15.3 Enzymen en vertering

Animatie 1 Enzymen BioplekAnimatie 2 Enzymen Bioplek

substraat producten

Enzym-substraatcomplex

enzym enzym

Enzymen = Eiwitten die chemische reacties versnellen (katalysator)(-ase) Worden gebruikt, niet verbruikt

Substraat-specifiek

Substraat = Stof die door enzym wordt omgezet(-ose)

Eiwitten Koolhydraten Vetten

Eiwitten (proteïnen)Eiwitmoleculen zijn opgebouwd uit een groot aantal aan elkaar gekoppelde aminozuurmoleculen (polymeer)

In eiwitten van de mens komen twintig verschillende aminozuren voor. Bij volwassenen kunnen acht aminozuren niet of onvoldoende worden gevormd. Deze moeten via het voedsel binnenkomen essentiële aminozuren.De overige niet-essentiële aminozuren kunnen in de lever worden gevormd uit andere aminozuren.

Een aminozuurmolecuulEen eiwitmolecuul

Eiwitten Koolhydraten Vetten

Eiwitten Koolhydraten Vetten

Vorming van een aminozuurketting door een dehydratie reactie (onttrekken van water)

Computerweergave van een eiwitmolecuul

Eiwitten Koolhydraten Vetten

Eiwitten zijn belangrijke bouwstoffen bestandsdeel van cytoplasma, kernplasma en van tussencelstof

Sommige eiwitten werken als:- Enzymen: versnellen chemische reacties in cellen- Hormonen: regelen processen in het lichaam- Transporteiwitten: hebben een functie bij het transport van stoffen

Aminozuren die niet bij de synthese van eiwitten worden gebruikt, worden gedissimileerd. Hierbij ontstaat ammoniak, die in de lever wordt omgezet in ureum. Ureum wordt uitgescheiden met de urine.

Eiwitten Koolhydraten Vetten

Pepsinogeen is een inactief pro-enzym dat in de maagwand wordt geproduceerd. In de maag wordt pepsinogeen onder invloed van zoutzuur geactiveerd tot pepsine. Onder invloed van het enzym pepsine worden eiwitmoleculen gesplitst. De verteringsproducten zijn enkele vrij lange aminozuurketens, die polypeptiden worden genoemd.

Eiwitten Koolhydraten Vetten

voedseldelen

maagportier

vrijkomen maagsap

maag

maagwand

maagsapklieren

vrijkomen maagsap

pepsinogeenpepsinogeen pepsinepepsine(actief enzym)HClHClslijmkliercellen

1 Pepsinogeen en HCl komen vrij in de maag

2 HCl zet pepsinogeen om in pepsine

3 Pepsine activeert meer pepsinogeen en start zo een kettingreactie. Pepsine start de vertering van eiwitten.

Eiwitten Koolhydraten Vetten

Animatie Bioplek Eiwitten

Eiwitten Koolhydraten Vetten

Bron: Biologie voor Jou

Eiwitten Koolhydraten Vetten

KoolhydratenKunnen worden ingedeeld in:- Monosachariden: glucose

en fructose- Disachariden: sacharose, maltose- Polysachariden: zetmeel

Koolhydraten zijn belangrijke brandstoffen in je lichaam: 1 gram koolhydraat levert 17 kJ energie

Koolhydraten kunnen ook een rol spelen als bouwstof.

Vorming van een disacharide uit twee monosachariden door dehydratie

Eiwitten Koolhydraten Vetten

De vertering begint in de mond. Drie paar speekselklieren produceren per etmaal 1 tot 1,5 liter speeksel.

Speeksel bevat het enzym amylase, dat een deel van het zetmeel in het voedsel afbreekt tot maltose (een disacharide). Amylase is werkzaam bij een pH van ongeveer 6 tot 7,5. Het pH optimum is 6,6.

Maltose

Eiwitten Koolhydraten Vetten

Animatie vertering zetmeel

Eiwitten Koolhydraten Vetten

Maltose 2 glucose

Bron: Biologie voor Jou

Eiwitten Koolhydraten Vetten

Vetten (lipiden)Opgebouwd uit een glycerolmolecuul en drie vetzuurmoleculen = Triglyceride

Verzadigd vetzuur:Bevat het maximaal aantal waterstofatomen en heeft een rechte vorm vooral dierlijke voedingsmiddelen (bevatten ook veel cholesterol)

Onverzadigd vetzuur:Bevat niet het maximaal aantal waterstofatomen en heeft geen rechte vorm vooral plantaardige oliën en visBelangrijke rol bij voorkomen hart en vaatziekten

Essentiële vetzuren: moeten voorkomen in de voeding.

Dienen als brandstoffen (1 gr 38 kJ) en bouwstoffen.

Dubbele binding onverzadigd vetzuur

Eiwitten Koolhydraten Vetten

Glycero

l

Vetzuur

Vetzuur

Vetzuur

Glycerol

Vetzuur

Vetzuur

Vetzuur

Lipase

Vet Vetzuren en Glycerol

Eiwitten Koolhydraten Vetten

Animatie Vertering Vetten

Eiwitten Koolhydraten Vetten

Wasmiddelen

Neem de bloedvlek op je favoriete shirt...

Wasmiddelen bezitten enzymen als proteasen (eiwitten) en lipasen (vetten)

De bloedvlek bevat Haemoglobine

Deze kleine moleculen zijn niet gekleurd en lossen op in water. Ze kunnen dus worden weggespoeld.

Protease

Eiwitten Koolhydraten Vetten