เอกสารผลงานวชาการ

ความเตมใจทจะจายเพอผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพ

และบรการจากระบบนเวศ: กรณศกษาพนทบางกระเจา

อ าเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ

นางสาวอารยาพชร เพชรรตน

นกวชาการปาไมช านาญการ ต าแหนงเลขท 1557

กลมงานความหลากหลายทางชวภาพดานปาไม

ส านกวจยและพฒนาการปาไม

เพอเสนอขอประเมนผลงานเพอเลอนขนแตงตงใหด ารงต าแหนง

นกวชาการปาไมช านาญการพเศษ

ต าแหนงเลขท 1557 กลมงานความหลากหลายทางชวภาพดานปาไม

ส านกวจยและพฒนาการปาไม

กรมปาไม

ปงบประมาณ พ.ศ. 2559

เอกสารผลงานวชาการ

ความเตมใจทจะจายเพอผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพ

และบรการจากระบบนเวศ: กรณศกษาพนทบางกระเจา

อ าเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ

นางสาวอารยาพชร เพชรรตน

นกวชาการปาไมช านาญการ ต าแหนงเลขท 1557

กลมงานความหลากหลายทางชวภาพดานปาไม

ส านกวจยและพฒนาการปาไม

เพอเสนอขอประเมนผลงานเพอเลอนขนแตงตงใหด ารงต าแหนง

นกวชาการปาไมช านาญการพเศษ

ต าแหนงเลขท 1557 กลมงานความหลากหลายทางชวภาพดานปาไม

ส านกวจยและพฒนาการปาไม

กรมปาไม

ปงบประมาณ พ.ศ. 2559

(1)

บทคดยอ

ความเตมใจทจะจายเพอผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและบรการจาก

ระบบนเวศ:.กรณศกษาพนทบางกระเจา อ าเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ

การวจยเรองความเตมใจทจะจายเพอผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและ

บรการจากระบบนเวศ กรณศกษาพนทบางกระเจา อ าเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ

มจดมงหมายเพอประเมนมลคาความเตมใจทจะจายของประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑล

เพอเพมผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศ ( Ecosystem

Services) ในพนทสเขยวบางกระเจา อ าเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ โดยใชวธการทดลอง

พฤตกรรมการเลอก (Choice Experiment) และศกษาปจจยทมผลตอความเตมใจทจะจายเพอเพม

ผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศในพนทดงกลาว โดย

รวบรวมขอมลจากการสมภาษณประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑ ล จ านวน 200 ราย

ระหวางเดอนกรกฎาคม-กนยายน 2558 ผลการศก ษาพบวา กลมตวอยาง มความเตมใจทจะจาย

เพอเพมผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศ เทากบ 1,474 บาท

ตอคนตอป ซงจะใหความส าคญกบผลประโยชนดานการปรบปรงคณภาพอากาศมากทสด รองลงมา

คอ การเพมความอดมสมบรณของแหลงเสบยง การเพมพนทนนทนาการและความงามทางภมทศน

และเพมแหลงทอยอาศยตามธรรมชาตของนก ตามล าดบ สวนปจจยทมผลตอความเตมใจทจะจาย

ของประชาชน คอ อายของกลมตวอยาง ดงนนหากมการจดตงกองทนเพออนรกษความหลากหลาย

ทางชวภาพพนทบางกระเจา ขน ควรน าเงนไปใชในการเพมพนทสเขยวหรอปาในเมองเพอปรบปรง

คณภาพอากาศเปนอนดบแรก โดยมประชากรวยหนมสาวเปนกลมเปาหมายซงมความเตมใจจะ

จายเงนสนบสนนโครงการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพในพนทสเขยวบางกระเจา

ค าส าคญ: ความเตมใจทจะจาย ความหลากหลายทางชวภาพ บรการจากระบบนเวศ

การทดลองพฤตกรรมการเลอก พนทบางกระเจา

(2)

Abstract

Willingness to Pay for the Benefits of Biodiversity and Ecosystem Services: A Case

Study of Bang Ka Chao, Prapadang District, Samutprakarn Province

The purposes of the research on Willingness to Pay for the Benefits of Biodiversity

and Ecosystem Services: a Case Study of Bang Ka Chao, Prapadang District,

Samutprakarn Province were to assess the willingness to pay of people living in Bangkok

and vicinity for enhancing biodiversity related ecosystem services of Bang Ka Chao Area,

Prapadang District, Samutprakarn Province, Thailand and to study factors influencing the

willingness to pay for the benefits of biodiversity and ecosystem services within the study

area. The choice experiment technique was applied through 200 respondents living in

Bangkok and vicinity. The data were collected between July and September, 2015. The

results revealed that respondents were willingness to pay 1,474 Baht/person/year to

restore Bang Ka Chao Area, with air quality improvement (regulating service) as the most

significant elements followed by the benefits of food sources (provisioning service),

increasing recreation areas and landscape amenity (cultural and social services), and

increasing habitats of birds (supporting service), respectively. While, the age of the

respondents was only the factor influencing their willingness to pay. Therefore, if there is a

fund, it should be operated for increasing green areas or urban forests in order to improve

air quality by focusing on young people who are willingness to pay for this project.

Keywords: Willingness to Pay, Biodiversity, Ecosystem Services, Choice Experiment Method,

Bang Ka Chao Area

(3)

กตตกรรมประกาศ

การศกษาวจยฉบบนส าเรจลงดวยด เนองมาจากไดรบความกรณาอยางสงจาก รศ.ดร.

อดมศกด ศลประชาวงศ คณะพฒนาการเศรษฐกจ สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร และ

รศ.ดร.ถวล นลใบ คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยรามค าแหง ทกรณาใหค าปรกษาและแนะน า

จนท าใหการศกษาวจยฉบบนเสรจสนลงไดอยางสมบรณ ผศกษาตระหนกถงความตงใจจรง

ของอาจารยในการสนบสนนงานวจยเพอประยกตใชวชาเศรษฐศาสตรในการบรหารจดการ

ทรพยากรสงแวดลอม และขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ ทน

ขอขอบคณเจาหนาทโครงการ ECO-BEST ทสรางแรงจงใหเกดการศกษาครงน และ

เจาหนาท กลมงานเศรษฐกจปาไม ส านกวจยและพฒนาการปาไม ทชวยเกบรวมรวมขอมล

ตลอดจนประชาชนผตอบแบบสอบถามทกทานทใหความรวมมอในการตอบจนท าใหการศกษา

นส าเรจลลวงไปดวยด

อนง ผ วจยหวงวา การศกษา นจะมประโยชนอยไมนอย จงขอมอบสวนด ทงหมดน

ใหแกเหลาคณาจารยทไดประสทธประสาทวชาจนท าใหผล การศกษา เกดประโยชนตอผท

เกยวของและขอมอบความกตญญกตเวทตาคณแดบดา มารดา และผมพระคณทกทาน

ส าหรบขอบกพรองตาง ๆ ทอาจจะเกดขนนน ผวจยขอนอมรบผดเพยงผเดยว และยนดทจะรบ

ฟงค าแนะน าจากทกทานทไดเขามาศกษา เพอเปนประโยชนในการพฒนางานวจยตอไป

อารยาพชร เพชรรตน

ธนวาคม 2558

(4)

สารบญ

หนา

บทคดยอ (1)

กตตกรรมประกาศ ( 3)

สารบญ ( 4)

สารบญตาราง ( 6)

สารบญภาพ ( 7)

บทท 1 บทน า 1

ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1

วตถประสงค 3

ระยะเวลาด าเนนงาน 3

ขอบเขตของการศกษา 3

นยามเฉพาะ 4

ประโยชนของผลงาน 5

บทท 2 แนวคด ทฤษฎ และวรรณกรรมทเกยวของ 6

แนวคดและทฤษฎ 6

วรรณกรรมทเกยวของ 25

สภาพทวไปของพนทบางกระเจา 30

กรอบแนวคดในการศกษา 36

บทท 3 วธการศกษา 37

แบบจ าลองทใชในการศกษา 37

ประชากรและกลมตวอยาง 37

ขอมลทใชในการศกษา 38

เครองมอทใชในการศกษา 38

รปแบบการศกษา การวเคราะหขอมล และสถตทใชในการศกษา 39

(5)

สารบญ (ตอ)

หนา

บทท 4 ผลการศกษา 47

ตอนท 1 ลกษณะทางดานเศรษฐกจและสงคมของกลมตวอยาง 47

ตอนท 2 ความคดเหน/ทศนคตของกลมตวอยางและการไดรบประโยชน

จากพนทบางกระเจา 51

ตอนท 3 ผลการศกษามลคาความเตมใจทจะจายเพอผลประโยชนจาก

ความหลากหลายทางชวภาพและระบบนเวศพนทบางกระเจา 58

บทท 5 สรปผลและขอเสนอแนะ 63

สรปผลการศกษา 63

ขอเสนอแนะ 66

เอกสารและสงอางอง 67

ภาคผนวก 73

ภาคผนวก ก 74

ภาคผนวก ข 82

ภาคผนวก ค 91

ประวตผเขยน 93

ค ารบรองผบงคบบญชา 94

(6)

สารบญตาราง

ตารางท หนา

1 คณลกษณะและระดบคณลกษณะ ของผลประโยชนจากความหลากหลาย

ทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศพนทบางกระเจา 42

2 ทางเลอก คณลกษณะของผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและ

บรการจากระบบนเวศพนทบางกระเจา ทเปนอสระตอกน (Orthogonal)

รวมถงจ านวนเงนสมทบกองทน 5 ระดบ 43

3 ตวอยางชดทางเลอกทใชในการสมภาษณกลมตวอยาง 45

4 การลงรหสแบบ Effect Coding ของตวแปรคณลกษณะของผลประโยชนจาก

ความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศพนทบางกระเจา 46

5 ลกษณะทางดานเศรษฐกจและสงคมของกลมตวอยาง 48

6 ปญหาของประเทศไทยทประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑลตองการใหรฐบาล

สนใจและด าเนนการแกไข โดยเรยงล าดบจากมากไปนอย 51

7 จ านวนประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑลทมความเหนตอปญหา สงแวดลอม

ของประเทศไทย ทนาวตกมากไปหานอย 52

8 ทศนคตตอคณคาของความหลากหลายทางชวภาพในภาพรวม 54

9 จ านวนประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑลทเคยไปและไมเคยไปพนท

บางกระเจา จากกลมตวอยาง 200 คน 56

10 จ านวนประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑลทคดวาไดรบประโยชนจากพนทบาง

กระเจา จากตวอยาง จ านวน 200 ราย 5 7

11 ผลประโยชนทประชาชนในกรงเทพมานครและปรมณฑลไดรบจากพนทบางกระเจา 5 7

12 ความคาดหวงของประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑลทตองการไปใชบรการ

พนทบางกระเจา 58

13 การวเคราะหผลทางเศรษฐมตโดยอาศยแบบจ าลองโลจตแบบมเงอนไข ของผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศพนทบางกระเจา 59

14 ความเตมใจทจะจายสวนเพม (MWTP) เพอการเปลยนแปลงระดบของคณลกษณะของผลประโยชน

จากความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศพนทบางกระเจา (บาท/คน/ป) 60

15 ความเตมใจทจะจายเพอการฟนฟระบบนเวศพนทบางกระเจาจากสภาพปจจบน

ไปสสภาพทดขน 61

(7)

สารบญภาพ

ภาพท หนา

1 องคประกอบของมลคาทางเศรษฐศาสตรของสงแวดลอม 17

2 เทคนคการประเมนมลคาแบงตามประเภทของความพงพอใจ 18

3 ภาพถายทางอากาศแสดงพนทบางกระเจา 31

4 กรอบแนวคดในการศกษา 36

1

บทท 1

บทน า

ความเปนมาและความส าคญของปญหา

พนทบางก ระเจา อ าเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ เปนพนทสเขยว ธรรมชาต

ผนใหญทอยทามกลางความเจรญทงทางดานอตสาหกรรมและชมชนเมอง เปนแหลงผลตกาซ

ออกซเจน และดดซบกาซคารบอนไดออกไซดทอยในบรรยากาศ ทงกรองอากาศเสยจากยาน

อตสาหกรรม จงเปรยบเสมอนปอดของคนกรงเทพมหานครและปรมณฑล จากสภาพพนททถกโอบ

ลอมดวยแมน าเจาพระยา มการสะสมของตะกอนแมน า และอยใกลปากอาวไทย ท าใหพนท บาง

กระเจาเปรยบเสมอนพนทชมน าขนาดใหญทมความโดดเดนในดานความหลากหลายทางชวภาพ ท

สงผลตอ คณภาพของบรการจากระบบนเวศทงในดาน ความอดมสมบรณของ แหลงเสบยง การ

ควบคมกลไกของระบบ การเปนทอยอาศยและหลบภยของสงมชวตหรอแหลงรวบรวมพนธกรรม

รวมทงคณคาดานสงคมและวฒนธรรมทส าคญ แมวาความหลากหลายทางชวภาพและบรการจาก

ระบบนเวศของพนทบางกระเจาจะมคณประโยชนตอการด ารงชวตของประชาชนและระบบ

เศรษฐกจมากมาย แตคณคาดงกลาว มกจะถกมองขามและไมไดน ามารวมไวในการคดตนทนการ

ผลต ประกอบกบการขยายตวของความเปนเมอง และความตองการใชพนทเพอการพฒนาทาง

เศรษฐกจกเปนสงกระตนใหพนทสเขยวหรอปาในเมองแหงนมการเปลยนแปลงเสยงตอการสญเสย

ความหลากหลายทางชวภาพ

จากการประเมนสถานการณทผานมา พบวาแนวทางการอนรกษทด าเนนการโดยภาครฐ

เพยงสวนเดยว ไมสามารถตานทานแรงกดดนและปจจยคกคาม ตอความหลากหลายทางชวภาพ ท

ยงคงมอยและมแนวโนมเพมขน ซงเปนผลมาจากการกระท าของมนษย การสญเสยแหลงทอย

อาศยตามธรรมชาตอยางตอเนอง การใชประโยชนเกนขดจ ากดและไมยงยน ภาวะมลพษ และชนด

พนธตางถนรกรานและแพรระบาด กอใหเกดความเสยงถงผลกระทบทรนแรงตอสงคมมนษย

ตลอดจนการสญเสยบรการจากระบบนเวศ (ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม , 2558) ประกอบกบการทอนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพก าหนดให

ประเทศสมาชกบรณาการแนวคดเศรษฐศาสตรระบบนเวศและความความหลากหลายทางชวภาพ

เขาไวในแผนยทธศาสตรระดบชาตวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ (National Biodiversity and

2

Action Plan: NBSAP) เพอพฒนาใหเกดมาตรการจงใจในการอนรกษระบบนเวศและความหลากหลาย

ทางชวภาพ และปรบสมดลระหวางการอนรกษและการพฒนาทางเศรษฐกจ

ดวยเหตน จงมการคดคนแสวงหากลไกและมาตรการใหม ๆ เพอสรางกระบวนการมสวน

รวมและจงใจใหทกภาคสวนทเกยวของเกดความตระหนกถงคณคาของระบบนเวศอยางแทจรง

กลไกเหลานลวนสงเสรมใหเกดการประเมนมลคาทางเศรษฐกจของระบบนเวศและทรพยากรตาง ๆ

เพอใชเครองมอประกอบการตดสนใจเชงนโยบายในการสนบสนนกลไกตลาด รวมทงมาตรการจงใจ

ตาง ๆ เพอการพฒนาทนทางทรพยากรธรรมชาต และสรางรายไดจากการอนรกษ โดยเฉพาะอยาง

ยงกลไกการตอบแทนคณระบบนเวศ (Payment for Ecosystem Services: PES) ทวางอยบนหลกการ

ผทไดรบประโยชนเปนผจาย (Beneficiaries Pay Principle: BPP) คอใหผทไดรบประโยชนจากระบบ

นเวศและความหลากหลายทางชวภาพจายคาตอบแทนใหแกผท าหนาทดแลระบบนเวศ ซงโดยทวไป

ไดแกชมชน กลไก PES จงเปนประโยชนตอการอนรกษและสรางรายไดใหแกชมชนรอบระบบนเวศ

อนจะสงผลใหเกดแรงจงใจในการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพมากขน

ในการศกษาครงน ผวจยจงมแนวคดทจะประเมนมลคาความเตมใจทจะจายส าหรบ

ผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศพนทสเขยวบางกระเจา

และวเคราะหปจจยทก าหนดความเตมใจทจะจายของประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑล

อนจะเออประโยชนในการพฒนากลไก PES เพอสรางแรงจงใจในการอนรกษและลดการสญเสย

ความหลากหลายทางชวภาพในพนทบางกระเจา และปรบสมดลระหวางการใชประโยชนและการ

พฒนาทางเศรษฐกจเพอประโยชนสขของประชาชนสวนรวม มลคาความหลากหลายทางชวภาพ

และบรการจากระบบนเวศ ทไดจากการศกษาครงน ยงเปนหลกฐานเชงประจกษ (Evidence Base)

ในการก าหนดนโยบายเพอปองกนและลดการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพในพนทบาง

กระเจา และเปนสงกระตนใหสาธารณชนไดรบรและตระหนกถงคณคาของความหลากหลายทาง

ชวภาพและบรการจากระบบนเวศ และเขามามสวนรวมในการอนรกษและฟนฟระบบนเวศและ

ความหลากหลายทางชวภาพไดอยางเปนรปธรรม

3

วตถประสงค

1. เพอศกษาทศนคตของประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑลทมตอคณคาความ

หลากหลายทางชวภาพ

2. เพอประเมนมลคาความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศพนทสเขยว

บางกระเจา อ าเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ ทประชาชนในกรงเทพมหานครและ

ปรมณฑล เตมใจทจะจาย

3. เพอศกษา ปจจยหรอคณลกษณะทมผลตอความเตมใจทจะจายของประชาชนใน

กรงเทพมหานครและปรมณฑล เพอเพมพนผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและ

บรการจากระบบนเวศพนทสเขยวบางกระเจา

ระยะเวลาการด าเนนงาน

ผวจยไดท าการศกษาตงแตเดอนมกราคม 2558 - ตลาคม 2558 รวมระยะเวลาทงสน 10

เดอน โดยด าเนนการเกบขอมลปฐมภมจากการสมภาษณกลมตวอยางตวตอตว ในกรงเทพมหานคร

และปรมณฑลในชวงเดอนกรกฎาคม-กนยายน 2558

ขอบเขตของการศกษา

การประเมนมลคาผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบ

นเวศในการศกษาครงน จะประเมนมลคารวมทางเศรษฐศาสตร ( Total Economic Value) ของ

ผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศพนทสเขยวบางกระเจา

อ าเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ ทประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑลเตมใจท

จะจาย โดยใชวธการทดลองพฤตกรรมการเลอก (Choice Experiment)

4

นยามเฉพาะ

การศกษาในครงน ผวจยไดนยามศพทดงน

พนทบางกระเจา หมายถง พนทสเขยวบางกระเจา เนอท 11,819 ไร ในอ าเภอพระประแดง

จงหวดสมทรปราการ

พนทสเขยว หมายถง พนทสเขยวในเขตเมองและนอกเขตเมอง อาจเปนพนทสาธารณะ

หรอเอกชนทประกอบดวยพนทสเขยวเพอนนทนาการและมความงดงามทางสภาพภมทศน ทงท

เปนพนททางธรรมชาตและกงธรรมชาตอนเปนทอยอาศยของสงมชวต ไดแก พนทปาไม พนทชม

น า รวมถงพนทรมน า พนทเปนรวยาวตามเสนทางคมนาคมทางบก ทางน า และแนวสาธารณปการ

ตาง ๆ และพนทสเขยวทเปนแหลงเรยนรพชพรรณธรรมชาต

ผลประโยชนจาก ความหลากหลายทางชวภาพ และบรการจากระบบนเวศ (Benefits of

Biodiversity and Ecosystem Services) หมายถง ผลประโยชนทมนษยไดจากความหลากหลายทาง

ชวภาพและบรการจากระบบนเวศพนทสเขยวบางกระเจา อ าเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ

การประเมนมลคา หมายถง การประเมนมลคาความเตมใจทจะจาย หรอราคาแฝง

การทดลองพฤตกรรมการเลอก ( Choice Experiment) หมายถง การประเมนมลคาของ

คณลกษณะตาง ๆ ของความหลากหลากทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศ จากการทดลองให

ผบรโภคเลอกทางเลอกทดทสดจากบรรดาทางเลอกตาง ๆ ทมอย

5

ประโยชนของผลงาน

1. กรมปาไม และหนวยงานทเกยวของสามารถน า ขอมลและมลคาผลประโยชนจากความ

หลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศ ทไดจากการศกษา ไปเปนแนวทางในการก าหนด

นโยบายและงบประมาณในการบรหารจดการความหลากหลายทางชวภาพและระบบนเวศพนทส

เขยวบางกระเจา เพอตอบสนองความตองการของประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑลผไดรบ

ประโยชนจากระบบนเวศแหงน รวมทงเปนสงกระตนใหสาธารณชนไดรบรถงคณคาและเขามามสวน

รวมในการดแลรกษาความหลากหลายทางชวภาพและระบบนเวศพนทสเขยวบางกระเจาอยางเปน

รปธรรม

2. มลคาความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศ ทไดจะเปนประโยชนใน

การประมาณความเปนไปไดในการน ากลไก การตอบแทนคณระบบนเวศ (Payment for Ecosystem

Services: PES) และหลกการ ผทไดรบประโยชนเปนผจาย (Beneficiaries Pay Principle: BPP) มาใช

อยางเปนรปธรรมในการบรหารจดการความหลากหลายทางชวภาพในพนทบางกระเจา ได

3. มองคความรดานการประเมนมลคาทางเศรษฐศาสตรของทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม โดยใชเทคนคการทดลองพฤตกรรมการเลอก ซงนกวจยหรอผสนใจสามารถน าไป

ประยกตใชเพอประเมนมลคาของสนคาสงแวดลอมหรอสนคาสาธารณะซงไมมราคาตลาด

โดยเฉพาะอยางยงมลคาทไมไดเกดจากการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตตามบรบทท

ตนเองสนใจ ตอไป

6

บทท 2

แนวคด ทฤษฎ และวรรณกรรมทเกยวของ

การศกษาวจยเรอง ความเตมใจทจะจายเพอ ผลประโยชนจากความหลากหลายทาง

ชวภาพและบรการจากระบบนเวศ : กรณศกษาพนทบางกระเจา อ าเภอพระประแดง จงหวด

สมทรปราการ ผวจยไดแบงหวขอแนวคดและทฤษฎ วรรณกรรมทเกยวของ ขอมลสภาพทวไปของ

พนทบางกระเจา และกรอบแนวคดในการศกษา ไวดงน

แนวคดและทฤษฎ

แนวคดทเกยวกบงานวจยในครงนประกอบดวย

1. แนวคดเกยวกบพนทสเขยว

2. แนวคดเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศ

3. แนวคดการประเมนมลคาความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศ

4. แนวคดและทฤษฎพนฐานของเทคนคการทดลองพฤตกรรมการเลอก

1. แนวคดเกยวกบพนทสเขยว

1.1 ความหมายของพนทสเขยว

สถาบนวจยสภาวะแวดลอม (2531 , อางถงใน อนศรา ออนบญญะ , 2549) ไดใหค า

จ ากดความถงพนทสเขยว (Urban Green Space) วาหมายถง พนทเวนวางหรอพนทโลง นอกเหนอ

พนทปลกสรางของเมอง นอกจากนนยงมพนทสเขยวในลกษณะอน เชน สวนสาธารณะ ปาไมรม

เมอง สนามกฬา ทลมปราศจากการพฒนาและทวาง เปนตน

นอกจากน ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (2548 ข

อางถงใน ปณยนช รธรโก, 2556) ไดใหค าจ ากดความพนทสเขยว วาหมายถง พนทกลางแจง และ

กงกลางแจงทมขอบเขตทดนทงหมดหรอบางสวนปกคลมดวยพรรณพชบนดนทซมน าไดหรออาจม

7

สงกอสรางอยดวย ทงในพนทสเขยวในเขตเมองและนอกเขตเมอง อาจเปนพนทสาธารณะหรอเอกชน

ทสาธารณชนสามารถเขาไปใชประโยชนได ประกอบดวยพนทสเขยวเพอนนทนาการและความงาม

ทางภมทศน พนทอรรถประโยชน เชน พนทเกษตรกรรมและพนทสาธารณปการ พนทแนวกนชน

พนทสเขยวในสถาบนตาง ๆ พนทธรรมชาตและกงธรรมชาตอนเปนถนทอยของสงมชวต ไดแก พนท

ปาไม พนทชมน า รวมถงพนทชายหาด พนทรมน า พนททเปนรวยาวตามแนวเสนทางคมนาคมทาง

บก ทางน า และแนวสาธารณปการตาง ๆ หรอพนทอน ๆ เชน พนทสเขยวทปลอยรกราง พนทสเขยว

ทถกรบกวนสภาพธรรมชาต และพนทสเขยวทมการใชประโยชนผสมผสานกน แตในทางวนวฒน

วทยา พนทสเขยว หมายถง พนทโลงวางในเขตเทศบาล ซงมพชพรรณเปนองคประกอบหลก ไดรบ

การจดการตามหลกวชาวนวฒนวทยาและหลกการทางภมสถาปตย เพอเสรมสรางภมทศนให

เอออ านวยตอการพกผอนหยอนใจและเพอเสรมสรางสภาพแวดลอมของเมอง อนจะท าใหชมชนเมอง

เปนเมองสเขยวทรมรนสวยงามและนาอยตลอดไป พนทสเขยวในเขตชมชนจะเปนทดนของรฐ ทดน

ของเอกชน หรอทดนประเภทพเศษ อนไดแก ทดนทรพยสนสวนพระองค ทดนศาสนสถานกได จดท

ส าคญไมไดอยทความเปนเจาของ แตอยทหนาทหลก (ศนยวจยปาไม, 2547)

ดงนน พนทสเขยว จงหมายถง พนทในเขตเมองและนอกเขตเมองทมสเขยว อาจเปนพนท

สาธารณะหรอเอกชนทประกอบดวยพนทสเขยวเพอนนทนาการและมความงดงามทางสภาพภม

ทศน ทงทเปนพนททางธรรมชาตและกงธรรมชาตอนเปนทอยอาศยของสงมชวต ไดแก พนทปาไม

พนทชมน า รวมถงพนทรมน า พนทเปนรวยาวตามเสนทางคมนาคมทางบก ทางน า และแนว

สาธารณปการตาง ๆ และพนทสเขยวทเปนแหลงเรยนรพชพรรณธรรมชาต

1.2 ประเภทของพนทสเขยว

ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (2548 ก อางถงใน

ปณยนช รธรโก, 2556) ไดจดท าคมอการพฒนาพนทสเขยว โดยไดจ าแนกประเภทของพนทสเขยว

ออกเปน 6 ประเภท ดงน

1.2.1 พนทสเขยวเพอนนทนาการและความงามทางภมทศน ซงไดแกพนทใชส าหรบ

กจกรรมนนทนาการกลางแจง ทงการออกก าลงกาย และการพกผอนหยอนใจ รวมถงสวนสาธารณะ

ระดบตางๆ พนททมภมทศนงดงามตามทตางๆ เชน สวนหยอม สวนสตว สวนพฤกษศาสตร

ตลอดจนพนทสเขยวในบรเวณทอยอาศยของเอกชน ทแมสาธารณชนอาจเขาถงไมไดกตาม

8

1.2.2 พนทสเขยวอรรถประโยชน เปนพนทสนองหนาทใชสอยส าคญของชมชน

หมายรวมถงพนททใชส าหรบการผลตและกกเกบไวใชประโยชน เชน พนทเกษตรกรรม ทงหญา

เลยงสตว แหลงน าตามธรรมชาตและทมนษยสรางขน เชนอางเกบน า พนทสาธารณปการ เชน

พนทฝงกลบขยะ พนทบ าบดน าเสย ตลอดจนพนททกนไวเพอควบคมน าทวม พนทสสานทก

ประเภท พนทสเขยวในบรเวณวดทกศาสนา พนทสเขยวในแหลงโบราณสถานและประวตศาสตร

พนทสเขยวในสถาบนตาง ๆ เชน สถาบนการศกษาทกระดบ สถานทราชการ หรอสถาบนอน ๆ

ของเอกชน

1.2.3 พนทสเขยวเพอการอนรกษธรรมชาต เปนพนททมสภาพธรรมชาตและกง

ธรรมชาตอนเปนแหลงทควรอนรกษ เพอความสมดลของระบบนเวศและภมอากาศ เปนทอยอาศย

ของพชและสตว ไดแก พนทปาทกประเภท หมายรวมถงปาธรรมชาต ปาชมชน เขตรกษาพนธสตวปา

พนทชมน า พนทปาชายเลน ปาชายหาด พนทรมน า รมตลงทเปนถนทอยอาศยของพชและสตวน า

เปนตน

1.2.4 พนทสเขยวทเปนรวยาว เปนพนทสเขยวทมลกษณะพเศษ เปนแนวยาวไป

ตามเสนทางคมนาคมทางบกและทางน า เชน พนทสเขยวตามแนวถนนรวมถงเกาะกลางถนน ตาม

แนวทางรถไฟ ทางจกรยาน ทางเดนรมถนนและแมน า ล าคลอง ตลอดจนพนทสเขยวทเปนรวยาว

ตามแนวสาธารณปการตางๆ เชน สายไฟฟาแรงสง คลองชลประทาน ฯลฯ นอกจากใชประโยชน

เปนเขตทางทรมรนทมกเรยกวา “ทางสเขยว” แลว ยงเปนแนวเชอมโยงถนอาศยของสตวระหวาง

ชนบทและเมองดวย

1.2.5 พนทสเขยวอน ๆ ไดแกพนทสเขยวทไมสามารถจ าแนกในประเภท 1.2.1 –

1.2.4 ได เชน พนทสเขยวทปลอยรกราง พนทสเขยวทถกรบกวนสภาพธรรมชาต และพนทสเขยวท

มการใชประโยชนผสมผสานกน นอกจากนน พนทสเขยวทกแหงไมวาจะมขนาดเทาใดกตาม ลวนม

ประโยชนชวยลดภาระการระบายน าของเมองได เนองจากพชพรรณทปกคลมดนสามารถดดซบน า

ไวในดนท าใหดนชมชน และลดปรมาณน าไหลบาทตองระบายทงในระบบทอ ชวยประหยด

งบประมาณการกอสรางระบบระบายน าไดมากทางหนง

1.2.6 พนทสเขยวพเศษ ไดแก พพธภณฑธรรมชาตทมชวต และแหลงเรยนร

พชพรรณธรรมชาต

9

2. แนวคดเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศ

2.1 ความหมายและองคประกอบของความหลากหลายทางชวภาพ

ค าวา ความหลากหลายทางชวภาพ (Biodiversity หรอ Biological Diversity) มทมา

จากค าวา ความหลากหลาย (Diversity) หมายถงมมากมายและแตกตาง รวมกบค าวา ทางชวภาพ

(Biological) หมายถงทเกยวของกบสงมชวต (กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม, 2553)

Wilson (1992) ไดใหค าจ ากดความถงความหมายของความหลากหลายทางชวภาพ

(Biodiversity) วาหมายถง ความหลากหลายของสงมชวตทงหมดจากยน สปชส วงศหรอแฟมมล

และในระดบสงขนไปความหลากหลายนขนกบองคประกอบของแหลงทอย สงแวดลอมทาง

กายภาพ ปจจยในการด ารงชวตของสงมชวต ทมอยในความหลากหลายของระบบนเวศนน ๆ

วสทธ ใบไม (2548) ใหความหมายของความหลากหลายทางชวภาพ วาเปนองครวม

ของความหลากหลายของสรรพชวต ในทกระดบตงแต ระดบประชากรพช สตว และจลนทรยนานา

ชนดทมความหลากหลายทางพนธกรรม (Genetic Diversity) ในแตละพนท จนถงความหลากหลาย

ของชนด (Species Diversity) ทจดวาเปนพนฐานของกระบวนการ ววฒนาการ และมปฏสมพนธ

ระหวางกนในชมชนสงมชวตจนเกดความหลากหลายทางระบบนเวศ ( Ecosystem Diversity) ใน

อาณาบรเวณตาง ๆ ของ โลก (Biosphere)

อนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ มาตรา 2 ระบวา ความหลากหลาย

ทางชวภาพ หมายถง การมความผดแผกแตกตางระหวางสงมชวตจากทกแหลง รวมถงระบบนเวศ

ทางบก ทางทะเล และทางน าอน ๆ และองคประกอบรวมของระบบนเวศซงสงมชวตเปนสวนหนง

ในนนดวย ในการน รวมถงความหลากหลายภายในชนดพนธ ระหวางชนดพนธ และของระบบ

นเวศ (ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, 2554)

องคประกอบทส าคญของความหลากหลายทางชวภาพกคอความสมพนธของ

สงมชวตทด ารงชวตเชอมโยงกนเปนสายใยในระบบนเวศ หรอกลาวอกนยหนงวา สงมชวตตาง ๆ

ตองพงพาอาศยซงกนและกนเพอความอยรอด ความหลากหลายทางชวภาพจงเปนผลมาจาก

กระบวนการววฒนาการหรอการปรบตวใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอมทางธรรมชาตในขณะนน ๆ

10

มาเปนระยะเวลายาวนาน ดงนน ความหลากหลายทางชวภาพ จงมองคประกอบสามประการ คอ

(กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม, 2553)

2.1.1 ความหลากหลายทางพนธกรรม ( Genetic Diversity) หมายถง ความ

หลากหลายทางพนธกรรมทสงมชวตแตละชวตไดรบการถายทอดมาจากรนพอแมและสงตอถงรน

ถดไป ลกษณะทางพนธกรรมทไดรบการถายทอดนนผานทางยน ( Gene) ทมอยในสงมชวตแตละ

ชนด สงผลใหสงมชวตชนดเดยวกนอาจมลกษณะทคลายคลงกน หรอแตกตางกนไปตามยน ท

ไดรบการถายทอดมา เชน พนองอาจมสผม สผวและสของนยนตาทแตกตางกน ความแตกตางของ

ลวดลายและสของขนนก

2.1.2 ความหลากหลายของชนดพนธ ( Species Diversity) หมายถง จ านวนชนด

และจ านวนหนวยสงมชวตทเปนสมาชกของแตละชนดทมอยในแหลงทอยอาศยในประชากรนน ๆ

หรอหมายถง ความหลากหลายของชนดสงมชวตทมอยในพนทหนงนนเอง การพจารณาปาไมทม

ความสมบรณมากกวา คอ บรเวณปาทมจ านวนชนดพนธมากกวา และมปรมาณในแตละชนด

มากกวา ซงเปนเครองแสดงถงความมนคงทางชนดพนธ ทงน วสทธ ใบไม (2548) อธบายวา สปชส

หมายถง กลมหรอประชากรของสงมชวตทมยนพลรวมกน โดยทสมาชกของประชากรนนสามารถ

ถายทอดยน หรอท าใหเกดการไหลของยน (Gene Flow) ระหวางกนและกนได (สามารถผสมพนธ

กนได และมลกไม เปนหมน) จากทไดกลาวมาแลวขางตนวามสาเหตหลายสาเหตทท าใหสงมชวตท

เปนสปชสเดยวกนตองแยกจากกนไปอยในทตาง ๆ ท าใหขาดการตดตอและไมมการไหลของยน

ระหวางกน และเนองจากการปรบตวเพอใหเขากบสภาพแวดลอมทตนอาศยอยท าใหเกดลกษณะท

แตกตางทงทาง สรระ รปราง และพฤตกรรมจนไมอาจผสมพนธกนไดอกเนองจากเกดกลไกการ

แบงแยกทางการสบพนธ

2.1.3 ความหลากหลายของระบบนเวศหรอแหลงทอยอาศย ( Ecological Diversity

หรอ Habitat Diversity) คอ ความซบซอนของลกษณะพนททแตกตางกนในแตละภมภาคของโลก

เมอประกอบกบสภาพภมอากาศ และลกษณะภมประเทศ จงท าใหเกดระบบนเวศหรอถนทอย

อาศยของสงมชวตทแตกตางกน การทสามารถพบสงมชวตอาศยอยในแตละพนทได เนองจาก

สงมชวตเหลานน ไดผานการคดเลอกตามธรรมชาตในกระบวนการววฒนาการของสงมชวตมาแลว

11

สรปแลว ค าวา "ความหลากหลายทางชวภาพ" หรอ Biodiversity นน อาจจะ

คอนขางเปนศพทวชาการ แตความหมายงาย ๆ ของค านคอ การมสงมชวตหลาย ๆ ชนดมาอย

รวมกนในแหลงทอยใดทอยหนง และการมสงมชวตหลากหลายชนดมาอยรวมกนเชนน จะเกดการ

เกอหนนพงพากนเองตามธรรมชาต ตามระบบหวงโซอาหาร ยงหวงโซอาหารซบซอนมากเทาใด

ยอมหมายถงความมนคงและยงยนของระบบนเวศนน ๆ ดวย (ธาร กาเมอง, 2552)

2.2 บรการจากระบบนเวศ

อนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ ใหค านยามของระบบนเวศ

(Ecosystem) วาหมายถง ระบบรวมอนสลบซบซอนซงมการเปลยนแปลงอยเสมอ ประกอบดวย

ชมนมประชากรพช สตวและจลนทรย กบสภาพแวดลอมทไมมชวตซงอยรวมกนและม

ความสมพนธซงกนและกน รวมถงเปนหนวยทมบทบาทหนาท (ส านกงานนโยบายและแผน

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม , 2554) ส าหรบค าวา บรการจากระบบนเวศ (Ecosystem

Services: ES) เปนค าทคอนขางใหม มค าทใชเรยกแตกตางกนอยบาง เชน Ecosystem Services,

Ecological Services, Environmental Services หรอ Nature’s Services ส าหรบประเทศไทยอาจใช

ค าวา การใหบรการของระบบนเวศ บรการทางดานสงแวดลอม บรการของระบบนเวศ หรอ นเวศ

บรการ เปนตน

World Business Council for Sustainable Development: WBCSD (2011) ไดใหค า

จ ากดความถงบรการจากระบบนเวศ วา หมายถง ผลประโยชนทมนษยไดจากระบบนเวศ ทงจาก

สงแวดลอมและความหลากหลายทางชวภาพ เพอเปนฐานในการพฒนาคณภาพชวตของคนและ

สงคม เชน น า ไมซง ความสามารถในการควบคมสภาพภมอากาศ การคมครองความเสยงทาง

ธรรมชาต การควบคมการกดเซาะของดน การพกผอนหยอนใจ และการดดซบกาซ

คารบอนไดออกไซด เปนตน หรอสรปไดวาเปนประโยชนทงทางตรงและทางออมทระบบนเวศมตอ

สวสดการหรอความกนดอยดของมนษย

การประเมนระบบนเวศแหงสหสวรรษ ( Millennium Ecosystem Assessment: MA)

ไดแบงบรการจากระบบนเวศออกเปน 4 ประเภท ดงน (WBCSD, 2011)

12

2.2.1 บรการดานการเปนแหลงผลต ( Provisioning Services) คอ การใหบรการ

วตถดบในการผลต เชน น า อาหาร ทรพยากรปาไม แรธาต พชพนธและสตวตาง ๆ เปนตน

2.2.2 บรการดานการควบคมกลไกของระบบ ( Regulating Services) คอ การ

ควบค มปรากฏการณและกระบวนการทางธรรมชาตของระบบนเวศ เชน การควบคมสภาพ

ภมอากาศ การปองกนน าทวม และการปองกนการกดเซาะของดน เปนตน

2.2.3 บรการดานวฒนธรรม ( Cultural Services) คอ ประโยชนทางนามธรรมท

ด ารงคณคาทางสงคม และวฒนธรรม เชน ประเพณ การพกผอนหยอนใจ คณคาทางจตใจ ความ

เพลดเพลนจากความงดงามของธรรมชาต สนทรยภาพและนนทนาการ เปนตน

2.3.4 บรการดานการเกอหนน ( Supporting Services) คอ กระบวนการทาง

ธรรมชาตทสนบสนน การด ารงอยของบรการอน ๆ เชน เปนแหลงธาตอาหารของระบบการผลต

ขนตน การท าใหเกดวฏจกรของอาหาร การเปนแหลงทอยของสตววยออน เปนตน

3. แนวคดการประเมนมลคาความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศ

3.1 ความส าคญของการประเมนมลคาทางเศรษฐศาสตร

ในระบบเศรษฐกจทมตลาดเสรจะน าไปสการจดสรรทรพยากรเพอการผลต การ

บรโภค และการแลกเปลยนทมประสทธภาพสงสด โดยมระบบราคาเปนตวกลางในการจดสรร

ทรพยากรเหลาน โดยไมตองพงพาการบรหารจดการหรอแทรกแซงจากภาครฐ และระบบตลาด

เสรจะท างานไดอยางมประสทธภาพ เมออยภายใตเงอนไขส าคญ 4 ประการ คอ ก ) ตลาดมการ

แขงขนสมบรณ ซงสงผลใหราคาตลาดทเกดขนเทากบตนทนสวนเพมของการผลตสนคาพอด

ข) ราคาตลาดสะทอนตนทนและผลประโยชนสงคม ซงการบรโภคสนคาทผานการแลกเปลยนใน

ตลาดเสรนน ไมสงผลกระทบทเปนคณและโทษตอการผลตสนคาหรอการบรโภคของหนวยผลต

หรอผบรโภคผอน ๆ หรอการผลตสนคาและบรการของหนวยผลตไมมผลกระทบภายนอก

(Externalities) ตอบคคลทสามหรอไมมความแตกตางระหวางตนทนเอกชน (Private Costs) กบ

ตนทนทางสงคม (Social Costs) และไมมความแตกตางระหวางผลประโยชนเอกชน (Private

Benefits) กบผลประโยชนทางสงคม (Social Benefits) ราคาตลาดดงกลาวจงสะทอนทงตนทนและ

13

ผลประโยชนของสงคมโดยครบถวน ค) สนคาทแลกเปลยนกนนนเปนสนคาเอกชน กลาวคอม

ลกษณะเปนปรปกษในการบรโภค (Rival in Consumption) นนคอ เมอถกบรโภคแลวกจะมปรมาณ

ส าหรบผอนบรโภคไดลดลง และสามารถกดกนการบรโภคได (Exclusive) นนคอ สามารถกดกน

ลกคาทไมจายซอสนคา จากการบรโภคได ไมสามารถท าการโดยสารฟร (Free Rider) ได ปรมาณ

การผลตและราคาทเกดขนโดยเอกชนจงมหนวยเพยงพอและอยทปรมาณทมประสทธภาพพอด

และ ง) ผซอและผขายมขอมลขาวสารอนไดแก ราคา ชนด คณภาพ แหลงขาย แหลงผซอท

สมบรณ กลไกของตลาดจะท างานไดสมบรณ ซงผซอและผขายสามารถตดสนใจเลอกซอและ

แขงขนไดอยางถกตองและมประสทธภาพ (ชยนต ตนตวสดาการ, 2556)

ส าหรบ ปญหาของทรพยากรสงแวดลอมนน ชยนต ตนตวสดาการ (2556) ระบวา ม

ทมาจากความลมเหลวของตลาด ทตลาดหรอกลไกราคาไมสามารถจะท าหนาทในการจดสรร

ทรพยากรใหมประสทธภาพสงสดได ซงเกดจากสาเหตสามประการคอ ความลมเหลวของตลาด

จากผลกระทบภายนอก ความลมเหลวของตลาดจากโศกนาฏกรรมของทรพยากรรวม และความ

ลมเหลวของตลาดจากความไมเพยงพอของสนคาสาธารณะ

ความลมเหลวของตลาดจากผลกระทบภายนอก (Market Failure from Externalities)

นกเศรษฐศาสตรอธบายเกยวกบ ผลกระทบภายนอก ( Externalities) ไววา เปนผลกระทบขางเคยง

ทอาจเปนไดทงคณหรอโทษ ทผผลตหรอผบรโภคกอใหเกดแกบคคลทสาม โดยผทไดรบโทษทเปน

บคคลทสาม ไมไดรบการชดเชยความเสยหายจากผกอ หรอผทสรางคณประโยชนใหแกสงคมไมได

รบการชดเชยจากผไดรบประโยชนทเปนบคคลทสาม ในทนจะกลาวเฉพาะผลกระทบภายนอกท

เปนโทษ หรอตนทนผลกระทบภายนอก ( External Costs) เชน ความสญสนของความหลากหลาย

ทางชวภาพ (Biodiversity Loss) อนเกดจากการตดไมท าลายปาโดยอตสาหกรรมไมแปรรป หรอ

การถางปาบรเวณเชงเขาโดยเกษตรกรทท าไรเลอนลอย ซงสงผลใหพชและสตวสญพนธ ท าใหลด

โอกาสในการคนพบยารกษาโรคชนดใหม ๆ กอใหเกดการกดเซาะพงทลายของหนาดน และการ

ตนเขนของล าน าจากตะกอนตาง ๆ ซงผผลตเหลานตางละเลยความเสยหายตาง ๆ ทเรยกวา

ตนทนผลกระทบภายนอก ( External Costs) เพราะไมตองรบผดชอบตอความเสยหายดงกลาว

สวนผบรโภคซงใชผลตภณฑไมหรอผลผลตการเกษตรดงกลาว กจะจายเงนซอสนคาเหลานน

ในราคาทต ากวาความ เปนจรง ตลาดจงจะจดสรรใหมการผลตและบรโภคสนคาดงกลาวมากเกนไป

(Over Production and Consumption) ท าใหมการท าลายทรพยากรสงแวดลอมมากเกนไป

14

ความลมเหลวของตลาดจากโศกนาฏกรรมของทรพยากรรวม (Tragedy of the

Commons) เนองจากทรพยากร สงแวดลอม เปนทรพยากรทไมมผใดเปนเจาของกรรมสทธ

(Property Rights) ไมมผใดอางสทธเหนอทรพยากรนได ไมสามารถกดกนใหผอนเขามาใช

ทรพยากรนนได (Non exclusive) หรอทเรยกวาเปนทรพยากรทเปดตอการเขาถง (Open Access

Resources) หรอทรพยากรรวม (Common Property) เนองจากทกคนสามารถเขาถงและใช

ทรพยากรนนเทาใดกได มการแสวงหาผลประโยชนแบบ “มอใครยาวสาวไดสาวเอา ” ในอตราทไม

มความยงยน จงน าไปสปญหาความเสอมโทรมของทรพยากรอยางรนแรง ทเรยกวา

โศกนาฏกรรมของทรพยากรรวม เชน ทรพยากรบรรยากาศโลกซงใคร ๆ สามารถปลอยกาซเรอน

กระจกสบรรยากาศโลกไดเทาทตองการ โดยไมมแรงจงใจใด ๆ ทจะลดหรอจ ากดการปลอยกาซ

เรอนกระจกของตน เพราะการจ ากดการปลอยกาซเรอนกระจกจะสรางตนทนใหกบผบ าบดเอง

ในขณะทผลประโยชนของการบ าบดกาซเรอนกระจก กระจายออกไปสทกคนในโลก (ชยนต

ตนตวสดาการ, 2556 อางถง Hardin, 1968)

ความลมเหลวของตลาดจากความไมเพยงพอของสนคาสาธารณะ ( The Under

Provisioning of Public Goods) นกเศรษฐศาสตร กลาววา สนคาสาธารณะ (Public Goods) หมายถง

สนคาหรอบรการประเภทหนงทมคณสมบตพเศษ คอ ไมเปนปฏปกษในการบรโภค (Non Rival) การ

บรโภคของผหนงไมท าใหความสามรถในการบรโภคของผอนลดลง และกดกนไมได (Non Exclusive)

คอไมสามารถกดกนผบรโภคทไมจายเงนซอสนคานนไมใหมาบรโภคสนคาของตนได ตวอยางสนคา

สาธารณะ ไดแก ความหลากหลายทางชวภาพ เนองจากความพงพอใจทคนหนง ๆ ไดรบจากความ

หลากหลายทางชวภาพทไดบรโภคสนคาหลากหลายชนด เชน การรกษาพนธไมบางชนดทหายากไว

เพอรกษาสมดลทางธรรมชาต และเพอใชเปนยารกษาโรคแกมวลมนษย ไมไดท าใหผอนมความพง

พอใจลดลง หรออากาศบรสทธทเราหายใจเขาไปทกวน ไมไดท าใหผอนไดรบอากาศบรสทธได

นอยลง และเมอพนทหนงไดมการท าใหอากาศบรสทธมากขนดวยการปลกตนไม หลกเลยงไมใหมฝน

ละอองเกดขน ท าใหทกคนในพนทนนไดรบอากาศบรสทธเทา ๆ กน จากลกษณะสองประการ

ดงกลาว ท าใหเกดปญหาการโดยสารฟร (Free Rider Problems) นนคอผผลตมตนทนในการผลต

อากาศบรสทธซงเปนสนคาสาธารณะแลวขายสนคาไมได เพราะประชาชนสวนใหญรวาตนจะไดรบ

ประโยชนจากอากาศบรสทธไดโดยไมจ าเปนตองจายเงนซอแตอยางใด จงไมยอมจายเงนปลกตนไม

เพอท าใหอากาศบรสทธ

15

จากปญหาทกลาวมาการประเมนมลคาสงแวดลอมจงเขามามบทบาทส าคญในการ

ก าหนดมลคาตลาดของความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศ เพอใชเปนตวบงช

ตนทนธรรมชาต (Natural Capital) หรอตนทนจากการใชประโยชนจากทรพยากรความหลากหลาย

ทางชวภาพ ซงเปนการค านวณตวเลขเพอมาแทนราคาหรอมลคาทตลาดไมสามารถท าได (อดศร

อศรางกล ณ อยธยา , 2541; ชยนต ตนตวสดาการ, 2556 ; อดมศกด ศลประชาวงศ , 2556)

มลคาทางเศรษฐศาสตรของความหลากหลายทางชวภาพ จงเปนสงท แสดงใหเหนถงคณคาของ

ความหลากหลายทางชวภาพ อนจะเปนประโยชน ในการก าหนด เปาหมาย การคมครองความ

หลากหลายทางชวภาพภายในงบประมาณท จ ากด อกทงเปนตวบงช ความเสยหาย ทเกดจากการ

สญเสยความหลากหลายทางชวภาพ เพอใหผทกอใหเกดความเสยหายมสวนรบ ผดชอบในความ

สญเสยทเกดขน (OECD, 2001)

ปจจบน การประเมนมลคาความหลากหลายทางชวภาพ มบทบาทส าคญมากยงขน

ตอการก าหนดนโยบายดานการบรหารจดการทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพ (Christie

et al., 2006) ตวอยางเชน สมชชาภาคอนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ ในคราวการ

ประชมสมยท 10 เมอป พ.ศ. 2553 ไดมมตรบรองแผนกลยทธความหลากหลายทางชวภาพ ป

ค.ศ. 2011-2020 และเปาหมายไอจ ทก าหนดใหภาคด าเนนการประชาสมพนธใหผคนตระหนกถง

คณคาของความหลากหลายทางชวภาพและสนบสนนใหมการบรณาการคณคาของความ

หลากหลายทางชวภาพเขาสการพฒนาระดบชาต และระดบทองถน และในคราวการประชมสมยท

11 เมอป พ.ศ. 2555 ไดมมตกระตนใหภาคพจารณาศกษามลคาทางเศรษฐศาสตรของระบบนเวศ

และความหลากหลายทางชวภาพ เพอบรณาการคณคาดงกลาวเขาสนโยบายระดบชาตและ

ทองถนทเกยวของโดยการมสวนรวมของผเกยวของทกฝาย (ส านกความหลากหลายทางชวภาพ ,

2558) และไดมโครงการรเรมการศกษาและประเมนมลคาทางเศรษฐกจจากความหลากหลายทาง

ชวภาพเกดขนหลายโครงการ เชน การรเรมวาดวยเศรษฐกจของระบบนเวศและความหลากหลาย

ทางทางชวภาพ ( The Economics of Ecosystems and Biodiversity : TEEB) ซงไดท าการศกษาและ

วเคราะหประเมนมลคาทางเศรษฐกจของความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศ

ซงผลทไดจากการศกษาดงกลาวท าใหสาธารณชนมความรความเขาใจในคณคาทางเศรษฐกจของ

ความหลากหลายทางชวภาพมากขน (ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม, 2554)

16

3.2 ประเภทของมลคาความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศ

ระบบนเวศ หนง ๆ จะใหคณประโยชนหรอ คณคาในหลายลกษณะพรอมกน นก

เศรษฐศาสตรไดแบงมลคาทางเศรษฐศาสตรของบรการจากระบบนเวศ ออกเปนสองประเภทตาม

ลกษณะการใชประโยชน คอ มลคาการใชประโยชน (Use Value) และมลคาทไมไดใชประโยชน (Non-

Use Value หรอ Passive Use Value (ภาพท 1) (Freeman III, 1993; อดมศกด ศลประชาวงศ, 2556)

3.2.1 มลคาจากการใชประโยชน แบงออกเปน ก ) มลคาการใชประโยชนโดยตรง

(Direct Use Value) คอ การทประชาชนไดรบประโยชนโดยตรงจากทรพยากรสงแวดลอม ซงการใช

ประโยชนโดยตรงม 2 ลกษณะ คอ การใชประโยชนแบบดงทรพยากรมาใช (Extractive Use) เชน

ชาวประมงจบสตวน าเพอการบรโภค และการใชประโยชนแบบไมดงทรพยากรมาใช (Non-Extractive

Use) เชน นกทองเทยวท ากจกรรมนนทนาการบนชายหาด ข ) มลคาจากการใชประโยชนโดยออม

(Indirect Use Value) คอ การททรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมท าหนาทเปนปจจยการผลตหนง

ในการผลตสนคาอปโภคบรโภค เชน ปาชายเลนทอดมสมบรณจะเปนแหลงอาหารและทอยอาศยของ

สตวน าซงใหผลผลตทางดานประมงทสามารถซอขายกนไดในระบบตลาด

3.2.2 มลคาทมไดใชประโยชน ประกอบดวย ก) มลคาเผอใชในอนาคต (Option

Value) คอ การทมนษยยงไมไดใชประโยชนในปจจบน แตคดวาจะมโอกาสไดใชประโยชนในอนาคต

เชน การอนรกษแนวปะการงเพอใหตนเองไดใชในอนาคต การสงวนรกษาความหลากหลายทาง

ชวภาพเผอวาอาจจะไดใชประโยชนทางยาในอนาคต ข) มลคาทเปนมรดกตกทอดไปสรนลกหลาน

(Bequest Value) คอ การทประชาชนไดสงวนทรพยากรนนไวเพอเปนมรดกใหรนลกหลานไดใช

ประโยชน เชน การอนรกษปาชายเลนไวใหอนชนรนหลง ค) มลคาของการมอย (Existence Value)

คอ การทประชาชนรบรวาทรพยากรธรรมชาตนนยงคงมอยในสงคม เชน การรบทราบวายงมปา

สกทองอยบนผนแผนดนไทย

17

ภาพท 1 องคประกอบของมลคาทางเศรษฐศาสตรของสงแวดลอม

ทมา: อดมศกด ศลประชาวงศ (2556)

3.3 วธ การประเมนมลคาความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศ

สนคาทเกยวกบ ความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศ นน เปน

สนคาทไมผานระบบตลาด ดงนนการประเมนมลคาความหลากหลายทางชวภาพจงตองกระท าโดย

ใชเทคนคการประเมนมลคาในทางเศรษฐศาสตรสงแวดลอม โดยการวดระดบความส าคญของ

บรการจากระบบนเวศ ในทศนคตของประชาชน แลวสะทอนความส าคญนออกมาในรปของมลคา

ความเตมใจทจะจาย (Willingness to Pay: WTP) วธการนตงอยบนหลกอรรถประโยชนทวา แม

สนคาจะไมมตลาดทเปนรปธรรม ดงเชน บรการจากระบบนเวศ แตมลคาทางเศรษฐศาสตรของ

สนคานน สามารถวดไดจากความพงพอใจของประชาชนทมตอสนคาดงกลาว ในรปของความเตม

ใจทจะจาย WTP และ/หรอความเตมใจทจะรบคาชดเชย (Willingness to Accept: WTA) ตอความ

เปลยนแปลงในทางบวกและ/หรอทางลบของสนคา โดยวธการวดความพงพอใจ นน สามารถวดได

ใน 2 แนวทาง ดงภาพท 2 คอ การประเมนมลคาความพงพอใจแบบเปดเผย (Revealed

Preference Method) และ การประเมนมลคาความพงพอใจแบบถามตรง (Stated Preference

Method) (Jacobsen, 2014; อดมศกด ศลประชาวงศ, 2556)

มลคาทมไดใช (Non-Use Value)

มลคาจากการใช โดยออม

(Indirect Use

Value)

มลคาเผอจะใช

(Option Value)

มลคา

เพอลกหลาน

(Bequest

Value)

มลคาของการ

มอย

(Existence

Value)

มลคาทางเศรษฐศาสตร (Total Economic Value)

มลคาจากการใช (Use Value)

มลคาจากการใช

โดยตรง

(Direct Use

Value)

18

ภาพท 2 เทคนคการประเมนมลคาแบงตามประเภทของความพงพอใจ

ทมา: Jacobsen (2014); อดมศกด ศลประชาวงศ (2556)

3.3.1 การประเมนมลคาความพงพอใจแบบเปดเผย (Revealed Preference Method)

เปนการวดความพงพอใจของประชาชนตอสนคาสงแวดลอมทางออม โดยศกษาพฤตกรรมของ

ผบรโภคในตลาดสนคาตวแทนทมความเชอมโยงกบสนคาสงแวดลอม โดยการหารองรอย

บางอยางของพฤตกรรมการบรโภคสนคาของผบรโภคทเกดขนในอดต จงสามารถใชประเมนมลคา

ของบรการจากระบบนเวศทเปนมลคาทใชประโยชนเทานน ไมสามารถใชประเมนมลคาทไมไดใช

ส าหรบเทคนคการประเมนมลคาทจดอยในกลมของการวดความพงพอใจแบบเปดเผยน ไดแก

ก. เทคนคราคาแอบแฝง ( Hedonic Pricing Method) เปนการวดมลคา

ทรพยากรสงแวดลอมจากมลคาของทรพยสนทเปลยนแปลงไป เชน มลคาของผลกระทบทางเสยง

จากสนามบนตอชมชนรอบขางเทากบความแตกตางระหวางมลคาบานในชมชนรอบสนามบนและ

ชมชนอน ๆ มลคาผลกระทบของมลพษทางอากาศเทากบความแตกตางระหวางมลคาบานทอย

ใกลโรงไฟฟาถานหน กบบานทไมไดอยในบรเวณโรงไฟฟา

ข. เทคนคตนทนการเดนทาง (Travel Cost Method หรอ TCM) เปนวธการ

วดมลคาทรพยากรสงแวดลอมจากมลคาคาใชจายในการเดนทางไปเยยมชมระบบนเวศนน เชน

ความพงพอใจแบบถามตรง

(Stated Preference Methods)

ความพงพอใจแบบเปดเผย

(Revealed Preference Methods)

Preference Based Methods

เทคนคราคาแอบแฝง

(Hedonic Pricing)

เทคนคตนทนการ

เดนทาง

(Travel Cost Method)

เทคนคการทดลอง

พฤตกรรมการเลอก

(Choice Modeling

Method)

เทคนคสมมต

เหตการณ (Contingent

Valuation Method)

19

มลคาของชายหาด คดไดจากคาใชจายของนกทองเทยวจากทตาง ๆ ในการเดนทางมาเทยว วธน

เหมาะส าหรบระบบนเวศทมประโยชนทางนนทนาการเปนหลก โดยตองใชเครองมอทางเศรษฐมต

มารวมวเคราะหดวย เชน ชายหาดทอยใกลเมอง คนในเมองมคาเดนทางไปชมต า แตไมไดแปลวาม

คณคานอยกวาชายหาดทอยไกลเสมอไป

3.3.2 การประเมนมลคาความพงพอใจแบบถามตรง (Stated Preference Method)

เปนการสอบถามบคคลโดยตรง วาใหคณคากบสงแวดลอมมากนอยแคไหน และเขาเตมใจทจะจาย

มากนอยแคไหนเพอใหระบบนเวศนนคงอย โดยจะใชการคาดการณของผบรโภคเกยวกบพฤตกรรม

ในอนาคตทจะเกดขนเมอมสถานการณทตางไปจากวนน จงสามารถใชประเมนมลคาของทรพยากร

สงแวดลอมทงทเปนมลคาทใชประโยชนและมลคาทไมไดใชประโยชน เทคนคการวดความพงพอใจ

ของผบรโภคแบบถามตรงไดรบการพฒนาขนเพอแกไขขอบกพรองของวธการประเมนมลคาความพง

พอใจแบบเปดเผย ทไมสามารถใชประเมนมลคาสนคาสงแวดลอมจากการไมไดใช (Carson et al.,

2004) โดยมวธในการศกษา 2 รปแบบ ไดแก (Bateman et al., 2002)

ก . เทคนคสมมตเหตการณ (Contingent Valuation Method หรอ CVM) เปน

วธการก าหนดราคาใหบคคลเลอกหรอใหบคคลเสนอราคาทยนดจะจาย (หรอรบเปนคาชดเชย )

เพอใหปรมาณและ/หรอคณภาพของสนคาสงแวดลอมเปลยนแปลงไปในทางทก าหนดไว ท าได 2 วธ

คอ 1) การหามลคาความเตมใจทจะจาย โดยใชแบบสอบถามเพอถามกลมตวอยางวาเขาเตมใจทจะ

จายส าหรบผลประโยชนทจะไดรบจากกจกรรมการรกษาระบบนเวศนน ๆ ใหคงอยสภาพเดม ไม

เปลยนแปลง ดขนหรอไม เชน สมมตวาเกดเหตการณน ามนรวทอาวพราว ประชาชนเตมใจทจะจาย

เทาไหรเพอใหอาวพราวกลบมาดเหมอนเดม และ 2) การหามลคาความเตมใจทจะยอมรบ โดยใช

แบบสอบถามเพอถามกลมตวอยางวาเขาเตมใจทจะยอมรบเงนชดเชยเทาใด หากระบบนเวศนน

เปลยนแปลงไปในทางลบ เชนประชาชนเตมใจทจะยอมรบเทาไหรเพอชดเชยกบน ามนรวทอาวพราว

ข. เทคนคการทดลองพฤตกรรมการเลอก (Choice Modeling Method or

Conjoint analysis) เปนวธการก าหนดสถานการณขนหลาย ๆ สถานการณหรอมทางเลอกมากกวา

2 ทางเลอก โดยในแตละทางเลอกประกอบไปดวยคณลกษณะ (Attribute) หลายคณลกษณะและม

ระดบของคณลกษณะนน ๆ แตกตางกนออกไปเพอใหบคคลประเมน โดยมเทคนคการประเมน

ตาง ๆ ดงน

20

1) Contingent Ranking หรอ Ranking-Based Conjoint เปนวธการทให

บคคลจดล าดบทางเลอก ในแตละชดทางเลอกตามความพงพอใจ

2) Contingent Rating หรอ Rating-Based Conjoint เปนวธการทให

บคคลใหระดบคะแนนความพงพอใจ ในแตละทางเลอก

3) Choice Experiment: CE หรอ Choice-Based Conjoint เปนวธการท

ใหบคคลเลอกเพยงทางเลอกเดยว อนเปนทางเลอกทบคคลไดรบความพงพอใจมากกวาทางเลอก

ทมอยทงหมด ภายใตสถานการณหนง ๆ

การศกษาทางดานของการตลาดและพฤตกรรมผบรโภค ในชวงทผานมา วธ Rating และ

Ranking มกจะไดรบความนยมเปนอยางมาก แตนกวจยหลายทานยงมขอสงสยเกยวกบทฤษฎ

พนฐานของทง 2 วธ ซงอาจจะไมสอดคลองตามทฤษฎพฤตกรรมการเลอก ของผบรโภค (The

Theory of Choice Behavior) ทผบรโภคจะตดสนใจเลอกสนคาทตนเหนวาไดรบความพงพอใจ

สงสด ไมใชการใหระดบคะแนนหรอการจดล าดบ (Adamowicz, Boxall, Williams & Louviere,

1998) และวธ Ranking ถาหากมจ านวนทางเลอกเปลยนแปลงไป กอาจจะท าใหความนาเชอถอ

ลดลงไปได (Ben-Akiva, Morikawa & Shiroishi, 1991) ขณะทวธ Choice Experiment เปนการให

ผบรโภคเลอกทางเลอกทผบรโภคไดรบความพงพอใจสงสดจากชดทางเลอกทก าหนดให จง

สามารถอธบายไดตามทฤษฎพฤตกรรมการเลอก อยางทฤษฎความตองการในคณลกษณะของ

Lancaster (Lancaster’s Characteristics Theory of Demand) และทฤษฎความพอใจของผบรโภค

ทเกดขนอยางสม (Random Utility Theory) อกดวย แตวาทง 3 วธ หากมจ านวนตวเลอกมาก

เกนไปจะท าใหผบรโภคเกดความสบสนได (Ben-Akiva et al., 1991)

การประเมนมลคา ระบบนเวศและความหลากหลายทางชวภาพ ในการศกษาในครงน เปน

การประเมนมลคาทเปนผลสบเนองมาจากการเปลยนแปลงในคณลกษณะของ บรการจากระบบ

นเวศ โดยจะอาศยเทคนค Choice Experiment ทสามารถประเมนมลคาทางเลอกหลายทางหรอ

คณลกษณะหลายคณลกษณะไดพรอมกนและเปนเทคนคทสามารถก าหนดสถานการณไดเสมอน

สถานการณจรงมากทสด นอกจากนยงสามารถน ามาหา ราคาแฝงของแตละทางเลอกได ซงม

แนวคดทฤษฎพนฐานดงตอไปน

21

4. แนวคดและทฤษฎพนฐานของเทคนคการทดลองพฤตกรรมการเลอก

เทคนคการทดลองพฤตกรรมการเลอก (Choice Experiment) นเปนเทคนคในการหาความ

เตมใจทจะจายหรอความเตมใจทจะไดรบคาชดเชย เมอปรมาณและ /หรอคณภาพของสนคาหรอ

สนคาสงแวดลอมเปลยนแปลงไป โดยการสมมตสถานการณทเสมอนเกดขนจรง (Hypothetical

Situation) เพอใหตวแทนผบรโภคตดสนใจเลอกทางเลอกทผตอบชอบมากทสดในการบรโภค โดยม

ทางเลอกตงแต 2 ทางเลอกขนไป วธนสามารถประเมนมลคาทางเลอกหลายทางไดพรอมกน

สามารถหาราคาแฝงของคณลกษณะตาง ๆทประกอบเปนสนคาชนดนน นอกจากนยงสามารถใช

หามลคารวมของการเปลยนแปลงคณภาพของสนคาไดอกดวย ทฤษฎพนฐานทส าคญของวธการ

ทดลองทางเลอก คอ ทฤษฎความพงพอใจแบบสม (Random Utility Theory) โดยฟงกชนความ

พอใจ (Utility) มลกษณะเกดขนอยางสม (Random Utility) ผบรโภคทมลกษณะของบคค ล

(Individual Characteristic) เหมอนกนทกประการ อาจตดสนใจในการบรโภคแตกตางกนเมออย

ภายใตสถานการณเดยวกน ขณะเดยวกนผบรโภคคนเดยวกนอาจตดสนใจในการเลอกบรโภค

แตกตางกนเมออยในสถานการณทเหมอนกนแตคนละชวงเวลา ภายใตทางเลอกทมอยทงหมด

ผบรโภคจะตดสนใจบรโภคสนคาในทางเลอกทท าใหอรรถประโยชนทคาดวาจะไดรบสงสด

(Maximized Expected Utility) ภายใตขอจ ากดของผบรโภค (เวลา หรอ รายได) (Thurstone, 1927

cited in Adamowicz et al., 1998) และทฤษฎความตองการในคณลกษณะของ Lancaster

(Lancastrian consumer theory) โดย Lancaster (1966) กลาววา ความตองการหรอความพอใจ

ของผบรโภคในการบรโภคสนคาขนอยกบคณลกษณะของสนคานนมากกวาจากการบรโภคตว

สนคานน เนองจากประโยชนจากการบรโภคมาจากคณลกษณะทเปนสวนประกอบของสนคา ใน

การศกษาโดยวธการทดลองทางเลอกผบรโภคจะเลอกสนคาทมคณลกษณะทแตกตางกนเพอใหได

ความพอใจสงทสด โดยในแตละทางเลอกจะแสดงไดดวยระดบอรรถประโยชนทางออม โดย

ประกอบไปดวย 2 สวน คอ สวนทก าหนดไดชดเจน (Deterministic element or systematic

component) และสวนทไมสามารถอธบายได (Stochastic Element or Random Component)

(Adamowicz et al., 1998 และ Seenprachawong, 2002) ดงสมการ (1)

Uij = Vij + ε ij (1)

โดยท Uij คอ ระดบอรรถประโยชนทางออมทไดรบจากทางเลอกท i ของผบรโภคท j

22

Vij คอ ฟงกชนอรรถประโยชนทางออมในสวนทก าหนดไดชดเจนจากทางเลอกท i

ของผบรโภคท j

εij คอ อรรถประโยชนทอยในรปคาคลาดเคลอนทเกดขนอยางสม จาก

ทางเลอกท i ของผบรโภคท j

ฟงกชนอรรถประโยชนทางออมในสวนทก าหนดไดชดเจนจากทางเลอกท i (Vi ) ขนกบ

เวคเตอรคณลกษณะของสนคา เวคเตอรของลกษณะทางเศรษฐกจและสงคมของบคคลดงกลาว

และราคาหรอคาใชจายในทางเลอกท i ซงสามารถแสดงใหอยในรปสมการเสนตรงได (2)

(Seenprachawong, 2002) ดงน

K H

Vij = ∑βk Xik +δPi +∑ γhZjh (2) k=1 h=1

โดยท Xik คอ คณลกษณะท k ของทางเลอกท i , k=1,2,…,K

βk คอ สมประสทธของคณลกษณะท k

Zjh คอ คณลกษณะทางเศรษฐกจและสงคมท h ของผบรโภคท j, h=1,2,…,H

γh คอ สมประสทธของคณลกษณะทางเศรษฐกจและสงคมท h ของ

ผบรโภคท j

Pi คอ ราคาหรอคาใชจาย ของทางเลอก i

δi คอ สมประสทธของปจจยดานราคา (อรรถประโยชนสวนเพมของเงนตรา)

แบบจ าลองทางเศรษฐมตของวธการทดลองทางเลอก

การวเคราะหขอมลตามแบบจ าลองทางเศรษฐมตของวธการทดลองทางเลอก ก าหนดให

ผบรโภคเลอกซอสนคาทใหอรรถประโยชนทคาดวาจะไดรบสงสด ภายใตงบประมาณทมอยจ ากด

หรอราคาของสนคาทก าหนดใหในแตละทางเลอก โดยก าหนดใหตวแปรตาม (Yi) เปนตวแปรท

สะทอนการตดสนใจเลอก (Indicator Variable) ชใหเหนถงการตดสนใจเลอกทางเลอกท i ของ

ผบรโภค โดย i = 1,2,3,…,C ดงน

23

Yi = 1 ถา Yi = Max (Y1, Y2, Y3, ..., YC )

= 0 ถาเปนกรณอน ๆ

โดยสมมตวา Y1, Y2, Y3,..., YC นนมคาไมเทากน

ในการตดสนใจเลอกทางเลอก Yi ของผบรโภค ซงกคอระดบอรรถประโยชนทางออมท

ไดรบจากทางเลอกท i (Ui ) ของผบรโภคนนเอง โดยประกอบไปดวยฟงกชนอรรถประโยชน

ทางออมในสวนทก าหนดไดชดเจนจากทางเลอกท i (Vi) และอรรถ ประโยชนทอยในรปคา

คลาดเคลอนทเกดขนอยางสม (εi ) จงสามารถเขยนเปนสมการ ไดดงสมการ (3)

Yi = Vi + εi (3)

การตดสนใจเลอกหรอไมเลอกทางเลอกท i ของผบรโภคท j ยอมจะขนอยกบเวคเตอร

คณลกษณะของสนคาในทางเลอกท i เวคเตอรลกษณะทางเศรษฐกจและสงคมของผบรโภคท j

และราคาหรอคาใชจายในทางเลอกท i ซงสามารถเขยนใหอยในรปสมการทวไปไดดงน

K H

Yij = ∑βk Xik +δPi +∑ γhZjh+ εi (4) k=1 h=1

โดย Yij = 1 ถาผบรโภคท j เลอกทางเลอกท i

= 0 ถาผบรโภคเลอกกรณอน ๆ

ถาอรรถประโยชนทอยในรปคาคลาดเคลอนทเกดขนอยางสม (ε1, ε2, ε3 ,..., εc) ม

คาเฉลยเทากบ 0 และมการแจกแจงแบบอสระและมลกษณะเหมอนกน (Independently and

Identically Distributed: IID) กบการแจกแจงแบบ Extreme Value ชนดท 1 (Gumbel Distribution)

ซงฟงกชนการแจกแจงสะสม (Cumulative Distribution Function: CDF) ของ εij จะมลกษณะ ดงน

(McFadden, 1974)

F (εij) = exp(- exp-ε ) (5)

24

จากการแจกแจงของตวแปรคลาดเคลอนดงกลาวแสดงวา ความนาจะเปนทผบรโภคจะ

เลอกทางเลอก i ซงเปนทางเลอกทใหความพอใจสงสด จะสามารถเปลยนใหอยในรปของสมการ

แจงแจงแบบ Logistic ดงสมการ (6) ซงเรยกวา Conditional Logit Model (McFadden, 1974)

Prob(i chosen) = exp(λyij) (6) C

∑ exp(λycj) c=1

โดย c=1,…,i,c, …C

เมอ C คอ จ านวนทางเลอกทงหมด และ λ คอ พารามเตอรทเปนอตราสวน (Scale

Parameter) เพอใหเปนไปตามคณสมบต IID และ Gumbel Distribution จงสมมตวา λ มคาเทากบ 1

(Ben-Akiva & Lerman, 1985) โดยสามารถเขยนความนาจะเปนทผบรโภคท j เลอกทางเลอกท i

ใหอยในรปสมการทวไป โดยแทนคา Yij ในสมการท 4 ลงสมการท (6) ไดดงน

K H

exp [∑βk Xik +δPi +∑ γhZjh) ] k=1 h=1

Prob(Yij = 1) = (7) C K H

∑ exp[ ∑βk Xck +δPc+∑ γhZjh] c=1 k=1 h=1

การประมาณคาตาม แบบจ าลอง Conditional Logit Model ดงกลาวจะใชวธการภาวะความนาจะ

เปนสงสด (Maximum Likelihood) (Greene, 1997; Bateman, et al., 2002) ซงมฟงกชน Log-

Likelihood ดงน K H

exp [∑βk Xik +δPi +∑ γhZjh) ] k=1 h=1

Prob(Yij = 1) = (8) C K H

∑ exp[ ∑βk Xck +δPc+∑ γhZjh] c=1 k=1 h=1

25

ในการหาคาราคาแฝง (Implicit Price) ส าหรบระดบของคณลกษณะหนง ๆ จะใชหลก

อตราการทดแทนกน (Marginal Rate of Substitution) ระหวาง 2 คณลกษณะ ซงหาไดจากสดสวน

ของคาสมประสทธของระดบของคณลกษณะนน ๆ ทตองการศกษา (βtk) กบสมประสทธของ

คณลกษณะทเปนตวเงน (δ) ซงเกดจากการหาอนพนธของสมการทแสดงถงอรรถประโยชน

ทางออม (Trine, 2005) ดงน

IPtk=- βtk (9)

δ

IPtk คอ ราคาแฝงของระดบท t ของคณลกษณะท k โดยก าหนดใหระดบและคณลกษณะ

อน ๆ คงท ซงสวนตางของราคาแฝงของระดบตาง ๆ ในคณลกษณะ k กคอความเตมใจทจะจาย

เพอการเปลยนแปลงระดบของคณลกษณะ k นนเอง

วรรณกรรมทเกยวของ

วรรณกรรม หรองานวจยทเกยวของกบการประเมนความพงพอใจทมตอความหลากหลาย

ทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศในพนทบางกระเจาครงน มงพจารณาถงงานวจยทน าเทคนค

การทดลองพฤตกรรมการเลอกซงเปนวธทใหความสนใจในเรองของการประเมนมลคาของ

คณลกษณะของสนคาหรอบรการทเปนหนงในวธการทดลองพฤตกรรมการเลอก และไดรบการ

พฒนาโดย Louviere and Hensher ตงแต ป 1982 (Adamowicz et al., 1998) โดยมฐานความคด

มาจากวธการใหเปดเผยความพงพอใจ (Stated Preference Method) ในดานการตลาดและ

การศกษาเกยวกบพฤตกรรมผบรโภค ในชวงทผานมา วธการทดลองพฤตกรรมการเลอกโดยใช

เทคนค Ranking และ Rating มกจะไดรบความนยมอยางมาก แตนกวจยหลายทานยงมขอสงสย

เกยวกบทฤษฎของเทคนคทง 2 ซงอาจจะไมสอดคลองตามทฤษฎพฤตกรรมการเลอกของผบรโภค

(Adamowicz et al., 1998) ขณะทวธ Choice Experiment เปนการใหผบรโภคเลอกทางเลอกท

ผบรโภคไดรบความพงพอใจสงสดจากชดทางเลอกทก าหนดให โดยในแตละทางเลอกจะประกอบ

ไปดวยคณลกษณะในระดบตาง ๆ หลายคณลกษณะ และยงมราคาทเหมาะสมกบทางเลอกนน ๆ

ก ากบไวดวย จงสามารถอธบายไดตามทฤษฎพฤตกรรมการเลอก อยางทฤษฎความตองการใน

คณลกษณะ ของ Lancaster (Lancastrian Consumer Theory) และทฤษฎความพงพอใจของ

ผบรโภคทเกดขนอยางสม (Random Utility Theory) อกดวย

26

วธการทดลองพฤตกรรมการเลอก นอกจากจะน ามาใชในการศกษาเกยวกบผบรโภคและ

การตลาดแลว ยงถกน าไปใชในการประเมนมลคาสงแวดลอม เรมตนดวยการน าวธการทดลอง

พฤตกรรมการเลอก มาใชในการประเมนมลคาบรการจากระบบนเวศโดยเปรยบเทยบกบผลการ

ประเมนมลคาโดยใชวธสมมตเหตการณ (Adamowicz et al., 1998; Hanley, Wright &

Adamowicz, 1998; Boxall, Adamowicz, Swait, Williams & Louvière, 1996) ตอมามงานวจยอก

หลายเรองทเนนการทดสอบและประยกตใชวธ Choice Experiment โดยเฉพาะอยางยงในประเทศท

พฒนาแลว เชน ในอเมรกากลาง ( Hearne & Biénabe, 2010) ตวอยางเชน Hearne and Salinas

(2002) ใชเทคนค Choice Experiment ในการวเคราะหความพงพอใจของนกทองเทยวส าหรบการ

พฒนาแหลงทองเทยวในคอสตารกา กรณศกษาอทยานแหงชาต Braulio Carrillo โดยก าหนด

คณลกษณะ 5 คณลกษณะ คอ การปรบปรงสงอ านวยความสะดวก พนทส าหรบปกนก พนท

ส าหรบไวชมวว การใหขอมลของอทยาน การจ ากดปรมาณของผใชรถราง พบวา นกทองเทยวใน

ประเทศมความเตมใจทจะจายตอคณลกษณะส าหรบการรบขอมลของอทยานในระดบทดเปน 1.54

ดอลลาร สวนนกทองเทยวชาวตางชาตมความเตมใจทจะจายตอคณลกษณะการรบรขอมลของ

อทยานในระดบทด 1.01 ดอลลาร

Lehtonen, Kuuluvainen, Pouta, Rekola and Li. (2003) ศกษาถงการประเมนมลคาเพอ

การอนรกษปาทางตอนใตของประเทศฟนแลนด ซงใชเทคนคการทดลองพฤตกรรมการเลอกใน

การศกษา โดยใชประชากรในประเทศฟนแลนดเปนกลมตวอยาง โดยก าหนดระดบของการอนรกษ

ไว 3 ระดบคอ การก าหนดโครงการอนรกษในระดบนอย ปานกลาง และมาก ผลการศกษาพบวา

มลคาในการอนรกษในแตละระดบคอ 2,321 3,107 และ 4,105 ลานยโรตอป ตามล าดบ โดยม

มลคาเฉลยเทากบ 124 167 และ 233 ยโรตอคนตอป ตามล าดบ มลคาทไดนจะน าไปเปรยบเทยบ

กบคาใชจายในการอนรกษในแตละระดบ คอ 1,270 2,540 และ 4,020 ลานยโรตอป โดย

ประชากรรอยละ 74 เหนดวยกบการอนรกษพนทปาผนน ซงมลคาทไดนแสดงใหเหนวาการ

อนรกษพนททางตอนใตของประเทศฟนแลนดมความคมคาในทางเศรษฐศาสตร

การศกษาของ Christie et al. (2006) ใชวธสมมตเหตการณและวธการทดลองพฤตกรรม

การเลอกเพอประเมนมลคาความหลากหลายทางชวภาพ และวดความพงพอใจของประชาชนตอ

คณลกษณะตางๆ ของความหลากหลายทางชวภาพ โดยใชเทคนค Choice Experiment ประกอบดวย

คณลกษณะ 4 คณลกษณะ คอ ชนดพนธทพบเหนไดงาย (Familiarity of Species) ชนดพนธทหายาก

(Species Rarity) ถนทอยอาศย (Habitat) และ กระบวนการในระบบนเวศ (Ecosystem Processes)

27

ผลการศกษาสรปวา กลมตวอยางมความพงพอใจตอคณลกษณะสวนใหญของความหลากหลาย

ทางชวภาพแตไมทงหมด ซงขอมลทไดเปนประโยชนในการก าหนดนโยบายดานความหลากหลาย

ทางชวภาพ และตอบค าถามวาควรจะบรหารจดการความหลากหลายทางชวภาพอยางไร โดยม

ขอเสนอแนะวาการใหขอมลเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพทถกตองแกกลมตวอยางผตอบ

แบบสอบถามจะชวยลดความผดพลาดในการประเมนมลคาได

ส าหรบในประเทศไทย Seenprachawong (2002) เรมศกษามลคาทางเศรษฐกจของระบบ

นเวศชายฝงทะเลอาวพงงา ซงเปนระบบนเวศปาชายเลนและแนวปะการง โดยใชความเตมใจทจะ

จายในรปแบบของการเพมขนของภาษรายไดในป 2545 เพอใชในการปองกนและปรบปรงคณภาพ

ของอาวพงงา ผลการศกษาพบวาความเตมใจทจะจายเพอการเพมขนของแนวปะการงทมชวตใน

ระดบดเยยมเปน 1 ,133 บาทตอคนตอป ความเตมใจทจะจายเพอรายไดทเพมขนของชาวประมงใน

ระดบทด 514 บาทตอคนตอป ความเตมใจทจะจายส าหรบเรองการเกดน าทวมในระดบดเยยม 504

บาทตอคนตอป และความเตมใจทจะจายเพอเพมพนทเขตอนรกษอยในระดบดเยยม 112 บาทตอคน

ตอป มลคาทางเศรษฐศาสตรของการเพมขนของคณภาพสงแวดลอมจากรอยละ 25 เปนรอยละ

65 ตอปมมลคา 5,784 ลานบาทซงคดเปนรอยละ 8 ของผลตภณฑมวลรวมของจงหวดภเกต กระบ

และพงงารวมกน ตอมา อดมศกด ศลประชาวงศ (2553) ยงไดศกษาเรอง “ความเตมใจจะจายของ

นกทองเทยวในการจดการสภาพแวดลอมของเกาะเสมด ” ใชวธการศกษาเชงส ารวจ โดยอาศย

แบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบขอมลซงเปนขอมลปฐมภม จาก กลมตวอยาง ทเปน

นกทองเทยวชาวไทยทเดนทางมาเกาะเสมดและมอายตงแต 18 ปขนไป จ านวน 285 ตวอยาง โดย

ใชวธการเลอกตวอยางแบบสมอยางงาย เพอศกษามลคาความเตมใจจะจายของกลมตวอยางโดย

อาศยวธ Choice Experiment ซงก าหนดตวแปรคณลกษณะ 4 ตวแปรคอ (1) จ านวนนกทองเทยวตอ

วน ( 2) จ านวนหองพกตอความยาวหาด 1 กโลเมตร (3) ปรมาณขยะมลฝอยบนหาดตอ 10 ตาราง

เมตร และ (4) คณภาพของน าทะเล ตวแปรแตละตวม 3 ระดบคอ ดมาก ด และปานกลาง ในขณะท

ตวแปรราคา คอ คาธรรมเนยมการใชชายหาด ม 5 ระดบ คอ 0 50 100 200 และ 400 บาทตอครง

ในการสมภาษณแตละครง ผตอบคนหนง ๆ จะไดรบชดทางเลอกทงหมด 4 ชดทตางกน ผตอบ

จะตองตอบวาในแตละชดทางเลอกนนจะเลอกทางเลอกใดในบรรดา 3 ทางเลอก ทางเลอกท 1 จะ

ถกก าหนดใหเปนกรณฐาน (คณลกษณะทกตวถกก าหนดใหอยในระดบปานกลาง) ซงเปน

สถานการณปจจบนทไมมการเปลยนแปลงสภาพแวดลอมซงจะอยในชดทางเลอกทกครงเสมอ

ส าหรบทางเลอกท 2 และ 3 เปนทางเลอกทแสดงการเปลยนแปลงสภาพแวดลอมทดขน

(คณลกษณะแตละตวมการเปลยนใหอยในระดบดและดมาก) ผลการศกษาพบวา โดยภาพรวม

28

ปจจยทนกทองเทยวใหความส าคญส าหรบการปรบปรงสภาพแวดลอมของแหลงทองเทยวบรเวณ

ชายหาดตาง ๆ บนเกาะเสมด คอ ความเปนธรรมชาตของหาด ความสะอาดของหาด และความใส

ของน าทะเล จากการศกษามลคาความเตมใจจะจายส าหรบการจดการแหลงทองเทยวบรเวณ

ชายหาดบนเกาะเสมดโดยอาศยวธการทดลองพฤตกรรมการเลอก พบวา นกทองเทยวมความเตม

ใจจะจาย 78 บาทตอคนเพอใหชายหาดมความเปนธรรมชาตในระดบดมาก คอ จ ากดจ านวน

หองพกอยท 10 หองตอกโลเมตรของชายหาด นกทองเทยวมความเตมใจจะจาย 251 บาทตอคน

เพอใหชายหาดมความสะอาดในระดบดมาก คอ มขยะ 1 ชนตอ 10 ตารางเมตร และนกทองเทยวม

ความเตมใจจะจาย 229 บาทตอคนเพอใหน าทะเลมความใสในระดบดมาก คอ น าทะเลใสระดบอก

จากมลคาความเตมใจจะจายทไดแสดงใหเหนวา นกทองเทยวใหความส าคญกบความสะอาดของ

ชายหาดและน าทะเลในแหลงทองเทยวมากกวาการรกษาธรรมชาตของหาด ดงนน จงสามารถสรป

ไดวาแนวทางในการพฒนาคณภาพแหลงทองเทยวบรเวณชายหาดบนเกาะเสมดดวยการจดแบงเขต

พนทเพอใหบรรลเปาหมายดานความสะอาดของชายหาดและน าทะเลเปนหลก

งานวจยของ วรานนท พงศอดม (2548) ไดประเมนมลคาความเตมใจทจะจายของ

นกทองเทยวส าหรบคณลกษณะตาง ๆ ของชายหาดทเปนแหลงทองเทยวบนเกาะชาง ทไดรบการ

จดการใหมคณภาพดกวาเดม เพอทราบถงคณลกษณะของชายหาดทนกทองเทยวตองการ โดย

อาศยวธ Choice Experiment ในการประเมนมลคา Marginal Willingness to Pay (MWTP) ของ

นกทองเทยว ผลการศกษาพบวา นกทองเทยวมความเตมใจทจะจายส าหรบการจดการคณภาพ

ชายหาดในระดบท 1 เปนจ านวนเงน 207.13 บาท และในระดบท 2 เทากบ 332.02 บาท และม

ความเตมใจทจะจายส าหรบการจดการคณภาพน าทะเลในระดบท 1 เปนเงน 286.14 บาท และใน

ระดบท 2 เปนเงน 857.13 บาท

บรรพต บตกะ (2550 ) ท าการศกษาเพอประเมนมลคาทางเศรษฐศาสตรในการจดการ

ชางปาในประเทศไทย โดยใชเทคนคการทดลองทางเลอก เพอประเมนความเตมใจทจะจายเพอ

การจดการชางปา และวเคราะหความคมคาทางเศรษฐศาสตรในการจดการเพอแกปญหาความ

ขดแยงระหวางคนกบชางทเกดขนในประเทศไทย ผลการศกษาพบวา มลคาจากการไมใช (Non-

Use Value) ของชางปาทประเมนไดเทากบ 2,043,806 บาทตอตวตอป และเมอมการปลกพช

อาหารใหชางปาเพมขน 1 ไร มผลประโยชนทเกดกบประชาชนทอาศยอยในชมชนเมองประเทศไทย

เทากบ 670,623 บาทตอป เมอสรางโปงเทยมเพมขน 1 โปง มผลประโยชนเทากบ 7,983,621

บาทตอป และเมอสรางแหลงน าใหชางปาเพมขน 1 แหลงเกดผลประโยชนเทากบ 134,795,313

29

บาทตอป และหากมการแกปญหาความขดแยงระหวางคนกบชางปาในพนททง 13 แหงทวประเทศ

จะเกดผลประโยชนสทธเทากบ 715.7 ลานบาทตอป

ศวรกษ คลายพงษพนธ (2553) ไดท าการประเมนมลคาทางเศรษฐศาสตรของน าตกทลอซ

เขตรกษาพนธสตวปาอมผาง โดยส ารวจความเตมใจทจะจาย และไดศกษาคณลกษณะวธการ

แกไขปญหาการจดการสภาพแวดลอมภายในน าตก ไดแก การปรบปรงคณภาพของสงอ านวย

ความสะดวกจากสถานการณปจจบนใหเพมขนรอยละ 50 โดยนกทองเทยวมความเตมใจทจะจาย

เทากบ 230.6 บาทตอคนตอครง

วลยภรณ อรญญก , สวลกษณ สาธมนสพนธ และปฐมพงศ สงวนวงศ (ม.ป.ป.) ได

ประเมนมลคาความเตมใจทจะจายของประชาชนต าบลบางขนไทร จงหวดเพชรบร ในการลด

ผลกระทบจากการเพมสงขนของระดบน าทะเล โดยใชเทคนคการทดลองพฤตกรรมการเลอก ดวย

การสมภาษณประชาชนต าบลบางขนไทย ทงทอาศยอยในบรเวณพนทดอนทอยลกเขามา และ

พนทราบน าเคมทวมถง จ านวน 220 ราย พบวาประชาชนมความเตมใจทจะจายเพอลดผลกระทบ

จากการเพมสงขนของระดบน าทะเล เทากบ 696 บาทตอคนตอป ซงจะใหความส าคญกบการ

สญเสยพนทปาชายเลนและหาดเลนมากทสด รองลงมาคอผลกระทบตอรายไดจากการถบ

กระดานหาหอย รายไดจากการเพาะเลยงสตวน า และความถและระยะเวลาในการเกดน าทวม

ตามล าดบ โดยมลคาความเตมใจทจะจายของกลมตวอยางทอาศยอยในบรเวณพนทดอนทอยลก

เขามา และพนทราบน าเคมทวมถง ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต พรอมเสนอวา

หากมการจดตงกองทนในการด าเนนงานเพอรองรบผลกระทบจากการเพมสงขนของระดบน าทะเล

บรเวณต าบลบางขนไทร ควรน าเงนทนไปใชในการปองกนการสญเสยพนทปาชายเลนและหาดเลน

เปนอนดบแรก

30

สภาพทวไปของพนทบางกระเจา

1. ทตง

พนทบางกระเจา ตงอยทางทศใตของทราบภาคกลางตอนลาง มรปพนทคลายกระเพาะหม

ทถกลอมดวยแมน าเจาพระยาระยะทางกวา 15 กโลเมตร ม เนอทประมาณ 11,819 ไร

ประกอบดวย 6 ต าบล ไดแก ต าบลบางกระเจา ต าบลบางกระสอบ ต าบลบางยอ ต าบลบางน าผง

ต าบลบางกอบว และต าบลทรงคนอง ในอ าเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ เปนพนท

รอยตอกบศนยกลางกรงเทพมหานคร โดยมอาณาเขตตดตอ ดงน (อนศรา ออนบญญะ , 2549

และ หนงนช หอมหวล, 2550)

ทศเหนอ ตดตอกบเขตคลองเตย กรงเทพมหานคร

ทศใต ตดตอกบต าบลส าโรงใต ต าบลบางหญาแพรก อ าเภอพระประแดง

จงหวดสมทรปราการ

ทศตะวนออก ตดตอกบแขวงบางนา แขวงบางจาก เขตพระโขนง กรงเทพมหานคร

ทศตะวนตก ตดตอกบเขตบางโพงพาง แขวงชองนนทร เขตยานนาวา กรงเทพมหานคร

2. ลกษณะภมประเทศ

พนทบางกระเจา เปนทราบลมน าทวมถง มความลาดชนไมเกน 1 % ระดบพนทโดยเฉลยสง

กวาระดบน าทะเลประมาณ 50-60 เซนตเมตร ดวยลกษณะเปนเกาะลอมรอบดวยแมน าเจาพระยา

และตงอยไมไกลจากอาวไทย จงท าใหพนทบางกะเจาไดรบอทธพลจากระดบน าทะเลขนลง ซงจะเขา

ทวมพนทขณะน าขน โดยผานเขาคลองตาง ๆ (สถาบนวจยสภาวะแวดลอม, 2533 อางถงใน อนศรา

ออนบญญะ, 2549) ส าหรบชวงเวลาทน าขนสงสดในรอบป คอระหวางเดอนพฤษภาคมถงเดอน

กรกฎาคม ซงเปนฤดฝน ท าใหน ามาจากแมน าเจาพระยาและคลองตาง ๆ ทจะไหลออกสอาวไทยท

จงหวดสมทรปราการ ไมสามารถไหลออกไปไดเนองจากอทธพลของน าทะเลหนน จงเปนสาเหตทท า

ใหเกดน าทวมในพนทบางกระเจาและกรงเทพมหานคร (อนศรา ออนบญญะ , 2549) พนทบาง

กระเจามลกษณะเฉพาะทางภมศาสตร คอ เปนพนทสเขยวในคงน าขนาดใหญ และบรเวณรมแมน า

สวนใหญเปนปาจาก (หนงนช หอมหวล, 2550) (ภาพท 3)

31

ภาพท 3 ภาพถายทางอากาศแสดงพนทบางกระเจา ทมา : ศรนทร รงสกรรพม (2556)

3. ความส าคญของพนทบางกระเจา

พนทบางกระเจา เปนพนทสเขยวขนาดใหญใกล กรงเทพมหานคร ทมความส าคญหลาย

ประการ ทงทเปนพนท เพาะปลกและสรางผลผลตทมคณภาพ โดยเฉพาะอยางยง พนทรองสวน

ผลไม ซงเปน “ภมทศนวฒนธรรม” ดงเดมของไทยทก าลงสญหายไปจากการเตบโตและขยายตว

ของเมอง (หนงนช หอมหวล, 2550) และจากสภาพพนดนทเกดจากการทบถมขอ งตะกอนบรเวณ

ปากแมน าเจาพระยาท าใหบรเวณดงกลาวเปนพนท มความอดมสมบรณของดน ท าใหครงหนงใน

อดตไดชอวาเปนแหลงไมผล เชน มะพราว มะมวง ทมชอเสย งแหงหนงของประเทศ (ศรนทร

รงสกรรพม, 2556)

พนทบางกระเจาเปรยบเสมอน “ปอด” ของคนกรงเทพมหานคร ในป พ.ศ. 2549 นตยสาร

ไทมเอเชย (Time Asia) ฉบบ Best of Asia ยกยองใหบางกระเจาเปนปอดกลางเมองทดทสดใน

เอเชย (The Best Urban Oasis) จากงานศกษาวจยขององคการบรหารจดการกาซเรอนกระจก

(องคการมหาชน) และคณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร เมอป พ.ศ. 2554 ระบวาพนทส

32

เขยวของบางก ระเจาชวยดดซบกาซคารบอนไดออกไซดไดเฉลยปละประมาณ 6,000 ตน

คารบอนไดออกไซด และผลตออกซเจนไดถง 6 ลานตนตอวน (ส านกงานนโยบายและแผน

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, 2548 อางถงใน หนงนช หอมหวล, 2550); บรษท ปตท.ส ารวจ

และผลตปโตรเลยม จ ากด (มหาชน) , 2558) ตนไมทปกคลมชวยรกษาอณหภมของเมองใหอยใน

ระดบต า ปองกนการพงทลายและไหวหนของหนาดนโคงแมน าเจาพระยา ซงยาวกวา 15 กโลเมตร

ชวยชะลอน าเคม และเปนทพกตะกอนตาง ๆ ชวยปองกนน าทวมในเขตกรงเทพมหานคร เนองจากม

น าขงในพนทอยประมาณ 2.5 ลานลกบาศกเมตร ชวยเปนแหลงพกน าไมใหไหลเขามาในเขตชมชน

ของกรงเทพ ได และเนองจากบรเวณฝงตรงขามมอาคารคอนขางหนาแนนทงสวนของทาเรอ

อตสาหกรรมและทพกอาศย บรเวณรศม 2 กโลเมตร มประชากรอาศยอยประมาณ 1.5 ลานคน หาก

ไมสามารถรกษาพนทบรเวณบางกระเจาเอาไวไดแลว ปญหาควนพษจากโรงงานอตสาหกรรมทมอย

โดยรอบพนทปจจบนจะผานเขามาถงในเขตยานนาวา โดยปราศจากแนวกรองอากาศ จนท าใหเกด

มลภาวะอยางแนนอน (หนงนช หอมหวล, 2550)

ดวยลกษณะภมประเทศทถกรายลอมดวยแมน าเจาพระยายาวกวา 15 กโลเมตร ประกอบ

กบอยไมหางจากอาวไทยเปนระยะทางไมนอยกวา 20 กโลเมตร ท าใหพนทบางกระเจามความส าคญ

ทางระบบนเวศ ทเปรยบเสมอนพนทชมน าขนาดใหญทเกดจากการสะสมของตะกอนแมน า เกด

“ระบบนเวศสามน า” คอ น าจด น าเคม และน ากรอย อนสงผลตอการพฒนาระบบและโครงสรางของ

สงคมพชและสตวทมความหลากหลาย (ศรนทร รงสกรรพม , 2556) ซงกรมปาไม เคยรายงานไว

วา มพนธพชทส ารวจไดในบางกระเจากวา 110 ชนด (คณะวนศาสตร, 2556) เนองจากพนทบาง

กระเจาสวนใหญเปนพนทเกษตรกรรมประชาชนปลกไมตามแนวรองสวน พนธไมทพบ ไดแก มะมวง

(Mangifera indica) มะพราว (Cocos nucifera) หมาก (Anecea catechu) มะนาว (Citrus aurantifolia)

ทองหลางใบมน (Eruthrira variegate) เปนตน ไมบางชนดทประชาชนปลกประดบตามบานเรอน หรอ

ปลกเพอเปนรมเงาในบรเวณอาคารวดวาอาราม เชน ชมพพนธทพย (Tabebuia rosea) ประดบาน

(Pterocarpus indicus) อโศกอนเดย (Polyalthig logifolea) สลบกบพนทปาธรรมชาตทพบ พนธไม

หลากหลาย เชน ตนล าพ กรวย ปอทะเล และจาก (อนศรา ออนบญญะ, 2549)

จากรายงานการส ารวจของนกวชาการจากหลายมหาวทยาลยในกจกรรมชวตะลมบอน

เมอวนท 1-2 พฤศจกายน 2557 พบวาในพนทบางกระเจา มสงมชวตทงหมด 637 ชนด ซงรวมถง

ชนดพนธหายากและบางชนดคาดวาเปนชนดใหมของโลกดวย เชน ไสเดอนมปกรมตลง สกล

Glyphidrilus ซงเปนการคนพบครงแรกของไสเดอนมปกในลมเจาพระยาตอนลางและคาดวาจะเปน

33

ชนดใหมของโลก กงเตนสชมพ สกล Allochestes เปนรายงานการคนพบครงแรกของสกลนใน

ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตไสเดอนฝอย สกล Enchytraeus เปน รายงานการคนพบครงแรกใน

ประเทศไทย ยงพบหงหอย 4 ชนด คอ กลมหงหอยน ากรอย 2 ชนด กลมหงหอยน าจด 1 ชนด และ

กลมหงหอยบก 1 ชนด ซงเปนชนดทหายากพอสมควรในเขตกรงเทพและปรมณฑล (บรษท ปตท.

ส ารวจและผลตปโตรเลยม จ ากด (มหาชน), 2558)

นอกจากน พนทบางกระเจายงมความโดดเดนดานการทองเทยวเชงนเวศหลากหลายรปแบบ

ทงทเปนสวนสาธารณะ เสนทางศกษาธรรมชาต เสนทางปนจกรยาน วด ตลาด พพธภณฑ ฟารมเหด

และรองสวนผลไม ประกอบกบชมชนทแหลงสนบสนนการทองเทยวเชงนเวศ บางกระเจาจงมศกยภาพ

เปนแหลงนนทนาการและแหลงทองเทยวเชงนเวศ (ศรนทร รงสกรรพม, 2556)

4. การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน

การใชประโยชนทดนใน พนทมการเปลยนแปลง ไปใชประโยชนในรปแบบอน ๆ มากขน ท า

ใหพนทเกษตรกรรมเดมลดลง สงผลกระทบตอการอนรกษพนทใหเปนพนทสเขยว นโยบายหลก

โดยรฐทมตอพนทนคอ การมงเนนสงวนรกษาพนทสเขยว ยบยงการเตบโตของพนทชมชน และการ

เปลยนแปลงการใชงานของพนท ปญหาทแฝงมากบพนทอนรกษเชนนคอ ขาดยทธศาสตรทจะท า

ใหพนทคงความเปนพนทสเขยวทมคณภาพอยได ในขณะทพนทใกลเคยงถกกระแสการพฒนาของ

เมองรกเรา พนทบางกระเจาประสบกบปญหาเรองผลผลตทางการเกษตรทมนอยอนเนองมาจาก

สภาพทางกายภาพของพนท ปญหาเรองคณภาพดนและการขาดแคลนน าในการท าการเกษตร

เกดการยายออกของคนในพนทเพอเขาไปท างานในกรงเทพมหานคร การเปลยนอาชพไปเปน

คนงานโรงงานอตสาหกรรมหรองานทางดานการบรการอน ๆ ท าใหเรอกสวนไรนาเดมถกละทง

ขาดการเอาใจใสดแลพนทเกษตรกรรม กจกรรมทางการเกษตรลดนอยลง ปญหาดงกลาวลวน

สงผลใหพนทสเขยวทมอยเดมลดลงตามกาลเวลา (หนงนช หอมหวล, 2550)

5. การบรหารจดการพนทสเขยวบางกระเจาตามแนวพระราชด าร

พนทบางกระเจาเปนพนทสเขยวขนาดใหญทอยใกลกรงเทพ มหานครมากทสด และยงอย

ใกลบรเวณแหลงอตสาหกรรม ทางราชการจงมแนวคดทจะอนรกษใหพนทบางกระเจาเออประโยชน

โดยการ เปนพนท “ปอด” เพอฟอกอากาศใหกรงเทพ มหานครและจงหวดสมทรปราการ ในชวงป

34

2525-2530 พระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ ประทบเฮลคอปเตอรพระทนงผานบางกระเจาเปน

ประจ า จงทรงมพระราชด ารวา สมควรสงวนพนทแหงนไวส าหรบเปนพนทสเขยวและเปนปอดของ

กรงเทพมหานคร เนองจากลมมรสมจากอาวไทยจะพดเอาอากาศบรสทธทผลตจากพนทแหงนเขา

ฟอกอากาศเสยในกรงเทพมหานคร เปนเวลากวา 9 เดอน (ศรนทรรงสกรรพม , 2556)

คณะรฐมนตร จงม มตเมอวนท 25 มถนายน 2534 อนมตโครงการสวนกลางมหานคร เนอท

ประมาณ 9,000 ไร เพออนรกษพนทสเขยวระยะเวลาด าเนนการตงแตป พ.ศ. 2534-2542 และได

ตราพระราชกฤษฎการก าหนดเขตทดนในบรเวณทจะเวนคนในทองทบรเวณบางกระเจา อ าเภอพระ

ประแดง จงหวดสมทรปราการ การด าเนนงานตามโครงการสวนกลางมหานคร ภายใตพระราช

กฤษฎกาก าหนดเขตทดนบรเวณทเวนคนฯ ไมประสบผลส าเรจ ตอมาจงไดปรบแนวทางการ

ด าเนนงานตามมตคณะรฐมนตรเมอวนท 22 ตลาคม 2534 โดยรฐบาลจะไมเวนคนทดนของราษฎร

หรอเจาของสวนเดมทอยอาศยในพนทโครงการน แตจะใชวธซอขายโดยสมครใจ รวมทงรฐบาลจะ

ปรบปรงคณภาพชวตของประชาชนในพนทใหดขน โดยเฉพาะการพฒนาสงแวดลอมและชมชน จง

เปนเหตผลในการด าเนนการจดท าโครงการสวนกลางมหานครตงแตป พ.ศ.2534-2542 และระยะท

2 (พ.ศ.2543-2547) และใหเรงรดการจดท าแผนแมบทการจดการพนทสเขยวโครงการสวนกลาง

มหานคร เมอสนงบประมาณ 2542 ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

หนวยปฏบตขณะนน ไดจดซอทดนไว 564 แปลง เนอทประมาณ 1 ,276 ไร โดยกอสราง

สวนสาธารณะและสวนพฤกษชาต เนอท 148 ไร ซงพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ ทรงกรณาโปรด

เกลาพระราชทานชอสวนสาธารณะและสวนพฤกษศาสตร วา “ศรนครเขอนขนธ” ซงไดท าเสรจสน

เมอ พ.ศ. 2540 และตามค าสงกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ท 92/2546 ลงวนท

27 มนาคม พ.ศ. 2546 ใหโอนภารกจการบรหารและอ านาจหนาทของรฐ ในสวนทเกยวของกบ

โครงการสวนกลางมหานคร ไปเปนของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ดแลและ

ด าเนนการตอไป โดยไดจดต งศนยจดการพนทสเขยวเชงนเวศนครเขอนขนธ ท าหนาทดแลพนท

โครงการสวนกลางมหานคร ตอมากรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ไดมอบงานศนย

จดการพนทสเขยวเชงนเวศนครเขอนขนธ (พนทโครงการสวนกลางมหานครทงหมด) ใหกรมปาไม

เมอวนท 14 มกราคม 2548 ปจจบนศนยจดการพนทสเขยวเชงนเวศนครเขอนขนธ สงกดส านก

โครงการพระราชด ารและกจการพเศษ กรมปาไม และนบวาเปนพระมหากรณาธคณอยางยง เมอ

สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ไดเสดจพระราชด าเนนมายงโครงการสวนกลาง

มหานครหลายครง พรอมทงมพระราชด ารใหกรมปาไม ไดใชเปนแนวทางในการด าเนนงานเกยวกบ

การอนรกษทรพยากรปาไม หรอการอนรกษพนทสเขยวบรเวณบางก ระเจา อ า เภอพระประแดง

จงหวด สมทรปราการ ใหเกดประโยชนตอสวนรวมอยางยงยนตอไป โดยพระราชด าร สมเดจ

35

พระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร เมอวนท 26 และ 30 พฤศจกายน พ.ศ. 2549 ทรงแนะ

ดงน (ส านกโครงการพระราชด ารและกจการพเศษ, ม.ป.ป.)

1. พนททมไดจดซอไวควรขอความรวมมอจากราษฎรในพนทใหชวยอนรกษเปนพนทสเขยว

เอาไว อยาใหมการกอสรางเพมจนเกนทกฎหมายก าหนด

2. ควรสงเสรมใหมการปลกพชเกษตรและปาไมแบบผสมผสาน เชน มะมวงน าดอกไม มะพราว

3. พระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ ตองการใหมาขจกรยานชมสวน เพราะทราบวาสวนศร

นครเขอนขนธนมเสนทางจกรยานสวยงามและชมทศนยภาพตามรองสวนชาวบานเปนระยะทางยาว

4. การฟนฟและซอมแซมสวนศรนครเขอนขนธ ขอใหทกฝายรวมกนวางแผน ใหเออ

ประโยชนเทาทจ าเปนตอการทองเทยวและการศกษาของเยาวชนคลายหองเรยนธรรมชาต

5. อยากใหชวยกนปลกตนไมวนส าคญ ๆ โดยรวมกนหลาย ๆ ฝาย หลาย ๆ กจกรรม

เชน เดน/วงการกศล แลวมารวมกนปลกตนไมจะไดสบายกายสบายใจ

6. พนทรกรางวางเปลา ควรชกชวนชาวบานใหชวยท าความสะอาดแลวปลกตนไมเสรมเพอ

สงเสรมการทองเทยวเชงนเวศ (Ecotourism) หรอ ปลกไมผล เชน จก มะมวง ชมพมะเหมยว มะกอก

ตลงปลง กลวย มะพราว

7. กรงเทพฯ ตอนนมปญหามากพนทสเขยวนอย กทม. ชอบตดตนไม ชาวบานชอบสราง

ตก สเขยวเลยตาย (Natural Dead)

8. ใหน าระบบระบบสารสนเทศภมศาสตร (Geographic Information System: GIS) มา

ก ากบทกแปลงทจดซอไว และหาทางปองกนการบกรก

36

กรอบแนวคดในการศกษา

การศกษาถงความเตมใจทจะจายของประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑลเพอ

ผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศ ในพนทบางกระเจา

อ าเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ ครงน มกรอบแนวคดในการศกษาดงภาพท 4

ภาพท 4 กรอบแนวคดในการศกษาเกยวกบความเตมใจทจะจายเพอผลประโยชนจาก

ความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศ กรณศกษาพนทบางกระเจา

อ าเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ

ประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑล

จ านวน 200 ตวอยาง

อ ำเภอทงสง จงหวดนครศรธรรมรำช จ ำนวน 300 ตวอยำง

เทคนคการทดลองพฤตกรรมการเลอก

โดยใชแบบสอบถาม (Questionnaire)

ปจจยดานคณลกษณะของบรการจากระบบนเวศ

ปจจยดานคณลกษณะทางเศรษฐกจและสงคมของผตอบ

มลคาความเตมใจทจะจายสวนเพมเพอเพมผลประโยชน

จากความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศ

ความเปนไปไดในการใชกลไกการจาย

คาตอบแทนการใหบรการของระบบนเวศ

ความเปนไปไดในการด าเนนนโยบายเพอเพมพน

ผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและ

บรการจากระบบนเวศในพนทบางกระเจา

เกดแรงจงใจในการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพในพนทบางกระเจา

ท าใหคณภาพชวตของคนในกรงเทพมหานครและปรมณฑลดขน และ

ลดการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ

37

บทท 3

วธการศกษา

1. แบบจ าลองทใชในการศกษา

การศกษาความเตมใจทจะจายเพอผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและ

บรการจากระบบนเวศ ในพนทบางกระเจาครงน ใชวธการทดลองพฤตกรรมการเลอกเพอประเมน

ความเตมใจทจะจายเงนสมทบกองทนอนรกษความหลากหลายทางชวภาพพนทบางกระเจา ของ

ประชาชนทอาศยอยในกรงเทพมหานครและปรมณฑล โดยมความสมพนธกบคณลกษณะตาง ๆ

ของผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพหรอบรการจากระบบนเวศทไดรบจากการฟนฟ

ระบบนเวศ เชน ความอดมสมบรณของแหลงเสบยง คณภาพอากาศ พนทนนทนาการและความ

งามทางภมทศน และแหลงทอยอาศยตามธรรมชาตของนก หรออาจมความสมพนธกบ

คณลกษณะทางเศรษฐกจและสงคมของกลมตวอยางประชาชน เชน เพศ อาย รายได ระดบ

การศกษา ซงปจจยเหลานอาจไมมความสมพนธ หรอมความสมพนธกนนอยมาก ในการศกษา

ความสมพนธครงนสามารถแสดงออกมาในรปฟงกชนความสมพนธคอ

WTP = f (การเปลยนแปลงคณลกษณะของบรการจากระบบนเวศ, Z)

โดยท Z คอ ตวแปรตาง ๆ ทระบลกษณะทางเศรษฐกจและสงคมของประชาชนทเปน

ผตอบแบบสอบถาม เชน เพศ อาย รายได ระดบการศกษา

2. ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรทจะท าการศกษาในครงนคอ ประชาชน ทมอายตงแต 18 ปขนไป ทอาศยอยใน

เขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล กลมตวอยาง ไดจากการสมตวอยางแบบบงเอญ (Accidental

Random Sampling) โดยก าหนดขนาดตวอยางทงหมด 200 ราย ทงนผตอบแตละรายจะตองเผชญ

กบชดทางเลอกในแบบสอบถามตอนท 3 จ านวน 4 ชด ดงนนในการศกษาครงนจะมจ านวน

ตวอยาง (Number of Observation) 800 ตวอยาง ซงเพยงพอส าหรบการวเคราะหคาสมประสทธ

38

ในแบบจ าลองอรรถประโยชนโดยอาศยแบบจ าลองเศรษฐมตทเรยกวา แบบจ าลองโลจตแบบม

เงอนไข (Conditional Logit Model) (อดมศกด ศลประชาวงศ, 2556)

3. ขอมลทใชในการศกษา

ในการศกษาครงน ไดมการเกบรวบรวมขอมลทง 2 ประเภท คอ

3.1 การรวบรวม ขอมลปฐมภม (Primary Data) จากการสมภาษณประชาชนทอาศย

อยในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล โดยใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบรวบรวม

ขอมล ณ จดใดกไดในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล ทผวจยสามารถสมภาษณและประชาชน

มเวลาตอบค าถาม

3.2 การรวบรวม ขอมลทตยภม (Secondary Data) ไดแก ขอมลเกยวกบบรการจาก

ระบบนเวศทประชาชนไดรบจากพนทบางกระเจา และมาตรการดานการอนรกษและฟนฟระบบ

นเวศและความหลากหลายทางชวภาพในพนทบางกระเจา โดยจะรวบรวมจากงานวจยทเกยวของ

วารสารทางวชาการ หนวยงานราชการ และสารสนเทศออนไลน มาประกอบในการสราง

แบบสอบถาม

4. เครองมอทใชในการศกษา

เครองมอทใชในการวจยครงน ไดแก แบบสอบถาม (Questionnaire) มรปแบบของค าถามทใช

ในแบบสอบถามนนมทงทเปนค าถามปลายเปด (Open End Question) และค าถามปลายปด (Close

End Question) โดยเปนค าถามทมทางเลอกใหตอบ ทงทสามารถตอบไดเพยงค าตอบเดยวและหลาย

ค าตอบ แบบสอบถามประกอบดวย 3 ตอน ไดแก

ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ประกอบไปดวย เพศ สถานภาพสมรส อาย

อาชพ ระดบการศกษาสงสด อาชพปจจบน จ านวนสมาชกในครวเรอนทอาศยอย รายไดเฉลยตอ

เดอน รายไดเฉลยตอเดอนของครวเรอน และทอยปจจบน

39

ตอนท 2 ความคดเหนเกยวกบปญหาสงแวดลอม ทศนคตตอคณคาความหลากหลาย

ทางชวภาพ และการไดรบประโยชนจากบรการจากระบบนเวศพนทสเขยวบางกระเจา ส าหรบ

ทศนคตของประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑลทมตอคณคาความหลากหลายทางชวภาพ

นน ใชแบบวดทศนคตของลเครท ( Likert) โดยก าหนดการวดเปน 5 ระดบ คอ เหนดวยอยางยง

เหนดวย ไมแนใจ ไมเหนดวย และไมเหนดวยอยางยง โดยมขอทดสอบทงหมด 8 ขอ ประกอบดวย

ขอความเชงบวก ( Positive Statement) 6 ขอ และขอความเชงลบ ( Negative Statement) 2 ขอ

(ขอความท 3 และขอความท 8)

สวนท 3 ความเตมใจทจะจาย เปนการตดสนใจทจะจายเงนสนบสนนกองทนอนรกษ

ความหลากหลายทางชวภาพพนทบางกระเจา ซงเปนสวนทส าคญทสดของการศกษาในครงน โดย

ตอนน จะสมมตสถานการณให ผตอบ เลอกทางเลอก จายเงนสมทบกองทนอนรกษความ

หลากหลายทางชวภาพพนทบางกระเจา ทผตอบชอบมากทสดเพยงทางเลอกเดยวจากชด

ทางเลอกทก าหนดให รวม 4 ชดทางเลอก

ในการศกษาครงน ผวจยไดน าแบบสอบถามทสรางขนไปทดลองใชกบคนทอาศยอยใน

กรงเทพมหานครทไมใชกลมตวอยางจ านวน 30 คน เพอวเคราะหหาคาความเชอมน (Reliability) โดย

ใชสมประสทธอลฟาของครอนบค (Cronbach’s Alpha Coefficient) ไดคาความเชอมนเทากบ 0.76

จากนนน าแบบสอบถามไปใชกบกลมตวอยาง

5. รปแบบการศกษา การวเคราะหขอมล และสถตทใชในการศกษา

การศกษาครงน มรปแบบการศกษา การวเคราะหขอมล และสถตทใชแตกตางกนตาม

วตถประสงคของการศกษา ดงน

5.1 ลกษณะทวไปทางเศรษฐกจและสงคม ความคดเหนเกยวกบปญหาสงแวดลอม

และการใชประโยชนจากพนทบางกระเจา ของกลมตวอยาง วเคราะหโดยใชคาสถตเปนความถ

รอยละ และคาเฉลย

5.2 ทศนคตของกลมตวอยางทมตอคณคาความหลากหลายทางชวภาพ ใชคาสถต

เปนความถ รอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) จากแบบมาตรฐาน

40

ตามวธของ Likert โดยก าหนดเกณฑการวดทศนคตตอขอความเชงบวก แบงเปน 5 ระดบ คอ เหน

ดวยอยางยง เหนดวย ไมแนใจ ไมเหนดวย และไมเหนดวยอยางยง ใหคะแนนเทากบ 5 คะแนน 4

คะแนน 3 คะแนน 2 คะแนน และ 1 คะแนน ตามล าดบ ส าหรบขอความเชงลบ แบงเปน 5 ระดบ

คอ เหนดวยอยางยง เหนดวย ไมแนใจ ไมเหนดวย และไมเหนดวยอยางยง มน าหนกคะแนนเทากบ

1 คะแนน 2 คะแนน 3 คะแนน 4 คะแนน และ 5 คะแนน ตามล าดบ จากนนหาเกณฑทใชในการจด

ระดบทศนคต โดยมคะแนนอนตรภาคชน ( Class Interval) โดย พสย (Range) เทากบ คะแนน

สงสดลบดวยคะแนนต าสดหารดวยจ านวนชน เทากบ (5-1)/5 เทากบ 0.80 ดงนน การจดระดบ

ทศนคตตอคณคาความหลากหลายทางชวภาพ เปนดงน

4.21-5.00 หมายถง เหนดวยอยางยง (ดมาก)

3.41-4.20 หมายถง เหนดวย (ด)

2.61-3.40 หมายถง ไมแนใจ (ปานกลาง)

1.81-2.60 หมายถง ไมเหนดวย (นอย)

1.00-1.80 หมายถง ไมเหนดวยอยางยง (นอยมาก)

5.3 การประเมนมลคาความเตมใจทจะจายและวเคราะหคณลกษณะหรอปจจยท

มผลตอความเตมใจทจะจายเพอผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและบรการ

จากระบบนเวศในพนทบางกระเจา ของประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑล โดยวธการ

ทดลองพฤตกรรมการเลอก ซงสามารถแสดงขนตอนการศกษาไดดงตอไปน

5.3.1 ระบผไดรบผลประโยชนจากระบบนเวศในพนทบางกระเจา การศกษาครงน

ระบไววา หากมโครงการฟนฟระบบนเวศและความหลากหลายทางชวภาพในพนทบางกระเจา

ขนมา ผทไดรบประโยชนจากโครงการนคอ ประชาชนทอาศยอยในกรงเทพมหานครและปรมณฑล

5.3.2 ท าการสมภาษณความเหนกลมตวอยาง วาผลประโยชนหรอบรการจาก

ระบบนเวศพนทบางกระเจา ททานไดรบและคดวาส าคญคออะไรบาง ประกอบกบการ ปรกษากบ

ผเชยวชาญดานเศรษฐศาสตร การศกษาจงก าหนด “คณลกษณะ (Attributes)” และระดบของ

คณลกษณะ (Attribute Levels) ของผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและบรการจาก

ระบบนเวศของพนทบางกระเจา 4 คณลกษณะ และก าหนดใหมระดบของการเปลยนแปลงท

เกดขนไว 2 ระดบ คอ เปลยนแปลงจากระดบปจจบน คอไมด าเนนการใด ๆ ( No Action) ไปเปน

41

ระดบด (เพมขน 25%) และระดบดมาก (เพมขน 50%) โดยมสมมตฐานวา “การฟนฟระบบนเวศ

และความหลากหลายทางชวภาพของพนทสเขยวบางกระเจาจะท าใหคณลกษณะตาง ๆ ของ

ผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศในพนทแหงนดขน ทงน

ผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศในพนททดกวายอมให

ความพงพอใจแกประชาชนไดมากกวา ” คณลกษณะทงหมดของผลประโยชนจากความ

หลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศพนทสเขยวบางกระเจาทศกษามดงน

ก. ความอดมสมบรณของแหลงเสบยง สะทอนถงประโยชนทางตรงท

ประชาชนไดรบจากบรการดานการเปนแหลงผลต (Provisioning Services) ของระบบนเวศพนทส

เขยวบางกระเจา เชน น า อาหาร ทรพยากรปาไม แรธาต พชสมนไพรตาง ๆ เปนตน

ข. คณภาพอากาศ สะทอนถงประโยชนทางออมทประชาชนไดรบจากบรการ

ดานการควบคมกลไกของระบบ (Regulating Services) ของระบบนเวศพนทสเขยวบางกระเจา

ค. พนทนนทนาการและความงามทางภมทศน สะทอนถงประโยชนทาง

ตรงทประชาชนไดรบ ซงเปนตวแทนของบรการดานวฒนธรรม ( Cultural Services) คอ ประโยชน

ทางนามธรรมทด ารงคณคาทางสงคม และวฒนธรรม ของระบบนเวศพนทสเขยวบางกระเจา

ง. แหลงทอยอาศยตามธรรมชาตของนก ซงไมถกรบกวนโดยมนษย

สะทอนถงคณคาทมไดเกดจากการใชประโยชนความหลากหลายทางชวภาพ เปนคณลกษณะท

สะทอนถงผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและบรการดานการเกอหนน (Supporting

Services) ของระบบนเวศพนทสเขยวบางกระเจา

ส าหรบการก าหนดราคา หรอก าหนดเงนสมทบกองทน อนรกษความ

หลากหลายทางชวภาพพนทบางกระเจา จากการเกบขอมลภาคสนามเบองตน (Pre-Test Survey)

จากกลมตวอยางจ านวน 30 ราย เพอใหไดระดบราคาทใชในแบบสอบถามหลก ไดแก 0 , 100,

200, 500, และ 1,000 บาท (ตารางท 1)

42

ตารางท 1 คณลกษณะและระดบคณลกษณะ ของผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพ

และบรการจากระบบนเวศพนทบางกระเจา

คณลกษณะ ระดบ

ความอดมสมบรณของแหลงเสบยง สถานะปจจบน

ด (เพมขน 25%)

ดมาก (เพมขน 50%)

คณภาพอากาศ สถานะปจจบน

ด (เพมขน 25%)

ดมาก (เพมขน 50%)

พนทนนทนาการและความงามทางภมทศน สถานะปจจบน

ด (เพมขน 25%)

ดมาก (เพมขน 50%)

แหลงทอยอาศยตามธรรมชาตของนก สถานะปจจบน

ด (เพมขน 25%)

ดมาก (เพมขน 50%)

เงนสมทบกองทน (บาท) 0, 100, 200, 500, 1000

5.3.3 การสรางทางเลอก (Profile) ทเปนไปไดทงหมด การศกษาครงนก าหนด

คณลกษณะของบรการจากระบบนเวศ 4 คณลกษณะ แตละคณลกษณะมระดบซงเกดจากการฟนฟ

ระบบนเวศในอนาคต 3 ระดบ และจ านวนเงน 5 ราคา ดงนนทางเลอกทเปนไป จาก Full Factorial

Design จะมทงหมด 405 ทางเลอก (3x3x3x3x5) จะเหนไดวาวธนท าใหไดทางเลอกทมจ านวนมาก

ท าใหเกดความยงยากในการสรางแบบสอบถาม ผถกสมภาษณอาจเกดความสบสนได ดวยเหตนจง

จ าเปนตองลดจ านวนทางเลอก โดยใชวธ Fractional Factorial Design ซงเปนวธการทางสถตทท าการ

สมเลอกบางทางเลอกมาใชในการศกษา และสามารถวเคราะหผลครอบคลมระดบคณลกษณะตาง ๆ

ทใชในการศกษาไดทงหมด จงท าใหไดจ านวนทางเลอกทมขนาดทเหมาะสมและสามารถด าเนนการ

สมภาษณไดอยางมประสทธภาพ โดยการศกษาครงนจะใช ค าสง Orthogonal Design ในโปรแกรม

ส าเรจรป SPSS โดยการน าชดของระดบคณลกษณะใสเขาไปในค าสง ก าหนดจ านวนทางเลอกทงสน

40 ทางเลอก เชนเดยวกบการศกษาของ อดมศกด ศลประชาวงศ (2556) และเมอประมวลผลแลวจะ

ท าใหไดทางเลอกทมคณสมบตทเปนอสระตอกน (Orthogonal) คอมคณลกษณะในระดบตาง ๆ ทง

43

สถานะปจจบน ระดบด และระดบดมากอยางเทาเทยมกน (Kuhfeld, 2010) ดงทแสดงในตารางท 2

ตวอยางเชน ในแถวท 1 เปนทางเลอกทมความอดมสมบรณของแหลงเสบยงในระดบด มคณภาพ

อากาศในระดบด พนทนนทนาการและความงามทางภมทศนในระดบด และมแหลงทอยอาศยตาม

ธรรมชาตของนกอยในระดบปจจบน ซงก าหนดเงนสมทบกองทนเทากบ 100 บาท

ตารางท 2 ทางเลอกคณลกษณะของผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบ

นเวศพนทบางกระเจา ทเปนอสระตอกน (Orthogonal) รวมถงจ านวนเงนสมทบกองทน 5 ระดบ

ทางเลอก

ความอดม

สมบรณของ

แหลงเสบยง

คณภาพ

อากาศ

พนท

นนทนาการ

และความงาม

ทางภมทศน

แหลงทอยอาศย

ตามธรรมชาต

ของนก

เงนสมทบ

กองทน

(บาท)

1 ระดบด ระดบด ระดบด ระดบปจจบน 100

2 ระดบด ระดบด ระดบดมาก ระดบปจจบน 100

3 ระดบด ระดบด ระดบปจจบน ระดบด 500

4 ระดบด ระดบด ระดบปจจบน ระดบดมาก 500

5 ระดบด ระดบดมาก ระดบด ระดบดมาก 1000

6 ระดบด ระดบดมาก ระดบด ระดบดมาก 200

7 ระดบด ระดบดมาก ระดบดมาก ระดบด 1000

8 ระดบด ระดบดมาก ระดบดมาก ระดบปจจบน 200

9 ระดบด ระดบปจจบน ระดบด ระดบด 500

10 ระดบด ระดบปจจบน ระดบดมาก ระดบด 1000

11 ระดบด ระดบปจจบน ระดบปจจบน ระดบดมาก 200

12 ระดบด ระดบปจจบน ระดบปจจบน ระดบปจจบน 100

13 ระดบดมาก ระดบด ระดบด ระดบด 200

14 ระดบดมาก ระดบด ระดบด ระดบปจจบน 1000

15 ระดบดมาก ระดบด ระดบดมาก ระดบดมาก 1000

16 ระดบดมาก ระดบด ระดบดมาก ระดบดมาก 500

17 ระดบดมาก ระดบด ระดบปจจบน ระดบปจจบน 1000

18 ระดบดมาก ระดบดมาก ระดบด ระดบด 100

44

ตารางท 2 (ตอ)

ทางเลอก

ความอดม

สมบรณของ

แหลงเสบยง

คณภาพ

อากาศ

พนท

นนทนาการ

และความงาม

ทางภมทศน

แหลงทอยอาศย

ตามธรรมชาต

ของนก

เงน

สมทบ

กองทน

(บาท)

19 ระดบดมาก ระดบดมาก ระดบด ระดบปจจบน 500

20 ระดบดมาก ระดบดมาก ระดบดมาก ระดบด 200

21 ระดบดมาก ระดบดมาก ระดบดมาก ระดบปจจบน 100

22 ระดบดมาก ระดบดมาก ระดบปจจบน ระดบด 500

23 ระดบดมาก ระดบปจจบน ระดบด ระดบดมาก 100

24 ระดบดมาก ระดบปจจบน ระดบดมาก ระดบดมาก 100

25 ระดบดมาก ระดบปจจบน ระดบปจจบน ระดบด 200

26 ระดบดมาก ระดบปจจบน ระดบปจจบน ระดบปจจบน 1000

27 ระดบปจจบน ระดบด ระดบด ระดบด 1000

28 ระดบปจจบน ระดบด ระดบด ระดบด 100

29 ระดบปจจบน ระดบด ระดบดมาก ระดบด 100

30 ระดบปจจบน ระดบด ระดบดมาก ระดบปจจบน 200

31 ระดบปจจบน ระดบด ระดบปจจบน ระดบดมาก 200

32 ระดบปจจบน ระดบดมาก ระดบด ระดบดมาก 1000

33 ระดบปจจบน ระดบดมาก ระดบดมาก ระดบปจจบน 500

34 ระดบปจจบน ระดบดมาก ระดบปจจบน ระดบด 100

25 ระดบปจจบน ระดบดมาก ระดบปจจบน ระดบดมาก 100

36 ระดบปจจบน ระดบดมาก ระดบปจจบน ระดบปจจบน 1000

37 ระดบปจจบน ระดบปจจบน ระดบด ระดบปจจบน 500

38 ระดบปจจบน ระดบปจจบน ระดบด ระดบปจจบน 200

39 ระดบปจจบน ระดบปจจบน ระดบดมาก ระดบด 1000

40 ระดบปจจบน ระดบปจจบน ระดบดมาก ระดบดมาก 500

ทมา: จากการศกษา Orthogonal Choice Set และดดแปลงจากการศกษาของอดมศกด

ศลประชาวงศ (2556)

45

5.3.4 การสรางชดทางเลอก ( Choice Set) ใชวธ Cyclical Design จะไดชดทางเลอก

ประกอบดวย 3 ทางเลอก โดยทางเลอกฐาน (คณลกษณะทกตวถกก าหนดใหอยในระดบปจจบน)

จะมอยในชดทางเลอกทกชด ดงเชนทแสดงในตารางท 3 ทางเลอกท 1 จะถกก าหนดใหเปนกรณ

ฐาน ซงเปนสถานการณทไมมการเปลยนแปลงสภาพแวดลอม ส าหรบทางเลอกท 2 และ 3 เปน

ทางเลอกทแสดงการเปลยนแปลงสภาพแวดลอมทดขน ทางเลอกท 2 น ามาจากแถวท 1 ของ

ตารางท 2 สวนทางเลอกท 3 สรางจากทางเลอกท 2 โดยใหมระดบของแตละคณลกษณะทสงขน

และเมอวนไปจนถงระดบสงสดแลวกจะไปเรมตนใหมทระดบต าสด จะเหนวาในทางเลอกท 3

แตละคณลกษณะจะมระดบทสงกวาทางเลอกท 2

ตารางท 3 ตวอยางชดทางเลอกทใชในการสมภาษณกลมตวอยาง

บรการจากระบบนเวศ ทางเลอกท 1

(สภาพปจจบน) ทางเลอกท 2 ทางเลอกท 3

ความอดมสมบรณของแหลงเสบยง ไมเปลยนแปลง เพมขน 25% เพมขน 50%

คณภาพอากาศ ไมเปลยนแปลง เพมขน 25% เพมขน 50%

พนทนนทนาการและความงามทางภม

ทศน

ไมเปลยนแปลง เพมขน 25% เพมขน 50%

แหลงทอยอาศยตามธรรมชาตของนก ไมเปลยนแปลง ไมเปลยนแปลง เพมขน 25%

เงนสมทบกองทน (บาท) 0 100 200

ทางเลอกททานชอบมากทสดคอ

5.3.5 การก าหนดรปแบบของแบบสอบถาม เนองจากการทจะให ถกสมภาษณ

เลอกทางเลอกใดทางเลอกหนงจากชดทางเลอกนน ๆ ทงหมด 40 ชดทางเลอกนน อาจจะท าใหผ

ถกสมภาษณเกดความลาและสบสนได จงไดก าหนดใหผถกสมภาษณแตละราย เลอกทางเลอกใด

ทางเลอกหนงจากทกชดทางเลอกเพยง 4 ชดทางเลอก (1 รปแบบ) เทานน โดยแตละรปแบบ (รวม

10 รปแบบ) จะถกสมเพอน าไปใชในการสมภาษณกลมตวอยางจ านวนเทา ๆ กน โดยไมมการเลอก

ลกษณะผ ตอบ หรอแบงพนทเพอใชแบบสอบถามในแตละรปแบบ ซงตวอยางชดทางเลอก ใน

รปแบบท 1 และรปแบบท 10 แสดงในภาคผนวก ข

46

5.3.6 สมภาษณกลมตวอยางและเกบรวบรวมขอมลโดยการลงรหสคาของตวแปร

คณลกษณะตาง ๆ โดยใชวธการของ Louviere (1988) ทเรยกวา “Effect Coding” ซงมลกษณะการ

ลงรหสขอมลคลายกบการใชตวแปรหน (Dummy Variable) แตกตางกนเพยงจะก าหนดใหคาตวแปร

เชงคณภาพของระดบคณลกษณะทแสดงถงสถานการณโดยเฉลย (Status Quo) เทากบ -1 กลาวคอ

แตละคณลกษณะม 3 ระดบ คาของตวแปรทเปนไปได คอ -1, 0 และ 1 จากการศกษาตวแปร

คณลกษณะแตละตวม 3 ระดบ ดงนนจะสรางตวแปรรองรบคณลกษณะละ 2 ตวแปร ไดแก

FE (ความอดมสมบรณของแหลงเสบยงระดบดมาก) FG (ความอดมสมบรณของแหลงเสบยงระดบด)

AE (คณภาพอากาศระดบดมาก) AG คณภาพอากาศระดบด) RE (คณภาพของแหลงนนทนาการ

ระดบดมาก) RG (คณภาพของแหลงนนทนาการระดบด) BE (แหลงทอยอาศยตามธรรมชาตของนก

ระดบดมาก) BG (แหลงทอยอาศยตามธรรมชาตของนกระดบด) ซงรายละเอยดของการลงรหสของ

ตวแปรคณลกษณะของผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศพนท

บางกระเจา โดยใชวธ Effect Coding แสดงตามตารางท 4

ตารางท 4 การลงรหสแบบ Effect Coding ของตวแปรคณลกษณะของผลประโยชนจากความ

หลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศพนทบางกระเจา

ระดบ FE FG AE AG RE RG BE BG

ดมาก 1 0 1 0 1 0 1 0

ด 0 1 0 1 0 1 0 1

ปจจบน -1 -1 -1 -1 -1 -1 -1 -1

5.3.7 ท าการประมาณคาโดยใชแบบจ าลอง อรรถประโยชนโดยอาศย

แบบจ าลองเศรษฐมตทเรยกวา แบบจ าลองโลจตแบบมเงอนไข (Conditional Logit Model) คอ

แบบจ าลองโลจตทมคณลกษณะของผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและบรการ

จากระบบนเวศรวมกบลกษณะทางเศรษฐกจและสงคมของผเลอกตอบ โดยการประมวลผลใน

โปรแกรม Limdep ในตอนทายสดเปนการน าผลลพธทไดมาแปลผลเพอการวเคราะหเชง

นโยบายและสนบสนนการตดสนใจ ตอไป

47

บทท 4

ผลการศกษา

การวเคราะหขอมลแบงเปน 3 ตอน ตอนแรกเปนการน าเสนอขอมลทไดจากแบบสอบถาม

ซงเปนขอมลทวไปของกลมตวอยาง ตอนทสองเปนการน าเสนอขอมลความคดเหนเกยวกบปญหา

สงแวดลอม ทศนคตทมตอคณคาของความหลากหลายทางชวภาพ และการไดรบประโยชนจาก

พนทสเขยวบางกระเจา และตอนทสามเปนการน าเสนอผลการศกษามลคาความเตมใจทจะจาย

ของกลมตวอยางทมตอคณลกษณะตาง ๆ ของผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและ

บรการจากระบบนเวศทไดรบการฟนฟใหมคณภาพดขน พรอมทงวเคราะหวาคณลกษณะหรอ

ปจจยใดบางทมผลตอการตดสนใจเลอกจายเงนสมทบกองทนอนรกษความหลากหลายทาง

ชวภาพพนทบางกระเจา ของกลมตวอยาง

ตอนท 1 ลกษณะทางดานเศรษฐกจและสงคมของกลมตวอยาง

จากการสมภาษณประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑลซงเปนกลมตวอยาง จ านวน

200 ตวอยาง เปนเพศชาย 79 ราย คดเปนรอยละ 39.50 และเพศหญง 121 ราย คดเปนรอยละ 60.50

มสถานภาพสมรส (รอยละ 54.50) ใกลเคยงกนผทเปนโสด (รอยละ 45.5) มอายอยในชวง 19 ปจนถง

70 ป มคาเฉลย 37.80 ป โดยสวนใหญรอยละ 36.00 มอายระหวาง 26-35 ป รองลงมารอยละ

26.50 มอายอยในชวง 36-45 ป และรอยละ 19.50 มอายระหวาง 46-55 ป ระดบการศกษาสวน

ใหญของผตอบแบบสอบถามนนอยในระดบปรญญาตร คดเปนรอยละ 51.50 รองลงมาเปนผทจบ

การศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส .) หรออนปรญญา ซงมจ านวนเทากบผจบ

การศกษาระดบปรญญาโท (รอยละ 16.50) คาเฉลยจ านวนปทศกษาอยท 15.40 ป ผตอบ

แบบสอบถามสวนใหญประกอบอาชพเปนลกจางหรอพนกงานบรษทเอกชน คดเปนรอยละ 37.50

รองลงมาเปนขาราชการหรอพนกงานรฐวสาหกจ คดเปนรอยละ 29.50 ลกจางหรอพนกงานของรฐ

คดเปนรอยละ 17.00 และประกอบธรกจสวนตวหรอคาขาย คดเปนรอยละ 7.50 สวนผตอบ

แบบสอบถามทเปนนกเรยนหรอนกศกษา มเพยงรอยละ 5.00 ชาวสวน คดเปนรอยละ 4.00 และเปนผ

เกษยณ คดเปนรอยละ 1.50 สวนใหญมจ านวนสมาชกในครวเรอน จ านวน 3-4 คน คดเปนรอยละ

39.50 รองลงมาจ านวน 5-6 คน และ 1-2 คน คดเปนรอยละ 31.00 และ 19.50 ตามล าดบ และม

เพยงสวนนอย (รอยละ 10.00) ทมจ านวนสมาชกในครวเรอนมากกวา 10 คน โดยเฉลยแลวมสมาชกใน

48

ครวเรอน 4.13 คน ส าหรบรายไดเฉลยของผตอบแบบสอบถามอยทประมาณ 20,800 บาท โดยพบวา

ผตอบแบบสอบถามทมรายไดตอเดอนอยในชวง 15,001-20,000 บาท คดเปนรอยละ 34.00 รองลงมา

เปนผทมรายไดตอเดอนระหวาง 10,001-15,000 บาท คดเปนรอยละ 23.50 สวนผทมรายไดตอเดอน

ในชวง 20,001-25,000 บาท และในชวง 3,001-5,000 บาท มสดสวนทใกลเคยงกน คอ รอยละ 10.50

และ 10.00 ตามล าดบ เมอพจารณารายได9ตอครวเรอนของผตอบ พบวา มรายไดครวเรอนเฉลย

51,066 บาท โดยสวนใหญรอยละ 20.00 เปนผทอยในครวเรอนทมรายไดอยในชวง 30,001-40,000

บาทตอเดอน รองลงมารอยละ 19.00 เปนผทอยในครวเรอนทมรายไดอยในชวง 20,001-30,000 บาท

ตอเดอน และรอยละ 17.5 อยในครวเรอนทมรายไดอยในชวง 10,001-20,000 บาทตอเดอน ทงนพบวา

ผตอบแบบสอบถามรอยละ 44.00 อาศยอยในกรงเทพมหานคร รอยละ 32.00 อาศยอยในจงหวด

สมทรปราการ สวนทเหลอ เปนผทอาศยอยในจงหวดนนทบร จงหวดปทมธาน และจงหวดสมทรสาคร

คดเปนรอยละ 13.00 6.00 และ 5.00 ตามล าดบ (ตารางท 5)

ตารางท 5 ลกษณะทางดานเศรษฐกจและสงคมของกลมตวอยาง

รายการ จ านวนตวอยาง (ราย) รอยละ

จ านวนตวอยางทงหมด 200 100.00

เพศ

ชาย 79 39.50

หญง 121 60.50

สถานภาพสมรส

โสด 91 45.50

สมรส 109 54.50

อาย

16-25 ป 24 12.00

26-35 ป 72 36.00

36-45 ป 53 26.50

46-55 ป 39 19.50

56-65 ป 9 4.50

66-75 ป 3 1.50

อายต าสด 19 ป อายสงสด 70 ป อายเฉลย 37.84 ป

49

ตารางท 5 (ตอ)

รายการ จ านวนตวอยาง (ราย) รอยละ

อาชพ

นกเรยน/นกศกษา 10 5.00

ขาราชการ/รฐวสาหกจ 59 29.50

ลกจาง/พนกงานของรฐ 34 17.00

ลกจาง/พนกงานเอกชน 75 37.50

ธรกจสวนตว/คาขาย 15 7.50

ชาวสวน/เกษตรกรรม 4 4.00

ผเกษยณ 3 1.50

ระดบการศกษา

ประถมศกษา 6 3.00

มธยมศกษาตอนปลาย/ปวช. 24 12.00

ปวส./อนปรญญา 33 16.50

ปรญญาตร 103 51.50

ปรญญาโท 33 16.50

ปรญญาเอก 1 0.50

จ านวนปทไดรบการศกษาเฉลย 15.41 ป

จ านวนสมาชกในครวเรอน

1-2 คน 39 19.50

3-4 คน 79 39.50

5-6 คน 62 31.00

7 คนขนไป 20 10.00

50

ตารางท 5 (ตอ)

รายการ จ านวนตวอยาง (ราย) รอยละ

รายไดเฉลยของผตอบ

3,000-5,000 บาทตอเดอน 6 3.00

5,001-10,000 บาทตอเดอน 20 10.00

10,001-15,000 บาทตอเดอน 47 23.50

15,001-20,000 บาทตอเดอน 68 34.00

20,001-25,000 บาทตอเดอน 21 10.50

25,001-30,000 บาทตอเดอน 14 7.00

มากกวา 30,000 บาทตอเดอน 24 12.00

รายไดของผตอบตอเดอน ต าสด 3,000 บาท สงสด 100,000 บาท เฉลย 20,861.80 บาท

รายไดเฉลยของครวเรอน

10,001-20,000 บาทตอเดอน 35 17.50

20,001-30,000 บาทตอเดอน 38 19.00

30,001-40,000 บาทตอเดอน 40 20.00

40,001-50,000 บาทตอเดอน 29 14.50

50,001-60,000 บาทตอเดอน 9 4.50

60,001-70,000 บาทตอเดอน 11 5.50

70,001-80,000 บาทตอเดอน 10 5.00

มากกวา 80,000 บาทตอเดอน 28 14.00

รายไดของผตอบตอเดอน ต าสด 10,000 บาท สงสด 350,000 บาท เฉลย 51,066 บาท

ทอยอาศย

กรงเทพมหานคร 88 44.00

สมทรปราการ 64 32.00

สมทรสาคร 10 5.00

นนทบร 26 13.00

ปทมธาน 12 6.00

51

ตอนท 2 ความคดเหน/ทศนคตของกลมตวอยางและการไดรบประโยชนจากพนทบางกระเจา

1. ความคดเหนเกยวกบปญหาทรฐบาลควรใหความสนใจ

เมอสอบถามประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑล ซงเปนกลมตวอยาง จ านวน

200 ราย วา “สมมตวารฐบาลก าลงจดสรรงบประมาณเพอแกปญหาใดปญหาหนง ทานคดวา

ปญหาใดตอไปนทรฐบาลควรใหความส าคญมากทสด ” โดยพบวา ผตอบแบบสอบถามรอยละ

40.50 มความเหนวา ปญหาเศรษฐกจเปนปญหาของประเทศไทยทรฐบาลควรใหความสนใจและ

ด าเนนการแกไขมากทสด รอยละ 27.00 เหนวารฐบาลควรใหความสนใจและด าเนนการแกไข

ปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รอยละ 24.50 เหนวาการปรบปรงคณภาพการศกษา

เปนเรองทรฐบาลควรใหความสนใจและด าเนนการแกไข สวนทเหลอเหนวาปญหาราคาผลผลต

ทางการเกษตรตกต า และปญหาการคามนษย เปนปญหาทรฐบาลควรใหความสนใจและ

ด าเนนการแกไข คดเปนรอยละ 6.00 และ 2.00 ตามล าดบ (ตารางท 6)

ตารางท 6 ปญหาของประเทศไทยทประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑลตองการให

รฐบาลสนใจและด าเนนการแกไข โดยเรยงล าดบจากมากไปนอย

ปญหา จ านวนตวอยาง (ราย) รอยละ

1. ปญหาเศรษฐกจ 81 40.50

2. ปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 54 27.00

3. การปรบปรงคณภาพการศกษา 49 24.50

4. ปญหาราคาผลผลตทางการเกษตรตกต า 12 6.00

5. ปญหาการคามนษย 4 2.00

รวม 200 100.00

หมายเหต: ผตอบแบบสอบเลอกตอบเพยงปญหาเดยว

52

2. ความคดเหนเกยวกบปญหาทสงแวดลอมทนาวตก

เมอสอบถามประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑล ซงเปนกลมตวอยาง จ านวน

200 ราย วา “ทานคดวา ปญหาสงแวดลอมทางธรรมชาตทประเทศไทยก าลงเผชญหนาอย ปญหา

ใดนาวตกมากทสด ” สวนใหญผตอบแบบสอบถามรอยละ 36.00 เหนวา ปญหาการตดไมท าลาย

ปานาวตกทสด รองลงมารอยละ 13.50 เหนวาปญหาปญหามลพษทางอากาศเปนปญหาทนาวตก

ทสด นอกจากนยงพบวา รอยละ 11.50 12.50 ทคดวาปญหาภยแลง และปญหามลพษทางน า รอย

ละ 10.50 และ 9.00 คดวาปญหาโลกรอนและปญหาการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพเปน

ปญหาทนาวตกทสด ตามล าดบ มเพยงรอยละ 4.00 2.00 และ 1.00 ทเหนวา ภาวะน าทวม ความ

เสอมโทรมของปาชายเลน และปญหาขยะ เปนปญหาทนาวตกมากทสด ตามล าดบ (ตารางท 7)

ตารางท 7 จ านวนประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑลทมความเหนตอปญหาสงแวดลอม

ของประเทศไทย ทนาวตกมากไปหานอย

ปญหา จ านวนตวอยาง (ราย) รอยละ

1. การตดไมท าลายปา 72 36.00

2. มลพษทางอากาศ 27 13.50

3. ภยแลง 25 12.50

4. มลพษทางน า 23 11.50

5. ปญหาโลกรอน 21 10.50

6. การสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ 18 9.00

7. ภาวะน าทวม 8 4.00

8. ความเสอมโทรมของปาชายเลน 4 2.00

9. ปญหาขยะ 2 1.00

รวม 200 100.00

หมายเหต: ผตอบแบบสอบถามเลอกตอบเพยงปญหาเดยว

53

3. ทศนคตตอคณคาความหลากหลายทางชวภาพ

จากการศกษาทศนคตของประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑลทมตอคณคาความ

หลากหลายทางชวภาพในภาพรวม พบวา ประชาชนกลมตวอยางมทศนคตทดตอคณคาความ

หลากหลายทางชวภาพ โดยดจากคาเฉลยรวมของทศนคตดงกลาวมคาเฉลยเทากบ 3.89 คะแนน

แสดงวาประชาชนกลมตวอยาง สวนใหญมทศนคตทดตอคณคาความหลากหลายทางชวภาพ คอ

เหนดวยกบการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ ผวจยจะเรยงล าดบประโยคของทศนคตทม

คะแนนมากทสดไปหานอยทสด (ตารางท 8)

ประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑลทเปนกลมตวอยางเหนดวยวา เราทกคนควร

ลดการใชทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพลงตงแตวนน เพอวาลกหลานของเราจะไดไวใช

ประโยชนในอนาคต โดยมคาเฉลยเทากบ 4.19

ประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑลทเปนกลมตวอยางเหนดวยวา การลงทนเพอ

เพมพนทสเขยวหรอปาในเมอง เปนการลงทนทคมคา เพราะจะท าใหเรามอากาศบรสทธไวหายใจ

โดยมคาเฉลยเทากบ 4.18

ประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑลทเปนกลมตวอยางไมเหนดวย กบขอความทวา

ประเทศไทยจะตองพฒนาทกพนททอยในเมองใหเจรญ เพอสรางงาน และเพมรายไดใหกบ

ประชากร โดยมตองสนใจวาจะตองสญเสยความหลากหลายทางชวภาพไปมากนอยเพยงใด โดยม

คาเฉลยเทากบ 4.06

ประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑลทเปนกลมตวอยางเหนดวยวา เราควรรกษาพนท

สเขยวหรอปาในเมองใหเปนแหลงทอยอาศยของสตวและนกนานาชนด โดยมคาเฉลยเทากบ 4.01

ประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑลทเปนกลมตวอยางเหนดวยวา เราทกคนม

หนาทดแลปกปองรกษาความหลากหลายทางชวภาพไมใหถ กท าลายไป แมวาจะตองใชเงนจ านวน

มากกตาม โดยมคาเฉลยเทากบ 3.84

54

ประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑลทเปนกลมตวอยางไมเหนดวยกบขอความทวา

การสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ เปนเรองไมส าคญเพราะยงมปญหาอน ๆ ทม

ความส าคญยงกวา โดยมคาเฉลยเทากบ 3.84

ประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑลทเปนกลมตวอยางเหนดวยกบขอความทวา

แมวาขาพเจาจะไมไดใชประโยชนจากทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพในวนน แตขาพเจาก

พรอมทจะจายเงนสมทบกองทนเพออนรกษความหลากหลายทางชวภาพ เพอประโยชนทขาพเจา

จะไดรบในวนขางหนา โดยมคาเฉลยเทากบ 3.59

ประชาชนในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑลทเปนกลมตวอยางเหนดวยกบขอความ

ทวา ขาพเจาควรจายเงนสมบทกองทนเพออนรกษความหลากหลายทางชวภาพ แมวาไม ไดใช

ประโยชนในปจจบนกตาม โดยมคาเฉลยเทากบ 3.44

ตารางท 8 ทศนคตตอคณคาของความหลากหลายทางชวภาพในภาพรวม

ขอความ

ไมเห

นดวย

อยาง

ยง

ไมเห

นดวย

ไมแน

ใจ

เหนด

วย

เหนด

วยอย

างยง

คาเฉ

ลย คา

เบยง

เบนม

าตรฐ

าน

แปลผ

ลการ

ศกษา

จ านวน

(รอยละ)

จ านวน

(รอยละ)

จ านวน

(รอยละ)

จ านวน

(รอยละ)

จ านวน

(รอยละ)

เราทกคนควรลดการใชทรพยากรความ

หลากหลายทางชวภาพลงตงแตวนน

เพอวาลกหลานของเราจะไดไวใช

ประโยชนในอนาคต

6 (3.00)

12 (6.00)

26 (13.00)

51 (25.50)

105 (52.50)

4.19 1.07 เหน

ดวย

การลงทนเพอเพมพนท สเขยวหรอปา ใน

เมองเปนการลงทนทคมคา เพราะจะท า

ใหเรามอากาศบรสทธไวหายใจ

8 (4.00)

6 (3.00)

28 (14.00)

59 (29.50)

99 (49.50)

4.18 1.04 เหน

ดวย

55

ตารางท 8 (ตอ)

ขอความ

ไมเห

นดวย

อยาง

ยง

ไมเห

นดวย

ไมแน

ใจ

เหนด

วย

เหนด

วยอย

างยง

คาเฉ

ลย

คาเบ

ยงเบ

นมาต

รฐาน

แปลผ

ลการ

ศกษา

จ านวน

(รอยละ)

จ านวน

(รอยละ)

จ านวน

(รอยละ)

จ านวน

(รอยละ)

จ านวน

(รอยละ)

ประเทศไทยจะตองพฒนาทกพนททอย

ในเมองใหเจรญ เพอสรางงาน และเพม

รายไดใหกบประชากร โดยมตองสนใจวา

จะตองสญเสยความหลากหลายทาง

ชวภาพไปมากนอยเพยงใด

112 (56.00)

36 (18.00)

22 (11.00)

11 (5.50)

19 (9.50)

4.06 1.32 ไม

เหน

ดวย

เราควรรกษาพนท สเขยวหรอปา ในเมอง

ใหเปนแหลงทอยอาศยของสตวและนก

นานาชนด

12 (6.00)

8 (4.00)

36 (18.00)

55 (27.50)

89 (44.50)

4.01 1.15 เหน

ดวย

เราทกคนมหนาทดแลปกปองรกษาความ

หลากหลายทางชวภาพ ไมใหถกท าลาย

ไป แมวาจะตองใชเงนจ านวนมากกตาม

6 (3.00)

14 (7.00)

53 (26.5)

61 (30.50)

66 (33.00)

3.84 1.06 เหน

ดวย

การสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ

เปนเรองไมส าคญเพราะยงมปญหาอน ๆ

ทมความส าคญยงกวา

80 (40.00)

58 (29.00)

30 (15.00)

15 (7.50)

17 (8.50)

3.84 1.27 ไม

เหน

ดวย

แมวาขาพเจาจะไมไดใชประโยชนจาก

ทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพ

ในวนน แตขาพเจากพรอมทจะจายเงน

สมทบกองทน เพอ อนรกษความ

หลากหลายทางชวภาพ เพอประโยชนท

ขาพเจาจะไดรบในวนขางหนา

8 (4.00)

22 (11.00)

56 (28.00)

73 (36.50)

41 (20.50)

3.59 1.06 เหน

ดวย

ขาพเจาควรจายเงนสมบทกองทนเพอ

อนรกษความหลากหลายทา งชวภ าพ

แมวาไมไดใชประโยชนในปจจบนกตาม

8 (4.00)

26 (13.00)

65 (32.50)

72 (36.00)

29 (14.50)

3.44 1.02 เหน

ดวย

หมายเหต: คาเฉลย 3.89, คาเบยงเบนมาตรฐาน =0.69, คาสงสด =4.19, คาต าสด =3.40

56

4. ประสบการณในพนทบางกระเจา

ผลการศกษาพบวา สวนใหญประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑลทเปนกลมตวอยาง

เปนผทมประสบการณในพนทบางกระเจาโดยเคยเดนทางไปในพนทบางกระเจา จ านวน 113 ราย

คดเปนรอยละ 56.50 และมผทไมเคยเดนทางไปในพนทบางกระเจา จ านวน 87 ราย คดเปนรอยละ

43.50 (ตารางท 9) และจากการทดสอบปจจยทมผลตอความเตมใจทจะจายเพอผลประโยชนจาก

ความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศพนทบางกระเจาโดยใชแบบจ าลองโลจตแบบ

มเงอนไข พบวา ประสบการณในพนทบางกระเจาไมมผลตอความเตมใจทจะจาย (คา p-value

เทากบ 0.82 ซงมคามากกวา 0.05) กลาวคอ ไมวากลมตวอยางจะเคยไปหรอไมเคยไปพนทบาง

กระเจา ความเตมใจทจะจายกไมแตกตางกน

ตารางท 9 จ านวนประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑลทเคยไปและไมเคยไปพนทบางกระเจา

จากกลมตวอยาง 200 คน

ประสบการณในพนทบางกระเจา จ านวนตวอยาง (ราย) รอยละ

เคยไป 113 56.50

ไมเคยไป 87 43.50

รวม 200 100.00

5. การรบรถงผลประโยชนจากพนทบางกระเจา

จากการสอบถามกลมตวอยางซงเปนประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑล จ านวน

200 ราย พบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญรบรวาตนเองไดรบประโยชนจากพนทบางกระเจา

จ านวน 177 ราย คดเปนรอยละ 88.50 มเพยง 23 ราย หรอรอยละ 11.50 เทานน ทคดวาตนไมได

รบประโยชนจากพนทบางกระเจา (ตารางท 10)

57

ตารางท 10 จ านวนประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑล ทคดวาไดรบประโยชนจากพนทบาง

กระเจา จากตวอยาง จ านวน 200 ราย

รายละเอยด จ านวนตวอยาง (ราย) รอยละ

การไดรบประโยชน 177 88.50

การไมไดรบประโยชน 23 11.50

รวม 200 100.00

นอกจากน ยงพบวา ผตอบแบบสอบถามทตอบวาตนไดรบประโยชนจากพนทบางกระเจา

177 ราย มผทเหนวาไดรบอากาศบรสทธ คดเปนรอยละ 67.00 ใกลเคยงกบผทเหนวาไดประโยชน

ดานการชมววหรอพกผอนหยอนใจ คดเปนรอยละ 64.50 รองลงมาคอประโยชนในการเดนเลนวง

ออกก าลงกาย คดเปนรอยละ 38.00 เพอปนจกรยาน คดเปนรอยละ 35.50 เพอดนก คดเปนรอย

ละ 27.00 ไดบรโภคอาหารพนบาน คดเปนรอยละ 22.50 เพอการศกษาวจย คดเปนรอยละ 16.50

ไดผลผลตจากปา/ปาชายเลน คดเปนรอยละ 15.00 มรายไดจากนกทองเทยว คดเปนรอยละ12.50

และ รายไดจากการท าสวนหรอเกษตร คดเปนรอยละ 6.00 (ตารางท 11)

ตารางท 11 ผลประโยชนทประชาชนในกรงเทพมานครและปรมณฑลไดรบจากพนทบางกระเจา

ประโยชน จ านวนตวอยาง (ราย) รอยละ

ไดรบอากาศบรสทธ 134 67.00

ชมวว/พกผอนหยอนใจ 129 64.50

เดนเลน วงออกก าลงกาย 76 38.00

ปนจกรยาน 71 35.50

ดนกในพนท 54 27.00

บรโภคอาหารพนบาน 45 22.50

ศกษาวจย 33 16.50

ผลผลตจากปา/ปาชายเลน 30 15.00

รายไดจากนกทองเทยว 25 12.50

รายไดจากท าสวน/เกษตร 12 6.00

หมายเหต: ผตอบแบบสอบถามเลอกตอบไดมากกวา 1 ขอ

58

6. ความคาดหวงของประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑลทจะเดนไปใชบรการ

พนทบางกระเจา

จากการศกษา พบวา ประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑลทเปนกลมตวอยาง

ตองการเดนทางไปใชบรการพนทบางกระเจา จ านวน 180 ราย คดเปนรอยละ 90.00 และมเพยง

รอยละ 10.00 เทานนทไมตองการเดนทางไปใชบรการพนทบางกระเจา (ตารางท 12)

ตารางท 12 ความคาดหวงของประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑลทตองการไปใช

บรการพนทบางกระเจา

ความคาดหวงของประชาชน จ านวนตวอยาง (ราย) รอยละ

ประชาชนทตองการไป 180 90.00

ประชาชนทไมตองการไป 20 10.00

รวม 200 100.00

ตอนท 3 การศกษามลคาความเตมใจทจะจายเพอผลประโยชนจากความหลากหลายทาง

ชวาภาพและบรการจากระบบนเวศพนทบางกระเจา

จากการศกษาความเตมใจทจะจายของกลมตวอยางทมตอคณลกษณะตาง ๆ ของ

ผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศทไดรบการฟนฟใหม

คณภาพดขน โดยวธการทดลองพฤตกรรมการเลอก เพอใหผตอบไดตดสนใจเลอกจายเงนสมทบ

กองทนอนรกษความหลากหลายทางชวภาพพนทบางกระเจา ทผวจยสมมตขน โดยวเคราะหขอมล

จากจ านวนผตอบแบบสอบถามทงหมด 200 คน แตละคนจะตองเผชญกบชดทางเลอกในตอนท 3

จ านวน 4 ชดทางเลอก ดงนนในการวเคราะหครงนจะมจ านวนตวอยาง 800 ตวอยาง (200 x4)

ผศกษาไดน าเสนอ ผลการวเคราะหทางเศรษฐมต โดยใชแบบจ าลองโลจตแบบมเงอนไข ซงแสดงให

เหนวา คณลกษณะทมนยส าคญทางสถต ไดแก FE (ความอดมสมบรณของแหลงเสบยงระดบด

มาก) AE (คณภาพอากาศระดบดมาก) AG (คณภาพอากาศระดบด) RE (พนทนนทนาการและ

ความงามทางภมทศนระดบดมาก) และ BE (แหลงทอยอาศยตามธรรมชาตของนกระดบดมาก)

เปนทนาสงเกตวา คาสมประสทธของ FG (ความอดมสมบรณของแหลงเสบยงระดบด) RG (พนท

นนทนาการและความงามทางภมทศนระดบด) และ BG (แหลงทอยอาศยตามธรรมชาตของนก

59

ระดบด) ไมมนยส าคญทางสถต สวนตวแปรราคา ( COST) ทแสดงถงความเตมใจทจะจายม

นยส าคญทางสถตแสดงวา เมอราคาเงนสมทบกองทนสงขน ผตอบแบบสอบถามจะมพฤตกรรม

การเลอกทนอยลง ส าหรบปจจยดานคณลกษณะทางเศรษฐกจและสงคมของผตอบแบบสอบถาม

ทมผลตอการตดสนใจเลอกจายเงนสมทบกองทน อนรกษความหลากหลายทางชวภาพพนทบาง

กระเจา มเพยงปจจยเดยว คอ อาย มคาสมประสทธเปนลบ แสดงวา เมอก าหนดใหปจจยอนคงท

ยงอายมากขนผตอบแบบสอบถามกจะมแนวโนมทจะเลอกทางเลอกท 1 มากขนคอไมตองการ

จายเงนสมทบกองทนอนรกษความหลากพลายทางชวภาพพนทบางกระเจา

ตารางท 13 การวเคราะหผลทางเศรษฐมตโดยอาศยแบบจ าลองโลจตแบบมเงอนไข ของ

ผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศพนทบางกระเจา

ตวแปร คาสมประสทธ คาสถต t คา P

CONSTANT 0.4300 0.5690 0.5691

COST -0.0015 -9.3280 0.0000**

FE 0.3198 4.5930 0.0000**

FG -0.0547 -0.8030 0.4222

AE 0.3931 5.8840 0.0000**

AG 0.1413 2.0550 0.0399**

RE 0.1955 2.9050 0.0037**

RG -0.0036 -0.0520 0.9584

BE 0.1276 1.8670 0.0618*

BG -0.0718 -1.0380 0.2993

MALE -0.0921 -0.4670 0.6408

AGE -0.0171 -1.7400 0.0819*

INC -0.4188 -0.5080 0.6116

EDU 0.0495 1.2930 0.1961

หมายเหต * มนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95

**มนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 99

60

ผลจากวเคราะหคาสมประสทธของคณลกษณะทมนยส าคญทางสถต สามารถน าไปส

การค านวณหามลคาความเตมใจทจะจายสวนเพม (Marginal Willingness to Pay: MWTP) หรอ

ราคาแฝง IPtk ของแตละคณลกษณะโดยสมการ (9)

ดงนน สามารถค านวณมลคาความเตมใจสวนเพมของแตคณลกษณะตามทปรากฏใน

ตารางท 14 กลาวคอ ราคาแฝงหรอความเตมใจทจะจายสวนเพมหรอราคาแฝงของการเปนแหลง

เสบยงทระดบดมาก เทากบ 0.3198/0.0015 เทากบ 213 บาทตอคน ความเตมใจทจะจายสวนเพม

หรอราคาแฝงของการของการเปนแหลงเสบยงทระดบปานกลาง เทากบผลรวมของการเปนแหลง

เสบยงทระดบดและดมากแลวใหเตมเครองหมายลบขางหนาผลรวมนน เทากบ -213 บาทตอคน

ตารางท 14 ความเตมใจทจะจายสวนเพม (MWTP) เพอการเปลยนแปลงระดบของคณลกษณะ

ของผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศพนท

บางกระเจา (บาท/คน/ป) ระดบ

คณลกษณะ ปานกลาง ด ดมาก

ความอดมสมบรณของแหลงเสบยง -213 na 213

คณภาพอากาศ -356 94 262

พนทนนทนาการและความงามทางภมทศน -130 na 130

แหลงทอยอาศยตามธรรมชาตของนก -85 na 85

หมายเหต: na คอ ไมสามารถค านวณไดเนองจากไมมนยส าคญทางสถต

การค านวณคา WTP ส าหรบการเปลยนแปลงคณลกษณะตาง ๆ ของพนทบางกระเจาจาก

สภาพปจจบนไปเปนทระดบดและดมาก สามารถท าไดโดยใชสมการ ดงน

CV= 1 (v1-v0) (10)

δ

โดย CV คอ คา Compensating variation

V0 และ V1 คอ อรรถประโยชนของกรณฐานและกรณเปลยนแปลงจากกรณฐานตามล าดบ

δ คอ สมประสทธของคณลกษณะทเปนตวเงน

61

จากการศกษา จะเหนวา กลมตวอยางตองการเหนการฟนฟระบบนเวศและความ

หลากหลายทางชวภาพในพนทบางกระเจาเพอปรบปรงคณภาพอากาศ โดยยนดจายเพอใหม

คณภาพอากาศทดขนใน 2 ระดบ คอ ทระดบดและดมาก กลาวคอ ยนดจาย 450 บาท (ค านวณ

จาก 94-(-356) =450) เพอคณภาพอากาศทเพมขนในระดบด (เพมขนจากสภาพปจจบน 25 %)

และยนดจาย 618 บาทตอคน (ค านวณจาก 262-(-356) =618) เพอคณภาพอากาศทเพมขนใน

ระดบดมาก (เพมขนจากสภาพปจจบน 50 %)ส าหรบผลประโยชนดานการเพมความอดมสมบรณ

ของแหลงเสบยงใหอยในระดบดมาก (เพมขนจากสภาพปจจบน 50 %) โดยยนดจะจายเปนเงน

426 บาทตอคน (ค านวณจาก 213-(-213) = 426) นอกจากนจะเหนวาผตอบแบบสอบถาม

ตองการใหฟนฟระบบนเวศและความหลากหลายทางชวภาพของพนทบางกระเจาเพอเพมพนท

นนทนาการและความงามทางภมทศน และเพอเพมแหลงทอยอาศยตามธรรมชาตของนกในระดบ

ดมากเทานน โดยยนดจายคนละ 2 60 บาท (ค านวณจาก 130-(-130) = 260) เพอใหไดแหลง

นนทนาการทมความเปนธรรมชาตเพมขนในระดบดมาก (เพมขนจากสภาพปจจบน 50 %) และ

ยนดจาย 170 บาท (ค านวณจาก 85-(-85) = 170) เพอท าใหแหลงทอยอาศยตามธรรมชาตของ

นกเพมขนในระดบดมาก (เพมขนจากสภาพปจจบน 50%) (ตารางท 15)

ตารางท 15 ความเตมใจทจะจายเพอการฟนฟระบบนเวศพนทบางกระเจาจากสภาพปจจบน

ไปสสภาพทดขน

ประโยชนของระบบนเวศพนทบางกระเจา

ความเตมใจทจะจาย (WTP)

ในการฟนฟระบบนเวศและความหลากหลาย

ทางชวภาพในพนทบางกระเจา

(บาท/คน/ป) (รอยละ)

คณภาพอากาศ 618 (42)

แหลงเสบยง 426 (29)

พนทนนทนาการและความงามทางภมทศน 260 (18)

แหลงทอยอาศยตามธรรมชาตของนก 170 (12)

รวม 1,474 (100)

62

จากตารางท 15 พบวา ประชาชนมความเตมใจทจะจายเพอผลประโยชนจากความ

หลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศในพนทบางกระเจา เทากบ 1 ,474 บาทตอคนตอ

ป โดยแยกเปนมลคาประโยชนจากการเปนแหลงเสบยงเทากบ 426 บาทตอคนตอป ประโยชนดาน

คณภาพอากาศเทากบ 618 บาทตอคนตอป ประโยชนดานนนทนาการ 260 บาทตอคนตอป และ

ประโยชนดานการเปนแหลงทอยอาศยตามธรรมชาตของนกเทากบ 170 บาทตอคนตอป จะเหนได

วาสดสวนของประชาชนทใหความส าคญกบคณภาพอากาศมากวาผลประโยชนดานอน ๆ โดย

รอยละ 42 ของมลคาความเตมใจทจะจายมาจากการไดรบคณภาพอากาศทดขน

63

บทท 5

สรปผลและขอเสนอแนะ

สรปผลการศกษา

1. การศกษาครงนเปนการวจยเชงส ารวจ โดยอาศยแบบสอบถามเปนเครองมอในการ

เกบขอมลปฐมภมจากประชาชน กลมตวอยางทใชในการศกษาครงนมจ านวนทงหมด 200 คน

ศกษามลคาความเตมใจทจะจายของกลมตวอยางโดยอาศยวธ Choice Experiment และใชขอมล

ทตยภมจากงานวจยทเกยวของมาประกอบในการสรางแบบสอบถาม โดยไดด าเนนการเกบขอมล

จากการสมภาษณกลมตวอยางตวตอตวในเดอนกรกฎาคมถงเดอนกนยายน 2558 และก าหนดให

กลมตวอยางเปนประชาชนทอาศยอยในกรงเทพมหานครและปรมณฑลและมอายตงแต 18 ปขนไป

เกบรวบรวมขอมลโดยวธการสมตวอยางแบบบงเอญ

2. ประชาชนในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑลทเปนกลมตวอยางสวนใหญเปนเพศ

หญงมากกวาเพศชาย เปนผทแตงงานแลวมสดสวนใกลเคยงกบผทเปนโสด มอายเฉลย 37.84 ป

สวนใหญมอายระหวาง 26-35 ป ซงแสดงใหเหนวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญอยในวยท างาน

สวนใหญมการศกษาระดบปรญญาตร มคาเฉลยจ านวนปทศกษาอยท 15 ป มอาชพเปนลกจาง

หรอพนกงานบรษทเอกชนมากทสด คดเปนรอยละ 37.5 สวนใหญมจ านวนสมาชกในครวเรอน

ระหวาง 3-4 คน คดเปนรอยละ 39.50 ส าหรบรายไดเฉลยของผตอบแบบสอบถามอยทประมาณ

20,800 บาทตอเดอน และมรายไดเฉลยของครวเรอนประมาณ 51,000 บาทตอเดอน ซงจดวาเปน

คนชนกลางของสงคมไทย

3. กลมตวอยางอาศยอยในกรงเทพมหานคร คดเปนรอยละ 44.0 รองลงมาคอผทอาศยใน

จงหวดสมทรปราการ นนทบร ปทมธาน และสมทรสาคร ตามล าดบ สวนใหญเคยเดนทางไปเยอนพนท

บางกระเจา และมความคาดหวงวาจะเดนทางไปเยอนพนทบางกระเจาในอนาคต สวนใหญรบรถง

ประโยชนจากพนทบางกระเจา โดยไดรบอากาศบรสทธ รองลงมา คอ ประโยชนดานการชมววหรอ

พกผอนหยอนใจ คดเปนรอยละ 64.5 ประโยชนในการเดนเลนหรอวงออกก าลงกาย คดเปนรอยละ

38.0 และเพอปนจกรยาน คดเปนรอยละ 35.5

64

4. กลมตวอยางมทศนคตทดตอคณคาความหลากหลายทางชวภาพ คอเหนดวยกบการ

อนรกษความหลากหลายทางชวภาพ มคาเฉลยรวมของทศนคตเทากบ 3.89 คะแนน เมอแยก

พจารณาเปนรายขอ พบวา ขอความทมคะแนนทศนคตสงทสด 3 อนไดแรก ไดแก เหนดวยกบ

ขอความท 2 วา “เราทกคนควรลดการใชทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพลงตงแตวนน เพอ

วาลกหลานของเราจะไดไวใชประโยชนในอนาคต” เหนดวยกบขอความท 7 วา “การลงทนเพอเพม

พนทสเขยวหรอปาในเมองเปนการลงทนทคมคา เพราะจะท าใหเรามอากาศบรสทธไวหายใจ ” และ

ไมเหนดวยกบขอความท 3 วา “ประเทศไทยจะตองพฒนาทกพนททอยในเมองใหเจรญ เพอสราง

งาน และเพมรายไดใหกบประชากร โดยมตองสนใจวาจะตองสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ

ไปมากนอยเพยงใด”

5. จากการค านวณมลคาความเตมใจทจะจายสวนเพมของการเปลยนแปลงแตละ

คณลกษณะของผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศ ในพนท

บางกระเจา โดยวธ Choice Experiment ซงไดก าหนดตวแปรคณลกษณะ 4 ตวแปร คอ (1) ความ

อดมสมบรณของแหลงเสบยง (2) คณภาพอากาศ (3) พนทนนทนาการและความงามทางภมทศน

และ (4) แหลงทอยอาศยตามธรรมชาตของนก พบวา

5.1 ประชาชนมความเตมใจทจะจาย 618 บาทตอคนตอป เพอคณภาพอากาศทด

ขนในระดบดมาก (เพมขน 50%)

5.2 ประชาชนมความเตมใจทจะจาย 450 บาทตอคนตอป เพอคณภาพอากาศทด

ขนในระดบด (เพมขน 25%)

5.3 ประชาชนมความเตมใจทจะจาย 426 บาทตอคนตอป เพอเพมความอดม

สมบรณของแหลงเสบยงทระดบดมาก (เพมขน 50%)

5.4 ประชาชนมความเตมใจทจะจาย 2 60 บาทตอคนตอป เพอใหไดแหลง

นนทนาการทมความงามทางภมทศนเพมขนในระดบดมาก (เพมขน 50%)

5.5 ประชาชนมความเตมใจทจะจาย 170 บาทตอคนตอป ท าใหแหลงทอยอาศยตาม

ธรรมชาตของนกเพมขนในระดบดมาก (เพมขน 50%)

65

6. โดยภาพรวมประชาชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑลทเปนกลมตวอยางมความ

เตมใจทจะจายเพอผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศใน

พนทบางกระเจา เทากบ 1 ,474 บาทตอคนตอป โดยแยกเปนมลคาความเตมใจทจะจายเพอ

ผลประโยชนดานคณภาพอากาศ ผลประโยชนจากการเปนแหลงเสบยง ผลประโยชนดาน

นนทนาการ และผลประโยชนดานการเปนแหลงทอยอาศยตามธรรมชาตของนก เทากบ 618 ,

426, 260 และ 170 บาทตอคนตอป ตามล าดบ

7. จากมลคาความเตมใจทจะจายทไดแสดงใหเหนวา ประชาชนในกรงเทพมหานครและ

ปรมณฑลใหความส าคญกบคณลกษณะดานคณภาพอากาศ มากทสด รองลงมาคอ ความอดม

สมบรณของแหลงเสบยง พนทนนทนาการและความงามทางภมทศน และแหลงทอยอาศยตาม

ธรรมชาตของนก ตามล าดบ หรอกลาวอกนยหนงวา คณลกษณะดานการปรบปรงคณภาพอากาศ

ของพนทบางกระเจามผลตอการตดสนใจเลอกจายเงนสมทบกองทนอนรกษความหลากหลายทาง

ชวภาพพนทบางกระเจามากทสด ทงนอาจมสาเหตมาจากสภาพอากาศในปจจบนของ

กรงเทพมหานครและปรมณฑลทมมลพษเพมมากขน และปญหามลพษทางอากาศเปนปญหาทคน

กรงเทพคดวานาวตกเปนอนดบสองรองจากปญหาการตดไมท าลายปา สอดคลองกบผลการศกษา

ทศนคตของประชาชนกลมตวอยางในตอนท 2 ทเหนดวยกบขอความทวา การลงทนเพอเพมพนท ส

เขยว ในเมองเปนการลงทนทคมคา เพราะจะท าใหเรามอากาศบรสทธไวหายใจ โดยมคาเฉลย

ทศนคตเทากบ 4.18 ส าหรบปจจยทางเศรษฐกจสงคมของผแบบสอบถามทมผลตอการตดสนใจ

ดงกลาวนน พบวา อายเปนเพยงปจจยเดยวทมผลตอการตดสนใจของประชาชน โดยมคา

สมประสทธเปนลบ แสดงวา ยงอายมากขนผตอบแบบสอบถามกจะมแนวโนมทจะเลอกทางเลอก

ท 1 มากขน คอ ไมตองการจายเงนสมทบกองทนอนรกษความหลากพลายทางชวภาพพนทบาง

กระเจา ทงนอาจเปนเพราะวาประชาชนทอยในชวงวยรนมความตองการทจะเหนการฟนฟระบบ

นเวศของพนทบางกระเจาเพอใหเกดผลประโยชนหรอบรการจากระบบนเวศมากขน ในขณะท

ประชาชนในชวงวยท างานอาจมความพอใจกบบรการจากระบบนเวศในพนทบางกระเจาทเปนอย

ในปจจบน หรออาจมภาระทตองใชจายเงนมากกวา

66

ขอเสนอแนะ

1. ขอเสนอแนะเพอเปนแนวทางในการน าผลการศกษาไปใช

ผลการศกษาแสดงใหเหนถงศกยภาพในการจดตงกองทนการด าเนนการเพออนรกษความ

หลากหลายทางชวภาพในพนทบางกระเจา โดยเงนทนนนควรน าไปใชในการลงทนกบแผนงานหรอ

โครงการฟนฟระบบนเวศและความหลากหลายทางชวภาพในพนทบางกระเจาเพอใหบรรล

เปาหมายดานการปรบปรงคณภาพอากาศ มากทสด รองลงมาคอเพอเพมความอดมสมบรณใน

พนทบางกระเจาใหเปนแหลงเสบยงทส าคญของทงคนเมองและคนในพนท โดยตองด าเนนการ

ควบคไปการเพมพนทนนทนาการและความงามทางภมทศน และการอนรกษความหลากหลายทาง

ชวภาพใหเปนแหลงทอยอาศยของนกนานาชนด ทงน กลมวยรนและวยท างานจะเปนกลมคนทม

แนวโนมทจะใหการสนบสนนโครงการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพในพนทบางกระเจา

มากกวากลมอน ดงนน จงมความเปนไปไดทจะน าแนวทางตามหลกการตอบแทนคณระบบนเวศ

(Payment for Ecosystem Services: PES) และหลกการผไดรบผลประโยชนเปนผจาย (Beneficiaries

Pay Principle: BPP) มาใชอยางเปนรปธรรมในการบรหารจดการความหลากหลายทางชวภาพใน

พนทบางกระเจา รวมทงพนทปาชมชนอน ๆ ในประเทศไทย เพอสรางแรงจงใจในการอนรกษความ

หลากหลายทางชวภาพ และเพอเสรมสรางสมรรถนะใหแกประเทศไทยในการด าเนนงานตามความ

ตกลงระหวางประเทศทเกยวของกบความหลากหลายทางชวภาพ

2. ขอเสนอแนะในการศกษาครงตอไป

ควรศกษาความเตมใจทจะยอมรบคาตอบแทนเพอรกษาความหลากหลายทางชวภาพใน

พนทของประชาชนทอาศยอยเฉพาะในพนทบางกระเจา ทง 6 ต าบล เปรยบเทยบกบความเตมใจท

จะจายเพอลดผลกระทบทมตอความหลากหลายทางชวภาพ ของผมสวนไดสวนเสยอนๆ เชน ผ

ประกอบโรงงานอตสาหกรรมในเขตจงหวดสมทรปราการ และพนทใกลเคยง เพอประยกตใช

หลกการผกอใหเกดมลพษเปนผจาย (Polluter Pay Principle: PPP) ในการบรหารจดการความ

หลากหลายทางชวภาพในพนทบางกระเจา

67

เอกสารและสงอางอง

กรมการปกครอง. 2558. “สถตจ านวนประชากรและบาน ณ ฐานขอมลปจจบน”. ระบบสถต

ทางการทะเบยน. แหลงทมา: http://stat.dopa.go.th/stat/statnew/upstat_m.php. 8

สงหาคม 2558.

กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม. 2553 . ความหลากหลายทางชวภาพกวกฤตชวตโลก .

กรงเทพมหานคร : กองสงเสรมและเผยแพร , กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม , กระทรวง

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม.

คณะวนศาสตร. 2556. “มก. หาแนวทางการวจยและพฒนาพนทสเขยวบางกะเจาสความยงยน

สนองแนวพระราชด าร”. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. แหลงทมา:

http://www.ku.ac.th/web2012/index.php?c=adms&m=selcon_eng&time=2013103007580

0. 26 กนยายน 2558.

ชยนต ตนตวสดาการ. 2556. เศรษฐศาสตรจลภาค: ทฤษฎและการประยกต.

กรงเทพมหานคร: ส านกพมพธรรมศาสตร.

ชยนต ตนตวสดาการ. 2556. เศรษฐศาสตรจลภาค : ทฤษฎและการประยกต . ส านกพมพ

ธรรมศาสตร. กรงเทพมหานคร. อางถง Hardin, Garrett. 1968. “The Tragedy of the

Commons.” Science 162(3859): 1243:1248.

ธาร กาเมอง. 2552. ความหลากหลายทางชวภาพในเมองขมทรพยล าคาทคนเมองก าลงมองขาม .

นตยสารผจดการ 360 องศา สงหาคม 2552.

บรรพต บตกะ. 2550. การประเมนมลคาทางเศรษฐศาสตรในการจดการชางปาในประเทศ

ไทย. วทยานพนธปรญญาโท. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

68

บรษท ปตท.ส ารวจและผลตปโตรเลยม จ ากด (มหาชน) . 2558. “รจกคงบางกะเจา”. สวนศรนคร

เขอนขนธ บางกะเจา. แหลงทมา: http://www.suansri-bangkachao.com/index.php/site. 5

พฤศจกายน 2558.

วรานนท พงศอดม. 2548. การศกษามลคาความเตมใจจะจายส าหรบการจดการชายหาด

ดวยวธการจดโซนนงโดยใชเทคนค Choice Experiment. ภาคนพนธเศรษฐศาสตร

มหาบณฑต. สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

วลยภรณ อรญญก สวลกษณ สาธมนสพนธ และปฐมพงศ สงวนวงศ. ม.ป.ป. การประเมน

มลคาความเตมใจทจะจายเพอลดผลกระทบจากการเพมสงขนของระดบน าทะเล

กรณศกษาต าบลบางขนไทร จงหวดเพชรบร. แหลงทมา:

http://annualconference.ku.ac.th/cd53/10_004_O73. pdf. 8 กรกฎาคม 2558.

วสทธ ใบไม. 2548. ความหลากหลายทางชวภาพวฒนธรรมและสงคมไทย. กรงเทพมหานคร:

ชวนพมพ.

ศรนทร รงสกรรพม. 2556. ภมปญญาเรอนแพ สการออกแบบศนยการทองเทยวเชง

อนรกษ. วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต. มหาวทยาลยศลปากร.

ศวรกษ คลายพงษพนธ. 2553. การประเมนมลคาทางเศรษฐศาสตรของน าตกทลอซ

เขตรกษาพนธสตวปาอมผาง. ภาคนพนธปรญญามหาบณฑต. สถาบนบณฑตพฒน

บรหารศาสตร.

ส านกความหลากหลายทางชวภาพ. 2558. “อนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ”.

Clearing House Mechanism. แหลงทมา: http://chm-thai.onep.go.th/chm/sp2011-

2020.html. 4 ธนวาคม 2558.

69

ส านกโครงการพระราชด ารและกจการพเศษ. ม.ป.ป. “ศนยจดการพนทสเขยวเชงนเวศนครเขอน

ขนธ โครงการสวนกลางมหานคร อ าเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ”. ส านก

โครงการพระราชด ารและกจการพเศษ กรมปาไม. แหลงทมา:

http://www.forest.go.th/orip/index.php?option=com_content&view=article&id=447. 2

กนยายน 2558.

ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. 2554. ความหลากหลายทาง

ชวภาพในปาไม: ขมทรพยแหงชวต. กรงเทพมหานคร: กระทรวงทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอม.

ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม . 2558. แผนแมบทบรณาการ

จดการความหลากหลายทางชวภาพ พ.ศ. 2558-2564. กรงเทพมหานคร : กระทรวง

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม.

หนงนช หอมหวน. 2550. “การพฒนาศกยภาพพนทรองสวนผลไมเพอการทองเทยวเชงอนรกษ :

กรณศกษาพนทรองสวนผลไม ต าบลบางกะเจา อ าเภอพระประแดง จงหวด

สมทรปราการ”. Journal of Architectural/Planning Research and Studies.

5 (2): 97-112.

อดศร อศรางกล ณ อยธยา. 2541. “การประเมนมลคาสงแวดลอม: คออะไร ท าอยางไร และท า

เพอใคร”. วารสารเศรษฐศาสตรธรรมศาสตร. 16 (4): 55-88.

อนศรา ออนบญญะ. 2549. แนวทางการจดการพนทสเขยว บางกระเจา จงหวด

สมทรปราการ. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

อดมศกด ศลประชาวงศ. 2553. การศกษาความเตมใจทจะจายของนกทองเทยวในการ

จดการสภาพแวดลอมของเกาะเสมด . ภายใตโครงการทองเทยวไทย : จากนโยบายส

รากหญา ส านกงานกองทนสนบสนนการวจยภายใตทนสงเสรมกลมวจย (เมธวจยอาวโส

สกว.)

70

อดมศกด ศลประชาวงศ. 2556. การประเมนมลคาทางเศรษฐศาสตรของทรพยากร

สงแวดลอม. กรงเทพมหานคร: พ.เอ.ลฟวง.

Adamowicz, W., P. Boxall, M.Williams, and J.J Louviere. 1998. “Stated Preference

Approaches for Measuring Passive Use Value: Choice Experiments and Contingent

Valuation”. American Journal of Agricultural Economics, 80(1): 64-75.

Bateman, Ian J., R. T Carson, B. Day, M. Hanemann, N. Hanleys, T. Hett, M. Jones-Lee,

G. Loomes, S. Mourato, usana, E. Ozdemiroglu, D. Pearce, R. Sugden, and J.

Swanson, 2002. Economic Valuation with Stated Preference Techniques: A

Manual. Cheltenham: Edward Elgar.

Ben-Akiva, M. and S.R. Lerman, 1985. Discrete Choice Analysis: Theory and

Application to Travel Demand. Cambridge: MIT Press.

Ben-Akiva, M., T.Morikawa and Shiroishi, F. 1991. “Analysis of the Reliability of Preference

Ranking Data”. Journal of Business Research, 23 (3): 253-268.

Boxall, P., W. Adamowicz, J. SWAIT, M. Williams and J.J. Louvière, 1996. “A Comparison of

Stated Preference Methods for Environmental Valuation”. Ecological Economics, 18:

243-253.

Carson, R.T., M.B.Conaway, W.M. Hanemann, J.A.Krosnick, R.C.Mitchell and S.Presser, 2004.

Valuing Oil Spill Prevention: A Case Study of California’s Central Coast.

Boston: Kluwer Academic Publishers.

Christie, M., N.Hanley, J. Warren, K. Murphy, R. Wright and T. Hyde, 2006. “Valuing the

Diversity of Biodiversity”. Ecological Economics, 58: 304-317.

71

Freeman III, A.M. 1993. The Measurement of Environmental and Resource Values:

Theory and Methods. Washington D.C.: Resource for the Future.

Greene, W. 1997. Econometric Analysis, 3rd. edition. New York: Prentice-Hall

International, Inc.

Hanley, N., R. Wright and W. Adamowicz, 1998. “Using Choice Experiments to Value the

Environment”. Environment and Resource Economics, 11: 413-428.

Hearne, R. and E. Biénabe, 2010. “The Use of Choice Experiments in Developing Countries: The

Central American Experience”. Panorama Socioeconómico, 28, No 40: 104 – 115.

Hearne, R. and Z. Salinas, 2002. “The Use of Choice Experiments in the Analysis of Tourist

Preferences for Ecotourism Development in Costa Rica”. Journal of Environmental

Management, 65: 153- 163.

Jacobsen, J.B. 2014. Methods for Assessing the Values of Ecosystem Services. In: B.J.

Thorsen, R. Mavsar, L. Tyrväinen, I. Prokofieva and A. Stenger, (eds). The Provision

of Forest Ecosystem Services Volume I: Quantifying and Valuing Non-

Marketed Ecosystem Services. European Forest Institute, pp. 47-49.

Kuhfeld, W.F. 2010. Marketing Research Methods in SAS: Experimental Design,

Choice, Conjoint, and Graphical Techniques. Cary, NC: SAS Institute Inc.

Lancaster, K. 1966. “A New Approach to Consumer Theory”. Journal of Political

Economy, 74: 132-157.

72

Lehtonen, E., J. Kuuluvainen, E. Pouta, M. Rekola and C-Z. Li, 2003. “Non-Market Benefit of

Forest Conservation in Southern Finland”. Biological Conservation,

2003 (110): 327 – 342.

Louviere, J. 1988. Analyzing Individual Decision Making: Metric Conjoint Analysis.

Newbury Park, CA: Sage Publications.

Louviere, J.J. and D.A. Hensher, 1982. “Design and Analysis of Simulated Choice or Allocation

Experiments in Travel Choice Modeling”. Transportation Research Record, 890: 11-

17.

McFadden, D. 1974. Conditional Logit Analysis of Qualitative Choice Behavior. In: P. Zarembka

(ed). Frontiers in Econometrics. New York: Academic Press. pp. 105-145.

OECD. 2001. Valuation of Biodiversity Benefits: Selected Studies. Paris: OECD.

Seenprachawong, U. 2002. An Economic Valuation of Coastal Ecosystems in Phang Nga

Bay, Thailand. Singapore: Economic and Environment Program for Southeast Asia.

Thurstone, L.L. 1927. “A Law of Comparative Judgment”. Psychology Review, 34: 273-

286.

Trine, K. 2005. “A Review of the Discrete Choice Experiment with Emphasis on its

Application in Health Care”. Health Economics University of Southern Denmark:

19-24.

Wilson, E.O. 1992. The Diversity of Life. Cambridge: Havard University Press.

World Business Council for Sustainable Development: WBCSD. 2011. Retrieved: December 1,

2015. file:///C:/Users/User/Downloads/GuideToCorporateEcosystemValuation.pdf.

73

ภาคผนวก

74

ภาคผนวก ก

แบบสอบถาม

75

แบบสอบถาม

เรอง ความเตมใจทจะจายเพอผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและบรการจากระบบนเวศ

กรณศกษา: พนทบางกระเจา อ าเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ

เลขทแบบสอบถาม (ID).............

ชดท (BLOCK) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ค าแนะน าส าหรบเจาหนาท

ควรสอบถามดวยความระมดระวง และใหเวลาในการคดและตอบกบผตอบค าถามตามความ

เหมาะสม

หากผใหสมภาษณไมตองการตอบค าถามขอใดใหเขยนวา “ไมตอบ” กรณาอยาเวนวางไว

ผตอบค าถามตองเปนผทอาศยอยในกรงเทพมหานครและปรมณฑล ทมอายตงแต 18 ปขนไป

ใหเจาหนาทแนะน าตวกบผตอบค าถามดงน

“สวสดครบ /คะ ผม /ดฉนเปนเจาหนาทวจยในโครงการประเมนมลคาความเตมใจทจะจาย

เพอผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพ และบรการจากระบบนเวศ ใน พนทบางกระเจา

ด าเนนการโดยกรมปาไม ขอความกรณาใหทานตอบแบบสอบถามตามความเปนจรง เพราะ

ค าตอบของทานมความส าคญอยางยงตอการศกษาครงน และผม /ดฉน ขอรบรองวาจะเกบรกษา

ขอมลในการตอบแบบสอบถามของทานไวเปนความลบ ขอบคณอยางยงททานใหความรวมมอ”

หากผตอบค าถามไมสนใจทจะตอบค าถามใหกลาวขอบคณ แลวไปหาผตอบค าถามทานอน

76

ตอนท 1: ขอมลทวไปของผตอบ

1. เพศ 1. ชาย 2. หญง

2. สถานภาพ 1. โสด 2. สมรส 3. หยาราง

3. อาย………….…ป

4. อาชพ

1. นกเรยน/นกศกษา 2. ขาราชการ/รฐวสาหกจ

3. ลกจาง/พนกงานของรฐ 4. ลกจาง/พนกงานเอกชน

5. ธรกจสวนตว/คาขาย 6. ชาวสวน/เกษตรกร

7. ผเกษยณ 8. อน ๆ (โปรดระบ)……………………………

5. ระดบการศกษา

1. ไมไดเรยนในโรงเรยน 2. ประถมศกษา 3. มธยมศกษาตอนตน

3. มธยมศกษาตอนปลาย/ปวช. 4. ปวส./อนปรญญา 5. ปรญญาตร

6. ปรญญาโท 7. ปรญญาเอก

6. จ านวนสมาชกในครวเรอนทงหมด…………….....คน

7. รายไดเฉลยตอเดอนของทาน………………………………….บาท

8. รายไดเฉลยตอเดอนของครวเรอน………………………………….บาท

9. ทอยในปจจบน แขวง/ต าบล………………….เขต/อ าเภอ……………………………จงหวด……………………………

ตอนท 2 ความคดเหนเกยวกบปญหาสงแวดลอม คณคาความหลากหลายทางชวภาพใน

ภาพรวม และการไดประโยชนจากพนทสเขยวบางกระเจา

1. สมมตวารฐบาลก าลงจดสรรงบประมาณเพอแกปญหาใดปญหาหนง ทานคดวาปญหาใด

ตอไปนทรฐบาลควรใหความส าคญมากทสด (เลอกเพยงขอเดยว)

1. การแกปญหาราคาผลผลตทางการเกษตรตกต า 2. การแกปญหาเศรษฐกจ

3. การปรบปรงคณภาพการศกษา 4.การคามนษย

5. ปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 6. อน ๆ (โปรดระบ)……………………….

2. ทานคดวา ปญหาสงแวดลอมทางธรรมชาตทประเทศไทยก าลงเผชญหนาอย ปญหาใดนาวตก

มากทสด (เลอกเพยงขอเดยว)

1. มลพษทางน า 2. มลพษทางอากาศ 3. ปญหาโลกรอน

4. ความเสอมโทรมของปาชายเลน 5. การตดไมท าลายปา 6. ภาวะน าทวม

7. สญเสยความหลากหลายทางชวภาพ 8. ภยแลง 9. อน ๆ (โปรดระบ)…………………

77

3. ทานมความคดเหนอยางไรเกยวกบขอความตอไปน (ใหวงกลมตวเลขเดยว)

ขอความ

ไมเหน

ดวยอยาง

ยง

(1)

ไมเหน

ดวย

(2)

ไม

แนใจ

(3)

เหนดวย

(4)

เหนดวย

อยางยง

(5)

1) เราทกคนมหนาท ดแลปกปองรกษาความหลากหลาย

ทางชวภาพไมใหถกท าลายไป แมวาจะตองใชเงนจ านวน

มากกตาม

1 2 3 4 5

2) เราทกคนควรลดการใชทรพยากรความหลากหลายทาง

ชวภาพลงตงแตวนน เพอวาลกหลานของเราจะไดไวใช

ประโยชนในอนาคต

1 2 3 4 5

3) ประเทศไทยจะตองพฒนาทกพนททอยในเมองใหเจรญ

เพอสรางงาน และเพมรายไดใหกบประชากร โดยมตอง

สนใจวาจะตองสญเสยความหลากหลายทางชวภาพไป

มากนอยเพยงใด

1 2 3 4 5

4) เราควรรกษาพนท สเขยวหรอปา ในเมองใหเปนแหลงท

อยอาศยของสตวและนกนานาชนด 1 2 3 4 5

5) ขาพเจาควรจายเงนสมบทเขากองทนเพอใชในอนรกษ

ความหลากหลายทางชวภาพ แมวาจะไม ไดใชประโยชน

ในปจจบนกตาม

1 2 3 4 5

6) แมวาขาพเจาจะไมไดใชประโยชนจากทรพยากรความ

หลากหลายทางชวภาพในวนน แตขาพเจากพรอมทจะ

จายเงนสมทบกองทนเพอใชในอนรกษความหลากหลาย

ทางชวภาพ เพอประโยชนทขาพเจาจะไดรบในวน

ขางหนา

1 2 3 4 5

7) การลงทนเพอเพมพนท สเขยวหรอปาในเมอง เปนการ

ลงทนทคมคา เพราะจะท าใหเรามอากาศบรสทธไว

หายใจ

1 2 3 4 5

8) การสญเสยความหลากหลายทางชวภาพเปนเรองไม

ส าคญเพราะยงมปญหาอน ๆ ทมความส าคญยงกวา 1 2 3 4 5

78

4. ภาพนแสดงพนท สเขยวบางกระเจา มพนทคลายกระเพาะหม มแมน าเจาพระยาลอมรอบจงด

คลายเกาะ มเนอทกวางใหญถง 1.2 หมนไร ครอบคลมพนทถง 6 ต าบลของอ าเภอพระประแดง

จงหวดสมทรปราการ ไดแก ต าบลบางกระเจา ต าบลบางกอบว ต าบลบางน าผง ต าบลบางยอ ต าบล

บางกระสอบ  และต าบลทรงคนอง ถอเปนพนทสเขยวขนาดใหญใกลกรงทอดมไปด วยความ

หลากหลายของทรพยากรธรรมชาตเปรยบเสมอน “ปอดของคนเมอง”

4.1 ทานเคยไปเยอนพนทบางกระเจา อ าเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการหรอไม

1. เคย 2.ไมเคย

4.2 ทานคดวา ทานไดรบประโยชนจากพนทพนทบางกระเจาในดานใดบาง (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

1. ไมไดรบประโยชน 2. ดนกในพนท

3. ชมวว/พกผอนหยอนใจ 4. เดนเลน วงออกก าลงกาย

5. ปนจกรยาน 6. ศกษาวจย

7. ผลผลตจากปา/ปาชายเลน 8. ปรโภคอาหารพนบาน

9. รายไดจากท าสวน/เกษตร 10. รายไดจากนกทองเทยว

11. ไดรบอากาศบรสทธ 12. อน ๆ (โปรดระบ)…………………

4.3 ทานคดจะไปเทยวชมธรรมชาตบรเวณพนทบางกระเจาใน 5 ปน หรอไม

1. คดจะไป 2.ไมคดจะไป

79

ตอนท 3 ความเตมใจทจะจาย

ใหผตอบอานบตรขอมลหมายเลข 1 และหมายเลข 2

สภาพโดยทวไปบรเวณพนทบางกระเจาในปจจบน

บตรขอมลหมายเลข 1 พนทสเขยว

พนทสเขยว หมายถง พนทสเขยวในเขตเมองและนอกเขตเมอง อาจเปนพนทสาธารณะหรอ

เอกชนทประกอบดวยพนทสเขยวเพอนนทนาการและมความงดงามทางสภาพภมทศน ทงทเปนพนททาง

ธรรมชาตและกงธรรมชาตอนเปนทอยอาศยของสงมชวต ไดแก พนทปาไม พนทชมน า รวมถงพนทรมน า

พนทเปนรวยาวตามเสนทางคมนาคมทางบก ทางน า และแนวสาธารณปการตาง ๆ และพนทสเขยวทเปน

แหลงเรยนรพชพรรณธรรมชาต

ประโยชนในพนทสเขยว

ปรบปรงคณภาพอากาศ พนทสเขยวท าหนาทเสมอนปอดฟอกอากาศในเมองใหบรสทธ และดดซบ

กาซคารบอนไดออกไซด

ลดอณหภมของเมอง การคายน าของตนไมและรมเงาชวยปกปองรงสจากดวงอาทตยท าใหอณหภม

ความรอนในเมองลดลง

ลดการพงทลายของดน รากไมชวยยดเกาะดนลดการพงทลายของดนรมตลง

ลดความเรวลม การปลกตนไมในทศทางทเหมาะสม จะชวยตานกระแสความเรวลม

ลดสภาวะทางเสยง เรอนพมของตนไมเปนตวรองรบเสยง

ท าใหเกดความหลากหลายทางชวภาพ เปนทอยอาศยของสตวนานาชนด

คณคาดานสนทรยภาพ พนทสเขยวชวยเพมความสวยงามรมรนความเปนธรรมชาตใหแกเมอง

เปนแหลงพกผอนหยอน กจกรรมนนทนาการ ออกก าลงกาย รวมทงแหลงเรยนรทางธรรมชาต

เปนแหลงเสบยง เชน อาหาร ไม น า สมนไพร ของคนในชมชน

80

บตรขอมลหมายเลข 2

กองทนอนรกษความหลากหลายทางชวภาพพนทบางกระเจา

พนทบางกระเจา เปนพนทสเขยวผนใหญทอยทามกลางความเจรญทงทางดาน

อตสาหกรรมและชมชนเมอง จงเปรยบเสมอนปอดแหงใหญของคนกรง มหนาทผลตกาซ

ออกซเจน ดดซบคารบอนไดออกไซดทอยในบรรยากาศ กรองของเสยจากยานอตสาหกรรม

และชมชน กรองรงสความรอน ชวยใหกรงเทพมหานครและปรมณฑล มอณหภมทพอดนาอย

นาสบาย พนทน าบางกระเจา ยงประกอบดวยระบบนเวศทมความหลากหลายทางชวภาพทงปา

ดบลมน า ปาบงชมน า และปาชายเลน ซงเปนแหลงเสบยงตามธรรมชาตของชมชนทองถน เปน

แหลงอาหารของสตวน าวยออน เปนแหลงทอยอาศยตามธรรมชาตของนกประจ าถนและนก

อพยพนานาชนด ตลอดจนเปนแหลงพกผอนหยอนใจและหองเรยนทางธรรมชาตทส าคญของ

คนเมอง

ในระยะเวลา 10 ปทผานมา สภาพแวดลอมบรเวณบางกระเจาเรมเสอมโทรมลง

พนทรองสวนผลไมซงเปนพนทเกษตรกรรมเดมถกเปลยนไปใชประโยชนทางเศรษฐกจ

อยางอน วถชวตของคนในพนทเปลยนจากชาวสวนผลไมไปท างานในเมองหรอในโรงงาน

อตสาหกรรม เรอกสวนทมอยเดมถกละทงขาดการเอาใจใส พนทสเขยวทมอยเดมจง

ลดลง สงผลกระทบตอความสมดลของระบบนเวศ จนท าใหความนาอยนาสบายของเมอง

ลดลงตามล าดบ

ดงนน ถาหากเราชวยกนบรจาคเงนเพอจดตง “กองทนอนรกษความหลากหลายทาง

ชวภาพพนทบางกระเจา” ขน จะท าใหพนทบางกระเจามความอดมสมบรณ สามารถลดมลพษ

ทางอากาศ สรางสมดลของสภาพแวดลอม และสรางเสรมคณภาพชวตทดของชมชนเมอง

กองทนดงกลาวจะถกน าไปใชในโครงการตาง ๆ เพอฟนฟระบบนเวศและอนรกษความ

หลากหลายทางชวภาพของพนทบางกระเจา เชน การฟนฟพนทรองสวนผลไมซงเปนการเกษตร

ดงเดมของบางกระเจาขนมาใหม สงเสรมใชประชาชนปลกพชเกษตรและปาไมแบบผสมผสาน

ปลกตนไมในบรเวณบานเรอนและทรกรางวางเปลา รวมทงการฟนฟปาเพอการเรยนรเชงนเวศ

สวนศรนครเขอนขนธใหเปนแหลงนนทนาการ สถานทพกผอนหยอนใจ และแหลงเรยนรทาง

ธรรมชาตของคนกรง

81

ใหผตอบดชดทางเลอกชด “แผนภาพท 1-4 ตอไปน เปนชดทางเลอกในการจายเงนสมทบกองทน

ในแตละชดทางเลอกประกอบดวยทางเลอกทงหมด 3 ทางเลอก แตละทางเลอกเปน บรการจาก

ระบบนเวศ หรอผลประโยชนทมนษยไดจากระบบนเวศ ทงจากสงแวดลอมและความหลากหลาย

ทางชวภาพ ททานจะไดรบจากการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพในระบบนเวศพนทสเขยวใน

เมองแหงน เมอทานได จายเงนสมทบ “กองทนอนรกษความหลากหลายทางชวภาพพนทบาง

กระเจา” ในอตราทแตกตางกน ในแตละชดทางเลอก (แผนภาพ) ขอใหทานเลอกทางเลอกททานชอบ

และสามารถจายเงนไดจรงเพยงทางเลอกเดยว”

1. ชดทางเลอกท 1 ผตอบเลอกทางเลอกใด ทางเลอกท 1 ทางเลอกท 2 ทางเลอกท 3

2. ชดทางเลอกท 2 ผตอบเลอกทางเลอกใด ทางเลอกท 1 ทางเลอกท 2 ทางเลอกท 3

3. ชดทางเลอกท 3 ผตอบเลอกทางเลอกใด ทางเลอกท 1 ทางเลอกท 2 ทางเลอกท 3

4. ชดทางเลอกท 4 ผตอบเลอกทางเลอกใด ทางเลอกท 1 ทางเลอกท 2 ทางเลอกท 3

ทานมความคดเหนอยางไรกบแบบสอบถามชดน (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

1. นาสนใจ 2. ไมนาเชอถอ

3. ใหความร 4. ใชเวลาในการตอบมากเกนไป

5. เขาใจยาก 6. อน ๆ (โปรดระบ)………………………………………….

ขอขอบคณทใหความรวมมอในการตอบแบบสอบถาม

82

ภาคผนวก ข

ตวอยางชดทางเลอก

83

รปแบบท 1 (BLOCK 1/1)

ชดทางเลอกท 1

โปรดเลอกทางเลอกททานชอบมากทสดเพยงทางเลอกเดยว

บรการจากระบบนเวศ ทางเลอกท 1

(สภาพปจจบน) ทางเลอกท 2 ทางเลอกท 3

ความอดมสมบรณของ

แหลงเสบยง

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 25%

เพมขน 50%

คณภาพอากาศ

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 25%

เพมขน 50%

พนทนนทนาการและ

ความงามทางภมทศน

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 25%

เพมขน 50%

แหลงทอยอาศยตาม

ธรรมชาตของนก

ไมเปลยนแปลง

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 25%

เงนสมทบกองทน(บาท) 0 100 200

ทางเลอกททานชอบมาก

ทสดคอ

84

รปแบบท 1 (BLOCK 1/2)

ชดทางเลอกท 2

โปรดเลอกทางเลอกททานชอบมากทสดเพยงทางเลอกเดยว

บรการจากระบบนเวศ ทางเลอกท 1

(สภาพปจจบน) ทางเลอกท 2 ทางเลอกท 3

ความอดมสมบรณของ

แหลงเสบยง

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 25%

เพมขน 50%

คณภาพอากาศ

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 25%

เพมขน 50%

พนทนนทนาการและ

ความงามทางภมทศน

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 50%

ไมเปลยนแปลง

แหลงทอยอาศยตาม

ธรรมชาตของนก

ไมเปลยนแปลง

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 25%

เงนสมทบกองทน(บาท) 0 100 200

ทางเลอกททานชอบ

มากทสดคอ

85

รปแบบท 1 (BLOCK 1/3)

ชดทางเลอกท 3

โปรดเลอกทางเลอกททานชอบมากทสดเพยงทางเลอกเดยว

บรการจากระบบนเวศ ทางเลอกท 1

(สภาพปจจบน) ทางเลอกท 2 ทางเลอกท 3

ความอดมสมบรณของ

แหลงเสบยง

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 25%

เพมขน 50%

คณภาพอากาศ

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 25%

เพมขน 50%

พนทนนทนาการและ

ความงามทางภมทศน

ไมเปลยนแปลง

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 25%

แหลงทอยอาศยตาม

ธรรมชาตของนก

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 25%

เพมขน 50%

เงนสมทบกองทน(บาท) 0 500 1000

ทางเลอกททานชอบมาก

ทสดคอ

86

รปแบบท 1 (BLOCK 1/4)

ชดทางเลอกท 4

โปรดเลอกทางเลอกททานชอบมากทสดเพยงทางเลอกเดยว

บรการจากระบบนเวศ ทางเลอกท 1

(สภาพปจจบน) ทางเลอกท 2 ทางเลอกท 3

ความอดมสมบรณของ

แหลงเสบยง

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 25%

เพมขน 50%

คณภาพอากาศ

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 25%

เพมขน 50%

พนทนนทนาการและ

ความงามทางภมทศน

ไมเปลยนแปลง

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 25%

แหลงทอยอาศยตาม

ธรรมชาตของนก

ไมเปลยนแปลง เพมขน 50%

ไมเปลยนแปลง

เงนสมทบกองทน(บาท) 0 500 1000

ทางเลอกททานชอบมาก

ทสดคอ

87

รปแบบท 10 (BLOCK 10/37)

ชดทางเลอกท 1

โปรดเลอกทางเลอกททานชอบมากทสดเพยงทางเลอกเดยว

บรการจากระบบนเวศ ทางเลอกท 1

(สภาพปจจบน) ทางเลอกท 2 ทางเลอกท 3

ความอดมสมบรณของ

แหลงเสบยง

ไมเปลยนแปลง

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 25%

คณภาพอากาศ

ไมเปลยนแปลง

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 25%

พนทนนทนาการและ

ความงามทางภมทศน

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 25%

เพมขน 50%

แหลงทอยอาศยตาม

ธรรมชาตของนก

ไมเปลยนแปลง

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 25%

เงนสมทบกองทน(บาท) 0 500 1000

ทางเลอกททานชอบมาก

ทสดคอ

88

รปแบบท 10 (BLOCK 10/38)

ชดทางเลอกท 2

โปรดเลอกทางเลอกททานชอบมากทสดเพยงทางเลอกเดยว

บรการจากระบบนเวศ ทางเลอกท 1

(สภาพปจจบน) ทางเลอกท 2 ทางเลอกท 3

ความอดมสมบรณของ

แหลงเสบยง

ไมเปลยนแปลง

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 25%

คณภาพอากาศ

ไมเปลยนแปลง

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 25%

พนทนนทนาการและ

ความงามทางภมทศน

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 25%

เพมขน 50%

แหลงทอยอาศยตาม

ธรรมชาตของนก

ไมเปลยนแปลง

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 25%

เงนสมทบกองทน(บาท) 0 200 500

ทางเลอกททานชอบมาก

ทสดคอ

89

รปแบบท 10 (BLOCK 10/39)

ชดทางเลอกท 3

โปรดเลอกทางเลอกททานชอบมากทสดเพยงทางเลอกเดยว

บรการจากระบบนเวศ ทางเลอกท 1

(สภาพปจจบน) ทางเลอกท 2 ทางเลอกท 3

ความอดมสมบรณของ

แหลงเสบยง

ไมเปลยนแปลง

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 25%

คณภาพอากาศ

ไมเปลยนแปลง

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 25%

พนทนนทนาการและ

ความงามทางภมทศน

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 50%

ไมเปลยนแปลง

แหลงทอยอาศยตาม

ธรรมชาตของนก

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 25%

เพมขน 50%

เงนสมทบกองทน(บาท) 0 1000 100

ทางเลอกททานชอบมาก

ทสดคอ

90

รปแบบท 10 (BLOCK 10/40)

ชดทางเลอกท 4

โปรดเลอกทางเลอกททานชอบมากทสดเพยงทางเลอกเดยว1

บรการจากระบบนเวศ ทางเลอกท 1

(สภาพปจจบน) ทางเลอกท 2 ทางเลอกท 3

ความอดมสมบรณของ

แหลงเสบยง

ไมเปลยนแปลง

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 25%

คณภาพอากาศ

ไมเปลยนแปลง

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 25%

พนทนนทนาการและ

ความงามทางภมทศน

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 50%

ไมเปลยนแปลง

แหลงทอยอาศยตาม

ธรรมชาตของนก

ไมเปลยนแปลง

เพมขน 50%

ไมเปลยนแปลง

เงนสมทบกองทน(บาท) 0 500 1000

ทางเลอกททานชอบมาก

ทสดคอ

91

ภาคผนวก ค

แบบจ าลองทไดจากการศกษา

92

แบบจ าลองทมทงตวแปลคณลกษณะและตวแปรเศรษฐกจและสงคมของผตอบ

nlogit;lhs=choose

;choices=a1,a2,a3

;Model:U(a1,a2,a3)=

<0,alfa,alfa>+bcost*cost+bfe*fe+bfg*fg+bae*ae+bag*ag+bre*re+brg*rg+bbe*

be+bbg*bg

+<0,bage,bage>*age+<0,binc,binc>*inc+<0,bmale,bmale>*male+<0,bedu,bedu>

*edu$

+---------------------------------------------+

| Discrete choice and multinomial logit models|

+---------------------------------------------+

Normal exit from iterations. Exit status=0.

+---------------------------------------------+

| Discrete choice (multinomial logit) model |

| Maximum Likelihood Estimates |

| Model estimated: Nov 10, 2015 at 09:54:03PM.|

| Dependent variable Choice |

| Weighting variable None |

| Number of observations 800 |

| Iterations completed 5 |

| Log likelihood function -729.2689 |

| Number of parameters 14 |

| Info. Criterion: AIC = 1.85817 |

| Finite Sample: AIC = 1.85884 |

| Info. Criterion: BIC = 1.94015 |

| Info. Criterion:HQIC = 1.88967 |

| R2=1-LogL/LogL* Log-L fncn R-sqrd RsqAdj |

| Constants only -807.6878 .09709 .08912 |

| Response data are given as ind. choice. |

| Number of obs.= 800, skipped 0 bad obs. |

+---------------------------------------------+

+--------+--------------+----------------+--------+--------+

|Variable| Coefficient | Standard Error |b/St.Er.|P[|Z|>z]|

+--------+--------------+----------------+--------+--------+

ALFA | .43017302 .75541868 .569 .5691

BCOST | -.00154379 .00016551 -9.328 .0000

BFE | .31989151 .06964084 4.593 .0000

BFG | -.05474209 .06821020 -.803 .4222

BAE | .39308945 .06680127 5.884 .0000

BAG | .14136748 .06878795 2.055 .0399

BRE | .19553952 .06730141 2.905 .0037

BRG | -.00357763 .06858035 -.052 .9584

BBE | .12760964 .06833243 1.867 .0618

BBG | -.07182883 .06920216 -1.038 .2993

BAGE | -.01712201 .00984139 -1.740 .0819

BINC | -.418806D-05 .824783D-05 -.508 .6116

BMALE | -.09216830 .19755909 -.467 .6408

BEDU | .02474580 .01914193 1.293 .1961

93

ประวตผเขยน

ชอ-สกล นางสาวอารยาพชร เพชรรตน

วน/เดอน/ป (เกด) 16 กนยายน 2516

สถานทเกด (จงหวด) สตล

ประวตการศกษา พ.ศ. 2538

ส าเรจปรญญาตร วทยาศาสตรบณฑต (วนศาสตร)

สาขาการจดการทรพยากรปาไม จากมหาวทยาลยเกษตรศาสตร

พ.ศ. 2543

ส าเรจปรญญาโท วทยาศาสตรมหาบณฑต (วนศาสตร)

จากมหาวทยาลยเกษตรศาสตร

พ.ศ. 2551

ส าเรจปรญญาโท Master of Tourism (Ecotourism)

จาก James Cook University, Australia

พ.ศ. 2555

ส าเรจปรญญาโท Master of Science in Ecological Management and

Conservation Biology with Distinction

จาก Queen’s University of Belfast, UK

ต าแหนงหนาทการงานปจจบน นกวชาการปาไมช านาญการ

สถานทท างานปจจบน ส านกวจยและพฒนาการปาไม กรมปาไม

94

ค ารบรองของผบงคบบญชา

ขอรบรองวา ไดตรวจสอบความถกตองสมบรณของเอกสารผลงานวชาการฉบบนแลว

ซงเปนไปตามขอก าหนดของกรมปาไม และเปนผลงานของผประเมนโดยแทจรง

ลงชอ............................................................

(นายสชาต กลยาวงศา)

ผอ านวยการส านกวจยและพฒนาการปาไม

............/.................../....................