cüz’î ve küllî hukūk-ı rüsûmlara emîni olan ahz u
298
kabz idüp âharden ümenâ-i âmil … vechen mine'l-vücûh bir ferd dahl ve ta‘arruz
itmeyeler şöyle bileler alâmet-i şerîfe i‘timâd kılalar. Tahrîren fi'l-yevmi's-sâbi‘ ve'l-
ışrîn min Saferü'l-hayr lisene hamsîn ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
Mart günü
Vasale ileynâ fî 29 Zilka‘de sene 1050
Biimzā-i Mehmed Paşa ed-defterî
61-A-1
Akzâ kuzāti'l-müslimîn evlâ vülâti'l-muhaddîn ma‘denü'l-hakki ve'l-yakīn vârisü
ulûmi'l-enbiyâi ve'l-mürselîn huccetü'l-hakki ale'l-halki ecma‘în el-muhtassu bimezîdi
inâyeti'l-meliki'l-mu‘in Mevlânâ Rodoscuk Kadısı zîde fazāilehû tevkî‘-i refî‘-i
humâyûn vâsıl olıcak ma‘lûm ola ki memâlik-i mahrûsemde vāki‘ perâkende Ermeni
maktū‘u cem‘ine me’mûr olan kıdvetü'l-emâcid ve'l-akrân Ali dâme mecdühû dîvân-ı
humâyûnuma mühürlü tezkire gönderüp kazā-i mezbûrede vāki‘ perâkende Ermeni
tāifesinin … re‘âyâsı Anadolu Rumuyuz … gelüp âhar diyâre nakl iden Ermeni tüccârı
ve Vanlı ve Arapgirli ve Bitlisli ve … ve gayrî Ermeni pârekendesinin her sene
üzerlerine edâsı lâzım gelen üçer yüz altmış akçe maktū‘ları hâlâ bin elli bir senesine
mahsûb olmak üzere cem‘ ve tahsīl kıdvetü'l-emâsil ve'l-akrân nâm kimesneye
deruhde olunup vech-i meşrûh üzere cem‘ ve tahsīl olunmıs bâbında emr-i şerîfim
virilmek recâsına i‘lâm eylemegin imdi vech-i meşrûh üzer cem‘ ve tahsīl itdirmek
fermânım olmuşdur buyurdum ki hükm-i şerîfimle mübâşir-i mezbûr zîde kadrühû
vardıkda bu bâbda sâdır olan fermân-ı celîlü'l-kadrim üzere amel idüp dahi pârekendi
Ermeni ve … re‘âyâsı ve Yakub Çelebi ve … ve Anadolu Rumu ve Kayseriyeli ve
Niğde ve Vanlı ve Arapgir ve Bitlisle ve Kefeli ve vilâyet-i … ve sâir vilâyetlerden
ticâret içün gelen ve bir diyârdan âhar diyâra giden Ermeni ve Anadolu Rumu ve …
re‘âyâsı üzerlerine lâzım gelen üçer yüzer altmış akçe maktū‘larını ve … re‘âyâsı
beytülmâlleri ve bâd-ı hevâ ve cürm ü cinâyetleri kadîmden cem‘ ve tahsīl olunageldiği
üzere cem‘ ve tahsīl itdürüp kimesne inâd ve muhâlefet itdirmeyesiz ve a‘yân-ı
vilâyetden olup ba‘zı zî kudrez kimesnelerin evlerinde ve çiftliklerinde ve bâğ ve
299
bâğçelerinde sâkin perâkende Ermeni tāifesinin lazım gelen maktū‘ları virdirmekden
inâd ve muhâlefet iderleri isimler ve şöhretleri ve iştihârları ile yazup südde-i
se‘âdetime arz ve i‘lâm eyelesin ki mâlımın tahsīline mâni‘ olanların sonra halarında
fermânım ne vecihle sādır olur ise mûcebiyle amel eyleyesiz ve mîrî içün alınan altunu
on sekize ve kâmil guruşu yetmiş sekize ve esedî guruşu altmış sekize aldurup ziyâdeye
ve noksāna aldırmayasız ve akçe almak lâzım geldikde hâlâ sikke-i humâyûnum
meskûk onu bir dirhem gelür hâlisü'l-‘ayâr ve tâmü'l-vezn cedîd akçe aldırup zinhâr
zuyûfu ve kırık ve eski akçe ve isti‘mâli memnû‘ olan zolta ve rub‘ ve para aldırmayasız
ve kadîmden cem‘ olunugeldügü üzere cem‘ itdirülüp henûz zamânı hülûl eylememişdir
deyü bir ferde ol vecihle ta‘allül ve nizâ‘itdirmeyesiz ammâ hîn-i cem‘inde tamâm-ı
ihtimâm idüp hilâf-ı şer‘ ve kānûn ve muğâyir-i emr-i humâyûn ta‘addî ve tecâvüzden
be-gāyet ictinâb idüp vech-i meşrûh üzer olan emrimi yerine getürüp şöyle bilesiz
alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız. Tahrîren fi'l-yevmi'l-hâmis şehri Zilka‘de lisene hamsîn
ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
Vasale ileynâ fî evâil-i Zilka‘de sene 50
Biimzā-i Mehmed Paşa ed-defterî
61-A-2
İzzetlü fazîletlü Efendi hazretlerinin meclis-i şerîfelerine du‘â ve senâ takdîminden sonr
inhâ-i muhibbâne oldur ki Çirmen Sancağı'nda Rodoscuk nâhiyesinde Nusret Viranı
nâm karye ve gayrîden berât-ı pâdişâhiyle mutasarrıf olduğumuz re‘âyâmız karyelerinin
bin elli Martı ibtidâsından sene tamâmına degin bu cânibe âid ve râci‘ olan a‘şâr-ı
şer‘iyye ve rüsûm-ı örfiyyemizi ahz u kabz ve bu cânibe irsâline tarafımızdan hayyizü'l-
vesîka Hasan Bey kulların nasb ve ta‘yîn idüp hâk-i izzetlerine gönderilmişdir inşâallah
… oldukda … nazar-ı şerîfleri dirîğ buyurmaları recâ olunur bâkī der-seccâde-i …
El-muhlis el-fakīr
Mahmud Ağa
…
300
61-B-1
Akzâ kuzāti'l-müslimîn evlâ vülâti'l-muhaddîn ma‘denü'l-hakki ve'l-yakīn huccetü'l-
hakki ale'l-halki ecma‘în el-muhtassu bimezîdi inâyeti'l-meliki'l-mu‘in sâbıkâ kadısı
olup hâliyâ ber-vech-i arpalık Rodoscuk kazāsına mutasarrıf olan zîde fezāilühû tevkî‘-i
refî‘-i humâyûn vâsıl olıcak ma‘lûm ola ki erbâb-ı tîmârdan dârende-i fermân-ı
humâyûn Rıdvan ve Hasan nâm sipâhîler dergâh-ı mu‘allâma arzıhâl idüp taht-ı kazāna
tâbi‘ berât-ı şerîfimle mutasarrıf oldukları tîmârı karyelerinin defter-i cedîd-i hâkānîde
mukayyed ra‘iyyet ve ra‘iyyet oğullarından olan zımmî tâifesinden ba‘zıları kānûn ve
defter mûcebince ispençleri taleb idildikte bî-vech birmeyüp kendüler gadr olduğunu
bildürüp kānûn üzere defter-i cedîdde mukayyed zımmî re‘âyâsından ispençleri
alıvirilmek bâbında emr-i şerîfim recâ eyledikleri ecilden buyurdum ki hükm-i şerîfimle
vardıklarında husūs-ı mezbûr … se‘âdetimden ihrâc olunmuş mühürlü ve sahīh sūret-i
defter-i cedîd-i hâkānîye nazar idüp göresiz ol zımmî re‘âyâsı hâlâ defter-i cedîd-i
hâkānîde mukayyed re‘âyâsı olmağla kānûn ve defteri mûcebince ispençesi taleb
eyledikde virmekde ta‘allül itmeleri ile mahsūs gadr olunduğu vāki‘ ise defter-i cedîd-i
hâkānîde mukayyed ra‘iyyet ve ra‘iyyet oğullarından olan zımmî tâifesinden ispençleri
güzeştesi ile hükm idüp aldırup şer‘ ve kānûn ve defter ve emr-i humâyûnuma muhâlif
kimesne … yazup bildürüp bu husūs içün âhar âdem varmalu eylemeyesiz şöyle bilesiz
alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız. Tahrîren fî evâil-i şerhi Ramazani'l-mübârek lisene
hamsîn ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
Vasale ileynâ fî 22 min Şevvâl sene 1051
61-B-2
Nişân-ı şerîf-i âlîşân-ı sâmî-mekân-ı hâkānî tuğrâ-i garrâ-i cihân-bânî hükmü
oldur ki
İşbu dârende-i fermân-ı humâyûn-ı şeref-makrûn-ı hâkānî kıdvetü'l-akrân Seyyid Abdi
zîdet siyâdetühû hakkında mezîd-i inâyet-i husrevânem zuhâra getürüp Rodoscuk
Sancağı Gümrügünde … olan berâtı mûcebince mutasarrıf olup lâkin âhardan dahl
olunmaya deyü bin elli Ramazân-ı şerîfinin on ikinci gününden … mûmâ ileyhe …
301
mukarrer idüp bu berât-ı se‘âdet … virdim ve buyurdum ki varup vech-i meşrûh üzere
bundan akdem gümrük-i Rodoscuk Sancağına ne vecihle mutasarrıf olunmuş ise yine ol
minvâl üzere mutasarrıf ola şöyle bileler alâmet-i şerîfe i‘timâd kılalar. Tahrîren fi'l-
yevmi's-sânî min şehri Şevvâli'l-mükerrem lisene hamsîn ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
Biimzā-i Mehmed Paşa ed-defterî
Vasale ileynâ fî 5 min Zilka‘de sene 1050
62-A-1
Şerî‘at-şi‘âr fazîlet-deyyâr Efendi hazretlerinin meclis-i şerîf-i şeref-kurâları savbına
dürer-i de‘avât-ı sāfiyât ve gurer-i teslîmât-ı vâfiyât ithâf ve ihdâ olundukdan sonra inhâ
ve i‘lâm olunan budur ki hâliyâ taht-ı kazā-i adâlet-medârları olan Tekirdağı ve
Rodoscuk ve İnecik Köyü ve tevâbi‘i ve nevâhîlerinde sâkin ve mütemekkin olan altı
bölük halkı yoldaşları üzerlerini Kethüdâ Yeri ta‘yîn olunmak mu‘tâd-ı kadîm olmağın
sipâhiyândan on altıncı bölükde yevmî otuz beş akçe ulûfeye mutasarrıf olan kıdvertü'l-
emâsil ve'l-akrân Mehmed Akçaköy … zîde kadrühû ocağın kadîmî emekdârlarından
olup müstakîm ve dîndâr ve maslahat-güzâr ve hizmet-i mezbûreye müstahakk-ı sezâvâr
olmağın kazā-i mezbûre üslûb-ı sâbık üzere Zâbit ve Kethüdâ Yeri nasb ve ta‘yîn olunur
mektûb-ı muhabbet-üslûb birle huzūr-ı izzet-müfûrlarına irsâl ve ısdâr olunmuşdur
vüsūlünde me’mûldur ki hizmet-i mezbûrede mu‘tâd-ı kadîm üzere istihdâm itdürüp
taraf-ı âhardan mezbûrun hizmetinde bir ferdi dahl ve ta‘arruz itdirmeyesiz ve ol
cânibde olan altı bölük yoldaşları mezkûru üzerlerine Zâbit ve Kethüdâ Yeri bilüp
sözünden ve re’yinden hâric vaz‘-ı hareket itmeyüp her husūsda mürâca‘at idüp vāki‘
olan da‘vâların ma‘rifet-i mezkûr ile şer‘ile gördürüp icrâ-yı hak itdürüp hilâf-ı şer‘-i
şerîf kimesneyi rencîde itdirmeyesiz ve senki Ketühüdâ Yerisin hizmet-i mezbûrede
sadâkat ve istikāmet üzere mecd ü sa‘î olunup fukarâyı zulmden himâyet ve sıyânet ve
ol cânibde olan yoldaşlar hüsn-i zindegâniyle zabt ve rabt idüp vāki‘ olan da‘vâları
mahkeme-i şer‘-i mutahhar … icrâ-yı şer‘iyye itdürüp hilâf-ı inhâ ile bir ferede hilâf-ı
şer‘ ta‘addî ve tecavüz itdirmeyesiz ve itā‘at-ı şer‘ itmeyenleri ma‘rifet-i şer‘ ile ve ismi
ve resmi ile ve bölükler ile yazup arz ve i‘lâm eyleyesiz ve ba‘zı levendât sipâhî
302
nâmında girüp re‘âyâ ve berâyâya ve ehli sûka zulm ve ta‘addî idüp bigayri hak akçe ve
esbâbların alan eşkıyâyı ele getürüp ashâb-ı hukūkun şer‘ile müteveccih olan hakları
alıvirdikden sonra muhkem haklarında gelesin ki sâirlerine mûceb-i ukūbet olup re‘âyâ
ve berâyâ âsûde-i hâl ile devâm-ı devlet-i pâdişâhî ed‘iyyesine müdâvet üzere olalar
vesselâm. Tahrîren fi evâsıt-ı şehr-i Şevvâli'l-mükerrem lisene hamsîn ve elf.
Kasım Ağa Sipâhîyân-ı Dergâh-ı Âlî, Mustafa Ağa Silehdârân-ı Dergâh-ı Âlî, Mustafa
Ağa Ulûfeciyân-ı Dergâh-ı Âlî, İbrahim Ağa Ulûfeciyân-ı Dergâh-ı Âlî, İvaz Ağa
Araba-i Yemîn-i Dergâh-ı Âlî, Sinan Ağa Araba-i Yesâr-ı Dergâh-ı Âlî.
62-B-1
Tıbku asluhü's-sultânî ketebehû el-fakîr ileyhi sübhânehû Abdurrahim bin Mehmed el-
Kādī be-Medînet-i Kostantiniyye el-Mahmiyye
Akzâ kuzāti'l-müslimîn evlâ vülâti'l-muhaddîn ma‘denü'l-hakki ve'l-yakīn huccetü'l-
hakki ale'l-halki ecma‘în vârisü ulûmi'l-enbiyâi ve'l-mürselîn el-muhtassu bimezîdi
inâyeti'l-meliki'l-mu‘in ber-vech-i arpalık Rodoscuk kazāsına mutasarrıf olan Mevlânâ
Mehmed zîde fezâilühû tevkî‘-i refî‘-i humâyûn vâsıl olıcak ma‘lûm ola ki sen ehl-i
‘ilm ve sāhib-i fazīlet olduğundan gayrî ekser a‘mâline tahsīs-ı ulûm-ı tıbbiyeye sarf
idüp her vecihle müstahakk-ı re’fet-i mülûkânem olduğun ecilden bi'l-fi‘il mutasarrıf
olduğun arpalık ile iş bu sene hamsîn ve elf Şevvâlinin gurresinden hatt-ı humâyûn-ı
se‘âdet-makrûnumla hekîmbaşılık hizmetin sana tevcih idüp i‘lâmı içün ta‘yîn
olunmuşdur buyurdum ki bir ân tevaffuk itmeyüp kemâkân arpalığına nâib
gönderüp tasarruf itdürüp ve sen kendün … hizmetinde mecd-i sâ‘î olasın şöyle bilesin
alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasın. Tahrîren fî evâil-i şehr-i Şevvâli'l-mükerrem lisene
hamsîn ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
Şerrefnâ vusûlehû fi'l-yevmi'l-hâdî aşer min Şevvâli'l-mükerrem lisene …
62-B-2
Akzâ kuzāti'l-müslimîn evlâ vülâti'l-muhaddîn ma‘denü'l-hakki ve'l-yakīn vârisü
ulûmi'l-enbiyâi ve'l-mürselîn huccetü'l-hakki ale'l-halki ecma‘în el-muhtassu bimezîdi
inâyeti'l-meliki'l-mu‘in Mevlânâ Rodoscuk Kadısı tevkî‘-i refî‘-i humâyûn vâsıl olıcak
303
ma‘lûm ola ki kazā-i mezbûra tâbi‘ Kara Halil nâm karye sâkinlerinen Yani nâm zımmî
haliye Derse‘âdetime gelüp arzıhâl sunup ben defter-i cedîd-i hâkānîde mukayyed
Behram Kethüdâ dâme mecdühûnun Mora'davak re‘âyâsı re‘âyâsından olup karındaşım
olan Dimo nâm zımmî mürd olup cemle muhallefâtı şer‘le bana âid iken yave emîni
olan doksan bir re’s koyunu hilâf-ı şer‘ alup kab eyleyüp bana küllî gadr eylemişdir
şer‘le hakkım alıvirilmek bâbında emr-i şerîf recâ iderim deyü bildirmegin imdi şer‘le
hakkı alıvirile deyü emr idüp buyurdum ki hükm-i şerîfim vardıkda bu bâbda sādır olan
emrim üzere amel idüp dahi göresin fi'l-vāki‘ mürd-ı mezkûrun karındaşı olup cümle
muhallefâtı şer‘le buna âid iken hâlâ yave emîni hilâf-ı şer‘-i şerîf ol mikdâr koyun
aldığı vāki‘ ise ol bâbda mukezā-yı emr-i şer‘-i kavîmle âmil olup ba‘de's-sübût şer‘le
tevcîh olan hakkını hükm idüp alıviresin hilâf-ı şer‘ ve kānûn kimesneye ta‘allül ve
nizâ‘ itdürmeyüp ihkāk-ı hak idesin şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız. Tahrîren
fi'l-yevmi's-sâlis şehri Ramazâni'l-mübârek lisene hamsîn ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
Biimzā-i Mehmed Paşa ed-defterî
Vasale ileynâ fî 3 min Şevvâl sene 50
63-A-1
Tashîh-i sikke emridir.
Akzâ kuzāti'l-müslimîn evlâ vülâti'l-muhaddîn ma‘denü'l-hakki ve'l-yakīn huccetü'l-
hakki ale'l-halki ecma‘în vârisü ulûmi'l-enbiyâi ve'l-mürselîn el-muhtassu bimezîdi
inâyeti'l-meliki'l-mu‘in Mevlânâ Selanik ve Yenişehir Kadısı zîdet fezâilehû
mefâhirü'l-kuzāt ve'l-hükkâm me‘âdinü'l-fezâili ve'l-kelâm Sol Kolda vāki‘ varınca
yol üzerinde vāki‘ olan kadılar zîde fazluhüm tevkî‘-i refî‘-i humâyûn vâsıl olıcak
ma‘lûm ola ki bundan akdem şark seferleri vāki‘ olup Memâlik-i Mahrûsemed olan
hükkâmın ‘adem- takayyüdleri sebebi ile sikke ahvâli muhtel ve müşevveş olmağla
beyne'n-nâs kızıl ve ufak ve kırık akçeler isti‘mâl olunduğu ecilden altun ve guruş
ziyâdeye cârî olup bu sebeb ile cânib-i mîrîye ve bey‘ ve şirâ eyleyen tüccâra küllî gadr
olup her vecihle sikke tashîh olunması mühimmât-ı dîn ü devletimden olduğu ecilden
mahzā ibâdullâha merhameten sikk-i humâyûnum tashîh olunup hâlis gümüşden her on
304
dânesi bir dirhem olmak üzere nâm-ı şerîfimle meskûk cedîd akçe kat‘ itdirilüp fîmâ
ba‘d ceyyid ve cedîd akçe isti‘mâl olunup ve kānûn-ı kadîm üzere altunu yüz yirmişer
ve kâmil guruşu seksen ve esedî guruşu yetmiş akçeye alınup virilüp kat‘an yeni
akçeden gayrî eski ve zuyûf akçe ve zolta ve ak rub‘ isti‘mâl olunmamak ve tüccâr
tâifesi me’külât ve melbûsât ve bi'l-cümle bey‘ ü şirâya müte‘allık olan eşyâ her ne ise
yeni akçe hesâbı üzere satılup ziyâde bahâya satmayalar eskiden olan … yeni hesâbına
tatbîk idüp ana göre yeni akçe hesâbı üzere her şeye narh virülüp ne alanlara gadr ve
satanlara hazer müretteb olmayup iki tarafın ahvâli i‘tidâl üzere bir karâra konulup
cedîd hesâbı üzere bey‘ ü şirâ itdirilmek bâbında fermân-ı âlîşânım sâdır olmağın
dergâh-ı mu‘allâm müteferrikalarından kıdvetü'l-emâcid ve'l-a‘yân Kabil'i zîde kadrühû
mübâşir ta‘yîn ve zikr olunan cedîd akçeden yüz yimi akce teslîm ve irsâl olunmuşdur
buyurdum ki hükm-ı şerîfimle mûmâ ileyh vardıkda bu bâbda sādır olan fermân-ı
celîlü'l-kadrim üzere amel idüp siz ki kadılarsız mûmâ ileyh her kangınızın taht-ı
kazāsına dâhil olursa işbu emr-i şerîfimi sicill-i mahfûza kayd ve beyne'n-nâs kırâat ve
muhkem tenbîh ve nidâ itdiresiz ki min ba‘d eski ve zuyûf ve kırık akçe ve zolta ve ak
rub‘ alınmayup ve virilmeyüp sikke-i humâyûnum ile meskûk olan ceyyid ve cedîd akçe
isti‘mâl eyleyüp ve altun yüz yirmişer ve kâmil guruşu seksen ve esedî guruşu yetmişer
akçeye cârî olup kat‘an altunu ve guruşu bir akçe ziyâdeye almayup ve virmeyeler ve
isti‘mâli memnû‘ olan zolta ve ak rub‘ ve züyûf ve kırık ve eski akçeler her kimler
elinde bulunur ise kendüleri kāl itdürüp hâlis külçe gümüş oldukdan sonra külçe
gümüşleri mübâşir-i mûmâ ileyhe getürüp vezn itdürdükden sonra her yüz dirhemin
içün hâliyâ on bir buçuk guruşu mübâşir-i mûmâ ileyh yedinden alalar şöyle ki ol
makūle isti‘mâli memnû‘ zolta ve ak rub‘ ve züyûf ve kırık ve eski akçeleri olanlar
fermânım üzere külçe idüp mübâşir-i merkūm vireler ve ketm etmeyeler ba‘de't-tenbîh
her kimin elinde bulunur ise kendülerinin siyâseten haklarında gelünüp emvâl ve emlâk
ve esbâb ve erzākları mîrî içün girift olunup ana göre tenbîh ve siz ki kadılarsız dahi bu
husūsda basīret üzere olasız ve tüccâr tâifesinden me’kûlât ve melbûsât ve bi'l-cümle
bey‘ ü şirâya müte‘allık eşyâlardan ise cedîd hesâbı üzere satalar ziyâde bahâya
satmayalar eski akçe zamânında olan narhları yeni akçe hesâbına uydurup ana göre
hesâb-ı cedîd üzere her şeye narh ve bey‘ ve şirâ itdürüp emr-i humâyûnum icrâsında
dakīka fevt eylemeyesin şöyle ki … sebebi ile girü isti‘mâlı memnû‘ olan zolta ve ak
rub‘ ve züyûf ve kırık akçe isti‘mâl oluna ve yâhûd ahz u celb vāki‘ ola ecdâd-ı i‘zâmım
enârullâhi te‘âlâ berâhînihümün ervâh-ı tayyibeleri içün azl ile kurtulmayup her biriniz
305
mu‘âkebet olursuz ve bu husūs hafiyyeten tefahhus olunur ve her birinizin ahvâline ilm-
i humâyûnum lâhık olur ba‘dehû sadâkat ve istikāmetleri zâhir olanlara ri‘âyet ve rızā-
yı humâyûnuma muğâyir hareket idenlerin cezâsı virülür ve sen ki mübâşir-i mûmâ
ileyhsin sen vardukda ihtimâm eyleyüp me’mûr olduğun üzere itmâm-ı hizmet
eyleyesin şöyle ki ahz u celb eyleyüp hilâf-ı şer‘ va kānûn ta‘addî ve tecâvüz itmekle
cinâyetin zâhir olan dirligin kat‘ olunmağla kurtulmayup hakkından gelünür bilmiş
olasın ana göre basīret ve intibâh üzere olup fermânıma muğâyir vaz‘ın sudûrundan
cümleniz ihtirâz üzere olasız bu bâbda … zinhâr geçmeyüp para men‘ oluna ve gümüş
kāl idenler mübâşir yanında kāl ideler … gayrîler … kāl itmeyeler para geçmesün
ihtimâm eyleyeler. Tahrîren fi'l-yevmi's-sâmin aşere min şehri Ramzâni'l-mübârek sene
1050
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
Vasale ileynâ fî 24 mine'ş-şehri'l-mezbûr sene hamsîne ve elf.
63-B-1
Şerâyi‘-şi‘âr varınca kuzāt efendiler huzūrlarına tahiyyât-ı sāfiyeden inhâ
olunur ki mukaddemâ şark seferleri vāki‘ olmağla sikke ahvâli muhtel ve müşevveş ve
halk mâbeyninde kızı ve kırık ve kara akçeler câri olduğu ecilden altun ve guruş
ziyâdeye geçüp mîrîye ve bey‘ ve şirâ iden tüccâr tâifesinde küllî gadr olpu sikke-i
humâyûnum tashîhi ehem umûrdan olduğu ecilden se‘âdetlü ve şevketlü pâdişâhımız
hazretleri mahzā ibâdullâha merhameten nizām-ı intizām-ı benî âdem içün sikke-i
humâyûnları tashîh ve hālisü'l-‘ayâr gümüşden onu bir dirhem gelür nâm-ı şerîfleriyle
meskûk cedîd akçe gönderüp fîmâ ba‘d cedîd akçe râyic olup ve kānûn-ı kadîm üzere
altun altı yüz yirmişer ve kâmil guruş seksen ve esedî guruş yetmiş akçeye alınup ve
virilüp min ba‘d eski ve zuyûf akçe ve zolta ve ak rub‘ geçmeyüp ve tüccâr tâifesi alup
satdıkları eger me’kûlât ve melbûsât ve gayrîden metâ‘ … ise yeni akçe hesâbı üzere
narh kılınup ile satalar ziyâdeye satmeyalar eskiden olan narhları yeni hesâb idüp cedîd
akçe eserince narh konulup ol minvâl üzere bey‘ ve şirâ itdürilüp ammâ alup ve
satanlara gadr olmayup tarafeynin ahvâli ohşayu tutulup karâr virilmek fermânı
kıdvetü'l-emâcid ve'l-a‘yân Kabil Ağa zîde mecdühû ta‘yîn ve mübâşir gönderilüp hâlâ
cedîden kat‘ olunan akçeden … akçe teslîm ve irsâl kulum kangınızın taht-ı kazāsına
306
dâhil olursa eski ve züyûf ve kırık akçe ve zolta ve ak rub‘ almayup ve virmeyüp cedîd
akçe isti‘mâl itdirdesin ve altun yüz yirmi ve kâmil guruşu seksen ve esedî guruşu
yetmiş akçeye cârî olup ziyâdeye geçmeyüp alup virmeyeler ve zolta ve eski akçe ve ak
rub‘ her kimin elinde mevcûd ise kendüleri kāl itdirüp hâlis külçe gümüşlerin mübâşir-i
mûmâ ileyhe vezn itdürüp virüp her yüz dirhem külçe gümüşün bahâsı içün on buçuk
guruşu mübâşir-i mûmâ ileyh yedinden cedîd akçe alasız bu makūle isti‘mâli memnû‘
olan şeyleri külçe itdürüp satılmayalar ba‘de't-tenbîh her kimin elinde bulunursa
siyâseten haklarında gelünüp emvâl ve erzākların mîrîden furuht olunur ana göre siz ki
kuzāt efendiler ve sen ki mübâşirsin ihtimâm olunması bâbında mâliyeden emr-i şerîf
sādır ve tarafınızda nmektûb virimişdir vusūlünde gerekdir ki vârid olan emr-i şerîf
mûcebince amel ve sicill-i mahfûza kayd itdürüp ve kurâda ve her birinizin taht-ı
kazānızda tenbîh ve nidâ itdürüp egen cedîd akçe râyic olmasında ve altun ve guruşun
fermândan ziyâdeye geçmesine ve narhla cedîd hesâbı üzere konullasına ve bi'l-cümle
emr-i humâyûnun mazmûn-ı münîfiyle amel ve icrâ etdiresin şöyle ki bu bâbda ahz ve
bir dürlü ta‘addî ve hilaf-ı şer‘ ve kānûn tecâvüz ve tam‘-ı hâm sebebi ile rızā-yı
humâyûna muğâyir iş sudûr ide hafiyyeten müstakil âdemler gönderilüp cümlenizin
ahvâli tecessüs olunur sâir zamâna kıyâs ve sikke umûru gayrî maslahat benzemez
umûr-ı lâzımenin ehemindedir azl konulmayup mu‘âteb olmanız zâhirdir ve sen ki
mübâşirsin me’mûr olduğun hidemât-ı humâyûnun itmâm ve tekmîlinde bezl-i makdûr
idüp ihmâl ve ta‘allülden ihtirâz eyleyesin para geçmesun men‘ idesin ve gümüşü
olanlar gümüşlerden mübâşir huzûrunda kāl ideler tenhâlarında kāl itmiyeler. Bâkī
fazīlet ber-devâm bâd.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
63-B-2
Vech-i tahrîr-i hurâf budur ki Rodoscuk kazāsına tâbi‘ Yarabsan ve Karaevli ve Kani
nâm karyeleri bin elli Martı ibdidâsından bin elli bir senesine varıca zabt u rabt içün
Serdâr Hasan Çelebi'yi Subaşı nasb idüp gönderilmişdir vardıkda öşrün ve bâd-ı hevâsı
ve yave ve kaçgun ve cüz’î ve küllî kendüye deruhde olunmuşdur vardıkda minvâl-i
meşrûh üzere zabt ve tasarruf idüp âhardan min ba‘d kimesne dahl ve ta‘arruz eylemeye
işbu temessük yidene vaz‘ ve ref‘ olunmuşdur nazar-ı şerîfini üzerinden dirîğ
buyurmayasız. Gurre-i şehr-i Muharrem sene 51 hamsîn ve elf
307
(imza)
63-B-3
Vech-i tahrîr-i hurûf budur ki berât-ı şerîf ile mutasarrıf olduğum tîmârdan Rodoscuk
kazāsına tâbi‘ Nusretlü ve Ortaca Köy ve Kara Bâzergânlı ve İnecik'de vāki‘
mahsūlâtına tarafımızda âid ve râci‘ olmağın bin elli senesi Martı ibtidâsından bin elli
bir senesi Martı ibtidâsına bir sene tamâmına varıca a‘şâr-ı şer‘iyyesin ve rüsûm-ı
örfiyyesin ve resm-i tapu ve tapu-yı zemîn ve bâd-ı hevâ ve cürm ü cinâyet kadîmden
zabt olunageldüğü üzere zabt ve tasarrufun işbu bâ‘is-i tezkire Nevşeni Sinan Beşe'ye
sekiz bin iki yüz akçeye iltizâm ve deruhde idüp yedinen meblağ-ı mezbûru tamâmen
ahz eyleyüp tasarrufuna âharden kimesne mâni‘ olmaya. Tahrîren fî 14 Muharremü'l-
harâm sene 51
64-A-1
Mefâhirü'l-kuzāt ve'l-hükkâm me‘âdinü'l-fezâili ve'l-kelâm Rumeli'nin sol kolunda
vāki‘ olan kadılar zîde fazlühüm ve mefâhirü'l-emâsil ve'l-akrân zikd olunan
kadılıklarda vāki‘ olan altı bölük halkı üzerine Kethüdâ Yeri ve Yeniçerileri Serdârı
zîde kadrühüm tevkî‘-i refî‘-i humâyûn vâsıl olıcak ma‘lûm ola ki dergâh-ı mu‘allâm
müteferrikalarından kıdvetü'l-emâcid ve'l-ekârim Kabil zîde mecdühû südde-i
se‘âdetime arzıhâl idüp zikr olunan mahallere ceyyid ve cedîd akçe ile sikke tashîhine
me’mûr olmağla kuyumcular ahvâline dahi tağayyür olunup gümüş evânîsi ve kāl ve
serme işletdirilmemek içün emr-i şerîfm virilmek recâsına i‘lâm itmegin siz ki kadılar
ve Yeniçeri Serdâdlarısız müşârün ileyh ma‘rifetiyle kasabât ve şehirlede gümüş kāl
itmeyüp ve gümüş evânîsi ve serme işletdirilmemek bâbında fermân-ı âlîşânım sādır
olmuşdur buyurdum ki mûmâ ileyh vusūl buldukda bu bâbda sādır olan emrim üzere
amel idüp dahi taht-ı kazālarda vāki‘ olan kasabât ve şehirlerde muhkem tenbîh ve nidâ
itdiresiz ki min ba‘d kuyumcu tâifesi gümüş evânî işleyüp ve sırmakeşler kâl itmeyüp
anın gibiler ba‘de't-tenbîh eslemeyüp vech-i meşrûh üzere gümüş evânî işlemeyüp ve
sırmakeşler gümüş kāl iderler ise sonra her birinin muhkem haklarından gelinme
mukarrer mulâhaza eyleyeler emmâ bu bahâne ile fukarâdın ahz ve celb sebebi ile bir
akçe ve bir habbe alınmayup bir ferde zulüm ve ta‘addî itdirmeyesiz şöyle bilesiz
alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız. Tahrine fî evâsıt-ı şehr-i Ramazânü'l-mübârek sene 50
308
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
Vasale ileynâ fî evâhir şehr-i mezbûr sene 50
64-A-2
Akzâ kuzāti'l-müslimîn evlâ vülâti'l-muhaddîn ma‘denü'l-hakki ve'l-yakīn huccetü'l-
hakki ale'l-halki ecma‘în vârisü ulûmi'l-enbiyâi ve'l-mürselîn el-muhtassu bimezîdi
inâyeti'l-meliki'l-mu‘in kadılar olup hâlâ ber-vech-i arpalık Rodoscuk kazāsına
mutasarrıf olan Mevlânâ zîde fezāilühû tevkî‘-i refî‘-i humâyûn vâsıl olıcak
ma‘lûm ola ki cedd-i emcedim merhûm ve mağfûrün leh Ebülfeth Sultân Mehmed Hân
tâbe serâhunun evkāfı mütevellî olan kıdvetü'l-emâcid ve'l-ekârim Hüseyin zîde
mecdühû südde-i se‘âdetime arzıhâl sunup nefs-i Rodoscuk'da zebh olunan koyun ve
keçi ve kuza ve gayrînin baş ve ayakları kadîmden vakfın ser hânesine virilüp âhar yere
virilegelmiş degil iken hâlâ kassāb tâifesinden ba‘zı kimesneler vāki‘ olan ayak ve başı
âhara virmekle vakfın ser hânesi mu‘attal kalup vakfa gadr olduğunu bildürüp kadîmden
olugeldügü üzere amel olunmak bâbında emr-i şerîfim recâ itmeğin kadîmden olıgeldiği
üzere amel olunmak emrim olmuşdur buyurdum ki vüsûl buldukda emrim üzere
amel idüp dahi husûs-ı mezbûra mukayyed olup göresiz i‘lâm olunduğu üzere ise vakfa
ol vecihle gadr olunduğuna rızâ-şı şerîfim yokdur vech-i meşrûh üzere kazā-i
mezbûrede zebh olunan koyun ve keçi ve kuzu ve gayrînin baş ve ayağın kadîmde
olıgeldügü üzere vakfın ser hâhesine virdürüp âhar yere virmeyüp vakfa bir vecihle gadr
itmeyeler ve itdürmeyüp men‘ ve def‘ eyleyesiz menû‘ olmayup itā‘at-ı emr itmeyeni
isim ve resmiyle vukū‘u üzere yazup arz eyleyüp şer‘-i şerife ve kadîmden olıgelelene
muhâlif kimesneye iş itdürmeyüp tekrâr emrim varmalu eylemeyesiz şöyle bilesiz
alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız. Tahrinen fî evâsıt-ı şehr-i Cemâziye'l-evvel lisene hamsîn
ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
Vasale ileynâ fî 3
309
64-B-1
Akzâ kuzāti'l-müslimîn evlâ vülâti'l-muhaddîn ma‘denü'l-hakki ve'l-yakīn vârisü
huccetü'l-hakki ale'l-halki ecma‘în ulûmi'l-enbiyâi ve'l-mürselîn el-muhtassu bimezîdi
inâyeti'l-meliki'l-mu‘in ber-vech-i arpalık Rodoscuk kazāsına mutasarrıf olan Mevlânâ
zîde fezāilühû kıdvetü'l-emâcid ve'l-akrân Çatalca Ustası zîde kadrühû
tevkî‘-i refî‘-i humâyûn vâsıl olıcak ma‘lûm ola ki Doka nâm zımmî südde-i se‘âdetime
gelüp şöyle arzıhâl eyledik birkaç yoldaşları ile Rumeli'ne giter iken Rodoscuk
kasabasına vurp ale's-sabâh kalkdıklarında kasabanın kenârında birkaç eşkıyâ üzerlerine
gelüp yoldaşları firâr idüp bizler iki bârgîrde ve bir bârgîrde sipâhînin ve sâir emvâl ve
… gāret olup ziyâde fesâd ve şekāvet üzere olmalarıyla ihkāk-ı hak olunması bâbında
emrim recâ eyledügü ecilden sen ki müşârün ileyh Usta'sın bi'z-zât kendün mahall-i
mezbûra varıp muhkem tecessüs idüp bu makūle fesâdi den şakīleri bieyyi vechin kâne
ele getürüp eyledikleri fesâd üzerlerine sicill ve hüccet olundukdan sonra Âsitâne-i
Se‘âdetime getirmek fermân-ı âlîşânım sādır olmuşdur buyurdum ki hükm-i şerîfimle
vusûl buldukda sādır olan fermân-ı şerîfim mûcebince amel idüp dahi bu makūle fesâd
iden şakīlerin bieyyi vechin kâne ele getürüp gaybet iderlerse buldurup lâzım olanlara
buldurup he vecihle meclis-i şer‘a ihzār itdürüp eyledikleri fesâd üzerlerine sicil ve
hüccet olundukdan sonra ve hüccetleri ile kendüleri bi'z-zât Âsitâne-i Se‘âdetime
getüresin ‘avk ve te’hîrden ve ihmâl ve müsâheleden ziyâde hazer idüp ahz u celb
sebebi ile ehl-i fesâdı humâyetden ve bu bahâne ile kimesneden akçe alınmakdan ihtiyāt
üzere olasın şöyle bilesin alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasın. Tahrîren fî evâil-i şehr-i
Ramazânü'l-mübârek lisene hamsîn ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
Vasale ileynâ fî 10 Ramazânü'l-Mübârek
64-B-2
Mefâhirü'l-kuzāt ve'l-hükkâm me‘âdinü'l-fezâili ve'l-kelâm me‘âdinü'l-fazli ve'l-kelâm
sol kolda vāki‘ olan kadılar zîde fazlühüm tevkî‘-i refî‘-i humâyûn vâsıl olıcak ma‘lûm
ola ki hâliyâ sikke-i humâyûnun tashîh olunup nâme-i şerîfle meskûk olan cedîd
akçeden gayrî eski ve kırık ve züyûf akçe isti‘mâla olunmak fermânım olmağla zikr
olunan cedîd akçeden yük akçe kîseleyüp ve mühürleyüp kıdvetü'l-emâcid ve'l-
310
a‘yân zîde mecdûhuya teslîm ve irsâl olunmuşdur imdi zikr olunan cedîd akçeden
gayri eski ve züyûf ve kırık akçe isti‘mâl olunmayup ve müşârün ileyhe taht-ı
tasarrufunda vāki‘ kasabât ve kurâ ve sâir yerlerde kalp akçe ile ahz olunan … ahz
itmek istedükde gümüş arayacılar ve havāss-ı humâyûn ve … hāsları ve Sultân
paşmaklıkları ve serbest ze‘âmeti sāhibler ve Subaşıları ve evkāf zâbitleri bizim
toprağımızda ahz olumuşdur ve yâhud ze‘âmetimizdir deyü virmekde ta‘allül eylemek
isterler ise kat‘an ta‘allül itdirülmeyüp o makūle … ele girdükde mahalliende müşârün
ileyh ma‘rifetiye şer‘le görüp sâbit oldukdan sonra hüccet-i şer‘iyyeleriyle ve ellerinde
bulunan alâmetleri ile Âsitâne-i Se‘âdetime göndermeniz bâbında fermân-ı âlîşânım
sādır olmuşdur buyurdum ki hükm-i şerîfimle vardukda bu bâbda satır olan emrim üzere
amel idüp dahi her kangınızın kazāsında kasabât ve kurâda ve sâir yerlerde kalp akçe ile
… ahz olunur ise me’mûr olduğun üzere müşârün ileyh zîde mecdühû ma‘rifetiyle
mahalilnde şer‘le görüp kılâp oldukarı sâbit ve zāhir oldukdan sonra hüccet eyleyüp
yazılan hücceti ve ellerinde bulunan alâmetleri ile südd-i se‘âdetime gönderesiz min
ba‘d gümüş arayıcılarına ve havāss-ı humâyûn dizdârları ve sultānlar voyvodalarına ve
serbest ze‘âmet Subaşılarına ve evkāf zâbitleine kat‘an bizim toprağımızda vāki‘
olmuşdur ve yâhûd bizim re‘âyâmızdır deyü bir vecihle ta‘allül ve bahâne itdirmeyesiz
fi'l-cümle bu husūs müstakil müşârün ileyhe sipâriş olunmuşdur kat‘an taraf-ı âharden
bir ferdi dahl ve ta‘arruz itdirmeyesiz fermân-ı şerîfe muhâlif vaz‘ın irtikâbından be-
gāyet ihtirâz eyleyesiz şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız. Tahrîren fi'l-yevmi't-
tâsi‘ aşer şehri Ramazâni'l-mübarek lisene hamsîn ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
65-B-1
Akzâ kuzāti'l-müslimîn evlâ vülâti'l-muhaddîn ma‘denü'l-hakki ve'l-yakīn huccetü'l-
hakki ale'l-halki ecma‘în vârisü ulûmi'l-enbiyâi ve'l-mürselîn el-muhtassu bimezîdi
inâyeti'l-meliki'l-mu‘in sâbıkā kadısı olup hâlâ ber-vech-i arpalık
Rodoscuk kazāsına mutasarrıf olan Mevlânâ zîde kadrühû ve'l-emâsil ve'l-
akrûn kazā-i mezburda Yeniçeri Serdârı zîde kadrühû tevkî‘-i refî‘-i humâyûn vâsıl
olıcak ma‘lûm ola ki kazā-i mezbûrda vāki‘ Can Paşa Mescidi mahallesinin ahâlîsin
südde-i se‘âdetime arzıhâl sunup mescid-i mezbûrun imâmı olan Ömer nâm kimesne
Yeniçeri olmağla kendü hâlinde olmayup bunları hilâf-ı şer‘-i şerîf rencîde itmekle
311
mezbûrun imâmetden ref‘ olunması bâbında bundan akdem hakkında emr-i şerîfim
vârid olmuşken itā‘at-ı emr-i şerîfim itmeyüp girü mahalle-i mezbûra gelüp cebren
imâmet idüp ol vecihle bunlar … olmaya varmamağla mescid-i şerîf ve mu‘allimhânesi
harâba müşrif olup ziyâde gadr ve ta‘addî olduğın bildürüp hükm-i humâyûnum recâ
eyledikleri ecilden sen ki mutasarrıf mûmâ ileyhsin mahall-i merkūm ahâlîsi ile …
itdirilmemek emrim olmuşdur buyurdum ki fermân-ı şerîfim vusūl buldukda bu
bâbda sādır olan emrim üzere amel idüp dahi mûmâ ileyhi imâmetden sürüp min ba‘d
imâmet itdürmeyüp zikr olunan mescid-i şerîfe merkūmun yerine bir mütedeyyin
kimesne imâm nasb idüp arz eyleyesin memnû‘ olmaz ise irim ve resmi ile vukū‘u
üzere yazup Âsitâne-i Se‘âdetime bildiresin ki itā‘at-ı emr-i şerîfim itmedigi içün
sonradan hakkında emr-i şerîfim bu vecihle sādır olursa mûcebiyle amel oluna şöyle
bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız. Tahrîren fî evâhir-i şehr-i Cemâziye'l-ûlâ lisene
hamsîn ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
Bir mescid-i şerîfde imâm olan Zeyd'in sû-i hâli olup ahâlî-i mahalle iftidâsından
istikrâh idüp hâkime i‘lâm itdiklerinde hâkim Zeyd'i azl idüp yerine mütedeyyin
kimesneyi imâm nasb itmege kādir olur mu beyân buyurulup musâb oluna
El-cevâb olur. Allah te‘âlâ a‘lem
Ketebehû Yahya el-Fakîr
Ufiye anhu
65-B-2
Akzâ kuzāti'l-müslimîn evlâ vülâti'l-muhaddîn ma‘denü'l-hakki ve'l-yakīn huccetü'l-
hakki ale'l-halki ecma‘în vârisü ulûmi'l-enbiyâi ve'l-mürselîn el-muhtassu bimezîdi
inâyeti'l-meliki'l-mu‘in sâbıkā kadısı olup hâlâ ber-vech-i arapalık Rodoscuk
kazāsına mutasarrıf olan Mevlânâ zîde fezāilühû tevkî‘-i refî‘-i humâyûn vâsıl olıcak
ma‘lûm ola ki kazā-i mezbûrdan dârende-i emr-i humâyûn Yani nâm zımmî südde-i
se‘âdetime arzıhâl idüp bundan akdem yine kazā-i mezbûr sâkinlerinden Dino nâm
zımmî bunun mülklerine ateşe urup ihrāk idüp ziyâde zulüm ve ta‘addî ve fesâd
eyledigin ve bu bâbda da‘vâsına muvâfık Şeyhülislâm'dna müte‘addid fetvâları
312
olduğunu bildürüp mûcebince şer‘le görülüp ihkāk-ı hak olunmak bâbında emr-i şerîfim
recâ eylemegin mahallinde şer‘le görülüp icrâ-yı hak olunmaz ise Âsitâne-i Se‘âdetimde
görülmek lâzım olmuşdur buyurdum ki hükm-i şerîfimle vardukda ihzār-ı husemâ kılup
gaybet iderler ise şer‘le buldurup lâzım olanları buldurup getürüp mukaddemâ bir def‘a
şer‘le görüp fasl olunup on beş yıl mürûr etmiş degil ise temâm-ı hak ve adl üzere teftîş
ve tafahhus ve fetvâlarına nazar idüp göresin arz olunduğu üzere olup fetvâları ba‘de't-
sübût şer‘le olan hakkını hükm idüp alıvirüp şer‘-i şerîfe ve fetvâ-yı münîfe ve emr-i
humâyûnuma muhâlif kimesneye iş itdirmeyesin şöyle ki mahallinde şer‘le görüp icrâ-
yı hak olunup eger olmaz ise Âsitâne-i Se‘âdetime havâle eyleyesin ki dîvân-ı
humâyûnumda şer‘le görülüp ihkā-ı hak oluna ve bu bâbda dergâh-ı mu‘allâm
çavuşlarından kıdvetü'l-emâsil ve'l-akrân Ali Çavuş zîde kadrühû mübâşir ola ammâ
hadd-i şer‘den tecâvüz eylemeye şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız. Tahrîren fî
evhârqi şehr-i Şa‘bânü'l-mu‘azzam lisene hamsîn ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
Vasale ileynâ fî 7 min Ramazâni'l-mübarek sene 50
66-A-1
Akzâ kuzāti'l-müslimîn evlâ vülâti'l-muhaddîn ma‘denü'l-hakki ve'l-yakīn vârisü
ulûmi'l-enbiyâi ve'l-mürselîn huccetü'l-hakki ale'l-halki ecma‘în el-muhtassu bimezîdi
inâyeti'l-meliki'l-mu‘in Mevlânâ Rodoscuk Kadısı zîde fezâilühû tevkî‘-i refî‘-i
humâyûn vâsıl olıcak ma‘lûm ola ki kıdvetü'l-emâsil ve'l-akrîn kazā-i mezbûrda
Beytülmâl Emîni olan Osman zîde kadrühû hâlâ Derse‘âdetime gelüp arzıhâl sunup hâlâ
kazā-i mezbûrda nâm hâtûn vefât idüp vâris-i ma‘rûf ve ma‘rûfesi olmayup cümle
muhallefâtı bihasebi'ş-şer‘ ve'l-kānûn mîrîye âid ve râci‘ olmuşiken hâlâ kazā-i mezbûr
Yeniçeri Serdârı olan kimesne kâh vefât eyleyen hâtûn Yeniçeri hâtûnudur ve kâh
Yeniçeri kızıdır ben kabz iderim deyü ta‘allül ve nizâ‘ ider hayfdır men‘ ve def‘ olunup
mîrî içün ahz u kabz itdürülmek emr-i şerîfim recâsına i‘lâm eyledi imde vâris-i ma‘rûfu
yoğise mîrî içün ahz u kabz itdirilmek emr idüp buyurdum ki hükm-i şerîfimler
vardıkda bu bâbda sādır olan emrim üzere amel idüp dahi husūs-ı mezbûra
mukayyed olup göresin fiˈl-hakīka müteveffiye-i merkūmenin vâris-i ma‘rûfu ve
ma‘rûfesi olmayup cümle muhallefâtı mîrîye âid ve râci‘ iken kazā-i mezbûrda Yeniçeri
313
Serdârı olan kimesne müteveffiye-i mezbûrenin kâh Yeniçeri hâtûnlarınandır ve kâh
kızıdır ben ahz u kabz iderim deyü müdâhale ider ise men‘ ve def‘ idüp emîn-i mezbûr
şart-ı iltizâmı mûcebince ahz u kabz itdürüp min ba‘d emr-i şerîfime muhâlif Yeniçeri
Serdârı Beytülmâl Emini'ne ve âhardan bir ferde ta‘allül ve nizâ‘ ve inâd ve muhâlefet
itdirmeyesiz şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
Vasale ileynâ fî 11 min Şa‘bâni'l-mu‘azzam sene 1050
66-A-2
Bi'l-fi‘il Rodoscuk kazāsında Yeniçeri Serdârı olan nâm yoldaş i‘lâm olunun
budur ki ol cânibde Beytülmâl Emîni Osman Bey arzıhâl idüp kazā-i mezbûrda
sâkinelerinden nâm hâtûn fevt olup Yeniçeri hâtûnu ve Yeniçeri kızıdır deyü
müdâhale eyledigin tazallüm olmağla min ba‘d hilâf-ı şer‘ ve kānûn dahl olunmamak
bâbında vârid olan emr-i âlî mucebince mektûb taharrî olunp sana gönderilmişdir
vusūlünde gerekdir ki min ba‘d husūs-ı mezbûru dahl eylemeyesin beytülmâlinden ne
alâkan vardır imdi vârid olan emr-i âlîye ve şer‘-i şerîfe muhâlefet vaz‘ eylemeyüp fi'l-
cümle hilâf-ı şer‘ ve kānûn hareket eylemeyüp mûceb-i mektûb ile âmil olasız.
…
Yeniçeriyân-ı dergâh-ı âlî
Vasale ileynâ fî 11 min Şa‘bân sene 1050
66-A-3
Bâ‘is-i tahrîr-i hurûf budur ki Vize sancağında Çorlu ve Tekfurdağı kazālarında
tîmârımız karyelerinden Koşar nâm-ı dîger Kılıç Yurdu nâm karye tîmârından olmak
işbu bin elli Martı evâilinden sene tamâmına degin hâmilü't-temessük Rodoscuk
sâkinlerinden Zülfikar Bey nâm kimesne ber-vech-i maktū‘ otuz bin akçeye virüp … iki
yüz guruş … akçe hesâbı üzere on iki bin akçe ider ber-vech-i peşîn alunup zimmetinde
olan dört bin akçe bâkī kalmışdır inşâallahu te‘âlâ … varıncaya dek a‘şâr-ı şer‘i ve
314
rüsûm-ı örfiye ve tapu-yı zemîn ve kışlak ve sâiri bâd-ı hevâ kadîmden olıgeldüğü üzere
zabt olunmak içün işbu hurûf temessük olmak içün yedine vaz‘ ve ref‘ olundu ki vakt-i
hâcetde ibrâz idüp … tahrîren fî gurre-i Zilka‘deti'ş-şerîfe lisene hamsîn ve elf.
(imza)
Vasele ileynâ fî gurre-i Zilhicce sene 50
66-A-4
Vech-i hurûf budur ki merkūm Pîr Mehmed Paşa'nın kasaba-i Silivri'de olan imâreti
evkāfından olup Rodoscuk kazāsında vāki‘ Kumbaşı ve tevâbi‘i perâkendesinin işbu bin
elle senesi târîhinde vāki‘ Mart ibtidâsından bir sene tamâmına degin cânib-i vakfa âid
hukūk-ı şer‘iyye ve rüsûm-ı örfiye ve bilcü defter-i hâkānî mûcebince … mahsūlâtını
bundan akdem kāimmakām-ı mütevellî olan Hüseyin Efendi işbu bâ‘isü'l-hurûf Receb
nâm kimesneye vech-i maktū‘ kırk bin akçye deruhde idüp meblağ-ı mezbûrdan imâret-
i mezbûr içün buğday alup zabt içün yedine temessük virmiş isen ba‘dehû ol senenin
mahsûlâtı kırk bin akçeye Ahmed ve Mehmed ve câbî-i vakf olan Haver Bey nâm
kimesneler dahi virüp ma‘a hâzâ sene-i mezbûr Martının ibtidâsından kāimmakāmlı
hizmeti bu fakīre tefvīz olunmağla fakīr kurâ-yı mezbûrenin mahsûlâtını vech-i ma‘hûd
üzere merkūm Receb Bey'e deruhde idüp ve yedine temessük virmiş iken mezbûr
Ahmed Bey ve Mehmed Bey ta‘arruz itmegin hâlâ mezbûr Receb be yevm-i Martdan
sonra sene-i cedîd içün vakfa teslîm eyledügü dört yüz yetmiş yedi keyl sahîh buğdayın
keyli elli gikeşer akçeden yirmi dört bin sekiz yüz dört akçeden sonra bâkī kalan on beş
bin yüz doksan altı akçeyi dahi nakden cânib-i vakfa edâ idüp bu fakīre teslîm eyledikde
ben dahi vakf içün olup kabz idüp mezbûr Receb Bey sene-i mezbûre mahsûlâtının
cem‘-i maktū‘u olan kırk bin akçeyi bi't-tamâm vakfa edâ ve teslîm eyleyüp zimmetinde
bir habbe bâkī kalmayup ve mezbûr Receb Bey … olmağın işbu hurûf … temessük ketb
olunup câbî-i merkūm Haver Bey ile mezbûr Receb Bey yedine vaz‘ oludu olıgeldügü
üzere zabt idüp mezbûrân Mehmed Bey ve Ahmed Bey va âhar ta‘arruz eylemeye. Fî
evâsıt-ı şehrü'l-Muharremü'l-harâm sene 1051
Vasale ileynâ fî selhi'l-muharremi'l-harâm sene 51
315
66-B-1
Mes’ele beyânında Eimme-i Hanefiyye'den cevâb ne vecihledir
Bir karye sınurunda vāki‘ vakf mezra‘anın gallesi ol karyede imâm olanlara meşrūt
olmağla yüz seneden mütecâviz ol mezra‘anın öşür ve resmini imâm olanlar ahz ve zabt
idegeldikleri meşhûr ve mütevâtir iken kurbunda âhar vākıf karye zâbiti olan Amr ol
arâzī benim zabt eyledügüm vakfın toprağıdır deyü da‘vâ ve ikāmet-i beyyine eyleye
da‘vâsı mesmû‘a ve beyyinesi makbûle olur mu?
Beyân buyurulp müsâb olular
Elcevâb olmaz.
Ketebehû Yahya el-Fakīr
Ufiye anhu
66-B-2
Akzâ kuzāti'l-müslimîn evlâ vülâti'l-muhaddîn ma‘denü'l-hakki ve'l-yakīn mürselîn
huccetü'l-hakki ale'l-halki ecma‘în vârisü ulûmi'l-enbiyâi ve'l- el-muhtassu bimezîdi
inâyeti'l-meliki'l-mu‘in sâbıkā kadısı olan hâlâ ber-vech-i arpalık
Rodoscuk kazāsına mutasarrıf olup Mevlânâ zîde fezāilühû tevkî‘-i refî‘-i
humâyûn vâsıl olıcak ma‘lûm ola ki dârende-i fermân-ı humâyûn Osman nâm kimesne
dergâh-ı mu‘allâma arzıhâl idüp kazā-i mezbûra tâbi‘ Naib Köyü nâm karyede vākı‘a
ma‘lûmü'l-hudûd bir mikdâr yerin tasarrufu defter-i cedîd-i hâkānîde mescid-i mezbûrda
imâm olanlara vekf ve şart olmağla bu dahi mescid-i mezbûrda berât-ı şerîfimle imâm
olup zabt ve tasarrufunda iken vakfından Kumbağı nâm kerye Subaşısı olan
Receb nâm kimesne ol yerler benim subaşılar olduğum mezbûr karyenini toprağındadır
öşür ve resmin ben alurum deyü bî-vech dahi rencîde itmekde olduğu ve bu bâbda
Şeyhülislâm'dan da‘vâsına muvâfık fetvâ-yı şerîfesi olduğunu bildürüp mûcebince amel
olunup men‘ ve def‘ olunmak bâbında emr-i şerîfim recâ itmegin buyurdum ki hükm-i
şerîfimle vardukda hak üzere tefehhüm ve bu bâbda sādır olan fetvâsına nazar idüp
göresin öşrü nizâ‘ olunan yerler ol dahl eylemeyen mezbûr karyenin kadîmî amel
olunugelmiş mümtâz ve mu‘ayyen hudûdu dâhilinde olan yerlerden olmayup fi'l-vāki‘
mescid-i mezbûrda imâm olalara vakf ve şart ise bu dahi mescid-i mezbûrda bi'l-fi‘il
berât-ı şerîfimle imâm olup şart-ı vākıf ve defter-i cedîd-i hâkānî mûcebince mutasarrıf
iken ol vcehile dahl ve nizâ‘ iderlerse câiz degildir men‘ ve def‘ idüp vech-i meşrûh
316
üzere olan yerleri buna zabt ve tasarruf itdürüp şer‘-i şekrife ve şurūt-ı vakfa ve fetvâ-yı
münîfe ve defter-i cedîd-i hâkānîye ve emr-i humâyûnuma muhâif kimesneye iş
itdirmeyesiz kaziyyede medhali olmayanları dahl itdürmeyüp inâd üzere olanları yazup
husūs-ı mezbûr içün bir dahi emrim varmayu eylemeysiz şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe
i‘timâd kılasız. Tahrîren fî evâhir-i şehr-i Cemâziye'l-evvel lisene hamsîn ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
66-B-3
Bihuzūri'l-me‘âlî el-mükerrem Paşa
… varup gelince yol üzerinde ve yalılarda ve cezîrelerde vāki‘ olan kuzāt efendiler zîde
fezāilühüm ilâ yevmin yeb‘asûne tahiyyât-ı sāfiyât ve teslîmât-ı âfiyât ihdâsından sonra
i‘lâm olunan oldur ki Yeniçeri ve Acemî Oğlanı ve Topçu ve Cebeci zümresinden
olanların metrûkâtların zabt ve kabz idüp bu cânibe getürmek içün gedikli yoldaşlardan
Ahmed nâm mumcu ve âdemlerimizden İbrahim Bey nasb ve ta‘yîn olunmağın mektûb-
ı vedâd tahrîr ve irsâl kılındı lede'l-vusūl me’mûldur ki olıgelen âdet-i kadîm üzere ve
kānûn üzere tâife-i mezbûreden fevt olanların metrûkâtların mezbûr zabt ve sūk-i
sultânîde furûht kılınıp nükūdu müfredât defteriyle mezbûra teslîm idesiz ve Yeniçeri
serdârlarının makbūzātı olan beytülmâlleri taleb ve tahsīl itdiresiz ve serhadlerde
me’mûr olan Yeniçeriyânı bir ân alıkomayesiz serhadlere gönderesiz bâkī hemân ulûm
ve fezāil … dâim bâl. Hurrire fî şehri Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf.
Mustafa Ağa
Yeniçeriyân-ı Dergâh-ı Ali
İşbu sene-i mezbûre Şa‘bânının sekizinci gününde serhadlere me’mûr olan tâife-i
mezbûr me’mûr oldukları yerlere gönderilmek içün mûmâ ileyh Yeniçeri Ağa'sı
tarafından mektûb vârid olundu.
67-A-1
Bin elli Şa‘bânı gurresinde sene-i mezbûrede idlâl-i akçe içün herkes eşyâsını hıfz idüp
… olmağla bitarīki'l … vech-i muharre üzere narh virildi der-nevbet-i … İbrahim
Efendi der-zamân-ı Mehmed Efendi
317
… lahm Revgan-ı sâde
Kıyye
36
Revgan-ı zeyt
Kıyye 1
Fîât 23
… Pirinç
Keyl 1
Fîât 78
Asel
Kıyye 1
Fîât 20
Badem
Kıyye 1
Fîât 1
… Lop inciri
Kıyye 1
Fîât 8
İğde
Kıyye 1
Fîât 9
Kara üzem
Kıyye 1
Fîât 7
Sarıca incir
Kıyye 1
Fîât 6
Beglüce üzümü
Kıyye 1
Fîât 6
… Siyâh …
üzümü
Kıyye 1
Fîât 8
Kûfiye
Kıyye 1
Fîât 1
Fındık
Kıyye 1
Fîât 9
Harnup
Kıyye 1
Fîât 4
Kıbrıs
Sabun
Kıyye 1
Fîât 23
Hannâ
Kıyye 1
Fîât 8
Pestil
Kıyye 1
Fîât 8
Erik kurusu
Kıyye 1
Fîât 8
Zerdalü kurusu
Kıyye 1
Fîât 10
Amrud kakı
Kıyye 1
Fîât 6
Nohud
Kıyye 1
Fîât 5
Mercimek
Kıyye 1
Fîât 2
… Böyrülce
Kıyye 1
Fîât 4
Bakla
Kıyye 1
Fîât 5
Badırma
Kıyye 1
Fîât 10
Tarhana
Kıyye 1
Fîât 5
Bulgur
dövülmüş
Kıyye 1
Fîât 4
Islak buğday
Kıyye 1
Fîât 5
Nişeste
Kıyye 1
Fîât 6
Edincik soğanı
Kıyye 1
Fîât 6
Beyāz tuz
Dirhem 300
Fiat 1
Şab tuz
Kıyye 1
Fîât 1
Eflak tuzu
Kıyye 1
Fîât 4
… keten
Kıyye 1
Fîât 1
…
Katrân
Kıyye 1
Fîât 5
Kuzu …
Kıyye 1
Fîât
Tâze …
Kıyye 1
Fîât 4
Fıstık
Kıyye 1
Fîât 16
Tuzlu yağ
Kıyye 1
Fîât 32
Şa‘riye
Kıyye 1
Fîât 12
Şalgam
Kıyye 1
Fîât 1
Turp
Kıyye 1
Fîât 1
Soğan
Kıyye 1
Fîât 1
Sarımsak
…
318
Ceviz
…
… Bursa kestânesi
Kıyye 1
Fîât 8
… …
Hurma-i Mısr
Kıyye 1
Fîât
Zeytûn-ı Taşoz
Kıyye 1
Fîât 5
Zeytûn-ı
Edincik
Kıyye 1
Fîât 4
… Hardal
Kıyye 1
Fîât 36
Nurşî üzüm
Kıyye 1
Fîât 3
Yağ mumu
Kıyye 1
Fîât 34
Helvâ asel
Kıyye 1
Fîât
Helvâ pekmez
Kıyye 1
Fîât 20
Leblebi
Kıyye 1
Fîât 8
… Datlı böregi
…
Fîât 1
Limon suyu
Kıyye 1
Fîât 12
Ekşi …
…
Fîât
Sirke
Kıyye 1
Fîât 3
Lahane turşusu
Kıyye 1
Fîât 2
Lahane
Kıyye 1
Fîât 1
Kolnoz balığı
…
Alagöz balığı
Kıyye 1
Fîât 13
…
Yumurta
…
… … Zeytûn ezmesi
Kıyye 1
Fîât 6
Âvenger
üzümü
Kıyye 1
Fîât 3
… Onluk
dirhem 300
Fîât 1
Odun
Kıyye 1
Fîât 1
Saman
Kıyye 3
Fîât 1
Muşmula
Kıyye 1
Fîât 4
Kebâb-ı …
Dirhem 400
Fîât 4
Börek
Dirhem
Fîât
Kâhî
Dirhem 6
Fîât 1
Yağlı çörek
Fîât 1
Ciger kebâbı
Şiş 3
Fîât 3
Kâk
Dirhem 35
Fîât 1
Kebâb yağı
Kıyye 1
Fîât 34
Don yağı
Kıyye 20
Şem‘-i asel
Dirhem
Tâze sarımsak
Sığır lahmı
Kıyye 1
Fîât 5
… Kara keten
Kıyye 1
Fîât 22
… …
Eflak seferî tas … Demir Çelik Kurşun
319
Kıyye 1
Fîât 16
Kıyye 1
Fîât 11
Kıyye Kıyye
Fişne kurusu
Kıyye 1
Fîât
Tulum peyniri
Kıyye 1
Fîât 12
Çıra
Dirhem 300
Fîât 1
…
67-A-2
Cedîd akçe zuhûrundan sonra sebzevât ve me’kûlâta cedîd akçe ile virilen narhdır. Fî 19
Zilka‘de lisene hamsîn ve elf.
fi'l-yevmi'harīk
Turfanda
ısfanah
Dirhem 300
Kıyye 1
Bir akçe
Fi'l-yevmi'l-
harîk
Turfanda soğan
Dirhem 300
Kıyye 1
Bir akçe
Marul
Dirhem 300
Kıymet 1
Ba‘dehu
ısfanah
Kıyye 1
Kıymet 1
Torba boğazı
Kıyye 1
Kıymet 2
Çömlek boğazı
Kıyye 1
Kıymet 1
Fî 2 min
Muharrem sene
51
Tâze sarımsak
Kıyye 2
Dirhem 300
Kıymet 1
Fî 13
Muharrem sene
51
Hâsıl turfanda
Kıyye 6
Kıymet 1
Mine'l-mezbûr
Cendele
peyniri
turfanda
Kıyye 1
Kıymet 8
Fî 21
Muharrem
Ba‘dehû tâze
soğan
Dirhem 300
Kıymet 1
… marul
Dirhem 300
Kıymet 1
Fî 4 min
Saferü'l-hayr
sene 51
Kuzu eti beher
kıymet 10
Fî mezbûr
Kara üzüm …
Kıymet 4
Fî mezbûr
Zeyt yağı
Kıyye 1
Kıymet 30
Fî 8 min Safer
sene 51
Turfanda bakla
Kıyye 1
Kıyye 3
Fî 21 min safer
…
Fî 17 min Safer
Turfanda
pancar
Kıyye 4
Fî 26 min
mezbûr
Ba‘dehû
Kıyye 4
Fî 28 el-
mezbûr
Ba‘dehû tâze
sarımsak
mine'l-mezbûr
ba‘dehû bakla
kıyye 1
kıymet 1
320
Kıymet 1 Dirhem 300
Kıymet 1
Fî 12 min şehri
Rebî‘ü'l-evvel
Turfanda hıyar
3
Kıymet 1
Fî 14 min şehri
Rebî‘i'l-evvel
Vişne turfanda
Kıyye 1
Kıymet 6
Kabak turfanda
Kıyye 1
Kıymet 3
Fî 19 mine'l-
mezbûr
Elma pesdil
Kıyye 1
Kıymet 5
Mine'l-mezbûr
Can erigi
Kıyye 1
Kıymet 1
fi'lmezbur
Kara vişne
Kıyye 1
Kıymet 3
Mine'l-mezbûr
Sebze yerli …
Kıyye 4
Kıymet 1
Fî 13 mine'l-
mezbûr
Turp turfanda
Kıyye 1
Kıymet 1
Fîât 23 mine'l-
mezbûr
Zerdalü
turfanda
çevrenin
Kıyye 1
Kıymet 3
Fî 23 mine'l-
mezbûr
Sarımsak baş
tarafında
Aded 30
Kıymet 1
Kazdağı …
amrud baş
tarafında
Kıyye 1
Kıymet 3
Tâze elma yerli
Kıyye 1
Kıymet 1
Fî 24 mine'l-
mezbûr …
kabak
Dirhem 300
Kıymet 1
Mine'l-mebur
Tâze nohud
kabuğu ile
Kıyye 12
Kıymet 1
Mine'l-mezbûr
Hıyar
Kıyye 5
Kıymet 1
… Kuzu otluk
Kıyye 12
Kıyye 1
… Fî 3 mine'l-
mezbûr
… Zerdalü
Kıyye 1
Kıymet 3
Fî 24
Taze kabak
Kıyye 1
Kıymet 1
… Fî 14 mine'l-
mezbûr
Yerli amrud
Fî 5 mine'l-
mezbûr
Sarımsak
Kıyye 1
Kıymet 3
67-B-1
Fî 10 Rebî‘ü'l-
âhir sene 51
Tâze fındık
kabuğu il
… Karpuz
turfanda
Hıyâr
Aded 15
321
Kavun turfanda
Kıyye 1
Kıymet 3
turfanda
Kıyye 1
Kıymet 3
Kıyye 3
Kıymet 1
Kıyye 1
Zerdalü
Dirhem 300
Kıymet1
Fî 30 mine'l-
mezbûr
Badılcan
turfanda
Aded 15
Kıymet 1
Lapseki
karpuzu
turfanda
Kıyye 12
Kıymet 1
Kavun Lapseki
turfanda
Kıyye 1
Kıymet 1
Bozdoğan
armudu
Kıyye 1
Kıyye 3
Tâze üzüm
turfanda
Kıyye 1
Kıymet 5
Tâze lahana
turfanda
Dirhem 300
Kıyye 1
Soğan
Kıyye 1
Kıymet
Fî selh şehri
Rebî‘i'l-âhir
Keyl 16
Leblebi
Kıyye 5
Nohud bu sene
… olunan
Fî 16
Cemâziye'l-ûlâ
Taze karpuz
Kıyye 12
Kıymet 1
Sirke …
Kıymet 50
Bezir yağı
Kıyye 10
Şeftalü
turfanda
Kıyye 1
Kıymet 3
Çiçek inciri
Kıyye 1
Kıymet 2
Fî 26 mine'l-
mezbûr
Tâze ayva
Kıyye 1
Kıymet 2
Muşmula
Kıyye 1
Kıymet 2
Fî gurre
Cemâziye'l-âhir
Karpuz
Kıyye 3
Kıymet 1
Kavun
Kıyye 3
Kıymet 1
Hardal
Kıyye 1
Kıyye 8
Fî 13 min
Cemâziye'l-âhir
Ceviz
Keyl 1
Kıyye 45
Şeftalü
Kıyye 1
Kıymet 2
Nohud
bu sene
kemyâb
olmağla
keyl
64
Dirhem 150
Kıymet 1
Fî 13 mine'l-
âhire
…
Kıyye 1
Kıymet 1
Bir kıyyesi bir
akçe
Fî 23 mine'l-
âhire
Ekşi enâr
Taze ayva
Kıyye 1
Kıymet1
Karadeniz
kestanesi
Kıyye 32
Tâze enâr
Edincik
Kıyye 1
…
322
Kıyye 1
Kıyye 2
Kıymet 32
Fî 17 min
Saferü'l-ferd
sene 51
… Fî 14 min
Şa‘bân sene 51
Basdırma sığır
Kıyye 6
Bursa kestanesi
Kıyye 6
Narh-ı kuru
fındık …
Beher vukiyye
6
Şalgam
Vukıyye 12
Kıymet 1
Elma-i Sinop
Kıyye 1
Kıymet 3
Lakarda …
Kıyye 10
… üzümü
Kıyye 4
Kuru enar
Pınarbaşı
Kıyye 1
Kıymet 5
…
4
Fî 21 min
şevvâl sene 51
67-B-2
Sebeb-i tahrîr-i huruf budur ki mahrûse-i İstanbul'da vāki‘ merhûm ve mağfûrün leh
Ebülfeth Gāzî Sultân Mehmed Hân tâbe serâhu hazretlerinin câmi‘-i şerîf ve imâret-i
âmireleri evkāfından Vilâyet-i Rumeli'de vāki‘ Banados Virakça nâm mukāta‘aları bin
elli senesi mahsûlâtı içün sene-i sâbık üzere senesi yetmiş bin akçeye işbu bâ‘is-i
mektûb Handan Bey nâm kimesne talib ve râgıb olmağın işbu sene bin elli martı
ibtidâsından bin elli bir martı ibtidâsına varınca vāki‘ olan a‘şâr-i şer‘iyye ve rüsûm-ı
örfiye ve cürm ü cinâyet ve bâd-ı hevâ ve yave ve kaçgun ve beytülmâl-i âmme ve hāssa
ve resm-i tapu-yı zemîn ve mâl-ı gıyâbî ve mâl-ı mevkūd min külli'l-vücûh mâ
tekaddümden berü evkāf-ı süelâtīn serbest olup zikr olunun mahsûlâtı egere vakf
re‘âyâsı olsun eger gayrî re‘âyâ olsun mâdâm ki vakf-ı mezbûrun toprağında sâkinlerdir
vakf-ı mezbûr içün ahz u kabz olunup cizye ve ispençeden mâ‘adâ mahsûlâtı vech-i
muharrer üzere mezkûr Handan Bey'e bir sene tamâmına degin yetmiş bin akçeye
tevliyetin hasebi ile deruhde olunup ol dahi minvâl-i meşrûh üzere kabûl idüp o şart
üzere ki ibtidâ-i Martdan meblağ- ı mezbûr yetmiş bin akçeyi kıstu'l-yevm hesabınca
cânib-i vakf-ı şerîfe mâh bemâh virüp edâ ve teslîm eyleye bir sene tamâmına degin
mezkûrun zabt ve tasarrufuna bir ferd mâni‘ olmaya deyü işbu mektûb tahrîr olunup
yedine vaz‘ olundu. tahrîren fî 13 min şehr-i Şevvâlü'l-harâm lisene hamsîn ve elf.
323
Hüseyin
El-mütevellî
68-A-1
Kıdvetü'l-kuzāti ve'l-hükkâm ma‘denü'l-fazli ve'l-kelâm Mevlânâ İniceki Kadısı zîde
fazlühû tevkî‘-i refî‘-i humâyûn vâsıl olıcak ma‘lûm ola ki iftihârü'l-emâcid ve'l-ekârim
bi'l-fi‘il Matbah-ı Âmirem Emîni Salih zîde mecdühû hâlâ südde-i se‘âdetime mühürlü
tezkire gönderüp kazā-i mezbûr ahâlî avârızı ve sâir tekâlifleri mukābelesinde her sene
Matbah-ı Âmireye otuz cenâh tavuk ve on aded piliç virmege müte‘ahhidler olup işbu
bin elli senesine mahsûb olmak üzere tavuk ve piliçleri cem‘ ve tahsīl ve Kârhâne-i
Âmireye teslîm itdirilmek bâbında emr-i şerîfim recâsına i‘lâm eylemigin imd vech-i
meşrûh üzere cem‘ ve tahsīl itdirilmek emr idüp buyurdum ki hükm-i şerîfimle
vardıkda bu bâbda sādır olan emrim üzere amel idüp dahi bir ân ve bir sâ‘at
te’hîr ve terâhî itmeyüp kazā-i mezbûr re‘âyâsından târîh-i merkuma mahsûb olmak
üzere avârız ve sâir tekâlîfleri mukābelesinde her bir hânelerinden otuzar cenâh tavuk ve
on aded piliç irsal olunan nişânlu ve mühlü mevkūfât defteri mûcebince mübâşir-i
merkūma vakt ü zemâniyle cem‘ ve tahsīl itdürüp kadîmde olıgeldügü üzere kavî
kafesler kodurup ber-vech-i ta‘cîl Derse‘âdetime irsâl ve îsâl ve Kâkrhâne-i Âmireme
teslîm itdiresiz ve'l-hâsıl tavuk ve piliç Matbah-ı Âmiremin ehem umrûr-ı
lâzımesindendir ana göre mukayyed olup ‘avk ve te’hîrden ihmâl ve müsâheleden be-
gāyet ihtirâz idüp vech-i meşrûh üzere olan emrim yerine getürüsiz şöyle bilesiz alâmet-
i şerîfe i‘timâd kılasız. Tahrîren fi'l-yevmi'r-râbi‘ aşer şehri Cemâziye'l-âhir sene 50
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
Vasale ileynâ fî 24 min şehri Receb sene 50
Kazā-i
İnecicik tevâbi‘-i Gelibolu defter-i hazîne-i mevkūfât
Karye-i
Sögütlü
Hâne
20
324
(imza)
68-A-2
Akzâ kuzāti'l-müslimîn evlâ vülâti'l-muhaddîn ma‘denü'l-hakki ve'l-yakīn vârisü
ulûmi'l-enbiyâi ve'l-mürselîn huccetü'l-hakki ale'l-halki ecma‘în el-muhtassu bimezîdi
inâyeti'l-meliki'l-mu‘in Mevlânâ Rodoscuk Kadısı zîde fazlühû tevkî‘-i refî‘-i humâyûn
vâsıl olıcak ma‘lûm ola ki kazā-i mezbûr sâkinlerinden Süleyman ve Timur ve Umran
nâm kimesneler hâlâ Derse‘âdetime gelüp arzıhâl sunup bir mukaddmâ İnecik kazāsına
tâbi‘ Sögütlü nâm karyede sâkin olup kesr-i tekâlîfden ahâlîsi perâkende ve perişân
olmağla biz dahi kat‘-ı alâka idüp kakup Rodoscuk kasabasında sâkin olup her sene
vāki‘ olan avârız ve sâir tekâlîfmizi emr ve tefter mûcebince kazā-i mezbûr ahâlîsi ile
ma‘an virüp kusūrumuz yoğiken hâlâ mukaddemâ sâkin olduğumuz karye-i mezbûrdra
avârız alınmak îcâb ider evlerimiz ve yerlerimiz yoğiken hâlâ avârız cem‘ine me’mûr
olanlar bizde avârız ve sâir tekâlîf-i örfiye taleb idüp rencîde ve remîde iderler deyü
bildürüp men‘i bâbında emr-i şerîfim recâ eyledikeri ecilde imd hilâf-ı şer‘-i şerîf
rencîde olunmayalar deyü emr idüp buyurdum ki hükm-ı şerîfim vardıkda gelen avârız
ve sâir tekâlîf-i örfiyeleri kasaba-i mezbûr ahâlîsi ile ma‘an edâ idüp mukaddemâ sıkin
oldukları karye-i mezbûre avârız alınmak îcâb ider ev ve yerleri yoğide nhala avârız
cem‘ine me’mûr olanlar mukaddemâ karye-i mezbûrede sâkin evler idiniz deyü avârız
ve sâir tekâlîf-i örfiye taleb idüp rencîde ve remîde eyledikleri vāki‘ ise ve karye-i
mezbûrede tasarruflarında avârız îcâb ider evleri ve yerleri yoğise men‘ ve def‘ idüp
min ba‘d hilâf-ı şer‘ ve kānûn ve muğâyir- i defte ve emr-i humâyûn ol vecihle rencîde
ve remîde itdürmeyüp husūs-ı mezbûr içün tekrâr şikâyel olmalu eylemeyesiz şöyle
bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız. Tahrine fi'l-yevmi's-sâbi‘ aşere min Şa‘bâni'l-
mu‘azzam lisene hamsîn ve elf.
Vasale ileynâ 2 3 Şa‘bânü'l-mu‘azzam sene 50
68-B-1
Nişân-ı şerîf-i âlîşân ve tuğrâ-yı garrâ-yı vâcibi’l-iz‘ân bi’l- ‘avni’l-Meliki’l-
Müste‘ân ilâ yevmi’l-haşri ve’l-mîzân hükmü oldur ki
Rodoscuk Nâibi Mevlânâ İbrahim Efendi zîde fazlühû südde-i se‘âdetime mektûb
gönderüp Rodoscuk'da vaki bakkāl tâifesinden ve sâir ahâlî-i vilâyet meclis-i şer‘-i
325
şerîfe varup medîne-i mezbûrede bundan akdem Pazarbaşı olan işbu rârif‘-i tevkî‘ü'ş-
şânî hâkānî Hacı Emrullah içün hizmetinde mecd ü sâ‘î olup ‘azli îcâb ider husūs
yoğiken Rüstem Paşa Câmi‘i'nde müezzin olan Ahmed Halîfe nâm kimesne zikr olunan
Pazarbaşılığı arzıhâl ile bir tarīk ile olup berât itdirmekle sen ki … hizmetin ta‘tîline
bâ‘is olduğundan gayrî dükkânı dahi olmayup … olduğun bildürüp merkūm Ahmed ref‘
olunup hizmet-i mezbûre girü mezbûr Hacı Emrullah'a tevcîh olunmak recâsına arz
itmegin tevcîh olunup bu berât-ı humâyûnu virdüm ve buyurdum ki mezbûr Hacı
Emrullah girü üslûb-ı sâbık üzere medîne-i mezbûrede Pazarbaşı olup hizmet-i
lâzımesini müeddî kıldıkdan sonra ol bâbda mezbûr Ahmed ve hâricden hîç ahad mâni‘
ve dâfi‘ ve müzâhim olmaya ve dahl ve ta‘arruz gelmeye şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe
i‘timâd kılasız. Tahrîren fî evâil-i şehr-i Recübü'l-ferd lisene hamsîn ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
68-B-2
Akzâ kuzāti'l-müslimîn evlâ vülâti'l-muhaddîn ma‘denü'l-hakki ve'l-yakīn huccetü'l-
hakki ale'l-halki ecma‘în vârisü ulûmi'l-enbiyâi ve'l-mürselîn el-muhtassu bimezîdi
inâyeti'l-meliki'l-mu‘in Mevlânâ Rodoscuk Kadısı zîde fezāilühû tevkî‘-i refî‘-i
humâyûn vâsıl olıcak ma‘lûm ola ki südde-i se‘âdetime mektûb gönderüp mahmiye-i
mezbûred vāki‘ Can Paşa nâm mescidin imâm ve mu‘allimhânesinin mu‘allimi olan
Ömer Halîfe mahalle halkını darb ve şetm itmekle mukaddemâ emr-i şerîfim virilüp ref‘
olunup yerine kıdvetü's-sulehâi'l-kirâm Mustafa Halîfe imâm nasb ve ta‘yîn olunmuşdur
mahalle-i mezbûra imâmetine meşrût olan evi virmeyüp hayf ve gadr eyledügün
bildürüp emr-i şerîfim recâsına arz eyledügün ecilden mahalle-i merkûme imâmına
meşrût olan evin şer‘le eşyâsı kadurulup şer‘le tahliye itdürüp mezbûr Mustafa Halîfe'ye
meşrût olmak mûcebince zabt ve tasarruf itdiresin min ba‘d şer‘-i şerîf ve şart-ı vākıf
kimesneye ahz itdirmeyesiz şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız. Tahrîren fî
evâhir-i şehr-i Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
326
68-B-3
Nişân-ı şerîf-i âlîşân ve tuğrâ-yı garrâ-yı vâcibi’l-iz‘ân bi’l- ‘avni’l-Meliki’l-
Müste‘ân ilâ yevmi’l-haşri ve’l-mîzân hükmü oldur ki
Rodoscuk Nâibi İbrahim südde-i se‘âdetime mektûb gönderüp mahmiye-i Rodoscuk'da
vāki‘ müteveffâ Can Paşa Mescid-i Şerîfi'nde imâm ve mu‘allim olan Ömer Halîfe
Yeniçeri olmağal kendü hâlinde olmayup dahi cemâ‘âti hilâf-ı şer‘-i şerîf rencîde
itmekle mezbûru imâmemden ref‘ idüp zikr olunan mescid-i şerîfe merkūmun yerine
muktedir kimesne imâm ve mu‘allim nasb ve ta‘yîn idüp arz eyleyesin deyü mahalle-i
mezbûre ahâlî inhâsı ile emr-i şerîf vârid olmağla mezbûr Ömer Halîfe ref‘ olunup
yerine … her vecihle mahal ve müstahak ve mümtâz … olan Nasrullah oğlu tevkî‘-i
refî‘ü'ş-şan-ı hâkānî Mustafa Halîfe'ye tevcîh olunup berât-ı şerîfim virilmek recasına
arz itmegin mezbûru ref‘ … yerine vazīfe-i mu‘ayyenesi ile imâm ve mu‘allim nasb ve
ta‘yîn idiüp bu berât-ı humâyûn-ı izzet-makrûnumu virdim ve buyurdum ki vazīfe-i
mu‘ayyenesi her ne ise mescid-i mezbûrun evkāfı mahsūlünden olup … şöyle bilesiz
alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız. Tahrîren fi'l-yevmi'l-hâmis şehr-i Recebü'l-mürecceb
lisene hamsîn ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
69-A-1
Akzâ kuzāti'l-müslimîn evlâ vülâti'l-muhaddîn ma‘denü'l-hakki ve'l-yakīn vârisü
ulûmi'l-enbiyâi ve'l-mürselîn huccetü'l-hakki ale'l-halki ecma‘în el-muhtassu bimezîdi
inâyeti'l-meliki'l-mu‘in Bursa ve Gelibolu ve Rodoscuk kadıları zîdet fezâililühüm ve
mefâhirü'l-kuzāt ve'l-hükkâm me‘âdinü'l-fezâili ve'l-kelâm Kocaeli Sancağında vāki‘
olan kadılar zîde fazlühüm tevkî‘-i refî‘-i humâyûn vâsıl olıcak ma‘lûm ola ki Mustafa
ve Mehmed nem kimesne sâbıkā Derse‘âdetime gelüp bi'l-fi‘il Mahmiye-i İstanbul ve
Galata ve Rodoscuk ve Gelibolu kazālarında vāki‘ gümrük ve tevâbi‘i mukāta‘asını ber-
vech-i iltizâm Emîn olan kıdvetü'l-emâcid ve'l-akrân Ali zîde mecdühû … virüp zikr
olunan kadılıklarda ve Hāslar kazāsına tâbi‘ Küçük çekmece'den Tekfurdağ'a varınca
Galata kazāsına tâbi‘ Kapudağı ve tevâbi‘i ve Üsküdar kazāsına tâbi‘ Karamürsel ve
Kocaeli kazāsında sâkin ve mütemekkin olan kefere ve Yahûd ve Karamanlı ve Ermeni
ve Efrenc tâifesinin istihdâm eyledikleri kul ve câriyelerinin … emâneti hasebiyle
maktû‘iyyet çzere bana deruhde idüp ve elime temessük virüp mûcebince bir kırk dokuz
327
senesine mahsûb olmak üzere işbu elli senesinde vāki‘ rüsûm-ı mezbûru cem‘ ve tahsīl
bâbında emr-i şerîf recâsına i‘lâm eylemgin vech-i meşruh üzere cem‘ ve tahsīl
itdirilmek emr idüp dahi zikr olunan kefere ve Yahûd ve Ermeni ve Karamanlı ve
Efrenc ve said kefere tâifesinin hizmetlerinde olan sağîr ve kebîr kul ve câriyeleri
bulunur ise her esîr içün senede mîrîye yüz seksen akçe kesimleri içün kimseye ta‘allül
ve nizâ‘ itirmeyesiz sen ki havâle-i mezbûresin tâife-i mezbûrenin hahamlarına ve
papaslarına ve kethüdâlarına muhkem tenbîh ve te’kîd eyleyesin ki on küne değin
getürüp ismine havâle defterine kayd ve yüz seksener akçe resm-i mîrîsin edâ
eylediklerine mahtûm tezrkere alup şöyle ki tezkereleri olmaya o makūlelerin ikişer
resmi alunup ba‘zı Yahûd kefereden rüsûm-ı mîrî taleb olundukda biz doğancı ve
menzilici ve celeb ve kassāb ve derbendci ve suyolcu ve barutcu ve azâtlu re‘âyâyuz
deyü bir tarîk ile ellerine emr olup hazîne-i âmiremde mahfûz olan defterlerden ihrâc
olunmuş mühürlü ve nişânlu sahîh ve cedir sūret defterleri ve ma‘mûlün bih
temessükleri olmaya bir vecihle olan sözlerine amel eylemeyüp anlar gibilerin dahi
rusûm-ı mîrîyeleri kalîl ve kesîr taleb ve tahsīl olunup rüsûm-ı mezbûrenin taleb ve
tahsīlinde müfettişler ve muhassıllar ve hâssa harc emînleri ve sâir ümenâ ve ummâl ve
mültezimîn ve nāzır ve havâleler dahl ve ta‘arruz etmeyeler ve itdirmeyesiz ve bi'l-
cümle tāife-i mezbûrenin cemâ‘atbaşıların ve hahamların ve mahalle kethüdâların ve
papasların getürüp her kimin ellerinde kebîr ve sağîr kaç kul ve câriyeleri bulunur ise
senede her nefer içün sekiz akçe resm-i mîrîyi ba‘de't-tenbîh üç güne degin taleb ve
tahsīl ve emîn-i mezbûra kabz ve zabt itdiresiz ve bi'l-cümle o makûle esirler her kanda
ise üç güne degin haber virmeyeler ki şer‘e te’dîb olunup ve sen ki havâle-i mezbûrsun
resm-i mezbûrdan kimesne zimmetlerinde bir açe ve bir habbe bâkī komuyasız deyü
mukaddemâ emr-i şerîf virüp hâlâ cülûs-ı humâyûn-ı se‘âdet-makrûnum vāki‘ olmağla
ol emr-i şerîfi Derse‘âdetime gönderüp tecdid recâ eyledügü ecilden buyurdum ki
hükm-i şerîfimle havâle-i mezbûr vardukda mukaddemâ ma‘mûl ve mestûr olan üzere
virilen emr-i şerîf mûcebince amel idüp dahi bâlâda olan şurût ve kuyûdu rem-i üsârâ
mahsūlünü havâle-i mezbûra cem‘ ve tahsīl ve kabz ve defter itdürüp husūs-ı mezbûr
içün âhardan bir ferdi inâd ve muhâlefet itdirmeyesiz ammâ bu bâbda ziyâde ihtimâm
idüp hilâf-ı şer‘ ve kānûn tecâvüz itdirmeyesiz şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd
kılasız. Tahrîren fi'l-yevmi's-sânî min şehri Rebî‘i'l-evvel lisene hamsîn ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
328
69-A-2
İzzetlü ve fazīletlü efendiler hazretlerinin mübârek meclis-i âlî-i perverlerine ve şerâyi‘-
i şi‘âr ve hakāyık-nisâr Kocaeli sancağında vāki‘ olan kuzāt efendiler zîde fezâilühüm
dürer-i de‘avât-ı sāfiyât-ı muhâlasat-ı efzûn ve gurer-i tahiyyât-ı vâfiyât-ı musâdak-ı
makrûn ithâf ve îsârından sonra muhlisâne inhâ olunan budur ki taht-ı kazā-i siyâdet-
şi‘ârlarında sâkin ve mütemekkin olan kefere ve Yahûd ve sâir küffâr istihdâm
eyledikleri kul ve câriyelerinin kesm-i üsârâ emâneti bâ‘is varaka-i mevveddet-nümâ
kıdvetü'l-emâsil ve'l-akrân Mustafa ve Mehmed zîde kadrühâya deruhde olunup cem‘ ve
tahsīl içün ol câniblere müteveccih ve revâne olmağın hakkında işbu mektûb-ı
muhabbet-üslûb tahrîr ve irsâl-i fezāil-i mevfûr kılınmışdır inşâallahu te‘âlâ her birinizin
taht-ı kazā-i izzet-şi‘ârlarına varup yedinde olan berât-ı humâyûn mûcebince cizye-i
mezkûru cem‘ ve tahsīl itmek mübâşeret eyledikde iltāf-ı ferâdanlarından mercûdur ki
mûmâ ileyhimin üzerlerine hüsn-ı enzâr-ı âtifet-âsârlarını dirîğ buyurmayup cizye-i
mezkûrun cem‘ ve tahsīli umûrunda mürâca‘at eyledikleri husūslarında mu‘âvenet-i
cemîleniz ve her vecihle himâyet-i vesāyanız mebzûl buyurmak me’mûl olunur ve'l-
hāsıl mezkûr muhlislerine mensûb olmağı hakkında vücîh-ı … bi'l-cümle niyet-i
muhlislerine âid ve râci‘ idügünden mâ‘adâ ziyâde memnûn olmamız mukarrerdir. Bâkī
hemîşe … şerî‘at dâim bâd
Muhsin-i muhlis İbrahim Kethüdâ
Bostâniyân-ı Hāssa hâliyâ
Vasale fî 3 min Cemâzeye'l-âhire sene 50
69-B-1
Akzâ kuzāti'l-müslimîn evlâ vülâti'l-muhaddîn ma‘denü'l-hakki ve'l-yakīn vârisü
ulûmi'l-enbiyâi ve'l-mürselîn huccetü'l-hakki ale'l-halki ecma‘în el-muhtassu bimezîdi
inâyeti'l-meliki'l-mu‘in Mevlânâ Rodoscuk Kadısı zîde fazlühû ve kıdvetü'l-kuzzā ve'l-
hükkâm ma‘denü'l-fazlı ve'l-hükkâm Mevlânâ Malakara Kadısı zîde fazlühüm ve
kıdvetü'l-ulemâi'l-muhakkıkîn umdetü'l-fuzelâi'l-müdekkikîn Malkara Müftîsi zîde
fazlühû tevkî‘-i refî‘-i humâyûn vâsıl olıcak ma‘lûm ola ki dîvân-ı humâyûnum
kâtiblerinden … Kâtib Ali zîde kadrühû hâlâ Derse‘âdetime gelüp arzıhâl sunup
Malakara nâhiyesinde … çiftiklerinde dört kıt‘a harmanlu çiftlikleri bundan akdem Hacı
329
Bali Çavuş tasarrufunda senede on yedi bin yedi yüz akçeye olup mezbûr fevt olmağla
mahlûlünden iki bin üç yüz akçe ziyâde senesi yirmi bin akçe olmak üzere üzerime kayd
itdürüp elime mehmûr nişânlu defter sûreti ve emr-i şerîf virülüp zabtına vârid ve …
dergâh-ı âlî Kethüdâlarından Mehmed nâm kimesne mukaddemâ Uncubaşı olan
Mehmed Çavuş … deyü tezkire ibrâz itmekle bana âid olan mahsūlâtıma dahl idüp
kâğıdı … virilen emr-i şerîf mûcebince amel olunup min ba‘d … sabıkâ Uncubaşı olan
Mehmed Çavuş'dan almadım deyü ibrâz eyledügü tezkiresine amel olumamak bâbıda
emr-i şerîfim recâ eylemegin hâzine-i âmiremde mahfûz olan defteterlerine nazar
olundukda zikr olunan … çiftlikler Hacı Bali Çavuş mahlûlünden iki bin üç yüz akçe
zîyade elli senesi yirmi bin akçeye mezbûr … kayd olunup üzerinde olduğu … mezbûr
Yeniçeri Mehmed'i dahl itdirmemek emr idüp buyurdum ki hükm-i şerîfim vardıkda bu
bâbda sādır olan emrim üzere amel idüp dahi zikr olunan dört kıt‘a harmanlu çiftlikleri
mezbûr Kâtib Ali'nin mukaddemâ eline virilen mühürlü ve nişânlu defter sûreti
mûcebince zabt ve tasarruf … itdürüp min ba‘d mezbûr Yeniçeri Mehmed'i Uncubaşı
merkūm Mehmed Çavuş'dan aldım deyü ve âhardan bir ferdi dahl ve ta‘arruz
itdirmeyesiz mezbûr Ali'nin … târîhine âid olan mahsūlâtının senesi dahi … şer‘le
mûcebince ... hükm idüp alıviresiz emr-i şerîfime muhâlif ve defter sūretine muğâyir
kimesneye müdâhale itdimeyüp husūs-ı mezbûr içün emr-i âhar irsâline muhtâc
eylemeyesin şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız. Tahrine fi'l-yevmi's-sâdis şer‘-i
Cemâziye'l-âhir lisene hamsîn ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
Biimzā-i Mehmed Paşa ed-defterî
Vasale ileynâ fî 29 Cemâziye'l-âhire sene 50
69-B-2
Fazīletlü ve rif‘atlü hazretlerinin meclis-i şerîf-i izzet-i … savbına de‘âvât-ı sāfiyât-i
teslîmât-ı vâfiyât ithâfından sonra i‘lâm-ı muhibb-i muhlis-i bî-rayb budur ki Rodoscuk
kazāsında ve tevâbi‘inde sâkin olan Kıptiyân Tâifesi'nin bihasebi'ş-şer‘ vāki‘ olup
görülmesi bâbında fahrü'l-müderrisî Mevlânâ Bali Efendi dâ‘îlerini tarafımızdan vekîl
nasb ve ta‘yîn itmişüzdür şeref-vusūlünde mercûdur ki mezkûr dâ‘îlerinden hüsn-i
330
nazarınun dirîğ olunmayup ve tâife-i mezbûr yed-i vâhidden serbestlik üzere zabt
olunup voyvodalar ve subaşılar ve sâir ehl-i örf tâifesinden min ba‘d bir ferd müdâhil
olmayup vech-i meşrûh üzere Kıptiyân Tāifesi'nin bihesbü'ş-şer‘ düşen husūsların vekîl-
i mezbûr ma‘rifetiye görülüp vekîl-i sâbıkı ve âhardan bir ferdi dahl ve ta‘arruz
itdirmeyesiz ve'l-hāsıl sa‘y-i cemîlin ve hüsn-ı nazarınız dirîğ olunmaya bâkī hemîşe
mesned-i izzet dâim bâd
El-fakīr
İbrahim …
Kıptiyân-ı Rumeli
Vasale ileynâ fî 21 min Şa‘bân sene 1050
70-A-1
Mefâhirü'l-kuzāt ve'l-hükkâm me‘âdinü'l-fezâili ve'l-kelâm Vize ve Bergos ve
Hayrabolu ve Malkara kadıları zîde fazlühüm tevkî‘-i refî‘-i humâyûn vâsıl olıcak
ma‘lûm ola ki İstanbul'da vāki‘ merhûm Mustafa Paşa-yı Atīk Evkāfı Mütevellîsi olan
dârende-i fermân-ı vâcibü'l-a‘yân Mehmed zîde mecdühû südde-i se‘âdetime arzıhâl
idüp evkāf-ı mezbûrede Paşa ve Sofular ve Pınarbşı ve Karaca Kılağuzlu ve Kırık Ali
nâm keryelerin defterde mukayyed ra‘iyyeti ve ra‘iyyeti oğullarından ba‘zıları kadîmi
karyelerinden kalkup varup taht-ı kazānızda vāki‘ kasabât ve kurâda sâkin olmaları ile
vakfın mahsūlünü gadr eylediklerin bildürüp vakfın vech-i meşrûh üzere perâkende olan
re‘âyâsını kānûn üzere kaldırup kadîmî karyelerine gönderilüp iskân itdirmek bâbında
tamâm-ı takayyüd ve dergâh-ı mu‘allâmdan ihrâc olunmak mühürlü sahîh sūret-i defter-
i cedîd-i hâkānîye nazar idüp göresin ol perâkende olan re‘âyâ vakfın defterde
mukayyed ra‘iyyeti ve ra‘iyyeti oğullarından ise vefk-ı zamân olunmaz oturdukları
yerlerin âhara ra‘iyyet kayd olunmuş degiller ise vakfın olunmakla perâkende olan
re‘âyâsı kānûn üzere kaldırup kadîmî karyelerine gönderüp iskân itdürüp şer‘ ve kānûn
ve defter ve emr-i humâyûna muhâlif kimesneye ta‘üllül ve nizâ‘ itdirmeyesiz
eslemeyüp itā‘at-i emr itmeyeni ve kaziyeden medhali olmayup müdâhale idenleri ism
ve resmiyle vukû‘u üzere yazup arz eyleyesiz ve bi'l-cümle vakfın mahsûlâtına gadr
olunmamak ihtimâli olmayup tekrâr emrim varmalu eylemeyesiz şöyle bilesiz alâmet-i
şerîfe i‘timâd kılasız. Tahrîren fî evâil-i şehr-i Rebî‘ü'l-âhir lisene hamsîn ve elf.
331
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
70-A-2
A‘lemü ulemâi'l-metebahhirîn akze'l-fezâili'l-metebahhirîn yenba‘ü'l-fazl ve'l-yakīn
keşşâfü'l-müşkilâti'd-dîniyye hellâlü'l-mufazzilîn el-muhtassu bimezîd-i inâyeti'l-
meliki'l-mu‘în sâbıkâ Rumeli Kazaskeri olup hâlâ ber-vech-i arpalık Gelibolu kazāsına
mutasarrıf olan Ebu Said Mevlânâ Mehmed edâmellâhu te‘âlâ fezâilehû ve mefâhirü'l-
kuzāt ve'l-hükkâm me‘âdinü'l-fezâili ve'l-kelâm Mevlânâ merhûm ve mağfûrün leh
Sultân Süleyman Hân tâbe serâhunun evkāfı keferesi sâkin oldtukları yerlerin kadıları
zîde fazlühüm tevkî‘-i refî‘-i humâyûn vâsıl olıcak ma‘lûm ola ki zikr olunan
kadılıklarda vāki‘ evkāf-ı mezbûre karyeleri keferesinin bin kırk dokuz senesine mahsûb
olmak üzere üzerlerine edâsı lâzım gelen ziyâred-i cizyeleri cem‘ine me’mûr olan
kıdvetü'l-emâsil ve'l-akrân Derviş nâm kulum zîde kadrühû elinde olan berât-ı şerîfim
ve tuğrâlu defter mûcebince Donama-yı Humâyûnum kemilerinin tende kirbâsı içün
varup cem‘ ve tahsīl eylemek istedikde re‘âyâ tâifesi virmekde muhâlefet eylediklerini
bildürüp elinde olan tuğrâlu defter mûcebince sene-i sâbık mûcebince cem‘ ve tahsīl
itdirmek bâbınd emr-i şerîfim virilme recâsına ahvâlini i‘lâm itmegin sene-i sâbıkada
cem‘ olunduğu üzere cem‘ ve tahsīl itdirilme fermânım olmuşdur buyurdum ki hükm-ı
şerîfimile mezbûr kulum zîde kadrühû vardıkda bu bâbda sādır olan fermân-ı se‘âdetim
mûcebince amel eyleyüp dahi taht-ı kazānuzda vāki‘ evkāf-ı mezbûre keferesinin târîh-i
merkūma mahsûb olmak ezere uhdelerinde edâsı lâzım gelen ziyâde-i cizyelerini
mühimmât-ı mezbûre içün mezbûr kuluma elinde olan emr-i şerîfim ve tuğrâlu defter
mûcebince sene-i sâbıkadan cem‘ ve tahsīl olınageldiği minvâl üzere cem‘ ve tahsīl
itdürüp emr-i şerîfime muhâlif bir ferde ta‘allül ve nizâ‘ ve muhâlefet itdirmeyesiz el-
hāsıl kirbâs ve Donanma-yı Humâyûnum gemilerinin ehemm-i lâzımesindendir ana
göre mukayyed olup ‘aslâ ve kat‘â ve te’hîrine bâ‘is itdirmekden ictinâb eyleyesiz bu
bâbda ziyâde ihtimâm eyleyüp hilâf-ı şer‘ ve kānûn ve muğâyir-i defter ve emr-i
humâyûn re‘âyâya te‘addî ve tecâvüzden ve sene-i sâbıka defterine kesr ve noksān
müretteb olunmakdan be-gāyet ihtirâz eyleyesiz şöyle bilesiz ba‘de'n-nazar bu hükm-i
humâyûnumu mezkûrun elinde ibkā eyleyüp alâmet-i şerîfime i‘tamâd kılasız. Tahrîren
fi'l-yevmi'l-âşir şehri Ramazâni'l-mübârek lisene hamsîn ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
332
Vasale ileynâ fî gurre-i Recebü'l-mürecceb
70-A-3
Vech-i tahrîr-i hurûf budur ki berat-ı şerîf ile mutasarrıf oluğum icmâllü ze‘âmetimiz
kurâlarından Rodoscuk kazāsına tâbi‘ Büyük Kılıçlu ve Küçük Kılıçlu ve İnecik
kazāsına tâbi‘ Derecik nâm karye ve Kızanlık kazāsına tâbi‘ Oğlan Hatır nâm karyelerin
bin elli senesi Martı ibtidâsından bin elli bir senesi Martı ibtidâsına varınca Büyük
Kılıçlu ve Küçük Kılıçlu nâm karyelerin tapu-yı zemînlerinden mâ‘adâ a‘şâr-ı
şer‘iyyesin ve rüsûm-ı örfiyyesin ve cürm-i cinâyet ve bâd-ı hevâsın işbu bâ‘is-i
temessük Rodoscuk sâkinlerinden Ali Bey'e eli iki bin akçeyen deruhde idüp zikr
olunan meblağ-ı mezbûru yedinden tamâmen ahz itmekle işbu temessük ketb olunup
mezkûrun bir sene tamâmına degin tasarrufuna ahadden kimesne dahl ve ta‘arruz
eylemeye. Tahrîren fî 12 Muharremü'l-harâm sene 1051
El-fakîr
Mehmed ez-Za‘îm
70-B-1
Akzâ kuzāti'l-müslimîn evlâ vülâti'l-muhaddîn ma‘denü'l-hakki ve'l-yakīn huccetü'l-
hakki ale'l-halki ecma‘în vârisü ulûmi'l-enbiyâi ve'l-mürselîn el-muhtassu bimezîdi
inâyeti'l-meliki'l-mu‘in ber-vech-i arpalık Rodoscuk kazāsına mutasarrıf olan Mevlânâ
zîde fezāilehû tevkî‘-i refî‘-i humâyûn vâsıl olıcak ma‘lûm ola ki erbâb-ı
tîmârdan dârende-i fermân Musa nâm sipâhî südde-i se‘âdetime arzıhâh sunup berât-ı
şerîfimle mutasarrıf olduğu tîmârı karyelerinden Yağcı nâm karyesinin toprağında
Mehmed nâm sipâhî ile ba‘zı Yeniçeri ve kul oğlu ve sâir askerî tâifesi zirâ‘at ve hirâset
idüp hāsıl eyledikleri terekelerkinin öşr ile sâlâriyelerin sekizde bir taleb eyledikde
mezbûrlar mücerred virmemek içün biz sipâhî ve yeniçeri ve kul oğlu ve sâir askerî
tâifesindenleriz onda bir viririz deyü ta‘allül ve nizâ‘ ve inâd itmeleriyle mahsūlüne
külli noksān müterettib olduğun bildürüp imdi öşr ile sâlâriye … zamândır öşr alınan
yerde sâlâriye dahi alunur buyurdum ki hükm-i şerîfimle vardukda husūs-ı mezbûra
tamâm-ı hak ve adl üzere mukayyed olup göresiz arz olunduğu üzere bunun karyesi
toprağında zirâ‘at iden eger mezbûrladır ve eger gayrîden her kim olurlarsa olsunlar
hâsıl eyledikleri terekelerinin öşr ile sâlâriyelerin sekizde bir hükm idüp buna alıvirüp
biz askerî tâifesiyüz deyü ta‘allül ve inâd itdirmeyesiz ve arz eylediği mezbûrlar bunun
333
karyesi toprağında hāsıl eyledikleri terekelerinin öşrün harman idüp ba‘dehû bu
virdigim hāsıla değil iken ta‘şîr itmeden kaldurup der-anbâr itmekle sonradan buna
cüz’î nesne virmekle mahsūlüne küllî gadri derler imiş anı dahi göresiz arz olunduğu
üzere ise mezbûrlara muhkem tenbîh ve te’kîd eyleyesin ki bunun karyesi toprağında
hāsıl eyledikleri terekelerinin öşrünü harman yerinden bu ve yâhud vekîli ta‘şîr itmeden
der-anbâr eylemeyeler ve itdirmeyesiz ammâ buna dahi tenbîh eyleyesin ki ta‘şîr
zamânında kendüsü ve yâhûd vekîli hāzır ve mecûd bulunup kimesneye gadr olunmaya
bin ba‘d şer‘-i şerîf ve kānûn ve emr-i humâyûnuma muhâlif kimesneye iş itdirmeyesiz
ve kaziyeden müdâhil olmayanları dahi ta‘arruz itdürmeyüp eslemeyüp inâd üzere
olanları isim ve resimleri ile yazup bildürüp bu husūs içün tekrâr şikâyet olunup emr-i
şerîfim varmalu eylemeyesiz şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız. Tahrîren fî
evâil-i şehr-i Zilhicceti'ş-şerîfe lisene tis‘a ve erba‘îne ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
Vasale ileynâ fî selh-i Cemâziye'l-ûlâ lisene hamsîn ve elf.
70-B-2
Vech-i tahrîr-i hurûf budur ki Mahrûse-i İstanbul'da vāki‘ merhûm ve mağfûrün leh
Sultân Süleyman Hân tâbe serâhu hazretlerinin câmi‘-i şerîfleri ve imâret-i âmireleri
evkāfında Gelibolu ve tevâbi‘i perâkende kefer re‘âyâsının işbu bin (kırk) dokuz
Ramazân-ı şerîfinin gurresinden bin elli Şa‘bânü'l-mu‘azzamı gâyetine varınca
üzerlerine edâsı lâzım gelen üç bin dokuz yüz altmış bir hâne asl-ı vakf cizyelerinin
cem‘ ve tahsīli kıdvetü'l-emâsil ve'l-akrân Mehmed Ağa zîde kadrühûya deruhde olunup
ve cizye-i mezbûre mâlından yüz elli bin akçe ber-vech-i peşîn alunup kabz olunup
inşâallahu te‘âlâ vakti hülûl eyledikde zikr olunan vakf re‘âyâsının cizyeleri mezbûr
kadîmden olıgeldügü ezere cem‘ ve tahsīl idüp hâricden kimesne dahl ve ta‘arruz
itemmek içün işbu hurûf … temessük ketb olunup yedine vaz‘ olundu. tahrîren fî avâsıt-
ı şehr-i Şa‘bânü'l-mu‘azzam lsine tıs‘a ve erba‘în ve elf.
(imza)
Vasale ileynâ fi'l-yevmi's-sânî aşer min şehri Ramazân sene 1050
334
71-A-1
Nişân-ı şerîf-i âlîşân-ı sâmî-mekân-ı sultânî ve tuğrâ-yı garrâ-yı cihân-sitân-ı
hâkânî nüffize bi’l-‘avni’r-rabbânî ve hükmü oldur ki
Vilâyet-i nefs-i Edirne vilâyetine tâbi‘ zımmî re‘âyânın bin elle Ramazân-ı şerîfinin
gurresinden bin elli bir Şa‘bânü'l-mu‘azzamı gāyetine gelinceye degin üzerlerine edâsı
lâzım gelen karyeleri cem‘ ve tahsīl olunmak lâzım ve mühim olmağın emîn ta‘yîn
olunduğu eline tuğrâlu defter virülüp irsâl olunmuşdur imdi zâmânı hulûl eyledikde
cem‘ ve tahsīl itdirilmegi emr idüp buyurdum ki hükm-i şerîfimle mezbûr kulum zîde
kadrühû vardukda siz ki kadılarsız vilâyet-i mezbûreye tab zımmî re‘âyânın târîh-i
merkūme mahsûb olmak üzere uhdelerine edâsı lâzım gelen cizyelekrin bu bâbda virilen
tuğrâlu defter mûcebince bin dört yüz hânesinden cizyeleri içün ikeşer yüz yirmişer
akçe ve üç yüz elli dokuz hânesinde cizyeleri içün ikişer yüzer akçe ve altıyüz yirmi altı
hânesinden cizyeleri içün ikişer yüz ellişer akçe ve iki bin üç yüz elli beş hânesinden …
bedel-i hamr ve gayr-i ez-tefâvüt … içün üçer yüz seksen bir akçe hesâbı üzere cem‘ ve
tahsīl itdiresiz ve mahmiyye-i mezbûrede vāki‘ olan Yahûd tâifesinden bedel-i hamrları
içün yetmiş bin akçe başka maktū‘ harâc akçesi ile ma‘an cem‘ ve tahsīl ve kabz ve
defter itdürüp cidden bir frede ve bir vecihle inâd ve muhâlefet itdirmeyesiz ve mîrî içün
alınan altunu ve kâmil guruşu kānûn-ı kadîm ve hazîne-i âmireme alınduğu üzere ikişer
yüz akçe noksāna aldırup ziyâdeye ve noksâna aldırmayasız ve akçe alınmak lâzım
geldikde hâlis ve muhlis akçe aldırıp zinhâr zuyûf ve kırık akçe aldırmayasız ve elbette
altun guruş alunur deyü re‘âyâyı ol vecihle rencîde ve ta‘cîz itdirmeyesiz ve cizye
cem‘ine mutasarrıf ve Çavuş ve zü‘amâ ve erbâb-ıtim ve dergâh-ı mu‘allâm Yeniçerileri
ve altı bölük halkı ve sâir askerî tâifesinden ve a‘yân-ı vilâyetden ba‘zı zî kudret
kimesneler karışup mâni‘ olurlar ise min ba‘d ol makūleleri cizye umûruna müdâhale
itdürmeyüp men‘ ve def‘ eylelesiz memnû‘ olmayanları isimleri ve iştihâdları ile yazıp
arz ve i‘lâm eyleyesiz ammâ hîn-i tahsīlde tamâm-ı ihtimâm idüp hilâf-ı şer‘ ve kānûn
ve muğâyir-i defter emr-i humâyûn ta‘addî ve tecâvüz ve defterde noksān-ı cizyeden be-
gāyet ihtirâz eyleyesiz ve mezbûr kulum bin kırk dokuz Cemâziye'l-evvelinin on
dördüncü gününden gayr-i ez-tefâvüt beş yüz doksan bir bin altı yüz akçe ve yine bir
def‘a dahi sene-i mezbûre Şa‘bânının on birinci günüden gayr-i ez-tefâvüt beş yüz on
dört bin altı yüz doksan ike akçe ki cem‘an on bir yük altı bin iki yüz doksan iki akçe
olur ber-vech-i peşîn Âsitâne-i Se‘âdetim hazînesine edâ ve teslîm eylemişdir şöyle
335
bileler alâmet-i şerîfe i‘timâd kılalar. Tahrîren fi'l-yevmi's-sânî ve'l-ışrîn min şehri
Şa‘bâni'l-mu‘azzam lisene tıs‘a ve erba‘î ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
Vasale ileynâ min şehri … sene 1050
71-A-2
İzzetlü fazîletlü Efendi hazretlerinin huzûr-ı âlîlerine hezerân du‘â ve senâ îsârından
sonra inhâ-i muhlisleri budur ki vilâyet-i nefs-i Edirne defterine tâbi‘ zımmî re‘âyânın
cizyeleri cem‘ine berât-ı âlîşân ile bu bendeleri me’mûr olup ve lâkin bu sene bu kulları
üzedinde hizmet-pâl-ı şâhir-i reyyân olup ve mâl-ı mîrî tahsīlinde hâlâ Âsitâne-i Se‘âdet
tarafında ikdâm-ı küllî olmağla taht-ı kazā-i adâlet-şi‘ârlarında vāki‘ zımmî re‘âyânın
bin elle senesine mahsûb olmak üzere cizylekrin ahz u kabza tarafımızdan işbu bâ‘isü'l-
varaka-i du‘â-bezm izzetlü karındaşımiz fahrü'l-akrân …zâde Mehmed Çavuş
muhibbîleri vekîl nasb ve ta‘yîn olunup irsâl olundu ‘inde şerefü'l-vusūl iltāf-ı mâlâ
nihâyeleriden me’mûldür ki müşârün ileyh muhibbilerine cizye-i merkūmeyi cem‘ ve
tahsīl itdirmeleri bâbında sa‘y-i cemâlleri bî-dirîğ buyurula bâkī hemişe ömr ü devlet ve
ilm-i fazīlet der … şerî‘at dâim bâl.
Mine'l-muhibbü'l-muhlis Dervîş
Câmi‘-i Cizye hâlâ
Kazā-i
Rodoscuk
Karye-i Kumbağı
Hâne 25
… yâfte 5
Karye-i Ayvalu nâm-i dîger Yeniköy tâbi‘-
i M(ezbûr)
Hâne 60
Keşan Kadısı imzâsıyla gelen defter sūretidir
El-vāki‘ tahrîren fî evâsıt-ı şehr-i Rebî‘ü'l-evvel sene 1049
336
71-B-1
Nişân-ı şerîf-i âlîşân-ı sâmî-mekân-ı sultânî ve tuğrâ-yı garrâ-yı cihân-sitân-ı
hâkânî nüffize bi’l-‘avni’r-rabbânî ve hükmü oldur ki
Cennet-mekân ve Firdevs-âşiyân merhûm ve mağfûrün leh Sultân Süleyman Hân tâbe
serâhunun perâkende Gelibolu ve Cezîre-i İmroz ve Samadirek'da vāki‘ evkāfı
keferesinin bin kırk dokuz senesine mahsûb olmak üzere uhdelerine edâsı lâzım gelen
ziyâde-i cizyelerin cem‘ ve tahsīl ve dâhil-i hazîne olunmak lâzım ve mühim olmağın
Emîn ta‘yîn olunup eline tuğrâlu defter virilüp irsâl olunmuşdur imdi zamânı
geldikde cem‘ ve tahsīl itdirmegi emr idüp buyurdum ki hükm-i şerîfimle mezbûr
kulum zîde kadrühû vardukda siz ki kadılarsız taht-ı kazānuzda vāki‘ evkāf-ı mezbûre
keferesinin târîh-i mezkûrda üzerlerine edâsı lâzım gelen ziyade-i cizyelerinin hâne-i
avârıza dâhil olanlardan yüz otuzar akçe ve mu‘âf olanlarda yüz altmış akçe hesâbı
üzere Vakfiye Deresi nâm karyeden ikişer yüz yirmişer akçe hesâbı üzere cem‘ ve tahsīl
ve kabz ve defter itdürüp min ba‘d bir ferde ol vecihle inâd ve muhâlefet itdirmeyesiz
ve mîrî içün alınan altun ve kâmil guruşa kānûn-ı kadîm ve hazîne-i âmireme alunduğu
üzere ikişer akçe noksān aldurup ziyâde ve noksān aldırmayasız ve akçe alınmak lâzım
geldikde hâlis akçe aldurup zihân züyûf ve kırık akçe aldırmayasız ve elbetet altun ve
guruş alunur deyü evkāf-ı mezbûre re‘âyâlarını ol vecihle rencîde itdirmeyesiz ve cizye
cem‘ine mutasarrıf ve çevâşir ve zü‘amâ ve erbâb-ı tîmâr ve dergâh-ı mu‘allâm
Yeniçereleri ve altı bölük halkı ve sâir askerî tâifesinden ve a‘yân-ı vilâyetden ba‘zı zî
kadr kimesneler karışup mâni‘ olurlar ise min ba‘d ol makūleleri cizye umûruna
müdâhele itdürmeyüp men‘ ve def‘ eyleyesiz men‘le memnû‘olmayanlaır isimleri ve
iştihâdları ve dirlikleri le yazup Derse‘âdetime arz eyleyesiz ammâ hîn-i tahsīlde
tamâm-ı ihtimâm idüp hilâf-ı şer‘ ve kānûn ve muğâyir-i defter emr-i humâyûn ta‘addî
ve tecâvüzden ve kesr-i defterden ve naks-ı cizyeden be-gāyet ihtiraz eyleyesiz ve
mezbûr kulum zîde kadrühû bin kırk dokuz Cemâziye'l-evvelinin onuncu gününde
Âsitâne-i Se‘âdetim hazînesine beş yüz kırk iki bin üç yüz akçeyi teslîm eylemişdir
şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız. Tahrîren fi'l-yevmi'l-ışrîn min şehri
Şa‘bâni'l-Mu‘azzam sene tıs‘a ve erbe‘îne ve elf
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
337
71-B-2
Akzâ kuzāti'l-müslimîn evlâ vülâti'l-muhaddîn ma‘denü'l-hakki ve'l-yakīn vârisü
huccetü'l-hakki ale'l-halki ecma‘în ulûmi'l-enbiyâi ve'l-mürselîn el-muhtassu bimezîdi
inâyeti'l-meliki'l-mu‘in sâbıkā Hekîmbaşı olup ber-vech-i arpalık Rodoscuk kazāsına
mutasarrıf olun Mevlânâ zîde fezâilühû tevkî‘-i refî‘-i humâyûn vâsıl olıcak ma‘lûm ola
ki bi'l-fi‘il Gümrük Emîni olan Ali zîde mecdühû südet-i se‘âdetime arzıhâl sunup
Matbah-ı Âmirem mühimmâtı içün gelecek mîrî koyunlaın zahîresi içan küllî arpa
tedârik olunma lâzım olmağın Rodoscuk İskelesi'nden otuz bin keyl arpa kendü
akçesiyle iştirâ olması içün … gönderdükde ol cânibde olan madrabaz ve arpacılar
ziyâde arpa der-mahzen eylediklerinden gayrî mîrî koyun dahi arpa almağa mâni‘
olduğun bildürüp imdi akçesiyle zikr olunan mikdârı arpa alup madrabaz ve âharda
kimesne mâni‘ olmamak bâbında fermân-ı âlîşânım sādır olmuşdur buyurdum ki
vusūl buldukda sādır olan emrim üzere amel idüp dahi zikr olunan koyun
zahîresi içün müşârün ileyh Ali tarafından iştirâ olunmak otuz keyl arpa akçesiyle narh-ı
cârî üzere iştirâ itdürüp âharda bir ferd mâni‘ olmaya memnû olmayup müdâhale
idenleri ismi ve resimleri ile yazup arz eyleyesin ki itā‘at-ı emr-i şer‘ etmedikleri içün
sonrada haklarında emr-i şerîfim ne vecihle sādır olursa mûcebiyle amel oluna şöyle
bilesin alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasın.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
72-A-1
Akzâ kuzāti'l-müslimîn evlâ vülâti'l-muhaddîn ma‘denü'l-hakki ve'l-yakīn vârisü
ulûmi'l-enbiyâi ve'l-mürselîn huccetü'l-hakki ale'l-halki ecma‘în el-muhtassu bimezîdi
inâyeti'l-meliki'l-mu‘in Mevlânâ Edirne ve Rodoscuk ve Selanik ve Yenişehir ve
Sofya ve Filibe kadıları zîde fezāilühüm ve mefâhirü'l-kuzāt ve'l-hükkâm me‘âdinü'l-
fazli ve'l-ihtirâm Dimetoka ve Hayrabolu ve İnöz ve İnecik ve Aydos ve Karinabad ve
Ahyolu ve sâir vilâyet-i Rumeli'nde vāki‘ perâkende Ermeni keferesinin sâkin olduğu
yerlerin kadıları zîde fazlühüm tevkî‘-i refî‘-i humâyûn vâsıl olıcak ma‘lûm ola ki
Ermeni keferesi patriki olan mukaddemâ Derse‘âdetime arzıhâl gönderüp bi'l-fi‘il
patrikligime mute‘allık vilâyet-i Anadolu'da geçüp zikr olunan kadılıklarda sâkin
Ermeni murahhasa ve papas ve keşîşlerin ve sâir Ermeni keferesinin isimlerinden kendi
üzerlerine lâzım gelen mîrî rüsûm ve tasadduk akçeleri ve panayırları ve nikâhları ve
338
pîşkeşleri resmin ve sâir küllî ve cüz’î bana âid rüûs-ı patriklik rüsûmu kadîmden
olıgeldiği âdet ve kānûn üzere mektûbum mûcebince kendü cânibimden cem‘ ve tahsīl
eylemek içü Adans ve Mığırdıç nâm zımmîler vekîl ta‘yîn olunup görmeleri bâbında
emr-i şerîf recâ iderim deyü i‘lâm eylemegin vech-i meşrûh üzere amel olunmak emr
idüp bu bâbında sādır olan fermân-ı se‘âdetim mûcebince amel idüp dahi emîn-i
mezbûrun patrikliğine müte‘allık taht-ı hükûmetinizde sâkin Ermeni murahhasa ve
papas ve keşîşleri ve sâir zımmîlerin zimmetlerinde âred ve kānûn üzere ve patrik-ı
mezbûr tarafından yedlerine virilen mektûb ve defter mûcebince mezbûrûn ve gelen bi't-
tamâm taleb ve tahsīl ve patrik içün ahz u kabz itdürüp min ba‘d rüsûm-ı mezbûrdan
kimesne zimmetinde bir akçe ve bir habbe bâkī kodurmayup ve taraf-ı âhardan bir ferde
dahl ve ta‘arruz ve ta‘allül ve nizâ‘ ve inâd ve muhâlefet itdirmeyesiz ve mezbûrûn
vekiller mîrî rüsûm cem‘inde iken ba‘zı kimesneler vârid-ı sâbıka mebnî … veyâ sana
karz akçe virem deyü bî-vech hilaf-ı şer‘-i şerîf rencîde eylediklerinde … ba‘zı
muhavvef olan yerlerde ahsen-i vech ile geçmeleri içün libâsların tağayyür idüp …
getürdüklerin ba‘zı mîrlivâ ve voyvodaları ve … ve zu‘emâ ve erbâb-ı tîmâr ve sipâh ve
yeniçeri ve sâir ehl-i örf tâifesi mücerred celb-i mâl içün siz libâslarınızı tağayyür
eylemişsiz … görünürsüz deye kadîmden olıgelmişe muhalif dahl ve rencîde idüp mîrî
rüsûmât tahsīline mâni‘ olurlar imiş vāki‘ ise men‘ ve def‘ idüp min ba‘d mezbûrân
vekîlleri zikr olunan murahhasalar içün tâife-i merkūmeden ve kapum kullarından ber
ferde ol vecihle dahl ve rencîde itdürmeyüp mîrî rüsûmu akçesi ile gelürler lâkin ba‘zı
derbendlerde ve menâzil ve merâhilde yanlarına kılağuz bulup … merkūmân
vekîllerden gayrî kimesne müdâhale itdirmeyesiz ve mîrî rüsûm cem‘ iderken muhâlif
… rencîde itdirmeyesiz ve bi'l-cümle kadîmde olıgeldiği üzere amel idüh husūs-ı
mezbûr içün tekrâr kapuma gelmelü eylemeyesiz deyü bin kırk dokuz Şa‘bânının
sekizinci günü târîhi ile muvarrah emr-i şerîf virilüp hâlâ cülûs-ı humâyûn-ı se‘âdet-
makrûnum vāki‘ olmağla hâlâ ol hükmü südde-i se‘âdetime getürüp tecdîd olunmasını
recâ eylemegin buyurdum ki bu bâbda mukaddemâ mazmûnu … üzere virilen emr-i
şerîf mûcebince amel idüp cidden hilâfına rızā göstermeyesiz şöyle bilesiz … bu hükm-i
humâyûnumuz mezbûrların yedlerinde ibkā idüp alâmet-i şerîfe i‘timâd kılısız. Tahrîren
fi'l-yevmi's-sânî min şehri Zilhicceti'l-harâm lise tıs‘a ve erba‘îne ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
339
Biimzā-i Mehmed Paşa ed-defterî
Vasale ileynâ fî 15 min Cemâziye'l-ûlâ sene 1050
72-A-2
Kıdvetü'l-kuzāt ve'l-hükkâm me‘âdinü'l-fazli ve'l-kelâm Mevlânâ Rodoscuk Kadısı zîde
fazlühû tevkî‘-i refî‘-i humâyûn vâsıl olıcak ma‘lûm ola ki Yusuf nâm kimesne südde-i
se‘âdetime arzıhâl idüp bundan akdem Nomek nâmında bir hizmetkârı bir hizmetkârı
otuz kırk bin akçelik esbâbın alup firâr idüp hâlâ hizmetkâr-ı mezbûru nefs-i
Tekfurdağı'nda etmekci nâm kimesnenin yanında bulup lâkin ol cânibde görülmek
mümkün olmadığın bildürüp Âsitâne-i Se‘âdetime ihzār olunmak bâbında emr-i şerîfim
recâ itmeğih mahallinde şer‘le icrâ-yı hak olunmaz ise Âsitâne-i Se‘âdetime göderilmek
emrim olmuşdur buyurdum ki düstûr-ı mükerrem müşîr-i müfahham nizāmü'l-âlem
Vezîr-i A‘zam âdemlerinde kıdvetü'l-emâsil ve'l-akrûn Ali zîde kadrühû vusūl buldukda
ihzār-ı husamâ kılup mukaddemâ bir def‘a şer‘le görüp fasl olmayup on beş yıl mürûr
itmiş degil ise tamâm ve hak ve adl üzere teftîş ve tafahhus idüp göresiz arz olunduğu
üzere ise ol bâbda muktezā-yı şer‘-i kavîm üzere amel idüp şer‘le müteveccih ola hakkı
her ne ise teveccüh idenlerde ba‘de's-sübût hümk idüp alıvirüp min ba‘d şer‘-i şerîf ve
emr-i humâyûnuma muhâlif kimesneye inâd ve muhalefet itdirmeyesiz ve şöyle ki ol
cânibde görülmez ise Âsitâne-i Se‘âdetime gönderesin ki ma‘an gelüp dîvân-ı
humâyûnumda şer‘le görülüp icrâ-yı hak oluna şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd
kılasız. Tahrîren fî evâsıt-ı şehr-i cemâziye'l-ûlâ sene 50
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
Vasale ileynâ fî 17 min şehri mezbûr lisenetü'l-mefsûre
72-B-1
Akzâ kuzāti'l-müslimîn evlâ vülâti'l-muhaddîn ma‘denü'l-hakki ve'l-yakīn vârisü
ulûmi'l-enbiyâi ve'l-mürselîn huccetü'l-hakki ale'l-halki ecma‘în el-muhtassu bimezîdi
inâyeti'l-meliki'l-mu‘in Mevlânâ Rodoscuk Kadısı zîde fezāilehû ve mefâhirü'l-kuzāt
ve'l-hükkâm me‘âdinü'l-fezâil ve'l-kelâm Vize ve Kırkkilise sancaklarında vāki‘ ona
kadılar ve Ereğli ve Hayrabolu Cisr-i Ergene kadıları zîde fazlühüm tevkî‘-i refî‘-i
humâyûn vâsıl olıcak ma‘lûm ola ki zikr olunan Vize ve Kırkkilise sancaklarında vāki‘
340
yave ve kaçgun ve beytülmâl-i âmme ve hāssa ve zikr olunan kadılıklarda vāki‘ yave
keferenin ikişer yüz akçe yave cizyeleri cem‘ine me’mûr olan kıdvetü'l-emâsil ve'l-
akrân Osman zîde kadrühû hâlâ Dîvân-ı âdalet-unvânıma gelüp arzıhâl sunup me’mûr
oludğum bin elli senesine mahsûb olma üzere yave ve Rum ve Arnavud ve Bulgar ve
Sırf ve bi'l-cümle Rumeli'nde kâr u kesb içün gelen keferden cizyelerin taleb
eyledügümde mecerred virmemek içün ba‘zıları biz evkāf-ı selâtîn ve havāss-ı humâyûn
ve vüzerâ ve sultânlar re‘âyâsıyuz deyü ta‘allül ve nizâ‘ eylemeleri ile mâl-ı mîrîye küllî
gadr terettüb eyledügün bildürüp mukaddemâ vech-i meşrûh üzere elime virilen berât-ı
âlîşân mûcebince cem‘ ve tahsīl itdirilüp cidden ol vecihle bir ferde inâd ve muhalefet
itdirmemek bâbında emr-i şerîfim virilmek recâ eyledügü ecilden hizâne-i âmiremde
mehfûz olan baş mukāta‘a defterlerine nazar olundukda hizânew-i mezbûre ve zikr
olunan kadılıklarda vāki‘ yave Rum ve Arnavud ve Bulgar ve Sırf ve gayrîlerin havāss-ı
humâyûn ve sultânlar ve vüzerâ ve evkāf-ı selâtîn ve erbâb-ı tîmâr re‘âyâsında olup
tuğrâlı cizye defterlerinde ve evkāfın dahi tuğrâlu defterinde isimleri mecûd olmağın kâr
u kesb içün gelen re‘âyânın ale's-seviyye cizyeleri alına deyü mukaddemâ hatt-ı
humâyûn-ı se‘âdet-makrûn sādır olduğu mestūr ve mukayyed bulunmağın imdi o
makūle re‘âyânın târîh-i mezbûra mahsûb olmak üzere ikişer yüz akçe yave cizyelerin
mezbûr kulum zîde kadrühû cem‘ ve tahsīl itdirmek emr idüp buyurdum ki hükm-i
şerifimle mezbûr kulum zîde kadrühû vardukd bu bâbda sādır olan emrim üzere amel
idüp dahi zikr olunan kadılıklarda sâkin ve ticâret içün gelen Rum ve Arnavud ve
Bulgar ve Sırf ve sâir yave keferenin târîh-i mezbûra mahsûb olmak üzere yave
cizyelerin mezbûr kulumun mukaddemâ vech-i meşrûh üzere eline virilen berât-ı âlîşân
mûcebince mîrî içün cem‘ ve tahsīl itdürüp asıl hazine defterinde ve tuğrâlu evkāf
defterlerinde isimleri mevcûd olmayanlardan mukaddemâ sādır ola hatt-ı humâyûn-ı
se‘âdet-makrûn mûcebince ale's-seviyye cizyelerin oldırup biz cizyelerimiz yerlü re‘âyâ
ile ma‘an virürüz deyü cevâba sâlik olurlar ise cidden ol vecihle olan sözlerine amel
eylemeyüp yave cizyelerin fermân-ı âlîşânım üzere mîrî içün aldurasız ammâ bu bâbda
ziyâde ihtimâm idüp evkāf-ı selâtîn ve vüzerâ sultânların tuğrâlu deftered isimleri
mestūr re‘âyâsına müdâhale olumkadan dahi cizye viren re‘âyâya dahi dalh ve ta‘arruz
olunmakdan ta‘addî ve tecavüzden ve izâ‘a-i emvâl-i hāssadan be-gāyet ihtirâz
eyleyesiz şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız. Tahrîren fi'l-yevmi's-sâmin şehri
Rebî‘i'l-âhir lisene hamsîn ve elf.
341
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
72-B-2
İzzetlü ve fazīletlü Efendi hazretlerinin huzūrlarına dürer-i de‘avât-ı sâfiyât olundukdan
sonra hâliyâ taht-ı kazānuzda Tekirdağı Gümrügünde yasakçı olan yoldaş ref‘ olunup
yerine üslûb-ı sâbık üzere dergâh-ı âlî Yeniçerilerinden
Gümrük yasakcılığı gurre-i Şa‘bân otuz birinci bölükde Yayabaşılardan İsa Beşe'ye
virilüp ol dahi altmış sekizinci Turanacılar Yayabaşılarından olan İbrahim Beşe'ye ferâğ
eyledi
Rodoscuk mahalesi yasakcılığı gurre- Şa‘bândan atmış sekiz cemâ‘atinin yoldaşları
Mehmed ve Hızır ve Mustafa'ya virildügü kayd ve tescîl olundu.
73-A-1
Sebeb-i tahrîr-i hurûf budur ki cennet-mekân Firdevs-âşiyân merhûm ve mağfûrün leh
Ebülfeth Gāzî Sultân Mehmed Hân tâbe serâhu hazretlerinin Mahimiyye-i İstanbul'da
vāki‘ câmi‘-i şerîfi ve imâret-i âmireleri evkāfından Vilâyet-i Rumeli'nde vāki‘ kazā-i
Bergos ve Silivri ve Çorlu ve Ereğli ve Vize ve Kırkkilise ve Havass-ı Mahmud Paşa ve
sâir kazālarda cânib-i vakfa mahsûl kayd olunan re‘âyâsının elli senesi içün üzerlerine
edâsı lâzım gelen cizye ve ispençelerinin cem‘ ve tahsīline işbu bâ‘isü'l-kitâb Musli Bey
tālib ve râğıb olup ve vakf-ı şerîfe yüz bin akçe peşîn virmegin elinde olan tuğrâlu
defter ve emr-i âlîşân mûcebince dört bin altı yüz yetmiş dört hâne cizyelerin ve
ispençelerini yüz altmış altışar akçeden yedi yük yetmiş beş bin yedi yüz yetmiş dört
akçe olup mezkûr Musli Bey'e vech-i meşrûh üzere cem‘ ve tahsīlini yede yüz yetmiş
dört bin yedi yüz yetmiş dört akçeye tevliyetim hasebiyle deruhde eyledim ol dahi
minvâl-i meşrûh üzere kabûl idüp ol şart üzere ki virdigi yüz bin akçe peşîn sene ahîrine
mahsûb olup bâkī kalan meblağ kıstu'l-yevm hesâbınca cânib-i vakfa virüp edâ ve
teslîm eyleye mâ takaddemde berü cem‘ ve tahsīl olunageldügü üzere mezkûr Musli
Bey dahi ol vecihle cem‘ ve tahsīl idüp âhardan cem‘ine bir fert dahl ve ta‘arruz
eylemeyeler deyü işbu mektûb tahîr olunup vaz‘ olundu. tahrîren fî gurre Cemâziye'l-
ûlâ sene 1047
… el-Mütevellî
342
73-A-2
Akzâ kuzāti'l-müslimîn evlâ vülâti'l-muhaddîn ma‘denü'l-hakki ve'l-yakīn vârisü
ulûmi'l-enbiyâi ve'l-mürselîn huccetü'l-hakki ale'l-halki ecma‘în el-muhtassu bimezîdi
inâyeti'l-meliki'l-mu‘in Hāslar Kadısı zîde fezâilehû ve mefâhirü'l-kuzzāt ve'l-hükkâm
me‘âdinü'l-fezâili ve'l-kelâm Bergos ve Çorlu ve Ereğli ve Vize ve Kırkkilise ve
Havâss-ı Mahmud Paşa kadıları zîde fazlühüm tevkî‘-i refî‘-i humâyûn vâsıl olıcak
ma‘lûm ola ki cennet-mekân Firdevs-âşiyân merhûm ve mağfûrün leh Ebülfeth Gāzî
Sultân Mehmed Hân tâbe serâhunun Mahrûse-i İstanbul'da câmi‘-i şerîfi ve imâret-i
âmireleri evkāfından zikr olunan kadılırlarda vāki‘ evkāfı re‘âyâsınin bin elli senesine
mahsûb olmak üzere uhdelerine edâsı lâzım gelen cizye ve ispençelerinin cem‘ ve
tahsīli kıdvetü'l-emâsil ve'l-akrân Musli zîde kadrühû deruhde olunup eline virilen
mühürlü ve ma‘mûlün bih mütevellî temessük ve tuğrâlu defter mûcebince cem‘ ve
tahsīl itdirmek bâbında fermân-ı âlîşânım sādır olmuşdur buyurdum ki hükm-i şerîfimle
mezbûr Musli zîde kadrühû vardukda bu bâbda sādır olan emrim üzere amel idüp dahi
zikr olunan kadılıklarda vāki‘ evkāf-ı mezbûre re‘âyâsının târîh-i merkūme mahsûb
olmak üzere uhdelerine lâzım gelen cizye ve ispençelerini mezbûrun eline virilen
memhûr ve ma‘mûmülün bih mütevellî temessükü ve tuğrâlu defter mûcebince vakf
içün cem‘ ve tahsīl ve kabz-ı defter itdürüp min ba‘d bir ferde inâd ve muhalefet
itdirmeyesiz ammâ cem‘ ve tahsīlde ziyâde ve ihtimâm idüp evkāf-ı mezbûre re‘âyâsına
hilaf-ı şer‘ ve kānûn ve muğâyir-i defter ve emr-i humâyûn ta‘addî ve tecâvüz ve kesr-i
defterden ve cizyeden be-gāyet ihtirâz eyleyesiz şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd
kılasız. Tahrîren fi'l-yevmi't-tâsi‘ min şehri Rebî‘i'l-evvel lisene hamsîn ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
73-A-3
Fazīletü Efendi hazretlerinin meclis-i şerîflerine arz-ı ubûdiyyet kılındıkdan sonra taht-ı
hükûmetizde Medîne-i Tekfurdağı ve tevâbi‘inde ba‘zı ashâb-ı hayrât kimi ev ve kimi
nukūd Medîne-i Münevvere fukarâsına vakf idüp ol makūleler vakf-ı şerîfe âid oldukda
tarafımızdan Mehmed Efendi vekîl olmak üzera ta‘yîn eylemişizdir kemâl-i şefkatiniz
olup medîne-i mezbûre fukarâsına âid olan hakların icrâ eylemesine mürüvvet
buyurasız.
343
Bende
Mustafa el-Mütevellî-i
Haremeyn
Vasale ileynâ fî 5 Receb el-mezbûr
73-A-4
Vech-i tahrîr-i hurûf oldur ki hâlâ Tekirdağı'nda vāki‘ etrâf nevâhîlerde Malkara ve
Edirne ve Köprü'de olan Kıptiyân tāifeleri üzerlerine Mehterbaşılık ile vekîl olagelmiş
iken Süleyman nâm kimesen tālib olup senevî bin akçe virmek şartıyla yedine temessük
virüp ba‘dehû Musli oğlu Mehmed nâm çingâne Süleyman bana ferâğet itdi deyü
sehven tezkire virilüp hilâf olduğunu bilüp mezkûr Mehmed'i ref‘ idüp yine Süleyman
ibkā olunup yedine temessük virildi. Gurre-i Şehr-i Zilhicce sene 9
El-fakîr
Müstakim
Ağa-yı Mehterân-ı …
Vasele fî 17 min Recebü'l-ferd sene50
73-B-1
Akzâ kuzzāti'l-müslimîn evlâ vülâti'l-muhaddîn ma‘denü'l-hakki ve'l-yakīn vârisü
ulûmi'l-enbiyâi ve'l-mürselîn huccetü'l-hakki ale'l-halki ecma‘în el-muhtassu bimezîdi
inâyeti'l-meliki'l-mu‘in Mevlânâ Rodoscuk Kadısı zîde fazâilehû tevkî‘-i refî‘-i
humâyûn vâsıl olıcak ma‘lûm ola ki kazā-i mezbûr sâkinlerinden Nilola ve Ermen ve
Dimo ve Dalka veled-i Nikola ve Panayod veled-i Bakad veled-i Tatos ve İstemad
veled-i Dimo ve Andarye veled-i Yani nâm zımmîler hâlâ Derse‘âdetime âdem ve
arzıhâl gönderüp biz her sene üzererimize edâsı lâzım gelen cizylelerimizi cem‘ine
me’mûr olana kayd olunduğumuz Gördos kazāsına tâbi‘ Tarhan nem karye keferesiyle
virüp edâ idüp kusūrumuz yoğiken hâlâ Rodoscuk keferesi hilâf-ı defter lâzım gelen
cizyenizi bizimle ma‘an edâ eylen deyü rencîde iderler hayfdır bir def‘a üzerimize edâsı
lâzım gelen cizyemizi kayd olunduğumuz defter keferesiyle virüp edâ eyledigimizden
sonra tekrâr cizye talebi ile rencîde itdirilmemek bâbında emr-i şerîf recâ ideriz deyü
bildirdükleri ecilde hilâf-ı şer‘-i şerîf rencîde olunmayalar deyü emr idüp buyurdum ki
344
hükm-i şerîfim vardukda husūs-ı mezbûra mukayyed olup göresiz fiˈl-hakīka mezbûrlar
her sene üzerlerine edâsı lâzımgelen cizyelerin kayd olundukları defter keferesiyle
ma‘an virüp kusūrları yoğiken Rodoscuk kazāsında cizye defterlerine kayd olunmuş
degiller iken hâlâ kazā-i mezbûr keferesi takrâr cizye talebi ile hilâf-ı şer‘ ve kānûn ve
defter rencîde eyledikleri vāki‘ ise ve fiˈl-hakīka Rodoscuk kazāsınde cizye defterlerine
kayd olunmuş degiller ise men‘ ve def‘ idüp min ba‘d mezbûrları hilâf-ı şer‘ ve kānûn
ve muğâyir-i defter ve emr-i humâyûndan kimesne bî-vech ve bilâ sebeb rencide ve
remîde itdirmeyüp husūs-ı mezbûr içün tekrâr şikâyet olunmalu eylemeyesiz şöyle
bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız. Tahrîren fi'l-yevmi't-tâsi‘ ve'l-ışrûn min şehri
Rebî‘i'l-evvel lisene hamsîn ve elf.
73-B-2
Nişân-ı şerîf-i âlîşân ve tuğrâ-yı garrâ-yı vâcibi’l-iz‘ân bi’l- ‘avni’l-Meliki’l-
Müste‘ân ilâ yevmi’l-haşri ve’l-mîzân hükmü oldur ki
İşbu dârende-i fermân-ı humâyûn Musli Hoca pîr ve ihtiyâr ve … müstahak olmağla
hakkında mezîd-i inâlet-i pâdişâhânem zuhûra getürüp Rodoscuk Gümrügü Mukāta‘ası
mahsūlünden sūret-i ruûs-ı humâyûnum meclis-i şer‘de bin elle Cemâziye'l-evvelinin
kini gününe … yevmî beş akçe vazīfe ta‘yîn idrüp dîvân-ı humâyûn-ı izzet-makrûnda
virdim ve buyurdum ki vardukda vech-i meşrûh üzere ta‘yîn olunan yevmî beş akçe
vazīfesin Rodoscuk Gümrügü Mukāta‘ası mahsūlünden alup mutasarrıf ola ol bâbında
hîç ahad mâni‘ ve müzâhim olmaya şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız.
Tahrîren fi'l-yevmi's-sâlis şehri Cemâziye'l-ûlâ lisene hamsîn ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
73-B-3
İzzetlü ve fazîletlü Efendi hazretlerinin huzūrlarına de‘avât-ı sāfiyât ve gurer-i teslîmât
ithâf olundukdan sonra hâliyâ taht-ı kazānızda Tekirdağı Gümrügü'nde Yasakçı olan
yoldaş ref‘ olunup yirene üslûb-ı sâbık üzere dergâh-ı âlî Yeniçerilerinden on altıncı
ceme‘atin yüzbaşısı Mehmed Beşe nâm yoldaş Yasakçı ta‘yîn olunup işbu mektûb ile
huzūr-ı izzete irsâl olunmuşdur vüsūlünde me’mûldür ki üzerlerinden nazarınızı dirîğ
eylemeyüp olıgeldigi âdet-i kadîme üzere mezbûr yoltaşı Tekirdağı Gümrügü …
Yasakçı hizmetinde zabz idrürüp âhardan bir ferdi dahl itdirmeyesiz ve lâkin hilâf-ı
345
şer‘-i şerîf ve muğâyir-i kānûn-ı münîf kimseyi rencîde ve remîde itdirilmemesi bâbında
sa‘y idesiz bâkī hemîşe ilm ve fazlda müstedâm bâl. Tahrîren fî gurre şehri Zilka‘de
sene 1050
…
Derhâh-ı Âlî
73-B-4
İzzetlü ve fazīletlü Efendi hazretlerinin huzūrlarına dürer-i de‘avât-ı sāfiyât ithâf
olundukdan sonra hâliyâ taht-ı kazānızda Tekirdağı mahallesinde Yasakçı olan yoldaş
ref‘ olunup yerine üslûb-ı sâbık üzere dergâh-ı âlî Yeniçerilerinden nâm yoldaş
Yasakçı ta‘yîn olunup işbu mektâb-ı meveddet ile huzūr-ı izzetlerine irsal olunmuşdur
vüsūlünde me’mûldur ki üzerined nazarınız dirîğ buyurmayup olıgeldüğü âdet-i kadîm
üzere mezbûr yoldaşı Tekirdağı'nın … Yasakçı hizmetined istihmâm eyleyesiz ve lâkin
hilâf-ı şer‘-i şerîf ve muğâyir-i kānûn hîç kimesneye rencîde ve remîde itdirilmemesi
bâbında sa‘y idesiz bâkī hemîşe ilâ âhir.
…
Dergâh-ı Âlî
74-A-1
Akzâ kuzāti'l-müslimîn evlâ vülâti'l-muhaddîn ma‘denü'l-hakki ve'l-yakīn huccetü'l-
hakki ale'l-halki ecma‘în vârisü ulûmi'l-enbiyâi ve'l-mürselîn el-muhtassu bimezîdi
inâyeti'l-meliki'l-mu‘in Mevlânâ Rodoscuk Kadısı zîde fezāilehû ve mefâhirü'l-kuzzāt
ve'l-hükkâm me‘âdinü'l-fezâili ve'l-kelâm Vize ve Ahyolu kadıla zîde fazhühüm taraf-ı
râbi‘i tarîk-i âmm ile mahdûd Tersâne-i Âmirem hizmet eyleyen Midye re‘âyâsından
Kostatin ve Yorgi ve dîger Kostatin ve sâirleri süddet-i se‘âdetime arzıhâl idüp bunların
kasabalarını Rus-ı mehûs eşkıyâları mukaddemâ gāret eyledüğü elli ve altımın nefer
re‘âyâ perâkende ve perîşân olup muhâfaza ve hizmetde kimesne bulunmayup ‘usret
çekmeleriyle perâkende olan re‘âyâ kadîmî yerlerine gelmeler içün bundan akdem
birkaç def‘lar emr-i şerîf virilmişken ta‘allül üzere oldukların bildürüp tekrâr emr-i
şerîfim recâ eyledikleri ecilden Midye re‘âyâsı kadîmî yerlerine götürülüp ta‘allül
idenlerin haklarından gelmek emrim olmuşdur buyurdum ki hükm-i şerîfim vusūl
346
buldukda üzerinde mukayyed olup göresiz Midye re‘âyâsı kadîmden Tersâne-i
Âmireme hizmet idüp ve kasaba-i mezbûru huhâfaza iderler iken mukaddemâ
perâkendeler olmalarıyla yine getürülmek içün evâmir-i şerîfe vârid olmuşken haliye
gelmekde ta‘allül iderler ise ol makūle Midye re‘âyâsını kaldırup kadîmî yerlerine
gönderüp iskân itdiresiz ta‘allül iderlerse yazup arz eyleyesin ki itā‘at-ı emr-i şerîf
itmedikleri sebeb ile haklarından gelmek içün emr-i şerîfim gönderildikde icrâ oluna
ammâ bu bahâne ile bir ferdin akçesi alunmayup hilâf-ı şer‘-i şerîf ta‘addî olunmaya
şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız. Tahrîren fî evâil-i şehr-i Zilka‘deti'ş-şerîfe
lisene tis‘a ve erba‘îne ve elf.
Be-makām-ı Kostantiniyye el-Mahrûse
Vasale ileynâ fî 22 min Rebî‘i'l-âhir sene 50
74-A-2
Hazret-i Mevlânâ-yı şerîf-meâb bihakîmi'l-âlimi be-kazā-i Rodoscuk zîde fazlühû
ilâ yevmin tahiyyât-ı sāfiyât ve âfiyât ihdâsından sonra ihâ-i muhabbetâne olunan budur
ki taht-ı kazānuzda Yeniçeri kulu olup metrûkâtı beytülmâle âid olmağın zabt
idüp bu cânibe getürme içün Gedikli Yoldaşlar'dan Osman nâm kulum ta‘yîn olunmağın
mekûb-ı vedâd tahrîr ve irsâl olunup izz-i huzūr kılındı lede'l-vusūl me’mûldür ki
müteveffâ-yı mezbûr metrûkâtını ve ba‘zı yerlerde emânet olan eşyâsını ve mahzende
olan tereke ve metâ‘ını … mezbûra zabt itdürüp ma‘rifet-i şer‘le sūk-ı sultānîde furûht
kılınup müfredât defteriyle mezbûra teslîm idüp bu cânibe irsâl eyleyesiz. Bâkī hemîşe
fazīlet der-seccâde-i şerîf müstedâm bâd
Mustafa Hakkı
Ağa-yı Yeniçeriyân-ı
Derhâh-ı Âlî
74-A-3
İzzetlü ve fazīletlü Efendi hazretlerinin huzūrlarına dürer-i de‘avât ve sāfiyât
olundukdan sonra hâliyâ taht-i kazānızda Tekirdağı'nda Yasakçı olan yoldaşlar ref‘
olunup yerlerine üslûb-ı sâbık üzere ve ve ve nâm yoldaşlar Yasakçı ta‘yîn
347
olunup işbu mektûb-ı meveddet ile huzūra gönderilmişdir vüsūlünde me’mûldür ki
üzerlerinden nazarınızı dirîğ itmeyüp olugeldügü âdet-i kadîm üzere mezbûr yoldaşları
Tekirdağı'nın ve ma‘a … yasakçılık hizmetinde istihdam idüp âharda bir ferdi dahl
itdirmeyesiz ve lâkin hilâf-ı şer‘-i şerîf ve muğâyir-i kānûn-ı münîf kimesneyi rencîde
ve remîde itdirilmemesi bâbında sa‘y idesiz. Bâkī hemîşe ilim ve fazīlet müstedâm bâd.
Fî gurre-i Cemâziye'l-ûlâ sene 50
…
Kethüdâ-yı …
Dergâh-ı Âlî
Vasale ileynâ fî 4 min Cemâziye'l-ûlâ sene 1050
74-B-1
Şerâyi‘-şi‘âr hakâyık-deyyâr Silivri ve Gelibolu ve Hisâr kadıları efendiler hazretleri
gülşen-i şerîf-i izzet-karârlarına kıdvetü'l-emâsil ve'l-akrûn zikr olunan kadılıklarda
Yeniçeri Serdâdları olan yoldaşlar zîde kadrühüm dürer-i de‘avât-ı sāfiyât-ı meveddet-
efzûn ithâf olundukdan sonra muhlisāne inhâ olunan oldur ki Hâssa Bostancılardan
Çavuşbaşı … mektûb-ı meveddet-üslûb birle ol cânibe gönderilmişdir şeref-
vusūlünde iltāf-ı vâfirelerinden mercûdur ki … sürmeyüp firâr iden mezbûrûnu ele
getürüp ahz u kabz … bu cânibe mezkûr Çavuş ile göndermege sa‘y-ı belîğ buyurmanız
recâ olunur ümmîddir ki her kangınuzun kazāsında mevcûd ise bir tarīk ile firâr
itdürmeyüp ahz itdirmege hüsn-i inâyet-i cemîl gösteresiz buyurdum ki mezkûrların ele
getürülmesi nâşı vücûda glene lutf ve mürüvvetiniz ferâmûş olunmayup mahal
düşdükde mukâfât olunması mukarrerdir … buyurup … firâr eylemeyeler bâkī hemîşe
izz ü rif‘at ve ilm ü fazîlet …
…
Vasale ileynâ fî gurre min Cemâziye'l-ûlâ sene 50
74-B-2
Bezzâzistânda oturan kimesnelerden Musa Çelebi ibn-i Ali ve … Kethüdâ ibn-i
Abdullah ve sâirleri bâ‘isü't-tahrîr Ali bin İslâm nâm kimesneyi dellâl nasb eyledigi
348
mezbûrun vech-i meşrûh üzere dellâl olduğu sicill-i mahfûza kayd olup kefîl tahrîr
olunmak … didikde mezbûrun nefsine … ihzārına … İbrahim kefîl oldum didi …
… emrim olmuşdur … Cemâziye'l-âhir sene 50
Şuhûdüˈl-hâl: Sefer Ağa, İbrahim Çelebi ibn-i Mahmud el-Hatīb, El-Hâc Emrullah,
Mehmed Çelebi ibn-i Abdullah ve gayrühüm mine'l-hāzırîn.
Ve yine re’y-i ahâlî bezzâstinân ile bâ‘isü't-tahrîr Halil bin Sefer nâm kimesneyi … nasb
ve ta‘yîn olunup
74-B-3
Taraf-ı saltanat-ı aliyyeden ba‘de'l-yevm İstanbul'a havâle ile buğday sefînelere tahmîl
olunmayup döğme tahmîl oluna deyü fermân-ı âlîşân vârid olmağın imtisâlen liemri âlî
sefîneler ne mikdâr buğday tahmîl olunup irsâl olunduğu beyân olunur
Abdi Beşe'nin
Bâ-sefîne-i
Karamürselli Hasan
Reis
Döğme
Keyl 400
Fî 23 min
Cemâziye'l-ûlâ sene
50
Yunus Beşe'nin
Bâ-sefîne-i Yenaki
Reis Marmaralı
Döğme
Keyl 400
Fî 15 Cemâziye'l-
ûlâ sene 50
Bâ-sefîne-i Ahmed
Reis Silvrili
Döğme
Keyl 1000
Fî 6 min
Cemaziye'l-ûlâ sene
50
Bâ-sefîne-i Halil
Reis
Döğme
Keyl 1000
Fî 24 min
Cemâziye'l-ûlâ sene
50
İbrahim ve Yusuf
ve Mehmed ve
Kara Mehmed ve …
Bâ-sefîne-i Galatalı
Fıranko Reis
Döğme
Keyl 1000
Fî 18 Cemâziye'l-
evvel sene 50
Bâ-sefîne-i Ahmed
Reis Sarı
Döğme
Keyl 1300
Bâ-sefîne-i Kirbarı
Reis Yeniköylü …
Döğme
Keyl 900
Fî 17 min şehrü'l-
mezbûr
Bâ-sefîne-i
Tophaneli Ahmed
Reis
Döğme
Keyl 1000
Fîn 24
Fi'ş-şehri'l-mezbûr
349
…
Bâ-sefîne-i Silivrili
Kel Mustafa Reis
Döğme
Keyl 900
Bâ-sefîne-i Köse
Hasan Reis
Döğme
Keyl 1300
Fî 24 min
Cemâziye'l-evvel
Bâ-sefîne-i Ahmed
Reis
Buğday
Keyl 3700
Fî 6 Cemâziye'l-
âhir
Bâ-sefîne-i Ömer
Reis
Buğday
Keyl 1000
Fî 7 mine'ş-şehri'l-
mezbûr
Bâ-sefîne-i Halil
Reis
Buğday
Keyl 1000
Fi'l-mezbûr
Bâ-sefîne-i Hasan
Reis
Bugday
Keyl 2000
Fi'l-mezbûr
Bâ-sefîne-i Silivrili
Ahmed Reis
Buğday
Keyl 1000
Bâ-sefîne-i Silivrili
Mustafa Reis
Buğday
Keyl 240
Fi'l-mezbûr
Bâ-sefîne-i Silvrili
Mehmed Reis
Keyl 1080
Fî 13 mine'ş-şehri'l-
mezbûr
Bâ-sefîne-i Ahmed
Reis
Buğday
Keyl 900
Bâ-sefîne-i
Mehmed Reis …
Keyl 900
Fî 12 min
Cemâziye'l-âhire
sene 50
75-A-1
Bâ-sefîne-i
Kasımpaşalı Ali
Reis …
Buğday
Keyl 950
Fî23 Cemâziye'l-
âhire
Bâ-sefîne-i Halil
Reis …
Buğday
Keyl 1000
Fî 23 Cemâziye'l-
âhir sene 50
Bâ-sefîne-i
Kasımpaşalı
Mehmed Reis …
Keyl 1400
Bâ-sefîne-i Mustafa
Reis
Keyl 630
Fî 24 Cemâziye'l-
âhir
75-A-2
… Müderreszâde Abdüllatif Efendi … Abdülkerin ibn-i Mahmud an karye-i Büyük
Pınarlı … guruş 1100 an bahâ-i kitâb cümlesi
Hurrire fî 27 min Cemâziye'l-evvel sene 50
350
Şuhûdüˈl-hâl: El-Hâc Emrullah Hasan Efendi el-Müderris, Mehmed Bey ibn-i Behram
Kethüdâ Yeri, Muhzır Mehmed Çelebi, Davud ibn-i Mehmed.
75-A-3
Medîne Rodoscuk'da el-Hâc İsa mahallesinde sâkin iken hâlâ Bergos kazāsında … nâm
karyede sâkin olduğu istimâ‘ olunan Aişe nâm hâtûnun bâ‘isü's-sicîl İbrahim Efendi'ye
emâneten def‘ ve teslîm eyledigi bir re’s bârgîre târîh-i kitâbdan dokuzar akçe nafaka
takdîr olundu. Hurrire fî 24 min Cemâziye'l-âhire sene 50
Şuhûdüˈl-hâl: El-Hâc Emrullah, Hasan Efendi el-Müderris, Hızır …, Mûmâ ileyh
İbrahim Efendi …
75-A-4
Çancı Değirmen kurbunda vāki‘ olan kürûmun sāhiblerinden Marat Kethüdâ ve Dimo
ve Lefter ve Dirkoni ve Panrazi ve Kenis nâm zımmîler meclis-i şer‘de her biri takrîr-i
kelâm idüp târîh-i kitâb Rûz-ı Kasımı gününden Rûz-ı Kasım-ı âtîye varınca
bağlarımızın ağnâb ve bakardan hıfz ve hirâset itmek içün bir korucu nasb ve ta‘yîn
olmak lâzı olmağla bâ‘isü's-sicil Musli bin Derviş'i zikr olunan mahalde vāki‘ olan
bâğlarımız hıfz eylemeye koru nasb ve ta‘yîn eyledik didiklerinde gıbbe't-taleb mâ
vaka‘a. Hurrire fî 21 min şehri Receb sene 50
Şuhûdüˈl-hâl: El-Hâc İbrahim Efendi el-Hatīb, … İbrahim Çelebi ibn-i Mustafa, El-Hâc
Emrullah, Ramazan ibn-i Sefer ve gayrühüm.
75-A-5
Dizdâr Deresi semtinde vāki‘ olan kürûmun sāhiblerinden Mahmud Bey ve Receb ve
Hüdüvirdi ve Ayna Hoca ve Hacı Musli ve Mustafa ve Durmiş ve sâirleri mahfel-i
şer‘de her biri takrîr-i kelâm idüp târîh-i kitâb Ruz-ı Kasımı gününüden Ruz-ı Kasım-ı
âtîye varınca bağlarımızı ağnâm ve bakardan hıfz içün bir korucu lâzım olmağla işbu
bâ‘isü's-sicil Ali bin Durbalı'yı zikr olunan mahalde vāki‘ olan bağlarımızı hıfz içün
korucu nasb ve ta‘yîn eyledik didiklerinde gıbbe't-tasdîk. Hurrire fî 24 min şehri Receb
sene 50
351
Şuhûdüˈl-hâl: Rākımü'l-hurûf Hasan Efendi, Derviş Mehmed Mevlevî, El-Hâc Emrullah
ibn-i el-Hâc Mahmud, Hasan el-Muhzır ve gayrühüm.
75-A-6
Dökük Pınarı kurbunda vāki‘ olan kürûm sāhiblerinden Halil Çelebi ve Kassāb Ahmed
Beşe ve Canbâz Ömer Beşe ve Davud Beşe ve Ali Çelebi ve Murad Kethüdâ ve sâirleri
… târîh-i kitâbdan kürûmları sene tamâmınad degin hıfz ve hirâsete bâ‘isü's-sicil olup
… Abdünnebi nâm kimesneye korucu nasb ve ta‘yîn olundu. hurrire fî 2 min Şa‘bân
sene 50
Şuhûdüˈl-hâl: Mehmed sal ibn-i Kasımzâde, Hüseyin Efendi, Mehmed Halîfe ve
gayrühüm.
75-A-7
Ark Meydanı'nda vāki‘ kürûm ashābından Mustafa Bey ibn-i … Recib ve Muzaffer ve
Murad bin Mehmed ve el-Hâc Hüseyin ve Ali Bey ve Debbâğ Cafer ve sâirleri sâbıku'z-
zikr mevzi‘de vāki‘ olan kürûman serrāk ve ağnâm ve îgârdan hıfzı içün … Mehmed
nâm kimesneyi korucu nabs eyledik didiler. Hurrire fî 27 min Ramazan sene 50
Şuhûdüˈl-hâl: Müderris Nasuh, Mustafa bin Hüsam, İbrahim bin Sefer.
75-A-8
… kurbunda Karaca Murad … yanında vāki‘ olan kürûmun ashābından Kara Bali
Mustafa Beşe ve Hasan Beşe ve … Kasım ve Mehmed ibn-i Hacı Musli ve sâirleri
sâbıkü'z-zikr mahalde vāki‘ olan kürûmun hıfzı içün bâ‘isü's-sicil Sunullah ibn-i
İbrahim nâm kimesneyi korucu nasb eyledik didiler. Hurrire fî 20 min Ramazan sene 50
… Hüseyin nâm kimesen min ba‘d korucu yazılmak üzere kayd ve sicil olundu
Şuhûdüˈl-hâl: Müderris el-Hâc Ali çil el-kâtib, Hasan Efendi el-müderris, Muhzırbaşı
Hasan Beşe, Davud Beşe, El-Hâc Emrullah, İbrahim Çelebi Hatīb, Ademzâde
Kasımzâde.
352
75-A-9
… olan Hasan Bey ibni Ali mahfel-i şer‘de takrîr-i kelâm idüp târîh-i kitâbdan dört gün
mukaddem karye-i mezbûre sığırtmacı … ile ahz olunup yedime … ile kıbel-i şer‘den
… teslîm olunmak ve sāhibi zuhûruna degin yedimde hıfz olunmak matlûbumdur
didikde mahfel-i şer‘de zikr olunan bir re’s siyâh öküz … olan … yevm sekiz akçe …
olunup yedine teslîm olundu. Fi 6 min Zilhicce sene 50
El-Hâc İbrahim Hatîb, Ali Bey ibn-i Hasan, Mehmed Halîfe el-İmâm, El-Hâc Emrullah.
75-A-10
Vech-i tahrîr-i hurûf budur ki bin elle bir senesine mahsûb olmak üzere İbrahim …
tüccârdan Mustafa … celbkeşân .. defterde mestūr olanlardan her birinin ağnâm mîrîyi
bî-kusūr edâ eyledikleri ecilden yedlerine tezkire virildi. Fî Safer sene 1050
(imza)
75-B-1
(ne olduğu anlaşılmayan bir takım kayıtlar)
75-B-2
Araboğlu Çayırı kurbunda bâğların sāhiblerinden Yusuf ve Mehmed ve İbrahim bin
Abdurrahman ve el-Hâc Veli bin Mustafa ve … Veli ve Hasan bin Süleyman ve Balı
bin Abdullah ve Mahmud bin Abdullah nâm kimesneler mahfel-i şer‘de takrîr-i kelâm
idüp mahall-i mezbûrda vāki‘ olan kürûmun serrāk ve ağnâm ve îgârdan hıfzı içün târîh-
i tesvîdden senesine bâ‘isü's-sicil Ahmed bin Abdullah nâm kimesneye bekçi nasb ve
ta‘yîn eyledik didiklerinde gıbbe't-tasdīki'ş-şer‘î. Hurrire fî 29 min Zilhicceti'l-harâm
sene 50
Şuhûdüˈl-hâl: Kurd Çelebi ibn-i Abdi, Hasan bin Ali.
75-B-3
(ne olduğu anlaşılmayan bir takım kayıtlar)
353
75-B-4
… ve Doğancı Yolu'nda vāki‘ kürûm ashābından Halil ve Mustafa Çelebi … ve el-Hâc
Yusuf ve sâirleri mahfel-i şer‘de semt-i mezbûrda olan kürûmu zabt ve hıfz olmasını
Zülfikar nâm kimesneyi korucu ve bekçi nasb ve ta‘yîn eyledik didiler. Fî 3 min
Muharremü'l-harâm sene 51
Şuhûdüˈl-hâl: Mehmed Çelebi ibn-i Abdi, Ahmed bin Abdi, Ahmed Çelebi ibn-i
Hüseyin ve gayrühüm
75-B-5
Emr-i celîlü'l-kadr ile Yusuf Çavuş Balya … tarafına ulaklık ile revâne oldu. Fî 25 min
Zilhicce sene 50
Selanik'e giden Mehmed Ağa … on üçüncü gününde Rodoscuk'a vāsıl olup … geri
virildi.
75-B-6
Mukaddemâ Gönçlü karyesinde sâkin Sipâhî oğlu İbrahim nâm kimesne yedi ile ahz
olunup zābıti olan Mehmed Bey İbrahim Receb Bey mübâşereti ile meclis-i şer‘a ihzār
olunan İbrahim bin Mehmed'den nâm kul oğlunun yanında bulunan altmış iki dirhem
Trabzon işi at … hizmet ile kendiye … dimekle sāhibi zuhûr idince degin Serdâr
Hüseyin Bey ma‘rifeti ile bezzâzitânda Ahmed Çelebi'ye … vaz‘ olunmuşdur. Fî 9 min
Zilka‘de 50
Şuhûdüˈl-hâl: Halil Efendi el-Kādî, Ali Çelebi ibn-i İbrahim Müderriszâde, Hasan
Efendi el-Müderris, Hüseyin Ağa el-Müteferrika, Receb Halîfe ibn-i Hüseyin İmâm …
75-B-7
Vech-i tahrîr-i tezkire budur ki Rodoscuk mahallâtından Bevvâb Mehmed Bey mahalle
ahâlîsi bin elli senesine mahsûb olmak üzere üzerlerine edâsı lâzım olan … tavukları
teslîm eylediği ecilden yedlerine işbu tezkire virildi. Tahrîren fî evâsıt-ı Saferü'l-hayr
sene 1051
354
75-B-8
Vech-i tezkire oldur ki nefs-i Rodoscuk'da vāki‘ Bevvâb Mehmed mahallesinden bin
elli bir senesine mahsûb olmak üzere yüz dokuz re’s koyunlardan kırk altışar akçe
bedel-i ağnamların alunup yedlerine temessük virildi. Fi 1 Safer sene 1051
(imza)
355
SONUÇ
Osmanlı tarihinin aydınlatılmasında Şer’iyye Sicilleri zengin bir içeriğe sahiptir. Son
yıllarda bu alanda yapılan araştırmalar hız kazanmıştır. Bu defterlerde sadece hukuki
davalara değil noterlik işlemlerine, belediyecilikle ilgili düzenlemelere, vakıflarla ilgili
kayıtlara ve merkezden gelen bilgilere ulaşmamız mümkündür
İncelediğimiz defter Hicri 1050 yılını kapsamaktadır. Sicil içerisinde ait olduğu döneme
ışık tutacak pek çok belgeyi barındırmaktadır. Bu çalışma ile mahkemeye intikal etmiş
olaylardan yola çıkarak Tekirdağ ve Tekirdağ halkı hakkında bilgi sahibi olunmuştur.
İncelenen defterdeki belgelere baktığımızda Müslüman halk ile gayri Müslim halkın
beraber yaşadığını görmekteyiz. Defterde çoğunluğu alım-satım belgesi olması
hasebiyle o günüm ekonomisi hakkında bilgi sahibi olabiliriz. Miras paylaşımları
sayesinde kullanılan eşyalar, bağ, bahçe, ev gibi menkullerin değerleri öğrenilmiştir.
Yine Sicilde geçen meslek grupları sayesinde sosyal yaşantı hakkında bilgi sahibi
olduk.
Defteri incelediğimizde kadınların sosyal hayatta sanıldığının aksine her alanda yer
edindiklerini görmekteyiz. Kadınların bizzat mahkemede hazır bulunduklarını vakıf
kurarak vakfın yöneticisi olduklarını incelediğimiz belgelerden görmekteyiz.
Elimizde ki bu kaynak Osmanlı tarihi ve özelde Tekirdağ tarihini araştıran tarihçiler için
birinci elden kaynak olarak yol gösterici olacaktır.
356
KAYNAKÇA
Ahıskalı, Recep, “Muhzır”, DİA, C. XXXI, İstanbul 2006, s. 85-86.
Akgündüz, Ahmet, “İ’lam”, DİA, C. XXII, İstanbul 2000, s. 72-73.
Akgüzdüz, Ahmet, “İslam Hukukunun Osmanlı Devletinde Tatbiki: Şer’iye
Mahkemeleri ve Şer’iye Sicilleri”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, Sayı
14, 2009, s. 23.
Atar, Fahrettin, “Mahkeme”, DİA, C. XXVII, İstanbul 2003, s.338-341
Atar, Fahrettin,, “Kadı”, DİA, C. XXIV, İstanbul 2001, s. 66-69.
Ateş, Hacer, “Kuzey Marmara’da Bir Liman Kentinde Ticaret: XVI. Yüzyılda
Tekirdağ-Rodoscuk Limanı”, Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi,
C III. Sayı 6, 2013, s.21-22.
Ateş, Hacer, “Tekirdağ”, DİA, C. XL. İstanbul 2011, s. 359-362.
Aydın, M. Akif, “Osmanlı Devletinde Mahkeme”, DİA, C. XXVII, İstanbul 2003, s.
341-344.
Demir, Abdullah, Medeni Yargılama Hukuku Osmanlı Mahkemesi, Yitik Hazine
Yayınları, İzmir 2010, s. 33-34.
Ekinci, Ekrem Buğra, “Osmanlı Devleti’nde Mahkemeler ve Kadılık Müessesesi
Literarürü”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 5, C.III, İstanbul 2005,
s.418.
Ergenç, Özer, “Osmanlı Şehirlerindeki Yönetim Kurumlarının Niteliği Üzerinde Bazı
Düşünceler”, VII. Türk Tarih Kongresi, C. II, Ankara 1981, s. 1265.
Gedikli, Fethi, “Osmanlı Hukuk Tarihi Kaynağı Olarak Şer’iyye Sicilleri”, Türkiye
Araştırmaları Literatür Dergisi 5, C. III, İstanbul 2005, s 190.
Küçükaşçı, Mustafa Sabri, “Mahalle”, DİA, C. XXVII, İstanbul 2003, s. 323-324.
Kütükoğlu, Mübahat S., “Berat”, DİA, C. V, İstanbul 1992, s. 472.
357
Kütükoğlu, Mübahat S., “Buyruldu”, DİA, C. VI, İstanbul 1992, s. 472.
Kütükoğlu, Mübahat S., “Ferman”, DİA, C. 12, İstanbul 1995, s. 400.
Moğol, Hasan, Şer’iyye Sicilleri Sözlüğü, Mehter Yayınları, Ankara 1997, s. 23.
Oğuz, Mustafa ve Ahmet Akgüzdüz, “Hüccet”, DİA, C. XVIII, İstanbul 1998, s. 446-
450.
Ortaylı, İlber, “Osmanlı Devleti’nde Kadı”, DİA, C. XXIV, İstanbul 2001, s. 69-73.
Özcan, Tahsin, “Muhallefat”, DİA, C. XXX, İstanbul 2005, s. 406-407.
Şentop, Mustafa, “Tanzimat’tan Önceki Dönemde Osmanlı Mahkemelerinin Görev ve
Yetkisi”, Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları, Sayı 1, (Bahar), İstanbul 2006,
s.87-105.
Uğur, Yunus, “Mahkeme Kayıtları (Şer’iye Sicilleri): Literatür Değerlendirmesi ve
Bibliyografya”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 1, C. I, İstanbul 2003,
s. 310.
Uğur, Yunus, “Mahkeme Kayıtları (Şer’iyye Sicileri): Literatür Değerlendirmesi ve
Bibliyografya”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 1, C. I, İstanbul 2003,
s. 305-310.
Uğur, Yunus, “Şer’iyye Sicilleri”, DİA, C. XXXIX, İstanbul 2010, s. 8-11.
Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Devletinin İlmiye Teşkilatı, Türk Tarih Kurumu,
Ankara 1965.
358
ÖZGEÇMİŞ
Ayşe Özkan, 1983 yılında İstanbul’da doğdu. İlköğrenimini İstanbul/ Zeytinburnu’nda
Çiftlik İlköğretim Okulu’nda tamamladı. Aynı şehirde, 2000 yılında Zeytinburnu İmam
Hatip Lisesi’nden mezun oldu.
2014 yılında Sakarya Üniversitesi Tarih Bölümünde lisans eğitimini tamamladı. 2014
yılında Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Ana Bilim Dalı, Osmanlı
Müesseseleri ve Medeniyeti Tarihi Bilim Dalı’nda Yüksek Lisans eğitimine başladı.